Nieuwpoort Gemeentelijk Milieubeleidsplan

Nieuwpoort Gemeentelijk Milieubeleidsplan 2005-2009

Colofon Opdrachtgever Stad Nieuwpoort

Opdrachthouder wvi West-Vlaamse Intercommunale – dienstverlenende vereniging

Projectteam Ann Tack, Nathalie Garré, Véronique Delanote en Jeroen Van Waeyenberge

INHOUD 1.

Inleiding .............................................................................................................................................. 3 1.1

Het algemeen kader........................................................................................................................ 4

1.2

Uitgangspunten van het milieubeleid in de gemeente .................................................................... 5

1.3

Inhoud van het milieubeleidsplan.................................................................................................... 8

1.4

Totstandkoming............................................................................................................................. 11

2.

Instrumentarium................................................................................................................................ 15 2.1 Beleidsinstrumenten ..................................................................................................................... 16 2.1.1 Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma ................................................................................ 16 2.1.2 Milieuconvenanten en samenwerkingsovereenkomsten ....................................................... 16 2.2 Stadsdienst ................................................................................................................................... 17 2.2.1 Cel milieu ............................................................................................................................... 17 2.2.2 MINA-werkers ........................................................................................................................ 22 2.2.3 Interne milieuzorg .................................................................................................................. 23 2.2.4 Inventarissen en MMIS .......................................................................................................... 27 2.2.5 Integratie op gemeentelijk vlak .............................................................................................. 30 2.2.6 Toezicht ................................................................................................................................. 33 2.2.7 Samenwerkingsverbanden .................................................................................................... 37

3.

2.3

Adviesraad voor milieu en natuur ................................................................................................. 40

2.4

Participatie (niveau 2) ................................................................................................................... 43 Milieubeleid per cluster ..................................................................................................................... 47

3.1 Vaste stoffen ................................................................................................................................. 49 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik......................................................................................... 50 3.1.2 Afvalstoffen ............................................................................................................................ 61 3.2 Water............................................................................................................................................. 91 3.2.1 Integraal waterbeleid ............................................................................................................. 92 3.2.2 Oppervlaktewater................................................................................................................... 99 3.2.3 Grondwater .......................................................................................................................... 134 3.2.4 Waterbodem ........................................................................................................................ 142 3.2.5 Erosie................................................................................................................................... 149 3.2.6 Duurzaam watergebruik....................................................................................................... 152 3.3 Natuurlijke entiteiten ................................................................................................................... 159 3.3.1 Natuur .................................................................................................................................. 160 3.3.2 Landschap ........................................................................................................................... 199 3.3.3 Bos en groen........................................................................................................................ 213 3.4 Hinder.......................................................................................................................................... 225 3.4.1 Geluid................................................................................................................................... 226 3.4.2 Geur ..................................................................................................................................... 239 3.4.3 Licht ..................................................................................................................................... 244 3.4.4 Bodem.................................................................................................................................. 252 3.4.5 Luchtverontreiniging ............................................................................................................ 259

WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT, 2005-2009

1

3.5

Mobiliteit ...................................................................................................................................... 267

3.6 Energie........................................................................................................................................ 283 3.6.1 Energiezorg in stadsgebouwen ........................................................................................... 284 3.6.2 Energiezorg naar de doelgroepen toe ................................................................................. 289 4.

Burgers en doelgroepen ................................................................................................................. 293

5.

Gebiedsgericht beleid ..................................................................................................................... 313 5.1

Beschrijving van de bestaande situatie ...................................................................................... 314

5.2

Beleids- en wettelijk kader .......................................................................................................... 314

5.3

Selectie van de gebieden in Nieuwpoort waarrond gebiedsgericht gewerkt zal worden............ 314

5.4

Gebied: Sport- en Recreatiepark ‘De Lenspolder’ ...................................................................... 315

6.

Opvolging van het plan................................................................................................................... 319

7.

Bijlagen ........................................................................................................................................... 321

2


1. Inleiding


3

1.1 1.1.1

Het algemeen kader Het belang van planning

Een milieubeleidsplan is een strategisch plan dat voor het gehele beleidsterrein op systematische wijze de gewenste doelen en de ervoor benodigde taakstellingen beschrijft. Planmatig werken verhoogt de efficiëntie en de effectiviteit van het beleid. Er zijn op het vlak van milieu een groot aantal taken te vervullen in een snel veranderend landschap van weten regelgeving. Indien op elke nieuwe uitdaging ad hoc wordt gereageerd, kan de druk op het gemeentelijk milieuapparaat wel eens te groot worden. Door planning kan systematischer en doeltreffender worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen (voorspelbaar en consequent reageren op onvoorziene omstandigheden of opportuniteiten). Dit geeft de mogelijkheid tot een langetermijnbenadering waardoor het beleid inzichtelijker wordt en de middelen doelmatiger kunnen ingezet worden (omgaan met beperkingen in tijd en mensen door prioriteiten te bepalen). Bovendien biedt een plan de mogelijkheid (zelfs de verplichting) om een werkprogramma op te stellen met duidelijke finaliteiten, terwijl evaluatie of de mogelijkheid tot bijsturing er een wezenlijk onderdeel van uitmaken. De voordelen van planning zijn groot. Het plan vervult verschillende functies die nauw samenhangen en waarvan het relatieve belang in elke plaatselijke situatie kan verschillen: het kan hierbij gaan om vooruitkijken, integreren, structureren, afstemmen, informeren, communiceren, afwegen, anticiperen,… Een deel van deze functies kunnen niet gerealiseerd worden door enkel een milieujaarprogramma op te stellen. Belangrijk is wel dat bij het opstellen van een milieubeleidsplan de voor het beleid relevante groepen dienen betrokken te worden (inwoners, milieuverenigingen, hogere overheden,…). Ook is het van belang dat zowel politieke als administratieve vertegenwoordigers meewerken aan het opstellen van het plan. Een breed en voldoende sterk maatschappelijk draagvlak, zowel intern als extern, dient immers voor het milieubeleid gecreëerd te worden. Een beleidsplan kan slechts slagen indien het voldoende gekend, aanvaard en erkend wordt.

1.1.2 Het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid en de link met het Vlaamse/Provinciale milieubeleid Met het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid wordt onder meer de milieubeleidsplanning voor de verschillende Vlaams bestuursniveaus geregeld. Zo moet het Vlaams Gewest een milieujaarprogramma (jaarlijks), een milieurapport (tweejaarlijks) en een milieubeleidsplan (vijfjaarlijks) opstellen. Elk milieubeleidsplan - gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk - dient volgens het decreet minstens een actieplan te bevatten, waarbinnen bepalingen als bindend kunnen worden aangeduid. Dit actieplan moet volgens het decreet minstens volgende punten bevatten: 1) de in de betrokken periode beoogde kwaliteit van de onderscheiden onderdelen van het milieu en met name de vooropgestelde milieukwaliteitsnormen en de termijnen waarbinnen ze dienen te worden bereikt; 2) de aanduiding van gebieden waarin de kwaliteit van het milieu of van een of meer onderdelen daarvan bijzondere beschermings- of beheersmaatregelen behoeft; 3) de daartoe vereiste beperking van milieubelasting, sanering of herstel van het milieu;

4


4) de maatregelen, de middelen en de termijnen die worden vooropgesteld om deze doelstellingen te bereiken, alsmede de prioriteiten die daarbij gelden. Het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) is van kracht sinds 19 september 2003 en geldt voor een periode van 5 jaar. Het geeft aan hoe de milieuproblemen in Vlaanderen zullen worden aangepakt en hoe de toestand van het Vlaamse milieu er in 2007 zou moeten uitzien. Hiervoor zijn er een 300-tal maatregelen en een 40-tal projecten opgenomen. Het bindend karakter in MINA-plan 3 is gelegd op het niveau van de plandoelstellingen. Deze zijn, overeenkomstig de bepalingen van het DABM, ook bindend voor de lokale overheden en dienen dus richting te geven aan het gemeentelijk milieubeleid. Het Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 werd definitief vastgesteld op 29-01-2004 en is van kracht sinds 01-05-2004. Het plan wil de leefomgeving en de natuur in de provincie West-Vlaanderen vrijwaren van verdere verontreiniging en laten ontwikkelen tot een hoog beschermingsniveau. In totaal heeft dit geleid tot het opstellen van 174 acties. De vaststelling van gemeentelijke milieubeleidsplannen gebeurt overeenkomstig het DABM ten laatste 1 jaar na vaststelling van het provinciale en ten laatste 2 jaar na het gewestelijk milieubeleidsplan. Het gemeentelijk milieubeleidsplan geeft nadere uitwerking aan het gewestelijk en het provinciaal milieubeleidsplan, dit binnen de perken van de gemeentelijke bevoegdheden. Een milieubeleidsplan van een lager bestuursniveau mag immers niet afwijken van de bindende bepalingen die zijn opgenomen in een milieubeleidsplan van een hoger bestuursniveau. Concreet betekent dit dat een gemeentelijk milieubeleidsplan niet mag afwijken van wat bindend is in het gewestelijk en in het desbetreffende provinciale milieubeleidsplan. Bij een aantal van gewestelijke en provinciale acties zijn de gemeenten betrokken. In het gemeentelijk milieubeleidsplan dienen deze acties dan ook opgenomen of uitgewerkt te worden.

1.1.3 Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 20022004 en 2005-2007 In het kader van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 20022004 en 2005-2007 dienen de gemeenten in overeenstemming met bovenvermeld decreet een gemeentelijk milieubeleidsplan op te maken, tegen bovenvermelde einddatum. De opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan zit daarbij vervat onder de verbintenissen van de cluster Instrumentarium van deze samenwerkingsovereenkomsten.

1.2 1.2.1

Uitgangspunten van het milieubeleid in de gemeente Duurzame ontwikkeling

Duurzame ontwikkeling wordt omschreven als een ontwikkeling waarbij voorzien wordt in de behoeften van de huidige generatie zonder daarbij de mogelijkheden tot het voorzien in de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Er zijn immers grenzen aan de draagkracht van het leefmilieu. Dit begrip is voor het eerst wereldwijd in de belangstelling gekomen door het rapport van de World Commission on Environment and Development (de zogenaamde “Commissie Brundlandt”). Het werd in opdracht van de Verenigde Naties opgesteld en verscheen in 1987 onder de naam “Our Common Future”. In het rapport werd een langetermijnvisie geformuleerd voor de economische ontwikkelingen op mondiale schaal en werd op grond van een aantal analyses resoluut gekozen voor duurzame ontwikkeling.


5

Op de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling (UNCED) in 1992 in Rio de Janeiro brak het begrip duurzame ontwikkeling echt wereldwijd door als fundament van het milieubeleid. Tijdens deze conferentie werd Agenda 21 goedgekeurd, waarin een kader geschetst wordt voor een op duurzaamheid gericht milieuen ontwikkelingsbeleid voor het komende decennium en tot ver in de 21ste eeuw. Ook België ondertekende dit engagement. In 1997 werd de wet op de Coördinatie van het Federaal Beleid Duurzame Ontwikkeling goedgekeurd. In uitvoering hiervan verscheen in de zomer van 1999 het Federaal Rapport Duurzame Ontwikkeling. In opvolging van dit rapport werd een Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling opgemaakt door de interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling (ICDO, 2000). Streven naar duurzame ontwikkeling zijn ook de krachtlijnen van het Vlaamse en Provinciale milieubeleidsplan. Duurzame ontwikkeling reikt verder dan de zorg voor milieu. Het heeft vooral te maken met de wijze waarop de maatschappij functioneert. Duurzame ontwikkeling heeft in essentie betrekking op de samenhang tussen milieukwaliteit en de maatschappelijke ontwikkelingen. Sociaal-economische ontwikkelingen putten het milieu uit, omgekeerd tasten milieuproblemen de maatschappelijke en economische functies van het milieu aan. De sociaal-economische ontwikkeling op lange termijn is dus afhankelijk van een goede milieukwaliteit. In die optiek vormt een milieubeleid een essentiële schakel in het globale regeringsbeleid en levert het een belangrijke bijdrage tot de oriëntatie van de maatschappij naar duurzame ontwikkeling. Milieu-overwegingen dienen steeds geïntegreerd te worden in de beslissingen binnen andere beleidsdomeinen, zoals ruimtelijke ordening, verkeer, energie, … Bij de implementatie van duurzame ontwikkeling in het gemeentelijk beleid zijn 3 begrippen belangrijk: - interne integratie (tussen de diverse aspecten van het milieubeleid) en externe integratie (tussen milieubeleid en andere beleidsdomeinen) - participatie van de bevolking (een draagvlak creëren) - een noord-zuid verhouding (het noorden dient een halt toe te roepen aan niet-duurzaam gebruik van grondstoffen en energiebronnen uit het zuiden). Het in praktijk brengen van duurzame ontwikkeling op lokaal niveau is niet zo evident. Een belangrijk hulpmiddel om duurzame ontwikkeling in de praktijk te brengen is het toetsen van overheidsbeslissingen op hun duurzaamheid aan de hand van een aantal vaststaande criteria en principes. In eerste instantie zal dit zich hoofdzakelijk beperken tot het milieubeleid (zie hierna). Economische groei is mogelijk zolang deze voldoet aan het duurzaamheidscriterium, waarbij milieuproblemen niet afgewenteld worden op andere compartimenten, gebieden of toekomstige generaties. Bij een dergelijke economische groei is duurzaamheid de maatstaf voor welvaart en ontwikkeling.

1.2.2

Beginselen van duurzaam milieubeleid

Toegespitst op milieu heeft duurzame ontwikkeling vooral te maken met voorzorg, preventief handelen, brongerichte aanpak, stand-still en de vervuiler betaalt. In het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid, werden deze beginselen van het milieubeleid vastgelegd. Zij vormen de kern van het streven naar duurzame ontwikkeling. 1.2.2.1

Voorkomingsbeginsel

Ook gekend als het beginsel van preventief handelen: milieuschade dient te worden voorkomen, aangezien voorkomen altijd beter is dan genezen.

6


1.2.2.2

Voorzorgsbeginsel

Dit beginsel houdt in dat om een probleem aan te pakken men niet wacht op een wetenschappelijke consensus over het oorzakelijk verband tussen verontreiniging en effecten, ernstige aanwijzingen zijn voldoende. 1.2.2.3

Voorkeur voor brongerichte maatregelen

Om problemen op te lossen kunnen diverse typen van maatregelen worden gekozen. De twee uitersten zijn brongerichte en effectgerichte maatregelen. Bij brongerichte maatregelen wordt het probleem aangepakt waar het ontstaat i.e. aan de bron. Bij effectgerichte maatregelen tracht men via bescherming de milieuschade te beperken of op te ruimen. Brongerichte maatregelen zijn te verkiezen boven effectgerichte: hoe dichter bij de bron, hoe beter beheersbaar het probleem en hoe kleiner de effecten, de verantwoordelijkheid van de veroorzaker is duidelijk en de kosten zijn meestal geringer. 1.2.2.4

Stand-still beginsel

Dit houdt in dat minimaal de bestaande kwaliteit behouden blijft. 1.2.2.5

Beginsel “de vervuiler betaalt”

Het bepaalt dat wie schade of verstoring veroorzaakt ook moet instaan voor de (kosten van de) opruiming of voor de hersteloperatie. Indien de schade onherstelbaar of niet in geld uit te drukken is, kan enkel beroep gedaan worden op compenserende maatregelen. Dit beginsel dient bovendien genuanceerd te worden. De vervuiler dient te betalen voor wat hij in het milieu brengt, maar tevoren dient hij alle inspanningen te leveren om de verontreiniging te voorkomen. De toepassing van dit beginsel mag immers niet in strijd zijn met het voorkomingsbeginsel. Het mag er niet toe leiden dat elke betaalbare vervuiling toelaatbaar is.

1.2.3 1.2.3.1

Bijkomende kenmerken van duurzame ontwikkeling Verinnerlijking nastreven

Het nastreven van het proces waarbij diegenen die bijdragen aan het ontstaan van de milieuproblemen hun eigen verantwoordelijkheid erkennen en zo zelf tot maatregelen komen om de milieubelasting te verminderen. 1.2.3.2

Afwenteling tegengaan

Milieuproblemen niet afwentelen houdt in dat ze niet worden doorgeschoven van het ene milieucompartiment naar het andere of van de ene sector naar de andere, en dat ze binnen de tijd van een generatie worden opgelost om de nazaten niet met problemen op te zadelen. Elke generatie moet een goede milieukwaliteit achterlaten zonder vervelende erfenissen. Voor de huidige generatie is de taak dubbel zo zwaar aangezien deze ook de erfenissen uit het verleden moet aanpakken.


7

1.2.3.3

Draagkracht niet overschrijden

Het draagvermogen van het milieu wordt aangetast als de daling van de milieukwaliteit leidt tot onomkeerbare effecten op ruime schaal binnen een generatie. 1.2.3.4

Voorraadbeheer

De hoeveelheid beschikbare grondstoffen op aarde is eindig. Ook de gemakkelijk aanwendbare hoeveelheid energie is beperkt. Verspilling is strijdig met een verstandig beheer van de beschikbare voorraden, dat uitputting voorkomt. 1.2.3.5

Sluiten van stofkringlopen

Sluiten van stofkringlopen of integraal ketenbeheer is gericht op een aanzienlijke besparing van grondstoffen door hergebruik van afvalstoffen, een zuiniger aanwending van grondstoffen en de inzet van hernieuwbare grondstoffen. 1.2.3.6

Energie-extensivering

Het streeft naar vermindering van het totale energieverbruik uit eindige energiebronnen door optimale efficiëntieverbetering, inzet van hernieuwbare energiebronnen en reductie van de energiebehoefte. 1.2.3.7

Kwaliteitsbevordering

Dit is gericht op een gevoelige verhoging van de verblijftijd van grondstoffen, kapitaalgoederen en producten in de economische productie- en consumptiecyclus en op een dusdanige samenstelling van producten dat ze in de afvalfase opnieuw als grondstof kunnen aangewend worden. Er is sprake van kwaliteit als een product een lange levensduur bezit, kan worden hersteld en geschikt is voor hergebruik.

1.2.4

Duurzaam milieubeleid in Nieuwpoort

In de stad Nieuwpoort is op het gebied van duurzaamheid reeds een aanzet gegeven. In de toekomst zal duurzaamheid een groot aandachtspunt voor de stad blijven. Door het uitbouwen van de voorbeeldfunctie van de stad en het ontwikkelen van voldoende initiatieven die de bevolking bewust moeten maken van duurzaamheid wil de stad hiertoe bijdragen.

1.3 1.3.1

Inhoud van het milieubeleidsplan Aanpak op basis van clusters

In de actualisatie van de richtlijn ‘kader Gemeentelijk Milieubeleidsplan’ van december 2003 is een model van structuur opgenomen. In deze handleiding wordt gesteld dat het milieubeleidsplan best dezelfde structuur draagt als het milieujaarprogramma. Op deze manier wordt gestreefd naar een eenvormige structuur tussen de wijze waarop de gemeente uitvoering geeft aan de samenwerkingsovereenkomst, het milieujaarprogramma en het milieubeleidsplan. Deze structuur is bepaald op basis van clusters, die deelsystemen vertegenwoordigen van ons milieu. Het concept van verticale en horizontale clusters vormt daarbij een nieuwe denkwijze in het milieubeleid, tegenover de vroegere sectorale opbouw.

8


Als verticale clusters worden volgende technische milieuonderdelen onderscheiden: Vaste Stoffen, Water, Natuurlijke Entiteiten, Hinder, Mobiliteit en Energie. Hierbij vormt elkeen een systeem op zich. De horizontale clusters zijn de clusters die de integratie-instrumenten bevatten. Het gaat daarbij over gebiedsgericht beleid en geïntegreerd doelgroepenbeleid. Dit nieuwe concept wordt vertaald naar het milieubeleidsplan. Het is evident dat niet elk onderdeel uit het model even relevant is voor de gemeente. Daarom zullen er accenten gelegd worden op die zaken die vanuit de aangegeven eigen visie als belangrijk naar voren geschoven worden. 1.3.2

Inhoud

Het gemeentelijk milieubeleidsplan van Nieuwpoort heeft de volgende opbouw meegekregen: 1. Inleiding 2. Instrumentarium 3. Milieubeleid per cluster 4. Burgers en doelgroepen 5. Gebiedsgericht beleid 6. Opvolging van het plan 7. Bijlagen 1.3.2.1

Inleiding

In de inleiding wordt het kader geschetst, alsook andere drijfveren voor het opstellen van een gemeentelijk milieubeleidsplan. Verder omvat ze een overzicht van de inhoud en een schets van het totstandkomingsproces. 1.3.2.2

Instrumentarium

In dit onderdeel komt het organisatorisch aspect aan bod en worden alle instrumenten geplaatst dewelke de gemeente gebruikt om haar milieubeleid te ondersteunen. Hierbij wordt volgende onderverdeling gemaakt: -

-

-

-

In een eerste deel wordt ruim aandacht besteed aan beleidsinstrumenten (gebruikt om het milieubeleid te ondersteunen), waarbij vanuit de handleiding voorgesteld wordt te focussen op het milieujaarprogramma/milieubeleidsplan en de samenwerkingsovereenkomst. In het tweede deel volgt een bespreking van de stadsdiensten. De organisatie van de werking, de beschikbare middelen en instrumenten, integratie van verschillende domeinen en samenwerking op gemeentelijk en bovengemeentelijk vlak vormen items. Een belangrijk aspect binnen het geheel is zeker de interne milieuzorg, die als basis voor het gemeentelijk beleid kan dienen. Als derde komt de inspraak van de bevolking via de MINA-raad in het gemeentelijk milieubeleid aan bod. Het gaat daarbij zowel over de organisatie (oprichting, statuten, huishoudelijk reglement, afspraken) als over de praktische werking. In het vierde deel komt participatie aan bod met het oog op het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor het gemeentelijk milieuen natuurbeleid.


9

1.3.2.3

Milieubeleid per cluster

Het inhoudelijk zwaartepunt van het gemeentelijk milieubeleidsplan komt te liggen op een bespreking van het milieubeleid per cluster. Daarbij zijn de 6 verticale clusters vaste stoffen, water, natuurlijke entiteiten, hinder, mobiliteit en energie. Elk van deze clusters worden daarbij verder onderverdeeld naar deelaspecten. Op deze basis krijgt de gemeente een duidelijk beeld over het gemeentelijk beleid. Per (sub)cluster wordt eenzelfde indeling aangehouden: 1.) Beschrijving van de bestaande toestand: naast een algemene beschrijving van de milieuproblematiek wordt een situatieschets gegeven specifiek voor de stad Nieuwpoort. Indien voorhanden wordt cijfer- en kaartmateriaal meegegeven. 2.) Beschrijving van het beleids- en wettelijk kader: hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen het bovenlokaal niveau met daarin een opsomming van de belangrijkste wetten, decreten en beleidsplannen (met o.a. een opsomming van de acties uit het Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan waarbij de gemeenten als betrokkene beschouwd worden) en het gemeentelijk niveau met daarin de samenwerkingsovereenkomst. 3.) Overzicht van de knelpunten: concrete knelpunten worden aangegeven, opgesteld op basis van de huidige lokale situatie. 4.) Opsomming van de doelstellingen: het is onmogelijk om alle knelpunten ineens aan te pakken en op te lossen. Daarom wordt een onderscheid gemaakt tussen doelstellingen binnen de planperiode en langetermijndoelstellingen. De voordelen zijn dat op die manier duidelijk prioriteiten worden gelegd en dat tevens de uitdagingen voor volgende besturen toch bekend blijven. 5.) Beschrijving van de uit te voeren acties: per doelstelling kunnen een waaier van acties worden voorgesteld. In functie van het beschikbare budget en middelen werden acties geselecteerd. Voor elke actie werd een actiefiche opgemaakt waarin volgende zaken worden vermeld: een beschrijving van de actie, het gebied waar de actie betrekking op heeft, de doelgroepen, de verantwoordelijken – uitvoerders – initiatiefnemers, de interne en externe betrokkenen, mogelijke indicatoren, de termijnplanning, het vereiste personeel en de nodige financiële middelen, de verwijzing naar het Vlaamse en provinciale milieubeleidsplan. Dit laatste is van belang aangezien in het decreet staat dat het gemeentelijke milieubeleidsplan niet mag afwijken van de bindende bepalingen van het gewestelijke en provinciale milieubeleidsplan, alsook nadere uitwerking dient te geven aan deze plannen. Dit betekent o.a. dat de acties vermeld in het gewestelijke en provinciale milieubeleidsplan, waarin de gemeenten als betrokkenen zijn genoemd, minimaal dienen te worden opgenomen in het gemeentelijke milieubeleidsplan. 1.3.2.4

‘Burgers en doelgroepen’ en ‘Gebiedsgericht beleid’

In het gemeentelijk milieubeleidsplan worden naast de hierboven opgesomde 6 verticale clusters ook twee horizontale clusters, m.n. ‘burgers en doelgroepen’ en ‘gebiedsgericht beleid’, behandeld. Dit zijn integratiethema’s waarbij acties op basis van een bepaalde visie of aanpak, nl. naar welke doelgroepen de gemeente zal werken en welke gebieden bijzondere aandacht krijgen in de gemeente, gebundeld worden. In ‘Burgers en doelgroepen’ wordt aangegeven aan welke doelgroepen de gemeente aandacht zal besteden alsook hoe ze dit zal aanpakken. Verder worden de verschillende acties gegroepeerd per doelgroep, zodat een goed beeld wordt verkregen bij welke milieuproblemen en welke acties een

10


bepaalde doelgroep betrokken is en waarover overleg dient te gebeuren. Deze aanpak laat toe om de organisatorische aspecten beter uit te werken en schept duidelijkheid aan beide kanten. Dat de betrokkenheid van de diverse doelgroepen belangrijk is voor het verzekeren van een draagvlak en de kans op succes spreekt voor zich. Een gebiedsgericht beleid is nuttig om de instandhouding, het herstel of de ontwikkeling van milieukwaliteit in een bepaald gebied te verwezenlijken. Dit kunnen gebieden zijn die kwetsbaar zijn (bv. een beekvallei), bijzonder zijn (bv. een natuurgebied), vervuild zijn of een specifieke functie vervullen (bv. woonzone, recreatiegebied). De aandachtszones hoeven niet alleen gemeentelijk te zijn maar kunnen ook grensoverschrijdend gevormd worden. Zo kan dan aangegeven worden op welke wijze de milieuproblemen vanuit een visie op een specifiek gebied kunnen aangepakt worden. Door geïntegreerd te werken poogt men meer inzicht te scheppen, de organisatorische aspecten beter uit te werken, maar ook een aantal nieuwe acties te geven die niet aan bod gekomen zijn doordat ze niet aan een bepaalde cluster verbonden zijn. 1.3.2.5

Opvolging van het plan

De opvolging van het plan vormt een apart hoofdstuk. Er wordt stilgestaan bij vragen als: - wie zal de uitvoering van het plan opvolgen; - hoe zal het plan worden bijgestuurd; - hoe zal de financiering opgevolgd worden; - op welke manier zal ingespeeld worden op nieuwe wetgeving, nieuwe mogelijkheden, .... Dit zijn vragen die vroeg of laat bij de uitvoering van het vooropgestelde plan naar boven zullen komen en in die zin belangrijk zijn om er al bij de opmaak van een plan even bij stil te staan. Nieuwpoort zal er op toezien dat bij de opvolging van het milieubeleidsplan ook rekening gehouden wordt met de meest recente ontwikkelingen binnen de stad. De stad zal er voor zorgen dat het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS), dat momenteel nog in ontwikkeling is, en het milieubeleidsplan een gemeenschappelijke toekomstvisie beogen. Aangezien de bepalingen binnen het GRS verstrekkende gevolgen kunnen hebben op het milieubeleid binnen Nieuwpoort, dienen deze mogelijke ontwikkelingen zeker meegenomen te worden in de uitvoering van het milieubeleidsplan. De integratie van de verschillende beleidsplannen is voor de stad Nieuwpoort prioritair. 1.3.2.6

Bijlagen

De bijlagen bevatten naast een aantal overzichtstabellen op vlak van acties ook verdere gegevens die relevant zijn bij het situeren van de milieuproblematieken.

1.4 1.4.1

Totstandkoming Opmaak van de startnota

Op 29-09-2004 werd door de milieudienst van wvi een toelichting gegeven aan de gemeentelijke milieuverantwoordelijken betreffende de inhoud van het gemeentelijk milieubeleidsplan en de manier van opmaak. Leidraad voor deze toelichting vormde de startnota waarin volgende aspecten aan bod kwamen: - inhoud en opbouw - methodiek van wvi voor de opmaak van het plan - een beschrijving van de te volgen procedure bij het opstellen van het plan.


11

1.4.2

Opmaak van het voorontwerp

Het voorontwerp gemeentelijk milieubeleidsplan werd zoals eerder gesteld stapsgewijze opgemaakt door het planningsteam. Dit planningsteam werd als volgt samengesteld: De kerngroep bestond uit volgende personen: - Nieuwpoort: - Roland Crabbe (burgemeester), - André De Zaeyer (schepen voor leefmilieu), - Luc Leye (milieuambtenaar), - Frederik Gunst (ing. dienst milieu en infrastructuur) - Marc Van de Velde (cel stedenbouw) - wvi: - Nathalie Garré - Véronique Delanote Naargelang het onderwerp werden volgende personen mee uitgenodigd: - Nieuwpoort: - Vaste stoffen: Alain Capelle - Water: Erwin Cloet (cel wegen en riolering), Damiaan Rommens - Natuurlijke entiteiten: Alain Capelle - Energie: Eddy Schramme (cel gebouwen) - Mobiliteit: Erwin Cloet (cel wegen en rioleringen) - wvi - Natuurlijke Entiteiten: Jeroen Van Waeyenberge. Dit eerste voorontwerp werd besproken in het CBS op 07-03-2005 en in de MINA-raad op 24-03-2005. 1.4.3

Opmaak van het ontwerp

Het voorontwerp werd aangepast aan de op het voorontwerp gemaakte opmerkingen. Het definitief ontwerp werd vastgesteld in het college van 18-04-2005. 1.4.4

Het openbaar onderzoek

Na het bekendmaken en het meedelen van het ontwerpplan werd een openbaar onderzoek georganiseerd van 01-05-2005 t.e.m. 30-06-2005. De infovergadering voor de bevolking werd georganiseerd op 18-05-2005. Het openbaar onderzoek bood de bevolking de kans schriftelijke opmerkingen te richten aan het CBS. Eveneens binnen de periode van het openbaar onderzoek brachten de Vlaamse regering, de gemeenteraadsleden, de administraties vertegenwoordigd in de provinciale milieuvergunningscommissie, de Bestendige Deputatie van de provincieraad en de door het CBS aangewezen adviesorganen of organisaties hun met redenen omkleed besluit of advies uit. 1.4.5

Aanpassing van het ontwerpplan

Alle relevante opmerkingen uit het openbaar onderzoek werden meegenomen in het verder opbouwen van het milieubeleidsplan, waarbij het ontwerpplan tot een definitieve versie uitgewerkt werd. In vergadering van 27-07-2005 werd het gemeentelijk milieubeleidsplan definitief vastgesteld.

12


Dit plan werd daarop binnen de 30 dagen ter kennis gebracht aan de eerder genoemde instanties die reeds advies uitbrachten over het ontwerpplan. Bovendien werd het ter inzage gelegd in de stad. Als laatste stap kon de bestendige deputatie binnen drie maanden na het ter kennis brengen de bepalingen van het plan die in strijd zijn met bindende bepalingen van het gewestelijk of provinciaal milieubeleidsplan.


13

2. Instrumentarium


15

2.1 2.1.1 2.1.1.1

Beleidsinstrumenten Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma Milieubeleidsplan

Het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 regelt de milieubeleidsplanning voor de verschillende Vlaamse bestuursniveaus. Het besluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 bepaalt dat elke gemeente uiterlijk 1 jaar na vaststelling van het provinciale en ten laatste 2 jaar na het gewestelijke milieubeleidsplan een gemeentelijk milieubeleidsplan moet vaststellen. Dit plan moet op het niveau van de gemeente nadere uitwerking geven aan het gewestelijk en provinciaal milieubeleidsplan. Binnen de perken van de gemeentelijke bevoegdheden kan het ook deze beide plannen aanvullen, maar mag het er niet van afwijken. Het gemeentelijk milieubeleidsplan moet de stad helpen om een milieubeleid uit te werken op lange termijn. Voor concrete uitwerking van dit milieubeleid wordt gebruik gemaakt van milieujaarprogramma’s. De opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan is eveneens in de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ opgenomen. De intercommunale wvi werd aangesteld voor de uitwerking van het gemeentelijk milieubeleidsplan van de stad Nieuwpoort.

2.1.1.2

Milieujaarprogramma

Na de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan zal de uitvoering van dit plan jaarlijks geëvalueerd worden via het milieujaarprogramma. Het milieujaarprogramma is een document waarin enerzijds een evaluatie wordt gemaakt van het gevoerde beleid van het afgelopen jaar en anderzijds een nieuwe planning wordt opgenomen met eventueel bijsturingen en nieuwe initiatieven. Deze milieujaarprogramma’s zijn ideaal om snel in te spelen op nieuwe wetgeving of verplichtingen. Op die manier vormen zij een belangrijke aanvulling op het gemeentelijk milieubeleidsplan. De stad Nieuwpoort maakt al milieujaarprogramma’s op sinds 1994

2.1.2

Milieuconvenanten en samenwerkingsovereenkomsten

De Vlaamse Regering kan om bepaalde doelstellingen te realiseren beleidsovereenkomsten (verbindende convenanten) afsluiten met de lagere overheden. Zo kunnen de gemeenten sedert 1992 milieuconvenanten aangaan met het Vlaamse Gewest. Het eerste milieuconvenant, dat liep van 1992 tot en met 1996, had de bedoeling de gemeenten aan te zetten tot het structureren van het gemeentelijk milieubeleid, met nadruk op het geven van meer inhoud, een planmatige aanpak, het opbouwen van deskundigheid en het aanbieden van eerstelijnsmilieuzorg aan de bevolking. De gemeenten werden daarbij financieel gesteund voor het uitvoeren van specifieke taken zoals de opmaak van een milieu-inventaris, een GNOP, een jaarlijkse milieubeleidsnota, het uitbaten van een containerpark, het oprichten van een MINA-raad,… Nieuwpoort ondertekende dit eerste milieuconvenant op 11-02-1992.

16


Het tweede convenant (1997 – 1999) is opgedeeld in een basisovereenkomst en een 11-tal subovereenkomsten (opties). Het basispakket vormt in hoofdzaak een verderzetting van het eerste convenant en zorgt aldus voor continuïteit. De opties bieden de gemeenten de kans om eigen accenten en prioriteiten te leggen. Zo houdt optie 1 van dit convenant de opmaak van een milieubeleidsplan in, conform de bepalingen van het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid. Een verlenging van dit convenant werd gerealiseerd voor de periode 2000-2001. Het tweede milieuconvenant werd door Nieuwpoort ondertekend op 10-04-0997, de verlenging werd door de stad op 13-04-2000 ondertekend. Het derde convenant, met de naam samenwerkingsovereenkomst, liep in de periode 2002-2004. De algemene doelstelling is het voeren van een duurzaam lokaal milieubeleid met integratie van milieuoverwegingen in andere beleidsdomeinen, met participatie en met planning als belangrijke aandachtspunten. De overeenkomst bestaat uit een instrumentarium en 8 clusters, zijnde vaste stoffen, water, energie, hinder, mobiliteit, natuurlijke entiteiten, gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen. Binnen elke cluster zijn 3 ambitieniveaus uitgewerkt, behalve voor de cluster gebiedsgericht beleid (enkel niveau 3). Nieuwpoort ondertekende ambitieniveau 1 en heeft geopteerd voor volgende clusters: Instrumentarium, Vaste Stoffen, Water, Hinder en Mobiliteit. Een vervolg op deze samenwerkingsovereenkomst is de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007. Hierin zijn een aantal versoepelingen, maar ook een aantal verstrengingen aangebracht in vergelijking met de vorige samenwerkingsovereenkomst. De overeenkomst bestaat opnieuw uit een instrumentarium en 8 clusters, zijnde vaste stoffen, water, energie, hinder, mobiliteit, natuurlijke entiteiten, gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen. Binnen elke cluster zijn opnieuw 3 ambitieniveaus uitgewerkt, behalve voor gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen (enkel niveau 3). Nieuwpoort ondertekende de samenwerkingsovereenkomst voor 2005 op 17-03-2005, op niveau 1 en opteerde voor dezelfde clusters als voorheen: Instrumentarium, Vaste Stoffen, Water, Hinder en Mobiliteit. Het ondertekeningsniveau van Nieuwpoort zal, zeker wat de eerstkomende jaren betreft, op niveau 1 gericht blijven.

2.2 2.2.1 2.2.1.1

Stadsdienst Cel milieu Beschrijving van de bestaande toestand

Sinds 1983 beschikt het stadsbestuur van Nieuwpoort over een eigen cel milieu. Ze is ontstaan uit de nood tot opvolging van diverse dossiers (groeninventarisatie, milieuagenten, selectieve ophalingen, natuureducatie) bij de vroegere technische dienst. Later werd ze een afdeling milieu van de dienst milieu en infrastructuur om tenslotte omgevormd te worden tot de huidige cel milieu. Tijdens deze periode werden diverse personen uit diverse statuten tewerkgesteld. Reeds 10 jaar is er echter enkel de milieuambtenaar (statutair benoemd technisch hoofdmedewerker C 4) die deel uitmaakt van deze dienst. De huidige bezetting met 1 statutair personeelslid (technisch hoofd medewerker C4 in het bezit van een Vlarem art. 58 attest en met ruim 20 jaar ervaring op gebied van leefmilieu) blijft voor het ogenblik behouden. Sinds 2004 werden de taken inzake NME (natuur driedaagse, week van de zee) overgedragen naar het personeel van de kinderboerderij. Dit betekende een aanzienlijke verlichting voor het takenpakket van de cel milieu. Bovendien werd de landen tuinbouwtelling overdragen naar andere diensten.


17

Ondanks deze recente verschuivingen blijft het takenpakket voor de cel milieu behoorlijk uitgebreid. Onderstaand wordt een kort overzicht gegeven van de taken waarvoor de milieuambtenaar instaat. -

-

Vlarem-reglementering: procedures, bevoegdheidsregeling, controle op het naleven van de wetgeving; Het naleven van de verbintenissen van de samenwerkingsovereenkomst; Verzorgen van omzendbrieven leefmilieu met richtlijnen en aanbevelingen; Milieuvergunningsaanvragen: onderzoeken, advies aanvragen, opmaken van ontwerp besluiten college voor burgemeester en schepenen, opzoekingswerk, affiches voor bekendmaking, registers; Technische controle klasse 1,2,3 en toezicht klasse 1 en 2 over de als hinderlijk ingedeelde inrichtingen, Vlarem 1 + samenwerking politiezone Westkust; Permanent evalueren van de milieukwaliteit, waterlopen, bodem, afval, rioleringen,…; Secretaris en penningmeester van de stedelijke milieuraad; Volgen gemeentelijk natuurontwikkelingsplan; Jaarlijkse opmaak milieujaarprogramma met bespreking; Jaarlijks verslag inzake afvalverwerking en stand van zaken; Inventariseren van alle inrichtingen, instellingen, dienstverlenende bedrijven; Behandelen van klachten in verband met milieu; Voorstel van gemeentelijke reglementeringen en politiereglementen; Alle administratie rond milieubeleid en afvalbeleid; Bijhouden van wetgevingen, vakliteratuur, verslagen,…; Beleidsvoorbereidende en adviserende taak; Bijhouden waterkwaliteit van het strandwater, spaarbekken IJzer, bacteriologisch + opvolgen; Behandelen van de aanvragen tot toelage van zonnepanelen, hemelwaterputten, IBA’s; Opmaak bodemregister; Bijhouden van bodemattesten; Beantwoorden van de vragen van notarissen i.v.m. het bodemdecreet (Vlarebo bijlage 1); Beperkte enquêtes bij de bevolking, informeren en sensibiliseren van de bevolking; Bijhouden vergaderingen: technisch overleg, demo’s, studietoelagen en informatievergaderingen; Afwezige collega’s vervangen.

Het milieuloket binnen de stad Nieuwpoort is van maandag tot vrijdag elke voormiddag (8h tot 12h) geopend. Bovendien kan men, wanneer de milieuambtenaar buiten deze uren (bvb. in de namiddag) op kantoor is, ook op het milieuloket terecht. Verder is de cel milieu makkelijk bereikbaar via telefoon en email. Gezien het grote takenpakket, en de mogelijke toekomstige ontwikkelingen inzake milieu is een uitbreiding van het personeelsbestand van de cel milieu wenselijk. De milieuraad richtte in 2004 de vraag tot het CBS tot het uitbreiden van de cel milieu. In dit kader werd het document ‘takenpakket en knelpunten cel milieu’ opgesteld (meer informatie, zie knelpunten).

2.2.1.2

Beleids- en wettelijk kader

Om de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007 te kunnen naleven dient de gemeente te beschikken over gemeentelijk personeel dat de gemeente ondersteunt bij het gemeentelijk milieuen natuurbeleid.

18


2.2.1.3

Knelpunten

Het aantal taken voor de cel milieu neemt elk jaar toe door nieuwe regelgeving rond milieu. De personeelsbezetting en de middelen blijven echter gelijk zodat de werkdruk op de cel milieu toeneemt. Nieuwpoort beschikt momenteel slechts over één werknemer binnen de afdeling milieu. De voorbije jaren werd deze bezetting als onvoldoende ervaren. Om in de nabije toekomst blijvend een optimale dienstverlening te kunnen garaderen is het noodzakelijk dat de cel milieu uitbreidt. De milieuraad richtte een vraag naar het CBS met betrekking tot de uitbreiding van de cel milieu. Het CBS vroeg de cel milieu (26-04-2004) een uitgebreid overzicht op te maken met een analyse van de huidige stand van zaken en voorstellen naar de toekomst toe. De cel milieu stelde vervolgens een dergelijk document op, het ‘samenvattingsdocument takenpakket en knelpunten cel milieu’ is terug te vinden in bijlage 5. De milieuambtenaar dient zowel de milieuvergunningen voor de hinderlijke inrichtingen klasse 2 en 3. te adviseren als te controleren. Deze twee taken zijn soms moeilijk met elkaar te rijmen. De stad Nieuwpoort geeft aan dat de aansprakelijkheidsregeling van de gemeentelijke milieu-ambtenaren nog steeds onvoldoende uitgewerkt is. Dit in tegenstelling met de regelingen voor politiediensten, burgemeester en schepenen.

2.2.1.4 -

Doelstellingen en visie

Nieuwpoort streeft ernaar om de cel milieu zo optimaal mogelijk verder te laten functioneren. Bij het verschijnen van nieuwe regelgeving zal steeds nagegaan worden of de cel milieu voor de uitvoering hiervan over voldoende middelen en personeel beschikt. Indien nodig zal nagegaan worden of er bijkomende middelen/personeel mogelijk zijn. Verder is het eveneens belangrijk dat de cel milieu op de hoogte blijft van de recente ontwikkelingen. De stad zal de werking van het milieuloket ten behoeve van de burger en exploitant verder optimaliseren.

-

2.2.1.5 •

Acties Actie I 1

Identificatie Titel

Classificatie SO DuLo Actieplan Beschrijving

Grondige evaluatie van het werkvolume van de cel milieu en eventueel aanwerven van bijkomend personeel (en het nodige materiaal) wanneer dit nodig blijkt. 2.2.1 Instrumentarium, Cel milieu Instrumentarium, niveau 1

Gezien de toenemende taken inzake milieu, wordt de huidige personeelsbezetting van de cel milieu binnen de stad Nieuwpoort als te beperkt ervaren. Om alle taken naar behoren uit te voeren, zou de dienst gebaat zijn bij de aanwerving van een extra medewerk(st)er.


19

De stad zal in de komende planperiode een grondige evaluatie maken van de taken van de personeelsdienst, in verhouding tot het beschikbare personeel (de opgestelde knelpuntennota –zie bijlage 5- zal hierbij als basis gebruikt worden). Indien praktisch haalbaar zal een extra medewerk(st)er aangenomen worden. Ook de mogelijkheid tot het aannemen van een jobstudent tijdens de zomermaanden zal overwogen worden. Na onderzoek blijkt deze laatste oplossing voor 2005 alvast niet haalbaar. Nieuwpoort zal er op toezien, dat bij de mogelijke aanwerving van een extra personeelslid voldoende middelen (o.a. computer, bureau, etc.) voorzien worden om efficiënt te kunnen werken. Hierbij kampt men echter met een plaatsgebrek in het huidig gebouw. Een eventuele herschikking wordt overwogen i.f.v. de verbouwing conciërgerie stadhuis.

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning

Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader

Gewestelijk beleidskader

Middelen Totaal voorzien budget

Inzet van personeel

20

De stad benadrukt hierbij dat deze actie priortair is. Cel milieu – personeel – werkdruk Niet van toepassing Personeelsbestand van de cel milieu afstemmen op de taken waarvoor de dienst dient in te staan Stadsdiensten (Cel milieu) Stadsbestuur Personeelsdienst Evaluatie van het personeelsbestand van de cel milieu, eventuele aanwerving van extra personeelsleden bij de cel milieu Evaluatie van het personeelsbestand: 2005 Deze actie krijgt de hoogste prioriteit binnen Nieuwpoort, het welslagen van de overige acties is immers sterk verbonden met deze actie. Alle acties doorheen het MBP waaruit het bijlkomende werk van de cel milieu blijkt Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeente ontwikkelen Actie 101: De provincie zal een digitaal uitwisselingsplatform opzetten tussen provincie en gemeenten Uitbouwen van een ondersteunend beleid met o.a. Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO), andere overlegfora en verder uitbouwen van het Aanspreekpunt Lokale Overheden Project 31: Aanspreekpunt lokale overheden

a)

Geen extra kost wanneer gekozen wordt voor interne reorganisatie en/of jobstudent b) De kost voor het aanwerven van een extra kracht is afhankelijk van het niveau en statuut c) Aankoop materiaal: 879/124-02, afhankelijk van de evolutie van de milieuwetgeving. Evaluatie van het personeelsbestand, mogelijke aanwerving van een extra kracht (parttime of fulltime) of een jobstudent tijdens de zomermaanden.


•

Actie I 2

Identificatie Titel Classificatie SO DuLo Actieplan Beschrijving

Op de hoogte blijven van de recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicaties 2.2.1 Cel milieu Instrumentarium, niveau 1 Elk jaar worden steden en gemeenten geconfronteerd met nieuwe wetgeving en initiatieven met betrekking tot milieu. Het is van groot belang dat Nieuwpoort deze nieuwigheden goed opvolgt om zo bij te blijven inzake allerhande milieuthema’s. Hieronder worden een aantal zaken aangegeven die zeker zullen opgevolgd worden: -

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties

reductie van pesticiden (+ alternatieven), wetgeving inzake bodemverontreiniging, wetgeving inzake milieuvergunningen (bvb wijzigingen VLAREM), wetgeving inzake afval (wijzigingen rond selectieve inzameling en het containerpark, verbranden van afval in open lucht), VEN-gebieden, MOS, opvolgen databanken Vlaams Gewest, Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007.

Indien de mogelijkheid zich voordoet, zal Nieuwpoort deelnemen aan vormingen over relevante onderwerpen. Vorming - opvolging wetgeving - recente ontwikkelingen Niet van toepassing De cel milieu optimaal laten functioneren. Cel milieu Cel milieu Hogere overheden en andere instanties die vormingen inzake milieu organiseren Aantal gevolgde vormingen, aantal nieuwe publicaties rond milieu (wetgeving) Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 4: Verder opvolgen van de ontwikkelingen inzake het Gewestelijk Milieu Management Informatie Systeem( MMIS) en het volgen van de nodige opleidingen in dit kader (SO) Actie W-O 6: Opvolgen van de afbakening van de zuiveringszones, indien nodig verfijnen van deze zones op gemeentelijk niveau (SO) Actie W-O 8: Opvolgen van de vernieuwing van de havengeul, met oog voor de problemen die mogelijks kunnen ontstaan Actie W-W 1: Opvolgen van de wettelijke bepalingen rond slibruimingen en voorkomen van ruimingen waar mogelijk Actie NE-L 4: Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap Actie H-Bodem 1: Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe Actie H-Bodem 2: Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black


21

point’ inzake bodemverontreiniging; de site waarop in het verleden PCN (‘Produits Chimique de Nieuport’) gelokaliseerd was Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeente ontwikkelen. Actie 101: De provincie zal een digitaal uitwisselingsplatform opzetten tussen provincie en gemeenten. Uitbouwen van een ondersteunend beleid met o.a. Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO), andere overlegfora en verder uitbouwen van het Aanspreekpunt Lokale Overheden Project 31: Aanspreekpunt lokale overheden

Provinciaal beleidskader


Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

2.2.2 2.2.2.1

a) Overleg brengt geen extra kosten met zich mee b) Vorming en/of inschrijvingskosten komen op art. 138/123-17 c) Kost aankoop boeken op artikel 879/123-19 De milieuambtenaar volgt de wetgeving op en gaat naar de vormingen

MINA-werkers Beschrijving van de bestaande toestand

In het kader van de cluster vaste stoffen en/of natuurlijke entiteiten van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ kan de gemeente tijdens de duur van de overeenkomst de milieudoelstellingen van deze clusters realiseren door het inzetten van milieuen natuurwerkers (MINAwerkers). Tot op heden heeft de stad Nieuwpoort nog geen gebruik gemaakt van MINA-werkers. Ook voor 2004 werd besloten geen gebruik te maken van deze optie van de SO.

2.2.2.2


De MINA-werkers kaderen in de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’.

2.2.2.3

Knelpunten

(Nog nooit beroep gedaan op MINA-werkers)

2.2.2.4


Gezien de stad in de komende planperiode geen beroep wenst te doen op MINA-werkers werden verder geen specifieke doelstellingen geformuleerd.

22


2.2.2.5

Acties

Geen specifieke acties gepland

2.2.3 2.2.3.1

Interne milieuzorg Het belang van interne milieuzorg

Een milieuzorgsysteem kan als volgt worden gedefinieerd: ‘Interne milieuzorg is het systematisch samenhangend en voortdurend teruggekoppelde geheel van inspanningen en activiteiten van de organisatie, gericht op het inzicht krijgen in het voorkomen, verminderen en beheersen van de effecten van de activiteiten op het milieu.’ Het doel van een milieuzorgsysteem is het verkrijgen van inzicht, het beheersen en indien mogelijk, het voorkomen van negatieve effecten van de activiteiten op het milieu. Een milieuzorgsysteem heeft weerslag op alle niveaus binnen de organisatie. Een milieuzorgsysteem is dynamisch; via audits wordt er regelmatig nagegaan of de beoogde doelstellingen gehaald worden en indien nodig wordt het milieuzorgsysteem bijgestuurd. De stad Nieuwpoort oefent door haar activiteiten en beslissingen eveneens een druk uit op het milieu. Ze moet dan ook in staat zijn zelf deze druk te verminderen, zoals ook verlangd wordt van de burger, landbouwer, bedrijfsleider,... Daarin verschilt de stad niet van de doelgroepen die afgebakend werden en dient ze bovendien een voorbeeld te stellen. Deze verantwoordelijkheid kan en mag echter niet enkel op de schouders terecht komen van de cel milieu. Het is immers gebleken dat deze dienst niet alleen alle oplossingen kan aanbieden, de overige diensten en het beleid dienen mee te werken aan het realiseren van een interne milieuzorg. Voor Nieuwpoort zijn er verscheidene redenen om te werken aan interne milieuzorg, naast de noodzaak tot het voldoen aan alle milieuwetgeving en -reglementering. Volgende voordelen zijn immers verbonden aan dergelijke handelswijze: - het heeft een uitstraling naar de bevolking toe (in het kader van de voorbeeldfunctie en het nemen van verantwoordelijkheid). - het bestendigt de geloofwaardigheid naar alle doelgroepen toe. - het creëert een milieubewustzijn binnen de stadsdiensten. - het zorgt voor ervaring met milieubewuste technieken, waardoor beter advies kan gegeven worden. - het levert een bijdrage aan het bereiken van de doelstellingen van het milieubeleid. - het levert een bijdrage tot een meer duurzame samenleving. - er wordt een bedrijfseconomisch rendement bereikt.

2.2.3.2 2.2.3.2.1

Interne milieuzorg in de stad Nieuwpoort Beschrijving van de bestaande toestand

De stad Nieuwpoort wenst een voorbeeldfunctie te vervullen naar de bevolking toe, omwille van deze reden werd dan ook door het CBS beslist aandacht te besteden aan de interne milieuzorg binnen de stadsdiensten. In dit opzicht werd in 1999 een werkgroep interne milieuzorg opgericht. Per dienst werd een milieuverantwoordelijke aangeduid, deze zouden samenkomen in halfjaarlijkse bijeenkomsten. Op 24-


23

02-2000 vond de startvergadering plaats, nadien werden omwille van tijdsgebrek echter geen verdere stappen ondernomen. Tot op heden ondernam de stad Nieuwpoort reeds verscheidene acties die kaderen binnen interne milieuzorg. Inzake milieuverantwoord productgebruik ondernam Nieuwpoort reeds actie ontrent volgende productgroepen: duurzaam geëxploiteerd hout, secundaire grondstoffen, schoonmaakmiddelen, kantoormateriaal, cateringproducten en bestrijdingsmiddelen. Verder tracht de stad door de eigen werking zo weinig mogelijk afval te produceren, bovendien wordt er op toegezien dat al het afval in eigen beheer zoveel mogelijk gesorteerd wordt. De bedrijfsafvalstoffen van de stedelijke diensten (zoals vermeld in het VLAREA art. 5.2.2.1) worden gescheiden aangeboden en afzonderlijk gehouden van het restafval bij de ophaling of inzameling. De inspanningen die de stad levert in het kader van milieuverantwoord productgebruik en afval worden uitgebreid besproken onder de cluster ‘vaste stoffen’. De stad tracht onnodig energieverbruik te vermijden. In de stadsgebouwen werden waar mogelijk energiebesparende maatregelen doorgevoerd. Meer informatie hieromtrent werd opgenomen in de cluster ‘energie’. Voor meer informatie betreffende bovenstaande acties wordt verwezen naar de desbetreffende clusters.

2.2.3.2.2


De gemeente heeft de Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest-Gemeenten ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007 ondertekend. Door deze ondertekening heeft de gemeente zich geëngageerd om een intern milieuzorgsysteem in te voeren. Bij de uitbouw van het milieuzorgsysteem voor de eigen diensten dient de stad rekening te houden met de inhoud van de gekozen clusters. Ter ondersteuning van haar beleid dient de stad een voortrekkersrol op te nemen, hiertoe neemt ze de nodige maatregelen en acties voor de eigen werking.

2.2.3.2.3

Knelpunten

Momenteel bestaat de interne milieuzorg binnen Nieuwpoort eerder uit losse acties, een groter kader ontbreekt. Ook de communicatie omtrent interne milieuzorg (zowel intern als extern) kan nog verbeterd worden. Tot op heden bleef de communicatie eerder beperkt. Om een efficiënt milieuzorgsysteem te kunnen uitwerken heeft de stad behoefte aan een inschatting van de verschillende stofstromen binnen de eigen diensten. Hiertoe dienst een (beperkte) inventaris opgesteld te worden, deze zal de basis vormen van de verschillende acties in de komende planperiode.

24


2.2.3.2.4


De stad wenst voor haar eigen diensten een IMZS verder uit te bouwen. Zij wil daarbij het milieubewust gedrag bij het eigen personeel en in de eigen werking behouden en verder ontwikkelen. Verder wil ze het overtollig gebruik/verbruik van middelen en producten vermijden alsook een kostenbesparing realiseren (bvb. verminderde verwijderingskosten van restafval en een gedaald energieverbruik). Door een dergelijke werkwijze wordt ook een voorbeeldfunctie naar inwoners en bedrijven vervuld. De stad hecht eveneens belang aan een goed interne en externe communicatie rond interne milieuzorg. Hiervoor dient er zeker een terugkoppeling van de resultaten te gebeuren naar de stadsdiensten zelf en naar de bevolking toe. (Zie ook 3.1.1.4 Doelstellingen bij milieuverantwoord productgebruik)

2.2.3.2.5 •

Acties

Actie I 3


Werk maken van interne milieuzorg (SO) 2.2.3 Interne milieuzorg Instrumentarium, niveau 1

In de komende planperiode wenst de stad de losse acties inzake interne milieuzorg te kaderen in een groter en samenhangend geheel. Hierbij wenst de stad ook de nodige aandacht te besteden aan de communicatie, dit zowel intern (binnen de eigen diensten) als extern (naar de bevolking toe). Nieuwpoort richtte reeds een werkgroep interne milieuzorg op, tot op heden bleven de activiteiten van deze werkgroep echter beperkt. In de komende planperiode wenst de stad ook werk te maken van interne milieuzorg, de eerder vermelde werkgroep zal instaan voor de coördinatie. In de komende planperiode zal de stad inspanningen leveren om de werking rond interne milieuzorg opnieuw nieuw leven in te blazen. In 2005 worden dan ook volgende activiteiten gepland; • Fase 1: Organiseren en plannen Oprichten van een projectgroep bedrijfsinterne milieuzorg Aanstellen van milieuverantwoordelijken, per gebouw zal een milieuverantwoordelijke aangesteld worden, deze persoon zal een aantal milieutaken op zich nemen (bvb. bijhouden van de meterstanden voor water en energie). •

Fase 2: Inventariseren van de stofstromen ten gevolge van de bedrijfsinterne activiteiten (zomer 2005) In deze fase zullen de hoeveelheden afval, water en verbruikte energie in kaart gebracht worden. Verder wenst de stad ook zicht te krijgen op de geplaatste tellers, de aanwezige


25

lichtpunten en de verwarmde oppervlakte. • Fase 3: Formuleren en analyseren van de preventieopties (najaar 2005) De stad zal een selectie maken van de mogelijke preventiemaatregelen, bovendien wordt in deze fase een haalbaarheidsanalyse gepland. •

Fase 4: Invoeren en evalueren van de preventiemaatregelen (winter 2005) In deze laatste fase zullen de gekozen preventiemaatregelen ingevoerd worden en zal de stad de ingevoerde maatregelen grondig evalueren. Er zal ook een sensibilisatie uitgewerkt worden naar het personeel van de diverse stadsdiensten, zodat de preventieve werking maximaal uitgevoerd kan worden.


26

Ook in de verdere planperiode zal de werkgroep actief blijven en nieuwe initiatieven opstarten (naargelang de noodzaak). Interne milieuzorg – werkgroep Niet van toepassing Het intern milieuzorgsysteem verder uitbouwen Stadsdiensten Stadsbestuur, Cel milieu Alle personeelsleden van de stad, de gebouwverantwoordelijken Uitvoering van de verschillende fases Opgestart acties in het kader van interne milieuzorg Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-A 1: De bestaande acties rond afval in de komende planperiode verder zetten Actie VS-MP 1: Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen Actie VS-MP 2: Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie W-G 1: Verminderen van de verspilling van grondwater door bronbemaling bij bouwwerken Actie W-G 2: Infiltratie van hemelwater bevorderen, o.a. door het gebruik van waterdoorlatende verhardingen (zowel bij eigen bouwwerken, bij bedrijven, als naar de bevolking toe) Actie W-DW 1: Uitvoeren van een wateraudit voor de nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/verbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in de eigen gebouwen doorvoeren (SO) Actie W-DW 2: Opvolgen van de watermeters in de bestaande stadsgebouwen en opmaken van een beperkte inventaris inzake de mogelijkheden voor waterbesparende middelen Actie W-DW 4 : Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de opvolger van het project ‘Watermeesters en watercontracten’ en indien mogelijk intekenen op dit nieuwe project


Actie H-Licht 1: Aandacht voor overbelichting Actie H-Licht 2: Sensibilisering rond lichthinder, met jaarlijks actieve deelname aan de nacht van de duisternis Actie H-Bodem 1: Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe Actie M 3: Promoten van de fiets binnen de eigen diensten Actie M 4: Meer aandacht voor degelijke fietsenrekken, om zo de verplaatsingen per fiets aangenamer te maken Actie E 1: Opstarten van een beperkte energieboekhouding Actie E 2: Maatregelen ter beperking van het energieverbruik in stedelijke gebouwen Actie D 1: Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen Actie D 2: Streven naar een grotere betrokkenheid van de verschillende doelgroepen bij het gemeentelijk milieuen natuurbeleid. Actie 98: De provincie zal steden en gemeenten ondersteunen bij het opzetten van hun communicatie over hun intern milieuzorgsysteem. Actie 101: De provincie zal een digitaal uitwisselingsplatform opzetten tussen provincie en gemeenten. Geen acties naar gemeenten toe


Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

2.2.4 2.2.4.1

Geen extra kost, de actie zal uitgewerkt worden door administratieve maatregelen en overleg. Geen extra personeel voorzien

Inventarissen en MMIS Beschrijving van de bestaande toestand

Het Vlaams Gewest gebruikt voor het beheer en het ter beschikking stellen van milieu-informatie binnen het Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) vier gradueel op te bouwen databanken: (1)

eMIL:

het milieuvergunnningsloket voor de dossieropvolging van milieuvergunningen

(2)

MKROS:

het milieuklachten registratie- en opvolgingssysteem voor de invoer en dossieropvolging van milieuklachten

(3)

De rioleringsdatabank:

(4)

Het natuurvergunningsloket: dossieropvolging van natuurvergunningen

opbouw van een uniforme en geografische databank van de rioleringsinfrastructuur in Vlaanderen

Momenteel bevindt het gebruik van deze databanken zich binnen Nieuwpoort in de volgende fase: (1) De cel milieu beschikt reeds geruime tijd over internettoegang voor de uitwisseling met de provinciale milieudatabank (via CEMOS). Er wordt dus voldaan aan het gebruik van de eerste databank (eMIL).


27

(2) Eind 2002 werd door Nieuwpoort een aanvraag gedaan tot aansluiting op MKROS. Deze aanvraag werd bevestigd op 28-01-2003. Voorlopig is MKROS echter enkel beschikbaar in een testversie. Nieuwpoort zal gegevens invoeren in MKROS van zodra deze databank operationeel is. (3) De gemeenteraad gaf op 16-10-2003 de goedkeuring tot de opmaak van een rioleringsdatabank. Deze databank wordt opgevolgd door de cel wegenis en riolering. Voor meer informatie betreffende deze actie wordt verwezen naar de actie W-O 3. (4) Op 02-06-2003 werd de opleiding tot het gebruik van het natuurvergunningsloket gevolgd. Vanaf 01-06-2003 zou dit loket officieel operationeel zijn, vanaf eind 2003 kunnen particulieren en bedrijven via dit punt hun natuurvergunning aanvragen.

2.2.4.2


In de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 zijn vier databanken van het Gewestelijk Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) opgenomen, nl. eMI, Natuurvergunningenloket, gewestelijke Rioleringsdatabank en MKROS. Deze dienen door de gemeenten gebruikt en aangevuld te worden van zodra ze operationeel zijn. Indien de gemeente haar eigen databanken verder wenst te gebruiken, dient zij dit te verantwoorden in haar milieujaarprogramma.

2.2.4.3

Knelpunten

Niet alle databanken zijn momenteel reeds operationeel, zo wordt bvb. nog steeds een testversie gebruikt van MKROS, het milieuklachten registratie en opvolgingssysteem. De milieuambtenaar volgde reeds verscheidene vormingen om met de verschillende databanken te leren werken. Gezien het invoeren van de databanken vrij traag verloopt zou het echter nuttig zijn mocht men de mogelijkheid krijgen om het gebruik van de databanken kort op te frissen alvorens deze werkelijk in gebruik genomen worden. Er is dus met andere woorden nood aan opleiding (opfriscursus) op het moment dat de databanken effectief in gebruik genomen worden. De stad Nieuwpoort ervaart het ingeven van een klacht in MKROS als zeer omslachtig. Er dienen immers heel wat gegevens ingegeven te worden in de databank. Dit vormt een bijkomende administratieve belasting voor de milieuambtenaar.

2.2.4.4


In de komende planperiode wenst Nieuwpoort het gebruik van de verschillende databanken verder uit te bouwen. De mate waarin dit gebeurt, en de timing is sterk afhankelijk van de planning van de hogere overheid.

28


2.2.4.5 •

Acties Actie I 4

Identificatie Titel

Classificatie SO DuLo

Verder opvolgen van de ontwikkelingen inzake het Gewestelijk Milieu Management Informatie Systeem (MMIS) en het volgen van de nodige opleidingen in dit kader (SO) 2.2.4. Inventarissen en MMIS Instrumentarium, niveau 1

Actieplan Beschrijving

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

In de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 zijn vier databanken van het Gewestelijk Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) opgenomen, nl. eMIL, Natuurvergunningenloket, gewestelijke Rioleringsdatabank en MKROS. Deze dienen door de gemeenten gebruikt en aangevuld te worden van zodra ze operationeel zijn. Van zodra deze databanken operationeel zijn wenst Nieuwpoort deze te gebruiken. De stad is ook vragende partij voor het volgen van opleidingen in dit kader (ook voor diegenen waarbij reeds opleiding werd verstrekt). Vanuit het Vlaams Gewest kon meegegeven worden dat er met de provincie overleg is inzake opfriscursussen, hoewel er nog geen concrete afspraken zijn. MMIS – databanken – eMIL – MKROS - gewestelijke Rioleringsdatabank – Natuurvergunningenloket - opleiding Niet van toepassing Meewerken aan het MMIS om zo te komen tot een beter milieuen natuurbeleid. Niet van toepassing Vlaams Gewest, stadsbestuur Cel milieu Gebruikte databanken Databanken opstarten tijdens de planperiode van zodra operationeel. Termijnplanning afhankelijk van de planning van de hogere overheid. Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via vormingen en publicaties Actie W-O 3: Uitbouwen van een rioleringsdatabank Geen acties naar gemeenten toe Project 36: Informatiebeheer; Milieu Management Informatiesysteem (MMIS)

Opleidingskosten komen op art. 138/123-17 Cel milieu


29

2.2.5 2.2.5.1

Integratie op gemeentelijk vlak Beschrijving van de bestaande toestand

Binnen Nieuwpoort wordt er reeds een goede samenwerking gerealiseerd tussen de verschillende diensten zoals o.m. milieu, ruimtelijke ordening, toerisme en de technische dienst. Nieuwpoort wenst een geïntegreerd duurzaam lokaal milieubeleid uit te werken, om dit te bereiken werd in het najaar 2003 een voorstel geformuleerd tot het oprichten van een ambtelijk overlegorgaan. Dit voorstel werd goedgekeurd door het CBS op 30-08-04. In dit overleg zouden ondermeer de dienst algemene zaken, de cel stedenbouw, de cel wegenis en riolering, de cel gebouwen en de cel milieu vertegenwoordigd zijn. Door het oprichten van dit overlegorgaan streeft de stad Nieuwpoort volgende doelstellingen na: - maximale afstelling tussen milieubeleid en andere beleidsplanningsprocessen, - coördinatie van de opmaak van de milieujaarprogramma’s en het milieubeleidsplan en - communicatie van het lokaal milieubeleid naar doelgroepen, bevolking en interne diensten. Wanneer de noodzaak zich voordoet worden binnen Nieuwpoort speciale interne werkgroepen opgezet inzake bepaalde (milieugelinkte) onderwerpen. In deze werkgroepen worden alle betrokkenen (van verschillende diensten) inzake een bepaalde problematiek gegroepeerd. Tot op heden werden reeds volgende werkgroepen opgestart; • werkgroep afval • werkgroep diftar • werkgroep afval en toerisme (ad hoc) • werkgroep water (opgericht naar aanleiding van de DuLo-waterplannen) • werkgroep pesticidenreductie (naar aanleiding van het reductieplan) Concreet weerspiegelt het streven naar een maximale afstemming tussen het milieubeleid en de andere beleidsdomeinen zich in een aantal acties.

30

-

Alle bouwen verkavelingsaanvragen worden voor advies aan de cel wegenis en riolering overgemaakt (hierbij wordt een controle uitgevoerd op de naleving van het politiereglement betreffende het aansluiten van de riolering en de ontkoppeling).

-

De bouwaanvragen voor lichtreclame worden voor advies overgemaakt aan de cel milieu (lichthinder)

-

Bovendien realiseerde de stad reeds een aantal projecten waarbij rekening gehouden werd met verschillende aspecten, waaronder ook milieu (duurzaamheid). Zo werd bij het sociaal huisvestingsproject ‘De Sardinerie’ (uitgevoerd door de bouwmaatschappij ‘Nieuwpoortse volkswoningen’) rekening gehouden met de principes van duurzaam bouwen en rationeel wateren energieverbruik (o.a. gebruik van zonne-energie, plaatsen van hemelwaterputten). Dit project wordt gezien als een voorbeeldproject, ook bij andere projecten tracht de stad deze principes te hanteren. Zo werden bijvoorbeeld ook de sociale woningen ter hoogte van de Dudenhofenlaan voorzien van zonnepanelen en hemelwaterputten.

-

Er werd de voorbije jaren een nauwe samenwerking opgebouwd tussen de dienst toerisme en de cel milieu. Klachten, opmerkingen of vragen met betrekking tot milieu die toeristen stelden aan de dienst toerisme (infoloket) worden onmiddellijk doorgestuurd naar de cel milieu. Verder is er ook een goede samenwerking tussen beide diensten inzake natuur- en milieueducatie. Sedert enkele jaren werd de bevoegdheid inzake natuur- en milieueducatie doorgeschoven naar de dienst


toerisme. De kinderboerderij werd geselecteerd als locatie voor de initiatieven inzake NME (uitlenen van de veldkoffers, educatie voor klassen,…). Daarenboven wordt door Nieuwpoort gezorgd voor coördinatie van het milieubeleidsplan met de milieujaarprogramma’s, de andere bestaande plannen binnen de stad, waaronder het GNOP en het mobiliteitsplan, en de bestaande plannen van de hogere overheden.

2.2.5.2


Door de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 verbindt de gemeente er zich toe te werken aan een geïntegreerd duurzaam lokaal milieubeleid. Dit heeft tot gevolg dat alle doelstellingen in het kader van de samenwerkingsovereenkomst op elkaar moeten worden afgestemd. Verder dient er eveneens een ambtelijk overleg georganiseerd te worden. Bij dit ambtelijk overleg worden ten minste ambtenaren uit de verschillende milieusectoren en de beleidsdomeinen landbouw, energie, ruimtelijke ordening, stedenbouw, mobiliteit, volksgezondheid, de technische diensten en andere opportune diensten betrokken. Dit ambtelijk overleg kan aansluiten bij de bestaande overlegstructuren van de gemeente of stad en kan verschillende vormen aannemen. Indien gewenst kan een gemeente gemotiveerd afwijken van dit ambtelijk overleg. Er wordt dan via informeel overleg gewerkt aan projecten die de integratie tussen de verschillende diensten bevorderen. Gemeenten die niet beschikken over een formeel ambtelijk overleg dienen jaarlijks in het MJP ten minste 3 projecten of initiatieven te beschrijven waaruit de integratie van de verschillende diensten blijkt.

2.2.5.3

Knelpunten

Nieuwpoort besteedt reeds heel wat aandacht aan de integratie tussen de verschillende diensten. Ook de cel milieu werkt nauw samen met de andere stadsdiensten. Deze samenwerking komt ondermeer tot uiting in de oprichting van een ambtelijk overlegorgaan en verschillende interne werkgroepen. De interne communicatie is momenteel voldoende uitgebouwd, de stad ervaart echter dat de communicatie naar buiten toe (externe communicatie) nog kan verbeterd worden. Binnen Nieuwpoort werden/worden recent verschillende beleidsplannen opgemaakt (GRS, MBP, etc.). Gezien verschillende staddiensten betrokken zijn bij de opmaak van deze beleidsplannen is het niet altijd evident om een overzicht te behouden betreffende de bestaande plannen binnen de stad. Een goede samenwerking tussen de verschillende beleidsdomeinen is vereist, enkel op die manier kunnen de verschillende beleidsplannen op elkaar afgestemd worden. Er is nood aan coördinatie tussen de verschillende beleidsplannen.

2.2.5.4


Nieuwpoort zal werken aan een geïntegreerd duurzaam lokaal milieubeleid. Dit impliceert dat ten minste de verschillende doelstellingen die de stad beoogt met het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ op elkaar worden afgestemd. Bij de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan zal er een coördinatie optreden met het milieujaarprogramma, met andere bestaande plannen en met plannen van de hogere overheden.


31

Verder zal de stad streven naar een maximale afstemming tussen het milieubeleid en de andere beleidsplanningsprocessen (zoals m.b.t. ruimtelijke ordening, mobiliteit,…). Communicatie van het lokale milieubeleid, zowel naar de stadsdiensten als naar de doelgroepen en de bevolking is eveneens een belangrijke doelstelling van de stad Nieuwpoort.

2.2.5.5 •

Acties Actie I 5


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling

32

Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten 2.2.5 Integratie op gemeentelijk vlak Instrumentarium, niveau 1

Nieuwpoort wenst de bestaande initiatieven inzake integratie verder uit te bouwen. De stad streef naar een goede samenwerking tussen de verschillende stadsdiensten (waaronder de cel milieu). Hiertoe zal de stad ondermeer volgende acties ondernemen: •

Verder uitbouwen van het ambtelijk overleg In 2004 richtte de stad Nieuwpoort een ambtelijk overleg orgaan op. Voorlopig bleven de actie van dit overlegorgaan eerder beperkt. In de komende planperiode wenst de stad dit orgaan verder uit te bouwen (zie ook actie I 3 – werk maken van interne milieuzorg).

•

Behouden van de interne werkgroepen Nieuwpoort is zeer tevreden over de oprichting van de verschillende interne werkgroepen. In de komende planperiode wenst de stad deze werkwijze dan ook te behouden. Indien dit noodzakelijk geacht wordt kunnen bovendien nieuwe werkgroepen opgericht worden.

•

Samenwerking rond het MJP Vanaf het MJP 2006 zal elke stadsdienst de mogelijkheid krijgen om in het MJP een toelichting te geven omtrent de implementatie van milieuzorg in de eigen dienst.

•

Samenwerking rond specifieke projecten Wanneer de mogelijkheid zich voordoet (bvb. stedelijk bouwproject) zullen de verschillende stadsdiensten samenwerken om specifieke, concrete projecten tot een goed einde te brengen. Zo zal steeds aandacht besteed worden aan de mogelijke milieu-inbreng in de verschillende initiatieven.

Ook in de komende planperiode zal de stad de nodige aandacht besteden aan de communicatie, dit zowel intern als extern. Integratie – Ambtelijk overleg – Interne werkgroep - Samenwerking Niet van toepassing Goede samenwerking tussen de verschillende stadsdiensten. Aandacht voor milieuaspecten binnen de verschillende beleidsdomeinen.


Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren

Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties

Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader

2.2.6.1

Verslagen van de vergaderingen van het ambtelijk overlegorgaan en de verschillende interne werkgroepen. Inbreng van de verschillende stadsdiensten bij het MJP. Projecten waarrond de verschillende diensten samenwerken. Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg Actie VS-MP 1: Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen Actie W-IW 2: Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep water Niet van toepassing MINA-plan 3: Integrale milieubeleidsplanning stimuleren


2.2.6

Stadsdiensten Stadsbestuur -

Geen extra kost gezien deze actie zal uitgewerkt worden door administratieve maatregelen en overleg Geen bijkomend personeel voorzien. Samenwerking tussen de personeelsleden van de verschillende diensten optimaliseren.

Toezicht Beschrijving van de bestaande toestand

De milieuambtenaar van de stad Nieuwpoort beschikt over een Vlarem bekwaamheidsbewijs, bijgevolg werd deze persoon belast met het toezicht op de inrichtingen van klasse 2 en 3. Bij klachten wordt steeds gevolg gegeven door volgende procedure te volgen: - bevestiging van de ontvangst van de klacht, - onderzoek ter plaatse van de aard van de hinder, de ernst en prioriteit van de klacht en de dossiersituatie, - waar nodig wordt doorverwezen naar de bevoegde instanties, - indien Vlarem van toepassing is wordt de exploitant op de problemen gewezen en maant men de exploitant aan tot het nemen van de nodige maatregelen. Indien dit nodig geacht wordt, worden bovendien de nodige metingen gedaan en wordt een PV opgesteld, - tenslotte wordt de persoon die de klacht uitte per brief ingelicht over het resultaat van het onderzoek. Binnen de politiezone Westkust (Koksijde - De Panne – Nieuwpoort) is bovendien een Directie Gerechtelijke (vroeger Directie Steun/Milieu) actief, hierbinnen werden twee personen aangesteld om permanent toe te zien op overtredingen van de wet op milieu en stedenbouwkundig gebied. Om het toezicht vlot te laten verlopen werden afspraken gemaakt tussen de milieuambtenaar en de politie betreffende de verdeling van de taken.


33

Het stadbestuur heeft de voorbije jaren geïnvesteerd in een aantal toestellen om bij milieuklachten efficiënt te kunnen optreden. Zo werden o.a. een geluidsmeter, een veldkoffer, een pH-meter, een zuurstofmeter met temperatuursregistratie, een thermograaf en diverse recipiënten voor het nemen van watermonsters aangekocht. Deze instrumenten kunnen door de milieuambtenaar gebruikt worden bij controles door de milieuambtenaar. Deze is immers bevoegd voor de uitvoering van technische controles op de lozing van afvalwater, lucht- en grondwaterverontreiniging, en op de scheikundige samenstelling van afvalstoffen. Door de aankoop van deze instrumenten wenst het stadsbestuur in te spelen op de komende nieuwe milieutaken en bevoegdheden van een gemeentebestuur. Daarbij kunnen de gemeenten de openbare overlast zelf sanctioneren. Naast de controle en het toezicht volgens het milieuvergunningsdecreet dient een gemeente ook in te staan voor het toezicht op de natuurvergunningen en de velddelicten. Bijgevolg spoort Nieuwpoort binnen de grenzen van de territoriale bevoegdheid de overtredingen op de natuurvergunningen en de velddelicten op. Het aantal aanvragen tot een natuurvergunningen bleef echter zeer beperkt. Vandaar startte de stad Nieuwpoort een infocampagne op over de verplichting tot aanvraag van natuurvergunningen of meldingen, deze campagne verliep in samenwerking met de politiezone Westkust.

2.2.6.2


De gemeente dient te beschikken over een persoon met een Vlarem-bekwaamheidsbewijs (samenwerkingsovereenkomst 2005-2007). Deze persoon wordt in het bijzonder belast met de controle op de als hinderlijke ingedeelde inrichtingen van tweede en derde klasse, conform art. 58 van Titel I van het Vlarem. Indien de gemeente niet beschikt over een persoon met een Vlarem-bekwaamheidsbewijs, dient de gemeente een overeenkomst af te sluiten met de politiezone. Verder dient de gemeente eveneens overtredingen op andere wetgeving (bvb. overtredingen op de natuurvergunningen, vrije velddelicten of illegaal ontwijkgedrag) aan te pakken. Tenslotte treedt de gemeente op als conflictbemiddelaar bij lokale hinderproblemen die veroorzaakt worden door alle inrichtingen en handelingen met uitzondering van klasse 1.

2.2.6.3

Knelpunten

Zoals reeds eerder gesteld werd dient de milieu-ambtenaar in te staan voor heel wat verschillende taken, waaronder het uitvoeren van toezicht. Door de hoge werkdruk is het dan ook niet altijd mogelijk om nog ter plaatse controles te gaan uitvoeren. Bij tijdsgebrek is het toezicht vaak één van de eerste taken die minder aandacht krijgt. Om de toezichtsfunctie naar behoren uit te voeren dient men over de nodige technische kennis te beschikken. Nieuwpoort merkt op dat er dringende nood is aan (permanente) opleiding. Hierbij vermeldt de stad dat het reeds geruime tijd geleden is dat de milieu-inspectie nog een opleidingsmogelijkheid voorzag voor milieuambtenaren. Ook de geringe juridische ondersteuning wordt als een knelpunt ervaren. Wanneer bij een controle opgemerkt wordt dat een bepaalde hinderlijke inrichting niet werkt volgens de verleende vergunning (en bijgevolg mogelijks een potentieel gevaar vormt voor de omgeving en het milieu), dienen direct

34


maatregelen genomen te worden. Deze maatregelen kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Het is dan ook wenselijk dat de persoon die dergelijke maatregelen oplegt juridisch goed beschermd/ondersteund wordt. Bij controles op het terrein is de milieuambtenaar steeds alleen aan het werk. Dit brengt enige risico’s met zich mee. Zo bestaat het gevaar dat de milieuambtenaar onterecht beschuldigd wordt van bepaalde zaken. Om deze reden is het wenselijk dat een tweede persoon aanwezig is, die mogelijks als getuige kan optreden. Gezien de cel milieu slechts beschikt over één medewerker is dit in praktijk momenteel niet mogelijk. In het verleden werkte de stad mee aan een grootschalige toezichtsactie, georganiseerd vanuit de hogere overheid (milieu-inspectie). Deze actie richtte zich voornamelijk op bedrijven die gebruik maakten van de chemische reiniging van textiel (droogkuis). Nieuwpoort nam tijdens deze actie zijn taak ernstig op en voerde een grondige controle uit bij alle droogkuizen in de stad. Alle gegevens werden gerapporteerd aan de milieu-inspectie, doch de stad ontving nooit enige feed-back met betrekking tot deze actie. Nieuwpoort is vragende partij om op regelmatige basis deel te nemen aan dergelijke acties (controle van bepaalde sectoren). De begeleiding vanuit de hogere overheid werd immers als zeer positief ervaren, wel zou de stad het op prijs stellen mocht men achteraf feed-back krijgen inzake de gerapporteerde knelpunten. In Nieuwpoort wordt de milieuambtenaar in zijn toezichtsfunctie bijgestaan door de lokale politie (zone Westkust, Directie Gerechtelijke). Om efficiënt te werken zou het nuttig zijn concrete afspraken te maken met de politie inzake de verdeling van de taken en de manier van werken.

2.2.6.4


De gemeente streeft ernaar een grotere drijfveer te creëren bij de verschillende doelgroepen om de wetgeving na te leven. Hiertoe richt zij haar toezicht o.a. op hinderlijke inrichtingen niveau 3 en 2, op natuurvergunningen, op vrije velddelicten en op sluikstorten.

2.2.6.5 •

Acties Actie I 6


Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken 2.2.6 Toezicht Instrumentarium, niveau 1 In overleg met de lokale politie Westkust Directie Gerechtelijke dienen gecoördineerd afspraken gemaakt te worden inzake de taakverdeling bij milieutaken. Volgende zaken kunnen mogelijks aan bod komen binnen dit overleg: -

Algemene zaken betreffende milieutoezicht (hondenpoep, sluikstorten,…) Controle vanuit de lucht Opvolgen van het protocol met de zeevaartpolitie (Federaal) voor milieutoezicht


35

-


Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties

Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

36

Geluidshinder in dancings en café’s Overleg met wijken hulpagenten om te komen tot een uniforme wijze van optreden bij milieuklachten Evaluatie van acties uit het verleden Voorstellen voor toekomstige acties (bvb. actie rond geluidsoverlast door brommers) Het maken van afspraken (vaststellingen en procedures) rond acute bodemverontreiniging en het sluikstorten van gevaarlijk afval. Registratie van milieuklachten (MKROS)

Door regelmatig overleg blijven alle betrokkenen op de hoogte van de stand van zaken, bovendien kunnen ook afspraken gemaakt worden tot gemeenschappelijke acties. Overleg – Politie – Toezicht – Milieuklachten – Geluid Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Overleg plegen met de politie om tot een uniforme manier van handelen te komen inzake milieutoezicht. Het opstarten van gemeenschappelijke acties inzake milieutoezicht. Politie Stadbestuur, Cel milieu Milieu-inspectie, OVAM, zeevaartpolitie Aantal maal dat overleg gepleegd werd + verslag/agendapunten Gemeenschappelijke acties Volledige planperiode (2005-2009) Overleg tussen de cel milieu en de politie op regelmatige basis (4 maal per jaar) Actie VS-A 10: Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder Actie H-Geluid 1: Blijvend opvolgen van de wetgeving tot het correct uitvoeren van geluidsmetingen Actie H-Geluid 4: Controle van luidruchtige bromfietsen in samenwerking met de verkeerspolitie Niet van toepassing Doorheen het MINA-plan 3 komt de toezichtsfunctie van de gemeenten verschillende keren aan bod.

Geen extra kost gezien deze actie zal uitgewerkt worden door administratieve maatregelen en overleg. Geen extra personeel voorzien


2.2.7 2.2.7.1

Samenwerkingsverbanden Beschrijving van de bestaande toestand

Voor de selectieve inzameling, ophaling en verwerking van de huishoudelijke afvalstoffen is de stad Nieuwpoort aangesloten bij de Intercommunale voor Vuilverwijdering, en Verwerking voor Veurne en Ommeland (IVVO). Deze intercommunale staat ondermeer in voor de selectieve inzameling, ophaling en verwerking van de huishoudelijke afvalstoffen. Verder maakt de stad deel uit van de Kustwerkgroep afval, een orgaan waarin ook de provincie, OVAM, de afvalintercommunales (van de betrokken gemeenten) en de kustgemeenten betrokken zijn. In samenwerking met de provincie wordt bovendien actie gevoerd rond zwerfvuil en sluikstorten. De stad Nieuwpoort ondersteunt, in het kader van hergebruik van goederen, ook de werking van het kringloopcentrum Westkust-Westhoek. Goederen worden er, eventueel na herstelling, verkocht aan zeer democratische prijzen. De werknemers zijn mensen die niet meer aan bod komen op de gewone arbeidsmarkt en zo een tweede kans krijgen. De winsten uit de kringloopwinkel worden integraal gebruikt om mensen te werk te stellen en op te leiden. In het kader van het waterlopenbeheer werkt de stad Nieuwpoort nauw samen met de Polder ‘Noordwatering Veurne’. Meer informatie over deze samenwerking is te vinden in de Cluster ‘Water’. Ook inzake natuur kan de stad Nieuwpoort rekenen op de samenwerking met een aantal organisaties. Zo worden regelmatig acties op touw gezet in samenwerking met de natuurwerkgroep ‘De Kerkuil. Jaarlijks wordt bovendien een grote opruimactie van de IJzermonding gepland in samenwerking met Natuurpunt. De stedelijke groendienst overlegt op regelmatige basis met de Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG), hierbij komt voornamelijk het reductieplan inzake bestrijdingsmiddelen aan bod. Naar milieu en gezondheid toe wordt op lokaal vlak samengewerkt met LOGO (Lokaal Gezondheidsoverleg, zie ook cluster Hinder deel 3.4.1.2.2. Beleids- en wettelijk kader op gemeentelijk niveau). In het verleden kreeg de medewerkster van LOGO Oostende - Westhoek, zijnde mevr. Stefanie Vanhoutte, de mogelijkheid de activiteiten voor te stellen. Daarenboven wordt samengewerkt rond concrete dossiers, bvb. in geval van mazoutverontreiniging. De werking van LOGO kwam ook reeds aan bod in “Nieuwpoort, uw stad”. Verder verleent de stad Nieuwpoort ook haar medewerking aan verschillende projecten in samenwerking met de plaatselijke scholen. Hierbij wordt in de eerste plaats de samenwerking met de provincie en de basisscholen in het kader van ‘MOS – Milieuzorg op school’ vermeld. Naar het middelbaar onderwijs toe werkt de stad actief mee aan het project ‘Groene school’, waarbij de stad de secundaire school ‘de Vierboete’ bijstaat in de uitbouw van een duurzaam milieubeleid. Ook in het kader van natuur- en milieueducatie werkt Nieuwpoort mee aan een aantal initiatieven. Zo wordt jaarlijks met de buurgemeenten Veurne, De Panne en Koksijde het project ’36 uur natuur’ georganiseerd. Deze actie betrekt jongeren (12-14 jaar) 3 dagen lang actief in het natuurbeheer en natuurbehoud. Bovendien verleent de stad ook haar medewerking aan ‘de week van de zee’, een educatief project dat opgestart werd door de provincie West-Vlaanderen. In samenwerking met ‘De Lijn’ ontwikkelde Nieuwpoort een aantal initiatieven rond mobiliteit, zo trof de stad ondermeer maatregelen waardoor bepaalde doelgroepen (vb. 60-plussers) kortingen krijgen op hun abonnement.


37

Voor het aanleggen van fietsroutes kan de stad beroep doen op de medewerking van de provincie, zo wordt o.a. een fietsroute gepland die Nederland met Frankrijk verbindt, deze route loopt gedeeltelijk over het grondgebied van Nieuwpoort. In de stedelijke bibliotheek werd een milieuhoekje voorzien waar alle geïnteresseerden terecht kunnen voor informatie inzake milieuen natuur. Nieuwpoort maakt ook deel uit van het Westhoekoverleg, dit is een samenwerkingsverband van gemeentebesturen van de Westhoek. Het Westhoekoverleg werd in 1994 opgericht en is ontstaan uit het overleg ‘burgemeesters van de Westhoek’. Het Westhoekoverleg wil het samenwerkingsverband zijn van en voor de lokale besturen in de Westhoek, hen groeperen, hen een daadwerkelijke ondersteuning bieden en de belangenverdediging waarmaken van de bovenlokale dossiers. Het Westhoekoverleg is dus een orgaan dat - de gemeentebesturen van de Westhoek groepeert en informeert, - belangenverdediging realiseert van de gemeenten, - ondersteuning biedt aan de gemeentebesturen van de Westhoek, - subregionale werking realiseert op het vlak van bestuur, - een kader biedt en impulsen geeft voor vernieuwende ideeën en voor projecten in samenwerking tussen verschillende gemeenten, - een kader biedt voor de opmaak ene realisering van dossiers met bovenlokaal karakter. Voor meer informatie betreffende deze samenwerkingsverbanden wordt verwezen naar de desbetreffende clusters.

2.2.7.2


Samenwerkingsverbanden gebeuren meestal op vrijwillige basis. In de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ is hierover niets opgenomen. In de clusters wordt echter wel aandacht besteed aan de wettelijke verplichtingen binnen die clusters en hoe deze uitgevoerd worden (bvb. ophaling van afvalstoffen binnen de cluster vaste stoffen).

2.2.7.3

Knelpunten

De stad heeft weinig of geen zicht op de interesse tot samenwerken bij de verschillende organisaties. Nieuwpoort is vragende partij om nauwer samen te werken met de verschillende immo-kantoren, zij zouden immers kunnen fungeren als tussenpersoon tussen de toeristen die Nieuwpoort bezoeken en de stad zelf. In het verleden is reeds gebleken dat de dialoog met deze immo-kantoren zeer moeilijk verloopt. De stad is echter overtuigd dat een samenwerking met deze kantoren tot mooie resultaten zou kunnen leiden. Zo zouden deze kantoren bvb. ideaal geplaatst zijn voor het verspreiden van de 4-talige afvalkalender die recent werd opgesteld ten behoeve van de toeristen.

2.2.7.4 -

38

Doelstellingen en visie Bereiken van een milieuen natuurbewuste houding bij bepaalde doelgroepen. Verruimen/uitbreiden van de samenwerkingsverbanden (eventuele nieuwe partners)


-

-

De stad staat open voor de samenwerking met andere overheden (bvb. provincie, gemeenten, …) en zal dit waar mogelijk en gewenst in de praktijk brengen. Deze manier van werken kan het milieu immers enkel ten goede komen en zal zeker een meerwaarde bieden voor de verschillende partners. Via allerlei samenwerkingsverbanden komen tot een breder draagvlak inzake milieu

2.2.7.5 •

Acties Actie I 7



Provinciaal beleidskader Gewestelijk

Verder zetten huidige samenwerkingsverbanden 2.2.8 Samenwerkingsverbanden Instrumentarium, niveau 1 De stad Nieuwpoort verleent reeds haar medewerking aan heel wat samenwerkingsverbanden (zie bestaande toestand). Deze samenwerkingsverbanden hebben hun nut in het verleden reeds ruimschoots bewezen en komen het milieu zeker ten goede. In de toekomst wil de stad deze samenwerkingsverbanden dan ook verder zetten. Indien dit in de toekomst nuttig zou blijken is de stad bereid nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan. Doch, momenteel ervaart men de bestaande samenwerkingsverbanden als voldoende. Samenwerkingsverbanden Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Goede samenwerking met de verschillende partners verder zetten Bevolking Stadsbestuur Alle organisaties en instanties betrokken in de samenwerkingsverbanden Aantal samenwerkingsverbanden en de resultaten hiervan Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-A 1: De bestaande acties rond afval in de komende planperiode verder zetten Actie VS-A 12: Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners Actie W-O 1: Goede samenwerking met de overige waterbeheerders (o.a. ‘Polder Noordwatering Veurne’) behouden Actie NE-N 6: Medewerking aan de jaarlijks terugkerende initiatieven ‘Dag van de Natuur’, ‘Open Natuurdagen’, ’36 uur natuur’, ‘Week van de zee’ en MOS/Groene school Actie M 2: Overleg met ‘De Lijn’ waarbij de stad de noden en wensen van de bevolking duidelijk formuleert In het Provinciaal Milieubeleidsplan zit de samenwerking tussen provincie en gemeenten als een rode draad door heel het plan. Acties specifiek gericht naar de doelgroep gemeenten zijn terug te vinden onder 3.3 Gemeenten. Uit MINA-plan 3:


39

beleidskader


2.3

- Samenwerking met lokale en provinciale besturen - Ondersteuning van gebiedsgericht werken van regionale en lokale overheden De actieve rol versterken van de milieuen natuurverenigingen en socioculturele organisaties - Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO) en andere overlegfora

Geen extra kost gezien deze actie zal uitgewerkt worden door administratieve maatregelen en overleg. Geen extra personeel voorzien.

Adviesraad voor milieu en natuur

2.3.1 a)

Beschrijving van de bestaande toestand Oprichting

De stad Nieuwpoort beschikt reeds geruime tijd (1983) over een milieuraad. De stad was dan ook een voortrekker wat betreft de inspraak en sensibilisatie van de bevolking met betrekking tot milieuonderwerpen. Op 12-06-03 werd door de gemeenteraad de statuten werking en organisatie, alsook het huishoudelijk reglement van de stedelijke milieuraad aangepast aan de nieuwe voorschriften van de SO. In de schoot van de milieuraad werd de natuurwerkgroep ‘De Kerkuil’ opgericht. b)

Samenstelling

Er wordt naar gestreefd alle maatschappelijke geledingen evenwichtig in de adviesraad te vertegenwoordigen, waarbij een minimum van één derde aan milieuen natuurverenigingen voorop gesteld wordt. Bovendien wordt ook een evenwicht nagestreefd tussen het aantal mannelijke en het aantal vrouwelijke vertegenwoordigers. c)

Vergaderfrequentie

De MINA-raad van Nieuwpoort komt gemiddeld een vijftal keer per jaar samen. d)

Opdracht

De milieuraad dient een dialoog met het bestuur te voeren en een gefundeerd advies omtrent een aantal milieudossiers te verstrekken. Naast deze activiteiten wordt ook aandacht besteed aan vorming en voorlichting. In dit kader worden o.a. volgende activiteiten vermeld: -

40

bezoek aan het educatief centrum van I.W.V.A. organiseren van een debat over windenergie voorlichtingsavond over kleinschalige waterzuivering geleide wandeling in het natuurreservaat ‘de IJzermonding’


-

open milieuraad/voorlichtingsavond omtrent mazouttanks voorlichtingsavonden over thuiscomposteren in samenwerking met het VELT Sterrenwandeling naar aanleiding van de nacht van de duisternis Debat over biologische landbouw en GGO’s (Genetisch Gemanipuleerde Organismen)

Indien het gaat over onderwerpen die ook andere gemeenten aanbelangen, wordt samengewerkt. Voorbeelden zijn de werking inzake GFT (met De Panne en Koksijde) en GGO’s en REG (met Middelkerke). e)

Ondersteuning

Financiële ondersteuning Sinds 1986 kan de MINA-raad Nieuwpoort rekenen op een jaarlijkse toelage vanwege het stadsbestuur. Deze toelage wordt door de MINA-raad nuttig besteed aan het ondersteunen van allerhande initiatieven, of het verlenen van subsidies. Zo werd de toelage in de beginjaren hoofdzakelijk gebruikt voor de betoelaging van compostvaten. Recent wordt deze toelage voornamelijk gebruikt om de jaarlijkse opruimbeurten in het natuurreservaat ‘De IJzermonding’ te ondersteunen, het toepassen van biologische bestrijdingsmiddelen in privé tuinen te betoelagen en kleine educatieve zaken aan te kopen. Deze laatste zijn materialen die uitgeleend kunnen worden, zoals bvb. een klein motortje op zonne-energie, via de stedelijke milieudienst. Logistieke ondersteuning / Educatieve ondersteuning Nieuwpoort stelt de nodige infrastuctuur ter beschikking voor het goede verloop van de vergaderingen van de MINA-raad, zo kan de MINA-raad beschikken over zalen, kopieerapparaten,etc. Het secretariaat van de MINA-raad wordt verzorgd door de milieuambtenaar. Wanneer dit gewenst is, krijgt de MINA-raad eveneens de kans om een artikel te publiceren in de infokrant ‘Nieuwpoort, uw stad’.

2.3.2


In het kader van de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 dient de gemeente ten laatste 6 maanden na het ondertekenen van deze overeenkomst over een gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur of milieuraad te beschikken. Deze milieuraad dient de gemeente te adviseren over het gemeentelijk milieuen natuurbeleid en kan zelf ook acties organiseren.

2.3.3

Knelpunten

Wanneer het advies van de MINA-raad niet opgevolgd wordt door het CBS, is de motivering hiervoor soms zeer summier. Deze zwakke motivering wordt door de leden van de MINA-raad als een knelpunt ervaren. In bepaalde gevallen is de opkomst van de MINA-raadsleden te gering om tot een geldige stemming over te gaan, om aan deze voorwaarden te voldoen moet immers de meerderheid van de stemgerechtigde leden aanwezig zijn. In het geval er niet tot stemming kan overgegaan worden, wordt de MINA-raad uitgesteld, hierdoor krijgen ook de aanwezige, gemotiveerde leden van de MINA-raad niet de kans hun advies te geven over bepaalde thema’s. Bepaalde dossiers zijn nogal omvangrijk, zowel naar administratieve normen als naar technische inhoud. De termijn tot kennisname van dossiers wordt soms als te kort ervaren.


41

De MINA-raad van Nieuwpoort neemt vrij veel initiatief, hierbij wordt echter wel hoofdzakelijk ingespeeld op de voorstellen vanuit de cel milieu.

2.3.4


De stad zal ernaar streven de milieuraad zo optimaal bij haar beleid te betrekken. Verder engageert het beleid zich om de adviezen van de milieuraad te volgen. De werking van de milieuraad dient verder geoptimaliseerd te worden en meer bekendheid te verwerven bij de bevolking. Naar de toekomst toe moet de milieuraad meer en meer de schakel worden tussen het beleid en de bevolking. Dit vereist een bredere bekendheid van de milieuraad naar de bevolking toe, maar ook een actievere rol van de milieuraad.

2.3.5 •

Acties Actie I 8


Goede werking van de MINA-raad behouden, en indien mogelijk optimaliseren (SO) 2.3 Adviesraad voor milieu en natuur Instrumentarium, niveau 1

In het kader van de samenwerkingsovereenkomst 2002-2004 diende de stad ten laatste 6 maanden na het ondertekenen van deze overeenkomst over een gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur of MINA-raad te beschikken. Deze MINA-raad dient de stad te adviseren over het gemeentelijk milieuen natuurbeleid en kan zelf ook acties organiseren. Nieuwpoort beschikt reeds geruime tijd over een dergelijke milieuraad (sinds 1983). Momenteel heeft de MINA-raad van Nieuwpoort reeds een vrij goede werking. Volgende zaken werden reeds ondernomen: - oprichting van de natuurwerkgroep de Kerkuil - organiseren van infovergaderingen - participatie aan vormingsinitiatieven

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en)

42

In de toekomst zal deze werking verder gezet worden. Er zal/zullen naargelang de kansen zich voordoen: - verder samengewerkt worden met adviesraden binnen en buiten de stad - werkgroepen opgericht worden rond bepaalde onderwerpen - verder infovergaderingen georganiseerd worden - deelgenomen worden aan overleg- en vormingsinitiatieven MINA-raad, werking Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Via een goede werking van de MINA-raad het milieuen natuurbeleid in de stad maximaal ondersteunen. Vertegenwoordigers van de MINA-raad


Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader

MINA-raad Cel milieu, Stadsbestuur Aantal gevolgde adviezen Volledige planperiode (2005-2009)


Actie 102: De provincie zal desgewenst de samenwerking tussen gemeentelijke cel milieu en gemeentelijke milieuraden, in overleg met de gemeenten, stimuleren en coördineren. Actie 105: De provincie zal vanuit de gebiedsgerichte werking regionale overlegtafels organiseren voor sleutelfiguren uit de gemeentelijke MINA-raden. Uit MINA-plan 3: - Participatie op lokaal vlak bevorderen


Het stadsbestuur zal voor de volledige planperiode een jaarlijkse toelage aan de MINA-raad toekennen van € 745. Geen extra personeel voorzien, de MINA-raad wordt ondersteund door de cel milieu

2.4 2.4.1

Participatie (niveau 2) Beschrijving van de bestaande toestand

Binnen Nieuwpoort werden reeds heel wat acties georganiseerd om de bevolking meer te betrekken bij het gemeentelijk milieuen natuurbeleid. Hieronder worden kort enkele initiatieven opgesomd: - open milieuraad /voorlichtingsavond inzake mazouttanks - debat inzake windenergie - debat omtrent biologische landbouw en GGO’s Veelal worden dergelijke initiatieven georganiseerd in samenwerking met de milieuraad

2.4.2


Participatie is opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling op niveau 2. De gemeenten die niveau 1 ondertekenden zijn hiertoe niet verplicht. Nieuwpoort tracht de inwoners zoveel mogelijk te betrekken bij het gemeentelijk milieuen natuurbeleid. Hierbij wordt ook veel belang gehecht aan participatie, voor meer informatie betreffende de verschillende initiatieven wordt verwezen naar de Cluster ‘Burgers en doelgroepen’.


43

2.4.3

Knelpunten

De respons vanuit de bewoners en/of verenigingen is in bepaalde gevallen nogal beperkt.

2.4.4


Naar de toekomst toe wil de stad de bevolking blijvend betrekken bij het beleid. Hiertoe zullen meer informatievergaderingen en overlegmomenten georganiseerd worden. Ook de milieuraad kan hierbij ingezet worden. Dit alles zal het draagvlak van bepaalde acties zeker ten goede komen. Voor meer informatie hieromtrent wordt eveneens verwezen naar de Cluster ‘Burgers en doelgroepen’.

2.4.5 •

Acties Actie I 9



Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk

44

Jaarlijks uitreiken van een ‘Groene Pluim’ aan een persoon, bedrijf of vereniging die zich verdienstelijk opstelde voor het milieu in de stad 2.2.1. Cel milieu Instrumentarium, niveau 1 In de komende planperiode wenst Nieuwpoort het initiatief van ‘De Groene Pluim’ op te starten. Met deze milieuprijs wenst de stad een burger, bedrijf of vereniging die zich verdienstelijk opstelde voor het milieu in de stad in de bloemetjes te zetten. Door dit initiatief hoopt Nieuwpoort het milieuen natuur in een positief daglicht te stellen. Deze actie dient nog praktisch uitgewerkt te worden. Over deze actie zal wordt uitgebreid gecommuniceerd worden in de plaatselijke infokrant. Milieuprijs – Groene pluim Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Milieu in een positief daglicht stellen bij de bevolking. Laten zien dat de stad de inspanningen waardeert van diegenen zich inzetten voor het milieu binnen Nieuwpoort. Bevolking Stadsbestuur, MINA-raad / Laureaten van de ‘Groene Pluim’ De ‘Groene Pluim’ zal voor de eerste maal uitgereikt worden in 2005, indien positief geëvalueerd zal deze actie jaarlijks herhaald worden / Niet van toepassing Niet van toepassing


beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

Er wordt een milieuverantwoord geschenk gekocht (max € 30) via de milieuraad. Geen extra personeel voorzien


45

3. Milieubeleid per cluster


47

3.1

Vaste stoffen


49

3.1.1 3.1.1.1 3.1.1.1.1

Milieuverantwoord productgebruik Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Onder milieuverantwoord productgebruik verstaat men het efficiënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop (van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase). Dit betekent dat er gestreefd wordt naar de beperking van de uitputting van grondstoffen, van de milieuschade van de productie, het gebruik en de verwerking na gebruik. De gemeenten kunnen hieraan werken door enerzijds de bevolking of doelgroepen voor milieuverantwoord productgebruik te sensibiliseren en anderzijds door de werking van de eigen diensten op een milieuverantwoorde manier te organiseren (voorbeeldfunctie). Dit laatste betekent dat het aankoopbeleid en de werkingsprocedures binnen de eigen diensten in deze zin moeten aangepast worden. Dit geldt zowel voor de taken uitgevoerd in eigen beheer als deze uitgevoerd door derden in opdracht van de gemeente. 3.1.1.1.2

De toestand in de stad Nieuwpoort

Nieuwpoort verbindt zich er toe een beleid te voeren dat erop gericht is door haar activiteiten zo weinig mogelijk het milieu te belasten en tegelijkertijd alles in het werk te stellen om bij haar inwoners of groepen van inwoners hetzelfde gedrag te stimuleren. In het kader van de bevordering van het gebruik van milieuvriendelijke producten besloot Nieuwpoort bepaalde productgroepen te promoten. Deze worden hieronder kort besproken. Duurzaam geëxploiteerd hout Door het aanpassen van de bestekken wordt in Nieuwpoort in principe enkel nog duurzaam geëxploiteerd hout gebruikt bij gemeentelijke bouwwerken. Indien dit in de praktijk niet haalbaar blijkt moet dit door de betrokken aannemer grondig gemotiveerd worden. Bij volgende projecten werd reeds duurzaam geëxploiteerd hout gebruikt: - vissteigers aan de Oude Veurnevaart, vanaf de Albert I Laan tot aan de Pieter Deswartelaan (project in samenwerking met de Provinciale visserijcommissie), - het windscherm in het zonnebloempark, - houten vlonder op het Hendrikaplein ter hoogte van het toeristisch bureau, Nieuwpoort maakte een speciaal demonstratiebord aan waarop de verschillende beschikbare types FSCgelabeld hout verzameld werden. Dit bord wordt ondermeer gebruikt bij tentoonstellingen en is doorgaand te bezichtigen op de cel milieu. In de toekomst zal dit bord verplaatst worden naar de wachtzaal bij de dienst stedenbouw. De stad hoopt zo direct op de doelgroep, mensen die (ver)bouwen, te kunnen inspelen. Bovendien plant de stad een betoelagingsreglement voor de inwoners die duurzaam hout wensen te gebruiken. De stad hoopt vanaf 2005 een dergelijke subsidie te kunnen beschikken.

50


Secundaire grondstoffen Binnen Nieuwpoort werd tot op heden weinig compost en/of breekpuin gebruikt. Er werd recent een afspraak gemaakt met de aankoopdienst dat bij dergelijke bestellingen eerst advies dient gevraagd te worden aan de cel milieu. De cel milieu zal er op toezien dat, indien er compost of breekpuin aangekocht wordt, er geopteerd wordt voor compost met Vlaco-label en Copro-gekeurd breekpuin. Nieuwpoort voerde promotie voor het gebruik van compost met een Vlaco-label tijdens het weekend van de compostmeester en tijdens de week van de visserij en de landbouw. Ook via artikels in de stedelijke infokrant tracht men de inwoners van Nieuwpoort aan te zetten tot het gebruik van compost met Vlaco-label. Schoonmaakmiddelen De stad Nieuwpoort tracht het gebruik van milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen te promoten door het aanpassen van de bestekken. De stad wenst bovendien de aankoop van alle schoonmaakproducten toe te wijzen aan één firma, deze firma dient geselecteerd te worden op basis van de prijs-kwaliteitsverhouding en het aantal milieuvriendelijke producten dat de firma kan aanbieden. Kantoormaterialen Naast duurzaam hout, secundaire grondstoffen en milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen wenst Nieuwpoort waar mogelijk ook gebruik te maken van milieuvriendelijke kantoormaterialen. Zo wordt 100% gerecycleerd papier (‘Evolve’) gebruikt binnen de administratie zowel voor interne als externe communicatie). Binnen Nieuwpoort worden bovendien de enveloppen hergebruikt voor interne mailing. Vanaf 2005 zal Nieuwpoort er bovendien op toezien dat er, in het kader van afvalpreventie, zoveel mogelijk recto-verso geprint wordt (bvb. CBS-beslissingen, verslagen, documenten voor de gemeenteraad, etc.). De inktpatronen van de printers worden systematisch terugbezorgd aan de leverancier, waar ze opnieuw gevuld worden. Tenslotte kocht de stad verschillende batterijladers en herlaadbare batterijen aan. Cateringproducten De stad Nieuwpoort beschikt niet over een refter in eigen beheer. De inspanningen naar cateringproducten toe blijven bijgevolg eerder beperkt tot in het oog springende, korte acties. Zo onderneemt de stad jaarlijks actie tijdens de week van de bio-landbouw (bvb. door het uitdelen van bioproducten onder het stadspersoneel, de schepenen,…). De milieuraad staat er op biologische producten te gebruiken wanneer de gelegenheid zich voordoet (vb. na de zwerfvuilactie worden de helpende kinderen getrakteerd op biologisch fruitsap uit herbruikbare bekers). Bestrijdingsmiddelen Naast de promotie van bovengenoemde milieuverantwoorde producten tracht de stad Nieuwpoort ook het gebruik van bestrijdingsmiddelen tot een minimum te beperken. De stad stelde een reductieprogramma op om het gebruik van bestrijdingsmiddelen in openbare domeinen tot een minimum te beperken. In het kader van het reductieprogramma werden verschillende diensten opgeroepen om enkele voorstellen uit te werken. Onderstaand wordt kort een overzicht gegeven van de ondernomen acties in het kader van het reductieprogramma. -

Gebruik van houtsnippers, o.a. in het recreatiepark Dudenhofenlaan


51

-

Manuele onkruidbestrijding op plaatsen waar er geen andere mogelijkheden voorhanden zijn (vb. rozenperken in de Brugse Steenweg en de Astridlaan) Er werd een veegmachine en een zitmaaier met mulching-maaidek aangekocht Bij het onderhoud van de kerkhoven Nieuwpoort en Sint-Joris gebruikt de stad geen bestrijdingsmiddelen meer. Hiertoe werd een ruime onderlaag bestaande uit houtsnippers aangebracht. Men overweegt de aankoop van een brander ter behandeling van de paden. Men is toleranter ten opzichte van mos in de grasperken. Er wordt bijgevolg minder hard opgetreden, zo tracht men het mos in de grasperken te beperken door frequenter te maaien en mulching toe te passen. Door het aanpassen van de beplanting wordt getracht de hoeveelheid onkruiden tot een minimum te beperken. Zo wordt erop toegezien dat de open plekken tot een minimum beperkt blijven en tracht men stapsgewijs over te gaan naar een gelaagde beplanting. Door de dienst rattenverdelging, algemene zaken wordt sinds april 2003 geen giftig lokaas meer gebruikt. De dienst maakt enkel nog gebruik van mechanische vallen en fuiken. Ook de brandweer zal in de toekomst trachten het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen te beperken bij de wespenverdelging. Bij de aanleg van voetpaden, pleinen,… in kasseistenen maakt de stad steeds gebruik van een voegfixeermiddel, hierdoor groeit er geen onkruid in de voegen, en dienen deze verhardingen bijgevolg niet behandeld te worden tegen onkruiden.

-

-

-

-

Nieuwpoort voorzag de nodige opleiding voor de groenarbeiders in het kader van de reductie van bestrijdingsmiddelen, 14 personen volgden de vorming. Verder tracht de stad ook de inwoners te motiveren tot een minimaal gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Hiertoe werden in samenwerking met de MINA-raad volgende initiatieven uitgewerkt: •

Promotie van biologische bestrijdingsmiddelen Via de milieuraad voorziet de stad Nieuwpoort in de betoelaging van biologische bestrijdingsmiddelen in de tuinen en serres van particulieren. De toelage bedraagt 15% van de kostprijs, met een maximum van € 25. Voor de aaltjes ter bestrijding van slakken bedraagt de toelage 75%. Verder stelt de stad op de cel milieu boeken ter beschikking waarin allerhande huis- en keukentips gegeven worden ter bestrijding van kleine ongemakken (ongedierte, insecten,etc.).

•

Betoelaging van de elektronische luizenkam De stad Nieuwpoort subsidieert bovendien de aankoop van een elektronische luizenkam, een doeltreffend en milieuvriendelijk middel om luizen op te sporen en te vernietigen. De toelage van de stedelijke milieuraad bedraagt 15%.

3.1.1.2 3.1.1.2.1

Beleids- en wettelijk kader Bovengemeentelijk niveau

In het kader van milieuverantwoord productgebruik is volgende wetgeving van belang: Decreet van 21-12-2001 houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (B.S. 31-01-2002). In voorgaand decreet wordt het verbod opgelegd van het gebruik van bestrijdingsmiddelen: - in openbare parken en plantsoenen;

52


-

op minder dan 6 meter van waterlopen, vijvers, moerassen of andere oppervlaktewaters; op wegranden, bermen en andere terreinen van het openbaar domein die deel uitmaken van de weg of erbij horen, autosnelwegen, waterwegen en spoorwegen inbegrepen; in natuur- en bosgebieden of kwetsbare gebieden zoals vallei- of brongebieden; op de terreinen die al dan niet behoren tot het openbaar domein en die voor openbaar nut gebruikt worden of horen bij een gebouw dat voor openbaar nut gebruikt wordt (in eigendom, vruchtgebruik, pacht, opstalhouder, huur).

Vanaf 2004 mogen in principe geen bestrijdingsmiddelen meer gebruikt worden. Daartoe dient een reductieprogramma voor een nulgebruik ingediend te worden, wat geheel conform het decreet is. Om tot een stapsgewijze afbouw te komen dient een reductieprogramma met een afwijking op het nulgebruik ingediend te worden. Het nulgebruik moet dan uiterlijk op 01-01-2015 bereikt worden. In het MINA-plan 3 komen een aantal maatregelen en instrumenten aan bod waarbij ook de gemeenten een rol spelen: -

milieubewustwording en gedragswijziging (ecoconsumptie) stimuleren. uitvoering verzekeren van het ‘decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest’. verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen bij industrie, landbouw, particulieren en openbare diensten stimuleren via voorlichting en sensibilisering.

Ook in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 wordt een actie rond milieuverantwoord productgebruik gepland, hierbij zijn de gemeenten betrokken partner: -

Actie 12: het ondersteunen van de gemeenten bij de sensibilisering van het milieuverantwoord productgebruik en het ter beschikking stellen van informatie en een modelgebruiksregister.

3.1.1.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” ondertekenen zijn verplicht om in de cluster “Vaste stoffen” een aantal acties uit te werken en aan een aantal voorwaarden te voldoen. De gemeente dient het milieuverantwoord productgebruik te implementeren in de werking van de eigen gemeentelijke diensten. Hierbij wordt volgende timing vooropgesteld; • In 2005 (of het startjaar voor de gemeenten die de SO 2002-2004 niet ondertekenden) dienen volgende zaken (zgn. prioritaire producten) geïmplementeerd te worden in de eigen diensten: - reductie van bestrijdingsmiddelen - duurzaam geëxploiteerd hout - secundaire grondstoffen (minstens compost en breekpuin) • In 2006, of het jaar volgend op het startjaar, dient de gemeente het milieuverantwoord productgebruik van de prioritaire producten verder te zetten en wordt er bovendien ook voor een ander product het milieuvriendelijk productgebruik geïmplementeerd. • In 2007, of het tweede jaar volgend op het startjaar, wordt bijkomend het milieuverantwoord productgebruik voor nog een ander product opgenomen in de werking van de eigen diensten. Hierbij wordt opgemerkt dat de producten, waarvoor het milieuverantwoord productgebruik geïmplementeerd wordt, vanaf 2006 uit minstens drie verschillende productgroepen dienen te komen.


53

3.1.1.3

Knelpunten

Het is niet altijd duidelijk welke producten milieuvriendelijker zijn. Hierbij moet rekening gehouden worden met de volledige levensloop van een product. Met milieuverantwoord productgebruik is een zeer uitgebreid en specifiek werkterrein. Daarom vergt het de nodige technische kennis alvorens een doordachte keuze kan gemaakt worden voor een bepaald product. Voor specifieke onderhoudsproducten (vb. producten gebruikt in de vismijn, producten om sportterreinen te onderhouden,…) zijn er vaak geen milieuvriendelijke alternatieven te verkrijgen. De milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen zijn vaak beperkt tot de zeer algemeen gebruikte producten. Inzake bestrijdingsmiddelen is er een mentaliteitswijziging (grotere tolerantie voor onkruid) nodig, dit zowel bij de bevolking als bij de stadsdiensten. De hulpmiddelen beschikbaar voor het alternatief bestrijden van onkruiden (vb. branders, stoommachines) zijn niet steeds even veilig. Nieuwpoort merkt op dat dergelijke apparaten niet gecontroleerd werden op de veiligheid. Om deze reden is de stad, denkend aan de veiligheid van de medewerkers, terughoudend om bepaalde apparaten te gebruiken (vb. branders met gas). Begraafplaatsen blijken in vele gemeenten probleemlocaties te zijn inzake de reductie van bestrijdingsmiddelen, ook in Nieuwpoort is dit het geval. Enerzijds is er vrij veel verharding aanwezig op traditioneel ingerichte kerkhoven, anderzijds is de publieke opinie ten aanzien van onkruid op begraafplaatsen erg intolerant. Door het verbod op bestrijdingsmiddelen voor muskusratten mag er onder normale omstandigheden enkel nog gewerkt worden met mechanisch materiaal (fuiken, klemmen, …). Nieuwpoort leverde reeds grote inspanningen om aan deze voorwaarden te voldoen. Doch de stad betreurt dat men in Frankrijk niet een soortgelijke werkwijze aanhoudt. De stad Nieuwpoort wenst het milieuvriendelijk productgebruik bij haar inwoners te promoten. In praktijk blijkt dit niet altijd evident te zijn, vaak is de grens tussen het promoten van een bepaald type product en het ‘reclame maken’ voor een bepaald merk immers zeer dun. Om dergelijke problemen te voorkomen werd er voor geopteerd om bij delicate zaken actie te ondernemen via de milieuraad (vb. elektronische luizenkam). De burgers, evenals de stad zelf, houden nog te weinig rekening met de duurzaamheid bij de keuze van materialen. Vaak is de kostprijs immers de doorwegende factor bij de aankoop van producten. Het uitwerken van acties vergt veel tijd.

3.1.1.4 3.1.1.4.1 -

54

Doelstellingen en visie Op lange termijn

Streven naar een maximaal milieuverantwoord productgebruik in de stedelijke diensten Streven naar een maximaal milieuverantwoord productgebruik bij de bevolking.


3.1.1.4.2

Tijdens de planperiode

De visie en de doelstellingen van de stad bestaan uit de volgende pijlers: - De stad verbindt er zich toe een beleid te voeren dat erop gericht is door haar activiteiten zo weinig mogelijk het milieu te belasten en tegelijkertijd alles in het werk te stellen om bij haar inwoners of groepen van inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren; - Het risico van gevaarlijke stoffen voor mens en milieu moet tot een aanvaardbaar en zo mogelijk verwaarloosbaar niveau worden teruggebracht; - Het uitwerken van de voorbeeldfunctie van de stad; - Met betrekking tot het gebruik van bestrijdingsmiddelen zijn de doelstellingen van Nieuwpoort de volgende: o werklieden en burgers bewust maken van het voordeel van het reduceren van het gebruik van bestrijdingsmiddelen; o het gebruik reduceren om de verspreiding van milieugevaarlijke stoffen te vermijden; o voldoen aan de bepaling van het Decreet tot vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaams Gewest. o … (zie ook reductieplan bestrijdingsmiddelen, specifiek voor de stad) -

In de planperiode wenst Nieuwpoort blijvend aandacht te besteden aan het milieuverantwoord productgebruik, hierbij zullen verschillende productgroepen aan bod komen waaronder o Kantoormaterialen o Schoonmaakmiddelen o Bestrijdingsmiddelen o Duurzaam hout o Secundaire grondstoffen

3.1.1.5 •

Acties Actie VS-MP 1


Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik Vaste stoffen, niveau 1

De stad Nieuwpoort wenst in de komende planperiode nauwer toe te zie op de milieuvriendelijkheid van de aankopen binnen de stad. Momenteel worden de gemeentelijke aankopen reeds gecentraliseerd door de aankoopdienst. In de komende planperiode wenst deze aankoopdienst nauwer samen te werken met de cel milieu. Zo zal bij de aankoop van bepaalde producten steeds advies ingewonnen worden bij de cel milieu. Voorlopig zal de stad deze werkwijze hanteren voor volgende types producten: -

papier, hout, secundaire grondstoffen nl. compost en breekpuin,


55

-

schoonmaakmiddelen, bestrijdingsmiddelen, computers, printers en kopieerapparaten inktpatronen.

Indien dit in de toekomst nodig geacht wordt, kan deze lijst uitgebreid worden met andere productgroepen.

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren

Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader


•

Aangekochte producten Aantal maal dat de cel milieu om advies gevraagd werd bij de aankoop van producten Volledige planperiode (2005-2009) Indien nodig kan de product-lijst gedurende de planperiode uitgebreid worden Actie VS-MP 2: Het milieuverantwoord in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) Actie I 5: Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten Actie 12: De provincie zal de gemeenten ondersteunen bij de sensibilisering van het milieuverantwoord productgebruik en zal informatie ter beschikking stellen aan de gemeenten. De provincie zorgt voor de operationalisering van het door het Vlaams Gewest opgestelde modelgebruiksregister ten behoeve van haar gemeenten. Niet van toepassing

Geen extra kost gezien deze actie zal uitgewerkt worden door administratieve maatregelen en overleg. Geen extra personeel voorzien – samenwerking tussen de aankoopdienst en de cel milieu

Actie VS-MP 2

Identificatie Titel Classificatie

56

Door een dergelijke werkwijze te hanteren hoopt de stad bij de productkeuze niet enkel de prijs en de kwaliteit van een bepaald product in rekening te brengen, maar ook de duurzaamheid als een beslissende factor te laten gelden. Aankopen – Papier – Hout – Secundaire grondstoffen – Schoonmaakmiddelen – Bestrijdingsmiddelen - Kantoormateriaal Niet van toepassing Naast kwaliteit en prijs ook duurzaamheid in rekening brengen bij de productkeuze binnen de stadsdiensten. Stadsdiensten Stadsbestuur, Cel milieu Aankoopdienst

Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik


SO DuLo Actieplan Beschrijving

Vaste stoffen, niveau 1

Nieuwpoort heeft reeds heel wat actie ondernomen ter bevordering van het milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen diensten. Volgende acties worden verder gezet: -

-

gebruik van FSC-gelabeld hout in gemeentelijke projecten (opgenomen in bestekken) hierbij zal ook aandacht geschonken worden aan het minimaliseren van de chemische verduurzaming, gebruik van COPRO-gekeurd steenpuin, hoewel dient opgemerkt dat gebruik van steenpuin eerder beperkt blijft, gebruik van milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen waar mogelijk, gebruik van 100% gerecycleerd papier, promoten van bio-producten tijdens de week van de biologische landbouw.

Tijdens de komende planperiode zal de stad trachten het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten verder uit te bouwen. Volgende acties zullen in dit kader ondernomen worden: -

het beperken van verven door de aankoop van elektronische reclameborden, - het milieuverantwoord aankopen van verven met voorkeur voor natuurverven. Waar dit niet mogelijk is, zal overgegaan worden naar watergedragen verven, high solids of in laatste instantie toch nog solventrijke verven. Om het gebruik van deze laatste verven op te volgen en te beperken zal een oplosmiddelboekhouding opgestart worden - info- en degustatie-avond rond biologische wijnen in samenwerking met de milieuraad, - aandacht voor het recto-verso printen; bij de aankoop van nieuwe printers/kopieermachines zal steeds geopteerd worden voor toestellen die recto-verso kunnen printen. Bovendien zal er telkens op toegezien worden dat alle werknemers op de hoogte zijn van de mogelijkheden van het toestel (demonstratie). - Vanaf 2005 wordt er bovendien op toegezien dat alle documenten rectoverso geprint worden. Verder zal de op de hoogte blijven van de ontwikkelingen omtrent dit onderwerp. De stad staat er bovendien op om haar inspanningen betreffende het milieuverantwoord productgebruik te communiceren naar de bevolking. Hiertoe zal Nieuwpoort volgende zaken ondernemen: -

Sleutelwoorden Gebied

informeren omtrent de inspanningen die de stad levert inzake milieuverantwoord productgebruik in de info-krant ‘Nieuwpoort, de stad’, - duidelijk aangeven van de plaatsen waar de stad opteerde voor duurzaam hout (door infobord, labeltje in het hout gekerfd, …) - bij aankondigingen van bepaalde subsidies vermelden dat ook de stad dergelijke producten gebruikt. Papier – Cateringproducten – Schoonmaakmiddelen – Verven – Biologische producten – Printers en Kopieerapparaten - Voorbeeldfunctie Niet van toepassing


57

Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties



•

Milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen diensten Stadsdiensten Stadsbestuur – Cel milieu Alle stedelijke diensten Gebruikte producten binnen de eigen diensten Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-MP 1: Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie 12: De provincie zal de gemeenten ondersteunen bij de sensibilisering van het milieuverantwoord productgebruik en zal informatie ter beschikking stellen aan de gemeenten. De provincie zorgt voor de operationalisering van het door het Vlaams Gewest opgestelde modelgebruiksregister ten behoeve van haar gemeenten. Niet van toepassing

Er kan een eventuele meerkost ontstaan door aankoop van milieuverantwoorde producten. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-MP 3


Bevolking aanzetten tot milieuverantwoord productgebruik door middel van sensibilisering en subsidiëring (bestrijdingsmiddelen en duurzaam hout) 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik Vaste Stoffen, niveau 1

Nieuwpoort onderneemt heel wat acties om het milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen diensten te stimuleren. De stad wenst echter haar inspanningen niet te beperken tot de eigen diensten, ook de inwoners worden door allerhande acties aangezet tot het gebruik van milieuvriendelijke producten. Dit zal in de komende planperiode gebeuren door volgende acties: Sensibilisering: -

58

Promoten van milieuvriendelijke producten door artikels in de infokrant Opbouwen van een info-stand betreffende milieuvriendelijk bouwen en de bestaande subsidies in de wachtzaal van de stedenbouwkundige dienst Promoten van compost met Vlaco-label gedurende de week van de


-

landbouw en de visserij Verlenen van informatie betreffende milieuverantwoorde producten naar de bevolking toe (antwoorden op vragen, ter beschikking stellen van achtergondinformatie,…)

Subsidiëring: -

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader


•

De bestaande subsidies voor biologische bestrijdingsmiddelen in tuinen en voor de elektronische luizenkam blijven ook in de komende planperiode van kracht) - Nieuwpoort zal een gemeentelijk subsidiereglement voor het gebruik van FSC-gelabeld hout uitwerken. Door deze betoelaging hoopt de stad steeds meer inwoners aan te zetten tot het gebruik van FSC-gelabeld hout. Bestrijdingsmiddelen – FSC – Duurzaam hout – Sensibilisering – Subsidie Volledige grondgebied van de stad Milieuverantwoord productgebruik bij de bevolking aanmoedigen Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Milieuraad, Stedenbouwkundige dienst Gemeentelijk subsidiereglement voor FSC-gelabeld hout Verleende subsidies Volledige planperiode (2005-2009) Actie 12: De provincie zal de gemeenten ondersteunen bij de sensibilisering van het milieuverantwoord productgebruik en zal informatie ter beschikking stellen aan de gemeenten. De provincie zorgt voor de operationalisering van het door het Vlaams Gewest opgestelde modelgebruiksregister ten behoeve van haar gemeenten. Niet van toepassing

Toelagen voor biologische bestrijdingsmiddelen worden geregeld via de rekening van de milieuraad. Toelagen bij aankoop FSC-gelabeld hout worden op art. 922/331-01 geplaatst. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-MP 4

Identificatie Titel Classificatie SO DuLo

Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik Vaste stoffen, niveau 1


59


Nieuwpoort is reeds gestart met het verminderen van de hoeveelheid gebruikte bestrijdingsmiddelen (zie bestaande toestand). Ook in de komende planperiode zal Nieuwpoort trachten de gebruikte hoeveelheid bestrijdingsmiddelen tot een minimum te beperken. Hiertoe zullen de eerder vermelde acties (zie ‘bestaande toestand’) verder gezet worden. Verder plant de stad enkele specifieke acties in dit kader, deze worden hieronder kort besproken. •

Doordachte keuze van de invulling van de groenzones Nieuwpoort zal er op toezien dat de groenzones zo ingericht worden dat het nodige onderhoud tot een minimum beperkt kan blijven. Het esthetische aspect zal hierbij niet uit het oog verloren worden. De stad zal waar mogelijk opteren voor een gelaagde beplanting, waarbij de open ruimtes zoveel mogelijk beperkt worden.

•

Optimaliseren van de maaidata en de maaifrequentie Door het gericht maaien (aangepaste data en frequentie) kan de overlast ten gevolge van onkruiden veelal beperkt worden. Nieuwpoort wenst het maaibeheer dan ook beter te richten op de beperking van onkruiden. Hiertoe zal de stad de verschillende groenzones op het grondgebied in kaart brengen. Ook het toegepaste maaibeheer zal bijgehouden worden. Open grasvlaktes zullen regelmatiger gemaaid worden, om zo de mossen te beperken.

•


Provinciaal

60

Speciale aandacht voor het groenbeheer op de kerkhoven Gezien begraafplaatsen probleemlocaties vormen inzake de reductie van bestrijdingsmiddelen zal Nieuwpoort in de komende planperiode speciaal aandacht besteden aan het groenbeheer op de begraafplaatsen. Hierbij zal de stad de bestaande inspanningen verder zetten. Bovendien zal men enkele ‘milieuvriendelijke kerkhoven’ bezoeken om daar ideeën op te doen voor het onderhoud van de kerkhoven op grondgebied Nieuwpoort. Reductieplan – Bestrijdingsmiddelen – Mechanische bestrijding – Begraafplaatsen – Maaibeheer – Groenzone Volledige grondgebied van de stad Gebruik van bestrijdingsmiddelen door de stadsdiensten tot een minimum beperken. Bevolking Stadsbestuur Groendienst – provincie (vorming) Gebruikte hoeveelheid bestrijdingsmiddelen Doorlopende actie: geleidelijke afbouw over de volledige periode 2005-2009.

Actie VS-MP 1: Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen Actie VS-MP 2: Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) Actie 99: Opleiding van personeel uit de groendiensten


Actie 12: Het ondersteunen van de gemeenten bij de sensibilisering van het milieuverantwoord productgebruik en het ter beschikking stellen van informatie en een modelgebruiksregister. Decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten Uitvoering maatregelenprogramma bestrijdingsmiddelen (uit MINA-plan 3): - uitvoering verzekeren van het ‘decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest’. - verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen bij industrie, landbouw, particulieren en openbare diensten stimuleren via voorlichting en sensibilisering

beleidskader



3.1.2 3.1.2.1 3.1.2.1.1

- Kosten vorming/opleiding voor ploegbazen en arbeiders: art. 766/123-17 - Aankoop bosmaaier met stalen draad zodat onkruid op moeilijk toegankelijke plaatsen mechanisch kan verwijderd worden: art. 766/744-51 Geen extra personeel voorzien

Afvalstoffen Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Bij de meeste productie- en consumptieprocessen ontstaan niet-bruikbare reststoffen. Gedeelten hiervan komen als emissies in de lucht of als lozingen in het water terecht. Wat achterblijft zijn de (vaste) afvalstoffen of kortweg het afval. Wettelijk is afval als volgt omschreven: ‘elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen’. Afval is er altijd al geweest. Iedereen wordt er dagelijks mee geconfronteerd en wellicht daarom geniet de afvalstoffenproblematiek een ruime belangstelling. Voor de huishoudens houdt het probleem meestal op met het aan de deur zetten van hun vuilniszak. Het probleem is echter complexer dan dat. Zo is een bepaalde stof niet voor iedereen een afvalstof. Het thema heeft betrekking op het beheersen van de effecten van het ontstaan en de verwerking van afvalstoffen. Bij onzorgvuldig beheer kan de verwerking van afvalstoffen een aantal milieuproblemen mee veroorzaken zoals verontreinigingen van lucht, water en bodem, het verloren gaan van grondstoffen en energie, het ruimtebeslag, enz. 3.1.2.1.2


3.1.2.1.2.1 Algemene gegevens betreffende de inzameling en ophaling Selectieve inzameling Voor de selectieve inzameling, ophaling en verwerking van de huishoudelijke afvalstoffen is de stad Nieuwpoort aangesloten bij de Intercommunale voor Vuilverwijdering en Verwerking voor Veurne en Ommeland (IVVO). Een groot deel van het afval wordt gescheiden opgehaald, verder kunnen de inwoners met diverse soorten afval terecht op het containerpark.


61

In het kader van de selectieve inzameling werd het grondgebied Nieuwpoort verdeeld in vijf zones. In elk van deze zones wordt minstens één maal per week het huisvuil opgehaald. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de huisvuilophalingen in de verschillende zones. Zone

Naam Zone

Ophaling huisvuil

Zone A

Nieuwpoort-Bad

twee maal per week (maandag en vrijdag) tijdens de vakantieperiodes dagelijkse ophaling

Zone B

Simli

één maal per week (maandag)

Zone C

Nieuwe Wijken

één maal per week (dinsdag)

Zone D

Stadskern

één maal per week (vrijdag)

Zone E en F

Buitenrand stad, St. Joris en Ramskapelle

één maal per week (donderdag)

Verder wordt in Nieuwpoort om de twee weken een ophaling PMD verzorgd. In de toeristische zone wordt tijdens de maanden juli en augustus wekelijks PMD opgehaald. Papier en karton wordt maandelijks huisaan-huis opgehaald. Tenslotte wordt er ook een ophaling van grof vuil voorzien, deze ophaling op afroep gebeurt enkel in de maanden februari en oktober en is betalend. Nieuwpoort voorziet ook een gratis hakseldienst, op bepaalde dagen kunnen de inwoners hun snoeihout gratis huis aan huis laten hakselen, het haksel wordt door de aanvrager behouden. Deze dienst dient telefonisch aangevraagd te worden. Buiten de aangeduide data kan men eveneens gebruik maken van de hakseldienst, zei het dan tegen betaling. De ophaling van KGA werd wegens een gering succes afgeschaft, KGA wordt momenteel ingezameld op het containerpark, waar een KGA-kluis voorzien werd. Papier en karton van KMO’s en handelaars wordt opgehaald op kosten van het stadsbestuur. Men werkt met huurcontainers waarin restafval aangeboden wordt. De afvalintercommunale IVVO stelde de stad Nieuwpoort voor te starten met een selectieve ophaling GFT. Er werd in 2001 binnen Nieuwpoort een werkgroep Diftar opgestart om o.a. deze invoering te adviseren. Ook binnen IVVO werd een dergelijke werkgroep opgericht, waarin de milieuambtenaren en schepenen van milieu van de betrokken stadn zetelen. Nieuwpoort neemt een afwachtende houding aan, er word immers gevreesd dat het toeristische karakter van de stad voor problemen zou kunnen zorgen bij de invoering van deze betalende ophaling. Er werd door de milieuraad Nieuwpoort gesuggereerd om gedurende een bepaalde referentieperiode een vrijwillige GFT-ophaling te organiseren (desnoods gratis). Gezien de gemeenten De Panne en Koksijde zich in een vergelijkbare situatie bevinden, pleegden de milieuraden van deze drie gemeenten overleg in een open milieuraad (09-09-04) om tot een gemeenschappelijk advies te komen. Binnen deze intergemeentelijke milieuraad kwam men tot een aantal vragen, waarop elke milieuraad afzonderlijk een advies dient te formuleren. Onderstaand worden deze vragen weergegeven en het advies dat de milieuraad van Nieuwpoort gaf op deze vragen (in de milieuraad van 30-09-2004). •

Dient het tuinafval afzonderlijk van het groente- en fruitafval opgehaald te worden? Niettegenstaande de lagere verwerkingskost voor tuinafval adviseert de MINA-raad Nieuwpoort te opteren voor één GFT container.

62


Deze optie is weliswaar duurder, maar zal minder technische problemen met zich meebrengen. •

Wekelijkse ophaling of ophaling om de twee weken? Gunstige evaluatie voor de ophaling van GFT om de 14 dagen. Na een proefperiode van één jaar kan de ophaal-frequentie opnieuw geëvalueerd, en indien nodig aangepast, worden.

•

Hoe kunnen de inwoners gemotiveerd worden? Dient de prijs van de vuilniszak verhoogd te worden? De milieuraad adviseert om de prijs van de huisvuilzak te Nieuwpoort te richten naar deze van de buurgemeenten De Panne en Koksijde teneinde afvaltoerisme te vermijden. De kostprijs die de inwoner zal betalen voor het aanbieden van GFT/kg moet duidelijk goedkoper zijn dan de prijs voor het aanbieden van restafval/kg.

•

Ophaling over het volledige grondgebied of per wijk? Verplichte of vrijwillige ophaling? De milieuraad adviseert om de GFT ophaling voor het volledige grondgebied in te voeren, waarbij rekening gehouden wordt met een aantal vrijstellingen (vb. het houden van kippen, thuiscomposteren, bewoners van appartementen,…).

•

Wanneer starten met de GFT-ophaling? De milieuraad adviseert om de ophaling te starten in het voorjaar 2005, dit na een grondige en uitgebreide voorlichtingscampagne naar de bevolking toe.

Containerpark en losse containers Naast de selectieve ophalingen kunnen de inwoners van Nieuwpoort met hun afval terecht op het containerpark. Volgende fracties worden verzameld: bol glas (wit en gekleurd), vlak glas, papier, karton, PMD, oude metalen, brandbaar grofvuil, textiel, houtafval, steenpuin, asbesthoudend afval, tuinafval en snoeihout, KGA, plastieken bloempotjes, eternietplaten, piepschuim en AEEA. Bovendien werd in 2002 landen tuinbouwfolie ingezameld op het containerpark in samenwerking met IVVO. Het tuinen grasafval dat op het containerpark ingezameld wordt, wordt afgevoerd naar het stationsplein waar het gestapeld wordt en vervolgens afgevoerd wordt naar West-Compost te Ieper. De parkwachters volgen daarbij de opleidingen die door IVVO aangeboden worden. Verspreid over het grondgebied van de stad werden bovendien 52 (26 sites) glasbollen geplaatst. In deze glasbollen worden wit en gekleurd glas apart ingezameld. Het deponeren van glas in deze containers is verboden tussen 22h ’s avonds en 7h ’s morgens, dit om nachtelijke geluidsoverlast te vermijden. Om deze geluidsoverlast tot een minimum te beperken zal de stad in de nabije toekomst een proefproject uitwerken (zie actie H-Geluid 5). Verder staan er ook verschillende textielcontainers verspreid over het grondgebied van de stad, ook op het containerpark werd een textielcontainer geplaatst. Afvalstoffen van de stedelijke diensten (eigen bedrijfsafvalstoffen) Door de werking van de eigen diensten worden eveneens afvalstoffen gegenereerd. Deze worden in de mate van het mogelijke selectief ingezameld en afgevoerd (volgens VLAREA art. 5.2.2.1.).


63

Papier en karton van de administraties in een 10tal stadsgebouwen wordt meegenomen via de ophaling voor particulieren., alsook alle PMD die in een 15tal stadsgebouwen wordt verzameld. Alle glasafval wordt in de voorziene glascontainers van een gespecialiseerde firma gedeponeerd. Via de containers op het containerpark wordt het houtafval van de schrijnwerkerij stadsmagazijn, het metaalafval van de werkplaats brandweer, de afvalolie van het wagenpark (stadsmagazijn en brandweer) en het KGA (verf, lijmresten, kapotte TL-lampen) ingezameld. Gespecialiseerde firma’s staan in voor de ophaling van laser- en inkjetcartridges en het verwijderen van het slib afkomstig van het reinigen van de rioolkolken. Het puin van wegeniswerken en het strandafval dat ingezameld wordt bij het kuisen van het strand wordt door de stadsdiensten afgevoerd naar gespecialiseerde firma’s. Afvalhinder Zoals dit in vele gemeenten (en zeker in kustgemeenten) het geval is heeft ook Nieuwpoort te kampen met zwerfvuil. Bovendien kampt de stad met het probleem dat het zwerfvuil achtergelaten op het strand, met zand vermengd is, waarvan het zeer moeilijk te scheiden is. Het verwijderen van zwerfvuil is voor de stad dus een zeer dure en arbeidsintensieve activiteit. Momenteel wordt het strand deels machinaal (harde deel), en deels manueel gereinigd. Machinaal onderhoud van het strand is snel en relatief makkelijk, toch zijn aan deze werkwijze ook nadelen verbonden. Zo kunnen deze strandreinigingsmachines geen onderscheid maken tussen echt afval (blikjes, plastic, piepschuim, e.d.) en natuurlijk aanspoelsel (wieren, schelpjes, krabbenschildjes, enz.). Hierdoor komen kinderen op zeeklas – maar ook vele andere speurneuzen – bedrogen uit als ze tevergeefs op zoek gaan naar allerlei strandvondsten. Het strand wordt immers herleid tot zand en niets meer. In het kader van deze problematiek wordt, op vraag van de milieuraad, gedurende de periode van 15 september tot 15 juni een bepaald stuk van het strand enkel manueel geruimd, dit telkens twee dagen na springtij. Hierdoor blijven de vele zaken die aanspoelen op het strand gevrijwaard. In het kader van afvalhinder kampt Nieuwpoort ondermeer met volgende fenomenen: - afval wordt achtergelaten op het strand, - indien de afvalkorf vol is wordt het bijkomende afval in de buurt van de afvalkorf gedeponeerd, - huisvuil wordt op een verkeerd tijdstip op straat geplaatst, wat honden, katten en meeuwen de mogelijkheid biedt de zakken open te bijten/pikken, - vuilniszakken worden in de afvalkorven op straat achtergelaten, - hondenpoep op het stand, op de dijk en in de drukste winkelstraten, - gebruik van niet-reglementaire huisvuilzakken. Nieuwpoort spant zich in om dergelijk illegaal ontwijkgedrag tegen te gaan en de begane overtredingen te bestraffen. Zo wordt het gebruik van niet reglementaire vuilniszakken gecontroleerd door de politie in samenwerking met de dienst milieu en infrastructuur. Verder houdt de politie ook sporadisch toezicht op sluikstorten (acties in burger). De meeste vaststellingen komen voor in Nieuwpoort-Bad. Scheepsafvalstoffen Naast de afvalproblematiek ten gevolge van de grote toevloed van toeristen, kampt Nieuwpoort ook met andere types afval die zeer typisch zijn voor kustgemeenten. Zo tracht de stad een samenhangend beleid uit te werken betreffende de scheepsafvalstoffen.

64


In dit kader neemt het stadsbestuur deel aan het project ‘afvalstromen binnen de visserijsector’. De stad dient volgende maatregelen te nemen betreffende de havenontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingresiduen (richtlijn 2000/59/EG). -

Opstellen van een afvalbeheersplan voor de haven waarin wordt weergegeven op welke manier de scheepsafvalstoffen worden ingezameld en verwerkt.

-

Voorzien van havenontvangstvoorzieningen: elke haven dient er voor te zorgen dat er adequate ontvangstvoorzieningen zijn voor de schepen die de haven gewoonlijk aandoen

-

Meldingsplicht: elk schip dat een Vlaamse haven aandoet, moet de havenautoriteit melden hoeveel en welke soorten afvalstoffen er aan boord zijn en hoeveel het daarvan wenst af te geven in de haven

-

Afgifteplicht: alle schepen die een Vlaamse haven aanlopen dienen verplicht hun scheepsafval af te geven, behalve indien ze over voldoende opslagcapaciteit aan boord beschikken om een volgende haven te kunnen aandoen.

-

Bijdrage: de kosten voor het gebruik van de havenontvangstvoorzieningen, met inbegrip van de verwerking van de afvalstoffen, worden bekostigd met bijdragen van de schepen. De hoogte van de bijdrage dient transparant en niet discriminerend te zijn.

In de jachthavens van Nieuwpoort werden reeds de nodige voorzieningen getroffen om deze op een milieuvriendelijke manier uit te baten. Zo werd er ondermeer een milieuponton geplaatst waar men met afvalwater, afvalolie, lekwater van motoren en afval afkomstig uit het chemisch toilet terecht kan. De inspanningen in de jachthavens werden beloond met een ‘Blauwe vlag’. Hierop wordt dieper ingegaan onder de Cluster Water-Oppervlaktewater.

Bestaande acties m.b.t. afval Algemeen •

Kustwerkgroep afval Omdat de afvalproblematiek in de kustgemeenten zeer specifiek is en bijgevolg ook specifieke acties vraagt werd de kustwerkgroep afval opgericht. Deze werkgroep verenigt de milieuambtenaren van de kustgemeenten, de afvalintercommunales van de kustgemeenten en vertegenwoordigers van zowel de provincie als OVAM. Deze werkgroep is een ideaal instrument voor de kustgemeenten om hun afvalbeleid op elkaar af te stemmen. Bovendien biedt deze werkgroep de gemeenten de mogelijkheid om te leren uit de ervaringen van andere gemeenten. Zo worden ook mogelijkheden voor gemeentelijke acties uitgewisseld. Binnen deze werkgroep wenst men zich voornamelijk te richten op volgende 10 actiepunten: - sensibiliseren van de logiesbedrijven voor de afvalproblematiek; - bevordering van selectieve inzameling op campings en in vakantiedorpen; - bewustmaking van de toerist; - overleg en samenwerking met de vastgoedkantoren om de verblijfstoerist aan te zetten tot actievere naleving van de gemeentelijke afvalreglementering; - intergemeentelijke afstemming van tariferingssystemen volgens het principe ‘de vervuiler betaalt / de afvalbewuste burger wordt beloond’;


65

-

bouwverordening die ervoor zorgt dat in meergezinswoningen en appartementsgebouwen de nodige ruimte voorhanden is voor de gescheiden opslag van afvalfracties; aanpassing en afstemming van politiereglementen (incl. reglementen voor milieuzorg op evenementen); organisatie van begeleiding en/of toezicht op de naleving van de gemeentelijke afvalregelementering; gezamenlijke afspraken omtrent berekening van het aandeel bedrijfsafval in de gemeentelijke afvalcijfers; medewerking vragen aan FOST-Plus voor meer doorgedreven selectieve inzameling in de toeristische zones.

Preventie •

Stimuleren van het thuiscomposteren Door het aanbieden van compostvaten en wormenbakken tegen een beperkte prijs hoopt Nieuwpoort zijn inwoners te kunnen aanzetten tot het thuiscomposteren. Het stimuleren van het thuiscomposteren is een actie die in Nieuwpoort al zeer lang loopt, sinds 1985. Recent werd op de kinderboerdeij ‘de Lenspolder’ bovendien een demo-hoekje omtrent composteren uitgebouwd.

•

Afvalpreventie binnen de eigen diensten Ook binnen de eigen diensten tracht Nieuwpoort de hoeveelheid afval tot een minimum te beperken. Hierbij wordt o.a. aandacht besteed aan het papiergebruik. Zo worden vanaf 2005 alle documenten (voor CBS, gemeenteraad, etc.) recto-verso geprint.

•

Verdelen van anti-reclamestickers Nieuwpoort verdeelt anti-reclamestickers aan de infobalie, op die manier hoopt de stad dat steeds meer inwoners de overbodige reclamefolders uit hun brievenbus zullen weren. Er wordt regelmatig gecommuniceerd omtrent deze actie, bovendien worden de inwoners van Nieuwpoort ook op geregelde basis gewezen op het bestaan van de zgn. Robinsonlijst.

•

Sensibilisering Tenslotte besteedt Nieuwpoort veel aandacht aan het sensibiliseren van de verschillende doelgroepen met betrekking tot de afvalproblematiek. Zo werden in het verleden reeds verschillende affiches omtrent allerhande onderwerpen gemaakt en verspreid. Ook werd er een infostand gemaakt bij het loket waar de vuilniszakken verkocht worden. Ook naar toeristen toe onderneemt de stad speciale acties. Zo verleent de stad onder andere haar medewerking aan de actie ‘Hou afval in het oog, ook aan onze kust’, een communicatiecampagne op initiatief van de provincie West-Vlaanderen met steun van de Vlaamse regering (in het kader van het Kustactieplan 2000-2004 van de Vlaamse minister van toerisme). Het doel van deze actie is tweeledig, eerst en vooral wenst men een mentaliteitswijziging teweeg te brengen bij de toerist (afval voorkomen – beter sorteren – geen zwerfvuil achterlaten) anderzijds hoopt deze actie de samenwerking tussen de kustgemeenten op dit vlak te verbeteren en te stimuleren. In het kader van deze actie werden vlaggen, zelfklevers en een speciale folder voor toeristen verdeeld. Verder wordt de kusttram in het kader van deze actie speciaal aangekleed met het logo van de actie (verrekijker). De deelnemende gemeenten beschikken over

66


een stempel met het actie-logo, tijdens de actieperiode wordt alle uitgaande post van de stad voorzien van dit logo. Ook door middel van een infocontainer (een interactieve doe-tentoonstelling over afvalproblematiek) en het afvalspel tracht men de toeristen te sensibiliseren. In samenwerking met de provincie diende Nieuwpoort bovendien een innovatief project in bij Fost Plus (o.a. afvalkalenders in vier talen, totaalpakketten voor toeristen, folders met locatie van de glascontainers). Hergebruik •

Uitlenen van herbruikbare bekers via de jeugddienst Nieuwpoort beschikt over 500 herbruikbare bekers. Deze bekers zijn uitleenbaar via de jeugddienst. De stad tracht het gebruik deze bekers op fuiven en evenementen te promoten. Als voorbeeldproject worden regelmatig herbruikbare bekers ingezet bij activiteiten van de jeugddienst. Het gebruik van deze bekers verloopt echter niet optimaal. Een campagne via jeugdverenigingen en media wordt dan ook nodig geacht.

•

Samenwerkingsovereenkomst met een erkend kringloopcentrum Nieuwpoort wenst het hergebruik van goederen te promoten, hiertoe werd een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het kringloopcentrum ‘Westkust-Westhoek’. Bij de ophaling grofvuil wijst de stad de inwoners nog eens specifiek op de mogelijkheid om de nog bruikbare huisraad te laten ophalen door het kringloopcentrum. Nieuwpoort zal de inwoners blijvend inlichten over het bestaan van dit initiatief. Verder werd op het containerpark een ‘kringloophoek’ ingericht. In deze hoek (apart hokje) kunnen inwoners hun nog bruikbare spullen achterlaten, deze worden later door het kringloopcentrum opgehaald.

Selectieve inzameling •

Uitbaten van een vergund containerpark Nieuwpoort baat een containerpark uit waar de inwoners met verschillende types afval terecht kunnen. De verschillende ingezamelde fracties werden reeds eerder vermeld. Recent werd het bestaande containerpark grondig herschikt, waarbij de bereikbaarheid van de bestaande containers verbeterd werd.

•

Verzorgen van selectieve huis-aan-huis inzamelingen De stad Nieuwpoort staat in samenwerking met de afvalintercommunale IVVO en het Fost-plus project in voor selectieve inzamelingen. Deze werden reeds eerder in detail besproken.

•

Toezien op het verplichte afvallokaal in appartementsblokken Binnen Nieuwpoort dient elk appartement verplicht te beschikken over een afvallokaal. In dit lokaal kunnen de (tijdelijke) bewoners van het appartement hun afval gescheiden aanbieden. De stad gaat ter plaatse toezien of aan deze verplichting voldaan wordt.

Ontwijkgedrag - Afvalhinder •

Zwerfvuilactie in het natuurreservaat ‘IJzermonding’ Jaarlijks verleent de stad Nieuwpoort haar medewerking aan de grootschalige opruimactie van zwerfvuil dat in de het natuurreservaat ‘de IJzermonding’ terecht gekomen is.


67

Deze actie verloopt in samenwerking met Natuurpunt, de stad staat in voor de technische ondersteuning. •

Prikacties i.s.m. het Coördinatiepunt Geïntegreerd Kustzonebeheer In samenwerking met het Vlaams Instituut voor de Zee, voert de stad Nieuwpoort jaarlijks educatieve acties omtrent afval op het strand. Hierbij wordt afval verzameld op het strand, het verzamelde afval wordt achteraf gewogen. Bij dergelijke acties wordt ook aandacht besteed aan de natuurlijke aanspoelsels op het strand, een strandgids geeft de geïnteresseerden meer uitleg over de gevonden aanspoelsels. Deze actie vindt jaarlijks plaats, meestal in de maand maart.

•

Beperken van achtergelaten vuilnis na markten In het verleden kampte Nieuwpoort met grote hoeveelheden achtergelaten zwerfvuil na de markt. Daarom maakte de stad een reglement op dat de marktkramers verplicht hun afval mee te nemen. Bovendien wordt er na de markt telkens op de naleving van dit reglement toegezien door de politie.

•

Politionele controle op illegaal ontwijkgedrag Sinds mei 2003 worden twee controle-acties ondernomen. Als eerste actie voert de politie controles in burger uit om mensen op heterdaad op sluikstorten te betrappen. Vooral in Nieuwpoort-Bad werden in het verleden dergelijke overtredingen vastgesteld. Verder wordt in samenwerking met de dienst milieu en infrastructuur ook controle uitgevoerd op het gebruik van niet-reglementaire vuilniszakken. De stad merkt op dat een dergelijk toezicht zeer arbeidsintensief is, en dit terwijl de actieradius eerder beperkt blijft. Bovendien worden dergelijke vastgestelde overtredingen vaak geseponeerd.

3.1.2.1.2.2 Cijfers betreffende het huishoudelijk afval Restafval Ieder jaar wordt in het MINA-jaarprogramma melding gemaakt van de ingezamelde hoeveelheden afval, uitgesplitst in de verschillende fracties. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de evolutie voor restafval in Nieuwpoort. Binnen het restafval worden volgende fracties onderscheiden; - huisvuil - grofvuil - gemeentevuil - sorteerresidu PMD. De grafiek op de volgende bladzijde geeft een overzicht van de evolutie van het restafval binnen de stad Nieuwpoort (bron OVAM). Hierbij werd de correctiefactor (kustgemeente) in rekening gebracht. Deze correctiefactor bedroeg 1,7 tot 2002 en werd in het UHA 2003-2007 verfijnd tot 1,67.

68


Evolutie restafval te Nieuwpoort (met correctiefactor) 450 400 350

kg/inw.

300 Sorteerresidu PMD

250

Grof vuil 200

Huisvuil

150 100 50 0 1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

jaar

Bovenstaande grafiek toont aan dat de stad Nieuwpoort kampt met een zeer grote hoeveelheid restafval. Zelfs wanneer de correctiefactor in rekening gebracht wordt is de doelstelling van gemiddeld 200 kg/inw. nog lang niet in zicht. Zo bedroeg de hoeveelheid restafval in 2002 maar liefst 366,78 kg/inw. In 2003 daalde de hoeveelheid restafval tot 298,72 kg/inw, een relatief goed resultaat, rekening houdend met de daling van de correctiefactor in dit jaar. Het is duidelijk dat de afvalproblematiek, typisch voor alle kustgemeenten, ook in Nieuwpoort een probleem vormt. Speciaal aandachtspunt: Afvalproblematiek van de kustgemeenten De bepalingen betreffende restafval die door de hogere overheid (zie UHA en SO) worden opgelegd zijn niet zo eenvoudig haalbaar voor de kustgemeenten, aangezien zij te kampen hebben met een verhoogde huisvuilproductie door de aanwezige toeristen. Om hieraan te voldoen werden correctiefactoren berekend, waardoor er rekening wordt gehouden met de toeristische impact. Voor de stad Nieuwpoort bedraagt deze correctiefactor 1,67. De taakstelling voor Nieuwpoort kan dus vermeerderd worden met de factor 1,67. Toch blijkt dat deze correctiefactor alleen voor de meeste kustgemeenten niet zal volstaan om aan de vooropgestelde doelstellingen uit het UHA te voldoen. Om de nodige daling van de hoeveelheid restafval door te voeren zijn concrete acties nodig van de gemeenten en intercommunales (in samenwerking met OVAM). De bedoeling is tot een gerichte aanpak te komen bij het verblijfstoerisme, horeca en winkels. Nieuwpoort ondernam reeds heel wat acties om de hoeveelheid huishoudelijk afval te beperken. Deze werden reeds eerder toegelicht. Selectieve inzameling De voorbije jaren deed Nieuwpoort heel wat inspanningen om de hoeveelheid restafval terug te dringen. De inwoners werden aangespoord zoveel mogelijk te sorteren en gebruik te maken van de gescheiden ophaling en de diverse sorteermogelijkheden op het containerpark.


69

Mede dankzij de inspanningen van de stad kunnen de inwoners van Nieuwpoort steeds meer sorteren: het aantal fracties waarmee men terecht kan op het containerpark of bij de huis-aan-huis ophalingen is de voorbije jaren immers toegenomen. Hierdoor is de hoeveelheid gescheiden afval die binnen de stad verzameld wordt merkelijk gestegen. Dit is te zien op onderstaande figuur. Als voorbeeld worden hier de fracties glas (het zgn. ‘holglas’, exclusief vlak glas), papier en karton PMD en groenafval (tuinafval + snoeihout) weergegeven.

Evolutie gescheiden fracties te Nieuwpoort 120 100

kg/inw.

80

Groenafval Papier en karton

60

Glas PMD

40 20 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Jaar

Nieuwpoort in vergelijking met het Vlaamse gemiddelde Onderstaande tabel geeft een korte vergelijking tussen de hoeveelheid afval te Nieuwpoort in 2002 en het Vlaamse gemiddelde (in hetzelfde jaar). In 2002 bedroeg de opgehaalde hoeveelheid huisvuil te Nieuwpoort (met correctie) meer dan het dubbele van het Vlaamse gemiddelde. Wat betreft grof vuil scoort de stad Nieuwpoort dan weer vrij goed; de opgehaalde hoeveelheid grof vuil bedroeg in 2002 iets minder dan het Vlaamse gemiddelde. Verder werd in Nieuwpoort in 2002 opvallend meer glas opgehaald dan het Vlaamse gemiddelde. Ook de hoeveelheid papier en karton ligt in Nieuwpoort iets hoger dan gemiddeld over Vlaanderen. De ingezamelde hoeveelheid PMD is vergelijkbaar. De ingezamelde hoeveelheid groenafval te Nieuwpoort is dan weer merkelijk lager dan de gemiddelde hoeveelheid over heel Vlaanderen.

Huisvuil* Gemeentevuil* Grof vuil* Papier en karton

70

Hoeveelheid afval (kg/inw) in 2002 Nieuwpoort Vlaanderen 328,1 122,8 / 5,9 37,2 40,5 76,6 69,8


Groenafval PMD Glas

Hoeveelheid afval (kg/inw) in 2002 Nieuwpoort Vlaanderen 55,8 87 13,6 12,5 60,2 29,3

* Correctiefactor in rekening gebracht

3.1.2.2


3.1.2.2.1

Bovengemeentelijk niveau

Afvalstoffendecreet, decreet van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen (B.S., 25 februari 1981), grondig gewijzigd bij decreet van 20 april 1994, vormt het kader voor het Vlaams afvalstoffenbeleid dat gericht is op preventie, hergebruik en recuperatie. Het Vlaams Gewest heeft in het kader van afvalstoffen een aantal belangrijke initiatieven genomen: - Inwerkingtreding van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering (VLAREBO) per 1 oktober 1996 in uitvoering van het bodemsaneringsdecreet, met een systematische aanpak van historische verontreiniging en preventie van toekomstige verontreiniging. - Goedkeuring van het Vlaams reglement inzake de voorkoming en het beheer van afvalstoffen (VLAREA) door de Vlaamse Regering op 17 december 1997 met bundeling van nieuwe en geactualiseerde uitvoeringsbesluiten van het afvalstoffendecreet. - Vaststelling van het Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen 2003-2007 (UHA) op 18 december 2002 dat de preventie, de selectieve inzameling en de eindverwerking van huishoudelijk afval behandelt. Het plan wil de preventie en de recyclage van deze afvalstoffen sterk stimuleren. Daarom geeft het Uitvoeringsplan, in vergelijking met de vorige planperiode, scherpere taakstellingen aan en stelt het nieuwe acties en instrumenten voor. Uit dit plan vloeien verplichtingen voort voor het gemeentelijk afvalstoffenbeleid. Met de opmaak van het plan en het organiseren van de uitvoering ervan kan project 12 van het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) als afgerond beschouwd worden. Het overlegplatform staat verder in voor de opvolging, de evaluatie en de bijsturing van het Plan. In het MINA-plan 3 komen een aantal maatregelen en instrumenten aan bod waarbij ook de gemeenten een rol spelen: -

milieubewustwording en gedragswijziging (ecoconsumptie) stimuleren, selectieve inzameling verplichten en verder optimaliseren. hergebruik van producten bevorderen thuiscomposteren bevorderen mestoverschot wegwerken (via handhaving en vergunningenbeleid) de landbouwsector verder gevoelig maken voor de mestproblematiek uitvoeren van het uitvoeringsplan ‘organisch biologische afvalstoffen’. uitvoeren van het uitvoeringsplan ‘huishoudelijke afvalstoffen 2003-2007’.

Ook in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 worden een groot aantal acties rond afval gepland, bij velen daarvan zijn de gemeenten betrokken partner:


71

-

Actie 13: het voortzetten van de werking van het provinciaal overlegplatform voor de preventie en het beheer van huishoudelijke afvalstoffen. Actie 14: bevorderen van gedifferentieerde tarifering via participatie aan stuurgroepen Actie 15: ondersteunen van gemeenten en steden inzake voorbeeldprojecten rond afvalpreventie en hen inspiratie leveren voor een veelzijdig preventiebeleid. Actie 16: bevorderen van de professionalisering van containerparken. Actie 23: bijdragen tot de beleidsontwikkeling omtrent zwerfvuil op gemeentelijk niveau. Actie 25: de preventie, het hergebruik en de selectieve inzameling van afvalstoffen via haar doelgroepenbeleid stimuleren. Actie 30: streven naar een uniformisering van de selectieve inzameling van KMO-afval. Actie 32: verder coördineren en inspireren van de Kustwerkgroep Afval.

Op lange termijn wil men op Vlaams niveau de milieudruk, verbonden aan de afvalproductie, terugdringen tot een niet te vermijden minimum. Om dit te bereiken wordt de hiërarchie in het afvalbeheer gevolgd, waarbij de milieueffecten maximaal worden beperkt en het verlies aan grondstoffen en energie minimaal blijft 1 . Het afvalbeleid steunt hierbij op de zogenaamde ladder van Lansink. Het voorkomen van afvalstoffen is het belangrijkste doel. De afvalstoffen die vervolgens ontstaan dienen zoveel mogelijk te worden gerecupereerd. Hiermee zijn de verschillende vormen van recyclage en composteren bedoeld. De afvalstoffen die niet kunnen worden voorkomen of gerecupereerd, dienen op de meest milieuvriendelijke manier te worden verwijderd, waarbij het verbranden (met energieterugwinning) van afval de voorkeur verdient boven storten. Volgende doelstellingen inzake afval zijn opgenomen in het Vlaams milieubeleidsplan 2003-2007: - de hoeveelheid bedrijfsafvalstoffen verminderen t.o.v. 2002 - de productie van bedrijfsafval blijft meer achter op de economische groei t.o.v. 2002 - de hoeveelheid definitief verwijderde bedrijfsafvalstoffen vermindert met minstens 20% t.o.v. 2000 (2010) - de totale hoeveelheid huishoudelijk afval blijft minstens gelijk of vermindert t.o.v. 2000 - de productie van huishoudelijk afval blijft meer achter op de groei van de consumptie t.o.v. 2000 - -de hoeveelheid definitief verwijderde huishoudelijke afvalstoffen vermindert tot gemiddeld 150 kg per inwoner - In het UHA 2003-2007 en in de SO 2002-2004/2005-2007 worden er ook specifieke doelstellingen per gemeente opgelegd: - Voor de reductie van het terminaal te verwijderen huishoudelijk afval gelden voor alle individuele gemeenten de volgende doelstellingen (= afval dat voor verbranden en storten wordt aangeboden moet naar beneden): Jaar

UHA 2003-2007

SO 2002-2004/2005-2007

2002 2003

220 kg/inw 180 kg/inw (Vlaams), max. 220 kg/inw (gem.)

2004 2005

200 kg/inw 165 kg/inw (Vlaams), max. 200 kg/inw (gem.)

Vanaf 2005: maximaal de doelstellingen van het vigerende UHA

2006

_ 1

Uit: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007.

72


2007

-

-

-

150 kg/inw (Vlaams)

Voor de kustgemeenten, studentengemeenten en voor de grote steden Antwerpen, Gent en Brugge gelden minder strenge doelstellingen, rekening houdend met toeristische en grootstedelijke invloeden. Er werden correctiefactoren ingevoerd in het UHA 2003-2007 om een inschatting van het kusttoerisme, studentensteden en grootstedelijke centra te maken. De inzameling van het huishoudelijk (en daaraan gelijkgesteld) afval is decretaal een opdracht voor de gemeenten. Elke gemeente moet er zorg voor dragen, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten, dat de huishoudelijke afvalstoffen op regelmatige tijdstippen worden opgehaald of op een andere wijze worden ingezameld. Sommige gemeenten verzorgen deze taak in eigen beheer, andere doen een beroep op privéondernemers of vertrouwen deze opdracht toe aan hun huisvuilverwerkende intercommunale. De Vlaamse regering bepaalt welke huishoudelijke afvalstoffen afzonderlijk moeten worden opgehaald of op een andere wijze moeten worden ingezameld met het oog op hun nuttige toepassing of verwijdering. Ter zake kan de Vlaamse regering algemene regels stellen. Hoewel de verwijdering van het huishoudelijk afval geen uitdrukkelijk wettelijke opdracht is, beschouwen alle gemeenten dit als een gemeentelijke taak. De Raad van State stelde (dd. 24 oktober 1996) dat in art. 135 par. 2 van de Gemeentewet de bevoegdheid besloten ligt voor de gemeenten tot inzameling en verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen en dat deze bevoegdheid werd bekrachtigd in het afvalstoffendecreet (Ontwerp-Provinciaal Milieubeleidsplan Provincie Antwerpen).

3.1.2.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen zijn verplicht om in de cluster “Vaste stoffen” een aantal acties uit te werken en aan een aantal voorwaarden te voldoen Voor wat betreft afvalstoffen zijn volgende punten van belang: •

Het stimuleren van afvalpreventie door o Het aanbieden van compostvaten of andere middelen om thuis te composteren en o het aanbieden van anti-reclamestickers. o Voorgaande acties dienen ondersteund te worden door minstens een passieve sensibilisatie van de inwoners. o Verder dient de gemeente jaarlijks een actieve sensibilisatie rond de preventie van minstens één afvalstof uit te voeren.

•

Stimuleren van het hergebruik van afvalstoffen door de samenwerking met een door VLAREA erkend kringloopcentrum.

•

Een basisdienstverlening van selectieve inzamelingen aanbieden aan de inwoners. Organiseren van de selectieve inzameling van GFT- of groenafval, papier en karton, PMD-afval, KGA en grofvuil (zie ook UHA)

•

De eigen bedrijfsafvalstoffen selectief inzamelen.

•

Uitbaten van een vergund containerpark overeenkomstig de minimum uitbatingsvoorwaarden opgenomen in het vigerende Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen of sluiten van een overeenkomst met een naburige gemeente of intercommunale;

•

De gemeente voert jaarlijks minstens een passieve sensibilisering rond drie opgegeven thema’s (jaarlijks een ander thema). Thema 1: sluikstorten, sluikstoken, zwerfvuil


73

Thema 2: het verkeerd aanbieden van afvalstoffen, of andere vormen van illegaal ontwijkgedrag Thema 3: Duidelijkheid creëren ten aanzien van KMO’s en zelfstandige ondernemers over de mogelijkheden om van de gemeentelijke kanalen voor de inzameling van afvalstoffen gebruik te maken. De gemeente communiceert dit naar de KMO’s en zelfstandige ondernemers gevestigd in de gemeente. •

De acties en maatregelen die de gemeente uitvoert, dienen te leiden tot maximaal 200 kg restafval per inwoner per kalenderjaar.

3.1.2.3

Knelpunten

Meer algemene knelpunten zijn: Er zijn onduidelijkheden over de verdere invulling van de verantwoordelijkheden en de taakverdeling tussen overheden, en tussen de overheden en het bedrijfsleven. De stad heeft geen greep op het productbeleid i.v.m. het voorkomen van afval. Specifieker voor Nieuwpoort kan gesteld worden: Preventie Nieuwpoort beschikt over een aantal gemotiveerde compostmeesters (2 parkwachters en 2 particulieren). Toch zou het de compostmeesterwerking ten goede komen mocht de stad kunnen beschikken over een groter aantal compostmeesters. Het is echter niet evident om vrijwilligers te vinden die bereid zijn zich te engageren als compostmeester. Nieuwpoort tracht reeds vele jaren de bevolking te sensibiliseren omtrent de afvalproblematiek. Deze sensibiliseringsacties zijn in de meeste gevallen losstaande acties, het ontbreekt de stad aan een doordachte communicatiestrategie betreffende de afvalproblematiek. Het zou nuttig zijn de, nu nog fragmentarische sensibilisering, in een groter geheel kunnen kaderen. Hergebruik De stad kocht 500 herbruikbare bekers aan, deze worden uitgeleend via de jeugddienst. De stad merkt echter dat deze actie weinig succesvol is. De bekers worden zelden uitgeleend aan derden. Wanneer de stad zelf een actie organiseert worden deze bekers wel gebruikt. Selectieve inzameling Ondanks de inspanningen die Nieuwpoort de voorbij jaren leverde heeft de stad de doelstellingen van het UHA nog niet gehaald. Zelfs wanneer de correctiefactor in rekening gebracht wordt, blijft de hoeveelheid restafval per inwoner te hoog. De voorbije jaren werd wel een aanzienlijke daling van de hoeveelheid restafval (kg/inw.) gerealiseerd. Het afval van KMO’s en horeca werd tot 2004 als restafval geteld. Het principe “de vervuiler betaalt” wordt onvoldoende toegepast in het beleid van de stad. Hierdoor wordt de strategie rond afvalpreventie ondergraven en wordt er meer terminaal huishoudelijk afval geproduceerd.

74


Afvalhinder Zwerfvuil en sluikstorten blijven een probleem vormen in de stad. Bovendien is het sanctioneren van de verantwoordelijken is zeer moeilijk. Nieuwpoort kampt met afvaltoerisme. Gezien de prijs van de vuilniszakken in de omliggende gemeenten merkelijk hoger is dan in Nieuwpoort komen vele inwoners van de buurgemeenten hun afval in Nieuwpoort deponeren. Men koopt als niet-Nieuwpoortenaar vuilniszakken van de stad Nieuwpoort aan en biedt deze aan bij de ophalingen in Nieuwpoort. Groenafval wordt soms in de wegbermen gedeponeerd, vooral op onbebouwde loten blijkt het deponeren van groenafval een probleem te zijn. Men moet binnen Nieuwpoort zeer frequent het afval ophalen. De data, zoals deze weergegeven worden op de afvalkalender, worden door vele inwoners/vakantiegangers niet gerespecteerd. Hierdoor staat er quasi permanent afval op straat, gezien dit uit hygiënische en esthetisch oogpunt niet aanvaardbaar is tracht de stad zo vaak mogelijk het afval op te halen. Het aanbieden van afval op een verkeerd tijdstip blijft echter een groot knelpunt. Bovendien is dit een probleem dat zichzelf in de hand werkt, wanneer men (een bepaald type) afval op een verkeerd tijdstip aanbiedt, en dit afval wordt toch opgehaald zal men in de toekomst nog nonchalanter omspringen met de ophaaldata. De problemen met het niet conform aanbieden van afval (bvb aanbieden van afval wanneer er geen ophaling is)doen zich vooral voor tijdens het toeristische seizoen

3.1.2.4 3.1.2.4.1 -

-

Op lange termijn

Terugbrengen van het afvalaanbod naar een minimum dat niet te vermijden is. Minimale verschuiving van het probleem naar de compartimenten water, lucht en bodem (door afvalverbranding, opslag in stortplaatsen)

3.1.2.4.2 -



Het halen van de doelstellingen uit het ‘Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen 2003-2007’ en de nieuwe samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 Het minimaliseren van de hoeveelheid restafval in de totale hoeveelheid aangeboden afval, dit door het realiseren van een betere sortering van het huishoudelijk afval en door preventie. Het invoeren en consequent toepassen van het principe ‘de vervuiler betaalt’ in het te voeren beleid. Het controleren/verbeteren van de werking van het containerpark. Het minimaliseren van het aantal sluikstorten en het beperken van het zwerfvuil. Voorbeeldfunctie van de stad uitbouwen. Blijvend stimuleren van hergebruik via het kringloopcentrum, thuiscompostering, mulching, … Speciaal naar de scholen toe, wil de stad verder werken in het kader van het MOS-project. Naar verenigingen en manifestaties toe wil men het afvalbeleid verder uitwerken. Het beperken van visuele hinder (hondenpoep, sluikstorten, zwerfvuil, …) Optimaliseren van het communicatiebeleid en de sensibilisering rond afvalvoorkoming en -verwijdering


75

3.1.2.5 •

Acties Actie VS-A 1



Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van

76

De bestaande acties rond afval in de komende planperiode verder zetten 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

In de voorbije jaren ondernam Nieuwpoort reeds heel wat acties in het kader van het afvalbeleid. In de komende planperiode zal de stad volgende acties blijvend ondersteunen: - verzorgen van de selectieve huis-aan-huis inzamelingen (SO); - inzamelen van de eigen bedrijfsafvalstoffen ( stadsdiensten); - stimuleren van het thuiscomposteren (SO) o.a. door het bekendmaken van de compostcursussen die georganiseerd worden en het verkopen van compostvaten; - verzorgen van een hakseldienst aan huis; - verdelen van anti-reclamestickers; - uitlenen van herbruikbare bekers via de jeugddienst; - samenwerking met een erkend kringloopcentrum (SO); - regelmatig verwijderen van zwerfvuil op het strand (indien praktisch haalbaar wordt geopteerd voor een manuele reiniging); Huis-aan-huis inzamelingen – Thuiscomposteren – Anti-reclamestickers – Herbruikbare bekers – Kringloopcentrum – Zwerfvuil Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De hoeveelheid restafval binnen beperken Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Kringloopcentrum – Jeugddienst – Compostmeesters Hoeveelheid restafval (kg/inw) Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 7: Verderzetten van de huidige samenwerkingsverbanden Actie 15: ondersteunen van gemeenten en steden inzake voorbeeldprojecten rond afvalpreventie en hen inspiratie leveren voor een veelzijdig preventiebeleid Actie 22: De provincie zal haar inspanningen voortzetten om het grote publiek blijvend in contact te brengen en te houden met de kringloopwerking Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

Acties in eigen regie zonder meerkost Geen extra personeel voorzien


personeel • Actie VS-A 2 Identificatie Titel Classificatie SO DuLo Actieplan Beschrijving


•

Blijvend inspanningen leveren om het 10-puntenprogramma van de ‘Kustwerkgroep Afval’ in uitvoering te brengen 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

Nieuwpoort zal ook in de komende planperiode actief deelnemen aan de Kustwerkgroep Afval. Binnen deze werkgroep wordt voornamelijk gewerkt rond het 10-puntenprogramma dat nagenoeg door alle kustburgemeesters werd ondertekend. Voor meer informatie betreffende dit programma wordt verwezen naar de ‘Bestaande Toestand’. Naast regelmatig overleg met deze werkgroep zal Nieuwpoort ook jaarlijks een aantal concrete acties uitwerken in samenwerking met deze werkgroep. Kustwerkgroep Afval – 10-punten programma – Overleg Volledige kustzone, inclusief het volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De afvalproblematiek specifiek voor de kust aanpakken in samenspraak met alle betrokkenen. Bevolking, Toeristen en recreanten Stadsbestuur Partners binnen de Kustwerkgroep Afval: OVAM, de afvalintercommunales (IVVO, IVOO, IVBO) en de andere kustgemeenten Acties ondernomen met deze werkgroep Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkignsverbanden Actie 32: De provincie zal verder inspanningen blijven doen oom de Kustwerkgroep Afval te coördineren Niet van toepassing

Enkel de ophaling van PMD tijdens de zomermaanden in de toeristische zone zorgt voor een jaarlijkse meerkost. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-A 3


Streven naar afvalarme elementen 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1


77


In Nieuwpoort worden regelmatig allerhande evenementen georganiseerd. Deze brengen in de meeste gevallen heel wat afval met zich mee. De stad wenst in de komende planperiode meer aandacht te besteden aan de afvalzorg op evenementen. Hierbij zal zowel actie gevoerd worden naar evenementen die door de stad zelf georganiseerd worden, als naar evenementen georganiseerd door derden. In samenwerking met de dienst toerisme zullen een aantal maatregelen genomen worden om de hoeveelheid afval op de evenementen te Nieuwpoort tot een minimum te beperken. -

-


Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk

78

De organisatoren van evenementen zullen een waarborg dienen te betalen in het kader van het afvalbeleid, indien de gemaakte afspraken niet nageleefd worden kan deze waarborg ingetrokken worden. Voor elk evenement dient een afvalstoffenplan (netheidsplan) uitgewerkt te worden. Stimuleren van de selectieve inzameling, hierbij kan gebruik gemaakt worden van de zogenaamde ‘afvalstraatjes’. Het vermijden van uitdelen van folders, strooibriefjes, gadgets en andere wegwerpartikelen Het stimuleren van het gebruik van herbruikbare bekers Inspelen op de acties die de provincie onderneemt in het kader van afvalzorg op evenementen

Ook op de eigen initiatieven/evenementen zal Nieuwpoort de nodige aandacht besteden aan milieuzorg. Afvalzorg – evenementen – selectieve inzameling – afvalstraatje – afvalstoffenplan – herbruikbare bekers Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De hoeveelheid afval op evenementen drastisch verminderen. De organisatoren van evenementen aanzetten tot afvalarme evenementen. Organisatoren van evenementen (Toeristen en recreanten) Stadsbestuur, Cel milieu Dienst toerisme, I.V.V.O. (Fost-Plus, provincie) Aantal afvalarme evenementen georganiseerd op grondgebied Nieuwpoort. De mate waarin de opgelegde maatregelen nageleefd worden. Volledige planperiode 2005-2009 Deze actie kadert in een Fost-Plus project, de concrete termijnplanning is bijgevolg afhankelijk van de termijn die door de andere betrokkenen gehanteerd wordt.

Actie 131: De provincie zal milieuzorg, waaronder afvalzorg, op evenementen bevorderen Geen specifieke acties


beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•

Afvalarme evenementen betekenen een minkost voor de stad. De scheiding van afval is geen meerkost. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-A 4


Stimuleren van het afvalarm / ecologisch tuinieren 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

Heel wat afval dat in de tuin geproduceerd wordt kan in feite vermeden worden door een aangepaste werkwijze te hanteren. Daarnaast kan een deel van het afval opnieuw nuttig aangewend worden in de tuin, dit zowel rechtstreeks (vb. mulching, houtsnippers) als onrechtstreeks (vb. via compostering). De stad Nieuwpoort wenst haar inwoners vertrouwd te maken met de principes van afvalarm tuinieren. Om op die manier hoopt de stad de aangeboden hoeveelheid tuinafval te verminderen. Deze actie is dus rechtstreeks gekoppeld aan de GFT-ophaling die in de komende planperiode van start zal gaan. ‘Afvalarm tuinieren’ zorgt er immers voor dat de aangeboden hoeveelheid tuinafval beperkt blijft. Indien de GFT-ophaling in de toekomst betalend zou worden kan men door het afvalarm tuinieren ook de kost voor de ophaling van het GFT beperken. In dit kader promoot de stad reeds het thuiscomposteren (aanbieden van compostvaten aan democratische prijzen, compostmeesterwerking) en kunnen de Nieuwpoortenaars reeds beroep doen op een hakseldienst aan huis.

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken

Om het afvalarm tuinieren nog meer te promoten zal de stad ook volgende acties ondernemen: - Organiseren van een info-avond omtrent afvalarm tuinieren - Verdelen van de bestaande brochures omtrent dit onderwerp - Aandacht besteden aan afvalarme tuinen in de info-krant - Organiseren van een bezoek aan een afvalarme tuin - In het kader van ‘Open-tuin-dag’ ook aandacht besteden aan het afvalarm tuinieren. Afvalarm tuinieren - GFT-afval - afvalpreventie Volledige grondgebied van de stad GFT-afval aan de bron voorkomen Bevolking Cel milieu Provincie


79

actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties


•

Interesse in de verschillende acties, deelnemers aan de verschillende acties Opgehaalde hoeveelheid GFT-afval Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-A 1: Bestaande acties in rond afval in de komende planperiode verder zetten Actie VS-A 7: Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFTafval Actie 108: De provincie zal campagnes rond ecologisch tuinieren voeren voor alle inwoners van haar grondgebied Niet van toepassing

Stimuleren zal gebeuren door affiches, stedelijk infoblad, pers, evenementen en de compostmeesters zodat hier geen meerkost is. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-A 5


Schoolkinderen bewust maken van de afvalproblematiek 3.1.2 Afval Vast Stoffen, niveau 1

Nieuwpoort wenst de kinderen bewust te maken van de afvalproblematiek. Hiertoe ondernam de stad reeds verschillende acties in het kader van MOS. In de toekomst plant Nieuwpoort volgende acties om de kinderen voeling te geven met de afvalproblematiek: -

Organiseren van rondleidingen op het containerpark, met deskundige uitleg van de parkwachter.

-

Op de kinderboerderij kunnen kinderen (klassen) terecht voor een demonstratie composteren.

-

Ter beschikking stellen van een compostkoffer

-


80

Uitdelen van brooddozen en/of herbruikbare drinkbussen aan de kinderen van de lagere scholen met daarbij een duidelijke boodschap omtrent het vermijden van verpakkingsmateriaal. Deze actie zal, indien succesvol, jaarlijks herhaald worden waarbij telkens een bepaalde leeftijdsgroep aangesproken wordt (vb. 3e leerjaar). Educatie - Containerpark – Composteren – Herbruikbare verpakking Niet van toepassing Kinderen bewustmaken van de afvalproblematiek en aanzetten tot bewust


Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader


•

omgaan met afval Kinderen (Scholen) Stadsbestuur, Cel milieu Plaatselijke scholen, parkwachters Aantal deelnemers aan de verschillende acties Volledige planperiode (2005-2009) Actie 111: De provincie zal het onderwijs verder in zijn NME ondersteunen Actie 112: De provincie zal het project MOS-Milieuzorg op school in samenwerking met het Vlaams Gewest en de gemeentebesturen verder ondersteunen en begeleiden Niet van toepassing

Deze actie zal uitgewerkt worden door zwerfvuilacties in samenwerking met het provinciebestuur en IVVO en via de begeleiding van MOS-projecten (NME). Geen extra personeel voorzien De stad rekent op de bereidwillige hulp van de parkwachters om de rondleidingen op het containerpark en de demonstraties rond thuiscomposteren te verzorgen.

Actie VS-A 6


Aanleggen van een nieuw containerpark, met oog op toekomstige tarifering (SO) 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1



Nieuwpoort plant in de komende planperiode een herlokalisatie van het containerpark, de aankoop van de nodige gronden hiertoe werd reeds goedgekeurd. Bij de aanleg zal rekening gehouden worden met milieu-aspecten (bvb. streekeigen groenscherm, functionele verlichting rekening houdend met het hinderaspect). De stad zal op het nieuwe containerpark ook een diftarsysteem invoeren, hierbij zal men een bijdrage vragen (0.15€/kg) voor de fracties ‘grof vuil’ en ‘puin’. In de toekomst kan het diftarsysteem mogelijks ook uitgebreid worden naar andere fracties. Om misbruik van het containerpark tegen te gaan zal op het nieuwe containerpark ook een identiteitscontrole ingevoerd worden. Containerpark – tarifering – diftar - identiteitscontrole Containerpark Optimaliseren van de werking van het containerpark. Invoeren van het principe ‘de vervuiler betaalt’ op het containerpark.


81

Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•

Bevolking Stadsbestuur Cel milieu, Parkwachters Aanleg van het nieuwe containerpark Afwerking tegen 2006-2007 (aanbesteding gebeurde op 08-07-2005) Actie VS-A 9: Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid Actie 16: De provincie zal de professionalisering van de containerparken bevorderen Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

De kosten voor de uit te voeren werken ‘aanleg nieuw containerparken leveringen toebehoren’ werden geraamd op €781.210,5 (BTW) art. 876/721-60 en 876/72260 (Infrastructuurwerken + receptie-infra € 713.571,50 en containers € 67.639,00) Nog nader te bepalen

Actie VS-A 7


Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFT-afval 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

Momenteel komt bij een groot aantal van de inwoners van Nieuwpoort het GFTafval nog in de restafvalzak terecht. Om de hoeveelheid restafval te beperken heeft de stad Nieuwpoort dan ook beslist om, samen met de afvalintercommunale IVVO, een GFT-ophaling op te starten. De vooropgestelde timing is eerst het afwerken van het dossier containerpark (zie actie VS-A 6), om daarna te werken aan het dossier GFT-ophaling. Er dienen nog heel wat beslissingen genomen te worden over de praktische organisatie van deze ophaling. De stad neemt zich voor om tijdens de komende planperiode de verschillende mogelijke scenario’s grondig te bestuderen en de voor- en nadelen van elke werkwijze tegen elkaar af te wegen. De milieuraad van de stad Nieuwpoort formuleerde reeds een advies omtrent deze materie (zie ‘Bestaande Toestand’). Dit advies kwam tot stand na overleg met de milieuraden van Koksijde en De Panne, twee gemeenten die zich in een soortgelijke situatie bevinden. Het meest gepaste scenario zal in uitvoering gebracht worden.

82


Hoogstwaarschijnlijk zal deze ophaling gedurende een eerste referentieperiode (vb. één jaar) gratis en vrijwillig zijn. Na deze referentieperiode zal Nieuwpoort de ophaling grondig evalueren en, indien nodig, de werkwijze aanpassen. Men hoopt dat de selectieve inzameling van GFT-afval in belangrijke mate zal bijdragen tot de reductie van de hoeveelheid restafval. Er moet echter voorkomen worden dat de ingezamelde hoeveelheden te zeer toenemen. Een mogelijkheid om preventie te stimuleren, is de invoering van diftar. Rond deze materie is echter nog geen beslissing genomen


•

Welke beslissing de stad ook neemt, de stad staat er op dat de bevolking grondig geïnformeerd wordt omtrent dit nieuwe initiatief. Hierbij zal de stad zowel ingaan op de bedoelingen van deze nieuwe inzameling, als op de praktische werkwijze die zal gehanteerd worden. GFT-ophaling - Huis-aan-huis inzameling – Diftar - Communicatie Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Terugdringen van de hoeveelheid restafval door het organiseren van een gescheiden GFT-ophaling. Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Avalintercommunale I.V.V.O. Hoeveelheid restafval (kg/inw.) Opgehaalde hoeveelheid GFT-afval Na de afwerking van het dossier containerpark, wat gepland wordt in 2006-2007. Actie VS-A 4: Stimuleren van het ecologisch / afvalarm tuinieren Actie VS-A 9: Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid Actie 14: De provincie zal gedifferentieerde tarifering bevorderen via participatie aan stuurgroepen daaromtrent, zowel op niveau van het Gewest als bij de intercommunales of de gemeenten die zich daarvoor openstellen Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

Budget zal volgens noodzaak voorzien worden, nog nader te bepalen Geen extra personeel voorzien

Actie VS-A 8


Een duidelijk beleid voeren i.v.m. het afval afkomstig van industrie, KMO’s en zelfstandige ondernemers 3.1.2 Afval Vaste Stoffen


83


Het afval van bedrijven (2 industrieterreinen) wordt sinds 2004 afzonderlijk opgehaald en gewogen. Het gewicht aan afval geproduceerd door KMO’s en industrie wordt bijgevolg niet in rekening gebracht bij de bepaling van de hoeveelheid restafval in kg/inw. Momenteel onderzoekt Nieuwpoort hoe ook het afval geproduceerd door de horeca afzonderlijk kan gewogen worden. Horecazaken zullen hun afval in een afzonderlijk type restafvalzak (andere kleur) verzamelen. Nieuwpoort zal de KMO’s en zelfstandige ondernemers gevestigd op het grondgebied van de stad informeren omtrent de mogelijke inzamelkanalen voor afvalstoffen. Hierbij zal eveneens aandacht besteed worden aan de juiste inzamelkanalen waarvan de bedrijven gebruik kunnen maken om op een legale manier de door hen geproduceerde afvalstoffen af te voeren voor verwerking.



84

In een artikel in NIeuwpoort de Stad, alsook in een aparte brief te voegen bij het afleveren van vergunningen/meldingen zal aandacht besteed worden aan de verplicht selectief in te zamelen bedrijfsafvalstoffen in het kader van VLAREA. Horeca – KMO’s – Industrie – Gescheiden inzameling – Inzamelkanalen afvalstoffen Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De hoeveelheid restafval (kg/inw.) terugdringen door het afval afkomstig van industrie, KMO’s en zelfstandige ondernemers niet langer als restafval mee te tellen Industrie, KMO’s en zelfstandige ondernemers Stadsbestuur Afvalintercommunale IVVO Opgehaalde hoeveelheid afval Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-A 9: Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende et afvalbeleid Actie 115: De provincie zal KMO’s stimuleren en informeren omtrent milieuverantwoord productgebruik en afvalpreventie, evenals over de mogelijkheden van legale inzamelkanalen voor bedrijfsafvalstoffen Niet van toepassing

Dit beleid wordt gecommuniceerd met eigen middelen (folder, pers, stedelijk infoblad) Geen extra personeel voorzien


•

Actie VS-A 9




Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

Hoewel Nieuwpoort reeds heel wat communicatie voert betreffende afval, ervaart de stad het huidige communicatiebeleid betreffende deze problematiek niet als optimaal. Momenteel verloopt de sensibilisering omtrent dit onderwerp voornamelijk via losstaande acties, een samenhangend en kaderend geheel ontbreekt. Gezien de vernieuwingen (nieuw containerpark, GFT-inzameling, optreden tegen afvalhinder, zwerfvuilacties) die tijdens de komende planperiode zullen ingevoerd worden, zal de stad er op toezien dat de bevolking voldoende ingelicht wordt. Hierbij zal gestreefd worden naar een samenhangende communicatie en sensibilisering. Afvalbeleid – Communicatie – Sensibilisering Volledige grondgebied van de stad Duidelijke en samenhangende informatie verstrekken aan de burgers omtrent de komende veranderingen in het afvalbeleid. Bevolking Stadsbestuur, cel milieu Communicatie-ambtenaar Gevoerde communicatie betreffende afvalbeleid (artikels in de info-krant, infovergaderingen, etc.) Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-A 6: Aanleggen van een nieuw containerpark met oog op toekomstige tarifering Actie VS-A 7: Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFTafval Actie VS-A 10: Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder Actie 25: De provincie zal de preventie van afvalstoffen, het hergebruik van afvalstoffen en de selectieve inzameling van afvalstoffen via haar doelgroepenbeleid stimuleren Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

Dit beleid wordt gecommuniceerd met eigen middelen (folder, pers, stedelijk infoblad) Samenwerking tussen de verschillende stadsdiensten Geen extra personeel voorzien


85

Actie VS-A 10 Identificatie Titel Classificatie SO DuLo Actieplan Beschrijving

Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder 3.2.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

In de komende planperiode wenst de stad Nieuwpoort een gericht en efficiënt beleid te voeren betreffende afvalhinder. Hiertoe zal de stad verschillende zaken ondernemen. Op de eerste plaats zal Nieuwpoort trachten om rond deze problematiek een nauwe samenwerking met de politie te bekomen. De stad zal de politie aansporen om meer aandacht te besteden aan dergelijke overtredingen. In het kader van afvalhinder zal de stad volgende zaken ondernemen:


Doelgroep(en) Initiatiefnemer

86

-

Om het afvaltoerisme tegen te gaan zal Nieuwpoort de prijs van de vuilniszak afstemmen op de prijs van de vuilniszakken in de buurgemeenten. Momenteel is de vuilniszak in Nieuwpoort een stuk goedkoper dan in de omliggende gemeenten, wat het afvaltoerisme stimuleert.

-

Om het aanbieden van afval op verkeerde tijdstippen, of op een verkeerde manier tegen te gaan zal de stad enkele stiptheidsacties voeren. Hierbij zal men de inwoners die hun afval op een verkeerde manier, of op een verkeerd tijdstip aanbieden aanspreken en hen wijzen op hun fout.

-

Er zullen op geregelde basis acties gevoerd worden ter controle op het deponeren van huishoudelijk afval in de gemeentelijke vuilnisbakken.

-

Opstarten van een meldlijn (‘Groen nummer’) waarop inwoners sluikstorten en andere onregelmatigheden kunnen melden. Op die manier kan snel en gericht ingegrepen worden.

De stad zal bovenstaande acties duidelijk bekendmaken naar de inwoners en de toeristen. Op die manier hoopt de stad de overtreders af te schrikken, zodat ze niet langer afvalhinder veroorzaken. Nieuwpoort zal allerlei communicatie middelen gebruiken om het beleid omtrent afvalhinder bekend te maken onder de bevolking en de toeristen; artikels in de info-krant, affiches, stickers, folders, etc. Samenwerking Politie - Afvalhinder – Afvaltoerisme - Retributie Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Afvalhinder binnen de stad tot een minimum beperken. Snel en efficiënt kunnen ingrijpen in geval van afvalhinder. Zowel de inwoners als de toeristen bewust maken van het feit dat de verschillende vormen van afvalhinder illegaal en dus bestrafbaar zijn. Bevolking, toeristen Stadsbestuur


Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties


•

Politie Aantal vastgestelde overtredingen Aantal meldingen op de ‘Groene Lijn’ In te vullen door Nieuwpoort Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken Actie VS-A 9: Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid Actie VS-A 11: Aanstellen van een netheidsbeheerder, die o.a. enkele taken inzake afvalhinder op zich neemt Actie VS-A 12: Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners Actie 23: De provincie zal bijdragen tot de beleidsontwikkeling omtrent zwerfvuil, zowel op gewestelijk als op gemeentelijk niveau. Niet van toepassing

a) b)

Overleg met de politiezone Westkust (geen meerkost) Mogelijkheid tot aanstellen van een personeelslid om administratieve boetes toe te kennen Samenwerking tussen de verschillende stadsdiensten en de netheidsbeheerder Nauwe samenwerking met de politie is gewenst

Actie VS-A 11


Aanstellen van een netheidsbeheerder, die o.a. enkele taken inzake afvalhinder op zich neemt 3.2.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1

Sinds begin 2005 heeft de stad Nieuwpoort een netheidsbeheerder in dienst. Deze staat ondermeer in voor een aantal taken rond afvalhinder. Onderstaand wordt kort een overzicht gegeven van de taken van de netheidsbeheerder: -

optreden in het kader van retributieregelementen permanente controle op de netheid en het onderhoud binnen het grondgebied controle op het sorteren van afval verstrekken van inlichtingen aan het personeel, andere diensten, andere gebruikers van het openbaar domein en de bevolking, geven van richtlijnen aan de bevolking inzake gebruik van openbaar domein, reinheid sensibilisering in overleg met de dienst milieu


87

-



•

oplossen van klachten, discussies die optreden tijdens werken, ophaling, interventies, vaststellingen (sluikstortingen, hondenpoep, ophaling, werken op openbaar domein)

In uitwerking van de taken kan samengewerkt worden met andere diensten bvb. provincie West-Vlaanderen. Concreet bieden zij in samenspraak met de gemeente een locatie-analyse aan van straatkorven, om te vermijden dat bij onoordeelkundige plaatsing zwerfvuil aangetrokken wordt. Een budget is echter niet voorzien voor dergelijke samenwerking. Afvalhinder – Netheidsbeheerder - Toezicht Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Afvalhinder binnen de stad tot een minimum beperken. De bevolking en eigen diensten grondig inlichten omtrent afval. Bevolking, toeristen Stadsbestuur Cel milieu - betrokken diensten bvb. provincie West-Vlaanderen Uitgevoerde taken door de milieu-ambtenaar De netheidsbeheerder werd begin 2005 in dienst genomen. Dit initiatief wordt verder gezet gedurende de volledige planperiode Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken Actie VS-A 9: Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid Actie VS-A 10: Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder Actie VS-A 12: Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners Actie 23: De provincie zal bijdragen tot de beleidsontwikkeling omtrent zwerfvuil, zowel op gewestelijk als op gemeentelijk niveau. Niet van toepassing

Geraamde jaarlijkse kostprijs personeelslid €10.300 art. 87503/111-02 Netheidsbeheerder in dienst sinds begin 2005

Actie VS-A 12


Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners 3.1.2 Afval Vaste Stoffen, niveau 1


Nieuwpoort verleende in het verleden reeds haar medewerking aan verschillende

88


zwerfvuilacties, waarbij gebruik gemaakt wordt van alle ter beschikking gesteld materiaal (bvb. affiches): -


•

Opruiming van het natuurreservaat ‘De IJzermonding’ i.s.m. Natuurpunt (schorreopkuis) De Lenteprik i.s.m. het Coördinatiepunt Geïntegreerd Kustzonebeheer

Ook in de komende planperiode zal de stad actief meewerken aan deze jaarlijkse zwerfvuilacties. Bovendien zal Nieuwpoort zich ook engageren in het kader van de grootschalige zwerfvuilactie die opgezet wordt door de provincie WestVlaanderen en alle West-Vlaamse afvalintercommunales (waaronder IVVO) m.n. de Lenteschoonmaak. Door de schaal waarop deze actie zal georganiseerd worden, hoopt men de nodige ruchtbaarheid te kunnen geven aan deze zwerfvuilactie. Er zal op twee fronten gewerkt worden. Eerst en vooral wordt er een grote sensibilisatie gepland (met affiches,...). Hieraan wordt een actieve ‘zwerfvuilopruimactie’ gekoppeld in maart 2005. Afhankelijk van de evaluatie zal deze actie jaarlijks herhaald worden vanaf 2005. Zwerfvuil – Opruimactie Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De hoeveelheid zwerfvuil binnen de stad beperken. De bevolking bewust maken van en actief betrekken bij de zwerfvuil-problematiek. Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Natuurpunt – Coördinatiepunt Geïntegreerd Kustzonebeheer - provincie Ingezamelde hoeveelheid zwerfvuil. Aantal deelnemers aan de verschillende acties. Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden Actie VS-A 10: Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van hinder Actie 23: De provincie zal bijdragen tot de beleidsontwikkeling omtrent zwerfvuil, zowel op gewestelijk als op gemeentelijk niveau. Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

De coördinatie gebeurt in eigen regie (NME op de kinderboerderij). Eventuele beloningen gaan uit van de milieuraad. Geen extra personeel voorzien

Actie VS-A 13


Begeleiden van thuiscomposteerders 3.1.2 Afval


89


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget

Inzet van personeel

90

Vaste Stoffen, niveau 1

Naast het ter beschikking stellen van mogelijkheden tot thuiscomposteren wenst men in de stad de inwoners ook verder te begeleiden om te komen tot een goede manier van werken. Hiertoe zal een nieuwe actie i.s.m. de compostmeesters uitgewerkt worden. De stad zal de mogelijkheid bieden aan geïnteresseerden om een thuisbezoek van een compostmeester te regelen. Deze zal een evaluatie maken van de manier van werken en een kleine beloning uitreiken indien een goed resultaat bereikt wordt. Indien er verbeteringen mogelijk zijn, zal verdere opvolging gebeuren. Inwoners zullen vooraf kunnen inschrijven om aan te geven dat een dergelijk bezoek gewenst is. Compostmeester - thuisbezoek Volledige grondgebied van de stad Bevorderen van een goede uitvoering van thuiscomposteren Bevolking Cel milieu Compostmeesters Aantal inschrijvingen voor een thuisbezoek 2006: uitwerken van de actie 2007: uitvoeren van de thuisbezoeken / Actie VS-A 1: Bestaande acties in rond afval in de komende planperiode verder zetten Actie VS-A 4: Stimuleren van het afvalarm/ecologisch tuinieren Actie 15: ondersteunen van gemeenten en steden inzake voorbeeldprojecten rond afvalpreventie en hen inspiratie leveren voor een veelzijdig preventiebeleid Niet van toepassing

De actie vergt een grotere tijdsbesteding door de milieudienst en de compostmeesters, zonder dat hieraan een meerkost verbonden is. Dit laatste is enkel het geval voor de te voorziene kleine beloning, die eerder beperkt zal blijven. Het budget zal in 2007 voorzien worden. Geen extra personeel voorzien


3.2

Water


91

3.2.1

Integraal waterbeleid

3.2.1.1

Beschrijving van de bestaande toestand

3.2.1.1.1

Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Het onderwerp van het integraal waterbeleid zijn de watersystemen en het geheel van menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten dat samenhangt met het watersysteem. Een watersysteem is een samenhangend en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, de waterbodems en de oevers, met inbegrip van de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische processen, en de daarbij horende technische infrastructuur. Integraal waterbeleid beoogt het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht (uit Vlaams milieubeleidsplan 2003-2007). Integraal waterbeleid vereist een gebiedsgerichte benadering: de afstemming zal immers geconcretiseerd worden in een bepaald stroomgebied en dus op maat van dat stroomgebied. De verschillende watersystemen in Vlaanderen zijn geografisch afgebakend in rivierbekkens die worden gekenmerkt door hun hydrologische, geomorfologische, ecologische en functionele samenhang. Bij integraal waterbeleid zijn verschillende beleidsdomeinen en bestuurlijke niveaus betrokken partij. Niet alleen aspecten die met het waterbeheer zelf te maken hebben zullen aan bod komen, maar ook het gebied in al zijn aspecten errond. Dit maakt dat ook maatregelen die betrekking hebben op ruimtelijke ordening, natuurbeheer, landbouw en landinrichting getroffen zullen worden. Er zal immers niet alleen behoefte zijn aan interne afstemming (functionele samenhang tussen de kwantiteits-, kwaliteits- en inrichtingsaspecten van oppervlakte- en grondwater) maar ook aan externe afstemming (waterbeheer met andere beleidsterreinen). 3.2.1.1.2 •


Opmaak van DuLo-waterplannnen/Deelbekkenbeheerplannen

Tot voor kort werden alle aspecten inzake het waterbeleid nog te vaak elk afzonderlijk behandeld. De opmaak van de DuLo-waterplannen/deelbekkenbeheerplannen betekent voor vele gemeenten dan ook een eerste stap naar een integraal waterbeleid, zo ook voor Nieuwpoort. Deze plannen worden opgemaakt per deelbekken. De term DuLo-waterplan wordt daarbij gedefinieerd in de samenwerkingsovereenkomst 2002-2004, de term deelbekkenbeheerplan in het Decreet Integraal Waterbeleid. In de SO 2005-2007 is niet langer sprake van een DuLo-waterplan, maar eveneens van een deelbekkenbeheerplan (daar de SO afgestemd werd op het Decreet). In onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de deelbekkens waar Nieuwpoort deel van uitmaakt. Naam Veurne-Ambacht

92

Nummer 01-02

Provincie West-Vlaanderen

Contactgegevens Jef Casteleyn (Diensthoofd dienst waterlopen, provincie West-Vlaanderen) Mieke De Leeuw (Coördinator integraal waterbeleid, provincie West-Vlaanderen)


Naam Gistel-Ambacht

Nummer 01-03


Contactgegevens Jef Casteleyn (Diensthoofd dienst waterlopen, provincie West-Vlaanderen) Mieke De Leeuw (Coördinator integraal waterbeleid, provincie West-Vlaanderen)

Dit proces tot opmaak van een DuLo-waterplan dient doorlopen te worden in samenwerking met alle betrokken waterbeheerders binnen het afgebakende deelbekken, zijnde gemeenten, provincies, Vlaams Gewest en polders of wateringen. De provincies hebben hierbij een rol van bemiddelaar en regisseur. In 2004 werden de eerste twee stappen (projectorganisatie en doelstellingennota) doorlopen. De opmaak van de documenten gebeurde door wvi, de coördinatie gebeurde door de provincie West-Vlaanderen, dienst waterlopen. Dit alles gebeurde in nauw overleg (vergaderingen, bevraging) met de betrokken gemeenten en polders. Bovendien werden alle bepalingen die het Decreet Integraal Waterbeleid aan een deelbekkenbeheerplan stelt, meegenomen bij de opmaak van de eerste stappen van de DuLowaterplannen. In gemeenteraad van 29-07-2004 besliste de stad Nieuwpoort om deel te nemen aan het samenwerkingsverband voor de opmaak van het DuLo-waterplan voor het deelbekken Veurne-Ambacht. en Gistel-Ambacht. In onderstaande is tabel worden de reeds ondernomen stappen kort weergegeven. Stap 1

Projectorganisatie

Veurne-Ambacht

Gistel-Ambacht

1.1

Voorbereidend overleg en toelichting aan de

2003

2003

05-02-04

22-03-04

1-03-04

7-06-04

22-06-04

18-08-04

gemeenten via het regionaal overleg met de gemeentelijke milieuverantwoordelijken en de regiocomités 1.2

Oprichting begeleidingsgroep, voorstelling en bespreking van de nota projectorganisatie

1.3

Goedkeuringsbeslissing van Nieuwpoort omtrent de nota projectorganisatie (CBS)

Stap 2

Doelstellingennota

2.1

Voorstelling en bespreking van de deelnota basisinventarisatie

2.2

Actename

12-07-04

30-08-04

Voorstelling en bespreking van de

19-10-04

25-10-04

22-11-04

22-11-04

13-01-05

17-01-05

21-02-2005

14-02-2005

discussienota 2.3

Oriënterend overleg (voorleggen discussienota aan klankbordgroep)

2.4

Voorstelling en bespreking van de doelstellingennota

2.5

Goedkeuringsbeslissing van Nieuwpoort omtrent de doelstellingennota

Op de volgende bladzijde zijn de vertegenwoordigers van Nieuwpoort in de toen opgerichte begeleidingsgroep weergegeven. Hierbij dient aangegeven dat deze groep instond voor de stappen 1 en 2 in de opmaak van het DuLo-waterplan. Deze samenstelling kan wijzigen bij het verderzetten van het planproces (opmaak van het actieplan) in het kader van het Decreet Integraal Waterbeleid.


93

Begeleidingsgroep Afgevaardigden voor Nieuwpoort Ing. Frederik Gunst Dhr. André De Zaeyer Dhr. Luc Leye (vervanger)

Functie Diensthoofd DMI (dienst Milieu en Infrastructuur) Schepen van leefmilieu en landbouw Milieuambtenaar

In het plan worden het definitieve zoneringsplan inzake waterzuivering van het Vlaams Gewest en de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen van de betrokken gemeenten geïntegreerd. Daarnaast is ook de wisselwerking met het ruimtelijk beleid een belangrijk aandachtspunt. De doelstelling is te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid binnen elk deelbekken. Meer gedetailleerde informatie omtrent integraal waterbeleid is terug te vinden in de DuLo-waterplannen/ deelbekkenbeheerplannen. •

Werkgroep water

Op voorstel van de cel milieu werd op 01-03-2004 door het College van Burgemeester en Schepenen een werkgroep water opgericht, naar analogie met de werkgroep afval. Op die manier streeft de stad naar een gecoördineerde aanpak van de waterproblematiek binnen de eigen stadsdiensten. Naast de cel milieu zijn ook de cel wegenis en riolering, en de cel stedenbouw vertegenwoordigd in deze werkgroep. Deze werkgroep volgt ondermeer de DuLo-waterplannen op, verder staat deze werkgroep ook in voor de toepassing van de watertoets en de andere verplichtingen inzake water uit de SO (o.a. gemeentelijke verordening overwelving baangrachten en wateraudit voor de eigen gebouwen). De cel milieu fungeert als verslaggever voor de werkgroep water.

3.2.1.2 3.2.1.2.1


De Europese Kaderrichtlijn Water (KRLW) (RL 2000/60/EG) schetst de hoofdprincipes voor het waterbeheer op het niveau van de Europese lidstaten. Er is gekozen voor een integrale benadering van de luiken kwaliteit, kwantiteit en ecologie. De bedoeling is om tegen eind 2015 in alle Europese wateren een goede oppervlaktewatertoestand en een goede grondwatertoestand te bereiken, zowel wat kwantiteit als chemische en ecologische kwaliteit aangaat. Omdat watersystemen nu eenmaal niet binnen administratieve grenzen passen staat een stroomgebiedbenadering hierin centraal met het opstellen van stroomgebiedbeheerplannen en maatregelenprogramma’s. Het Decreet betreffende het Integraal waterbeleid van 18 juli 2003 legt de basis voor een planmatig waterbeleid in Vlaanderen op bekken- en deelbekkenniveau. De organisatie op bekkenniveau zal bestaan uit een bekkenbestuur, een bekkensecretariaat en een bekkenraad. Op het niveau van de deelbekkens zullen er waterschappen opgericht worden. Het decreet voorziet ook bepalingen rond verschillende instrumenten om een integraal beleid uit te voeren zoals de watertoets, afbakening van oeverzones, onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht. Het Vlaams Integraal Wateroverleg Comité werd in mei 1996 opgericht om het integraal waterbeleid in Vlaanderen beleidsmatig vorm te geven, te begeleiden en de realisatie ervan op te volgen. Door goedkeuring van het decreet op integraal waterbeleid op 9 juli 2003 werd bepaald dat het VIWC vervangen wordt door het CIW (Coördinatiecommissie Integraal waterbeleid). Het is belast op niveau Vlaams Gewest met de voorbereiding, planning, controle en opvolging van het integraal waterbeleid. Het

94


waakt over de uniforme aanpak van de bekkenwerking en is belast met de uitvoering van de beslissingen van de Vlaamse regering inzake integraal waterbeleid. Het integrale bekkenbeheerplan dat voor elk van de elf bekkens van het Vlaams Gewest in opmaak is, zal dit beleid verder concretiseren. Hiervoor is in elk van de elf rivierbekkens een bekkencomité en een ambtelijk orgaan actief. Het bekkencomité heeft een adviserende rol en zorgt voor de responsabilisering van de partners in het waterbeleid. Het bekkencomité zit daarom samen met de verschillende doelgroepen. Het ambtelijk overlegorgaan heeft als belangrijkste opdracht de dossiers die voor advies worden voorgelegd aan het bekkencomité technisch voor te bereiden. Merk op dat de vroegere bekkencomités worden omgevormd tot een drieledige structuur: bekkensecretariaat, bekkenbestuur en bekkenraad. Op elk deelbekkenniveau komen er waterschappen. De Vlaamse hydrografische atlas (VHA). Er wordt een Vlaamse hydrografische atlas van alle waterlopen opgemaakt en bijgehouden. De VHA-atlas bevat allerlei relevante informatie (geografisch en nietgeografische) zoals de lengte van de lijn of de omtrek, de naam van het oppervlaktewater, en de bestemming voor de waterkwaliteit en een unieke code per wateroppervlak. Tot op dit moment bevat de VHA-atlas nog geen functietoekenningen (wel de bestemming voor de waterkwaliteit of de milieudoelstellingen). De aanvullende informatie inzake onbevaarbare waterlopen wordt door de provincies opgemaakt, bijgehouden en gekoppeld aan de VHA. De aanvullende informatie inzake de waterwegen wordt door het bevoegde bestuur opgemaakt, bijgehouden en gekoppeld aan de VHA. De Vlaamse regering bepaalt de regels voor het opmaken en bijhouden van de basis- en de aanvullende informatie. De Vlaamse Regering bepaalt de nadere regels met betrekking tot de procedure van het ter inzage leggen. Hierna volgt een overzicht van de acties van het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3): -

samenwerking op lokaal niveau bevorderen (p 127). opmaak deelbekkenbeheerplannen (zesjaarlijks) (p 133). sensibiliseren rond duurzaam waterbeheer en –gebruik (p 159). participatie bij de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen (p136). sanering van prioritaire vismigratieknelpunten en voorkomen van nieuwe migratieknelpunten (p 181)

Ook in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 worden een groot aantal acties rond integraal waterbeleid gepland, bij velen daarvan zijn de gemeenten betrokken partner: -

Actie 33: maximaal integreren van de doelstellingen van het integraal waterbeleid in het provinciaal beleid. Actie 34: de provincie zal erover waken dat de beginselen van het integraal waterbeleid geïntegreerd worden in haar beleid inzake ruimtelijke ordening. Actie 35: duurzaam watergebruik bij bedrijven aanmoedigen via vergunningen. Actie 36: coördineren en afstemmen van de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen. Actie 38: de provincie zal met andere waterbeheerders werk maken van de aanpak van de verontreiniging van waterbodems. Actie 39: onderzoeken hoe financieringsinstrumenten ontwikkeld kunnen worden voor de sanering van waterbodems.


95

3.2.1.2.2

Gemeentelijk niveau

De eerste stap tot integraal waterbeleid werd gegeven in de samenwerkingsovereenkomst 2002-2004. Deze eerste SO verplichtte gemeenten ertoe te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit betrof een brongerichte en geïntegreerde aanpak m.b.t. het remediëren en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van watersystemen en erosie. De gemeenten die niveau 1 van de SO 02-04 ondertekenden, zoals Nieuwpoort, verbonden zich er toe om tegen eind 2004 de eerste stappen te zetten in de richting van een duurzaam lokaal waterplan (DuLowaterplan) voor ieder deelbekken waar de gemeente deel van uitmaakt. Dit omvatte het opzetten van een projectorganisatie en het formuleren van streefbeelden in een doelstellingennota. In de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 wordt hierop verder gegaan, zo wordt vermeld dat de gemeente dient mee te werken aan de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen (in overeenstemming met het Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid).

3.2.1.3

Knelpunten

De waterproblematiek wordt op heden niet integraal benaderd. Een uitgebreide visie over het duurzaam lokaal beheer van de verschillende waterlopen en hun stroomgebieden ontbreekt momenteel. Er is geen globale aanpak inzake de vertraagde afvoer van hemelwater, de sanering van afvalwaterlozingen, de kwaliteit van de riolering en de zuiveringsinfrastructuur, het voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging, de bestrijding van erosie en sedimenttransport naar de waterlopen, het kwalitatief, kwantitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer en het duurzaam drinkwaterbeheer. De principes van integraal waterbeleid worden nog onvoldoende in praktijk gebracht Er is bij de waterbeherende instanties geen traditie voor een multisectoriële benadering van het waterbeheer. De traditionele visie en werkwijze wordt in vele gevallen nog in de praktijk gebracht. Het gevoerde waterbeleid is te veel versnipperd over verschillende overheden, instanties, wetten, decreten en besluiten. Soms is er geen tijd/onvoldoende expertise om in een ambtelijke werkgroep te zetelen. In verband met de watertoets blijven er enkele onduidelijkheden. Momenteel past Nieuwpoort de formulering toe zoals deze door VVSG werd voorgesteld.

3.2.1.4 3.2.1.4.1 -

96

Op lange termijn

De waterproblematiek integraal benaderen en komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid. Integratie van het beleid inzake water in alle stadsdiensten.

3.2.1.4.2 -



Het opstarten van een duurzaam lokaal waterbeleid. De stad vertegenwoordigen in de werkgroepen rond water. Behouden en optimaliseren van het ambtelijk overleg (bestaat sinds 30-08-04)


-

Optimaliseren van de werkgroep water

3.2.1.5 •

Acties Actie W-IW 1


Verderzetting van de DuLo-waterplannen in deelbekkenbeheerplannen (SO) 3.2.1. Integraal waterbeleid Water, niveau 1



Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader

Door de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 2002-2004’ diende Nieuwpoort de eerste twee stappen van de DuLo-waterplannen (projectorganisatie en doelstellingennota) op te maken voor elk deelbekken waartoe de stad behoort. Voor Nieuwpoort zijn dit de deelbekkens Veurne-Ambacht en Gistel-Ambacht. Het deelbekkenbeheerplan is de verderzetting van een Dulo-waterplan. In overeenstemming met het Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid dient Nieuwpoort verder mee te werken aan de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen voor elk deelbekken waartoe de stad behoort. Dit is ook zo geformuleerd in de SO 2005-2007. In een volgende fase dienen actieplannen opgemaakt met daarin acties, maatregelen, middelen en termijnen om de vooropgestelde doelstellingen inzake integraal waterbeleid te bereiken. De stad zal hieraan meewerken en bovendien overgaan tot het uitvoeren van de voor de stad relevante acties eenmaal het actieplan afgewerkt en goedgekeurd werd. Decreet integraal waterbeleid, DuLo-waterplan, deelbekkenbeheerplan Grondgebied van de stad Opstellen van een duurzaam lokaal waterbeheer waarin rekening gehouden wordt met alle aspecten. Bevolking Vlaams Gewest - provincie Stadsbestuur, milieuambtenaar, technische dienst, polders (binnen de deelbekkens), Werkgroep Water De deelbekkenbeheerplannen moeten uiterlijk op 22 december 2006 voor het eerst worden vastgesteld en bekendgemaakt. Nieuwpoort zal actief deelnemen aan de opmaak ervan, binnen een samenwerkingsverband gecoördineerd door de provincie De timing van deze actie is sterk afhankelijk van de termijn die door de hogere overheid gehanteerd wordt. Pas na de goedkeuring kan tot uitvoering overgegaan worden. Alle acties verband houdende met water, verspreid over het thema water Actie 33: De provincie zal de opdrachten voortvloeiend uit het decreet integraal waterbeleid en de uitvoeringsbesluiten uitvoeren. Dit omvat o.a. de oprichting en het secretariaat van de waterschappen. Verder zal de provincie een regisserende en bemiddelende rol vervullen.


97



•

Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid De opmaak van deelbekkenbeheerplannen is ook opgenomen in het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007

Kosten voor de opmaak van het deelbekkenbeheerplan (Veurne-Ambacht en Gistel-Ambacht) en uitvoering van de voor Nieuwpoort relevante acties. Afhankelijk van de bepalingen binnen het op te richten samenwerkingsverband

Actie W-IW 2


Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep ‘Water’ 3.2.1 Integraal waterbeleid Water, niveau 1

Op 01-03-2004 richtte de stad Nieuwpoort de werkgroep ‘Water’ op, naar analogie met de werkgroep ‘Afval’. Deze werkgroep stelt zich tot doel de waterproblematiek binnen de stadsdiensten gecoördineerd aan te pakken. Nieuwpoort zal deze werkgroep in de komende planperiode verder uitbouwen, met oog voor de nieuwe ontwikkelingen (o.a. wetgeving, bovengemeentelijke plannen, etc.) die zich binnen dit werkgebied voordoen.



98

De werkgroep zal op regelmatige basis samenkomen, waarbij telkens verslag gemaakt wordt van de besproken onderwerpen. Bovendien zal ook de dienst ‘landbouw en visserij’ iemand afvaardigen in de werkgroep water. Overleg – Werkgroep – Integraal waterbeleid – Watertoets Volledig grondgebied Een gecoördineerde aanpak van de waterproblematiek binnen de stadsdiensten. Op de hoogte blijven van de nieuwe ontwikkelingen binnen dit domein. Stadsdiensten Stadsbestuur Alle diensten die deel uitmaken van de werkgroep ‘Water’ (cel milieu – cel stedenbouw – cel wegenis en riolering). Aantal vergaderingen van de werkgroep – Verslagen – Uitgevoerde acties Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicaties Actie I 5: Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten Actie W-O 6: Opvolgen van de afbakening van de zuiveringszones, indien nodig verfijnen van deze zones op gemeentelijk niveau Actie W-W 1: Opvolgen van de wettelijke bepalingen rond slibruimingen en voorkomen van slibruimingen waar mogelijk -



3.2.2 3.2.2.1 3.2.2.1.1

Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien De personeelsleden van de verschillende diensten die betrokken zijn bij het waterbeheer zullen actief zijn binnen de werkgroep.

Oppervlaktewater Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

3.2.2.1.1.1 Oppervlaktewaterkwaliteit Ondanks een gevoelige verbetering gedurende het voorbije decennium is het nog steeds niet goed gesteld met de oppervlaktewaterkwaliteit in Vlaanderen. De verbeteringen van de oppervlaktewaterkwaliteit, als gevolg van saneringen die binnen en buiten Vlaanderen hebben plaatsgevonden, zijn belangrijk maar niet voldoende om de kwaliteitsdoelstellingen te halen. De visstand is verbeterd, maar van een verregaand herstel ervan in de grote rivieren is er nog geen sprake. Uit die hiervoor geschetste, niet echt gunstige situatie, mag niet afgeleid worden dat alle reeds getroffen maatregelen vruchteloos zouden zijn geweest of slecht gekozen. De onbevredigende waterkwaliteit van vandaag is de resultante van enerzijds de dramatische uitgangssituatie in de jaren zeventig en tachtig toen de (openbare) waterzuivering in grote delen van Vlaanderen haast niet bestond, het vergunningenbeleid dat onvoldoende onderbouwd was en de ondermaatse handhaving, en anderzijds het curatief effect van de ingezette middelen. Sinds de jaren tachtig is er op regionaal vlak gestart met de uitbouw van waterzuiveringsinstallaties, collectoren en pompstations (bovengemeentelijke waterzuiveringsinfrastructuur). In de jaren negentig kwam deze uitbouw in een stroomversnelling doordat een veelvoud aan middelen werd vrijgemaakt om een ambitieus investeringsprogramma te realiseren. Daarnaast werd er in de voorbije jaren ook een systeem met een geïntegreerde milieuvergunning, een zwaardere heffing op afvalwater en een beter uitgebouwd handhavingssysteem operationeel. De waterkwaliteit wordt bepaald door de handelingen van de vervuilers (huishoudens, industrie, landbouw en diffuse bronnen), de effectiviteit van de afvalwaterzuivering en het zelfreinigend vermogen van de waterloop. In Vlaanderen zijn zuurstofbindende stoffen een belangrijke oorzaak van verontreiniging van het oppervlaktewater. Zuurstofbindende stoffen zijn organische stoffen (eiwitten, koolhydraten, vetten,…) waarbij er tijdens de afbraak zuurstof aan het ontvangende water wordt onttrokken. Daardoor daalt het zuurstofgehalte in het water tijdelijk, wat tot het afsterven van zuurstofbehoevende organismen (zoals vissen) kan leiden en op termijn tot het verdwijnen van gevoelige soorten. Een tweede belangrijk probleem vormt de lozing van de nutriënten stikstof en fosfor. Deze stoffen kunnen eutrofiëring veroorzaken wat aanleiding kan geven tot algenbloei in bepaalde periodes van het jaar. Stikstof zorgt ook voor nitraatverontreiniging, die de drinkwaterproductie in gevaar brengt. Dit laatste geldt


99

ook voor zware metalen en organische microverontreinigingen (vooral pesticiden) waarvan nog steeds aanzienlijke hoeveelheden in het oppervlaktewater worden aangetroffen. In het verleden hanteerde de overheid al te vaak een zogenaamd “end- of-pipe”-beleid, waarbij vooral de verontreiniging van de waterlopen werd aangepakt. Deze manier van doen is niet langer houdbaar en levert bovendien niet het gewenste resultaat op. Tegenwoordig zijn de uitgangspunten van het beleid: voorkomen, saneren aan de bron, de vervuiler betaalt, het voorzorgsprincipe en het stand-still-beginsel. De belangrijkste consequentie is dat de verantwoordelijkheid voor de vervuiling bij de veroorzakers wordt gelegd.

3.2.2.1.1.2 Oppervlaktewaterkwantiteit In een natuurlijke situatie valt de neerslag op een min of meer doorlaatbare bodem waarbij het hemelwater (gedeeltelijk) in de bodem kan dringen. Het hemelwater dat niet in de bodem kan dringen wordt vertraagd (onder meer onder invloed van de begroeiing) naar grachten afgevoerd, waar het wordt geborgen. Na verdere infiltratie in de gracht en eventuele evapotranspiratie door de aanwezige planten wordt het vertraagd naar de waterloop afgevoerd. Door menselijke ingrepen is deze oorspronkelijke situatie grotendeels verdwenen. De neerslag valt op verharde oppervlakken waar het water niet in de grond kan dringen en wordt dan door riolen en collectoren versneld en gecentraliseerd, (in plaats van verspreid over verschillende lozingspunten) naar de waterloop of de RWZI (rioolwaterzuiveringsinstallatie) afgevoerd. Ook hemelwater afkomstig van niet-verharde oppervlakken wordt versneld en gecentraliseerd afgevoerd. De laatste jaren zijn namelijk een aanzienlijk aantal grachten verdwenen, waardoor een belangrijke bergings- en infiltratiecapaciteit verloren gaat, met als gevolg een grotere en snellere afvoer van het hemelwater die gepaard gaat met erosieproblemen. Ook de gebruikte landbouwtechnieken (vorming van een ploegzool door het gebruik van zware machines,…) leiden ertoe dat het hemelwater minder in de bodem kan dringen en dat erosieverschijnselen meer en meer de kop opsteken. Eenmaal in de waterloop aangekomen, wordt het water dikwijls in een strak keurslijf gedwongen, omdat de natuurlijke overstromingsplaatsen in valleigebieden verdwenen zijn. Als deze natuurlijke buffercapaciteit in natte periodes niet meer kan gebruikt worden, ontstaan er overstromingen. De hoeveelheid en de snelheid van de hemelwaterafvoer naar de waterlopen zijn sterk toegenomen ten koste van de aanvulling van de grondwatertafel. In sommige delen van Vlaanderen is het evenwicht zodanig verstoord dat er meer water aan de ondergrond onttrokken wordt (voor drinkwaterproductie en industrie), dan dat er aangevuld wordt. Deze situatie kan plaatselijk wateroverlast én verdrogingsproblemen meebrengen. Verdroging uit zich in de verandering van vegetatie die van grondwater afhankelijk is en van de daarmee samenhangende fauna. Ook voor de aantasting en/of het verdwijnen van aquatische ecosystemen is verdroging mee verantwoordelijk. Op langere termijn kan de grondwaterwinning in het gedrang komen. Acties tegen wateroverlast (oppervlaktewater) gaan hand in hand met acties tegen verdroging (grondwater). Het gaat met andere woorden over het herstellen van het kwantitatief evenwicht in de verhouding grondwater/oppervlaktewater, maar ook in de verhouding onttrokken water/toegevoegd water. Concrete acties moeten in de eerste plaats gericht zijn op het herstel van de oorspronkelijke watercyclus, of althans op een goede kunstmatige benadering ervan.

100


-

De meest eenvoudige manier om de waterafvoer naar de waterloop te vertragen is de scheiding van hemelwater en afvalwater, gekoppeld aan de uitbouw van een goed functionerend grachtenstelsel, waarlangs het hemelwater vertraagd kan worden afgevoerd. Naast dit voordeel zorgt een gescheiden stelsel ook voor een verbetering van het rendement van de waterzuiveringsinstallaties. Met een natuurtechnische inrichting kan het grachtenstelsel bovendien zorgen voor een ecologische meerwaarde en een bijkomende zuivering.

-

Tegelijkertijd moet er ook gestreefd worden naar het herstel en de instandhouding van de natuurlijke structuur van de waterlopen. Een sterk meanderende waterloop kan namelijk veel meer water bergen dan een rechtgetrokken kanaal en heeft ook een ecologische meerwaarde. Daarbij dienen ook de overstromingsgebieden daar waar mogelijk opnieuw benut te worden.

Tenslotte moet er ook rationeel gebruik gemaakt worden van het beschikbare water, om er voor te zorgen dat de hoeveelheid gebruikt water de hoeveelheid toegevoegd water (hemelwater) niet overstijgt. - Er mag niet meer water gebruikt en onttrokken worden dan strikt noodzakelijk is. - Er mag geen hoogwaardig water gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen.

3.2.2.1.1.3 Structuurkenmerken De structuurkenmerken spelen net als de waterkwaliteit en -kwantiteit een belangrijke rol voor het waterecosysteem. Natuurlijke waterlopen kronkelen zich door het landschap, hebben binnen- en buitenbochten, holle, bolle, zachte en steile oevers. Deze kenmerken maken de diversiteit uit van de Vlaamse waterlopen. Het uniformiseren van deze verschillen heeft grote gevolgen voor de flora en de fauna van de waterloop. Een meanderende waterloop met voedselarm water en begroeide oevers kan zeer veel nutriënten en sediment bergen. Deze waterloop kan een groot deel van de binnenkomende voedingstoffen zelf verwerken en heeft een groter waterbergend vermogen. Water- en oeverplanten nemen voedingsstoffen op en zorgen ook voor schuil-, paai-, nesten opgroeigelegenheid voor waterdieren. Indien dergelijke waterloop wordt rechtgetrokken en plantengroei onmogelijk wordt gemaakt in en rond de waterloop, gaat het waterbergend en zelfreinigend vermogen van de waterloop sterk achteruit.

3.2.2.1.2


Wat betreft oppervlaktewater is veel informatie te vinden in de DuLo-waterplannen die momenteel in opmaak zijn. Hierna volgt er een beknopt overzicht van de gegevens i.v.m. oppervlaktewater in Nieuwpoort die voorhanden zijn.

3.2.2.1.2.1 Oppervlaktewaterkwaliteit Fysico-chemisch en biologisch meetnet van VMM Op alle meetpunten van het fysico-chemisch meetnet bepaalt VMM een basispakket van parameters: de temperatuur, de zuurtegraad, de concentratie opgeloste zuurstof, het chemisch zuurstofverbruik (CZV), ammoniakale stikstof, nitriet en nitraat, orthofosfaat, totaal fosfor, chloride en de geleidbaarheid. Bovendien worden de parameters biochemisch zuurstofverbruik (BZV), Kjeldahl-stikstof, sulfaat, totale


101

hardheid, gehalte aan zwevende stoffen en zware metalen (cadmium, chroom, kwik, koper, zink, nikkel, arseen, lood) bepaald op een aantal geselecteerde meetpunten. Om de algemene kwaliteitstoestand van een waterloop eenvoudig te kunnen weergeven, worden de diverse parameters gemeten in één punt, via formules omgerekend naar één waarde of index per punt. Deze index is dan een maat voor de fysicochemische waterkwaliteit in dat punt op dat moment. Op deze manier kan de kwaliteit tussen de diverse punten of op verschillende tijdstippen vergeleken worden. VMM maakt gebruik van de Prati-index voor zuurstofverzadiging PLO. Deze index krijgt een slechte score bij lage zuurstofconcentraties, maar ook bij oververzadiging (die treedt immers op bij eutrofiëring - een verschijnsel dat de kwaliteit aantast). De bekomen resultaten krijgen een beoordeling tussen 0 en 16, waarbij een hogere index wijst op een slechtere kwaliteit. Op het grondgebied van Nieuwpoort zijn verschillende meetpunten gelokaliseerd voor het bepalen van de Prati-index voor zuurstofverzadiging. Op acht van deze meetpunten werd recent (2000 of recenter) nog deze index bepaald. Deze meetpunten worden hieronder kort besproken. •

De fysico-chemische kwaliteit van het Kanaal Nieuwpoort-Plassendale ter hoogte van de monding (sluizen, meetpunt 856500) wordt sinds 1997 jaarlijks geëvalueerd. Hierbij werd de kwaliteit in de periode 1997-1999 als matig verontreinigd geëvalueerd, in 2000 en 2001 bleek de kwaliteit aanvaardbaar te zijn, in 2002 werd het kanaal ter hoogte van dit punt echter opnieuw als matig verontreinigd beschouwd. In 2003 verbeterde de kwaliteit tot aanvaardbaar. Dit resultaat werd teniet gedaan in 2004, waarbij de meting opnieuw een matige verontreiniging aangaf.

•

In 2002 werd de Slijkvaart (officieel Krommegracht) ter hoogte van Ramskapelle (meetpunt 679010) als matig verontreinigd beoordeeld. Een eerdere evaluatie (1995) beschouwde de waterkwaliteit ter hoogte van dit punt nog als aanvaardbaar. Een volgende meting in 2003 bevestigde dit eerdere resultaat. Ter hoogte van het spaarbekken Koolhofvaart (meetpunt 679001) werd de kwaliteit in 2003 aangegeven als matig verontreinigd.

•

De Kreek Van Nieuwendamme –Vladslovaart (te Sint-Joris, meetpunt 690900) werd geruime tijd als matig verontreinigd beschouwd (metingen in 1995 en jaarlijkse metingen gedurende de periode 1998-2002). In 2003 was de fysico-chemische kwaliteit ter hoogte van dit punt echter aanvaardbaar, dit werd bevestigd in 2004.

•

De fysico-chemische kwaliteit van de Grote Beverdijkvaart wordt reeds geruime tijd jaarlijks geëvalueerd. Bij de eerste meting, in 1990, bleek het water ter hoogte van de Ramskapellestraat te Sint-Joris (meetpunt 676000) verontreinigd te zijn. Alle latere metingen (periode 1991-2003) ter hoogte van dit punt evalueren het oppervlaktewater als matig verontreinigd, hoewel wel een positieve evolutie merkbaar is.

•

Ook de kwaliteit van de IJzer (ter hoogte van de Uniebrug te Sint-Joris, meetpunt 910000) wordt reeds sinds 1990 jaarlijks geëvalueerd, hierbij werd de kwaliteit bijna steeds als matig verontreinigd beschouwd. Enkel in 1993 was de waterkwaliteit ter hoogte van dit punt aanvaardbaar. Ter hoogte van het spaarbekken (Nieuwdammeweg, meetpunt 909400) is de kwaliteit van de IJzer merkelijk beter. Op dit punt wordt de fysico-chemische kwaliteit van de IJzer recent (19992002) als aanvaardbaar beschouwd. In 2003 werd de waterkwaliteit ter hoogte van dit punt echter als matig verontreinigd beoordeeld, wat ook in 2004 het geval bleek (met daling in kwaliteit). In 2003 werd verder voor het eerst een bemonstering van de IJzer ter hoogte van de Watersportlaan uitgevoerd (meetpunt 122). Een aanvaardbare kwaliteit werd vastgesteld.

102


•

Gedurende de periode 2000-2004 werd het Hemmeleed ter hoogte van de Hemmebrug te SintJoris (meetpunt 676015) als matig verontreinigd beschouwd.

•

Het Sint-Jorisgeleed werd in 2003 voor de eerste keer bemonsterd. Het geleed bleek verontreinigd te zijn ter hoogte de Ramskapellestraat-zijweg te Sint-Joris (meetpunt 676005). Dit was ook het resultaat van de meting in 2004.

•

Eveneens sedert 2003 wordt de Vladslovaart ter hoogte van Rattevalle-Tempelhofstraat (meetpunt 690912) geanalyseerd. Een eerste meting gaf een matig verontreinigde toestand aan, in 2004 echter was dit reeds geëvolueerd naar een verontreinigde toestand.

Globaal gezien kan gesteld worden dat de oppervlaktewaterkwaliteit te Nieuwpoort varieert van aanvaardbaar tot matig verontreinigd. Enkel het Sint-Jorisgeleed, dat bij de meting in 2003 verontreinigd bleek, en de Vladslovaart, verontreinigd in 2004, vormen hierop een uitzondering. Bovenstaande meetpunten zijn op kaart aangeduid in bijlage 6. Naast de fysico-chemische kwaliteit wordt door VMM ook de biologische kwaliteit van de waterlopen geëvalueerd. Dit gebeurt op basis van de BBI, de Belgisch Biotische Index. Deze index is gesteund op de aan- of afwezigheid van macro-invertebraten. De index staat in functie van de relatieve gevoeligheid van bepaalde indicatorsoorten t.o.v. verontreiniging enerzijds en van de diversiteit anderzijds. De BBI is een weerspiegeling van de chemische, biotische en fysische karakteristieken van water, waterbodem, invloed van oevers en dergelijke meer. De resultaten van een biologische waterkwaliteitsbepaling, hoewel gestoeld op een eenmalige monstername, geven een terugblik in de tijd en evalueren de waterkwaliteit over een ruimere tijdspanne (naar VMM, 2004). Op grondgebied van de stad Nieuwpoort werden recent (2000 of recenter) 11 meetpunten geëvalueerd op basis van de BBI. Deze meetpunten worden hieronder kort besproken. •

De biologische kwaliteit van het Kanaal Nieuwpoort-Plassendale werd vanaf 1995 bijna jaarlijks geëvalueerd, ter hoogte van de monding (Sluizen, Nieuwpoort-stad, meetpunt 856500). De biologische waterkwaliteit werd overwegend als matig beoordeeld. In 1999 werd een slechte kwaltiteit genoteerd, in 2001-2002 een goede kwaliteit. Verder werd éénmaal een kwaliteitsbeoordeling uitgevoerd ter hoogte van de Boterdijkbrug (Nieuwpoort-stad, meetpunt 857010). Een matige beoordeling werd gegeven.

•

Ook de Kreek van Nieuwendamme werd in de periode 1993-2004 meerdere malen bemonsterd. De resultaten gaven steeds een matige kwaliteit weer ter hoogte van de Koude Schuur (Polderdijkstraat te Sint-Joris, meetpunt 690900).

•

De biologische kwaliteit van de Grote Beverdijkvaart wordt reeds geruime tijd geëvalueerd. Sinds 1993 wordt de kwaliteit ter hoogte van de Ramskapellestraat te Sint-Joris (meetpunt 676000) als matig beoordeeld. In 2004 werd voor het eerst een goede kwaliteit vastgesteld.

•

De biologische kwaliteit van de IJzer evolueerde ter hoogte van de Uniebrug (Bruggesteenweg, Sint-Joris, meetpunt 910000) van slecht (1999), over matig (2000) tot goed (2001-2002). In 2003 bleek de biologische waterkwaliteit ter hoogte van dit punt opnieuw matig te zijn, wat bevestigd werd in 2004.

•

De Ramskapellevaart (Ramskapelle, weg langs autostrade, meetpunt 679008) werd tot op heden slechts één maal bemonsterd, met name in 2000. De biologische kwaliteit werd toen als matig beoordeeld.


103

•

De Krommegracht-Proostdijkvaart-Koolhofvaart werd in 2003 op twee punten bemonsterd (t.h.v. het spaarbekken –meetpunt 679001- en t.h.v. de Koolhofbrug - meetpunt 679010). Op beide punten was de biologische kwaliteit van het oppervlaktewater matig.

•

In het meetjaar 2003 bleek de biologische kwaliteit van het Sint-Jorisgeleed goed te zijn (meetpunt 676005 te Sint Joris). In 2004 evolueerde dit naar matig.

•

Het Zeltegeleed werd reeds tweemaal bemonsterd ter hoogte van Rattevalle (Tempelhofstraat, meetpunt 690912). De biologische kwaliteit bleek steeds goed.

•

Op het meetpunt 676015 werd enkel in 2001 de biologische kwaliteit bepaald van het Hemmeleed (Sint-Joris, Violettestraat). De kwaliteit bleek eveneens goed.

Globaal gezien kan gesteld worden dat de biologische kwaliteit van de bemonsterde waterlopen te Nieuwpoort recent varieert van matig tot goed. De ligging van de besproken meetpunten wordt met een kaart geïllustreerd in bijlage 6. Gedetailleerde en geactualiseerde gegevens omtrent oppervlaktewaterkwaliteit kunnen geraadpleegd worden op de website van VMM (www.vmm.be).

MAP-meetnet Op het grondgebied van de stad Nieuwpoort zijn twee MAP-meetpunten gelegen. Ter hoogte van het eerste meetpunt (676005), gelegen op het Sint-Jorisgeleed te Sint-Joris, bleef de gemeten nitraatconcentratie (periode oktober 2002 – juni 2004) steeds ruim onder de norm van 50 mg NO3/l. Het betreft daarenboven een slapend meetpunt, i.e. er worden slechts 3 nitraatmetingen per jaar uitgevoerd, daar de resultaten steeds beneden 25 mg nitraat/l lagen. Ter hoogte van het tweede meetpunt (676015), gelegen op het Hemmeleed (Sint-Joris, Violettestraat, Hemmebrug) werd de nitraatnorm in de winterperiode (oktober-februari) regelmatig overschreden tussen juni 1999 – juni 2004. Er werden geen overschrijdingen meer vastgesteld tussen juni 2004 - mei 2005. In bijlage 6 wordt de ligging van de MAP-meetpunten op kaart aangegeven. Gedetailleerde en geactualiseerde gegevens kunnen geraadpleegd worden op de website van VMM (www.vmm.be).

Bacteriologisch meetnet: stranden zwemwaterkwaliteit VMM onderzoekt sinds enkele jaren, in samenwerking met de Vlaamse Gezondheidsinspectie, de kwaliteit van het zwemwater aan de kust en in het binnenland. De zwemzones aan de kust worden van half juni tot half september minimum twee keer per week gecontroleerd. De kwaliteit van het water van de open zwem- en recreatievijvers, waterlopen en kanalen wordt in diezelfde periode minimum om de twee weken onderzocht. Op grondgebied Nieuwpoort bevindt één meetpunt ‘strandwater’ (meetpunt 120 – Nieuwpoort Bad) en één meetpunt ‘zwemwater’ (meetpunt 909400 – Nieuwpoort, Spaarbekken IJzer). Het bacteriologisch meetnet toetst de metingen aan twee normen; (2)

104

de imperatieve of minimum normen


(3)

de richt- of streefwaarden

Alle badplaatsen (strandwater) aan onze kust voldoen aan de imperatieve normen, de (veel strengere) richtwaarden worden echter niet overal gehaald. Ook de waterkwaliteit te Nieuwpoort-Bad voldoet niet steeds aan de richtnormen. Er is een duidelijke invloed merkbaar van de instroom van verontreinigd oppervlaktewater door de IJzer. De bacteriologische kwaliteit van het zwemwater te Nieuwpoort-Bad in de periode van 1-04-2004 tot 28-09-2004 wordt weergegeven in bijlage 6. Ook de resultaten ter hoogte van de overzet (meetpunt 125) worden weergegeven in bijlage 6. De meetresultaten ter hoogte van het IJzerbekken (zwemwater) worden weergegeven in bijlage 6. Hierbij wordt een overschrijding van de imperatieve waarde voor TC (Totale Coli) opgemerkt op 18-08-04. Uit de controlemeting bleek het echter om een éénmalig voorval te gaan (mogelijke oorzaak: staalname in de buurt van uitwerpselen van dieren). Voor recente resultaten wordt verwezen naar de website van VMM (www.vmm.be).

Riolerings- en zuiveringsinfrastructuur De bovengemeentelijke zuiveringsinfrastructuur in Nieuwpoort is uitgevoerd en in bedrijf. De opgenomen planning in het TRP (Totaal Rioleringsplan) is eveneens voor het merendeel uitgevoerd. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de stand van zaken betreffende riolering en zuivering in de stad Nieuwpoort (VMM, 2003). Het grootste deel van de woningen gelegen in Nieuwpoort is aangesloten op de riolering, zo blijkt uit de huidige rioleringsgraad (91,9%). Bovendien wordt het grootste deel van het afvalwater gezuiverd (huidige zuiveringsgraad 86,9%). Er zijn amper een 120tal woningen die nooit zullen kunnen aansluiten op riolering (landbouwbedrijven inbegrepen). Huidige RG* Toekomstige RG Huidige ZG** Toekomstige ZG

91,9 % 96,2 % 86,9 % 91,3 %

* RG: rioleringsgraad ** ZG: zuiveringsgraad

Op grondgebied Nieuwpoort zijn er geen RWZI’s, noch KWZI’s gelegen. Er zijn slechts 6 overstorten binnen de stad, waarbij steeds aangegeven staat wie de verantwoordelijke beheerder is: - Nieuwpoort-Bad – Havengeul (Aquafin) - Oude Veurne Vaartstraat (Spoorwegstraat) (stadsbestuur) - Kattesas (2) (Aquafin) - Kanaal Duinkerke-Nieuwpoort (Aquafin) - Het Geleed (t.h.v. Halve Maanstraat) (Aquafin) Wanneer het pompstation in de Havengeul (Aquafin)in werking treedt heeft dit soms gevolgen voor de kwaliteit van het zeewater (zwemwater).


105

Accidentele sluiklozingen op zee Gezien Nieuwpoort een kustgemeente is heeft men occasioneel te kampen met de gevolgen van accidentele lozingen op zee. Zo werden tientallen met olie besmeurde vogels aangetroffen op het strand na de ramp met de Tricolor in de winter 2002-2003. De vogels werden overgebracht naar het opvangcentrum voor vogels en wilde dieren te Oostende. De zeevaartpolitie heeft sinds 2000 instructies gekregen van BMM (Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee) om bij vervuiling van de havengeul en havens langs de kust uniform op te treden en PV’s op te maken. Het aantal geregistreerde sluiklozingen te Nieuwpoort wordt in onderstaande tabel weergegeven. Jaartal 1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Geregistreerde lozingen 5 4 1 2 2 5 8 6 3 2

Bestaande acties m.b.t. oppervlaktewaterkwaliteit •

TRP en Rio-databank De stad Nieuwpoort beschikt over een TRP dat opgemaakt werd in de jaren ’80, er werd geen bijkomende hydronautstudie uitgevoerd. Om een recent overzicht van de rioleringen te bekomen werd dan ook besloten om een Rio-databank op te starten. Deze databank zal naast de ligging van de rioleringen ook een overzicht bevatten van de lozingspunten binnen de stad. Het opstarten van deze databank werd reeds goedgekeurd door het College van Burgemeester en Schepenen en de gemeenteraad. De opdracht werd reeds toegewezen aan een firma (studiebureau), momenteel worden de nodige gegevens verzameld. De staat van de riolering is niet gekend, en zal hoogstwaarschijnlijk ook niet in de Rio-databank opgenomen worden wegens niet haalbaar (op financieel vlak en door tijdsgebrek). Bij wegeniswerken verricht de stad wel automatisch de nodige controles uit (camera-inspectie).

106

•

Controle van de niet-vergunde lozingen In het verleden voerde de cel milieu van de toenmalige rijkswacht een strenge controle uit op de niet-vergunde lozingen. Door deze strenge controles ervaart Nieuwpoort momenteel weinig of geen problemen ten gevolge van niet-vergunde lozingen.

•

Controle op de aansluiting op de riolering Nieuwpoort beschikt over een reglement betreffende de verplichte aansluiting op de riolering. Bij aansluiting wordt de inwoners gevraagd een formulier in te vullen en dit terug te bezorgen aan de dienst infrastructuur/wegen/riolering. Deze werkwijze bleek echter weinig succesvol te zijn, in de meeste gevallen werden de formulieren niet teruggebracht.


Om dit te verhelpen wordt sinds kort een borgsysteem gebruikt; er wordt de betrokkenen gevraagd om een borg van € 25 te betalen. Dit bedrag wordt terug betaald wanneer het formulier correct is ingevuld en terug bezorgd. Ondanks dit borgsysteem merkt Nieuwpoort op dat er nog steeds weinig respons komt; de formulieren worden slechts zelden terug gebracht. Nieuwpoort vermoedt dat de borgsom te beperkt is om inwoners aan te zetten tot de administratie die gepaard gaat met de aansluiting op de riolering (invullen formulier, terugbezorgen,etc.). Anderzijds is het ook mogelijk dat de huidige werkwijze te onduidelijk is; mogelijks realiseren bepaalde betrokkenen zich niet dat de betaalde som een borg is, en deze bijgevolg terug gegeven wordt wanneer aan de voorwaarden voldaan wordt. •

Gemeentelijke premie voor de bouw van individuele zuiveringsistallaties (GR 19-07-1999, wijziging bedrag GR 13-06-02) Nieuwpoort reikt een éénmalige premie uit voor het plaatsen van een IBA conform de code van goede praktijk in zuiveringszone C en niet-gerioleerd gebied. De premie bedraagt € 496 maar kan de helft van de bewezen kosten niet overschrijden. Indien gewenst voorziet de cel milieu de geïnteresseerden ook van de nodige technische achtergrondinformatie inzake de IBA’s. Hierbij wordt ondermeer aandacht besteed aan de prijs van dergelijke installaties, het elektriciteitsverbruik, de slijtage die mogelijks kan optreden, ook het belang van een opvolgingscontract wordt benadrukt.

•

Voorzien van een gescheiden stelsel bij nieuwe projecten Bij nieuwe verkavelingen en/of de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen tracht Nieuwpoort steeds een gescheiden rioleringsstelsel te voorzien (wanneer dit gesteund wordt door subsidies van de hogere overheid). In dit kader kunnen reeds volgende uitgevoerde projecten vermeld worden; -

gescheiden stelsel in de nieuwe verkaveling te Ramskapelle,

-

doortocht Albert I-laan,

-

in de nieuwe ambachtelijke zone te Sint-Joris werd een gescheiden hemelwaterafvoer voorzien met buffering alvorens het water in de Noordvaart geloosd wordt,

-

de Sint-Kruisdijk te Sint-Joris werd eveneens voorzien van een gescheiden stelsel, hier wordt het hemelwater afgevoerd via de gracht van de Brugsesteenweg,

-

geplande aanleg van een gescheiden stelsel in de verkaveling ter hoogte van de Filliaertweg.

In de toekomst zal Nieuwpoort de huidige werkwijze verder zetten, waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de verkregen subsidies) zal geopteerd worden voor een gescheiden stelsel. •

Blauwe vlag voor de jachthavens van Nieuwpoort Ter hoogte van de jachthaven werden in het verleden problemen ervaren met de spoeling van de toiletten van de plezierboten. Door gebrek aan toiletfaciliteiten kwam een groot deel van het spoelwater in het oppervlaktewater terecht. Om dit probleem te vermijden werd een zogenaamd milieuponton aangelegd, dit is echter enkel te gebruiken door leden. De inspanningen die de stad Nieuwpoort ondernam ter verbetering van de milieu-omstandigheden in de jachthavens werden met een ‘Blauwe vlag’ beloond. Deze ‘Blauwe vlag’ is een internationaal kwaliteitslabel dat jaarlijks uitgereikt wordt door de stichting voor milieu-educatie in Europa (FEE). In Vlaanderen wordt deze campagne gecoördineerd door de Bond Beter Leefmilieu.


107

Jachthavens met een blauwe vlag voldoen aan onderstaande criteria. - Proper oppervlaktewater: Er mag geen ongezuiverd afvalwater noch van boten, noch van het land, in de nabijheid van de jachthaven geloosd worden. In een ‘Blauwe vlag jachthaven’ treden bovendien geen sporen van olie of zwerfvuil op. - Aanbod van natuur- en milieuinformatie: Er worden voldoende inspanningen geleverd om booteigenaars te sensibiliseren over de zorg voor het omliggende milieu. - Milieuvriendelijk beheer en infrastructuur: De jachthaven beschikt over een eigen milieubeleidsplan, waarin de uitbater zich engageert tot een aantal concrete acties. Verder voorziet de uitbater van de jachthaven voorzieningen om afval te sorteren. Bovendien is de jachthaven voorzien van goed aangeduide oliecontainers en sanitaire voorzieningen met wasfaciliteiten en drinkwater. - Veiligheid: De ‘Blauwe vlag jachthaven’ heeft voldoende reddings- en brandbestrijdingsmateriaal, een noodplan voor milieuongevallen,… In Nieuwpoort hebben drie van de vier jachthavens de Blauwe vlag behaald voor het jaar 2004; VVW Nieuwpoort vzw, De Koninklijke Jachtclub Nieuwpoort en VVW Weshoek. Enkel de WSKLUM (watersportkring van de luchtmacht) behaalde de ‘Blauwe vlag’ niet. Een goede prestatie, als men weet dat in dit jaar (2004) in Vlaanderen slechts 7 jachthavens de ‘Blauwe vlag’ mogen hijsen.

108

•

Educatieve werking rond waterkwaliteit in samenwerking met de plaatselijke scholen Reeds verscheidene jaren staat Nieuwpoort in voor educatie inzake waterkwaliteit in samenwerking met de plaatselijke scholen. Scholen kunnen op aanvraag een deskundige uitleg krijgen van de milieuambtenaar omtrent de waterkwaliteit. Hierbij krijgen de kinderen de kans om op het veld een aantal testen uit te voeren die een beeld geven op de waterkwaliteit. Hierbij wordt ondermeer aandacht besteed aan de organismen die in het water leven. In het kader van dit veldonderzoek kocht de stad eerder een veldkoffer aan.

•

Jaarlijkse deelname aan de ‘Week van de zee’ Jaarlijks organiseert provincie West-Vlaanderen de ‘Week van de zee’, een evenement met als doel een breed publiek te informeren over en te betrekken bij de kust en de zee. De stad Nieuwpoort verleent telkens haar medewerking aan dit evenement, hierbij staat Nieuwpoort in voor de praktische organisatie (ontlenen van de koffers, begeleiding door strandgidsen, uitbouwen van het toeristisch luik van de actie, etc.)

•

Aandacht voor oppervlaktewaterkwaliteit in het ontwerp GRS In Nieuwpoort is water alomtegenwoordig; de zee, de havengeul, de IJzer en de vele kanalen vormen de historische en toekomstige levensaders en ruggengraat van Nieuwpoort. Verder kan de waterinfrastructuur ook uitstekend functioneren als verbindingselement tussen de verschillende activiteiten en entiteiten, met name Nieuwpoort-Stad, Nieuwpoort-Bad, de jachthaven, het spaarbekkengebied en de polderruimte. Ook de aantrekkingskracht die de stad Nieuwpoort uitoefent naar toeristen is grotendeels gelinkt aan het aanwezige water. De zogenaamde ‘recreatieve as’ van de stad (de zeedijk, het staketsel, de havengeul promenade, de kaai, de IJzerroute langs het spaarbekken) is dan ook sterk watergebonden.


Omdat water in Nieuwpoort zo’n verscheidenheid aan functies vervult (‘water als drager en bindmiddel’), werd bij de opmaak van het GRS dan ook de nodige aandacht besteed aan het oppervlaktewater. Er wordt ondermeer voorgesteld om de polderwaterlopen en –beken als ecosysteem te verbeteren. De stad streeft naar behoud en ontwikkeling van visrijke waterlopen met een maximum aan natuurlijke oevers en ecologische kwaliteiten.

3.2.2.1.2.2 Oppervlaktewaterkwantiteit Nieuwpoort vervult een cruciale rol in de afvoer van het water van het achterliggende gebied, in Nieuwpoort mondt nl. de IJzer uit in zee. Naast de IJzer stromen door Nieuwpoort nog twee bevaarbare waterlopen, met name de kanalen Nieuwpoort-Plassendale en Nieuwpoort-Veurne. Beide kanalen monden uit in de IJzer ter hoogte van het sluizencomplex (Nieuwpoort-stad). Naast deze bevaarbare waterlopen monden ter hoogte van de sluizen ook drie waterlopen van 1e categorie uit in de IJzer, nl. het Nieuw Bedelf, de Vladslovaart en de Koolhofvaart. De belangrijkste functie van de waterlopen op het grondgebied van Nieuwpoort is de afvoer van water. Naast deze functie vervullen de waterlopen echter nog tal van nevenfuncties, vaak gelinkt aan toerisme en recreatie. Zo hebben ondermeer de IJzermonding en de jachthaven, het spaarbekken, de sluis te SintJoris en het Kanaal Plassendale-Nieuwpoort een recreatieve functie. De Koolhofput, IJzer en Veurnevaart worden gebruikt als viswater. Verder worden er op de IJzer en de Veurnevaart ook kano’s verhuurd. In het kader van het Dulo-waterplan gaf de stad Nieuwpoort volgende knelpunten aan betreffende overstromingen; •

Bij slechte weersomstandigheden (combinatie van overvloedige neerslag en hoog water) en technische problemen (terugslagkleppen en noodgroep) kan het gebied ter hoogte van het pompstation aan de Kattensas overstromen via de riolering.

•

De afvoercapaciteit van de waterloop ter hoogte van de Leistraat en de St. Lorentiusstraat (te Ramskapelle) is onder normale omstandigheden voldoende, bij hevige neerslag komen echter enkele huizen onder water te staan.

•

De IJzer werd op verschillende plaatsen aan de kant van de gemeente Middelkerke ecologisch ingericht. In het kader van deze inrichting werden ondermeer de oevers verhoogd, de stad Nieuwpoort vreest dat hierdoor de druk op de IJzer langs de kant van Nieuwpoort groter zal worden, met mogelijks een overstroming tot gevolg.

•

Zeer uitzonderlijk zijn er omstandigheden waardoor de IJzer buiten zijn oevers kan treden in de havengeul, dit is het gevolg van een combinatie van verschillende factoren; - cumulatie van afvoer - hoogwater (springtij) - sterke NW-wind

Reeds bestaande acties m.b.t. oppervlaktewaterkwantiteit -

Subsidiereglement m.b.t. de plaatsing van hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen (GR 1907-1999), wijziging bedrag GR 13-06-2002) In geval van nieuwbouw en bij bestaande woningen verleent Nieuwpoort een premie voor de aanleg van een hemelwaterput en/of een infiltratievoorziening. Het volume van de aangelegde


109

hemelwaterput dient in overeenstemming te zijn met de aangesloten dakoppervlakte. Hergebruik van het gecapteerde water is verplicht door middel van een aangesloten pompinstallatie met een minimale aansluiting van één toilet of wasmachine. Indien bij nieuwbouw of vernieuwbouw van woongelegenheden met een horizontale dakoppervlakte groter dan 50m², de bouwheer of eigenaar van de woning er voor opteert geen hemelwaterput te installeren, is hij verplicht een infiltratievoorziening te installeren. De gemeentelijke toelage bedraagt 25% op de voorgelegde facturen voor de totale hemelwaterinstallatie en/of de infiltratievoorziening met een maximum van € 248 per gebouw; Tot op heden werd deze subsidie reeds een 10-tal keer aangevraagd, bovendien zijn momenteel drie dossiers in behandeling. -

Project infiltratie: Infiltratie van het hemelwater van de Simli-woonwijk in de duinen In de Simli-woonwjjk werkte Nieuwpoort een bijzonder project uit inzake de infiltratie van hemelwater. Al het hemelwater dat terecht komt op het openbaar domein wordt opnieuw geïnfiltreerd in de duinen (grasberm). Ook voor de woningen in deze wijk werden speciale maatregelen genomen; het is voor de bewoners van deze wijk niet langer toegelaten om het hemelwater op de riolering aan te sluiten. Deze verplichting tot gescheiden afvoer werd in de Simli-woonwijk reeds voor 80% gerealiseerd. Ook het hemelwater afkomstig van de woningen laat men opnieuw infiltreren. Op vraag van een bewoner gaat de stad na in welke mate het praktisch haalbaar is om de vroegere bezinkputten voor infiltratie te gebruiken, waarbij ook advies gevraagd werd aan VMM. Het dossier wordt opgevolgd door de werkgroep Water, aangezien er verbanden zijn met gerelateerde onderwerpen zoals de aanpassing van de bestaande reglementering aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening van 1 oktober 2004.

3.2.2.1.2.3 Structuurkenmerken Structuurkenmerken van de waterlopen In de periode 1992-1994 werd door de UIA, in opdracht van AMINAL, een studie uitgevoerd omtrent de waardevolle beekecosystemen in de diverse stroombekkens van het Vlaams Gewest. Hierbij werden de structuurkenmerken van de waterlopen beoordeeld aan de hand van veldwaarnemingen (meanderend patroon, stroomkuilenpatroon en de aan- of afwezigheid van holle oevers) en de analyse van luchtfoto’s (het meanderend patroon). Op grondgebied van Nieuwpoort werden geen veldwaarnemingen uitgevoerd. De structuurkwaliteit van de kleinere waterlopen op grondgebied van de stad Nieuwpoort wordt meestal als waardevol beoordeeld; het betreft ondermeer (delen van) volgende waterlopen: - Venepevaart (structuurkenmerken zeer zwak bij de samenvloeiing met de Bommelarevaart) - Kleine Beverdijk - Koolhofvaart - Ramskapellegeleed - Ramskapellevaart - Vladslovaart - Polderleed De structuurkenmerken van de Noordvaart (zwak) en de Grote Beverdijkvaart (zeer zwak) zijn minder goed ontwikkeld. Ook bij de samenkomst van de verschillende waterlopen ter hoogte van het sluizencomplex (Kanaal Nieuwpoort-Plaasendale, Kanaal Nieuwpoort-Veurne, het Nieuw Bedelf, de Vladslovaart en de Koolhofvaart) worden de structuurkenmerken als zwak tot zeer zwak beoordeeld.

110


De structuurkenmerken van de IJzer zijn zeer afhankelijk van de aangebrachte oeververstevigingen, zo worden de structuurkenmerken op grondgebied van Nieuwpoort globaal gezien als zeer zwak beoordeeld. In de havengeul, het laatste restant van wat eens het IJzerestuarium was, vormt hierop een uitzondering. Op deze plaats is de rechteroever ter hoogte van het natuurreservaat ‘de IJzermonding’ nog zeer waardevol. Hier bevindt zich het laatste stukje IJzer dat nog onderhevig is aan de getijden en een hoge graad van natuurlijkheid vertoont. Oeverafkalving In het kader van het Dulo-waterplan vermelde Nieuwpoort een aantal problemen omtrent oeverafkalving op het grondgebied; •

Sterke afkalving van de oevers van de Koolhofput te Ramskapelle

•

Sterke oeverafkalving ter hoogte van het Kanaal Nieuwpoort-Veurne (ten gevolge van de scheepsvaart), men vreest dat hierdoor de oeverstabiliteit zo afgenomen is dat de dijken mogelijks zouden doorbreken bij hoge waterstand

•

Nieuwpoort vreest problemen bij de uitvoering van de studie van AMINAL Afdeling Natuur en AWZ rond het verwijderen van harde structuren en het ophogen door middel van zand aan het militair domein te Lombardsijde. De stad vreest dat een deel van deze zandige ophogingen weggeslagen zal worden bij springtij.

Overwelven van baangrachten Momenteel beschikt de stad Nieuwpoort niet over een gemeentelijk reglement betreffende het overwelven van baangrachten. Elke aanvraag tot overwelving wordt momenteel afzonderlijk bestudeerd en geëvalueerd. Recent werden heel wat stedenbouwkundige verordeningen m.b.t. het overwelven van baangrachten (van verschillende gemeenten) door de Provinciale diensten afgekeurd. Deze verordeningen waren gebaseerd op het gewestelijk model (bij de SO), dit model bevat blijkbaar een aantal passages die in strijd zijn met het decreet op stedenbouw. De stad neemt inzake deze materie voorlopig een afwachtende houding aan, Nieuwpoort wacht op meer duidelijkheid. Wanneer het nieuw modelreglement beschikbaar is zal de stad tot verdere actie overgaan. Momenteel wordt elke aanvraag tot overwelving nauwgezet bestudeerd en afzonderlijk geëvalueerd. Indien de stad de overwelving toestaat levert de stad zelf de nodige buizen aan, de betrokkenen dienen zelf het nodige werk te verrichten. Vismigratie Gezien op grondgebied van Nieuwpoort heel wat kunstwerken voorkomen werden verschillende vismigratieknelpunten aangeduid. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de vismigratieknelpunten op grondgebied Nieuwpoort.

Nr. knelpunt 1201-010 1205-010 1205-020

Type knelpunt schuif schuif gemaal

Waterloop IJzer Grote Beverdijkvaart Grote Beverdijkvaart


Categorie 0 1 1

Fasering 1 1 2

111

Nr. knelpunt 1207-010 1207-020 1207-030 1212-010 1212-020 1212-030 13-010 1371-010 1371-020 1514-010 29-010

Type knelpunt schuif sifon schuif schuif schuif schuif schuif stuw terugslagklep schuif sluis

Waterloop Vladslovaart Vladslovaart Vladslovaart Langgeleed Langgeleed Langgeleed Kanaal Nieuwpoort-Duinkerke Reygaertsvliet Reygaertsvliet Oostduinkerkeleed Kanaal Nieuwpoort-Plassendale

Categorie 1 1 1 2 2 2 0 1 1 3 0

Fasering 1 5 2 1 1 1 1 4 4 4 1

De laatste kolom geeft telkens de fasering van het knelpunt weer, gaande van 1 tot 6. Fase 1: Fase 2: Fase 3: Fase 4: Fase 5: Fase 6:

Hoogste prioriteit Normale prioriteit Lage prioriteit Voorlopig niet op te lossen Onderzoek naar het barrière-effect noodzakelijk Knelpunt opgelost

Uit bovenstaande tabel blijkt dat er zich op grondgebied Nieuwpoort verschillende vismigratieknelpunten bevinden met hoogste prioriteit. Deze knelpunten bevinden zich in alle gevallen op waterlopen die niet onder het beheer van de stad vallen.

3.2.2.2 3.2.2.2.1


Oppervlaktewaterkwaliteit De wet van 24 mei 1983 betreffende de kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater en uitvoeringsbesluiten. Ondertussen zijn in VLAREM II gelijkaardige voorschriften opgenomen. Toewijzing van functies (productie drinkwatercategorie A1, A2, A3, zwemwater, viswater en schelpdierwater) voor oppervlaktewater wordt geregeld in het besluit van de Vlaamse regering van 8 december 1998. De wetgeving inzake de vergunnings- en meldingsplicht, de vergunningsprocedures en de voorwaarden inzake lozingen staan aangegeven in VLAREM I en II. Vlarem I bepaalt welke lozingen van afvalwater al dan niet meldings- of vergunningsplichtig zijn. In Vlarem II zijn de algemene en sectorale lozingsvoorwaarden opgenomen. Vlarem II bevat tevens bepalingen voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater afkomstig van niet-ingedeelde inrichtingen (woongelegenheden). De Europese richtlijn 2000/59/EG inzake havenontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingsresiduen van 27 november 2000 heeft als doel illegale lozingen door schepen die havens van de Europese Gemeenschap aandoen te voorkomen. Hiertoe wordt er voorzien in de inrichting van

112


havenontvangstvoorzieningen. Ter implementatie van deze richtlijn hechtte de Vlaamse Regering in februari 2003 haar definitieve goedkeuring aan de wijziging van het besluit van 17 december 1997 inzake afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA). Alle havens moeten beschikken over een afvalbeheerplan. De wet van 26 maart 1971 op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging. Deze wet heeft betrekking op de werking en bevoegdheden van de waterzuiveringsmaatschappijen, lozingsvoorwaarden voor afvalwater en preventieve maatregelen die door de wetgever kunnen worden opgelegd. In uitvoering van deze wet werden in VLAREM II milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewateren opgenomen. Art. 2 van de wet van 26 maart 1971 heeft ervoor gezorgd dat art. 90 van het Veldwetboek zijn belang verloren heeft voor de openbare oppervlaktewateren, maar dit artikel is nog steeds van kracht voor private waterlopen en vijvers. De ministeriële omzendbrief van 4 juli 2003 met een addendum bij de ministeriële omzendbrief van 21 november 2001 met betrekking tot de beoordeling van de verenigbaarheid van de lozing van bedrijfsafvalwater op de openbare riolering met de beleidsaanpak inzake RWZI-exploitatie. De omzendbrief omschrijft het beslissingskader inzake het aspect lozing van bedrijfsafvalwater dat moet gevolgd worden door alle - bij het afvalwaterbeleid betrokken - diensten en instanties. Het decreet van 20 maart 1991 betreffende het Investeringsfonds. Deze wet regelt de subsidiëring van gemeentelijke investeringen inzake riolering en regenafvoerleidingen andere dan prioritaire. Het decreet van 21 december 2001 houdende wijziging van de wet van 26 maart 1971 bepaalt dat gemeenten 100% subsidie kunnen krijgen voor de aanleg van een 2 DWA (droog weer afvoer) riolering en de bijhorende werken voor de afvoer van hemelwater. Ook voor de bouw van een KWZI (kleinschalige waterzuiveringsinstallatie) tot 2.000 IE kan een subsidie van 100% verkregen worden. De subsidie voor alle andere gescheiden rioleringsstelsels bedraagt 75%. Op 29 april 2005 keurde de Vlaamse regering een wijziging goed, waardoor subsidie nu ook kan gaan naar gemeentebedrijven, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en intercommunales. Het Besluit van de Vlaamse regering van 1 februari 2002 m.b.t. de subsidiëring van de aanleg door de gemeenten van openbare rioleringen, andere dan prioritaire rioleringen, en van de bouw door de gemeenten van kleinschalige rioolwaterzuiveringsinstallaties. Sinds dit besluit bestaat de mogelijkheid tot het bekomen van 100% subsidie voor de rioleringskost. Sinds 1 februari 2005 is een nieuwe Vlaamse stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen en gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater van kracht. Dit besluit is van toepassing op nieuwbouw (vanaf 75 m²), uitbreidingen vanaf 50 m² en verharde oppervlakken van meer dan 200 m². Het Decreet betreffende het Integraal Waterbeleid van 18 juli 2003 legt de basis voor een planmatig waterbeleid in Vlaanderen op bekken- en deelbekkenniveau. Het integrale bekkenbeheerplan dat voor elk van de elf bekkens van het Vlaamse Gewest in opmaak is, zal dit beleid verder concretiseren. De organisatie op bekkenniveau zal bestaan uit een bekkenbestuur, een bekkensecretariaat en een bekkenraad. Het bekkenbestuur vormt een politiek niveau van het bekken. Er zetelen vertegenwoordigers in van het Vlaamse Gewest en mandatarissen van de provincies en van de deelbekkens. Het bekkensecretariaat is de ambtelijke pijler die instaat voor de dagelijkse werking van het bekken. Elk bekken krijgt ook een bekkenraad, een vertegenwoordiging van de maatschappelijke belangengroepen die betrokken zijn bij het integraal waterbeleid. Op het niveau van de deelbekkens zullen er waterschappen opgericht worden. Het decreet voorziet ook bepalingen rond verschillende instrumenten om een integraal beleid uit te voeren zoals de watertoets, afbakening van oeverzones, onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht.


113

De Europese Nitraatrichtlijn (91/676/EEG) wil de waterverontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen verminderen en verdere verontreiniging voorkomen. Het decreet van 23 januari 1991 tot bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen werd gewijzigd op 20 december 1995 in het kader van het Mestactieplan (MAP). Het mestdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten hebben gevolgen voor de bemestingslimieten, de uitrijperioden en een aantal gebiedsgerichte bepalingen. De uitvoering van deze regelgeving werd toevertrouwd aan de VLM, afdeling Mestbank. Specifieke gemeentelijke bevoegdheden situeren zich op het vlak van het toezicht en de milieuvergunning. Goedkeuring van de wijzigingen aan het decreet werden in de loop der jaren uitgevoerd, waarbij deze ook voor de milieuvergunning van belang zijn. Door VLM worden een aantal instrumenten ter beschikking gesteld die een positieve invloed hebben naar water toe (zowel kwalteit, kwantiteit als structuurkenmerken). Het gaat over de mogelijkheden tot het afsluiten van beheersovereenkomsten (met o.a. beheersdoelstellingen water en erosie), ruilverkavelingen, landinrichtingsprojecten en natuurinrichtingsprojecten. Deze instrumenten worden uitvoerig besproken in de deelcluster natuur, deel 3.3.1.2.1. Bovengemeentelijk beleids- en wettelijk kader). Er bestaan verschillende Codes van goede praktijk, o.m. inzake de aanleg van openbare riolen, individuele voorbehandelingsinstallaties en kleinschalige rioolwaterzuiveringsinstallaties (uitgave december 1996), aangevuld met een code betreffende de herwaardering van grachtenstelsels, hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen (maart 1999). In oktober 2002 werd een code met betrekking tot het ontwerp en gebruik van DWA-systemen in Vlaanderen uitgebracht. In het kader van de opties 2 (milieu-inventaris) en 3 (Vlaamse Milieudatabank) van het Gemeentelijk Milieuconvenant 1997-1999 werden de gemeenten gestimuleerd om een milieu-inventaris op te maken. Ook in het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) worden een aantal acties geformuleerd die tot doel hebben de oppervlaktewaterverontreiniging tegen te gaan: -

subsidiëringsprogramma’s bijsturen en de subsidies voor de gemeentelijke rioleringen en gemeentelijke KWZI’s verhogen (p 142).

-

controle van de gemeentelijke waterzuiveringsinfrastructuur organiseren (p142).

-

vergunningen lozing bedrijfsafvalwater verfijnen.

-

afbouw van de veestapel stimuleren en tot 1 januari 2007 een vergunningenstop handhaven.

-

handhaving inzake bemestingsbepalingen versterken (p 82).

-

sensibiliseren inzake mestproblematiek (p 82).

-

controle op de emissies van de industrie via een degelijk handhavingsbeleid (p 146).

De acties rond oppervlaktewaterkwaliteit in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zitten vervat in de subcluster integraal waterbeleid. Oppervlaktewaterkwantiteit Hier zijn vooral VLAREM I en II van belang.

114


De Wet op de Polders en Wateringen van 3 juni 1957 bepaalt de bevoegdheden van de polders. Binnen hun omschrijving staan zij in voor het beheer van alle onbevaarbare waterlopen met uitzondering van de waterlopen 1ste categorie. De meeste polderbesturen beheren daarnaast nog een uitgebreid net van kleinere waterlopen (de zogenaamde 4de categorie). De omzendbrief met betrekking tot vaststelling van de code van goede praktijk voor de aanleg van openbare riolen en individuele waterzuiveringsinstallaties van 31 juli 1996 licht het rioleringsbeleid toe. Met het subsidiëringsbesluit inzake openbare rioleringen, andere dan prioritaire rioleringen, van 30 maart 1996 worden de gemeenten aangespoord om meer te investeren in de uitbouw van het gemeentelijk rioleringsnet. Dit besluit werd gewijzigd op 23 maart 1999. Door deze wijziging kunnen de gemeenten 75% subsidie krijgen voor de aanleg van gescheiden rioleringsstelsel. Zij dienen wel een gericht beleid inzake buffering van hemelwater te voeren om nog in aanmerking te kunnen komen voor subsidiëring. Dit dient de gemeente te doen door: -

het vaststellen van een gemeentelijke bouwverordening waarbij voor nieuwbouw en vernieuwbouw de installatie van een hemelwaterput met een minimale inhoud van 3 m³ met hergebruik of installatie van een infiltratievoorziening verplicht gesteld wordt, en;

-

het vaststellen van een gemeentelijke subsidieregeling voor de installatie van een hemelwaterput en/of een infiltratievoorziening conform de code van goede praktijk, en;

-

het vaststellen van een gemeentelijke verordening inzake afzonderlijke huisaansluitingen voor nieuwbouw en vernieuwbouw voor de gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater, waarbij de afvoer van hemelwater naar een gemengd stelsel slechts wordt toegelaten bij ontstentenis van een infiltratievoorziening, een gracht, een oppervlaktewater of een hemelwaterafvoerleiding

Het Besluit van de Vlaamse regering van 1 februari 2002 m.b.t. de subsidiëring van de aanleg door de gemeenten van openbare rioleringen, andere dan prioritaire rioleringen, en van de bouw door de gemeenten van kleinschalige rioolwaterzuiveringsinstallaties. Sinds dit besluit bestaat de mogelijkheid tot het bekomen van 100% subsidie voor de rioleringskost. Het Decreet betreffende het Integraal Waterbeleid van 18 juli 2003 legt de basis voor een planmatig waterbeleid in Vlaanderen op bekken- en deelbekkenniveau. Het integrale bekkenbeheerplan dat voor elk van de elf bekkens van het Vlaamse Gewest in opmaak is, zal dit beleid verder concretiseren. De organisatie op bekkenniveau zal bestaan uit een bekkenbestuur, een bekkensecretariaat en een bekkenraad. Het bekkenbestuur vormt een politiek niveau van het bekken. Er zetelen vertegenwoordigers in van het Vlaamse Gewest en mandatarissen van de provincies en van de deelbekkens. Het bekkensecretariaat is de ambtelijke pijler die instaat voor de dagelijkse werking van het bekken. Elk bekken krijgt ook een bekkenraad, een vertegenwoordiging van de maatschappelijke belangengroepen die betrokken zijn bij het integraal waterbeleid. Op het niveau van de deelbekkens zullen er waterschappen opgericht worden. Het decreet voorziet ook bepalingen rond verschillende instrumenten om een integraal beleid uit te voeren zoals de watertoets, afbakening van oeverzones, onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht. Inzake oppervlaktewater is ook de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie-voorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater van belang.


115

Het MINA-plan 3 formuleert een aantal acties met betrekking tot verdroging: -

sensibiliseren rond duurzaam waterbeheer en –gebruik (p 159).

-

waterlopen goed beheren en onderhouden (p 155).

-

overstromingsgebieden afbakenen en inrichten (p 154).

-

subsidiëren en samenwerken bij uitvoering van lokale waterbeheerprojecten (p155).

De acties rond oppervlaktewaterkwantiteit in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zitten vervat in de subcluster integraal waterbeleid. Structuurkenmerken Het Decreet betreffende het Integraal Waterbeleid van 18 juli 2003 legt de basis voor een planmatig waterbeleid in Vlaanderen op bekken- en deelbekkenniveau. Het integrale bekkenbeheerplan dat voor elk van de elf bekkens van het Vlaamse Gewest in opmaak is, zal dit beleid verder concretiseren. De organisatie op bekkenniveau zal bestaan uit een bekkenbestuur, een bekkensecretariaat en een bekkenraad. Het bekkenbestuur vormt een politiek niveau van het bekken. Er zetelen vertegenwoordigers in van het Vlaamse Gewest en mandatarissen van de provincies en van de deelbekkens. Het bekkensecretariaat is de ambtelijke pijler die instaat voor de dagelijkse werking van het bekken. Elk bekken krijgt ook een bekkenraad, een vertegenwoordiging van de maatschappelijke belangengroepen die betrokken zijn bij het integraal waterbeleid. Op het niveau van de deelbekkens zullen er waterschappen opgericht worden. Het decreet voorziet ook bepalingen rond verschillende instrumenten om een integraal beleid uit te voeren zoals de watertoets, afbakening van oeverzones, onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht. De Wet op de Polders en Wateringen van 3 juni 1957 bepaalt de bevoegdheden van de polders. Binnen hun omschrijving staan zij in voor het beheer van alle onbevaarbare waterlopen met uitzondering van de waterlopen 1ste categorie. De meeste polderbesturen beheren daarnaast nog een uitgebreid net van kleinere waterlopen (de zogenaamde 4de categorie). De wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare waterlopen. De algemene wetgeving omtrent het beheer van onbevaarbare waterlopen. Door KB van 5 oktober 1992 worden de bevaarbare waterlopen, waterwegen, aangeduid en de bevoegdheid aan het Vlaamse Gewest toegekend. Het KB van 5 augustus 1970 houdende algemeen politiereglement van de onbevaarbare waterlopen, dat belangrijke verplichtingen en geboden oplegt aan personen die in de nabijheid van een waterloop grond bezitten en bewerken. Het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (vervangt in het Vlaams Gewest bijna volledig de wet op het natuurbehoud van 1973). Het Bermbesluit van 27 juni 1984 houdende maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechterlijke rechtspersonen en de omzendbrieven van 1987, 1991 en 1993. Dit besluit geeft richtlijnen omtrent het beheer van bermen en taluds, ook langs waterlopen.

116


De Benelux Beschikking M 96 (5) van 26 april 1996 inzake vismigratie stelt dat vismigratie mogelijk moet gemaakt worden tegen 2010 voor alle vissoorten op alle waterlopen in de hydrografische bekkens van de Benelux. Het Vademecum Natuurtechniek: Inrichting en Beheer van waterlopen is een handleiding die verschillende technieken en materialen vermeldt waarmee waterloopbeheer en oeverherstel op een natuurvriendelijke manier kunnen uitgevoerd worden. Het Vademecum Natuurtechniek: Inrichting en Beheer van wegen is een handleiding die verschillende technieken en materialen vermeldt waarmee wegen (langs een waterloop) op een natuurvriendelijke manier kunnen aangelegd worden. Het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 geeft een aantal acties met betrekking tot de structuurkenmerken van waterlopen: -

herstellen van de hydromorfologische structuur van de waterlopen (o.a. oevers, hermeandering en natuurtechnische milieubouw) (p 153)

-

waterlopen goed beheren en onderhouden (p 155)

-

sanering van prioritaire vismigratieknelpunten en voorkomen van nieuwe vismigratieknelpunten

De acties rond structuurkenmerken van waterlopen in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zitten vervat in de subcluster integraal waterbeleid. 3.2.2.2.2

Gemeentelijk niveau

Zoals reeds eerder vermeld bij integraal waterbeleid, is de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest - Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 van belang. Voor de oppervlaktewaterkwaliteit zijn volgende acties van belang: - Instrumentarium niveau 1: o De gemeente beschikt over een persoon met het VLAREM-bekwaamheidsbewijs. Deze persoon wordt in het bijzonder belast met de controle op de als hinderlijk ingedeelde inrichtingen van tweede en derde klasse, conform art. 58 van VLAREM I. Indien de gemeente niet beschikt over een persoon met een VLAREM-bekwaamheidsbewijs sluit de gemeente een overeenkomst af met de politiezone, waarin een samenwerking wordt afgesproken. o De gemeente treedt op als conflictbemiddelaar bij lokale hinderproblemen die veroorzaakt worden door alle inrichtingen en handelingen, met uitzondering van klasse 1. o De gemeente verbindt zich ertoe om met betrekking tot de gegevensinvoer van het Gewestelijk Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) een bijdrage te leveren tot de vier databanken: het milieuvergunningenloket (eMIL) het milieuklachten-, registratie- en opvolgingssysteem (MKROS) de rioleringsdatabank natuurvergunningenloket o Integratie: de gemeente zal werken aan een geïntegreerd duurzaam lokaal milieubeleid. Dit impliceert tenminste dat de verschillende doelstellingen die de gemeente beoogt met


117

-

het aangaan van deze overeenkomst op elkaar worden afgestemd. Hiertoe wordt ambtelijk overleg georganiseerd. Cluster water niveau 1: o De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijke premie toe te kennen voor de bouw van individuele zuiveringsinstallaties. o Van zodra de wijziging van de zuiveringszones bekrachtigd zijn door de gemeente moet het gemeentelijk subsidiereglement voor individuele afvalwaterzuivering hieraan aangepast worden. o De gemeente geeft de nodige ruchtbaarheid aan de verschillende subsidieregelingen door middel van een jaarlijkse publicatie in het gemeentelijk infoblad.

Voor de oppervlaktewaterkwantiteit zijn volgende acties van belang: - Instrumentarium niveau 1: zie oppervlaktewaterkwaliteit - Cluster water niveau 1: o De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijke premie toe te kennen voor de aanleg van een hemelwaterinstallatie. o De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijke premie toe te kennen voor de aanleg van een infiltratievoorziening voor niet-verontreinigd hemelwater. o De gemeente geeft de nodige ruchtbaarheid aan de verschillende subsidieregelingen door middel van een jaarlijkse publicatie in het gemeentelijk infoblad. Voor de structuurkenmerken zijn volgende acties van belang: - Cluster water niveau 1: o Het onderhouden aan elke waterloop en grachtenstelsel moet specifiek afgestemd zijn op de verschillende functies en kenmerken van de beek. Vanuit kwantitatief, kwalitatief en ecologische duurzaam waterlopenbeheer moet het onderhoud van de waterlopen en de oevers uitgevoerd worden conform de richtlijnen uitgewerkt in spoor 6 van de methodologie voor de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen. Dit geldt in het bijzonder voor het maaien ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en –bescherming. o De gemeente verbindt er zich toe om bij alle geplande buitengewone werken en bij alle werken op waterlopen rekening te houden met vismigratie. In praktijk betekent dit dat bij herstel van bestaande of de aanleg van nieuwe infrastructuur geen verval, noch te hoge stroomsnelheid en noch te lage waterstand gecreëerd wordt. Indien dit niet haalbaar is dienen compenserende maatregelen aangebracht te worden. o Opmaken en bekendmaken van een gemeentelijk reglement m.b.t. het overwelven van baangrachten De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijk reglement op te maken m.b.t. het overwelven van baangrachten. Hierin worden minstens de bepalingen opgenomen zoals weergegeven bepaald in het door het Vlaamse Gewest geleverde voorbeeldreglement. De gemeente heeft de nodige ruchtbaarheid aan het reglement door middel van een jaarlijkse publicatie in het gemeentelijk infoblad. Indien de gemeente over een website beschikt is het aangewezen de verschillende subsidieregelingen ook hier op te nemen.

118


3.2.2.3

Knelpunten

Algemeen De stad Nieuwpoort ervaart problemen inzake de wetgeving van verschillende zaken betreffende water. Hierbij vermeldt de stad volgende knelpunten: -

De nieuwe gewestelijke bouwverordening inzake hemelwaterputten blijkt in bepaalde gevallen tegenstrijdig te zijn met de code van goede praktijk Vlarem. Nieuwpoort trachtte zich reeds voor de inwerkingtreding op 1 februari 2005 naar deze nieuwe verordening te richten, dit leverde reeds problemen op.

-

Het ontbreken van een goed modelreglement inzake het overwelven van baangrachten.

-

Er bestaan verschillende ‘codes van goede praktijk’ die verband houden met de waterproblematiek. Hierbij worden ondermeer ‘codes van goede praktijk’ inzake volgende onderwerpen vermeld: -

aanleg van openbare riolen individuele voorbehandelingsinstallaties kleinschalige rioolwaterzuiveringsinstallaties herwaardering van grachtenstelsels hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen ontwerp en gebruik van DWA-systemen in Vlaanderen

Nieuwpoort geeft aan dat bepaalde ‘codes van goede praktijk’ moeilijk terug te vinden zijn. Er is geen éénduidigheid tussen de verschillende codes, wat het moeilijk maakt om deze codes efficiënt te raadplegen. Daarenboven wentelen een aantal architecten meer taken af op de gemeente, bvb. het uitvoeren van berekeningen inzake infiltratie. -

Rond ‘de nieuwe stedenbouwkundige verordening hemelwaterputten’ van het Vlaams Gewest zijn er nog steeds een aantal onduidelijkheden. Zo wordt een gescheiden stelsel verplicht bij nieuwe projecten, het is echter niet duidelijk of het vervangen van een bestaande riolering ook als een zogenaamd ‘nieuw project’ gezien wordt.

Oppervlaktewaterkwaliteit Gezien Nieuwpoort gelegen is aan de kust (en IJzermonding) ontvangt de stad grote hoeveelheden water van buiten het grondgebied. Dit water is niet steeds van goede kwaliteit. In bepaalde gevallen zijn de waterlopen reeds verontreinigd op het moment dat ze het grondgebied van de stad binnenstromen. De stad vermoedt dat er sporadisch nog niet-vergunde lozingen gebeuren binnen het grondgebied. De niet-vergunde lozers worden nochtans door de stad aangespoord om zich in regel te stellen. Op bepaalde plaatsen (bvb. Veurne-Ambacht) doet zich algenbloei voor op de waterlopen, dit is voornamelijk het geval ter hoogte van de sluizen. De bacteriële kwaliteit van het IJzerspaarbekken laat soms te wensen over. Dit bekken werd niet erkend als zwemwater, maar wordt intensief gebruikt voor het beoefenen van allerhande watersporten zoals windsurfen, zeilen, kajak (nabijheid van het BLOSO-sportcentrum). In het verleden ondervonden watersporters reeds negatieve effecten (irritatie van de huid en dergelijke), die vermoedelijk het gevolg zijn van de beperkte waterkwaliteit van het IJzerbekken.


119

De onduidelijkheid over de indeling in zuiveringszones wordt als een knelpunt ervaren. Er is een definitieve indeling nodig, zodat vooral de zuivering in het buitengebied kan aangepakt worden (kleinschalige versus individuele zuivering). Momenteel neemt de stad een afwachtende houding aan binnen deze problematiek, aangezien niet duidelijk is waar collectief en waar individueel gezuiverd moet worden. Zolang er geen definitieve beslissing genomen is kan men immers geen consequent beleid voeren en bestaat het risico op onnodige investeringen (IBA waar in de toekomst collectief gezuiverd wordt). Wanneer inwoners informatie vragen met betrekking tot IBA’s wijst de stad hen expliciet op de problematiek van de zuiveringszones. Wel verleent de stad alle nodige technische informatie inzake IBA’s aan de geïnteresseerden (zie bestaande toestand). Momenteel beschikt de stad Nieuwpoort nog niet over een duidelijk overzicht van de rioleringsinfrastructuur. De stad ondernam wel reeds de nodige stappen tot de opmaak van een dergelijk plan. De opmaak van de Rio-databank zal binnenkort van start gaan, momenteel worden alle nodige gegevens verzameld. Nieuwpoort geeft aan dat de procedures tot het verkrijgen van de nodige subsidies voor de aanleg en herstelling van openbare riolering te omslachtig zijn. Vaak dient de stad lang te wachten alvorens de nodige subsidies van de hogere overheid (VMM) verkregen worden. In het verleden kreeg Nieuwpoort reeds verschillende malen te maken met ernstige vetophopingen in de riolering. Deze vetophopingen namen zo’n omvang aan dat ze uiteindelijk leidden tot een verstopping van de riolering. De stad vermoedt dat de lozingen van vet in de riolering (die aan de basis liggen van dergelijke vetophopingen) hoofdzakelijk het gevolg zijn van de hogere kostprijs voor de behandeling van vet sinds de dioxinecrisis. Wanneer Nieuwpoort een dergelijke overtreding (illegale vetlozingen) opmerkt wordt een PV tegen onbekenden opgemaakt. Het is immers zeer moeilijk, zoniet onmogelijk, om te achterhalen wie de overtreder is. De stad herstelt zelf de opgelopen schade, een dure aangelegenheid. Het is niet evident een oplossing voor dit probleem uit te werken. Nieuwpoort geeft aan dat het probleem in feite al zijn oorzaak vindt bij het verlenen van de bouwvergunning; vaak is in dat stadium nog niet gekend welke handelszaak zich in een bepaald pand zal vestigen, in die gevallen is het bijgevolg ook niet relevant om vetvangers op te leggen, met alle gevolgen vandien. De stad volgt deze problematiek van dichtbij op en tracht de oorzaak van de vetophopingen (vermoedelijk lozingen van bepaalde horecazaken) te achterhalen. Het systeem ter controle van de aansluiting op de riolering is nog niet optimaal. De stad Nieuwpoort voerde een borgsysteem in om meer respons te krijgen van de inwoners (zie bestaande toestand), doch deze nieuwe werkwijze blijkt niet optimaal te zijn. In vele gevallen laten de betrokkenen het na het betreffende formulier in te vullen en terug te bezorgen. Hierdoor krijgen zij hun borg niet terug. Verder vermoedt de stad dat het niet voor iedereen even duidelijk is dat het betaalde bedrag een borgsom is, en deze som bijgevolg terugbetaald wordt indien aan de voorwaarden voldaan is. Momenteel zit de aansluiting op de openbare riolering niet vervat in de bouwvergunning. Hierdoor wordt onnodig veel administratie gecreëerd. Nieuwpoort is voorstander om de aansluiting op de riolering te integreren in de bouwvergunning. Door het ontbreken van een controle op het terrein, zijn vele woningen verkeerd aangesloten op de riolering (hemelwaterafvoer naar RWZI en huishoudelijk afvalwater naar oppervlaktewater). De stad ziet het verkeerd aansluiten op de riolering als een groot knelpunt, gezien hierdoor de werking van een gescheiden rioleringsstelsel volledig teniet gedaan wordt. Het verkeerd aansluiten op de riolering gebeurt zowel door de bewoners zelf als door aannemers. Een deel van de fouten ontstaat doordat er twijfel rijst

120


bij huidige aanduiding van de waterstromen. Zo wordt RW zowel als regen- als rioolwaterafvoer geïnterpreteerd. Oppervlaktewaterkwantiteit In de toekomst zal de haven vernieuwd worden, waarbij meer zones zullen gecreëerd worden waar het water naartoe kan. Hierdoor wordt er letterlijk ‘meer ruimte voor water’ gecreëerd. Nieuwpoort vreest dat de stroming in de havengeul zal vergroten ten gevolge van de geplande vernieuwingen aan de havengeul. De stad benadrukt dat bij de vernieuwing van de havengeul rekening dient gehouden te worden met het waterpeil, hierbij is de stad voorstander van een waterkeringsmuur. AWZ (Administratie Waterwegen en Zeewezen), die de vernieuwingen beheert, is geen voorstander voor een dergelijke ingreep (dit omwille van visuele redenen). Verder vreest Nieuwpoort ook de mogelijke beschadiging van de taluds van de havengeul door de toenemende stroming. De taluds zouden systematisch moeten vernieuwd worden. Er kunnen problemen met wateroverlast ontstaan door bepaalde maatregelen/situaties op het grondgebied van een naburige gemeente (bvb slecht beheer). Nieuwpoort ervaart het gebrek aan technische kennis omtrent infiltratie (zowel binnen de eigen diensten, bij uitvoerders van werken, architecten, aannemers enz.) als een knelpunt. Het dimensioneren van infiltratievoorzieningen is immers zeer complex, er dient rekening gehouden te worden met verschillende beïnvloedende factoren, waaronder het toevoerend oppervlak en de doorlatendheid van de bodem. In praktijk blijkt dit niet altijd even makkelijk. Ook de controle op het terrein van de infiltratievoorzieningen blijkt niet evident te zijn. De hoeveelheid verharde oppervlaktes neemt alsmaar toe wat tot gevolg heeft dat infiltratie beperkt worden. In bepaalde gebieden heeft de stad Nieuwpoort te kampen met wateroverlast, deze probleemzones werden eerder aangehaald bij het onderdeel ‘bestaande toestand’. In de opmaak van het DuLo-waterplan worden deze knelpunten eveneens besproken. In de Simli-woonwijk werden verschillende infiltratieputten geïnstalleerd. In de loop van 2004 werden verschillende groene kikkers opgemerkt die per ongeluk in deze infiltratieputten terecht gekomen waren. De stad verwittigde de Afdeling Natuur van AMINAL om dit probleem aan te kaarten, gezien het beperkt aantal kikkers (4-tal) werd hier echter weinig belang aan gehecht. De medewerkers van de stad bevrijdden de kikkers uit de infiltratieput. De stad tracht te achterhalen hoe de kikkers in de putten terecht komen, verder zal de stad regelmatig de infiltratieputten inspecteren om, indien nodig, kikkers uit de putten te halen. Structuurkenmerken De sterke afkalving aan de oevers van de Koolhofput te Ramskapelle vormt een ernstig knelpunt, reeds heel wat landbouwgrond is reeds verloren gegaan door afkalving in deze put. In het verleden was het echter voor de stad onduidelijk wie de eigenaar is van deze put (private eigendom). De stad is niet bevoegd om in te grijpen op deze locatie. Pas recent (midden 2005) werd duidelijk dat AMINAL Afd. Water eigenaar is van de put, de strook die in het kader van de ruilverkaveling net naast de put aangelegd werd, wordt beheerd door de provincie West-Vlaanderen.


121

3.2.2.4 3.2.2.4.1


Oppervlaktewaterkwaliteit -

-

-

Het halen van de basiswaterkwaliteit of beter, dit voor één of meerdere waterlopen op het grondgebied van de stad. Aangezien gezien niet alle waterlopen onder de gemeentelijke bevoegdheid vallen, zal hiervoor samengewerkt worden met een aantal bovengemeentelijke instanties zoals de provincie, VMM, Aquafin, enz. De stad Nieuwpoort zal voor het terugdringen van de vervuiling door gezinnen een zo uitgebreid mogelijk gescheiden rioleringsstelsel uitbouwen. De stad zal proberen een sturende rol te spelen ten opzichte van instanties zoals Aquafin en VMM om het budget hiervoor binnen de perken te houden. In dit kader merkt de stad op dat er de huidige rioleringsgraad binnen Nieuwpoort reeds opmerkelijk hoog is (91,9%), er momenteel weinig noodzaak aan nieuwe riolering. Waar de aanleg van een rioleringsstelsel niet mogelijk is zal de stad instaan voor de uitbouw van kleinschalige zuiveringsinstallaties en/of de bouw van individuele zuiveringsinstallaties door inwoners stimuleren.

Oppervlaktewaterkwantiteit -

Creëren van ruimte voor water, met aandacht voor het principe in andere beleidsdomeinen zoals ruimtelijke ordening.

Structuurkenmerken -

De stad Nieuwpoort wenst een beter beeld te krijgen op de ecologische waarde van de waterlopen. Eens de stad zicht heeft op de huidige situatie kan men eventueel streven naar het ontwikkelen van een goede ecologische visie met betrekking tot de waterlopen (of specifiek voor een waterloop).

-

Het meer ecologisch beheren van de waterlopen op het grondgebied van Nieuwpoort.

3.2.2.4.2


Oppervlaktewaterkwaliteit -

Verzamelen van bestaande gegevens omtrent de oppervlaktewaterkwaliteit/kwantiteit van de waterlopen.

-

Inventarisatie lozingspunten (verderzetten) en invoeren in GIS.

-

Bij de bouw van nieuwe rioleringen maximaal opteren voor een gescheiden rioleringsstelsel en het opzetten van afkoppelingsprojecten waarbij hemelwater gescheiden van het afvalwater afgevoerd wordt. Er zullen maatregelen genomen worden om de afvoer van hemelwater te vertragen.

-

De lozingen afkomstig van huishoudens in het buitengebied beperken door het opleggen/subsidiëren van IBA’s (belang van duidelijkheid omtrent de zuiveringszones).

-

De stad Nieuwpoort zal verder een sturend lozingsvergunningenbeleid voeren met het oog op het behalen van de basiswaterkwaliteit. Bij klachten over vervuiling door vergunde lozingen of meldingen van niet-vergunde lozingen zal de stad optreden. De stad zal toezicht houden op niet-vergunde lozers en onvoldoende gezuiverde lozingen.

122


-

De stad zal de rioleringen inventariseren en de gegevens invoeren in de rioleringsdatabank.

-

Sensibiliseren van de bevolking omtrent het verminderen van de watervervuiling.

-

De stad zal het voorstel van het Vlaams Gewest met betrekking tot de indeling van het grondgebied in zuiveringszones evalueren en indien nodig verfijnen en aanpassen.

Oppervlaktewaterkwantiteit -

De waterproblematiek zal opgenomen worden in de verschillende planningsprocessen (waaronder de ruimtelijke ordening).

Structuurkenmerken -

Nieuwpoort hoopt tijdens de planperiode de structuurkenmerken van de waterlopen op het grondgebied te kunnen behouden, en waar mogelijk te versterken door een goede samenwerking met de overige waterbeheerders.

-

Verder zal de stad er op toezien dat er geen nieuwe vismigratieknelpunten gevormd worden door werken aan waterlopen of dergelijke.

3.2.2.5

Acties

De acties hieronder vermeld zijn de gemeentelijke acties rond oppervlaktewater. Daarnaast zijn er ook nog acties die kaderen in het deelbekkenbeheerplan. De opmaak van een actieplan per deelbekken is een eerste stap en wordt voorzien tegen 2006. De acties uit dit actieplan zullen opgenomen en verduidelijkt worden in de milieujaarprogramma’s van de stad. Algemeen •

Actie W-O 1


Goede samenwerking met de overige waterbeheerders (o.a. ‘Polder Noordwatering Veurne’) behouden 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1 Nieuwpoort streeft ernaar de samenwerking met de overige waterbeherders binnen het grondgebied (o.a. Polder ‘Noordwatering Veurne’) zo vlot mogelijk te laten verlopen. In de toekomst wenst de stad de goede samenwerking te behouden. Om deze samenwerking optimaal te laten verlopen zal de stad op regelmatige basis overleg organiseren met het Polderbestuur. Hierbij zullen de verschillende knelpunten en mogelijkheden binnen het gebied besproken worden. Nieuwpoort zal de Polder stimuleren om de structuurkenmerken van de waterlopen zo veel mogelijk te behouden. In het overleg tussen de Polder en de stad kunnen volgende onderwerpen aan bod komen: •

behoud (herstel) van de structuurkenmerken van de waterlopen


123


Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader



•

natuurvriendelijk beheer (en inrichting) van de waterlopen

•

het voorkomen van vismigratieknelpunten (SO)

•

de problematiek van het ruimen van slib

•

de bestrijding van muskusratten

Verder zal Nieuwpoort de acties die uitgevoerd worden door de Polder van nabij opvolgen. Polder – Samenwerking – Structuurkenmerken – Vismigratieknelpunten – Slibruiming Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Goede samenwerking met de Polder ‘Noordwatering Veurne’ verder zetten Via een goede samenwerking met de Polders komen tot een natuurvriendelijk beheer van de waterlopen. Bevolking Stadsbestuur Polderbestuur en overige waterbeheerders Overleg met Polderbestuur, eventueel gemeenschappelijk uitgevoerde acties Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden - Actie 33: De provincie zal de doelstellingen van het integraal waterbeleid maximaal integreren in haar eigen beleid. Daartoe zal zij o.a.: - vismigratieknelpunten wegwerken - het aspect ecologie maximaal meenemen in het beheer, inrichting en herstel van waterlopen 2e categorie, rekening houdend met de principes van integraal waterbeleid MINA-plan 3: - Natuurlijke werking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren. - Vrije vismigratie mogelijk maken in zoveel mogelijk prioritaire waterlopen.

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien

Oppervlaktewaterkwaliteit •

Actie W-O 2


124

Bestaande acties inzake oppervlaktewaterbeheer verder opvolgen (SO) 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1





Termijnplanning Extra informatie

Zoals weergegeven onder ‘Bestaande Toestand’ onderneemt de stad Nieuwpoort reeds heel wat acties inzake oppervlaktewaterkwaliteit. In de komende planperiode zullen volgende acties verder gezet worden. •

Verlenen van een gemeentelijke premie voor de bouw van individuele afvalwaterzuiveringsinstallaties (SO). Bijkomend zal een onderzoek gevoerd worden naar het bedrag van de premie in de omliggende gemeenten.

•

Subsidie voor de plaatsing van hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen (SO)

•

Verder zetten van de educatieve werking inzake waterkwaliteit in samenwerking met de plaatselijke scholen

•

Jaarlijks ondersteunen van het initiatief ‘Week van de zee’

•

Sensibilisering van de bevolking omtrent het verminderen van de watervervuiling, dit ondermeer via artikels in de plaatselijke infokrant ‘Nieuwpoort, uw stad’

•

Het gebruik van waterschadelijke producten in eigen beheer tot een minimum beperken (zie Cluster ‘Vaste Stoffen’)

•

Overleg plegen inzake watergerelateerde onderwerpen in de werkgroep Water. Hiertoe kan reeds aangehaald worden dat de implementatie van de gewestelijke stedenbouwkundige verordening van 1 februari 2005 zal besproken worden, alsook de infiltratie van water via zimperputten in de Simli-woonwijk.

Nieuwpoort zal er bovendien op toezien dat de bestaande subsidiereglementen jaarlijks naar de bevolking toe gecommuniceerd worden (infokrant, website). Daarbij zal in 2005 door de werkgroep Water een onderzoek gevoerd worden naar de mogelijks noodzakelijke aanpassing aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening die in werking trad op 01-02-2005. Gemeentelijke subsidies - IBA – Hemelwaterput – Infiltratievoorziening – Educatieve werking – Sensibilisering Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Verbeteren van de waterkwaliteit binnen de stad Kinderen bewust maken van het belang van een goede waterkwaliteit Stimuleren van het gebruik van hemelwater Bevolking – Scholen Stadsbestuur, Cel milieu Plaatselijke scholen, provincie Aantal subsidies aangevraagd voor de plaatsing van een IBA Aantal subsidies aangevraagd voor hemelwaterputten en/of infiltratievoorzieningen Aantal deelnemende scholen aan de educatieve werking rond waterkwaliteit Gepubliceerde artikels inzake waterkwaliteit in de stedelijke infokrant Volledige planperiode (2005-2009)


125

Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


•

Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeenten ontwikkelen. MINA-plan 3: - Duurzaam watergebruik verhogen - Gemeenten ondersteunen via de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’.

Noodzakelijk budget zal voorzien worden voor o.a. het toekennen van premies voor de aanleg van hemelwaterputten, infiltratietechnieken, IBA’s etc. Budget is afhankelijk van het aantal aanvragen. Geen extra personeel voorzien

Actie W-O 3


Uitbouwen van een rioleringsdatabank 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

Nieuwpoort is recent gestart met de opmaak van een RioDatabank, momenteel is de stad bezig met het verzamelen van de nodige informatie voor het opbouwen van deze databank. Deze databank zal een goed, recent en digitaal overzicht geven van de bestaande rioleringen op het grondgebied van de stad. Nieuwpoort zal er op toezien dat deze databank steeds aangevuld wordt met de meest recente informatie. Zo zal bij werken, vernieuwingen en aanleg van nieuwe rioleringen steeds de RioDatabank aangepast worden.


Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning

126

Naast de rioleringen streeft Nieuwpoort ernaar om ook de lozingspunten van afvalwater te inventariseren en in kaart te brengen. Deze lozingspunten zullen ook in de RioDatabank geïntegreerd worden. Ook hierbij is een blijvende actualisatie noodzakelijk. RioDatabank – Riolering – Lozingspunten – GIS Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Beschikken over een recent, digitaal overzicht van de rioleringen op het grondgebied van de stad om zo in staat te zijn om een doorgedreven rioleringsbeleid te voeren. Stadsdiensten, Bevolking Stadsbestuur, Technische dienst Aquafin, Studiebureau dat de databank opmaakt Digitaal overzicht van het bestaande rioleringsnetwerk en de lozingspunten Eind 2005


Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


•

Niet van toepassing Project 14 : (p 149) Controle op gemeentelijk niveau organiseren (p142) meewerken aan een overzicht van het gemeentelijk rioleringsnet

De kosten werden geraamd op € 96.434,58 BTW incl. en voorzien onder art. 877/733-60. Geen extra personeel voorzien. Nieuwpoort stelde een studiebureau aan om de RioDatabank op te stellen.

Actie W-O 4


Waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de verkregen subsidies) zal Nieuwpoort opteren voor een gescheiden rioleringsstelsel. 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1


In de komende planperiode zal de stad Nieuwpoort zoveel mogelijk opteren voor een gescheiden rioleringsstelsel. Hierbij dient wel vermeld te worden dat de rioleringsgraad in Nieuwpoort reeds zeer groot is (91,9 %). Het zullen dus voornamelijk nieuwe projecten (verkavelingen, bedrijventerreinen) zijn waarbij de stad zal opteren voor een gescheiden rioleringsstelsel. Zo plant Nieuwpoort reeds volgend project in samenwerking met AWZ.


Project aparte hemelwaterafvoer: heraanleg van de Kaai nabij de vismijn (AWZ) De kaai van de vismijn zal opnieuw aangelegd worden, waarbij alle hemelwater zal opgevangen worden en verpompt zal worden naar het oppervlaktewater. Het hemelwater zal op twee punten in het oppervlaktewater terecht komen, nl. ter hoogte van de sluis in het kanaal Duinkerke-Nieuwpoort en aan de Oude Veurnevaart. Gescheiden stelsel - Riolering Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Gescheiden riolering aanleggen waar dit praktisch haalbaar is Bevolking Stadsbestuur Technische dienst, VMM Aangelegde riolering De uitvoering van het project rond aparte hemelwaterafvoer bij de heraanleg van de Kaai wordt voorzien in 2006.

Extra informatie


127

Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


•

Actie W-O 5: Uitwerken van een degelijk systeem ter controle van de aansluiting op de riolering Niet van toepassing Verontreiniging door oppervlaktewater: - Susidiëringsprogramma’s bijsturen en de subsidies voor de gemeentelijke rioleringen en gemeentelijke KWZI’s verhogen (p 142)

Per rioleringsproject moet gerekend worden op een meerkost van de helft van de klassieke investeringskosten, aangezien een ontdubbeling moet gerealiseerd worden. Geen extra personeel voorzien.

Actie W-O 5


Uitwerken van een degelijk systeem ter controle van de aansluiting op de riolering 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

De stad Nieuwpoort merkt dat het bestaande systeem ter controle van de aansluiting op de riolering niet het beoogde resultaat oplevert. Vele inwoners laten na het betreffende formulier in te vullen, waardoor de stad geen zicht heeft op aansluitingen op de riolering. Het uitgewerkte borgsysteem blijkt in praktijk niet naar behoren te werken. Bovendien wordt nog regelmatig verkeerd aangesloten op de (gescheiden) riolering. Om dergelijke zaken in de toekomst te vermijden zal Nieuwpoort in de komende planperiode trachten een duidelijk en efficiënt systeem uit te werken ter controle op de aansluiting op de openbare riolering. Daarenboven zal de stad na controle van de afvoeren (waar loopt het water heen, RWZI of oppervlaktewater) een eenduidig coderingssysteem ontwikkelen zodat duidelijk is waarvoor elke afvoer dient (bvb. een specifieke kleur voor hemelwater en één voor afvalwater). Dit zal dan voldoende gecommuniceerd worden. Hiertoe zal de stad de verschillende mogelijke werkwijzen grondig tegen elkaar afwegen, en zal men de meest geschikte werkwijze in praktijk brengen.


128

Verder zal de stad trachten de administratie voor de inwoners trachten te vereenvoudigen. Hierbij streeft de stad naar een nauwere samenhang tussen de bouwaanvraag en de aanvraag tot aansluiting op de openbare riolering. Een betere integratie van beide aanvragen kan de administratie voor de inwoners aanzienlijk makkelijker maken, waardoor ook de stadsdiensten efficiënter kunnen te werk gaan. Aansluiting – Openbare riolering – Controle – Bouwaanvraag Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort


Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning

Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•

Beter zicht krijgen op de aansluitingen op de openbare riolering. Vermijden dat inwoners niet of slecht aansluiten op de riolering. Bevolking (mensen die bouwen/verbouwen) Stadsbestuur Technische dienst, Cel milieu, Betrokken aannemers Aantal aansluitingen op de riolering, Uitgevoerde controles op deze aansluiting Volledige planperiode (2005-2009) In de loop van 2005 zal de stad een nieuwe werkwijze uitwerken, deze zal vervolgens gedurende de volledige verdere planperiode van toepassing zijn. Actie W-O 4: Waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de verkregen subsidies) zal Nieuwpoort opteren voor een gescheiden stelsel. Niet van toepassing Verontreiniging van oppervlaktewater: Controle op niveau van de individuele burger vormgeven (p 143)

Geen meerkost, deze actie gebeurt in eigen regie. Geen extra personeel voorzien.

Actie W-O 6


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met

Opvolgen van de afbakening van de zuiveringszones, indien nodig verfijnen van deze zones op gemeentelijk niveau (SO) 3.2.2. Oppervlaktewater Water, niveau 1

Na de ontvangst vanwege het Vlaamse Gewest van het nieuwe voorstel voor de indeling van de zuiveringszones zal de stad het binnen de 12 maanden verfijnen en al dan niet aangepast, bekrachtigen. Zuiveringszones Gehele grondgebied van de stad Nieuwpoort Verfijning afbakeningsgebied zuiveringszones Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu, Dienst Gemeentewerken VMM, Aquafin Vastgestelde zuiveringszones (en eventuele verfijningen door de stad) Afhankelijk van de timing van de betrokken actoren Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen


129

andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•


Actie W-O 7



Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met

130

en publicaties Actie W-IW 2: Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep Water Doelgroepen actie 100: subsidieteksten en voorbeeldreglementen t.b.v. sensibilisering Project 14: zuivering huishoudelijk afvalwater (p 149)

Voeren van een gericht vergunningenbeleid met speciale aandacht voor de problematiek inzake de vetlozingen 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

Nieuwpoort hoopt de lozingen van afvalwater via een gericht vergunningenbeleid tot een minimum te beperken. Zo hoopt de stad de problemen (verstopte rioleringen ten gevolge van vetophopingen) zoals deze zich in het verleden voordeden te beperken. In de komende planperiode zal de stad extra aandacht besteden aan lozingen van vet in het rioleringsstelsel. Hierbij zal men voornamelijk trachten zoveel mogelijk een olieen vetafscheider trachten op te leggen (bvb. bij horecazaken). Wanneer bouwvergunningen afgeleverd worden voor handelszaken (specifieke zaak ongekend) zal Nieuwpoort nauw toezien welke handelszaak die zich in het pand vestigt. Indien dit nodig geacht wordt zal de stad alsnog trachten een olieen vetafscheider op te leggen. Vergunning – Afvalwaterlozing – Olie-en Vetafscheider – Riolering Volledige grondgebied van de stad Beperken van de lozingen van vetten in de riolering door nauw toe te zien op de lozingen van afvalwater. Voorkomen van verstoppingen van de riolering door vetophopingen. Bevolking (o.a. horeca-uitbaters) Stadsbestuur, Cel milieu Technische dienst Speciale voorwaarden (inzake de lozing van afvalwater) opgelegd in de vergunning Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot


andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

gecoördineerde afspraken Niet van toepassing Vlarem - wetgeving

De controle gebeurt door de eigen diensten; geen extra middelen voorzien. Geen extra personeel voorzien. Nauwe samenwerking tussen de cel milieu en de technische dienst (bouwvergunningen).

Oppervlaktewaterkwantiteit Gezien een groot deel van het grondgebied van de stad Nieuwpoort in beheer is van de Polder ‘Noordwatering Veurne’ wordt inzake de oppervlaktewaterkwantiteit verwezen naar volgende actie; Actie W-O 1:

•

Goede samenwerking met de overige waterbeheerders (o.a. ‘Polder Noordwatering Veurne’) behouden

Actie W-O 8



Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken

Opvolgen van de vernieuwing van de havengeul, met oog voor de problemen die mogelijks kunnen ontstaan 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

De havengeul te Nieuwpoort zal in de komende planperiode grondig vernieuwd worden (in beheer van AWZ). Hierbij zal men trachten meer ruimte voor water te creëren. Nieuwpoort staat positief tegenover de geplande vernieuwingen, maar maakt zich zorgen om bepaalde aspecten. Zo vreest de stad dat de vernieuwingen een grotere stroming zullen teweeg brengen in de havengeul. De stad zal in de komende planperiode de plannen rond de vernieuwing van de havengeul van nabij opvolgen. In overleg met de betrokken partners (o.a. AWZ) zal de stad bovendien haar bezorgdheid uiten omtrent de mogelijks toenemende stroming. Hierbij zal Nieuwpoort trachten om nogmaals de mogelijkheid van een waterkeringsmuur naar voor te schuiven. Havengeul – Vernieuwing – Ruimte voor water – Oeverafkalving – Overleg Havengeul Op de hoogte blijven van de geplande vernieuwingen aan de havengeul, en hierbij de betrokken partners op de hoogte brengen van de bezorgdheden van de stad. Instanties die instaan voor de vernieuwing van de havengeul (AWZ) Stadsbestuur Polders


131

actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

Deelname aan overleg inzake deze materie Afhankelijk van de planning die gehanteerd wordt voor het vernieuwen van de havengeul. Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicatie Niet van toepassing Niet van toepassing

Geen extra budget voorzien (overleg) Nieuwpoort zal zich op het overleg laten afvaardigen door de personen die hiertoe het meest geschikt zijn (nodige achtergrondkennis).

Structuurkenmerken Gezien een groot deel van de waterlopen op het grondgebied van de stad Nieuwpoort beheerd wordt door overige waterbeheerders (o.a. Polder Noordwatering Veurne) zal de stad inzake de structuurkenmerken nauw samenwerken met deze waterbeheerders. Hierbij is de stad bereid om eventueel enkele projecten uit te werken in samenwerking met de overige waterbeheerders. Verder zal Nieuwpoort er bij de overige waterbeheerders op aandringen om de nodige aandacht te besteden aan de structuurkenmerken van de waterlopen (o.a. vismigratieknelpunten, oeverafkalving, ecologisch beheer). Hieromtrent wordt verwezen naar volgende actie: Actie W-O 1:

•

Actie W-O 9


132


Opmaken van een gemeentelijke verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten (SO) 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

Door het overwelven van baangrachten wordt aan het hemelwater de mogelijkheid ontnomen om in de bodem te infiltreren, wat verdroging in de hand werkt. Verder zorgt het overwelven van baangrachten ook voor de versnelde afvoer van hemelwater, waardoor de resterende bergingscapaciteit van de waterlopen verkleint. Nieuwpoort zal een verordening opmaken conform de bepalingen van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening. Hierin



•

worden minstens de bepalingen opgenomen zoals weergegeven bepaald in het door het Vlaamse Gewest geleverde voorbeeldreglement. Baangrachten – Overwelven - Verordening Volledig grondgebied, specifiek landelijk gebied Duurzaam grachtenbeheer Volledige bevolking, specifiek landbouwers Stadsbestuur, Cel milieu Dienst Gemeentewerken Goedkeuring gemeentelijk reglement Afhankelijk van de termijn waarbinnen het modelreglement beschikbaar is (indien haalbaar – juni 2005) / Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeenten ontwikkelen. MINA-plan 3: waterlopen goed beheren en onderhouden

Geen extra budget voorzien. Geen extra personeel voorzien; het dossier zal opgemaakt worden door de cel stedenbouw (om dan naar de gemeenteraad te gaan).

Actie W-O 10



Met de eigenaars zoeken naar mogelijke maatregelen om de oeverafkalving van de Koolhofput tegen te gaan. 3.2.2 Oppervlaktewater Water, niveau 1

De Koolhofput heeft in grote mate te kampen met oeverafkalving. Om de omliggende landbouwgronden te beschermen is er dringend nood aan een degelijke oeverbeplanting. Het statuut van deze put bleek tot midden 2005 echter onduidelijk, de stad vermoedde dat de put een privé-eigendom was. Recent werd meegedeeld dat de put eigendom is van AMINAL Afd. Water, de strook er net naast wordt beheerd door de provincie. In de komende planperiode wenst Nieuwpoort de eigenaar op de hoogte te brengen van de problematiek van de afkalvende oevers. In de mate van het mogelijke zal Nieuwpoort trachten tot overleg te komen om zo de oeverafkalving gezamenlijk aan te pakken. Oeverafkalving – Koolhofput – Overleg Koolhofput te Ramskapelle


133

Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

3.2.3 3.2.3.1 3.2.3.1.1

De eigenaar van de put op de hoogte van het probleem brengen en indien mogelijk in samenspraak de oeverafkalving tegengaan. Eigenaar Koolhofput Stadsbestuur AMINAL Afd. Water - provincie West-Vlaanderen - Landbouwers die percelen aangrenzend aan de Koolhofput in hun beheer hebben Overleg met de eigenaar van de Koolhofput, acties die mogelijks uit dit overleg voortvloeien 2008 Actie W-O 1:Goede samenwerking met de overige waterbeheerders (o.a. ‘Polder Noordwatering Veurne’) behouden Niet van toepassing Sedimenttoevoer in waterlopen beperken (p 108) Herstellen van de hydromorfologische structuur van de waterlopen (p 153)

Geen extra budget voorzien. De taak van de stad beperkt zich tot overleg en coördinatie. Geen extra personeel voorzien

Grondwater Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Grondwater is het water dat zich in de bodem bevindt. Het wordt gevoed door infiltratie van hemelwater in infiltratiegebieden, die soms vrij ver kunnen gelegen zijn, en door waterlopen, grachten en kanalen op bepaalde onderdelen van hun traject. De infiltratie van hemelwater in de bodem is afhankelijk van een groot aantal parameters zoals temperatuur, begroeiing, topografie, intensiteit en frequentie van regenbuien, bodemgesteldheid, grondwaterstanden, enz. Afhankelijk van onder andere de aard van de ondergrond verplaatst het grondwater zich met variabele snelheid naar kwelgebieden of grondwaterwinningen. De uiteindelijke samenstelling van het grondwater dat spontaan aan het aardoppervlak opwelt of op min of meer grote diepte gewonnen wordt, is afhankelijk van de samenstelling van de bodemlagen of gesteente waardoor het gefilterd wordt vooraleer het aan de oppervlakte komt. Door menselijke ingrepen gaat echter een belangrijke bergings- en infiltratiecapaciteit verloren. Zo kan het water minder in de bodem dringen door het toenemende aantal verharde oppervlakken. Dit water wordt dan door riolen en collectoren versneld en gecentraliseerd (in plaats van verspreid over verschillende lozingspunten) naar de waterloop of de RWZI (rioolwaterzuiveringsinstallatie) afgevoerd. Ook hemelwater afkomstig van niet-verharde oppervlakken wordt versneld en gecentraliseerd afgevoerd. De laatste jaren zijn namelijk een aanzienlijk aantal grachten verdwenen, met als gevolg een grotere en snellere afvoer van het hemelwater die gepaard gaat met erosieproblemen. Ook de gebruikte landbouwtechnieken (vorming van een ploegzool door het gebruik van zware machines, drainage van de landbouwpercelen…)

134


leiden ertoe dat het hemelwater minder in de bodem kan dringen en dat erosieverschijnselen meer en meer de kop op steken. Het grondwater verlaat de bodem ofwel door kunstmatige onttrekking (grondwaterwinning), ofwel op natuurlijke wijze (bronnen, oppervlaktekwel, evapotranspiratie). In sommige delen van Vlaanderen wordt er echter meer water aan de ondergrond onttrokken (voor drinkwaterproductie en industrie), dan dat er aangevuld wordt. Deze grote tijdelijke en permanente onttrekkingen van grondwater zorgen voor een belangrijke verlaging van de grondwatertafel, wat aanleiding geeft tot verdroging en de vermindering van de grondwaterreserve met uiteindelijk capaciteitsvermindering of onbruikbaarheid van de grondwaterwinningen tot gevolg. 3.2.3.1.2


In 1996 werd een milieu-inventaris opgemaakt voor de stad Nieuwpoort, in deze inventaris komen meerdere onderwerpen aan bod, waaronder ook het grondwater. De inventaris wijst duidelijk op de problematiek van het grondwater te Nieuwpoort, hieronder worden kort de belangrijkste aandachtspunten weergegeven. In Nieuwpoort komen diverse grootschalige grondwaterbemalingen voor, die in combinatie met opeenvolgende droge zomers ernstige problemen kunnen veroorzaken, zoals verzakkingen in het wegdek, beschadigingen aan de nutsleidingen, beschadiging van huizen en verzilting van het grondwater. Deze problematiek werd in het verleden reeds besproken in de milieuraad, ook het schepencollege werd op de hoogte gebracht van dit probleem. De belangrijkste gebruikers van grondwater worden hieronder kort opgesomd. (1) Recreatieparken:

Bij de aanleg van recreatieparken wordt vaak veel aandacht besteed aan de aanwezigheid van water (vijvers, zwembaden, enz.). Hierbij wordt soms gebruik gemaakt van grondwater

(2) Landbouw:

De landen tuinbouw is op vele plaatsen aangewezen op grondwater voor de bevloeiing of beregening. Hierbij speelt de kwaliteit van het grondwater een belangrijke rol; grondwater met een te hoog zoutgehalte brengt immers onherstelbare schade toe aan de gewassen. Vooral in droge zomers is er een grote vraag naar grondwater vanuit de landbouw; de gewassen moeten beregend worden, verder wordt het grondwater ook benut als drinkwater voor het vee (oppervlaktewater voldoet in vele gevallen niet aan de kwaliteitseisen om als drinkwater voor de dieren gebruikt te worden).

(3) Particulieren:

Ook particulieren maken frequent gebruik van grondwater

(4) Bouwwerken:

Bij het optrekken van nieuwe bouwwerken is het meestal noodzakelijk om de grondwaterstand in de bouwput te verlagen. De hoeveelheid en de tijd van pompen is sterk afhankelijk van de plaatselijke situatie. In bepaalde gevallen is de opgepompte hoeveelheid grondwater echter zo groot dat er schade berokkend wordt aan de gebouwen in de onmiddellijke nabijheid (zettingen, scheuren, etc.)

(5) Industrie:

De industrie is één van de belangrijkste gebruikers van grondwater. De eisen gesteld aan het grondwater zijn sterk afhankelijk van de bedrijfstak.

Sinds de opmaak van de milieu-inventaris is de wetgeving op de onttrekking van grondwater reeds heel wat strikter geworden. Toch blijft deze problematiek actueel.


135

In de ‘Databank Ondergrond Vlaanderen’ (http://dov.vlaanderen.be) kan een overzicht opgevraagd worden van de bestaande grondwatervergunningen binnen een bepaalde gemeente. In Nieuwpoort bevindt zich slecht één grondwatervergunning met een vergund jaardebiet groter dan 20.000m³ . Het betreft de firma ‘Litto nv’ (een bedrijf dat sloten en veiligheidscilinders fabriceert) met een vergund jaardebiet van 23.000m³. Het grondwater wordt in dit bedrijf gebruikt voor de koeling van de ontvettingsbaden en de voorspoeling van de galvanobaden. Over het volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort wordt het grondwater als zeer kwetsbaar beschouwd. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van de deklaag die weinig bescherming biedt, de deklaag is nl. zandig of beperkt in omvang (≤5m), de dikte van de onverzadigde zone is ≤10m. In de kustduinen bevindt er zich op geringe diepte grondwater van een uitstekende kwaliteit. Deze ‘zoetwaterzakken’ ontstaan door regen die infiltreert in de duinengebieden en een lens met zoet water vormt bovenop het zoute water (het zoute zeewater in de ondergrond is immers zwaarder het zoete geïnfiltreerde water). Indien er echter te veel zoet water wordt opgepompt ontstaat het risico dat zout water mee wordt opgepompt, waardoor het zoete grondwater zal verzilten. Eens deze verzilting is opgetreden kan het enkele decennia duren alvorens het zoute water opnieuw verdrongen wordt door het infiltrerende zoete water. De graad van verzilting van een bepaalde regio wordt weergegeven op de verziltingskaart. Deze kaart, die in 1973 werd opgesteld, is nog steeds een uiterst bruikbaar document om de lokalisatie, de diepte en de zoutconcentratie van het verzilte grondwater te kunnen inschatten langs de kust en in het aanpalende hinterland. De verziltingskaart geeft aan de het probleem rond verzilting reëel is in de buurt van Nieuwpoort. Zo is de diepte van het zoute water zeer beperkt over bijna het volledige grondgebied van de gemeente. Op bepaalde plaatsen zit het zoute water zeer dicht tegen de oppervlakte, nl. op minder dan 2m diepte.

Bestaande acties m.b.t. grondwater •

Vergunningsbeleid Bij het verlenen van een grondwatervergunning wordt telkens nagegaan of het oppompen van water verantwoord is. Nieuwpoort weigerde, na grondige evaluatie, reeds bepaalde vergunningen te verlengen. Het advies van AMINAL Afdeling Water wordt steeds opgevolgd. Daarbij wordt dit advies altijd gevraagd, ook indien dit wettelijk niet verplicht is.

•

Controle op de meldingsplicht bij bemalingen De wijkagenten kregen de opdracht om bij bouwwerken na te zien of er aan bronbemaling gedaan wordt. Indien er een bronbemaling vastgesteld wordt, maar deze niet gemeld werd, wordt de betrokken firma, de politie en de procureur onmiddellijk ingelicht omtrent deze overtreding.

3.2.3.2 3.2.3.2.1


Het decreet van 28 juni 1985 en zijn uitvoeringsbesluiten (VLAREM I en II) zijn van toepassing op de onttrekkingen van grondwater.

136


Decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer. De basisreglementering over gebruik en bescherming van het grondwater. B. V. R. van 27 maart 1985 houdende reglementering van en vergunning voor het gebruik van grondwater en de afbakening van waterwingebieden en beschermingszones. Het B.V.R. van 13 december 2002 houdende reglementering inzake de kwaliteit en levering van water, bestemd voor menselijke consumptie. Sinds 1 februari 2005 is een nieuwe Vlaamse stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen en gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater van kracht. Dit besluit is van toepassing op nieuwbouw (vanaf 75 m²), uitbreidingen vanaf 50 m² en verharde oppervlakken van meer dan 200 m². Inzake infiltratie (bodemgebruik) kan verwezen worden naar het decreet van 24 juli 1996 houdende de ruimtelijke planning, de wet van 29 maart 1962 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en de stedenbouw, de wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare waterlopen, de wet van 22 juli 1970 op de ruilverkaveling uit kracht van wet en het decreet van 21 december 1988 houdende oprichting van de Vlaamse Landmaatschappij (m.b.t. de landinrichting). Het decreet van 23 januari 1991 tot bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen werd gewijzigd op 20 december 1995 in het kader van het Mestactieplan (MAP). Het mestdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten hebben gevolgen voor de bemestingslimieten, de uitrijperioden en een aantal gebiedsgerichte bepalingen. De uitvoering van deze regelgeving werd toevertrouwd aan de VLM, afdeling Mestbank. Specifieke gemeentelijke bevoegdheden situeren zich op het vlak van het toezicht en de milieuvergunning. Goedkeuring van de wijzigingen aan het decreet werden uitgevoerd in de loop der jaren, waarbij deze ook voor de milieuvergunning van belang zijn. Zie ook het wettelijk kader bij de subcluster integraal waterbeleid. Het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) vermeldt een aantal acties: -

watervoerende lagen beschermen en herstellen (p 156). bemestingsvoorwaarden meer gebiedsgericht maken (p 83). afbouw van de veestapel stimuleren en tot 1 januari 2007 een vergunningenstop handhaven. handhaving inzake bemestingsbepalingen versterken (p 82). sensibiliseren inzake mestproblematiek (p 82). standplaatsverdroging in de natuurlijke structuur en in internationaal beschermde gebieden terugdringen (p 155). groot- en kleinschalige infiltratie bevorderen (p 157). zie ook acties bij subcluster rationeel watergebruik.

Het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 van de provincie West-Vlaanderen vermeldt eveneens een actie rond grondwater: -

Actie 35: duurzaam watergebruik bij bedrijven aanmoedigen via vergunningen.


137

3.2.3.2.2

Gemeentelijk niveau

Zoals reeds eerder vermeld bij integraal waterbeleid is de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest - Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 van belang. Voor grondwater zijn volgende acties van belang: - Instrumentarium niveau 1: zie oppervlaktewaterkwaliteit - Cluster water niveau 1: o De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijke premie toe te kennen voor de aanleg van een infiltratievoorziening voor niet-verontreinigd hemelwater. o De gemeente geeft de nodige ruchtbaarheid aan de verschillende subsidieregelingen door middel van een jaarlijkse publicatie in het gemeentelijk infoblad. Indien de gemeente over een website beschikt het aangewezen is de verschillende subsidieregelingen ook hier op te nemen.

3.2.3.3

Knelpunten

Vaak is men er zich niet van bewust dat een bemaling dient aangevraagd te worden (meldingsplicht). Op grondgebied van de stad Nieuwpoort wordt nog regelmatig een bemaling uitgevoerd zonder dat deze bemaling aangevraagd werd bij de stadsdiensten. De stad zou graag op de hoogte blijven van de bemalingen die plaats vinden binnen het grondgebied. Op die manier zou de stad kunnen ingrijpen wanneer men grote bemalingen plant. Hierbij zou men er bij de betrokkenen kunnen op aandringen om het bemalingswater terug te pompen in het oppervlaktewater, en het bemalingswater dus niet rechtstreeks in de riolering te lozen. De stad maakt zich zorgen inzake de mogelijke verzilting van het grondwater wanneer het project ‘Hemmepolder’ van AMINAL-Afdeling Natuur in uitvoering zou gebracht worden. Dit project beoogt natuurontwikkeling in de Hemmepolder (Lombardsijde) door één van drie volgende scenario’s. Basisstreefbeeld 1: Binnendijkse natuurontwikkeling ‘zoet’: Herstel van kreken en ontwikkeling van micro-reliëfrijke poldergraslanden met plaatselijke vernatting en zonder bijkomende verzilting Basisstreefbeeld 2: Binnendijkse natuurontwikkeling ‘brak’ Herstel van kreken en ontwikkeling van micro-reliëfrijke poldergraslanden met plaatselijke vernatting en bijkomende verzilting door gecontroleerde infiltratie van zout water uit de IJzermondingsgeul Basisstreefbeeld 3: Buitendijkse natuurontwikkeling ‘zout’ Ontpoldering door onderwerping van de Hemmepolder aan getijwerking Wanneer gekozen wordt voor optie 2 of 3 en men zou overgaan tot de verzilting van de Hemmepolder vreest de stad Nieuwpoort voor de mogelijke gevolgen voor de landbouw in deze regio. In de omgeving van het projectgebied gebruiken verschillende landen tuinbouwers immers grondwater voor de beregening van hun gewassen. Een dergelijk project zou de samenstelling van de grondwater aanzienlijk kunnen veranderen (verzilten), waardoor het grondwater onbruikbaar wordt voor landbouwdoeleinden. De studie voorziet echter een grondige mathematische modellering, waarbij de gevolgen van elk van de drie opties nauwgezet zullen bestudeerd worden. Hierbij zal bovendien ook het risico op verzilting van het grondwater in situ en in het omliggende gebied bestudeerd worden.

138


3.2.3.4 3.2.3.4.1


-

Stimuleren van rationeel watergebruik door de burgers.

-

Verdroging door versnelde afvoer van hemelwater voorkomen en kwelgebieden in stand houden

-

Verontreiniging van het grondwater maximaal tegengaan door o.a. het streven naar evenwicht in de nutriëntenbalansen in de landbouwsystemen, het toezien op de naleving van de wettelijke maatregelen inzake bemesting, het reduceren van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en de inzet van meer milieuvriendelijke middelen.

-

Verwerving van inzicht in de kwaliteit van het grondwater en de knelpunten vanuit het oogpunt van de volksgezondheid (op basis van bestaande gegevens, bvb. in samenwerking met de drinkwatermaatschappij IWVA).

3.2.3.4.2 -

-

-


Het verder voeren van een gericht grondwaterbeleid in functie van de draagkracht van de watervoerende laag via het bestaande duurzame vergunningenbeleid. Voeren van een beleid gebaseerd op rationeel watergebruik Het vergroten van de infiltratiemogelijkheden voor hemelwater en oppervlaktewater (aanvullen van de grondwatertafel). Wanneer het gebruik van hemelwater niet nodig is, kan het gebruikt worden om de grondwatertafel aan te vullen. De voorbeeldfunctie van de stad naar de burgers toe verder uitwerken (bvb door inventarisatie en reductie van bestrijdingsmiddelen gebruikt in eigen beheer, rationeel watergebruik, …). Stimuleren van rationeel watergebruik, het verminderen van de onttrokken hoeveelheid grondwater en het gebruik van hemelwater voor laagwaardige toepassingen (door o.a. het uitwerken van educatie- en sensibiliseringscampagnes naar de doelgroepen toe) . Verder opsporen en regulariseren van grondwaterwinningen. Optreden bij klachten over illegale of niet-reglementaire winningen. De doelgroepen bewustmaken van de noodzaak van de naleving van de wettelijke maatregelen inzake bemesting, het oordeelkundig gebruik van bestrijdingsmiddelen en bestaande alternatieven. Bestuderen van drainages op gemeentelijke domeinen zoals sportvelden en het afkoppelen van riolering indien nodig/relevant

3.2.3.5

Acties

Naast de acties specifiek gericht op grondwater hebben ook acties uit andere (sub)clusters mogelijks een positieve invloed op het grondwater binnen Nieuwpoort. Hierbij dienen zowel de kwantitatieve (bvb. bevorderen van infiltratie) als de kwalitatieve aspecten (bvb. reductieprogramma bestrijdingsmiddelen) in beschouwing genomen te worden. Gerelateerde acties: Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie W-O 1:

Bestaande acties inzake oppervlaktewaterbeheer verder opvolgen (SO)


139

Actie W-O 9:

•

Opmaken van een gemeentelijke verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten (SO)

Actie W-G 1


Verminderen van de verspilling van grondwater door bronbemaling bij bouwwerken 3.2.3. Grondwater Water, niveau 1


In de komende planperiode zal de stad Nieuwpoort trachten de verspilling van grondwater door bronbemaling tegen te gaan. Bij bouwwerken zullen de betrokkenen aangeraden worden het opgepompte grondwater niet in de riolering, maar in het oppervlaktewater te laten wegvloeien (of nog beter, terug te pompen in het grondwater). Indien dit in praktijk makkelijk haalbaar is (nabijheid van een gracht of beek), zal dit zelfs opgelegd worden in de bouwvergunning. Ook bij eigen bouwwerken zal de stad erop toezien dat het opgepompte bemalingswater indien mogelijk afgevoerd wordt naar het oppervlaktewater. Verder zal de stad nauw toezien op de permanente bemalingen, ook hier zal de stad de betrokkenen aansporen om het opgepompte grondwater niet naar de riolering af te voeren. De stad zal trachten de inwoners zo goed mogelijk in te lichten omtrent deze problematiek, bvb. bij het verlenen van de bouwvergunning.


Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal

140

Verder zal Nieuwpoort nogmaals de meldingsplicht bij bemalingen benadrukken. Bij het verlenen van de bouwvergunning zal hier specifiek naar verwezen worden. De aanvang van de bouwwerken zullen gemeld worden aan de milieuambtenaar. Op die manier hoopt de stad meer zicht te krijgen op de bemalingen die uitgevoerd worden binnen het grondgebied. Bemaling – Grondwater Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Verspilling van het grondwater bij bemalingen tegengaan Bevolking, Uitvoerders van werken Stadsbestuur Dienst stedenbouw (verlenen van informatie bij aanvraag bouwvergunning) Aantal gemelde bemalingen. Aantal bemalingen waarbij de nodige maatregelen genomen werden om het bemalingswater ofwel terug te pompen in het grondwater, ofwel naar het oppervlaktewater af te leiden. Volledige planperiode (2005-2009) / Niet van toepassing


beleidskader Gewestelijk beleidskader

Watervoerende lagen beschermen en herstellen (p 156)


Geen extra budget voorzien, de stad zal onderzoeken hoe de bouwvergunning kan gekoppeld worden aan het bronbemalingsdocument (cfr. Knokke-Heist) Geen extra personeel voorzien

•

Actie W-G 2

Identificatie Titel


Infiltratie van hemelwater bevorderen, o.a. door het gebruik van waterdoorlatende verhardingen (zowel bij eigen bouwwerken, bij bedrijven als naar de bevolking toe) 3.2.3. Grondwater Water, niveau 1


Door de toenemende verhardingen zijn er steeds minder plaatsen waar het hemelwater in de bodem kan infiltreren om zo het grondwater aan te vullen. Ook in Nieuwpoort is het aandeel verharde oppervlakte de voorbije jaren sterk toegenomen. De stad wenst in de komende planperiode de nodige aandacht te besteden aan deze problematiek. Hiertoe zal Nieuwpoort zowel in de eigen bouwwerken, als naar de bevolking toe trachten het gebruik van waterdoorlatende verhardingen te promoten. •

Eigen bouwwerken De stad tracht waar mogelijk waterdoorlatende materialen te gebruiken bij de eigen bouwwerken. In de Simli-woonwijk en de Cardijnlaan werd reeds een infiltratie-project uitgewerkt. In de komende planperiode zal Nieuwpoort er op toezien dat bij nieuwe gemeentelijke bouwwerken, indien praktisch haalbaar, steeds gekozen wordt voor waterdoorlatende verhardingen (o.a. voor de aanleg van parkings, etc.). Hierbij vermeldt de stad dat ondermeer het mogelijks gebruik van waterdoorlatende verharding bij de aanleg van de grote randparking (ter hoogte van de Fillaertweg) zal onderzocht worden.

•

Bedrijven Bij grote bouwwerken adviseert de stad de betrokkenen om gebruik te maken van waterdoorlatende verhardingen. In bepaalde gevallen (parkeerplaatsen) wordt dit zelfs opgelegd in de bouwvergunning.

•

Bevolking Nieuwpoort beschikt over een gemeentelijke subsidie voor de aanleg van infiltratievoorzieningen (zie actie W-O 2). Er zal bovendien nagegaan worden in welke mate een bezinkingsput kan omgebouwd worden tot een infiltratieput (op aanvraag van bepaalde bewoners uit de Simli-woonwijk).


141


Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

3.2.4 3.2.4.1 3.2.4.1.1

Waterdoorlatende verhardingen – Infiltratie – Bouwvergunning Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Infiltratie bevorderen door het gebruik van waterdoorlatende verhardingen. Stadsdiensten, Bedrijven, Bevolking Stadsbestuur Cel milieu, Dienst gebouwen, Technische dienst Gebruik van waterdoorlatende verhardingen bij bouwwerken in eigen beheer. Projecten waarbij het gebruik van waterdoorlatende verhardingen opgelegd werd in de bouwvergunning. Volledige planperiode (2005-2009) Actie W-O 2: Bestaande acties inzake oppervlaktewaterbeheer Actie 35: Duurzaam watergebruik aanmoedigen via de vergunningen Watervoerende lagen beschermen en herstellen (p156) Groot- en kleinschalige infiltratie bevorderen (p 157)

Eigen bouwwerken: afhankelijk van de projecten Bevolking: via toelagen Bedrijven: via bouwvergunning Geen extra personeel voorzien

Waterbodem Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Waterbodems worden in deze context beschouwd als de bodems van waterlopen die altijd of een groot deel van het jaar onder water staan. De waterbodem omvat over het algemeen twee belangrijke lagen. Enerzijds is er de oorspronkelijke, historische bodem van de waterloop en een sedimentlaag anderzijds. De sedimentlaag bestaat uit zwevend materiaal dat bovenstrooms of door landerosie wordt meegevoerd. Het zwevend materiaal bezinkt nadat het geladen is (en dus zwaarder wordt) met allerlei elementen die in oplossing waren. Vooral kleideeltjes adsorberen gemakkelijk opgeloste moleculen en vormen een voedselrijke laag. Op die manier fungeert de waterbodem als buffer en filter voor het oppervlaktewater. Uit de waterbodem kunnen eveneens grondstoffen gewonnen worden die als bouwstoffen gebruikt worden (zand, grind,…). Als de kleine zwevende deeltjes echter ook geladen zijn met antropogene of verontreinigende stoffen worden soms zeer hoge concentraties aan verontreinigende stoffen gemeten en dit zowel in de sedimentlaag als in het oppervlaktewater zelf (door de opwarreling van verontreinigde deeltjes). Een verontreinigde waterbodem kan er aldus voor zorgen dat vooropgestelde waterkwaliteitsdoelstellingen niet bereikt worden, drinkwaterwingebieden bedreigd en overstromingsgebieden verontreinigd worden. Verontreiniging van de waterbodem kan verder ook zorgen voor de bedreiging van de verschillende

142


organismen die deze waterbodem voor verschillende doeleinden gebruiken. Zo breken micro-organismen het organisch materiaal dat op de bodem terechtkomt af. Planten en andere organismen gebruiken de bodem eveneens als voedingsbron. Bentische organismen verschuilen zich dan weer in de waterbodem. Ook het kwantitatieve aspect van de waterbodemproblematiek mag niet onderschat worden. Bodemerosie is een grote bron van sediment in de waterloop. Deze suspensie kan pas in de benedenloop bezinken en dichtslibbing zorgt daar voor hydraulische en ruimtelijke problemen. Deze transportactiviteit van de waterlopen dient dan ook aangepakt te worden. 3.2.4.1.2


Onderwaterbodemmeetnet Onderstaande tabel geeft een overzicht van de meetpunten van het onderwaterbodemmeetnet van VMM die gelegen zijn op grondgebied Nieuwpoort. In dit meetnet worden de onderwaterbodems beoordeeld op basis van de triade beoordeling, een methode die zowel fysico-chemie, de ecotoxicologie als de biologie van de onderwaterbodem in beschouwing neemt. Op die manier wordt een ecologisch oordeel over de kwaliteit van de waterbodem gevormd. Nr

Locatie

Waterloop

Meetjaar

Globaal

meetpunt 676000

Sint-Joris,

Grote Beverdijkvaart -

Ramskapellestraat

Slopgatvaart - St.

Fysico-

Eco-

chemisch

toxicologisch

Biologisch

2001

Rood

Geel

Groen

Rood

Vladslovaart

2001

Groen

Groen

Blauw

Rood

IJzer

2001

Rood

Geel

Groen

Geel

IJzer

2001

Rood

Geel

Groen

Rood

Nieuwpoort-Stad,

Kanaal Nieuwpoort-

2002

Rood

Geel

Geel

Rood

Sluizen, Monding

Plassendale

E001862

YZ019

IJzer

1994

Geel

Blauw

Groen

Rood

E001863

YZ20

IJzer

1994

Geel

Groen

Rood

Rood

E001898

YZ095

Kanaal Nieuwpoort-

2000

Rood

Geel

Geel

Geel

Machuitsbeek Iepjebeek Groenbeek 690900

Sint-Joris, Polderdijkstraat, De Koude Schuur

910000

Sint-Joris, Bruggesteenweg, Uniebrug

909500

Sint-Joris, Bruggesteenweg zijwegel, E40

856500

Plassendale

De beoordeling van de verschillende meetpunten gebeurt aan de hand van een kleurcode, de betekenis van deze verschillende kleuren wordt verduidelijkt in onderstaande tabel. Globaal

Fysico-chemische

Eco-toxicologische beoordeling

Biologische beoordeling

Geen acute impact op benthische

goede biologische kwaliteit

beoordeling Blauw

Niet verontreinigd

Geen acute impact

biota


143

Globaal

Fysico-chemische

Eco-toxicologische beoordeling

Biologische beoordeling

Licht acute impact op benthische

matige biologische kwaliteit

beoordeling Groen

Licht verontreinigd

Licht acute impact

biota Geel

Verontreinigd

Acute impact

Acute impact op benthische biota

slechte biologische kwaliteit

Rood

Sterk verontreinigd

Ernstige acute impact

Ernstig acute impact op

zeer slechte biologische

benthische biota

kwaliteit

De globale triade beoordeling beoordeelt verschillende meetpunten binnen Nieuwpoort als sterk verontreinigd. Hierbij blijkt uit de analyseresultaten van VMM dat vooral de biologische kwaliteit van de onderwaterbodems te wensen over laat. Deze resultaten zijn niet uitzonderlijk, zo kregen op Vlaams niveau ongeveer 70% van de bemeten waterbodems volgens de Triadekwaliteitsbeoordeling een indicatie voor een al dan niet ernstige verontreiniging. De ligging van de bovenstaande meetpunten wordt in bijlage 6 op kaart weergegeven.

Ruimen van de waterlopen Zoals eerder vermeld, neemt de Polder ‘Noordwatering Veurne’ een groot deel van het onderhoud van de waterlopen op grondgebied Nieuwpoort voor zijn rekening. De Polder laat analyses uitvoeren van de waterbodemkwaliteit wanneer er een slibruiming plaatsvindt waarbij er mogelijks een risico is op verontreiniging. De Polder streeft ernaar om alle waterlopen minstens om de twee jaar te reiten. Indien noodzakelijk wordt overgegaan tot ruimingswerken. Om de 2 tot 3 jaar worden de waterlopen in beheer van de stad gereit. Om de 2 jaar worden eveneens de oevers gemaaid. Het onderhoud van de waterlopen wordt uitbesteed aan een privé-onderneming. Verder staat de stad indien nodig ook in voor de ruiming van de waterlopen in eigen beheer. Dit gebeurt maximaal om de drie jaar, de specie wordt op de oevers gedeponeerd. Bij de ruiming van de Koolhofvaart werd er een slibanalyse uitgevoerd, de kwaliteit van het geruimde slib bleek goed te zijn. Sinds jaren worden de havengeul en de jachthavens uitgebaggerd teneinde de toegang van schepen en boten te verzekeren (door AWZ). Daarbij werd via de baggerboten en een buizensysteem het slib gedumpt in de strandwateren ter hoogte van het militaire kamp. Door het verstrengen van de wetgeving is deze werkwijze niet langer toegestaan (‘wet ter bescherming van het mariene milieu in de zeegebieden onder de rechtsbevoegdheid van België’). Het slib wordt nu verder in de Noordzee gedumpt, ongeveer ter hoogte van Oostende-Bredene. Op grondgebied Nieuwpoort bevindt er zich een aquatische stortplaats voor baggeren ruimingsspecie, het betreft het waterspaarbekken (IJzerspaarbekken). Afdeling Water- en Zeewezen (AWZ) is eigenaar van deze stortplaats. Op deze locatie werd in het verleden o.a. het slib gedumpt van de ruiming van de IJzer. Deze site zal in de toekomst hoogstwaarschijnlijk niet langer als stortplaats gebruikt worden.

144


Algemeen wordt aangenomen dat stortplaatsen voor specie een belangrijke impact kunnen hebben op het leefmilieu (bodem, gronden oppervlaktewater, lucht) indien er niet op verantwoorde wijze mee wordt omgegaan. Hydraulische beïnvloeding van het watersysteem en contaminatie van oppervlakte- en grondwater zijn voorbeelden van schadelijke effecten. Het storten van baggeren ruimingspecie heeft een grote ruimtelijke impact wat voor een belangrijk maatschappelijk knelpunt zorgt. Het NIMBY (Not In My Backyard) syndroom speelt hierbij een belangrijke rol. Ook bij het terugstorten van het slib van de ruiming van de IJzer in het waterspaarbekken rezen er problemen. De kwaliteit van het slib werd in vraag getrokken, er zijn vermoedens dat de bacteriële vervuiling van het spaarbekken (vissterfte) een rechtstreeks gevolg was van deze slibdumping. 3.2.4.2 3.2.4.2.1


De wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare waterlopen belast het Vlaams Gewest met het beheer van de waterlopen van 1ste categorie, de provincies met het beheer van de waterlopen van 2de categorie en de gemeenten met het beheer van die van 3de categorie. Volgens deze wet kunnen de ruimingsproducten op de aangelande percelen gedeponeerd worden binnen een strook van 5 m van de oever. De ruimingsspecie moet gelijkmatig over beide oevers verdeeld worden. De aangelanden hebben een soort “ontvangstplicht”. Het decreet van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen: ruimingsspecie valt, zodra deze aan de waterloop onttrokken is, onder het afvalstoffendecreet. Ruimingsspecie werd eveneens als afvalstof opgenomen in de Europese Afvalcatalogus. Ruimingsspecie is overeenkomstig de indeling van het afvalstoffendecreet een bedrijfsafvalstof en een bijzondere afvalstof en kan onder sommige omstandigheden een gevaarlijke afvalstof zijn. Dit decreet heeft een meer concrete invulling gekregen door het Vlaams Reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA). Het decreet van 21 april 1983 houdende de ruiming van onbevaarbare waterlopen stelt dat ruimingsproducten die schadelijk zijn voor het normale gebruik van de aangelande percelen onverwijld verwijderd moeten worden op kosten van de beheerder (de gemeente voor de waterlopen 3de categorie). De term “schadelijk” werd echter niet nader omschreven. Het decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake grondwaterbeheer heeft als consequentie dat ruimingsspecie niet in waterwingebieden en de bijhorende beschermingszones mag afgezet worden. Het decreet van 22 februari 1995 (BS 29 april 1995) betreffende de bodemsanering en het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering (BS 27 maart 1996). De bodemsaneringswetgeving kan tot een verplichting van sanering van de waterbodem leiden en beperkt de mogelijkheid van afzet van ruimingsspecie op de oevers. Voor waterbodems bestaan er geen bodemsaneringsnormen, wat betekent dat pas tot sanering moet worden overgegaan als OVAM tot het besluit komt dat de verontreiniging een ernstige bedreiging vormt voor het aquatisch ecosysteem. AMINAL afdeling Water heeft een beoordelingsmethode uitgewerkt die invulling geeft aan het begrip “ernstige bedreiging”, namelijk de Triade methode. In beginsel moet de beheerder van de waterloop als eigenaar instaan voor de sanering. De waterloopbeheerder moet vermijden dat door het aanbrengen van ruimingsspecie op de oever de kans bestaat dat de aangelande percelen opgenomen worden in het register van de verontreinigde gronden. De beheerder mag dus geen nieuwe bodemverontreiniging veroorzaken. Dit probleem is reëel bij de aanwending van ruimingsspecie als bodem, overeenkomstig de VLAREA-wetgeving, op gronden van het bestemmingstype V. In principe


145

zou de beheerder gevorderd kunnen worden op basis van art. 1832 van het Burgerlijk Wetboek wegens waardevermindering van het perceel. Het B. Vl. R. van 28 mei 1985. Ruimingspecie is geen gevaarlijke afvalstof, behalve wanneer de concentratie van een bepaalde verontreiniging de norm van bijlage 3 van bovenvermeld besluit zou overschrijden. Indien zou blijken dat de baggerspecie een gevaarlijke afvalstof is, moet voor de berging van die baggerspecie, als “hinderlijke inrichting”, een MER-studie worden uitgevoerd volgens het B. Vl. R. van 23 maart 1989 (art. 3.7.). Het Vlaams reglement houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne van 1 juni 1995 (meermaals gewijzigd) of VLAREM II regelt de technische bepalingen omtrent het inrichten en het beheer van monostortplaatsen voor ruimingsspecie afkomstig uit waterlopen behorende tot het openbaar hydrografisch net. Het Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA) (BS 16 april1998 en gewijzigd d.d. 05-12-03). Het VLAREA stelt dat er bij het ruimen van waterlopen analyses moeten gebeuren en vervolgens moet er een bestemming voor het slib gezocht worden in functie van de kwaliteit. Slib dat aan bijlage 8 van het Vlarebo voldoet mag binnen de 5m strook geborgen worden. Het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) geeft een aantal acties die ook op de waterbodem betrekking hebben: -

de historische ruimingsachterstand van hydraulische en ecologische aard wegwerken en baggeren ruimingspecie verwerken volgens BATNEEC (zie ook project 7) (p 105-109). sedimenttoevoer in waterlopen beperken (p 108).

Het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 van de provincie West-Vlaanderen vermeldt eveneens een actie rond waterbodem: -

-

Actie 38: inventariseren van de kwaliteit van onderwaterbodems en indien noodzakelijk sanering van de verontreinigde bodems van de provinciaal beheerde waterlopen. De resultaten worden ingevoerd in de waterbodemdatabank. Actie 39: onderzoeken hoe financieringsinstrumenten ontwikkeld kunnen worden voor de sanering van waterbodems. Actie 36: Via haar doelgroepenbeleid zal de provincie begeleidend optreden om de beperking van erosie te stimuleren.

3.2.4.2.2

Gemeentelijk niveau

Zoals reeds eerder vermeld bij integraal waterbeleid is de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest - Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 op gemeentelijk niveau van belang. In deze samenwerkingsovereenkomst zijn er echter geen bepalingen opgenomen die specifiek gericht zijn op de waterbodem. Dit thema hangt echter nauw samen met het thema erosie, vandaar dat we hier verwijzen naar de subcluster erosie.

146


3.2.4.3 -

Knelpunten

Er zijn momenteel weinig concrete gegevens beschikbaar over de kwaliteit van de waterbodems op grondgebied van de stad. Er worden evenmin systematische analyses uitgevoerd van het geruimde slib. De kostprijs voor het uitvoeren van analyses op het geruimde slib en de kostprijs voor het vinden van een bestemming voor de afvoer van eventueel vervuild slib vormen een knelpunt.

-

Verontreinigingen van de waterbodem zijn niet altijd van lokale oorsprong, maar kunnen van stroomopwaarts aangevoerd worden.

-

Mogelijks zijn er een aantal gronden verontreinigd door het deponeren van verontreinigd slib. De kostprijs voor sanering is moeilijk te verhalen op de originele vervuiler.

-

Wanneer er een stevige zuidwestenwind staat, waait al het materiaal (takken, zwerfvuil, etc.) dat zich in het IJzerspaarbekken bevindt samen in de noordoostelijke hoek van het bekken. In bepaalde gevallen is de wind zo hevig dat het materiaal over de talud waait en in de gracht langs de Nieuwendammeweg terecht komt. Dit zwerfvuil komt in het slib terecht en dient vervolgens manueel verwijderd te worden wanneer er een ruiming of reiting plaatsvindt.

Nieuwpoort merkt op dat het voorkomen van zwerfvuil in het slib (blikjes, flesjes, plastiekzakken, etc.) een vaak voorkomend probleem is. Veelal is dit zwerfvuil niet afkomstig van op het grondgebied van de stad zelf, maar wordt het meegevoerd uit het binnenland.

3.2.4.4


3.2.4.4.1 -

Op lange termijn

Werken aan het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater, daar oppervlaktewater en waterbodem elkaar wederzijds beïnvloeden.

3.2.4.4.2 -


Opvolgen van de wettelijke bepalingen omtrent het behoud, herstel en onderhoud van waterlopen. Ruimingen van waterlopen die omwille van hydraulische of nautische redenen moeten uitgevoerd worden, uitvoeren met de minst mogelijke milieuhinder.

3.2.4.5 •

Acties Actie W-W 1


Opvolgen van de wettelijke bepalingen rond slibruimingen en voorkomen van ruimingen waar mogelijk 3.2.4 Waterbodem Water, niveau 1


Nieuwpoort zal de problematiek rond het ruimen van slib en andere wettelijke


147

bepalingen omtrent het behoud, herstel en onderhoud van waterlopen verder opvolgen.




148

Verder tracht de stad het aantal ruimingen van de waterlopen in eigen beheer tot een minimum te berken. Hiertoe zorgt Nieuwpoort dat alle waterlopen in eigen beheer op regelmatige basis gereit worden (minstens om de 2 jaar). Verder wordt ook de nodige aandacht besteed aan het beheer van de oevers. Begroeide oevers zijn immers merkelijk minder erosiegevoelig dan onbegroeide oevers. Hierdoor komt minder sediment in de waterlopen terecht, en dient men bijgevolg ook minder frequent te ruimen. In Nieuwpoort tekenden heel wat landbouwers in op de beheersovereenkomst ‘Akkerrandbeheer’. Ook het beheer van oevers zit in deze beheersovereenkomst vervat (zie Cluster Natuurlijke Entiteiten). Slib – Ruimen – Reiten – Oeverbeheer - Wetgeving Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Op de hoogte blijven van de wetgeving omtrent het ruimen van waterlopen. Het ruimen tot een minimum beperken. Stadsdiensten Stadsbestuur Cel milieu, Technische dienst, Werkgroep Water, Polderbestuur, provincie Nieuwe wetgeving Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicaties Actie W-IW 2: Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep ‘Water’ - Actie 38: De provincie zal de kwaliteit van de onderwaterbodems verder inventariseren. Indien noodzakelijk wordt een stapsgewijze sanering van de verontreinigde bodems van de provinciaal beheerde waterlopen uitgevoerd. De resultaten worden ingevoerd in een waterbodemdatabank. - Actie 39: De provincie zal onderzoeken of en desgevallend hoe financieringsinstrumenten ontwikkeld kunnen worden voor de sanering van waterbodems. MINA-plan 3: - De historische ruimingsachterstand van hydraulische en ecologische aard wegwerken en baggeren ruimingspecie verwerken volgens BATNEEC (p 105). - Ondersteuning van het beleid rond waterbodems (p 107) - Project 7: Waterbodemverontreiniging (p 109)

Er wordt gewacht op een ministeriële omzendbrief. Daarna kan per project een kostenraming uitgevoerd worden. Slib en erosievoorkoming gebeurt door de betoelaging ‘akkerrandbeheer’. Geen extra personeel voorzien, de betrokken diensten (cel milieu, technische dienst) zullen de wetgeving inzake deze materie opvolgen.


3.2.5 3.2.5.1 3.2.5.1.1

Erosie Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Bodemerosie is het losmaken, het opnemen, het transporteren en het afzetten van bodemdeeltjes door water, ijs en/of wind. Ook het bewerken van de bodem kan erosie veroorzaken. Bodemerosie door water en bewerkingserosie zijn de meest voorkomende erosievormen in Vlaanderen en komen voor op bijna alle hellende akkers met een leem- en zandleembodem. Bewerkingserosie is de netto hellingafwaartse beweging van bodemmateriaal die optreedt bij het mechanisch of manueel bewerken van de bodem op hellende percelen. Bij bodemerosie door water wordt het geërodeerde bodemmateriaal door afstromend hemelwater van hellingen afgevoerd naar lager gelegen terreinen, waar het afgezet of verder afgevoerd wordt via het afwateringssysteem. Regelmatig optredende bodemerosie van beperkte omvang kan verminderd worden door een aantal vrij eenvoudige technieken. Dit type van erosie belemmert op lange termijn een duurzame ontwikkeling gezien voortschrijdende erosie de bodemvruchtbaarheid vermindert; het wegspoelen van de vruchtbare teeltlaag zorgt ervoor dat op termijn de minder vruchtbare lagen (soms zelfs het tertiaire materiaal met een andere textuur (zand, klei) of een afzetting rijk aan stenen) gaan dagzomen en zodoende de teeltlaag gaan vormen. Op korte termijn zijn er meer lokale effecten zoals het wegspoelen en onderslibben van zaaigoed en kiemplanten, het verlies van meststoffen en bestrijdingsmiddelen en een ongelijke gewasontwikkeling. Om de wateren sliboverlast ,die bij zeer extreme weersomstandigheden kan optreden, te beheersen, zijn kleinschalige erosiewerken nodig. Een aantal daarvan dienenzorgvuldig ontworpen te worden. Dergelijke werken kunnen verantwoord zijn om modderoverlast en schade aan wegen en particuliere eigendommen te voorkomen, om het dichtslibben van rioleringen, waterwegen, spaar- en wachtbekkens te vertragen en om problemen in waterzuiveringsinstallaties te voorkomen. De intensiteit waarmee bodemerosie door water optreedt is afhankelijk van vijf factoren: - neerslag: hoeveelheid en intensiteit; - bodemtype en -structuur: leem- en zandleembodems zijn het meest erosiegevoelig, vooral wanneer hun gehalte aan organisch materiaal laag is (minder dan 2,5%) en de bodems zeer droog zijn (cf. zomeronweders). - reliëf: de belangrijkste parameters zijn de hellingsgraad en de hellingslengte; - vegetatie: zeer belangrijke factor: bedekken van het bodemoppervlak, verhoogde oppervlakteruwheid, inbreng van organisch materiaal en wortelontwikkeling in de bodem verhogen de schuifweerstand; optimaal is een terrein permanent begroeid houden (bvb. grasland). - menselijke ingrepen: o erosiewerende maatregelen zoals hagen, groenbemesters, bomenrijen, perceelsranden, grachten,… helpen erosie te bestrijden; o onbedekte bodems werken erosiebevorderend; bepaalde teeltrotaties verminderen de organische stof in de bodem; bepaalde culturen zoals maïs kunnen erosie in de hand werken; het scheuren van grasland op hellingen kan het erosiefenomeen vergroten; het uitvoeren van bodembewerking onder te natte omstandigheden en/of met te zwaar materiaal en/of op bodems met een te laag organische stof gehalte veroorzaakt structuurbederf met een verhoogd risico op erosie tot gevolg. Vermits neerslag, bodemtype en -structuur en het reliëf niet of nauwelijks beïnvloedbaar zijn, zullen maatregelen om erosie te verminderen vooral betrekking hebben op het verkorten van de helling, de


149

landbouwpraktijk en een aantal landinrichtingstechnieken. Het verwijderen van microreliëf en natuurlijke barrières dient vermeden te worden. Voor het beheersen van slib- en wateroverlast kan er werk gemaakt worden van een verhoogde infiltratie, het afremmen van oppervlakkig afstromend water en lokale berging, onder meer door het aanleggen van bufferstroken langs percelen, wegen en waterlopen en van retentiebekkens en vloeiweiden om de lokale waterbergingscapaciteit te verhogen. Een volledig netwerk van berging en gecontroleerde en vertraagde afvoer kan ontworpen worden. Winderosie doet zich voor als verstuivingen van droge, meestal zandige gronden op open terrein waar de vegetatie grotendeels werd verwijderd. Deze vorm van erosie is in Vlaanderen minder belangrijk. Toch kunnen akkers met losse en voldoende fijne zandkorrels te lijden hebben onder winderosie. 3.2.5.1.2


Op grondgebied van de stad Nieuwpoort doen er zich geen grote reliëfverschillen voor, de stad heeft bijgevolg ook niet te kampen met problemen betreffende erosie. Ondermeer door de invloed van de getijdenwerking heeft de stad Nieuwpoort op verschillende plaatsen te kampen met oeverafkalving. Dit probleem werd eerder besproken in het onderdeel ‘Oppervlaktewater Structuurkenmerken’.

3.2.5.2


3.2.5.2.1


In het kader van de EU-verordening 2078/92 zullen er in Vlaanderen tegemoetkomingen aangeboden worden o.a. voor het inzaaien van groenbemesters op erosiegevoelige leem- en zandleembodems, voor perceelsrandenbeheer (langs holle wegen, waterlopen, wegbermen, houtige landschapselementen) en voor het beheer van houtige kleine landschapselementen. Subsidies op gemeentelijk niveau voor milieuvriendelijke landbouw dienen de Europese, federale en Vlaamse wetgeving te respecteren. Op 7 december 2001 werd het B.Vl.R. houdende de subsidiëring van de kleinschalige erosiebestrijdingsmaatregelen die door de gemeenten worden uitgevoerd (Erosiebesluit) goedgekeurd. Het is gericht op een brongerichte aanpak van bodemerosie en voorziet subsidies voor het opmaken van een gemeentelijk bodemerosiebestrijdingsplan en voor het uitvoeren van kleinschalige erosiebestrijdingswerken. Voor de opmaak van dergelijk erosiebestrijdingsplan werd een Code van Goede Praktijk door de Afdeling Land van AMINAL opgesteld. In de Code voor Goede Landbouwpraktijk (deel nutriënten), opgesteld door de Administratie Land- en Tuinbouw van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, wordt een hoofdstuk gewijd aan erosie. Hoewel deze code niet bindend is, geeft hij tips en aanbevelingen voor het voorkomen en bestrijden van erosie binnen de landbouw, om op vrijwillige basis tot een duurzame landbouwexploitatie te komen. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) worden volgende acties rond erosie vermeld: -

150

ervaring met erosiebestrijding opbouwen, maatregelen nemen in alle gebieden met potentiële en actuele erosierisico’s (zie ook project 8) (p 109). sedimenttoevoer in waterlopen beperken (p 108).


Het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 van de provincie West-Vlaanderen vermeldt eveneens een actie rond erosie: -

Actie 36: Via haar doelgroepenbeleid zal de provincie begeleidend optreden om de beperking van erosie te stimuleren.

3.2.5.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst van het Vlaams Gewest - Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen zijn verplicht om in de cluster “water” een aantal acties uit te werken en aan een aantal voorwaarden te voldoen. In de cluster water komt ook bodemerosie aan bod. Indien blijkt dat dit een aandachtspunt is, kan de gemeente sensibiliseringsacties organiseren. Onderwerpen die gegeven worden zijn: - Het aanleggen van een demonstratieveld; - Het organiseren van een excursie; - Het organiseren van een informatieavond of -middag rond erosiebestrijding Onder bepaalde voorwaarden kan de gemeente hiervoor subsidies krijgen. Indien de gemeente bovendien beschikt over een door de administratie goedgekeurd gemeentelijk erosiebestrijdingsplan kan deze eveneens van subsidies genieten voor de individuele benadering van landbouwers met percelen gelegen in gebieden ‘knelpunten bodem’, zoals bedoeld in de code van goede praktijk voor het opmaken van een gemeentelijk erosiebestrijdingsplan.

3.2.5.3

Knelpunten

De stad Nieuwpoort ervaart geen specifieke knelpunten inzake erosie. De problemen inzake oeverafkalving werden reeds eerder behandeld (zie Oppervlaktewater – Structuurkenmerken).

3.2.5.4


Gezien de stad Nieuwpoort momenteel geen problemen ervaart met betrekking tot erosie worden geen doelstellingen vooropgesteld met betrekking tot dit thema.

3.2.5.5

Acties

Gezien de stad Nieuwpoort geen knelpunten ervaart met betrekking tot erosie worden ook geen acties uitgewerkt omtrent dit thema. De stad zal echter waakzaam blijven; indien er zich toch problemen mochten voordoen met betrekking tot erosie, neemt Nieuwpoort zich voor hiertoe de gepaste acties te ondernemen. Inzake de problematiek van de oeverafkalving wordt verwezen naar volgende acties: Actie W-O 1:


Actie W-O 10: Met de eigenaars zoeken naar mogelijke maatregelen om de oeverafkalving van de Koolhofput tegen te gaan


151

3.2.6 3.2.6.1 3.2.6.1.1

Duurzaam watergebruik Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Om aan onze waterbehoeften te voldoen zijn er verschillende bronnen beschikbaar, voornamelijk grondwater en oppervlaktewater. Het merendeel van het gebruikte water is leiding- of grondwater: water van hoge kwaliteit. Voor de productie van leidingwater wordt ongeveer de helft oppervlakte- en de helft grondwater gebruikt. Omdat grondwater over het algemeen kwalitatief stabieler is dan oppervlaktewater en minder behandeling vereist, en oppervlaktewater niet altijd op de juiste manier voorhanden is, is de vraag naar grondwater groot en blijft ze groeien. Het gebruik van grondwater door o.a. het gebruik van hoogwaardig water voor doeleinden waarvoor laag kwalitatief water voldoende is, alsook de verminderde voeding van de ondiepe grondwaterlagen door hemelwater (door de aanleg van wegen, gebouwen, parkeerterreinen, opritten en door de afvoer van het hemelwater naar gemengde riolering) zorgt voor problemen. 3.2.6.1.2


De stad verbindt zich ertoe om in het geval van nieuwbouw, herbouw of verbouwing van stadsgebouwen een audit van het gebouw in kwestie uit te voeren m.b.t. de mogelijkheden tot duurzaam watergebruik. Nieuwpoort zal vervolgens conform de resultaten van deze audit concrete maatregelen implementeren. Bij de bouw van het nieuwe Cultuurcentrum ‘Ysara’ voorziet de stad een wateraudit. Bovendien zullen in dit gebouw ook enkele waterbesparende maatregelen geïmplementeerd worden. Zo zal er hemelwateropvang voorzien worden, waarbij zowel de douches als de toiletten op hemelwater aangesloten worden. In verschillende gebouwen werden de toiletten reeds voorzien van spaarknoppen. Verder werden de douches van het voetballokaal (KSVN) voorzien van spaardouchekoppen. De stad Nieuwpoort tracht ook de bevolking aan te zetten tot duurzaam watergebruik. Hiertoe werd reeds meermaals aandacht besteed aan deze problematiek in de infokrant ‘Nieuwpoort, uw stad’. Verder zijn ook de folders van de hogere overheid omtrent dit thema beschikbaar (o.a. de campagne ‘Water, elke druppel telt’). Tenslotte tracht de stad het gebruik van spaardouchekoppen te promoten. Inwoners van Nieuwpoort kunnen op de cel milieu een spaardouchekop uitlenen, zo kan men deze uittesten alvorens tot een aankoop over te gaan. Recent kent dit initiatief minder succes, de stad vermoedt dat inwoners terughoudend zijn omwille van hygiënische redenen. Verder merkt men ook op dat de prijs van spaardouchekoppen de voorbije jaren aanzienlijk gedaald is, waardoor men sneller tot een aankoop overgaat en een proefperiode niet langer noodzakelijk geacht wordt.

152


3.2.6.2


3.2.6.2.1


Het besluit van 15 maart 1989 houdende vaststelling van een technische reglementering inzake drinkwater is opgeheven bij het besluit van de Vlaamse regering van 13 december 2002 houdende reglementering inzake kwaliteit en levering van water, bestemd voor menselijke consumptie. Het Vlaams reglement houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne van 1 juni 1995 (meermaals gewijzigd) of VLAREM II bevat milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater dat bestemd is voor de productie van drinkwater. Vlarem I omvat de wetgeving inzake vergunnings- en meldingsplicht voor grondwateronttrekkingen. Het Besluit van de Vl aamse regering van 28 augustus 1999 houdende vaststelling van een algemene bouwverordening inzake hemelwaterputten. Het Decreet van 24 mei 2002 betreffende water voor menselijke aanwending legt een aantal verplichtingen op aan de waterleveranciers, waaronder een aantal milieugerichte maatregelen zoals het verzekeren van milieuzorg en het voeren van acties in verband met duurzaam watergebruik. De EG-richtlijn 98/83/EG betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) worden volgende acties rond duurzaam watergebruik vermeld: -

concreet uitwerken van het gebruik van tweedecircuitwater (p 158). duurzaam watergebruik verhogen (p 158). project 16: Strategische visie watervoorziening en watergebruik (p 160).

Het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 van de provincie West-Vlaanderen vermeldt eveneens een actie rond duurzaam watergebruik: -

Actie 35: duurzaam watergebruik bij bedrijven aanmoedigen via vergunningen. Actie 37: de provincie zal via het POVLT en Proclam toepassingsgericht onderzoek uitvoeren naar beperking, zuivering en hergebruik van afvalwater in landen tuinbouw. Actie 41: de provincie zal via haar doelgroepenbeleid duurzaam watergebruik stimuleren. Actie 42: de provincie zal haar toelagereglement inzake watervoorziening evalueren en zo nodig aanpassen in functie van duurzaam watergebruik.

3.2.6.2.2

Gemeentelijk niveau

De Gemeentewet van 27 mei 1989 regelt de bevoegdheid van de gemeenten i.v.m. de drinkwatervoorziening. Verder is, zoals reeds eerder vermeld , de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 van belang. Voor duurzaam watergebruik zijn volgende acties van belang: - Cluster water niveau 1:


153

o

o o

o

o

3.2.6.3

De gemeente verbindt zich ertoe om in het geval van nieuwbouw, herbouw of verbouwing van gemeentelijke gebouwen een audit van het gebouw in kwestie uit te voeren m.b.t. tot de mogelijkheden van een duurzaam watergebruik. De gemeente verbindt zich ertoe om conform de resultaten van deze audit concrete maatregelen te implementeren in het ontwerp. De gemeente kan voor de opmaak van een wateraudit een gewestelijke subsidie ontvangen op voorwaarde dat een rapport van de audit wordt opgemaakt waarin de bevindingen worden toegelicht. De gemeente verbindt er zich toe een gemeentelijke premie toe te kennen voor de aanleg van een hemelwaterinstallatie en voor de aanleg van een infiltratievoorziening voor nietverontreinigd hemelwater. De gemeente geeft de nodige ruchtbaarheid aan de verschillende subsidieregelingen door middel van een jaarlijkse publicatie in het gemeentelijk infoblad. Indien de gemeente over een website beschikt is het aangewezen de verschillende subsidieregelingen ook hier op te nemen.

Knelpunten

Momenteel is het waterverbruik binnen de stadsgebouwen slechts in beperkte mate gekend. Het waterverbruik wordt voornamelijk opgevolgd via de facturen voor het waterverbruik.

3.2.6.4


3.2.6.4.1 -

Streven naar een duurzamer watergebruik bij de verschillende doelgroepen

3.2.6.4.2 -

Acties Actie W-DW 1

Identificatie Titel


154


Optimalisatie van het gebruik van drinkwater (kwalitatief en kwantitatief rationeel watergebruik) Het watergebruik van de inwoners, de bedrijven, de scholen en de landbouwers doen dalen

3.2.6.5 •

Op lange termijn

Uitvoeren van een wateraudit voor nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/verbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in de eigen gebouwen doorvoeren (SO) 3.2.6 Duurzaam watergebruik Water, niveau 1

Bij toekomstige aanbestedingen zal de stad Nieuwpoort telkens een wateraudit voorzien. Hierbij zullen ondermeer de volgende aspecten in rekening gebracht


worden: - beschikbare dakoppervlakte, - inschatting nuttig gebruik hemelwater, - rationeel watergebruik in het gebouw, - duurzame afvoer van het overtollige hemelwater, - gescheiden stelsel, - materiaalkeuze tot waterafvoer. Waar mogelijk zal de stad bovendien waterbesparende maatregelen doorvoeren in de stadsgebouwen. Hierbij kunnen een aantal zaken relatief eenvoudig ingevoerd worden zoals het gebruik van spaardouchekoppen, waterbesparende kranen, spaarknoppen bij toiletten,… Dit zal blijken uit de wateraudits. In dit kader plant de stad reeds onderstaande projecten. • Nieuw cultuurcentrum ‘Ysara’ Opvang van hemelwater en aanwending in toiletten. • Stedelijk voetbalveld Op het nieuwe stedelijk voetbalveld wordt de opvang van hemelwater (kantine) en de opvang van drainagewater voorzien. Het opgevangen water zal ondermeer gebruikt worden voor de beregening van het veld. In de komende planperiode is de stad bereid om, indien de gelegenheid zich voordoet, ook andere gelijkaardige projecten uit te werken.


Bij het invoeren van waterbesparende maatregelen, zal gelet worden op de sensibilisatie van de gebruikers van de faciliteiten. Wateraudit – Waterbesparende maatregelen Nieuwe gebouwen in het eigen beheer van de stad Indien haalbaar waterbesparende maatregelen doorvoeren in de eigen gebouwen Stadsdiensten Stadsbestuur Cel milieu, Dienst gebouwen, Werkgroep Water, Aannemers en architecten die werken in opdracht van de stad Uitgevoerde wateraudits, uitgevoerde waterbesparende maatregelen Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg Niet van toepassing MINA-plan 3: Duurzaam watergebruik verhogen (p 158)

De stad zal de noodzaak aan een wateraudit en de eventuele waterbesparende maatregelen opnemen in de bestekken van de desbetreffende projecten. Geen extra personeel voorzien.


155

•

Actie W-DW 2

Identificatie Titel


Opvolgen van de watermeters in de bestaande stadsgebouwen en opmaken van een beperkte inventaris inzake de mogelijkheden voor waterbesparende middelen. 3.2.6 Duurzaam watergebruik Water, niveau 1

De stad Nieuwpoort zal in de komende planperiode meer aandacht besteden aan het opvolgen van de watermeters in de stadsgebouwen. Op die manier hoopt de stad een beter zicht te krijgen op het waterverbruik binnen de eigen gebouwen. Verder wenst de stad ook een beperkte inventaris op te maken van de bestaande gebouwen, waarbij telkens aandacht besteed wordt aan de mogelijke implementatie van waterbesparende ingrepen.



•

Gebouwen waarbij de stand van de watermeters opgevolgd wordt. Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg Actie W-DW 1:Uitvoeren van een wateraudit voor nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/verbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in de eigen gebouwen doorvoeren (SO) Niet van toepassing MINA-plan 3: Duurzaam watergebruik verhogen (p 158)

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien, de gebouwverantwoordelijke zal gevraagd worden om op regelmatige basis (bvb. maandelijks) de stand van de watermeter te noteren.

Actie W-DW 3


156

Watermeters – Watergebruik Bestaande gebouwen in het eigen beheer van de stad Zicht krijgen op het watergebruik in de stadsgebouwen. Stadsdiensten Stadsbestuur, Cel milieu Dienst gebouwen, Werkgroep Water

De bevolking aanzetten tot duurzaam watergebruik 3.2.6 Duurzaam watergebruik


SO DuLo

Water, niveau 1


De stad Nieuwpoort hoopt de bevolking aan te zetten tot duurzaam watergebruik. Hierbij voert de stad zowel een actieve als een passieve sensibilisatie. Op de cel milieu zijn verschillende folders beschikbaar inzake dit onderwerp. Nieuwpoort speelt hiermee in op de verschillende campagnes die de hogere overheid voert inzake dit onderwerp (zoals bvb de campagne ‘elke druppel telt’). Verder wordt het onderwerp ‘duurzaam watergebruik’ ook op regelmatige basis behandeld in de info-krant ‘Nieuwpoort, uw stad’. Ook de bestaande subsidiereglementen inzake duurzaam watergebruik (o.a. installatie van hemelwaterputten met gebruik van het hemelwater) worden regelmatig naar de bevolking toe gecommuniceerd. Inwoners die interesse hebben tot het toepassen van waterbesparende maatregelen kunnen voor meer informatie bij de cel milieu terecht. Op de cel milieu worden bovendien ook waterbesparende douchekoppen ontleend aan inwoners die eerst een dergelijke douchekop willend uittesten alvorens zich een dergelijke douchekop aan te schaffen.


In de komende planperiode is Nieuwpoort bereid de bevolking verder te sensibiliseren inzake het duurzaam watergebruik. Wanneer er zich nieuwe mogelijkheden voordoen (bvb. nieuwe campagnes vanuit de hogere overheid) zal de stad hierop inspelen. Duurzaam watergebruik – Sensibilisering – Subsidies Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort De bevolking bewust maken van de noodzaak van duurzaam watergebruik Bevolking Cel milieu Werkgroep Water Aantal artikels in de info-krant Volledige planperiode (2005-2009) Actie W-DW 4: Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de opvolger van het project ‘watermeesters en watercontracten’ en indien mogelijk intekenen op dit nieuwe project Niet van toepassing MINA-plan 3: Duurzaam watergebruik verhogen (p 158)

Geen extra middelen voorzien, deze actie zal gevoerd worden via affiches, pers, het stedelijk infoblad,… Geen extra personeel voorzien


157

•

Actie W-DW 4

Identificatie Titel


Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de opvolger van het project ‘Watermeesters en watercontracten’ en indien mogelijk intekenen op dit nieuwe project. 3.2.6 Duurzaam watergebruik Water, niveau 1


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


158

In de loop van het jaar 2005 zal WWF een nieuw project starten waarbij duurzaam watergebruik bij gemeentelijke besturen gestimuleerd wordt. Dit project, in opvolging van het project ‘Watermeesters en watercontracten’ zal opnieuw samenwerken met gemeentelijke besturen enerzijds en lokale verenigingen anderzijds. Nieuwpoort zal een mogelijke deelname aan dit nieuwe project grondig overwegen en overleggen met WWF omtrent de mogelijkheden binnen de stad. Verdere informatie kan niet gegeven worden aangezien de precieze invulling van dit WWF-project pas vrijgegeven wordt vanaf half 2005. Duurzaam watergebruik – WWF – Watermeesters en Watercontracten – Sensibilisering Afhankelijk van de invulling van het project Duurzaam omgaan met water, zowel binnen de stadsdiensten, als binnen de plaatselijke organisaties Afhankelijk van de invulling van het project Stadsbestuur, cel milieu WWF, deelnemende plaatselijke organisaties Deelname aan het project Start van deze actie ten vroegste in de loop van 2005, afhankelijk van WWF Actie W-DW 1: Toepassen van de principes van duurzaam watergebruik bij gemeentelijke bouwwerken Actie W-DW 3: De bevolking aanzetten tot duurzaam watergebruik Niet van toepassing MINA-plan 3: Duurzaam watergebruik verhogen (p 158)

Afhankelijk van het project dat uitgeschreven wordt door WWF Geen extra personeel voorzien


3.3

Natuurlijke entiteiten


159

3.3.1

Natuur

3.3.1.1


3.3.1.1.1


Natuur situeert zich vooral in de open ruimte. Natuur is echter overal aanwezig, het betreft niet alleen de aangeduide natuur- en bosgebieden, maar bvb. ook onze beekvalleien. Een maat voor natuurlijke rijkdom is de biologische diversiteit. Biologische diversiteit is de verscheidenheid aan levende organismen (van allerlei herkomst, met inbegrip van onder andere terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen) en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken. Dit omvat de verscheidenheid binnen soorten, tussen soorten en tussen ecosystemen. De natuurlijke verscheidenheid in Vlaanderen stond de afgelopen decennia sterk onder druk door menselijke ingrepen (intensivering landbouw, urbanisatie, industriële expansie, recreatie, …) en tal van kwetsbare soorten zijn sterk achteruit gegaan. Enerzijds is er het ruimtebeslag van deze activiteitssectoren met als gevolg dat habitats verdwijnen of in oppervlakte verkleinen en/of meer geïsoleerd raken. Deze versnippering vormt in Vlaanderen één van de belangrijkste oorzaken voor de achteruitgang van de natuurwaarden. Die isolatie wordt nog versterkt doordat lijn- en puntvormige landschapselementen, die voor vele organismen dienst doen als verbindingswegen tussen habitats, in het moderne cultuurlandschap sterk in aantal verminderd zijn. Anderzijds zijn er de kwalitatieve verstoringen zoals verandering van klimaat, verzuring, vermesting, verdroging en alle vormen van verontreiniging. Vooral in de gebieden die economisch en sociaal goed scoren, is de natuur vaak teruggedrongen tot een aantal restgebieden. De gemeenten binnen deze regio worden dan ook als groen-, bos- en natuurarm beschouwd. Dit betekent niet dat de natuur geen rol meer speelt in deze gebieden. De natuurgebieden zijn klein en versnipperd, geïsoleerd en bedreigd, maar kunnen toch een specifieke waarde vertonen. 3.3.1.1.2 A.

De toestand in Nieuwpoort

Bestaande natuurlijke en landschappelijke structuur:

De hoofdcomponenten en fysische dragers van de open ruimte zijn de agrarische structuur en de natuurlijke structuur. Landbouw en natuur vormen de hoofdgebruikers van de open ruimte. Het duinen strandgebied kennen vnl. een natuur - recreatieve functie, terwijl de polders een belangrijke landbouwrol vervullen. Op basis van een synthese van abiotische, biotische en antropogene landschapsbepalende factoren in combinatie met visuele waarneming kunnen een aantal entiteiten onderscheiden worden die kenmerkend zijn voor de openruimtestructuur van Nieuwpoort:

160

o

Strand: De strandzone ten oosten van de IJzermonding Het strand van Nieuwpoort-bad

o

Duinenlandschap: De duinencomplexen bevinden zich tussen aaneengegroeide bewoningsconcentraties waardoor de relaties tussen de verschillende duinengebieden verbroken is. We onderscheiden in Nieuwpoort 3 duinencomplexen:


B. o

de Simli III-duinen in het westen. Deze duinen maken deel uit van de duinengordel die zich grensoverschrijdend uitstrekt op het grondgebied van Oostduinkerke. (de Kartuizersduinen Ter Yde - Hannecart-bos - Zeebermduinen). Het oud duinengebied, de Littoduinen en het Littobos ten noorden van de Canadalaan met gefixeerde kopjesduin met duin-polderovergangen Duinengordel ten noorden van het natuurreservaat de IJzermonding en de SintLaureinsduinen ten oosten van het militair domein. Een groot deel van die duinen wordt ingenomen door het militaire domein en een militaire camping.

o

Polders: Het achterland van Nieuwpoort wordt gevormd door een uitgesproken homogeen vlak agrarisch polderlandschap die aansluiten bij het buitengebied. Het gebied wordt gekenmerkt door akkers en weilanden. Het kan verder worden gedifferentieerd in: De Nieuwlandpolders komen versnipperd voor in de nabijheid van het stedelijk gebied, voornamelijk ten noorden van de A18. De polders zijn gekenmerkt door kleinschalige percelering. We onderscheiden hierbinnen drie afzonderlijke entiteiten namelijk: de Lenspolder, de Groot Nieuwlandpolder en het tuinbouwlandschap. Ten noorden van de Lenspolder ligt de site Groenendijk, de landbouwbetekenis van dit gebied is echter sterk achterhaald. De Middellandpolders liggen ten zuiden van de A18 en sluiten aan bij een grensoverschrijdend polderlandschap. Deze polders worden gekenmerkt door grotere percelering. Het polderdorp Ramskapelle is binnen dit poldergebied te onderscheiden. Dominant binnen het polderlandschap is het bekenstelsel (onderdeel van het afwateringsbekken van de IJzer) en het mozaïek van akker en weilanden in de polders. De waterstand in de polders wordt geregeld door het sluizencomplex de ‘Ganzenpoot’. Het bekenstelsel mondt uit in de haven van Nieuwpoort.

o

Slikken- en schorrenlandschap: Dit gebied is gelegen ten oosten van de havengeul. Het natuurreservaat de IJzermonding is een uniek buitendijks slikken - en schorrengebied en behoort samen met het Zwin tot het laatste overgebleven schor aan de Belgische kust. Huidige toestand fauna & flora in Nieuwpoort:

Polders:

Flora: Op de kreekruggen vindt men vaak akkers, de extreem soortenarme graslanden met o.a. Engels en Italiaans raaigras, Kropaar en soms een gewone graasweide.. In de kommen komen weilandcomplexen voor die steeds meer en meer bestaan uit gewone graasweiden al dan niet met nog aanwezig microreliëf en sloten. Langs niet te drastisch gesaneerde sloten en waar de landbouwintensiteit langs de slootranden niet te hoog is kunnen oever- en waterplanten overleven b.v.: - Rietkragen: vrij goed ontwikkeld in de langsgrachten van de ex-spoorweglijn NieuwpoortDiksmuide, de A18 en in verschillende sloten. - Andere moeras- en waterplantenvegetaties: b.v. Zwanebloem, Gele lis, Selderij en Heen (zilt/brak) o.a. langs de Koolhofput en Koolhofvaart.


161

In de vochtige depressies tot natte depressies groeien er een aantal specifieke planten die niet voorkomen op de hoger gelegen delen o.a. Geknikte vossestaart, Zomprus, Blaartrekkende boterbloem, Mannagras). De polders zijn gekenmerkt door hun openheid. De bomen die men er ziet, vindt men meestal terug rond de boerderijen (Canadapopulier of soms kleine boomgaarden).

o

Strand en duinen:

162

Fauna: De graslanden van de polders zijn uitgelezen rust- en foerageerterreinen voor wateren weidevogels. De verschillende soorten steltlopers die in de polders voorkomen en of broeden, stellen niet allemaal dezelfde eisen aan hun broedplaats. Er zijn b.v. onderlinge verschillen wat betreft waterstand, de hoogte van de begroeiing, de eutrofiëringsgraad en het al of niet zilte karakter van de biotopen. De Kievit broedt vnl. in weiland, zelden in hooiland, maar verkiest een schrale en vooral lage begroeiing, recent ook meer en meer in akkerland. Vaak is de soort in grote groepen waar te nemen, ook op akkers. Wel opvallend is het ontbreken van de soort op volledig vlakke, hoge weilanden met goede afwatering. De Grutto verkiest drassig hooiland en gelijkaardig weiland, b.v. tussen Hemmeleed en Ijzer. Tureluurs vestigen zich graag op lage slikrandjes waarbij vertrappeling door vee een belangrijke factor is. Vaak gaat het om brakke plaatsen. Deze soort kan te Nieuwpoort soms als doortrekker gezien worden. Dit is ook het geval voor Kluut en Kemphaan, op drassige plaatsen vertoeven soms kleine groepjes Watersnippen. De Scholekster is het minst kieskeurig als weidevogel maar vertoont toch de grootste interesse voor zeer schrale en lage begroeiing. Meestal broeden ze op akkers die binnen het weideareaal gelegen zijn. Het netwerk van afvoersloten en de veedrinkputten trekken op hun beurt veel eenden aan. Vooral in de oeverbegroeiingen vinden ze ideale nestplaatsen. De talrijkste soort is de Wilde eend die zowat overal tot broeden komt. Schaarser is de Slobeend, een echte indicator voor de ecologisch waardevolle graslanden met talrijke sloten. Rietkragen trekken dan weer andere vogels aan, frequent voorkomend als broedvogel is de Kleine karekiet ondermeer langs de ex-spoorweglijn. In de polders broeden nog andere vogels b.v. Veldleeuwerik, Graspieper, Torenvalk, Patrijs. In de winterperiode kunnen op akkers soms grote groepen Kieviten en Goudplevieren pleisteren.

Flora: De enorme variatie aan milieutypes is bepalend voor de grote variatie aan vegetatietypen. Milieuverschillen als zout-zoet, kalkrijk-kalkarm, nat-vochtig-droog, noord-zuidhelling in de duinen en de duin-polderovergangen met o.a. kwelzones zijn van groot ecologisch belang. Op het hoge strand, kunnen kolonisators van het vloedmerk voorkomen o.a. Zeeraket, Zeepostelein, Loogkruid. Op de strandvlakte volgen de niet gefixeerde, nog bewegende duinen (zeereep en vegetatiearme stuifduinen) met vooral Helm. Meer landinwaarts treffen we de stabielere, gefixeerde duinen aan (Simli III) met meer aaneengesloten duingraslanden en duindoornstruwelen. Verspreid kunnen er enkele duinpannen en vochtige hooilandjes voorkomen. De Littoduinen zijn oude, stabiele binnenduinen die al enigszins uitgeloogd zijn. In principe kunnen hier soorten als Geel walstro, Duinpaardebloem, Gewone vleugeltjesbloem, Duinbergvlas voorkomen.


Fauna: Het ligt voor de hand dat het duin, met zijn sterk wisselende vochtigheidsgradiënten en extreme temperatuurverschillen laag bij de grond, verschillende eigen faunistische aspecten zal inhouden. Vogelsoorten als Kneu, Grasmus, Fitis en Nachtegaal vinden in de duinstruwelen een uitermate geschikt biotoop. Tapuit, Geelgors en Roodborsttapuit zijn fel in aantal geslonken; de Grauwe klauwier is als broedvogel langs de Belgische kust verdwenen. De grazige duinen vormen een uitverkoren terrein voor Konijnen; op sommige plaatsen zijn deze zeer talrijk. Amfibieën o.a. Rugstreeppad zijn typisch voor vochtige duinvalleien (Militair kamp Lombardzijde en Simli III). De duinen zijn erg insektenrijk. Sommige soorten zijn verbonden met bepaalde duinplanten b.v. de Sint-Jacobsvlinder waarvan de rupsen het Sint Jacobskruiskruid kaal vreten of de Bastaardsatijnvlinder waarvan de rups Duindoorn frequenteert. Het strand vormt een doortrekgebied voor talloze vogelsoorten. Door steltlopers wordt het benut als rust- en fourageerplaats. Scholekster en Bonte strandloper zijn regelmatige gasten van het strand.

C. Biologische WaarderingsKaart (BWK): De ecologische waardering van de natuur binnen Nieuwpoort kan bepaald worden aan de hand van de biologische waarderingskaart. Sinds 1990 staat het Instituut voor Natuurbehoud in voor de opbouw en publicatie van deze kaarten. De biologische waarderingskaart is een uniforme inventarisatie en evaluatie van het Vlaamse Gewest en een landschapsecologische analyse van het gebied. Binnen Nieuwpoort is de meest recente BWK-versie versie 1. Deze kaarten dateren van midden de jaren ’80 en zijn dus niet meer up to date. De biologisch meest waardevolle gebieden binnen Nieuwpoort zijn: o

De IJzervallei en de Ijzermonding: Op het grondgebied van Nieuwpoort kunnen drie deelzones van de Ijzer onderscheiden worden: het IJzerestuarium (van monding tot de Ganzepoot), het Spaarbekken van Nieuwpoort en een deel van de Ijzervlakte (stroomopwaarts het Spaarbekken tot Schoorbakke). Elk van deze deelzones heeft zijn eigen biologische kenmerken. Het Ijzerestuarium: Van het oorspronkelijk estuarien landschap zijn enkel restanten van slik, schor, kreek en duin aanwezig ter hoogte van de IJzermonding. De getijdewerking in de kreken zorgt voor de bevloeiing van het gebied, door de aanvoer van zout- en zoetwater bestaat er een gevarieerde plantenwereld, de schorren zijn hoger en dicht begroeid in tegenstelling tot de lager gelegen slikken. De slikken zijn belangrijk als foerageeren hoogwatervluchtplaats. De duinen zijn eveneens belangrijk als rust-, foerageer - en broedplaats voor allerlei vogelsoorten. Floristisch zijn de duinen belangrijk. Spaarbekken: Langs de rechteroever van het Spaarbekken zijn de landbouwgronden en de loop van de oude IJzer restanten van het oorspronkelijk polderlandschap. Langs de afgesloten IJzerarmen is plaatselijk een vrij brede rietkraag aanwezig. De brede oeverzone in het zuidwestelijk deel wordt als hooiland beheerd. Langs de linkeroever liggen er enkele zand- en ontginningsputten die dienst doen als visvijver. Hier zijn rietkragen en een gevarieerde oevervegetatie ontwikkelt met o.a. Zeegroene rus, Kattestaart en Heelblaadjes. Bijzonder is zeker de waterplantenvegetatie. Hier groeien o.a. voor het poldergebied rond Nieuwpoort zeldzaam geworden soorten als Glanzig fonteinkruid (ook op Vlaams niveau zeldzaam) en Stijve waterranonkel samen met


163

164

Aarvederkruid. Libellen (o.a. Platbuik, Viervleklibel en Bloedrode heidelibel) en waterjuffers (o.a. Lantaarntje en Roodoogjuffer) vinden er door de aanwezigheid van wateren een gevarieerde oevervegetatie een geschikt biotoop. Ijzer: Langs de rechteroever, aan de onverharde delen, zijn er rietkragen aanwezig. Nabij Schoorbakke liggen langs de linkeroever, tussen de IJzer en het Hemmeleed, drassige polderweiden. Het is een van de laatste restanten van een rijk weidevogelgebied ten zuiden van Nieuwpoort. Het is, wat openruimte betreft, een vrij ongeschonden, relatief geïsoleerd polderlandschap, mooi geaccentueerd door een bochtige IJzer, enkele typische hoeven met erfbeplanting en nog enkele verspreide, fraaie kleine landschapselementen in de buurt van de woonsites.

o

Andere polderwaterlopen: Het geheel van polderwaterlopen vormt een belangrijk onderdeel van het landschap en van het landschapsecologisch systeem. Horizontale relaties zijn hier b.v. de vismigratie van paling of schieraal (van polderwaterloop naar zee) en die van de glasaal (van zee naar polderwaterloop), de verbreiding van plante- en diersoorten langs de waterloop (waterplanten, oevervegetatie, waterwild, insekten, oeverbewoners,...). In de smallere waterlopen en grachten komt naargelang de plaatselijke milieuomstandigheden (zout/zoet etc.) Heen of meestal Riet voor. Plaatselijk groeit de Zwanebloem, Gele lis en Selderij. De rietkragen zijn het broedgebied van de Kleine karekiet. De bermen van het voetpad langs de Veurnevaart zijn plaatselijk vrij bloemrijk.

o

Het agrarisch poldergebied: Het poldergebied is in hoofdzaak een agrarisch gebied met complexen van akkers en weilanden, waarbij de polderwaterlopen karakteristieke landschapselementen vormen met eigen biotische kenmerken. Het poldergebied ten zuiden van Ramskapelle, langs weerszijden van de oude spoorwegzate wordt gekenmerkt door weilanden met een uitgesproken microreliëf. Het gebied, dat door intensief landbouwgebruik, een vrij soortenarme vegetatie heeft, is belangrijk als foerageeren rustgebied steltlopers. Met name de Wulp heeft hier, samen met de graslanden van de Lenspolder (net over de grens met Oostduinkerke) zijn een belangrijk slaapgebied langs de Belgische kust. In het najaar komen hier tevens grote aantallen Goudplevieren en Scholeksters voor. Rond Nieuwpoort gaat het op bouwland ondermeer om Veldleeuwerik, Kneu, Gele en Witte kwikstaart, in de weilanden fourageert soms Kievit.

o

De oude spoorwegzate Diksmuide-Nieuwpoort: De bermen van de spoorwegzate zijn floristisch belangrijk, vooral bloemenrijk door aanwezigheid van ondermeer Pastinaak, Boerenwormkruid, Gele morgenster, Dubbelkelk, Pijlkruidkers, Zeepkruid, Klaproos. Op de overgang naar het polderland is meestal een rietkraag ontwikkeld. Nabij de Pelikaanbrug is struweel ontwikkeld met Hondsroos, Sleedoorn en Dauwbraam. Allerlei ongewervelden (sprinkhanen, vlinders, mollusken, spinnen...) hebben hier een geschikte leefruimte.

o

Koolhofput (Pelikaanvijver) en Koolvaartweide: De waterplas oefent een zekere aantrekking uit op wateren steltvogels. Fuut, Meerkoet en Kuifeend pleisteren er jaarrond. Langs de met steenslag verstevigde oevers foerageren soms Blauwe reiger en Oeverloper. Ook IJsvogel laat zich hier soms opmerken.


Op ondiepe plaatsen ontwikkelt zich plaatselijk een oeverbegroeiing, de smalle strook weiland tussen waterplas en spoorweg worden door paarden begraasd. Het gebied kent een meervoudig gebruik onder de vorm van zachte recreatie (vissers). Het restant van de kreek in de Koolvaartweide is dichtgegroeid met riet. Het omliggende weidegebied wordt gebruikt als overnachtingplaats voor bepaalde vogelsoorten. o

Strand en duinengebied: Simli III: Deze duinen maken deel uit van de Karthuizerduinen op Oostduinkerks grondgebied. Het bestaat uit een mozaïek van mosduin, stuifduinen en doornstruweel. De duinpanne is gedegradeerd tot duindoornstruweel. Er is een restantje duingrasland. Botanisch potentieel zeer waardevol mits aangepast beheer. Een nadeel wordt gevormd door de versnipperde eigendomsstructuur, 99% van het gebied is in privé-bezit. Oud duingebied ten zuiden van Lenspolder en Littobos (Littoduinen): Strekt zich uit ten noorden van de Canadalaan. Het is een uitloper van het biologisch zeer waardevol duingebied Groenendijk – Monobloc. Het bestaat vnl. uit gefixeerd kopjesduin met duinpolderovergangen. Het is floristisch sterk gedegradeerd, vooral op plaatsen waar populier werd aangepland (Littobos). Elders is de vegetatie gevarieerd van zeer ruig tot zeer kort gegraasd. De meer verruigde delen zijn floristisch de minst interessante, maar dragen bij tot een grotere struktuurvariatie, van belang voor o.a. insekten als de Kustsprinkhaan en het Koevinkje (een vlindersoort). Op de minst bemeste delen b.v. nabij de bunkers of onder de afrastering is nog wat van de vroegere duingrasland overgebleven. Duin bij de IJzermonding (militair domein): Het is een bijzonder gevarieerd duinmilieu met flora-elementen van het in Vlaanderen zeer zeldzame alkalisch laagveenmoeras en is tevens faunistisch zeer belangrijk van ondermeer voortplantingsplaats van Kamsalamander en Kleine watersalamander en kolonie Rugstreeppad. Het gehele complex van duin, schorre, slikke en zeestrand is biologisch en landschappelijk uitermate waardevol.

Een aantal gebieden op de BWK krijgen daarenboven een specifieke 'rode' arcering omwille van de aanwezige fauna. De afbakening van deze gebieden met belangrijke fauna-elementen ('fauna-arcering') is gebaseerd op die soorten die in de Rode lijst van amfibieën en reptielen, libellen, vlinders, broedvogels en zoogdieren (behalve de vleermuizen) zijn opgenomen. Een bepaald gebied krijgt een 'rode' arcering omdat er meestal verschillende Rode lijstsoorten samen voorkomen, of een soort er in hoge aantallen of dichtheden aanwezig is. Binnen Nieuwpoort wordt geen fauna-arcering aangetroffen. D. Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan (GNOP): Door WITAB (nu wvi) en het Instituut voor Natuurbehoud werd in 1996 het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) van Nieuwpoort opgemaakt. Het GNOP werd goedgekeurd door de gemeenteraad van 13 maart 1997en werd door AMINAL aanvaard op 30 april 1998. In Nieuwpoort zijn de natuurwaarden vooral gerelateerd aan waterrijke biotopen, gaande van slikkenschorren (Ijzermonding) over zandwinningsputten en de IJzer tot veedrinkputten, sloten en vaarten. Daarnaast werd gewezen op het belang van strand, duinen, duin-polder overgangsgebieden en de landschapsecologische infrastructuur langs de spoorwegzate Nieuwpoort-Diksmuide. We verwijzen naar bijlage 7 (a) voor een korte samenvatting van het actieplan van het GNOP.


165

E. Natuurbeleid binnen Nieuwpoort: o GNOP: Volgende concrete actiepunten van het GNOP zijn in uitvoering of werden reeds uitgevoerd:

166

Volledige grondgebied: - Ondersteunen van aanplant streekeigen groen, in het kader van de actie ‘Behaag het landschap’ (zie verder) - Uitbouw van vrijwillige weidevogelbescherming. Er werden twee wildredders aangekocht, met de provincie werd in april 1999 gestart met het uitlenen hiervan alsook mestplankjes en nestbeschermers (zie Actie ‘Buitengewone vogels’) - Voor het volledige grondgebied worden toelagen uitgereikt voor verkoop nestkasten voor bepaalde vogelsoorten (Besluit gemeenteraad 11-2-1999: toelagen voor verkoop nestkasten koolmees, grauwe vliegenvanger, steen- en kerkuil) (zie Actie ‘Buitengewone vogels’)

Zandwinningsputten van Sint-Joris: - Het plaatsen van borden (verbod op vangen groene kikkers) voor de bescherming van amfibieën (uitgevoerd in zomer 1998). Politie werd op de hoogte gebracht ivm toezicht, evenals de vissersclub. De vissersclub is op heden niet meer actief op deze zandwinningsputten.

De spoorwegzate Nieuwpoort-Diksmuide en nabije omgeving: - De spoorwegzate nabij het oude spoorweggebouw van Ramskappelle uitbreiden met een smalle strook ruigte waarbij de stad als coördinator en stimulator optreedt. - Het beheer van de dode arm van de voormalige Koolhofvaart werd in 2001 gerealiseerd via oa VLM en provincie. - In het kader van de onderhoudslast voor de zone tussen de spoorwegzate en Koolhofput (oppervlakte 2,35 ha opzij van de put) werd in een principsbeslissing van het stadsbestuur van 7 juli 1997) het volgende gemeld: het onderhoud van de beplanting is slechts de eerste jaren nodig, het onderhoud van een verschralend maaibeheer zou de eerste jaren ongeveer 1500 euro kosten en de eerste twee jaren zou het beheer door de aannemer uitgevoerd worden; daarna wordt het overgedragen aan de stad.

Strand en duinen: - Natuurgebied Simli 3: Het plaatsen van omheining was gepland. De oude omheining is door werken aan de Kinderlaan verdwenen en er is nog geen nieuwe teruggeplaatst. De bedoeling was om op enkele plaatsen een opening te laten, zodat de bezoekers gekanaliseerd worden. De onderhandelingen tot aankoop van de duinen door provincie zijn voorlopig stilgelegd, de borden met melding van “beschermd landschap” voor Simli 3 duinen zijn wel aangebracht.

KLE: De kern van het GNOP-actieprogramma met betrekking tot KLE's is het opstellen van een subsidiereglement voor de aanplant/ aanleg en onderhoud van KLE's. De doelstelling is een financiële tussenkomst te voorzien voor de aanleg en het onderhoud van poelen en walgrachten, hagen, houtkanten, knotbomen, hoogstammige bomen en hoogstammige fruitbomen. Deze elementen moeten van landschappelijke en/of natuurwetenschappelijke of cultuurhistorische betekenis zijn. Op heden is enkel voor het onderhoud van knotwilgen een gemeentelijke toelage voorzien (gemeenteraadsbeslissing van 8 april 2004) (zie ook actie ‘Behaag het Landschap’).


o

Beheerovereenkomsten: De landbouwers kunnen een beheerovereenkomst afsluiten met de VLM in uitvoering van het natuurdecreet. De stad Nieuwpoort ondersteunt dit gewestelijk initiatief nog eens door op alle pakketten 30% extra subsidie te geven (gemeenteraadsbeslissing van 30 januari 2003).

o

Actie ‘Buitengewone vogels’: De voorbije jaren zette de provincie West-Vlaanderen in de Westhoek, samen met de gemeenten LoReninge, De Panne, Diksmuide, Veurne, Vleteren, de gemeenten van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, de werkgroep de Kerkuil en Natuurpunt, het natuurfonds Westland, het Provinciaal Centrum voor Landbouw en Milieu en AMINAL afdeling Natuur, de campagne “buitengewone vogels” op. Het doel van de actie ‘Buiten-gewone vogels’ is de zeldzame soorten (steenuil, kerkuil, kievit, bruine kiekendief, huiszwaluw, boerenzwaluw en gierzwaluw) in de onmiddellijke omgeving van de mens via een aantal maatregelen extra kansen tot broedsucces te geven. In de jarenlange harmonieuze samenleving tussen de mens en deze vogels is de voorbije decennia verandering gekomen. Moderne landbouwtechnieken laten de landbouwers toe al vroeg in het voorjaar de grond te bewerken. Op dat ogenblik broeden de weidevogels (kievitten). De legsels gaan vaak verloren. Door de verhoogde grasproductie kunnen er meer koeien op een perceel grazen dan vroeger. Dit betekent meer kans op vertrapping van de nesten. Het maaien gebeurt nu vaker en vooral vroeger. Op dat ogenblik broeden de grondbroeders, zoals de kievitten. De kuikens lopen veel risico om uitgemaaid te worden. De jongen van de bruine kiekendief zijn eveneens erg kwetsbaar. Ze kunnen nog niet vliegen op het ogenblik dat de wintergranen of grassen geoogst worden. In het College van Burgemeester en Schepenen van 21-2-2000 werd beslist dat ook Nieuwpoort zal meewerken aan dit initiatief. In het kader van dit project werden reeds allerlei acties ondernomen: - het plaatsen en controleren van nestbakken voor kerkuil: Alle kerkuilenbakken worden jaarlijks gecontroleerd door leden van de natuurwerkgroep de Kerkuil met hulp van een personeelslid van de stad Nieuwpoort (+ bedrijfsvoertuig). - Het waarnemen en beschermen van bruine kiekendieven (project Harrier Rescue). - Inventarisatie van nesten van zwaluwen. - Het ontlenen van wildredders (zie GNOP-acties)

o

Ecologisch bermbeheer: De stad Nieuwpoort beoogt op termijn de omschakeling van een traditioneel bermbeheer met klepelmaaier naar een botanisch bermbeheer. In eerste instantie werd een ecologisch verantwoord bermenbeheer uitgevoerd op de Nieuwendammeweg en Brugse vaart. Op deze plaatsen wordt een bloemrijke polderwegberm beoogd. Alle wegbermen op het grondgebied van Nieuwpoort worden tweemaal per jaar gehooid, zonder bemesting. De meeste wegbermen worden gemaaid in opdracht van het stadsbestuur volgens het bestek. De richtlijnen van het Bermbesluit dienen hierbij nageleefd te worden. Op kruispunten wordt omwille van de veiligheid soms vroeger en frequenter gemaaid dan aangegeven in het Bermbesluit. Bij besluit van het College van Burgemeester en Schepenen dd. 11 maart 2002 werd de goedkeuring gegeven om deel te nemen aan de organisatie voor een cursus bermbeheer. In ruil kunnen de opgeleide vrijwilligers later daadwerkelijk betrokken worden bij de inventarisatie. Tot op heden werd 1 bijdrage ontvangen van de heer Defoer Philip. Het gaat over de wegbermen van de Hemmestraat, de Verschen Dijk en de Polderdijk. De meeste bermplanten bloeien in juni, en voor sommige delicatere


167

soorten zijn andere maaidata vereist. Deze laatste worden bepaald door het bermtype. De bermen kunnen volgens Arnout Zwaenepoel ingedeeld worden in 37 types, waarin een bepaalde groep planten optimaal groeit. De Verschen dijk behoort tot het Veldllathyrus-Gulden sleutelbloem-type (type 19). De Hemmestraat (beide bermen) tot het Gewone pastinaak-Akkerwinde-type (type 17). De Polderdijk (beide bermen) tot het witte klaver-Engels raaigras-type (type 18). Voor deze 3 types is een eerste maaibeurt na 15 mei (voor 15 juni) en een tweede na 15 september optimaal. o

Natuur- en milieueducatie: Natuurrecreatief aantrekkelijk en toegankelijk maken van de Koolhofput (zoals parking voor vissers, vogelkijkhut, picknickruimte met banken) Ieder jaar wordt deelgenomen aan de Week van de Zee (ism Kinderboerderij de Lenspolder) MOS-Groene School: In Nieuwpoort wordt door de secundaire scholen deelgenomen aan MOS-Groene School. Zo zijn er reeds plannen uitgevoerd voor het aanleggen van een kruidentuin voorzien van paadjes, en het in gang zetten van een composthoop. Deelname aan de “Dag van de natuur”: Nieuwpoort verleent haar medewerking aan de ‘Dag van de Natuur’, dit initiatief biedt de het grote publiek de kans van dichtbij kennis te maken met natuur. In 2002 werden bomen aangeplant aan het pompgemaal ism de scholen en de milieuraad. In 2003 wordt om diverse redenen geen actie voorzien te Nieuwpoort. Een inspanning wordt gedaan om volgende jaren iets te voorzien. Deelname aan “36 uur Natuur”: De stad Nieuwpoort verleent haar medewerking aan het project ‘36 uur Natuur’. Deze actie betrekt jongeren (12-14 jaar) 3 dagen lang actief in het natuurbeheer en natuurbehoud (in Krokus verlofperiode). Milieubeleving en avontuur staan centraal. Deze jaarlijkse actie is een samenwerking tussen 4 gemeenten (de Panne, Koksijde, Nieuwpoort en Veurne), waarbij elke gemeente telkens één dagactiviteit verzorgt en de vierde gemeente instaat voor het slotevenement. Vzw ‘De Boot’ staat in voor de praktische organisatie. Opvang vogels en wilde dieren in Nieuwpoort in samenwerking met vogelopvangcentrum te Oostende. Er is een permanentiedienst voorzien. Organiseren van excursies (vb vroegochtendexcursies in de Ijzermonding) en cursussen (vb wegberminventaris)

o

Opvolging van het decreet op het natuurbehoud: De natuurvergunningsdatabank is reeds operationeel. Tot nu toe werd één natuurvergunning verleend door het stadsbestuur. Het aanvragen van een natuurvergunning is weinig bekend bij de bevolking. Daarom werd in het najaar van 2002 gestart met een infocampagne over de verplichting tot aanvragen van natuurvergunningen of meldingen. Hierbij wordt samengewerkt met de Politiezone Westkust Directie Gerechtelijke/milieu.

3.3.1.2 3.3.1.2.1


Het gebiedsgericht natuurbeleid in Vlaanderen wordt ook in belangrijke mate vorm gegeven vanuit het internationale natuurbeleid. De Europese Unie verplicht de lidstaten via twee complementaire richtlijnen, de Vogelrichtlijn (EG-richtlijn 79/409/EEG van 2 april 1979) en de Habitatrichtlijn (EG-richtlijn 92/43/EEG van 21 mei 1992) tot het afbakenen van een aantal bijzondere beschermingszones. - Sinds 2 april 1979 werd de EU-Vogelrichtlijn 79/409/EEG van de Europese Commissie van kracht inzake het behoud van de vogelstand. Volgens artikel 4.1 van deze richtlijn moeten er speciale

168


beschermingsmaatregelen getroffen worden voor de leefgebieden van de in Bijlage I van deze richtlijn vermelde vogelsoorten, opdat deze soorten daar waar zij nu voorkomen kunnen voortbestaan en zich kunnen voortplanten. Deze in Bijlage I opgenomen lijst werd door de Richtlijn 85/411/EEG van de Europese Commissie inzake het behoud van de vogelstand uitgebreid tot 144 vogelsoorten. In Vlaanderen werden 23 EU-Vogelrichtlijngebieden afgebakend. Op het grondgebied van Nieuwpoort bevinden zich delen van het EG-Vogelrichtlijngebied “Westkust” (gebiedscode 2.1). Deze zones liggen thv de Ijzermonding (natuurreservaat) en de Kartuizerduinen. In dit gebied komen enkele Annex I-soorten voor, hoewel niet broedend. Het is vooral belangrijk als doortrek- en pleisterbegebied voor Bijlage I-soorten. Vermeldenswaard zijn Grote Stern (Sterna sandvicensis: 50); Visdief (Sterna hirundo: >500); Dwergstern (Sterna albifrons: 50); Sperwergrasmus (Sylvia nisoria: 1-2). -

De EU-Habitatrichtlijn 92/43/EEG van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna beoogt het waarborgen van de biologische diversiteit, door het instandhouden van de natuurlijke habitats en van de wilde fauna en flora binnen de EU-lidstaten. In Vlaanderen werden 40 EG-Habitatrichtlijngebieden aangeduid. Binnen Nieuwpoort liggen de delen van het EG-Habitatrichtlijngebied “Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin” (gebiedscode BE2500001) die hun weerslag hebben op het natuurbeleid in de gemeente (speciaal aandachtsgebied binnen de Samenwerkingsovereenkomst) . Het gaat om de volgende zones: Ijzermonding (natuurreservaat), duin-strandovergang tussen Ijzer en grens met Middelkerke, de Kartuizerduinen, tussen Vakantiedorp en Revalidatiecentrum Ter Duinen (thv RWZI) en Littobos.

Voor de instandhouding van de habitats zal een Europees ecologisch netwerk (Natura 2000) worden gevormd, bestaande uit speciale beschermingszones (EG-Habitatrichtlijngebieden). Op basis van lijsten van gebieden voorgesteld door de lidstaten, zal de Commissie een lijst selecteren van ‘gebieden van communautair belang’. Daarop wijst de lidstaat het gebied als speciale beschermingszone aan. Ook de EG-vogelbeschermingszones zullen deel uitmaken van het aldus tot stand gebrachte ecologisch netwerk. Binnen beide gebieden (Habitat- en Vogelrichtlijngebieden) geldt een speciaal beschermingsregime. Voor plannen en projecten met (kans op) significante negatieve effecten op de natuurlijke kenmerken van het gebied moet een passende beoordeling gemaakt worden van de gevolgen voor het gebied, rekeninghoudend met de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied. Deze passende beoordeling gaat na of er schadelijke effecten zijn en indien dit het geval is, of er alternatieve oplossingen bestaan en welke compenserende maatregelen er mogelijk zijn. Zoniet, dan is het plan of project enkel toelaatbaar indien er dwingende redenen van groot openbaar belang zijn. Hierbij wordt door de lidstaat alle nodige compenserende maatregelen genomen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 behouden blijft. Het beleidskader met betrekking tot natuur op Vlaams niveau wordt hoofdzakelijk bepaald door het Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (21 oktober 1997) of Natuurdecreet en haar uitvoeringsbesluiten. Dit decreet vervangt bijna volledig de vroegere wet op het natuurbehoud van 12 maart 1973. Het Vlaamse beleid inzake natuurbehoud en de vrijwaring van het natuurlijk milieu is gericht op de bescherming en ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu, op de handhaving of het herstel van de daartoe vereiste milieukwaliteit en op het scheppen van een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak, waarbij educatie en voorlichting van de bevolking inzake natuurbehoud wordt gestimuleerd. Het decreet op het natuurbehoud steunt op twee pijlers: 1. Enerzijds is er het horizontale beleid waarbij er van uitgegaan wordt dat natuur niet langer restgebied is, maar als een punt van zorg bij elke activiteit en op elk niveau moet beschouwd worden. Het decreet gaat uit van het stand still-principe voor de bestaande natuur, wat betekent dat er geen natuur meer verloren mag gaan. Tegelijk wordt een zorgplicht voor de natuur door de burger ingevoerd: het


169

verplicht nemen van alle mogelijke maatregelen om de schade aan natuur redelijkerwijze te beperken. Vergunningsverlenende overheden, vooral gemeentebesturen, kunnen dus vergunningen weigeren of voorwaarden opleggen als vermijdbare natuurschade zou ontstaan. Natuur in de bebouwde omgeving behoort specifiek tot de uitvoerende verantwoordelijkheid van de gemeenten. Door de Vlaamse regering kunnen maatregelen getroffen worden om de gemeenten hierbij te ondersteunen. Dit geldt ook voor het ontwikkelen van kleine landschapselementen door gemeenten om natuurverbindingen tot stand te brengen. 2. Anderzijds is er het gebiedsgerichte beleid. Cruciaal zullen afbakening van het Vlaamse Ecologische Netwerk (VEN) en Integraal Verweving- en Ondersteunend Netwerk (IVON) zijn. Het VEN bestaat uit Grote Eenheden Natuur (GEN) en Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling (GENO). Het IVON bestaat uit natuurverwevingsgebieden (NVWG) en natuurverbindingsgebieden (NVBG). In deze gebieden dient een natuurgericht beheer te gebeuren. Onder meer de gemeenten zijn ertoe gehouden de nodige maatregelen te nemen om de bestaande natuurwaarden in het IVON te beschermen en te ontwikkelen. In deze gebieden zullen een aantal algemene maatregelen ter bescherming van het natuurlijk milieu van kracht zijn. Deze maatregelen hebben betrekking op natuurinrichting en natuurrichtplannen, vrijwillige beheerovereenkomsten en verwerving (recht van voorkoop, onteigening ten algemene nutte) (Bron: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Afdeling Natuur, 1998). Op 19 juli 2002 bracht het Vlaams Parlement ingrijpende wijzigingen aan in het Natuurdecreet. Enerzijds wilde het de Vlaamse regelgeving in overeenstemming brengen met de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. De Vlaamse regering besloot op 19 juli 2002 om de eerste selectie van gebieden voor het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) voorlopig vast te stellen. Bij Besluit van 18 juli 2003 verscheen op 17 oktober 2003 in het Belgisch Staatsblad de lijst van gebieden die definitief als VEN gebied afgebakend zijn. De afbakening van de 2de fase van het VEN en de afbakening van de IVON-gebieden is reeds gestart. Binnen Nieuwpoort werden bij de afbakening tijdens de 1ste fase de volgende VEN-gebieden afgebakend: - ‘Middenkust’: Ijzermonding, strand-duinovergang thv grens met Middelkerke (militaire camping) (alle gebieden aangeduid als GEN); - ‘Westkust’: Kartuizerduinen/Simli III, tussen Vakantiedorp en Revalidatiecentrum Ter Duinen (thv RWZI) en Littobos (alle gebieden aangeduid als GEN). Het Maatregelenbesluit (voluit: het Besluit van de Vlaamse regering houdende maatregelen ter uitvoering van het gebiedsgericht natuurbeleid) is goedgekeurd op de Vlaamse Regering van 21 november 2003 (BS 27 januari 2004) en is van kracht sinds 1 januari 2004. Dit besluit behelst de maatregelen die algemeen gelden in VEN en IVON of die via natuurrichtplannen gebiedsspecifiek kunnen worden ingevoerd. Er zijn ook mogelijkheden voor het afsluiten van natuurprojectovereenkomsten. Duinendecreet: Decreet van 14 juli 1993 houdende maatregelen tot bescherming van de kustduinen (BS 31 augustus 1993), gewijzigd door de decreten van 21 december 1994 (BS 30 december 1994) en 29 november 1995 (BS 30 november 1995): Het decreet voegt een hoofdstuk “specifieke bepalingen voor de maritieme duinstreek” toe aan de natuurbehoudswet van 1973. De aanduiding van de beschermde gebieden gebeurde in verschillende fasen en werd bij decreet afgerond op 29 november (1.069 ha). De eerste afbakening gebeurde op 15 september 1993 en werd van kracht op 17 september 1993. In totaal werden 336 ha beschermd duingebied en 769 ha voor het duingebied belangrijk landbouwgebied beschermd. De bescherming krachtens het duinendecreet houdt een volledig bouwverbod in, welke ook de stedenbouwkundige bestemming weze van de grond. Het bouwverbod heeft betrekking op de werken die bouwvergunningsplichtig zijn. Het bouwverbod geldt echter niet voor verbouwing, herbouw of uitbreiding

170


van bestaande landbouwbedrijven, voor zover deze werken geen wijziging van de landbouwbestemming tot gevolg hebben. Het decreet bepaalt in dit verband ook dat landbouwgronden, die volgens het gewestplan gelegen zijn in agrarisch gebied, enkel als voor het duinengebied belangrijk landbouwgebied kunnen beschermd worden en dat hun landbouwkundige bestemming onverminderd blijft voortbestaan. Voor de nieuw beschermde gebieden beoogt het definitief Duinendecreet de inrichting van een openbaar onderzoek, een verdere detallering van het bouwverbod en een vernieuwing van de schadevergoedingsregeling. De beschermde duingebieden zijn : - Het duingebied bij de IJzermonding - Het duingebied tussen Vakantiedorp en Revalidatiecentrum Ter Duinen (thv RWZI) De voor het duingebied belangrijke landbouwgebieden: - Het gebied rond de Lenspolder Het bermbesluit (B. Vl. Reg. van 27 juni 1984 houdende maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen). Het bermbesluit beoogt een natuurvriendelijk bermbeheer te stimuleren via een aangepast maaibeheer met daartoe geschikt materieel en met verbod tot gebruik van biociden. Het besluit is van toepassing op bermen en taluds langs zowel wegen, spoorwegen als waterlopen waarvan het (on)kruidbeheer toebehoort aan o.a. openbare besturen. De regelgeving i.v.m. beheerovereenkomsten is uitgewerkt in een aantal besluiten van de Vlaamse Regering en ministeriële besluiten. Opeenvolgend zijn te noteren: B. Vl. Reg. van 13 april 1999 en ministerieel besluit van 04 juni 1999, B. Vl. Reg. van 10 oktober 2003 en ministerieel besluit van 18 december 2003 (en wijziging op 18 december 2003), B. Vl. Reg. van 10 november 2000, B. Vl. Reg. van 16 maart 2001 en ministerieel besluit van 11 juni 2004. Sinds januari 2000 kunnen landbouwers een beheerovereenkomst sluiten met de Vlaamse overheid. In ruil voor het uitvoeren van een aantal maatregelen en het naleven van bepaalde voorwaarden krijgt de beheerder jaarlijks een vergoeding. De maatregelen uit de beheerovereenkomst zijn erop gericht om de kwaliteit van het milieu, de natuur of het landschap te behouden of te verbeteren. Als men een beheerovereenkomst sluit, is men verplicht om de maatregelen uit te voeren zoals ze in de beheerovereenkomst zijn beschreven. Het is mogelijk een beheerovereenkomst te sluiten voor zeven verschillende beheerdoelstellingen: weidevogelbeheer, perceelsrandenbeheer, herstel, ontwikkeling en onderhoud van kleine landschapselementen, botanisch beheer, erosiebestrijding, beheerovereenkomst water en beheerovereenkomst natuur. De eerste vijf kaderen binnen de natuurwetgeving, de laatste twee binnen de mestwetgeving (VLM, 2004d). De beheerovereenkomsten voor weidevogelbeheer, botanisch beheer en natuur kunnen slechts in bepaalde gebieden afgesloten worden. Binnen Nieuwpoort zijn de volgende afbakeningen gelegen voor de afsluiting van beheerovereenkomsten: - Weidevogelbeheer: ten noorden van de E40 tussen de Koolhofvaart en de grens met Koksijde, ten zuiden van het spaarbekken en ten noorden van de Gravensluis-Nieuw Bedelf (thv Boterdijkbrug); - Botanisch beheer: zelfde gebieden als weidevogelbeheer - Natuur: op percelen permanent grasland waar het bemestingsverbod van kracht is. Op 01 november 2004 waren op het grondgebied van de stad 138 beheersovereenkomsten gesloten, met in totaal 15 landbouwers. Volgend overzicht kan gegeven worden: Type beheersovereenkomst Aanleg poel Onderhoud poel Aanplant heg


Aantal 2 4 5

171

Onderhoud houtkant/-wal Perceelsrandenbeheer waterloop - akker (gras) Perceelsrandenbeheer waterloop - hooiweide/-land

12 103 12

De Vlaamse regering kan terreinen die van belang zijn voor het behoud en de ontwikkeling van de natuur of voor het behoud en het ontwikkelen van het natuurlijk milieu aanwijzen of erkennen als natuurreservaat. Verschillende statuten van beschermd natuurgebied zijn te onderscheiden. “Vlaamse natuurreservaten” (vroeger “staatsnatuurreservaten”) worden beheerd door AMINAL, afdeling Natuur. Verschillende natuurterreinen zijn in huur of eigendom van terreinbeherende verenigingen. Deze natuurreservaten kunnen door de Vlaamse regering als “erkend natuurreservaat” worden aangeduid. De overige natuurreservaten zijn niet door de Vlaamse regering erkend. Voor elk natuurreservaat wordt een beheersplan opgesteld. Het vermeldt de maatregelen die worden getroffen voor het beheer en de inrichting van het gebied. De volgende erkende en niet-erkende natuur- en bosreservaten en gebieden met groenbeheer in Nieuwpoort (gegevens afkomstig van AMINAL Afdeling Natuur, mei 2004) kunnen onderscheiden worden: Ijzermonding, Militair domein Lombardsijde, de duinen ten westen van Nieuwpoort-Bad (Simli III) en Groenendijk (Victorlaan). De stad Nieuwpoort is vertegenwoordigd in de adviescommissie voor de groep Vlaamse Natuurreservaten “De Duinen en Bossen van De Panne”, “Hannecartbos”, “Ter Yde”, “De IJzermonding” en andere Vlaamse Natuurreservaten gelegen op het grondgebied van de gemeenten De Panne, Koksijde en Nieuwpoort (in uitvoering van art. 34§3 van het decreet Natuurbehoud). Voor het Vlaams natuurreservaat de IJzermonding werd door Westtoer i.s.m. de afdeling Natuur WestVlaanderen een bezoekersonthaalplan opgesteld. Daarnaast werd een project Educatieve Onthaalstructuur IJzermonding, goedgekeurd op 26 juni 2003, uitgevoerd. De realisatie van de infrastructuur (netwerk van informatieborden, fietsenstallingen en zitbanken) werd op 13 mei 2005 officieel ingehuldigd. Ruilverkaveling, landinrichting en natuurinrichting - Ruilverkavelingsprojecten: Door de wet van 25 juni 1956 wijzigde het ruilverkavelingsinstrument van vrijwillige ruilverkaveling naar ruilverkaveling uit kracht van wet. De wet van 12 juli 1970 houdende ruilverkavelingen van landeigendommen bij kracht van wet vervangt die van 25 juni 1956 en is nu nog van toepassing. Deze wet werd aangevuld door de wet van 11 augustus 1978 houdende bijzondere bepalingen eigen aan het Vlaamse Gewest en bood vanaf dan meer mogelijkheden op vlak van natuur- en milieuzorg (maatregelen tot landinrichting). Ruilverkaveling is de bevoegdheid van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Ruilverkaveling herschikt landbouwpercelen binnen een vooraf afgebakend gebied. Hiermee wordt gestreefd naar aaneengesloten, regelmatige en gemakkelijk toegankelijke kavels die zo dicht mogelijk bij het landbouwbedrijf liggen. Ruilverkaveling past zich hierbij in het ruimtelijke ordenings-, het milieuen natuurbeleid en het plattelandsbeleid. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om bij te dragen aan natuur- en landschapszorg, zorg voor cultuurhistorisch en archeologisch erfgoed, recreatief medegebruik, ... in evenwicht met de landbouwkundige verbeteringen. Ruilverkavelingsprojecten worden uitgevoerd in gebieden met een hoofdzakelijk landbouwkundige bestemming. Ze liggen verspreid over gans Vlaanderen, met concentratie in de voornaamste landbouwstreken (Vlaamse Landmaatschappij, 2004a). Binnen Nieuwpoort zijn twee ruilverkavelingsprojecten gesitueerd: Ramskapelle en AdinkerkeOostduinkerke.

172


De krachtlijnen van de ruilverkaveling Adinkerke-Oostduinkerke voor het grondgebied van Nieuwpoort zijn: o o o o o o

Natuurbouwproject langsheen de Canadalaan, ter hoogte van het Littobos Wandelpad langsheen het Littobos en gedeeltelijk langsheen de Waterloop zonder naam Behoud (herstel) weidelandschap ter hoogte van de Lenspolder Beplanting langsheen de Victorlaan Tussen de Canadalaan en de Kinderlaan : gedeeltelijk Duin-polder overgang, in de buurt van Nieuwpoort – Stad gedeeltelijk bos Routes langsheen het kanaal Nieuwpoort – Duinkerke

De thematische studies van de ruilverkaveling Adinkerke-Oostduinkerke werden reeds uitgevoerd. De Coördinatiecommissie heeft aan de minister geadviseerd om het gebied op te delen in 2 mogelijke ruilverkavelingsprojecten. Van zodra duidelijkheid bestaat betreffende de natuur-, bos- en agrarische structuur (in het kader van de VERAF afbakening, wat staat voor verwewing en afbakening, die ondermeer reeds de sectorale visies inzake de gewenste agrarische structuur en gewenste natuur- en bosstructuur formuleerde wat leidde tot de kaart met de GEN zijnde grote eenheden natuur) kunnen stappen ondernomen worden om het ruilverkavelingsproject opnieuw op te starten. De vraag van de minister om de relatie te onderzoeken tussen het conceptplan van de ruilverkaveling Adinkerke-Oostduinkerke en de bosuitbreidingsinitiatieven van de afdeling Bos en Groen is in 2002 aan de toenmalige bevoegde minister Mevr. Dua bezorgd. -

Landinrichtingsprojecten: Omdat in Vlaanderen nood is aan samenwerking bij de bescherming en de inrichting van de open ruimte, werd landinrichting in 1988 wettelijk gedefinieerd in het oprichtingsdecreet van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Het oprichtingsdecreet vat landinrichting op als een sectoroverschrijdende aanpak voor de bescherming en de actieve inrichting van de open ruimte, in grote gebieden met een regionale omvang. Via verschillende uitvoeringsbesluiten werd de landinrichting geoperationaliseerd en een subsidieregeling uitgewerkt. Op 28 mei 2004 werd het 'Besluit van de Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de procedure tot opmaak van landinrichtingsplannen en houdende opheffing van het besluit van de Vlaamse regering van 6 juni 1996 houdende nadere regelen betreffende de landinrichting en houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van de landinrichtingswerken' of kortweg het 'actualisatiebesluit landinrichting' definitief goedgekeurd door de Vlaamse regering. Landinrichting is 'het bevorderen, voorbereiden, integreren en begeleiden van maatregelen die uitgaan van de bevoegde overheden en die gericht zijn op het vrijwaren en meer geschikt maken van gebieden conform de ruimtelijke ordening'. Landinrichting vormt 'een instrument voor de coördinatie van de inrichting en de projectmatige integrale inrichting van gebieden in uitvoering van de ruimtelijke ordening'. Landinrichting is van toepassing binnen volgende gewestplanbestemmingen: o Landelijke gebieden o Recreatiegebieden o Woongebieden met landelijk karakter o Ontginningsgebieden o De Vlaamse regering kan bij uitzondering ook andere gebieden aanduiden. De actualisatie volgt uit een gedachtewisseling in de commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement op 19 juni 2002 rond het globale inrichtingsbeleid in het Vlaamse Gewest. Tijdens deze gedachtewisseling kwam de idee van een geïntegreerd inrichtingsinstrument naar boven, maar werd besloten om op korte termijn de bestaande inrichtingsinstrumenten (o.a. landinrichting) te actualiseren en beter op elkaar af te stemmen.


173

Specifiek voor landinrichting werd uitgegaan van volgende verbetermogelijkheden: o meer vraaggestuurd werken; o inrichtingsvraagstukken divers naar aard en inhoud; o verhogen flexibiliteit; o verhogen participatie en betrokkenheid; o primaat van de politiek; o performante toekenning van subsidies. De actualisatie betreft een aanpassing van de landinrichtingsprocedure en een aanpassing van het subsidiebesluit voor de subsidies aan gemeenten en provincies. Op 23 oktober 1991 besliste de Vlaamse Regering tot het opstellen van het landinrichtingsproject “De Westhoek”. Het grondgebied van Nieuwpoort behoort hier volledig toe (goedgekeurd door de Vlaamse Regering in juni 1995). De opties die betrekking hebben op het grondgebied van Nieuwpoort worden vermeld in bijlage 7 (b). -

Natuurinrichtingsprojecten: De wettelijke grondslag voor de natuurinrichting is te vinden in het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (gewijzigd bij Decreet van 19 juli 2002). Natuurinrichtingsprojecten zijn gericht op een optimale inrichting van een gebied met het oog op het behoud, het herstel, het beheer en de ontwikkeling van natuur en natuurlijk milieu in het VEN (zie VEN-IVON), de speciale beschermingszones en in groen-, park-, buffer-, bos- en bosuitbreidingsgebieden en de ermee vergelijkbare gebieden (Vlaamse Landmaatschappij, 2004c). Binnen Nieuwpoort zijn geen natuurinrichtingsprojecten gesitueerd.

Het algemene referentiewerk voor natuurbehoud en -ontwikkeling in de duingebieden wordt gevormd door de “Ecosysteemvisie voor de Vlaamse Kust” (Provoost et al. 1996). Deze studie behandelt vanuit de sector natuurbehoud de gewenste ruimtelijke invulling van de duingebieden van de Vlaamse Kust. De ecosysteemvisie beoogt een integraal beheer van alle voor het duinen kustgebied belangrijke habitats en de erin voorkomende planten- en diersoorten en doet voorstellen naar de ontwikkeling ervan. Het globaal streefbeeld omvat een aantal verschillende types van gebieden met elk hun specifieke functie. -

Gebieden met hoge actuele natuurwaarden: De natuurwaarden in deze gebieden moeten behouden en waar mogelijk ook versterkt worden. Aan de kust kunnen bijna alle natuurgebieden als halfnatuurlijk worden beschouwd, of kunnen als een vorm van natuur in urbane omgeving worden beschouwd. Hoewel de biodiversiteit duidelijk het uitgangspunt vormt, wordt hierbij geopteerd voor ‘zo natuurlijk mogelijke’ beheersvormen. (begrazing, activeren lokale verstuiving,…). Voor de duingebieden dienen op korte termijn beheersplannen opgemaakt te worden die optimale natuurontwikkelingscenario’s uitwerken. Voor Nieuwpoort werden de volgende gebieden geselecteerd: Simli-III duinengebied en de Litto-duinen. Gebieden die in aanmerking komen voor een dynamisch kustzonebeheer in een halfnatuurlijk landschap: De Ijzermonding en campings tussen IJzermonding en Sint-Laureins.

-

Gebieden met lage actuele maar hoge potentiële natuurwaarden: Deze gebieden situeren zich vooral aan de binnenduinrand en bestaan voor het merendeel uit akkers en cultuurgraslanden. Gebieden die in aanmerking komen voor activering micro-meso-verstuiving in een half-natuurlijk landschap: Lenspolder. Ook het ecologisch streefbeeld van de duin-polderovergangen komt hier aan bod. De actueel minder maar potentieel waardevolle duin-polderovergangsgebieden dienen volgens deze visie als halfnatuurlijke landschappen te worden ingericht en beheerd.

174


o Overgangsgebieden tussen Oostduinkerke en Nieuwpoort – Groenendijk o Noordelijk en zuidelijk deel duin-polderovergangsgebied Lenspolder In een aantal strandgebieden kan de natuurwaarde door aangepast beheer (selectief reinigen, recreatie kanaliseren,….) sterk verhoogd worden.De strandzone op de rechteroever van de IJzermonding wordt voor Nieuwpoort aangeduid. -

Geringe actuele en potentiële natuurwaarde, mogelijkheden voor functieverweving met landbouw, recreatie, wonen en industrie: Voor de gebieden met een geringe actuele en potentiële natuurwaarde wordt een functieverweving voorgesteld met landbouw en/of recreatie. o Deel Linkeroever IJzermonding (functieverweving natuur met recreatie) o Deelgebieden Groenendijk en Lenspolder (functieverweving natuur met recreatie en landbouw).

Voor de duin-polderovergangsgebieden van de Westkust werd door Natuurreservaten VZW het actieplan Orchis opgesteld (Bonte, 1994). Dit plan beoogt een bescherming en ontwikkeling van natuur in de duinpolder overgangsgebieden van de Westkust. Hierin worden de volgende actiepunten voorgesteld: - Alle binnenduinen binnenduinrandgebieden dienen als R-gebied te worden aangeduid. - Waterwinning in de voorliggende duinen dient afgebouwd, tevens is een hydrologische isolatie t.o.v. de achterliggende polders gewenst. - Nieuwvorming van natte terreinen (kalkmoerassen) is gewenst. - Beheer: extensieve beweiding zonder bemesting of bijvoederen om een mozaïeklandschap van kalkminnend nat en droog grasland en struweel te verkrijgen. - Op de “echte” poldergronden kunnen natuurgetrouwe wandelbossen worden aangeplant. Daarnaast is er ook een actieplan voor het beheer en de duurzame ontwikkeling van het duingebied tussen de Franse grens en Westende - Geïntegreerd kustzonebeheer (februari 2000). Het project kadert in het Europese TERRA-project voor de uitwerking van een geïntegreerd kustzonebeheer. Hierin is een gebiedsvisie en actieplan uitgewerkt voor het beheer en de duurzame ontwikkeling van het duingebied tussen de Franse grens en Westende. Het verenigen en het integreren van natuurbehoud, kustverdediging, recreatie- en landbouw/bosactiviteiten, waterwinning en militaire activiteiten met de natuurlijke kwaliteiten van het gebied, vormde hierbij de uitgangspunten. Op basis van de bestaande planologische bestemmingen, waarden en potenties en kwetsbaarheden, werden de gebieden onderverdeeld in hoofdfuncties natuur, landbouw of verwevingsgebied. “Binnen de hoofdfunctie natuur staan natuurbehoud en/of ontwikkeling centraal en zijn zachte recreatievormen mogelijk. Verwevingsgebieden streven naar een verweving en integratie van verschillende sectoren. In deze gebieden komen naast de functies natuur ook andere sectoren zoals recreatie en landbouw aan bod.” - Simliduinen: Er wordt voor dit gebied geopteerd voor de hoofdfunctie natuur waarbij natuurgebonden, zacht geleide recreatie voorgesteld wordt op een officieel padennet. - Groenendijk (gebied tussen de Simliduinen en de Lenspolder): Hierin werd geopteerd om het gebied de functie verweving natuur met recreatie (speelweide, picknick) te geven. De huidige en toekomstige betekenis van het gebied voor landbouw is hier sterk achterhaald. Indien een natuurherstel en ontwikkelingsplan voor dit gebied zal opgesteld worden, wat wenselijk is gezien de hoge potentiële natuurwaarden van het gebied, zou een gedeeltelijke afsluiting van de meest kwetsbare zones voor recreatie wenselijk zijn. - Noordelijke duin-polderovergang Lenspolder: Er wordt voor dit gebied geopteerd om het aan te duiden als verwevingsgebied voor natuur, recreatie en landbouw. Landbouw blijft mogelijk onder beheersovereenkomsten. De polder zelf is geschikt om


175

-

aan zachte vormen van recreatie te doen met een multifunctioneel bos en uitgestippelde wandelen fietspaden. Duingebied Militair domein (IJzermonding): In dit gebied wordt de hoofdfunctie natuur vooropgesteld, met een geleide zachte recreatie als recreatieve mogelijkheid (natuurgebonden recreatie). De zeewerende functie van de duinen, die sterk onderhevig zijn aan afslag, dient hier in een structureel en geïntegreerd kustzonebeheer gezien te worden met aandacht voor de ecologische aspecten van de zeereepduinen.

Het structuurplan “Bos en natuurgebied Lenspolder en Zelte” (Nieuwpoort – Koksijde) van 1997stelt een gebiedsvisie voor dit gebied voorop. Voor de duin-polderovergangsgronden van de Lenspolder wordt voor het noordelijk deel ervan een open graslandgebied met herstel van de kwelpotenties vooropgesteld. Voor het zuidelijk deel van de Lenspolder wordt geopteerd voor bebossing met inheemse loofboomsoorten. De Lenspolder komt in aanmerking voor bosuitbreiding. Recreatief (zacht ) medegebruik is mogelijk, onder de vorm van wandelen, fietsen, spelen (speelbos), verbinding van bestaande ruiterpaden en natuureducatie. In het plan werden twee alternatieven aangeboden voor het aanleggen van een speelbos: nl. de zuidoostelijke uithoek, dicht bij het centrum van Nieuwpoort of de noordoostelijke uithoek, dicht bij de verblijfsparken en de nieuwe woonwijk (Yachthavenwijk). Voor het gebied tussen de IJzermonding en de gebouwen van het militair domein, met de aanpalende Hemmepolder, werd in 1996 een gebiedsvisie en beheersplan opgesteld. Het gebied omvatte niet alleen de Zeereepduinen maar tevens het schorren- en slikkengebied van de IJzermonding. De zeereepduinen en het strand komen in aanmerking voor de oprichting van een strandreservaat. Dit houdt in dat het volledige strand, vanaf de laagwaterlijn tot en met de zeereepduinen niet vrij toegankelijk is voor het gebied. Er kunnen wel natuureducatieve wandelingen georganiseerd worden. Het streefbeeld van de duinen beoogt een herstel van het oorspronkelijk reliëfrijk karakter van de duinen en de handhaving van een minimale rustverstoring ten behoeve van broedende steltlopers en betredingsgevoelige korstmosvegetaties. Voor het volledige gebied is een inrichtingsplan m.n. het LIFE natuurproject ICCI (Integral Coastal Conservation Initiative) door AMINAL afdeling natuur, BMMM, Belgische Natuur- en Vogelreservaten vzw en WWF opgesteld. Dit project liep van 1997 t.e.m. 2002 en omvatte onder meer de volledige ontmanteling van de voormalige marinebasis van Lombardsijde en de afgraving van opgespoten terreinen ten behoeve van het herstel van de slikken, schorren en duinen van het Vlaams Natuurreservaat “De IJzermonding”. In 2004 werd in opdracht van AMINAL afdeling Natuur van start gegaan met het natuurherstelproject Hemmepolder. Momenteel is hierover een studie in opmaak met als titel de Uitwerking van een mathematisch model en natuurontwikkelingsplannen voor de Hemmepolder te Nieuwpoort (Lombardsijde) met aandacht voor zeewering en waterbeheer. Hierbij wordt samengewerkt tussen de Universiteit Gent, de Katholieke Universiteit Leuven en Marine & Dredging Consultants NV. De studie wordt binnenkort (in 2004) afgerond. Bovendien wordt binnen enkele maanden gestart met de Maatschappelijke kostenbatenanalyse van het natuurherstelproject Hemmepolder. Nieuwpoort zetelt in de begeleidingsgroep. Natuurherstelproject FEYDRA: Het letterwoord FEYDRA staat voor ‘Fossil Estuary of the Yzer Dunes Restoration Action’ en is een natuurherstelproject van de AMINAL - Afdeling Natuur van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap in het kader van het LIFE natuur – programma d.w.z. dat het voor 50 % wordt meegefinancierd door de Europese Unie. FEYDRA loopt van 2002 tot en met 2005. Met het FEYDRA-project wil de Cel Kustzone

176


van de AMINAL - Afdeling Natuur (half -)natuurlijke duinhabitats herstellen in de relicten van de westelijke tak van het voormalig IJzerestuarium, gelegen op het grondgebied van de gemeenten Koksijde (Oostduinkerke) en Nieuwpoort. Het projectgebied heeft al een hele geschiedenis achter de rug en omvat vandaag de dag nog de volgende duinrelicten: - Het "Ter Yde"-duinencomplex, te Oostduinkerke (gemeente Koksijde): Met een oppervlakte van ongeveer 264 ha vormt dit een van de meest waardevolle duingebieden en het derde meest uitgestrekte aaneengesloten duingebied van de Vlaamse kust. Het strekt zich daarbij over een breedte van 2,5 kilometer uit van het Noordzeestrand tot aan de polder (weliswaar doorsneden door enkele wegen). Het kent een grote landschappelijke verscheidenheid. - De "Simliduinen" te Nieuwpoort-Bad: een grotendeels gefixeerd megaparaboolduinlandschap; - Een relict van de fossiele strandvlakte of primaire duinvallei "Groenendijk" (het betreft eveneens een relict van de vroegere IJzermondingsgeul) te Nieuwpoort; - De vroegmiddeleeuwse kopjesduinengordel "Sandeshoved", met inbegrip van zijn overgangszones naar de polders toe, in en rond de Lenspolder te Nieuwpoort (-Stad); - De "Lenspolder", een "Nieuwlandpolder" gewonnen door de opwerping van de Groenendijk omstreeks 1300, bestaande uit kleiig opgevulde zwinnen, een zandige strandwal en vroegmiddeleeuwse duintjes (de "Sandeshoved" = Zandhoofd), te Nieuwpoort en Koksijde. Binnen het FEYDRA-project zal het duinhabitatherstel bereikt worden door het: - Herstellen van een zo natuurlijk mogelijke grondwaterhuishouding van het Ter Yde-duinencomplex door: o Sanering en regeling van de "Beek-zonder-naam" in het Vlaams Natuurreservaat “Hannecartbos" om een betere controle over de waterafvoer via deze drainerende duinbeek te verkrijgen; o Partiële ontbossing in het Vlaams Natuurreservaat “Hannecartbos om de evapotranspiratie te beperken. -

Rechtstreeks herstellen van natte schraallandvegetaties in kalkmoeras en mesofiele tot droge duingraslanden mosduinvegetaties door: o Bovenvermelde partiële 6 ha ontbossing ten behoeve van het herstel van o.a. hooilanden in het alkalisch laagveenmoeras van een fossiele strandvlakte; o De afbraak van het gedesaffecteerd waterzuiveringsstation van Nieuwpoort gevolgd door de herprofilering van het terrein ten behoeve van het herstel van de habitats 'vochtige duinvalleien' en 'open oligo- tot mesotroof water' in de fossiele strandvlakte van Groenendijk; o De ontginning van minstens 4 ha Duindoornstruweel in het Vlaams Natuurreservaat “Ter Yde” ten behoeve van het herstel van de habitats vochtige duinvallei en ‘grijs duin’.

Binnen de grenzen van Nieuwpoort zijn de volgende acties gepland of in uitvoering: Het Waterzuiveringstation van Nieuwpoort en het bijhorend domein (5 hectare) zijn gelegen in de ecologisch waardevolle vochtige duinvallei ‘Groenendijk’ die sinds 1993 beschermd is in het kader van de Duinendecreten. De afbraak van het oude waterzuiveringsstation van Nieuwpoort en de daaropvolgende natuurtechnische milieubouw door herprofilering van het terrein moeten ervoor zorgen dat het 20 ha groot relict van de primaire duinvallei "Groenendijk" over een oppervlakte van 5 ha als ecologisch waardevol kalkmoeras wordt hersteld. Na afbraak van het voormalig waterzuiveringsstation zal het terrein natuurtechnisch beheerd worden en het statuut van Vlaams natuurreservaat krijgen. De basis van het ruimtelijk instrumentarium wordt gelegd in het Decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening (BS 08 juni 1999) en de diverse latere wijzigingen ervan.


177

-

Gewestplan: Het gewestplan is een bodembestemmingskaart en geeft aanwijzingen over wat toegelaten is binnen een bepaald bestemmingsgebied. Aan de afgebakende zones op de gewestplannen zijn algemene en aanvullende stedebouwkundige voorschriften gekoppeld die het grondgebruik vastleggen (K.B. 28 december 1972). In het Decreet van 18 mei 1999 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening (BS 08 juni 1999) is vastgelegd dat in de toekomst gewerkt wordt met ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's). De gewestplannen blijven wel gelden zolang ze niet vervangen zijn door deze nieuwe plannen. De stad Nieuwpoort is gelegen binnen het gewestplan ‘Veurne-Westkust’, goedgekeurd bij KB van 6 december 1976, gewijzigd bij besluit van 18-11-1987, 16-09-1992, 9-12-1992, 19-10-1994, 25-011995, 11-06-1996 en 9-02-1999. Het zuiden van het grondgebied van Nieuwpoort (ten zuiden van het Kanaal Nieuwpoort-Duinkerke) is op het gewestplan aangeduid als landschappelijk waardevol agrarisch gebied. De Lenspolder is aangeduid als agrarisch gebied. De zone rond het monument van Albert I is aangegeven als parkgebied. Ter hoogte van VVW aan de Kreek van Nieuwendamme zijn zones voor parken groengebied aangeduid. Ten noordoosten van Piete Sas is een zone met agrarisch gebied met ecologische waarde vastgelegd. De Ijzermonding is aangegeven als natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat. De strand-duinovergang thv de grens met Middelkerke en tussen Ijzer en grens met Koksijde werd aangeduid als natuurgebied. De Kartuizerduinen zijn aangegeven als natuurgebied. Aan het zuiveringsstation is een bufferzone voor groen aangegeven. Langs de havengeul tussen de monding en de oude Jachthaven is een parkgebied vastgelegd. Het Littobos en het Leopold II-park is op het gewestplan aangeduid als parkgebied.

-

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1997–2007 (RSV): Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een beleidsplan dat op 23 september 1997 door de Vlaamse Regering werd goedgekeurd en dat de basis vormt voor het ruimtelijk beleid in de periode 1997–2007. Het Vlaams Parlement bekrachtigde bij decreet de bindende bepalingen op 19 november 1997 (BS 17 december 1997). Het geeft het beleidskader weer voor de gewenste ruimtelijke structuur en een lange termijnvisie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen. Het behandelt de structuurbepalende elementen van gewestelijk belang en grensoverschrijdende netwerken. In het RSV wordt de gewenste ruimtelijke ontwikkeling gegeven voor vier structuurbepalende elementen en componenten op Vlaams niveau: stedelijke gebieden en stedelijke netwerken, het buitengebied, economische knooppunten en lijninfrastructuren. Het RSV vormt een kader voor de provinciale en gemeentelijke structuurplannen. Elementen uit het richtinggevend gedeelte en bindende bepalingen werken door op het provinciale en gemeentelijke niveau. Hierna wordt een overzicht gegeven van elementen die betrekking hebben op Nieuwpoort:

178

o

Natuurlijke structuur: Voor de kustmilieus (inclusief de duinengordel) worden gebiedsspecifieke ontwikkelingsperspectieven geformuleerd. Meer bepaald worden de ecologische waarden er versterkt door de bestaande natuurgebieden uit te breiden, door bijzondere aandacht te geven aan de relatie strand en duinen en achterliggende polders, door stranden in de omgeving van natuurgebieden af te sluiten voor recreatie en door alternatieven te zoeken voor waterwinning.

o

Nederzettingsstructuur: Nieuwpoort behoort tot het stedelijke netwerk van Vlaams niveau: de Kust. Dit stedelijke netwerk is niet zozeer één aaneengesloten stedelijk gebied dan wel een gebied waar enkele stedelijke gebieden op korte afstand van elkaar liggen en die omwille van toeristische - recreatieve voorzieningen en potenties van nationale betekenis zijn. Hierin dient er rekening te worden gehouden met de specifieke behoefte aan tweede verblijven en vakantiewoningen. Binnen de


stedelijke netwerken kunnen er nieuwe en grootschalige toeristisch-recreatieve infrastructuur met bijkomend ruimtegebruik worden gelokaliseerd. Binnen dit stedelijke netwerk ‘de Kust’ ligt ook een natuurlijke structuur van internationale betekenis. Territoriaal zal het stedelijk gebied binnen het stedelijk netwerk enkel de badplaats Nieuwpoort omvatten. De potenties van het stedelijk netwerk de Kust moeten op een zodanige wijze worden benut dat de bestaande natuurlijke en agrarische structuur in hun ontwikkeling worden versterkt. In het kader van het Europees regionaal beleid wordt Nieuwpoort als economisch knooppunt geselecteerd. De selectie van Nieuwpoort binnen de doelstelling-5b-gebieden past binnen de reconversie van de zeevisserij en kan ondersteuning geven aan Veurne en Diksmuide als kleinstedelijke gebieden op provinciaal niveau. -

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen tot 2007 (PRS): Op 24 juli 1996 werd met een nieuw Decreet door de Vlaamse regering aan de provincie een volwaardige rol toegekend binnen het ruimtelijk beleid in Vlaanderen. De provincie kan als beleidsniveau tussen Vlaanderen en de gemeenten instaan voor de ontwikkeling van een samenhangend beleid over de gemeentegrenzen heen, waarbij aandacht gegeven kan worden aan gebiedsspecifieke ruimtelijke ontwikkelingen. De uitdaging is het uittekenen van een visie op de bovenlokale elementen van de ruimtelijke structuur. Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen (PRS) is definitief goedgekeurd door de bestendige deputatie op 6 december 2001 en door de minister van ruimtelijke ordening op 6 maart 2002. De planhorizon van dit structuurplan is 1 januari 2007. Het omvat een informatief (bestaande ruimtelijke structuur), een richtinggevend (visie en gewenste ruimtelijke structuur) en een bindend gedeelte (bindende bepalingen). De visie en gewenste ruimtelijke ontwikkeling geschetst in het PRS sluit aan bij het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en geeft een nadere uitwerking en invulling aan de elementen die vragen om een samenhangend beleid over de gemeentelijke grenzen heen. De bindende bepalingen vormen het kader voor de maatregelen waarmee de provincie de gewenste structuur wil realiseren. De gewenste ruimtelijke ontwikkeling wordt uitgewerkt volgens gewenste deelstructuren; de nederzettingsstructuur, de natuurlijke structuur, de agrarische structuur, de structuur bedrijvigheid, de structuur kleinhandel, de structuur toerisme en recreatie, de structuur van verkeer en vervoer en de structuur van het landschap. De gewenste structuren die binnen de cluster “natuurlijke entiteiten” voor Nieuwpoort van belang zijn, worden aangehaald in bijlage 7 (c). De visie van de provincie over de verschillende deelstructuren wordt gebiedsgericht vertaald naar verschillende deelruimten. In West-Vlaanderen worden 11 deelruimten onderscheiden: Kustruimte, Westkustruimte, Oostendse ruimte, Brugse ruimte, Oostelijke polderruimte, Westellijke polderruimte, Heuvel-Ijzerruimte, Veldruimte, Middenruimte, Leieruimte en Interfluviumruimte. Nieuwpoort is gelegen deels in de Kustruimte, met name de Westkustruimte, en deels in de Westelijke polderruimte. -

De Kustruimte: De kustruimte betreft de gordel van badplaatsen langs de Koninklijke Baan, gesitueerd tussen zee en polder. Bepalend voor de ruimtelijke structuur van Nieuwpoort zijn: o Zee-strand-duinen als drager van toerisme en recreatie en natuur. De toeristisch-recreatieve activiteiten dienen met de natuurlijke structuur te worden verweven waarbij de natuurlijke structuur van internationale betekenis is. o Het “kralensnoer” van badplaatsen als multifunctionele, complementaire knooppunten ondersteunen.


179

o

o o o o

Openruimteverbindingen als landschappelijke garantie voor ‘kralensnoer’ en natuurlijke structuur. De open ruimte achter de verstedelijkte kustband moet gevrijwaard blijven om verstedelijking binnen de polders te vermijden. De openruimteverbindingen tussen de badplaatsen zijn structuurbepalend.als garantie voor “kralensnoer” en natuurlijke structuur vrijwaren. Luchthaven en zeehaven versterken als economische poorten op het Vlaamse niveau Economische ontwikkelingen buiten de poorten enten op toerisme en recreatie De Koninklijke Baan: verbindend snoer tussen en door de kralen versterken als beeldbepalend element De verkeersafwikkeling (bereikbaarheid/ontsluiting/parkeren) optimaliseren

-

De Westelijke polderruimte: Het noordelijk deel tot de A18 is een aaneengesloten ruimte en functioneert als buffer tegen de verstedelijking van de kustband landinwaarts. Volgende structuurbepalende elementen en beleidscategorieën worden gedifferentieerd: o Grote aangesloten open ruimten met grootschalige grondgebonden landbouw. Grote delen van deze ruimte zullen worden afgebakend als serrevrije of bouwvrije zone om landschappelijke en/of landbouwkundige redenen. Toeristische-recreatieve ontwikkelingen dienen te worden beperkt in het onmiddellijke achterland van de kust. o De IJzer-Handzamevallei en de kanalenstructuur versterken o Dynamische activiteiten in de kleinstedelijke gebieden Veurne en Diksmuide concentreren o De leefbaarheid van kleinere kernen garanderen

-

De Westkustruimte: De Westkustruimte vervult een belangrijke natuurfunctie door de brede duinencomplexen landinwaarts en de unieke zoetwatermonding van de IJzer in zee. Volgende beleidscategorieën worden voor de deelruimte Westkust gedefinieerd: o Dynamische activiteiten in het kleinstedelijk gebied Veurne concentreren o Brede duinengordel vrijwaren o Een open-ruimteverbinding tussen de kust en het kleinstedelijk gebied Veurne selecteren

Natuurverbindingsgebieden en ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang: Het Vlaamse Gewest duidt de grote eenheden natuur (GEN), de grote eenheden natuur in ontwikkeling (GENO) en de natuurverwevingsgebieden aan (zie hierboven). De provincie heeft de taak deze gebieden te verbinden met natuurverbindingsgebieden en ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang. Hierdoor ontstaat een netwerk met Vlaamse elementen waarin natuur een hoofd- of nevenfunctie vervult en provinciale elementen waar de natuur een ondergeschikte functie heeft (provincie West-Vlaanderen, 2002). In het PRS werden deze gebieden hypothetisch gebundeld in natuuraandachtzones. In de regio van Nieuwpoort wordt de Westkust (gaande van De Panne tot in Westende) als natuuraandachtszone aangeduid. Natuurverbindingsgebieden zijn gebieden waar kleine natuur- en landschapselementen de migratie van organismen (dieren en planten) tussen natuuraandachtszones vergemakkelijken doorheen het landschap. Het zijn ruimten die groter zijn dan de kleine landschapselementen op zich die voor die natuurverbinding (zullen) zorgen. Hierdoor ontstaat een sterke band met de landschappelijke structuur omdat kleine landschapselementen medebepalend zijn voor een bepaald type van landschap. Natuurverbindingsgebieden kunnen naargelang hun voorkomen bestaan uit rivieren beekvalleien en uit clusters van kleine landschapselementen en kleine natuurgebieden. Als natuurverbindingsgebied wordt het volgende, van belang voor Nieuwpoort, geselecteerd: o Rivier- en beekvallei: IJzervallei tussen Diksmuide en Nieuwpoort

180


Kleine landschapselementen en kleine natuurgebieden: gebied rond De Rattevalle, Slijpe en Snaaskerke (sloten en vaarten) o Ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang: Droge ecologische infrastructuur: oude spoorwegbedding Nieuwpoort - Diksmuide Natte ecologische infrastructuur: Koolhofvaart, de Grote Beverdijkvaart, het kanaal Nieuwpoort-Plassendaele, het kanaal Nieuwpoort-Veurne. Als algemene maatregeling wordt geopteerd om een pilootproject op te zetten rond de afbakening en inrichtingsvoorstellen van natuurverbindingsgebieden bij waterlopen met provinciale beheersbevoegdheid, voor Nieuwpoort is dit de Waterloop zonder naam (Koksijde – Nieuwpoort). o

Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP): Het doel van ruimtelijke uitvoeringsplannen is de structuurplannen om te zetten in een concreet plan, inclusief bestemming, inrichting en beheer. De ruimtelijke uitvoeringsplannen worden op 3 bestuurlijke niveaus opgemaakt, gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk, telkens voor een deel of delen van het grondgebied onder bevoegdheid. Alle ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn zowel bindend als verordenend. Binnen Nieuwpoort zijn 2 provinciale RUP’s in opmaak waarvan bepaalde elementen betrekking hebben op de cluster ‘natuurlijke entiteiten’: -

PRUP Strand en Dijk: De kust is één van de belangrijkste toeristische trekpleisters in Vlaanderen. De aantrekkingskracht is in eerste instantie te danken aan het specifieke milieu van zee, strand en duinen. Een verdere intensivering van het toeristisch recreatief gebruik van deze ruimte is nog steeds aan de gang met een toenemende vraag naar stranden dijkconstructies. Bepaalde delen van het strand zijn op vandaag ingekleurd als natuurgebied op het gewestplan. Dit betekent dat er in principe geen constructies kunnen opgericht worden. Daarnaast valt het grootste gedeelte van het strand buiten de afbakening van de gewestplannen, waardoor het dus ‘onbestemd’ gebied is. Deze situatie zorgt voor onduidelijkheid over de juridische en planologische randvoorwaarden voor constructies in functie van toerisme en recreatie. De provincie heeft het initiatief genomen voor de opmaak van 10 provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen voor de stranden en dijken van de 10 kustgemeenten. De duingebieden tussen de badplaatsen vallen onder de bevoegdheid van het Vlaams gewest en dienen in gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen te worden geregeld. Het doel van elk RUP is het ordenen van het toeristisch-recreatief functioneren binnen het plangebied, met in het bijzonder alle constructies, zowel van tijdelijke als permanente aard en de daarbijbehorende activiteiten. Voor elke badplaats bestaan de bestemmingen in principe uit een centrumgebied voor dagrecreatie met overgangsgebieden recreatie-natuur aan beide uiteinden. Dit onderscheid laat toe om specifieke activiteiten op het strand die met elkaar in conflict kunnen komen, ruimtelijk te scheiden (bvb. vanuit veiligheidsoverwegingen, mobiliteit, …). In het ‘centrumgebied’, gesitueerd ter hoogte van de dijk met aaneengesloten hoogbouw, concentreren zich alle activiteiten en daarbij horende (kleinschalige) constructies in functie van het toeristisch recreatief functioneren voor een breed doelpubliek. Wel worden er een aantal beperkingen ingeschreven om de publiek toegankelijkheid van het strand te garanderen. In de ‘overgangsgebieden’ wordt nog een beperkt aanbod aan kleinschalige tijdelijke constructies voor een breed doelpubliek mogelijk gemaakt, als de natuurlijke structuur dit toelaat. Aan de meest optimale zijde van de badplaats wordt de mogelijkheid voorzien voor het realiseren van een permanente constructie voor een specifieke doelgroep (strand - en watersport). Voor Nieuwpoort is het RUP Nieuwpoort-Koksijde van belang. In het RUP Nieuwpoort-Koksijde wordt een specifiek voorschrift voorzien voor de badinstallatie en het gebouw van het loodswezen.


181

-

PRUP Linkeroever: Binnen het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen is bindend bepaald dat de provincie het Strategisch Projectgebied Nieuwpoort zal afbakenen en hiervoor ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven zal aangeven. Het afbakeningsproces zal leiden tot maatregelen en acties op de betrokken beleidsniveaus. Het Strategisch Projectgebied Nieuwpoort is op 20-11-2003 goedgekeurd door de bestendige deputatie. In het actieplan van dit Strategisch Projectgebied Nieuwpoort is in verband met ruimtelijke planning de opmaak van een RUP door de provincie voor het deelgebied Linkeroever ingeschreven. De specifieke ontwikkelingsperspectieven voor het deelgebied Linkeroever (gebied tussen de Albert-Ilaan, het parkgebied, de IJzer en het Kattesas) zijn de volgende: o Het verruimen van de capaciteit aan ligplaatsen door het rechttrekken van de linkeroeverkade o Het opwaarderen van het openbaar domein met als strategische projecten : de verdere aanleg van de fiets -en wandelpromenade tussen Nieuwpoort-Bad en Nieuwpoort- stad, de inrichting van de kop van de Kromme hoek als uitkijkpunt in de havengeul en de heropbouw op een specifieke wijze van de vierboete als strategische acties, mogelijkheden voor het aanmeren van boten. o Het gebied tussen de oude jachthaven en de Albert-I-laan afwerken met ondersteunende dienstverleningen en wonen. De invulling van het woonprogramma dient in zijn samenhang bekeken te worden ten aanzien van het woongebied langs de Albert-I-laan en met de inrichting van het natuurreservaat ten noorden ervan. o Bestaande mogelijkheden voor herstel en onderhoud van boten en bestaande voorzieningen van openbare nut optimaliseren. o De verkeersafwikkeling van het deelgebied Linkeroever wordt beperkt tot 1 ontsluitingspunt ten aanzien van de Albert-I-laan. In het ontwerp van het RUP Linkeroever worden mbt de cluster ‘natuurlijke entiteiten’ het volgende aangehaald. In het GRS Nieuwpoort is het concept van een groene as opgenomen die de natuurlijke blauwe drager (de IJzer als ruggengraat van Nieuwpoort) ondersteunt. De groene gordel loopt van Nieuwpoort-bad naar Nieuwpoort-stad via het Prins Mauritspark en de parkzone langs de havengeul. Deze groene as sluit dan aan op het sporten recreatiepark, de Oude Veurnevaart, de oude spoorwegberm en het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke die Nieuwpoort-stad omarmen en loopt dan verder via de parkzones rond de Ganzenpoot, het groen pad langs de IJzer naar St-Joris. De parkzone in het noorden van het plangebied wordt als maritiem parklandschap aangelegd en deint uit tussen de bebouwing langs de Albert I-laan en de waterfront-bebouwing tot aan de Albert I-laan. Deze bebouwing maakt tegelijk deel uit van en begrensd het maritiem parklandschap. De verbinding tussen het maritieme parklandschap en de jachthaven is belangrijk, daarom zal het waterfront op bepaalde strategische plaatsen onderbroken worden voor visuele en/of fysische verbindingen tot stand te brengen. Verder wordt de dienstenzone geïntegreerd in het groen en zal langs de Albert Ilaan lineaire beplanting worden voorzien. Onder de term ‘maritiem parklandschap’ wordt een landschapsaanleg verstaan die zich integreert in zijn omgeving die hier voornamelijk betrekking heeft op de zee; de toeristisch-recreatieve zeevaart (jachthaven) en het uitzonderlijke natuurlijke gegeven van de IJzermonding. De concrete vormgeving van het maritieme parklandschap dient deel uit te maken van een op te maken inrichtingsplan. In het kader van het interreg IIIB Project Seaport wordt door Administratie Waterwegen Kust en de Stad Nieuwpoort een inrichtingsplan opgemaakt voor: de parkzone tussen de Louisweg en de randparking Kromme hoek, de publieke ruimte Kromme hoek en de valorisatie van de Vierboete en het Kattesas.

Het besluit van de Vlaamse Regering van 05-09-03 houdende subsidiëring van bedrijventerreinen, wetenschapsparken en bedrijfsgebouwen dient hier eveneens vermeld te worden. In het kader van dit besluit kan bvb. financiële ondersteuning geboden worden voor de aanleg van groenbuffers. Naar aanleiding van dit besluit stelde de administratie Economie een ‘Handleiding voor het beheer van

182


bedrijventerreinen’ op die aandacht schenkt aan het hoe en waarom van een inrichtingsplan, een stappenplan bevat, … Milieubeleidsplannen: - Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3): Het MINA-plan 3 voorziet in het kader van natuur volgende acties met de gemeenten als betrokkenen: -

natuurtechnische milieubouw: verdere integratie binnen de reguliere werking van instanties bevoegd voor (spoor)wegen- en waterloopbeheer. proefprojecten (één per provincie) inzake het tijdelijk autoluw maken van gebieden door bundeling van verkeersstromen sanering van prioritaire vismigratieknelpunten en voorkomen van nieuwe migratieknelpunten. project 18: prioriteiten ontsnippering. natuurrichtplannen ontwikkelen voor de afgebakende gebieden van de natuurlijke structuur. bijkomende impuls voor beheerwerk (o.a. via MINA-werkers). biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken. handhavingsbeleid in het kader van natuurgerichte milieukwaliteit verscherpen. een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren. samenwerking met lokale en provinciale besturen. Ecologisch waardevolle gebieden ruimtelijk veilig stellen (o.a. VEN en IVON afbakenen). project 19: Ruimte voor natuur (samenwerking met gemeenten). project 20: Soortendiversiteit. project 22: Zorg voor natuur (verspreiden van informatie en opvolgen vergunningenbeleid). optimaliseren en afstemmen van het inrichtingsinstrumentarium voor het buitengebied. het overleg rond stedelijk milieubeleid verhogen en opmaken van een geïntegreerde beleidsvisie stedelijk milieubeleid (+ voorbeeldprojecten). lokale en regionale overheden bijstaan inzake gebiedsgericht milieubeleid (ondersteuning + uitbouw informatienetwerk voor eerstelijnszorg). project 23: Instrumenten voor het buitengebied. project 24: Stedelijk milieubeleid.

Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008: In het Provinciaal Milieubeleidsplan zijn voor de gemeenten volgende acties van belang: -

Actie 49: verderzetting bovenlokale begeleiding van gemeenten. Actie 50: verfijnen van het natuurvergunningenbeleid. Actie 51: afstemmen van gewestelijke en gemeentelijke regelgeving rond het wijzigen van houtige kleine landschapselementen. Actie 52: ontwikkelen van een leidraad voor gemeenten om groene buffering rond bedrijven te realiseren. Actie 55: communiceren rond landschaps-, natuur- en milieuzorg naar de landbouwers toe. Actie 59: voortzetten samenwerkingsverbanden/meerjarenprogramma’s met gemeenten rond natuurlijke entiteiten. Actie 60: via overleg en proefprojecten een beleidskader ontwikkelen rond de aanpak van ‘natuurverbindingsgebieden’.

3.3.1.2.2

Gemeentelijk niveau

In het decreet op het natuurbehoud worden heel expliciete bevoegdheden toegekend aan de gemeenten.


183

Ondermeer de gemeenten zijn ertoe gehouden de nodige maatregelen te nemen om de bestaande natuurwaarden in het IVON te beschermen, te beheren en te ontwikkelen. Natuur in de bebouwde omgeving behoort specifiek tot de uitvoerende verantwoordelijkheid van de gemeenten. Door de Vlaamse regering kunnen maatregelen getroffen worden om de gemeenten hierbij te ondersteunen. Dit geldt ook voor het ontwikkelen van kleine landschapselementen door gemeenten om natuurverbindingen tot stand te brengen. De gemeenten worden bevoegd voor het afleveren van vergunningen voor vegetatiewijziging. Zij kunnen dus vergunningen weigeren of voorwaarden opleggen als vermijdbare natuurschade zou ontstaan. De gemeentelijke ambtenaren dienen dan ook toe te zien op deze vergunningsplicht. Verder is de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest - Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” (2005-2007) van belang. De gemeenten kunnen kiezen voor de cluster ‘natuurlijke entiteiten’ waarbij de gemeente aandacht dient te besteden aan het uitvoeren van acties. De gemeente verplicht zich tot het uitvoeren van minimaal één actie per milieujaarprogramma die geen uitvoering geeft aan een juridische verplichting. De actie kan ter subsidiëring worden ingediend. Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan (GNOP): zie 3.3.1.1.2 De toestand in de stad Nieuwpoort Gemeentelijke plannen van aanleg: APA’s en BPA’s Op grond van art. 13 en 14 van het Decreet betreffende de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22-101996 (B.S. 15-03-1997), kunnen gemeenten overgaan tot het opstellen van een algemeen plan van aanleg (voor het hele grondgebied van de gemeente) of een bijzonder plan van aanleg (voor een bepaald deel van het grondgebied van de gemeente). Een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) is een beleidsdocument waarin de visie van de overheid wordt uitgedrukt omtrent de toekomstige ruimtelijke ordening. Een BPA heeft meestal betrekking op een deel van het gemeentelijk grondgebied, wat betekent dat er op het grondgebied van een gemeente meerdere BPA's van toepassing kunnen zijn. De Bijzondere Plannen van Aanleg zijn hiërarchisch onderschikt aan het Gewestplan. De voorschriften die opgenomen zijn in een BPA zijn niet alleen verbindend voor de overheid maar zijn ook rechtstreeks toepasselijk op de particulieren. Een bestuur kan dus geen vergunning afleveren die in strijd zou zijn met een goedgekeurd of vastgesteld BPA. De volgende BPA’s binnen Nieuwpoort staan in relatie met de cluster ‘natuurlijke entiteiten’ omwille van één of andere groenzone, bescherming, etc.: nr. 4 Jachthavenwijk, Westlaan, nr 4 Agglomeratie Nieuwpoortbad, Nieuwendamme en Ter Duinen. Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) behandelt de structuurbepalende elementen van gemeentelijk belang en bevat de taakstellingen met betrekking tot de uitvoering ervan. Op basis van het GRS kan het gemeentebestuur op een planmatige en visionaire manier de ruimtelijke ordening en stedenbouw op haar grondgebied uitwerken en beheren. Het beschikken over een goedgekeurd GRS, stelt het bestuur in staat om in de toekomst autonoom stedenbouwkundige vergunningen af te leveren. De stad Nieuwpoort heeft nog geen goedgekeurd GRS (de startnota is reeds opgemaakt en het voorontwerp is in opmaak). Het GRS wordt opgemaakt door wvi. In het GRS worden de biologisch waardevolle gebieden en de landschapsstructuur beschreven. Een aantal acties vanuit het GNOP worden eveneens aangehaald als actie binnen het GRS..

3.3.1.3

Knelpunten

De verschraling van de biodiversiteit treedt ook binnen Nieuwpoort op. Dit is het gevolg van bedreigingen vanuit de landbouw zoals vermesting, verdroging door ontwatering, verzuring en gebruik van biociden.

184


Daarnaast zijn er ook bedreigingen door de verstedelijking en industriële expansie zoals wateren luchtvervuiling en bepaalde vormen van recreatie. Ook het ruimtebeslag van de diverse activiteitssectoren heeft tot gevolg dat habitats verdwijnen of in oppervlakte verkleinen en/of meer geïsoleerd raken. Die isolatie wordt nog versterkt doordat lijn- en puntvormige landschapselementen, die door vele organismen dienst doen als verbindingswegen tussen habitats, in het moderne cultuurlandschap sterk in aantal verminderd zijn. Waardevolle ecologische elementen komen als eilanden verloren te liggen tussen andere functies. Voorbeelden van Nieuwpoort zijn: - De resterende Simli-duinen zijn afgesneden van de zee en het strand enerzijds en de polders anderzijds. - Het reservaat de IJzermonding zit gevangen tussen de Jachthaven en het militaire domein. - De duin-polderovergang Groenendijk is verstoord door de inplanting van recreatiegebied en gemeenschapsvoorzieningen. Op niveau van duinen en polders kunnen volgende knelpunten worden aangeduid met betrekking tot verlies of vermindering van biodiversiteit (soorten en specifieke ecosystemen): - T.a.v. de duinen: o de zeer beperkte oppervlakte en de ruimtelijke versnippering van het overblijvend duinareaal; o de verdroging door o.m. waterwinning en polderwaterpeilverlaging; o incompleet ecosysteem; o luchtverontreiniging (lees vnl. stikstofdepositie); o rustverstoring en overbetreding door recreatie; o intensivering van de landbouwbedrijfsvoering; o gebrekkig functionerend beheersinstrumentarium (voor duinen die reeds een statuut hebben als natuurreservaat of -gebied). - T.a.v. de polders: o Verdwijnen en versnippering van open ruimte i.f.v. grote infrastructuurwerken o Intensivering van de landbouw met verdwijnen van waterrijke gronden, verdwijnen microreliëf, omzetten oude graslanden in akkerland o Verdroging die leidt tot een verminderde milieudifferentiatie. Specifieke knelpunten t.a.v. behoud van biodiversiteit te Nieuwpoort: - Waterlopen: o Oevers van verschillende waterlopen zijn in meerdere of mindere mate verstevigd met beton of andere inerte materialen (belemmering oeverbegroeiing) b.v. Kanaal Passendale-Nieuwpoort en IJzer o Meestal een intensief landgebruik tot (te) kort bij de waterloop waardoor oevervegetatie geen kans meer heeft en inspoeling van allerlei stoffen mogelijk wordt m.a.w; dit is het ontbreken van een bufferzone tussen landbouwgebied en waterloop; o Pompgemalen aan Ganzepoot vormen nog een belangrijk vismigratieknelpunt (glasaalmigratie); - Polderweilanden: o Verdwijnen van microreliëf uit weilanden (ruilverkaveling maar ook elders) o Locaal gebeuren er omzettingen van eeuwenoud grasland naar akkerland hiermee gaat onherroepelijk een stuk natuurlijk patrimonium voor goed verloren. Het recreëren van extensief beheerde graslanden met typische plantengroei duurt verschillende decennia. Daarnaast kunnen er effecten verwacht worden naar weidevogelpopulaties b.v. achteruitgang van het broedvogelbestand van Grutto is ondermeer te wijten aan het verdwijnen van dergelijke graslanden. o De aanwezigheid van het Polderverblijfpark IJzermonde in de overgangszone tussen duin en polder


185

-

Duingebied: o Een groot deel van het oorspronkelijk duinareaal is verloren gegaan door de uitbouw van de villawijken van Nieuwpoort-bad (de verkaveling van de Simli-wijk dateert reeds van 1963); o Verbroken ecologische relatie tussen Simli-duin en strand, gebrekkige ecologische relatie tussen Simli-duin en polder (gebied voor verblijfrecreatie), vooral de grondwaterstroming en de kwelgebieden zijn verstoord door deze inplantingen, hierdoor zijn ondermeer de orchideeënrijke vegetaties met b.v. Harlekijn verloren gegaan; o Het ontbreken van een aangepast natuurbeheer (privé-eigendom); o De Littoduinen zijn deels beplant met canadapopulier (verdrogend effect), worden intensief begraasd en ecologisch gezien, te sterk bemest. Hierdoor verdwijnt de karakteristieke begroeiing van oude, licht ontkalkte, duingraslanden; o De overgang Littoduinen-polder is tevens zwaar verstoord door wegenaanleg en verspreide woningen (lintbebouwing); o De ecologische relatie tussen Littoduinen en de Simli-duinen enerzijds en het duinengebied van Groenendijk, Hannecart en Karthuizer anderzijds is zeer zwaar verstoord door wegenpatroon en de inplanting van recreatieve voorzieningen (bungalow/verblijfspark en tropisch zwembad). o Twee campings tussen de IJzermonding en St.-Laureins bevinden zich in waardevolle en beschermde duinen. Het is nog onduidelijk hoe dit in de toekomst zal opgelost worden. o De aanwezigheid van een militair domein in duingebied

Het grootste deel van de bermen in Nieuwpoort heeft zijn waarde verloren door het eenzijdig beheer (klepelmaaien zonder verwijdering van het maaisel, te vroeg maaien, niet afvoeren van het maaisel) in de afgelopen decennia. Daarnaast ontbreekt een samenhangende natuurbeheersvisie op de verschillende bermen (kanaalberm, spoorwegberm, wegbermen) en natuurrijke overhoekjes. De meest bermen zijn sterk verruigd en staan zeer sterk onder invloed van de aanpalende akkers en/of bebouwing. Toch zijn in de bermen hier en daar relictsoorten bewaard die hetzij ecologisch, hetzij esthetisch voldoende perspectieven bieden om de bermen op korte termijn te kunnen herstellen. Daarnaast zijn er nog een aantal bermen aanwezig die interessant zijn vanuit hun landschappelijke context. Het verdwijnen van KLE, zoals bomenrijen, hagen, veedrinkpoelen, moerasjes, bermen, hakhout,… vormt een knelpunt binnen Nieuwpoort. Ook kleine depressies verdwijnen geleidelijk uit het landschap van Nieuwpoort. Rietkragen, een typisch polderelement, verdwijnen locaal doordat ofwel de waterstand onvoldoende hoog is, de groeiplaats vernietigd wordt door omploegen of verharden van oevers. KLE vormen immers een belangrijke schakel in de ecologische infrastructuur. Ze bieden nesten schuilgelegenheid aan talrijke vogels en zoogdieren en zijn op die manier belangrijk. Ook in relatie met graslanden zijn KLE interessant omdat dieren daar kunnen foerageren. Het vormen dus belangrijke verbindingselementen. Met het verdwijnen van KLE verdwijnen ook de verbindings- en uitwisselingselementen. Habitats verkleinen, raken geïsoleerd of verdwijnen. De biodiversiteit wordt bedreigd. De terughoudendheid van de landbouwers naar het inbrengen van natuurelementen in het agrarisch landschap is een knelpunt. Door het afsluiten van beheers- of gebruikersovereenkomsten vrezen de landbouwers te veel verlies van inkomsten. Ook de subsidies voor KLE wegen volgens hen niet op tegen de kosten en arbeidsuren voor onderhoud. KLE bemoeilijken bovendien de exploitatie. Ze hebben schrik voor te veel papierwerk of mogelijke betutteling. De natuurfunctie weegt te weinig door bij het vastleggen en respecteren van bestemmingen in de open ruimte, alsook in de besluitvorming. Bij beslissingen primeren vaak economische belangen, de marktwaarde van de natuur is echter weinig tastbaar.

186


In het kader van het Duinendecreet zijn de huidige woningen die in beschermd duingebied liggen eruitgehaald, maw op de kaart zijn de woningen niet meer ingekleurd als beschermd duingebied. Op het grondgebied van Nieuwpoort is hierbij één woning vergeten. Dit levert voor de eigenaar problemen op indien deze werken op zijn eigendom wenst uit te voeren. Daarnaast liggen op het grondgebied van Nieuwpoort drie landbouwbedrijven binnen de grenzen van het voor het duinengebied belangrijk landbouwgebied. Op deze hoeves wordt geen landbouwbedrijfszetel meer uitgebaat. Bij verkoop is door de beperkingen opgelegd door het Duinendecreet de waarde van deze voormalige bedrijfszetels laag. Natuurbeleving is voor iedereen verschillend. Belangrijk is dat er altijd respectvol mee wordt omgesprongen. De mens heeft het erfpacht gekregen over de natuur. Een duurzaam omgaan met fauna en flora is geen protectionisme maar een veilig stellen van onze toekomst. Ondanks het feit dat Nieuwpoort nog tal van belangrijke natuurwaarden bezit, leeft er onder bepaalde delen van de bevolking nog steeds een onvoldoende respectvolle waardering voor de natuur. Dit heeft grotendeels te maken met de manier waarop door de doorsnee burger gekeken wordt naar de natuur. Er treedt immers een vervreemding op tegenover de natuur. Vaak kan de slagzin “onbekend is onbemind” aan deze houding toegeschreven worden. Hoe dichter die natuur bij huis is hoe meer het hen interesseert. Indien de burgers betrokken worden en voldoende tijd en energie in sensibilisatie en educatie rond natuurthema’s gestoken wordt, kan de waardering voor natuur alleen maar toenemen. Er ontbreekt een actief en soortgericht natuurbeleid binnen Nieuwpoort. De stad heeft daarnaast geen vat op het beheer van private waardevolle gebieden. Zo is 99% van de Simli III-duinen in privé-bezit, wat een natuurtechnisch beheer praktisch onmogelijk maakt. Daarbij oefent de stad, door gebrek aan personeel, in dit kader te weinig haar bevoegdheden uit (cfr lage aanvraag voor natuurvergunningen). Er zijn geen natuurgebieden in beheer van de stad. Sinds de goedkeuring van het GNOP werden niet alle voorgestelde acties uitgevoerd. Een aantal voorgestelde acties werden niet weerhouden door het stadsbestuur en worden enkel als aandachtspunten aangegeven. Binnen Nieuwpoort treedt er een gebruiks- en ontwikkelingsconflicten tussen natuur en recreatie op. De hoge toeristische druk op de kuststrook vormt een probleem voor de natuurontwikkeling. Op piekperiodes en -dagen kan men een te zware belasting van de kuststrook vaststellen, terwijl er voldoende recreatiecapaciteit voor handen is in het achterland. Daarnaast is er nood aan duidelijke afspraken omtrent het gebruik van duinen in het algemeen.. Verkavelingen: Het grondgebied tussen de Louiseweg, de Kinderlaan en de Albert I-laan werd in 1928 verkocht door Henri Crombez aan n.v. Simli (Société Immobilière du Littoral) waarvan de hoofdzetel gelegen was te Brussel. Deze maatschappij zorgde in 1955 voor de nodige omheining en beplanting, om naderhand over te gaan tot verkaveling en aanleg van wegen. Een deel van dit gebied werd herschapen in een residentiële villawijk; het meest westelijke gedeelte echter nl. ongeveer 30 ha begrensd door de Kinderlaan, de Louisweg, de G. Rodenbach- en de Elisalaan, werd op het gewestplan (1976) vastgelegd als natuurgebied. Deze duinstrook met grote wetenschappelijke waarde (speciale fauna en flora) werd bij Koninklijk Besluit dd 16-3-1978 gerangschikt als landschap.


187

3.3.1.4 3.3.1.4.1


Het doel is om zoveel mogelijk de natuurlijke structuur van de stad te behouden en waar mogelijk voor verdere uitbouw te zorgen. De verschillende natuurelementen moeten zoveel mogelijk met elkaar in verbinding geraken. Dit kan door: -

Het ontwikkelen van een basisnatuurkwaliteit in Nieuwpoort uitgaande van de eigenheid van de ruimtelijke en abiotische omgeving. Dit omvat het versterken van de ecologische functie van de groene corridors (verbindingselementen), zoals de vele waterlopen op het grondgebied van Nieuwpoort (bv Grote Beverdijkvaart, Koolhofvaart, Veurnevaart, Kanaal Passendale-Nieuwpoort, Ijzer, Venepevaart, Ramskapelleleed,…) en de oude spoorwegzate Nieuwpoort-Diksmuide. Daarnaast kan ook de ecologische functie van de biologisch waardevolle gebieden versterkt worden. Hierbij is het belangrijk dat de landbouwactiviteiten in de natuurlijk waardevolle gebieden (zoals Hemmepolder, Lenspolder, Groot Nieuwlandpolder, Koolvaartweide) rekening gehouden wordt met de natuurlijke kwaliteit. Het bewerken van de landbouwgronden en beheer van de natuurwaarden moeten op elkaar worden afgestemd. In deze gebieden dient gestreefd te worden naar beheerslandbouw. Bij de extensief beheerde graslanden dient gestreefd te worden naar vrijwillige beheersovereenkomsten met de landbouwers.

-

Het integreren van de natuur in de bebouwde omgeving. Ook groenelementen in de kernen zoals tuinen, speelbossen, verkeersgroen, kunnen fungeren als stapstenen voor de ecologische infrastructuur.

De bescherming van kwetsbare of typische soorten kan gebeuren via specifieke maatregelen. Ook dienen er maatregelen genomen te worden om het maatschappelijk draagvlak voor natuurbehoud en natuurontwikkeling te vergroten. Dit kan via sensibilisatieacties en het geven van voldoende informatie aan de bevolking en belangengroepen. 3.3.1.4.2


Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorgesteld in het GNOP Natuurbeheer en –ontwikkeling: o Het stimuleren van natuurvriendelijk beheer van graasweiden en hooilanden o Het stimuleren van perceelsrandenbeheer o Het stimuleren van het privaat natuurbeheer door toepassing van het natuurvergunningenbeleid o Een actief beleid voeren inzake KLE door maatregelen te nemen om KLE te behouden en te versterken en dit via het uitwerken van de subsidiereglementen o De bermen beheren volgens het bermbesluit - Soortbescherming: o De uitvoering van soortbeschermingsprogramma’s voor specifieke doelsoorten - Sensibilisering en samenwerking: o Het werken aan een beter imago van natuurbehoud en -beheer door een grotere betrokkenheid en samenwerking met de bevolking, de sectoren toerisme en recreatie en landbouw o Het ondersteunen en het voeren van een samenwerking met lokale actiegroepen (zoals natuurwerkgroep De Kerkuil en Natuurpunt) -

188


3.3.1.5 •

Acties

Actie NE-N 1:


Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

De stad zal zoveel mogelijk acties opgenomen in het GNOP trachten uit te voeren. Dit omvat het actieplan “West-as voor natuur” en ‘Oost-as voor natuur”. Een belangrijk aantal acties zijn op heden reeds uitgevoerd (zie bestaande toestand). De volgende actiepunten hiervan zullen binnen de planperiode verdergezet worden: - Vrijwillige weidevogelbescherming (zie actie ‘Buitengewone vogels’) - Ecologisch bermbeheer (zie Actie NE-N 8) - Ondersteunen aanplant streekeigen groen (cfr actie ‘Behaag het landschap’) - Wetgeving (natuurdecreet) terzake (vergunningsplicht wijzigen van vegetatie) meer kenbaar maken om zo bvb het scheuren van poldergraslanden te vermijden) (zie Actie NE-N 7) - Subsidiereglement onderhoud knotwilgen (zie Actie NE-N 3) - Financieel ondersteunen aanleg/onderhoud KLE (zie Actie NE-N 2 en Actie NE-N 3) De nog niet uitgevoerde maar voorgestelde acties dienen eerst geactualiseerd te worden (nog relevant om uit te voeren), opgenomen in een kosten/batenanalyse en daarna pas uitgevoerd. Hierbij zal ook een prioriteit aan gekoppeld worden. Het gaat om de volgende actiepunten: - Overleg met Polder/AWZ ivm ecologisch bermbeheer langs waterlopen - Opstellen beheerovereenkomst voor weilanden tussen pompgemaal en spoorwegzate die minimaal de huidige milieuvariatie waarborgt. - Sturing recreatie in Simli III-duinen dmv het plaatsen van omheining rond het gebied - Ondersteunen en terug opstarten van onderhandelingen voor aankoop van Simli-III duinen bij hogere overheid - De omgeving van het pompgemaal als een educatieve satelliet ivm polderecologie en buitenlabo uitbouwen: overleg met AWZ en polderbestuur nodig - Overleg met polderbestuur in kader van ecologisch waterlopenbeheer (vermijden van ruimingen in periode van 1 februari tot 15 september, randvoorwaarden naleven bij mechanische ruiming, groepsgewijze aanplant houtige gewassen langs oeverstroken, peilbeheer) - Aanleg van kleine ondiepe moerasjes thv zandwinningsputten St.-Joris - Extensief graasbeheer (zonder bemesting) van aanpalende weiden aan zandwinningsputten St.-Joris - Aanstellen van natuur-opzichter op vrijwillige basis - Perceelsrandbegroeiingen op dijken in het poldergebied tussen Ijzer en Hemmeleed - Aanleg van wandelweg en kijkhutten aan zandwinningsputten Gravensluis en


189

omgeving Dijken nabij BLOSO-gebouw en noordrand van de VVW Westhoek beplanten met meidoornbegroeiing GNOP Volledige grondgebied - Stand–stil principe betreffende natuur garanderen - Bestaande ecotopen versterken - Een beter begrip voor de natuur en natuurontwikkeling bijbrengen bij de bevolking en daardoor een maatschappelijk draagvlak creëren - Voorbeeldfunctie vervullen inzake natuurzorg en natuurontwikkeling - Permanent sensibiliseren van de bevolking en samenwerken met de plaatselijke landbouwers voor het beheer. Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Polder Noordwatering Veurne, provincie West-Vlaanderen, Vlaams Gewest, Technische dienst, Milieuraad, VLM, AWZ Aantal uitgewerkte actiepunten van het GNOP Volledige planperiode (2005-2009); afhankelijk van prioriteit / Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie NE-N 4: Bescherming van specifieke broedvogelsoorten dmv project ‘Buitengewone vogels’ Actie NE-N 7: Bekendmaking van vigerende natuurwetgeving Actie NE-N 8: Botanisch bermbeheer Actie 51: Wijzigen KLE Actie 50: Natuurvergunning promoten MINA-plan 3: - Toepassing van beheerovereenkomsten versterken en bevorderen - Project 22: Samenwerking met lokale en provinciale besturen inzake zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden, KLE's -

Sleutelwoorden Gebied Doelstellingen




•

Actie NE-N 2:


190

Budget zal voorzien worden volgens noodzaak. De meeste grootschalige projecten zijn afgewerkt. Blijven over: maken educatieve panelen, borden, enz. Technische Dienst Cel milieu

Stimulatie van agrarisch natuurbeheer 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Het promoten van agrarisch natuurbeheer binnen Nieuwpoort heeft betrekking op het stimuleren van het afsluiten van VLM-beheerovereenkomsten zoals





•

weidevogelbeheer, botanisch beheer, perceelrandenbeheer en aanleg en onderhoud van KLE (hagen, houtkanten en poelen). In eerste instantie zal deze stimulatie gebeuren door sensibilisatie van deze beheerovereenkomsten bij landbouwers en particulieren (geven van voorlichtingsavonden, verspreiden van folders via diverse kanalen, etc). Daarnaast wordt een extra stimulans gegeven door een supplement van 30% op alle pakketten te voorzien op het subsidiebedrag van VLM. Agrarisch natuurbeheer – weidevogelbeheer - botanisch beheer – perceelsrandenbeheer - KLE Grondgebied Nieuwpoort - Stand–stil principe betreffende natuur in het buitengebied garanderen - Ontwikkelen en uitbreiden van de natuurlijke stapstenen binnen de stad - Het landelijk gebied landschappelijk behouden/herstellen door het ondersteunen van landschapsonderhoud Bevolking/Landbouwer Stadsbestuur, Cel milieu VLM Aantal subsidieaanvragen Volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie NE-N 4: Bescherming van specifieke broedvogelsoorten dmv project ‘Buitengewone vogels’ Actie NE-N 5: Bescherming van amfibieën door herwaardering van veedrinkpoelen Actie 51: Wijzigen KLE MINA-plan 3: Toepassing van beheerovereenkomsten versterken en bevorderen

Afhankelijk van aantal reeds afgesloten VLM-beheerovereenkomsten Geen extra personeel vereist

Actie NE-N 3:


Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1


De landelijke actoren (bevolking, landbouwers) financieel helpen bij het


191


Doelstelling


Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

192

aanplanten en het onderhouden van KLE. Enkele KLE worden immers niet gedekt door de Actie NE-N 2. Het stimuleren kan door het verderzetten van het subsidiereglement voor het onderhoud van knotwilgen. Het nut van een uitbreiding naar het onderhoud van hoogstammig plantgoed (bomen/fruitbomen) zal onderzocht worden. Daarnaast wordt de aanleg van KLE gestimuleerd door het ter beschikking stellen van plantpakketten (actie ‘Behaag het landschap’). De aanvrager betaalt een vaste prijs voor de pakketten. De aanvrager heeft de keuze tussen plantgoed voor houtkanten, hagen, hoogstambomen voor de aanleg van dreven en fruitbomen. KLE Subsidiereglement knotwilgen: Agrarisch gebieden (met agrarisch landschappelijk waardevol gebied, agrarisch gebied met ecologische waarde), groengebieden, natuurgebieden, gebieden gelegen in het duinendecreet, natuurreservaten of natuurgebied met wetenschappelijke waarde van de stad Nieuwpoort volgens het gewestplan Plantpakketten: volledige grondgebied - Stand–stil principe betreffende natuur in het buitengebied garanderen - Ontwikkelen en uitbreiden van de natuurlijke stapstenen binnen de stad - Het landelijk gebied landschappelijk behouden/herstellen door het ondersteunen van landschapsonderhoud Bevolking, Landbouwers Stadsbestuur, Cel milieu / Aantal aangevraagde subsidies//plantpakketten - Verderzetten van subsidiereglement KLE: volledige planperiode (2005-2009) - Onderzoek naar eventuele uitbreiding van subsidiereglement voor onderhoud van hoogstammig plantgoed (bomen/fruitbomen): 2005-2006 - Verderzetten verkoop plantpakketten (actie ‘Behaag het landschap’): volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Actie 51: Wijzigen KLE Project 22 van MINA-plan 3: Samenwerking met lokale en provinciale besturen inzake zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden, KLE's

Verder zetten toelage 5€/boom/knotbeurt. Verder zetten actie ‘Behaag het landschap’ Geen extra personeel vereist


•

Actie NE-N 4:




Extra informatie Relaties met andere acties


Bescherming van specifieke broedvogelsoorten dmv project ‘Buitengewone vogels’ 3.3.1 Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Broedvogels lokaal beschermen door middel van de creatie van nestgelegenheid voor specifieke vogelsoorten zoals - zwaluwen: door aanleg van kunstmatige oeverzwaluwenwand, het plaatsen van mestplanken voor Huis- en Boerenzwaluwen, - vogels van akkers en weilanden door plaatsen nestbeschermers en het ontlenen van wildredders (Kievit, Bruine kiekendief), - uilen: plaatsen van nestbakken voor Steenuil en Kerkuil De taak van Nieuwpoort bestaat uit de sensibilisering van het project ‘Buitengewone Vogels’ bij bevolking en landbouwers (zie ook Actie NE-N 1). Soortenbescherming broedvogels Grondgebied Nieuwpoort - Uitvoering van soortbeschermingsprogramma’s voor specifieke doelsoorten met name vogelsoorten van gewestelijk belang (Steenuil, Kerkuil, Kievit, Bruine kiekendief, zwaluwen en Gierzwaluw) via een aantal maatregelen extra kansen tot broedgelegenheid geven - Voortrekkersfunctie vervullen inzake landschapszorg - Het landelijk gebied landschappelijk behouden/herstellen door het ondersteunen van landschapsonderhoud Bevolking/Landbouwers Cel milieu/Natuurwerkgroep De Kerkuil/ provincie West-Vlaanderen (gebiedswerking) Milieuraad, Technische dienst, omliggende steden en gemeenten (Veurne, Alveringem, De Panne, Diksmuide), Natuurpunt, natuurfonds Westland, Proclam, AMINAL Afdeling Natuur, Duinenwacht, Regionaal Landschap Ijzer en Polder - Aantal geplaatste nestbakken/mestplanken/nestbeschermers - Aantal keer ontlenen van wildredder - Bekendmaking van soortenbeschermingsmaatregelen bij bevolking (via Infoblad van Nieuwpoort): volledige planperiode (2005-2009) - Het inventariseren en het beschermen van de populaties van Steenuil, Kerkuil, Kievit, Bruine kiekendief, zwaluwen en Gierzwaluw: volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden - Project ‘Buitengewone vogels’ - Actie 46: De provincie zal rond zijn soortgerichte projecten en –programma’s een objectief beleidskader creëren en toepassen voor provinciale acties rond soortenbescherming


193



Inzet van personeel

•

Vergoeding vervoer gekwetste vogels wordt geregeld via de milieuraad. Landbouwers kunnen gratis wildredders ter beschikking krijgen. Verder zetten van de verkoop van nestkasten tegen gunstig tarief. Bij controle van de kerkuilenbakken wordt technische bijstand verleend door het stadbestuur. Geen bijkomend personeel

Actie NE-N 5:



Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal

194

MINA-plan 3: Milieukwaliteit afstemmen op de behoeften van kwetsbare soorten en habitats Huidige soortendiversiteit bestendigen en bevorderen Project 20: Soortendiversiteit

Bescherming van amfibieën door herwaardering van veedrinkpoelen 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Om het habitat van amfibieën te beschermen wenst de stad poelen te herwaarderen. Het is de doelstelling om binnen elke deelgemeente minstens één poel te herwaarderen. Mensen (landbouwers) die bereid zijn een poel in te richten kunnen rekenen op financiële steun via de stad. In ruil voor deze subsidie wordt de eigenaars gevraagd deze poelen op bepaalde tijdstippen (op aanvraag) open te stellen voor het publiek. Het is de bedoeling de poelen milieu-educatief in te richten, de scholen zullen de mogelijkheid krijgen deze poelen te bezoeken. Aan de Koolhofput bestaat reeds een plas-drassituatie die als ‘educatieve poel’ dienst kan doen. Soortenbescherming amfibieën - Veedrinkpoel Grondgebied Nieuwpoort - Bestaande biotopen behouden en daar waar nodig versterken - Ontwikkelen en uitbreiden van de natuurlijke stapstenen binnen Nieuwpoort - Poelen ecologisch aanleggen en onderhouden met als doel het ecotoop van de amfibieën te beschermen Landbouwers, Particulieren Cel milieu Milieuraad, Natuurpunt, Technische Dienst, Kinderboerderij de Lenspolder Aantal heringerichte veedrinkpoelen - Aanleg educatieve poelen: 2005-2006 - Geleide bezoeken van scholen aan de educatieve poelen: 2006-2009 / Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie 111: scholen ondersteunen met NME-opdracht


beleidskader


•

Actie 112: MOS verder ondersteunen en begeleiden Actie 46: De provincie zal rond zijn soortgerichte projecten en –programma’s een objectief beleidskader creëren en toepassen voor provinciale acties rond soortenbescherming MINA-plan 3: Huidige soortendiversiteit bestendigen en bevorderen

Budget zal voorzien worden volgens noodzaak, er wordt een voorstel uitgewerkt voor een betoelagingsreglement Geen extra personeel voorzien (Technische dienst, cel milieu)

Actie NE-N 6:



Medewerking aan jaarlijks terugkerende initiatieven: “Dag van de Natuur”, “Open Natuurdagen”, “36uur Natuur”, Week van de Zee, MOS-Groene School 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

De stad Nieuwpoort wil het draagvlak voor natuur en landschap verbreden. Ze wil dit doen door deel te nemen aan de “Dag van de Natuur”, “Open Natuurdagen”, “36uur Natuur”, Week van de Zee en MOS-Groene School. De acties die in het verleden uitgewerkt werden en in de toekomst verdergezet zullen worden zijn o.a.: -

“Dag van de Natuur”: aanplantingen in het kader van GNOP-acties;

-

“Open Natuurdagen”: bekendmaking van gegidste wandelingen in de natuurreservaten op grondgebied van Nieuwpoort georganiseerd door Natuurpunt;

-

Week van de Zee: Wateronderzoek ‘Waterloop zonder naam’, zeekoffer van Faldido (ism Kinderboerderij de Lenspolder);

-

MOS- Groene School: aanleggen van een kruidentuin voorzien van paadjes, en het in gang zetten van een composthoop.

Daarnaast zal er in het kader van deze actie promotie van koffers bij scholen en jeugdverenigingengebeuren uitgevoerd worden. In het kader van MOS op school zijn binnen Nieuwpoort een aantal koffers ter beschikking (oa. zeekoffer, landschapskoffer, waterkoffer). Deze koffers worden te weinig gebruikt, maar zijn eigenlijk een ideaal middel om het draagvlak voor natuur en landschap in het algemeen bij de jeugd te vergroten. Daarom zal er promotie van deze koffers bij scholen en jeugdverenigingen gebeuren. Dag van de Natuur - 36 uur Natuur – Open Natuurdagen – Week van de Zee – MOS-Groene school - Afhankelijk van geplande jaarlijkse actie Verschilt van jaar tot jaar - Het verbreden van het draagvlak voor natuur en natuurbehoud;


195

Verbeteren van het landschapsbeeld. Ontwikkelen en uitbreiden van de natuurlijke stapstenen binnen Nieuwpoort Een beter begrip voor de natuur en natuurontwikkeling bijbrengen bij de bevolking Bevolking (jongeren, scholen) Kinderboerderij (dienst toerisme) Technische dienst, Milieuraad, provincie, vzw ‘De Boot’, Scholen, VLIZ, Natuurwerkgroep De Kerkuil, Natuurpunt, Cel milieu Aantal deelnemers aan acties Volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-BG 1: Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden Actie 51: Wijzigen KLE Actie 111: scholen ondersteunen met NME-opdracht Actie 112: MOS verder ondersteunen en begeleiden Project 22 van MINA-plan 3: een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren



•

Budget wordt voorzien volgens noodzaak Geen bijkomend personeel voorzien (Cel milieu, Groendienst, Technische Dienst, Dienst toerisme). De bekendmaking en coördinatie gebeurt door het personeel van de kinderboerderij (NME)

Actie NE-N 7:


Bekendmaking van vigerende natuurwetgeving 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Het niet toepassen van de natuurwetgeving (bv Natuurdecreet, aanvragen van natuurvergunning) door particulieren binnen Nieuwpoort heeft vaak te maken met het niet correct op de hoogte zijn van dergelijke, vaak ingewikkelde, natuurwetgeving. Zo is de aanvraag van natuurvergunning oa. te weinig bekend bij de bevolking. Op heden is er nog maar één natuurvergunning door de stad Nieuwpoort verleend. De stad wil daarom meer ruchtbaarheid geven aan de procedure voor natuurvergunningen. Daarom werd in het najaar van 2002 gestart met een infocampagne over de verplichting tot aanvragen van natuurvergunningen of meldingen. Hierbij wordt samengewerkt met de Politiezone Westkust Directie

196



Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


•

Gerechtelijke/milieu. Deze informatiecampagne zal verdergezet worden. Daarnaast zal een beknopt overzicht gemaakt worden van wat wanneer van toepassing is, en welke stappen ondernomen moeten worden. Ook wordt aangegeven waar meer gedetailleerde informatie omtrent deze materie te vinden is (cfr website EMIS). Natuurwetgeving Grondgebied Nieuwpoort - Op de hoogte blijven van nieuwe regels en wetten ivm natuurbehoud - Permanent sensibiliseren van de bevolking - Sensibilisering van eigen stadsdiensten die onrechtstreeks met natuur te maken hebben (Groendienst, Ruimtelijke Ordening, etc.) Bevolking, Stadsdiensten Cel milieu Provincie, Vlaams Gewest / Volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-BG 4: Opstellen van een kapvergunning Actie 50: Natuurvergunning promoten Project 22 van MINA-plan 3: - Een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren - Ondersteuning lokale besturen bevorderen - Sensibilisering zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden, KLE's

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel vereist

Actie NE-N 8:


Botanisch bermbeheer 3.3.1. Natuur Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Deze actie kadert binnen het actieplan van het GNOP. De stad beoogt een bermbeheer volgens het Bermbesluit. Op heden worden alle wegbermen op het grondgebied van Nieuwpoort in opdracht van de stad gemaaid volgens een bestek. Hierbij dienen de richtlijnen van het Bermbesluit nageleefd te worden. Om een wetenschappelijk verantwoord ecologisch bermbeheer te voeren, is het noodzakelijk dat men rekening houdt met de specifieke (vegetatie)kenmerken van


197

de bermen. Daarom is een berminventaris van de potentieel meest waardevolle bermen gewenst. - In 2002 werd door een aantal vrijwilligers een cursus bermbeheer gevolgd. De stad betaalde deze cursus, waarbij van de vrijwilligers gevraagd werd om als tegenprestatie enkele bermen te inventariseren. Op heden is slechts één persoon deze overeenkomst nagekomen. Daarom zullen de andere deelnemers op hun afspraak gewezen worden. Op basis van deze inventarissen van de potentieel meest waardevolle wegbermen zal een wegbermbeheersplan per geïnventariseerde wegberm opgesteld worden waarin aangegeven wordt hoe in de toekomst deze bermen het best ecologisch beheerd kunnen worden. Daarnaast zullen educatieve borden geplaatst worden bij de drie reeds onderzochte wegbermen. - Inzake inventarisatie wordt vanuit de MINA-raad ook voorgesteld een vergadering te houden, eventueel in samenwerking met externen (bvb. dhr. A. Zwaenepoel). Daarnaast wordt onderzocht of een subsidiereglement voor ecologisch wegbermbeheer voor aanpalende landbouwers/landeigenaars opgesteld kan worden, die instaan voor het maaien van wegbermen langs de gemeentewegen, en daarbij de specifieke vereisten voor ecologisch bermbeheer in acht houden.

Sleutelwoorden Gebied Doelstellingen


198

Op het einde van de planperiode zal een evaluatie van het reeds gevoerde botanische beheer gebeuren door een inventarisatie door vrijwilligers. Botanisch bermbeheer Wegbermen op grondgebied Nieuwpoort – geïnventariseerde bermen - Het ontwikkelen van een basisnatuurkwaliteit in het buitengebied en in het centrum - De bermen beheren volgens het bermbesluit - Opwaarderen van bepaalde bermen als ecologische stapstenen - Via verdergaande inventarisatie het beheer van de bermen optimaliseren i.f.v soortenrijkdom - Voortrekkersfunctie vervullen inzake landschapszorg - Permanent sensibiliseren van de bevolking - Samenwerken met de plaatselijke landbouwers voor het beheer Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Groendienst, Milieuraad, Landbouwers, Cursisten bermbeheer-Vrijwilligers (inventarisaties) Aantal km ecologisch beheerde bermen/Soortenrijkdom en kleurrijkdom in beheerde bermen/Interesse van de bevolking in de werkzaamheden - Verderzetten van bermbeheer volgens Bermbesluit door aannemers in opdracht van stad: volledige planperiode (2005-2009) - Selectie van de potentieel meest waardevolle bermen op het grondgebied van Nieuwpoort: 2005 - Inventaris van de potentieel meest waardevolle bermen door vrijwillgers: 2005-2006 - Opstellen wegbermbeheersplan per geïnventariseerde wegberm: 2006 - Onderzoek naar en eventuele uitwerking van een subsidiereglement ecologisch wegbermbeheer voor landbouwers/inwoners die instaan voor het



3.3.2 3.3.2.1 3.3.2.1.1

/ Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer / /


maaien van wegbermen langs de gemeentewegen: 2005-2006 Evaluatie van reeds gevoerd wegbermbeheer door inventarisatie: 2009 Sensibilisatie van bevolking ivm botanisch bermbeheer: volledige planperiode (2005-2009)

De kosten worden ingeschreven in het bestek voor het onderhoud van de bermen. Er zal budget voorzien worden om educatieve borden te maken die bij de waardevolste bermen geplaatst worden. Cel milieu, Groendienst, Vrijwilligers

Landschap Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

In het landschapsdecreet wordt landschap als volgt gedefinieerd: "Het landschap is een begrensde grondoppervlakte met een geringe dichtheid van bebouwing en een onderlinge samenhang waarvan de verschijningsvorm en de samenhang het resultaat zijn van natuurlijke processen en van maatschappelijke ontwikkelingen." Samen met de natuurelementen heeft de mens het landschap in de loop der jaren vorm gegeven. Die combinatie van natuur en cultuur bepaalt de eigenheid van elke streek en er kunnen verschillende types landschappen (met telkens hun eigen kenmerken) onderscheiden worden. Er doet zich echter een verschraling van het landschap voor, waarbij de kenmerken van landschapstypes vervagen of onherkenbaar worden. Traditionele landschappen zijn slechts nog als relicten herkenbaar. Door het uitgebreide infrastructuurnetwerk en de hieraan verbonden lintbebouwing is de open ruimte sterk versnipperd. De omvang, continuïteit en kwaliteit van kleine landschapselementen (van belang voor migratie en verspreiding van plant en dier) neemt voortdurend af. Rivier- en beekvalleien die belangrijke natuurlijke verbindingen kunnen vormen, worden geregeld onderbroken door ander ruimtebeslag of cultuurtechnische inrichtingen. De kwaliteit en de kwantiteit van het open landschap gaat zo snel achteruit dat ingrijpen noodzakelijk is. In de eerste plaats wil men behouden wat nog overblijft en daarnaast wil men wat er nog is verbeteren. Het is de bedoeling het meest aandacht te schenken aan de waardevolste landschappen. Daarbij wordt veel aandacht gegeven aan de kleine landschapselementen, het klein historisch erfgoed (kappelletjes, wegwijzers, kruisen, straatverlichting,…) en de problemen die zich voordoen zoals erosie, illegale kappingen, overstromingen,…


199

Een gebied kan om uiteenlopende redenen van landschappelijk belang zijn. Zo worden verschillende groepen van landschapswaarden onderscheiden: natuurwetenschappelijke waarde, historische waarde, esthetische en sociaal-culturele waarde. Gebiedsgericht kunnen de Vlaamse landschappen daarnaast in 4 niveaus opgedeeld worden: - ankerplaatsen en beschermde landschappen; - relictzones; - kleine waardevolle landschappen; - nieuwe landschappen en verschraald restlandschap. Het is van groot belang dat diversiteit aan landschappen zoveel mogelijk wordt behouden. 3.3.2.1.2 -

200


Landschapseenheden: Dominant is het bekenstelsel, onderdeel van het afwateringsbekken van de IJzer; en het mozaïek van akker en weilanden in de polders. Daarnaast zijn er ook nog het strand, de duinen en het schorrengebied. o Het bekenstelsel: Dit stelsel mondt uit in de achterhaven van Nieuwpoort (de Ganzepoot genoemd).Het sluizencomplex regelt de waterstand in de polders. Van de voormalige kreekbeddingen is op Nieuwpoorts grondgebied niets overgebleven. De kreek van Nieuwendamme is de oorspronkelijke monding van de IJzer in de zee. o Agrarisch poldergebied: Dit gebied wordt gekenmerkt door akker- en weilanden. Kleinschalige percelering komt voor in de nabijheid van het geurbaniseerde gebied. Het overige openruimtegebied wordt gekenmerkt door grotere percelering. o Ontginningsgebieden: Op de plaats van de uitgeveende gronden die als waterzieke watergronden vermeld staan komt veel akkerland voor (ontwateringstechnieken hebben het in cultuur nemen van deze gronden mogelijk gemaakt). Het overgrote deel van de uitgeveende gronden kent een kleine percelering. Afgravingen voor beperkt gebruik lagen vooral te Slijpe-Leffinge-Ramskapelle. o Kleinschalig tuinbouwlandschap (in voormalige duinpannen): Dit gebied leunt aan bij het militaire kamp van Lombardsijde. Het gebied wordt gekenmerkt door kleine boerderijtjes (waarschijnlijk voormalige vissershuisjes). In dit gebied worden groenten gekweekt (waarschijnlijk in de voormalige duinpannen). o Strand-duinenlandschap: Dit gebied is gelegen aan de zeezijde langsheen de kustlijn. Ten oosten van de havengeul bestaan grote duinen. Ten westen van de havengeul langsheen de wandeldijk heeft men lagere duinstroken (voorduinen) die uitvloeien naar het strand. Het strand vormt de overgangszone van zee naar duinen. Het duinenlandschap komt zowel voor in westelijke als oostelijke richting. In westelijke richting strekt de duinengordel zich grensoverschrijdend uit op grondgebied van Oostduinkerke. In oostelijke richting strekt de duinengordel zich grensoverschrijdend uit op grondgebied van Middelkerke. Duinen vormen bij ons de natuurlijke zeewering. Ze ontstonden door afzetting van zand op schorren. De duinen vloeiden in het hinterland over (via de natuurlijke overgangszone nl. zee, strand, voorduinen, hogere duinen, duinpannen, duinstruweel, poldergebied). Door de continue aanvoer van zand door de wind, en de fixerende werking van de plantengroei zijn duinen steeds in beweging (ophoging-verplaatsing-afbraak-invloed van de mens).


o

Duinen zijn bij ons een uniek landschap.De duinen op grondgebied van Nieuwpoort zijn jonge duinen. Ten westen van Nieuwpoort-Bad heeft men een duingebied dat gekenmerkt wordt door een intensieve begroeiing van duindoorn. Dit gebied sluit aan bij de Karthuizerduinen. Slikken en schorrenlandschap: Dit gebied is gelegen ten oosten van de havengeul en leunt aan bij het militaire domein. Het gebied "De IJzermonding" is een uniek buitendijks slikken- en schorrengebied (R-gebied). Slikken en schorren kunnen in verschillende zones worden onderverdeeld. Bepalende factor bij het onderscheid tussen slikken en schorren is de plantengroei. Schorren zijn dicht begroeid en dat in tegenstelling tot slikken. Vanuit geologisch oogpunt legt men de grens tussen slikken en schorren op de gemiddelde hoogwaterstand. Eb en vloedwerking in de kreken zorgt voor bevloeiing van het gebied. Hoe verder de kreken penetreren hoe fijner de kreekvertakkingen worden. Het niveauverschil tussen kreken en schorren is het gevolg van de ophoging van de schorren door afzetting. De plantengroei speelt een belangrijke rol in het ontwikkelingsproces van buitendijkse gebieden. Het plantenleven kan er onderverdeeld worden in hoge en lage planten.

-

Het huidig landschap in Nieuwpoort: De oorspronkelijke landschappen zijn sterk vervaagd, het huidig landschap is dan ook grotendeels gekenmerkt door homogeniteit en dit als gevolg van maatschappelijke veranderingen zoals verstedelijking, ontwikkelingen in de landbouw. Dit proces zet zich nog steeds verder door. Relicten van vroegere landschappen komen nog sporadisch voor, ze zijn meestal geïsoleerd en vertonen geen enkele landschappelijke samenhang meer. Ten gevolge van de ontstaansgeschiedenis van het landschap is er een differentiatie die evenwijdig verloopt met de kust. De kuststrook bestaat uit de associatie van zee, strand, duinen, polder (en geurbaniseerd gebied). Deze opeenvolging is nog slechts op bepaalde plaatsen in een min of meer onveranderde toestand aanwezig (gestoord op het grondgebied van Nieuwpoort door de bebouwingskernen van Nieuwpoort Stad en Bad, de Jachthaven en de Marinebasis). Duinen zijn een uniek landschap. Ze worden gekenmerkt door specifieke reliëfsvormen, bodemmateriaal, fauna en flora. Grote duincomplexen (100den ha) ontbreken nagenoeg volledig aan de Vlaamse kust door versnippering via bebouwing en andere recreatieve voorzieningen. Achter de duinen strekt zich de polderstreek uit (dit is de streek van 10 à 15 km breedte, met een hoogte van 3 à 5 m). De polders zijn gekenmerkt door een vlak en laag reliëf (op diverse plaatsen microreliëf), door agrarisch bodemgebruik, het ontbreken van bos, de aanwezigheid van lijnbeplantingen (hoofdzakelijk langsheen de wegen), talrijke afwateringssloten en kanalen (de IJzer is een afwateringsbekken), grote karakteristieke hoeven (soms nog met gracht of poelen), landelijke dorpen (Sint-Joris en Ramskapelle). De invloed van de overheersende westenwind is aan de kust goed te zien aan de stand van de bomen. Hun stam is naar het oosten gebogen; de kruin is aan de westzijde nauwelijks ontwikkeld.

-

Het landschapsbeleid binnen Nieuwpoort: Het algemeen landschapsbeleid binnen Nieuwpoort heeft specifieke aandacht voor de beeldkwaliteit en het verleden. Er worden binnen Nieuwpoort geen gerichte acties rond landschap uitgevoerd. Wel zijn er in het kader van het GNOP bij het natuurgebied Simli 3 borden geplaatst met melding van “beschermd landschap”. Daarnaast zijn er nog diverse acties die in het deelaspect ‘natuur’ staan vermeld, die ook betrekking hebben op het thema ‘landschap’.


201

3.3.2.2 3.3.2.2.1


Het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten, gewijzigd bij Decreet van 22 februari 1995: Een monument is een onroerend goed, werk van de mens of van de natuur of van beide samen, dat van algemeen belang is omwille van zijn artistieke, wetenschappelijke, historische, volkskundige, industrieelarcheologische of andere sociaal-culturele waarde, met inbegrip van de cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken, inzonderheid de bijhorende uitrusting en de decoratieve elementen. Een stads- of dorpsgezicht is zowel een groepering van één of meer monumenten en/of onroerende goederen met omgevende bestanddelen, zoals onder meer beplantingen, omheiningen, waterlopen, bruggen, wegen, straten en pleinen, die vanwege haar artistieke, wetenschappelijke, historische, volkskundige, industrieel-archeologische of andere sociaal-culturele waarde van algemeen belang is, als de directe er onmiddellijk mee verbonden visuele omgeving van een monument, die door haar beeldbepalend karakter de intrinsieke waarde van het monument tot zijn recht doet komen dan wel door haar fysische eigenschappen de instandhouding en het onderhoud van het monument kan waarborgen (Lefièvre & Van Renterghem, 2002) Binnen Nieuwpoort worden de volgende beschermde landschappen aangetroffen: het duinengebied ten westen van Nieuwpoort-Bad (Simli III) en de Ijzermonding en omgeving. De indeling van de traditionele landschappen van Vlaanderen geeft de regionale verscheidenheid van de historisch gegroeide cultuurlandschappen in hun situatie van voor de grote veranderingen vanaf de 18de eeuw. De indeling steunt op zowel fysische en natuurlijke kenmerken zoals reliëf en bodemgesteldheid, als op cultuurlandschappelijke kenmerken zoals bewoningsvormen, landgebruik, percelering en landschapstype. Aan de hand van gemeenschappelijke structuurkenmerken kunnen gebieden worden afgebakend. Op basis van de natuurlijke geografische streken en hun cultuurhistorische kenmerken is een opdeling gemaakt in traditionele landschappen (Antrop & Van Damme, 1995). Binnen Nieuwpoort kunnen de volgende traditionele landschappen onderscheiden worden: - De kust (Westkust/Westelijke Middenkust (Nieuwpoort-Oostende)) is een niet-symmetrisch gecompartimenteerd landschap met panoramische open gezichten (strand en zee) en compartimenten van kleine omvang door hoogbouw, reliëf (duinen) en vegetatie. De badplaatsen zijn gegroeid uit of geassocieerd met vroegere vissersdorpen. - De kustpolders (Nieuwland van Nieuwpoort/Westelijke Middelland) vormen een vlak open landschap met weidse vergezichten. Verticale elementen hebben een zeer grote invloed. De kustpolders worden gekenmerkt door een grote verspreiding van hoeven en kleine kerndorpen. In het centraal en oostelijk deel vormen de bebouwde kustzone en het hoger gelegen binnenland dikwijls de skyline. De kustpolders zijn landbouwlanden met grote percelen, ontbrekende of weinig dichte en meestal geknotte lineaire begroeiing, kronkelende wegen en talrijke sloten. - IJzervallei: bestaat uit een vlak valleilandschap met grote en langgerekte weidepercelen. Typisch is het landelijk karakter met weidse zichten, de sterk verspreide bewoning en de kleine kerndorpen. In 1995 startte AROHM, afdeling Monumenten en Landschappen met de inventarisatie van de relicten van de traditionele landschappen in Vlaanderen. Dit zijn landschappen die in de loop van de tijd gevormd werden door de wisselwerking mens/natuur en die deze lange geschiedenis nog illustreren. In 2001 ontstond hieruit De 'Atlas van de relicten van traditionele landschappen' (ook landschapsatlas of relictenatlas genaamd). De atlas is aldus een beleidsdocument dat een inventaris geeft van het landschappelijk waardevol natuurlijk en cultuurhistorisch erfgoed van het buitengebied. Relicten kunnen zeer divers van aard zijn. Daarom wordt een classificatie gemaakt naar de ruimtelijke dimensie die de relicten in het landschap bezitten en wordt er onderscheid gemaakt tussen punt-, lijn- en

202


vlakvormige relicten. Sommige relicten vormen complexen van zeer verschillende aard die echter historisch en genetisch samen horen en één geheel vormen. Deze worden samengevoegd tot een aparte categorie die ankerplaats genoemd wordt. Volgende relictobjecten, die geselecteerd werden op basis van de criteria herkenbaarheid, gaafheid en samenhang, werden daarbij onderzocht: - Relictzones: gebieden met een grote dichtheid aan punt- of lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waarin de samenhang tussen de waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering. De aanduiding gebeurt maximalistisch; - Ankerplaatsen: de meest landschappelijk waardevolle gebieden voor Vlaanderen, complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen dat ideaal-typische kenmerken vertoont omwille van de gaafheid of representativiteit, ofwel ruimtelijk een plaats inneemt die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving. De kartering is op detailniveau gebeurd; - Lijnrelicten: worden gevormd door lijnvormige landschapselementen die drager zijn van een cultuurhistorische betekenis; - Puntrelicten: afzonderlijke objecten met hun onmiddellijke omgeving, vb. bouwkundig erfgoed, bijzondere landschapselementen zoals solitaire bomen; Dit resulteerde in de selectie en lokalisatie van vijf relictzones in Nieuwpoort, nl: Ijzermonding, Duinen Westkust, Nieuwlandpolder en Lenspolder, Poldergebied Ramskapelle. In deze relictzones komt de volgende ankerplaats voor: Ijzermonding-St-Laureinsduinen. Binnen de stad zijn de volgende lijnrelicten gelegen: Langgeleed-Kanaal Veurne-Nieuwpoort, Grote Beverdijkvaart, Koolhofvaart, spoorweg Diksmuide-Nieuwpoort, Kleine Beverdijkvaart, Ijzer, Kreek van Nieuwendamme, Kanaal Nieuwpoort-Plassendale en Vladslovaart. Er bevinden zich vijf puntrelicten in Nieuwpoort: sluizencomplex Ganzenpoot Nieuwpoort, stationsruïne Nieuwpoort, Steenbakkerij Duron, Groot Noordhof en Klein Noordhof. In uitvoering van het ‘Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu’ verscheen in het B.S. van 12 december 1999 het uitvoeringsbesluit van 8 december 1998 tot vaststelling van de regelen voor de voorlopige en definitieve erkenning van regionale landschappen. Dit besluit is aangevuld met het uitvoeringsbesluit van 11 mei 1999 dat verscheen in het B.S. van 24 juni 1999. Een regionaal landschap is een samenwerkingsverband dat door een provincie of op initiatief van minstens drie gemeenten wordt gestart. Regionale landschappen zijn actief in een streek met een hoge concentratie aan waardevolle natuurterreinen of landschapselementen. Op heden zijn in Vlaanderen negen regionale landschappen actief, waarvan 3 in West-Vlaanderen namelijk het “Houtland”, de “West-Vlaamse Heuvels” en “IJzer en Polder” (website Natuur- en Milieueducatie, 2003). Het Regionaal Landschap IJzer en Polder is recent opgericht (2004). De stad Nieuwpoort ligt niet binnen een regionaal landschap. Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3): Het MINA-plan 3 voorziet in het kader van landschap volgende acties met de gemeenten als betrokkenen: -

-

tegengaan of milderen van het versnipperingseffect bij nieuwe ingrepen met een potentieel sterk versnipperende invloed. verwijderen of milderen van het versnipperend effect voor zoveel mogelijk bestaande (prioritaire) versnipperende elementen. bevorderen van de migratiemogelijkheden van dieren en planten door ecologische versterking van de landschapsstructuur tussen leefgebieden (bvb. door de aanleg en verbetering van randzones op de grens van ecologisch waardevolle biotopen en aangrenzend cultuurlandschap). project 18: prioriteiten ontsnippering. Ecologisch waardevolle gebieden ruimtelijk veilig stellen (o.a. VEN en IVON afbakenen).


203

Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008: In het Provinciaal Milieubeleidsplan is voor de gemeenten geen actie met betrekking tot het thema “landschap” van belang. Zie ook wettelijk en beleidskader bij 3.3.1 Natuur. 3.3.2.2.2

Gemeentelijk niveau

Inzake landschapszorg bestaat de taakstelling van de gemeente erin om het Vlaamse beleid te ondersteunen en een beleid te voeren voor de lokaal waardevolle (kleine) landschappen. De Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling: zie bij 3.3.1 Natuur. Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan (GNOP): Voor de acties met betrekking tot landschap binnen het GNOP wordt verwezen naar 3.3.1 Natuur.

3.3.2.3

Knelpunten

De laatste decennia is het beeld van de open ruimte in Nieuwpoort veranderd. Enerzijds waren er de evoluties in de agrarische sector met een toenemende schaalvergroting, specialisering en intensifiëring waardoor onder andere de typische perceelsrandbegroeiing en bomenrijen verdwenen en de agrarische bebouwing toenam onder de vorm van stallen en loodsen met een industrieel karakter. Anderzijds was er de toenemende verspreide bebouwing en de exponentiële groei en uitbreiding van verspreide bedrijvigheid. Het landschap wordt hierdoor plaatselijk gedomineerd door woningconcentraties (cfr lintbebouwing langs de Canadalaan). Daarnaast merken we dat de oorspronkelijke compactheid van Nieuwpoort-Stad (in wezen een vorm van ruimtelijke kwaliteit) vervaagt door het verschijnen van gebouwen los van de stad dit is het uitrafelen van de stadsrand. Daardoor gaat de herkenbaarheid van de stad verloren en gaat het gevoel van open ruimte vlakbij de stad verloren. Ramskapelle manifesteert zich nog volledig als landelijke woonkern. In de open ruimte is in Nieuwpoort de laatste jaren een toename van activiteiten vastgesteld die vaak landschapsstorend zijn indien ze grootschalig opgevat worden zoals hoevetoerisme voor grote groepen, paardenmanège/fokkerij (vaak met overdekte piste). Bedrijfsgebouwen manifesteren zich steeds sterker in het open landschap zoals bvb. het plaatselijk voorkomen van concentraties van schoorstenen, lange gevels, loodsen, parkeerruimtes,… Dit is ondermeer een gevolg van de gewijzigde architectuur (die economisch haalbaar dient te zijn) en een gebrek aan (ecologisch waardevolle) landschappelijke inkleding. Daarnaast gaat er vanuit de sterk verspreide bedrijfsbebouwing in Nieuwpoort een sterke landschapsverstorende invloed uit. Veel agrarische bedrijfsgebouwen zijn niet of niet volledig aangepast in het landschap. Alhoewel geen nieuwe zonevreemde gebouwen, noch nieuwe landbouwuitbatingszetels in het landelijk gebied mogen opgericht worden, dreigt met betrekking tot de visuele hinder toch een nieuwe situatie te ontstaan door verbouwing van bestaande bedrijfsruimten. Via de bouwvergunning is de aanleg van een groenscherm van 5m rond bedrijfsgebouwen in het openruimtegebied opgelegd. Maar in de praktijk gebeurt de aanleg ervan zelden agv het ontbreken van controle. Daarnaast wordt door Nieuwpoort de aanwezigheid van grote reclameborden op een bedrijventerrein langs de autosnelweg E40 als storend in het landschap aanvaard.

204


De typische eigenheid van het kustlandschap nl. de overgang zee-strand-duinen-polder die deze landschappen kenmerkten is in Nieuwpoort in grote mate verdwenen b.v.: - verlies openheid van de Lenspolder naar het achterliggend poldergebied door toeslibbing (lintbebouwing). - verlies overgang en continuiteit van de Karthuizerduinen van west naar oost door inplanting van bebouwingsvormen. Daarnaast ging door intensivering van de landbouw en cultuurtechnische ingrepen (drainage, afwatering...) het oorspronkelijk vallei-graslanden karakter op verschillende plaatsen verloren; graslanden werden omgezet naar akkers. De landschapsstructuur van landschapseenheden die ten tijden van Ferraris bestond is heden ten dage moeilijk tot niet meer herkenbaar (voor de leek). Waar het vroeger een gedifferentieerd landschap betrof wordt dit landschap nu gekenmerkt door homogeniteit. Door de toename van de versnipperde bebouwing en het veranderde karakter van de landbouwgronden en -gebouwen, levert de open ruimte niet meer het historische beeld van een agrarisch landschap en heeft de open ruimte haar ruimtelijke samenhang in Nieuwpoort verloren, zowel kwantitatief als kwalitatief. Niettegenstaande deze zware aantasting van de kwaliteit van de open ruimte, hebben grote delen van Nieuwpoort nog een zekere potentiële waarde behouden. Mits verwerving en uit intensief landbouwgebruik nemen van percelen in de meest waardevolle zones, natuurherstel en het herstel van KLE kunnen deze potenties deels tot ontwikkeling gebracht worden. De meerderheid van de Vlaamse burgers vindt dat het karakteristieke van de Vlaamse landschappen moet behouden blijven, maar is men blijkbaar niet meteen bereid een meerprijs te betalen aan landbouwers in ruil voor het beheer van het landschap. Een positieve trend is dat er vanuit diverse sectoren meer aandacht geschonken wordt aan het landschap in al zijn aspecten (natuurlijkheid, cultuurhistorisch, recreatief, beleving), en om op diverse beleidsniveaus al deze aspecten te behouden en te versterken. Ondanks het feit dat in Nieuwpoort nog vrij gave landschappen terug te vinden zijn, blijkt nog een geringe waardering onder delen van de bevolking voor het landschap te bestaan. Het streven naar het behoud en het versterken van deze landschappelijke kwaliteit leeft soms te weinig bij de lokale bevolking.

3.3.2.4 3.3.2.4.1


Op lange termijn zijn de volgende doelstellingen voor de stad Nieuwpoort met betrekking tot het landschap van belang: -

De landschappelijke eigenheid moet bewaard blijven en waar mogelijk hersteld en ontwikkeld worden. Waar dit niet kan, dienen nieuwe landschappelijke structuren uitgebouwd te worden die op termijn nieuwe karakteristieke landschapsbeelden bepalen. De verschillende deelgebieden moeten hierbij, zoals voorheen, liefst een geleidelijke overgang vormen en in elkaar overvloeien. Landschappelijk eigen kenmerken voor Nieuwpoort zijn: o Het bekenstelsel; o Het agrarisch poldergebied (akker- en weiland); o Ontginningsgebieden; o Kleinschalig tuinbouwlandschap (in voormalige duinpannen; leunt aan bij het militair kamp van Lombardsijde); o Strand-duinenlandschap;


205

o

Slikken- en schorrenlandschap.

-

De resterende open ruimte en in het bijzonder deze van de polders en duin-polderovergangen dient gevrijwaard te worden van bebouwing. Het is belangrijk dat de toeristisch recreatieve ontwikkeling in de stad en daaraan gekoppeld de residentiële uitbreiding geconcentreerd blijft. Dit is belangrijk omdat de nu nog herkenbare landschapsstructuur leesbaar blijft, opdat de open ruimte zich blijft onderscheiden van de bebouwde ruimte en de kwetsbare gebieden, zoals de IJzervallei, de IJzermonding en de resterende duinen, gevrijwaard worden van verdere aantasting. Zowel de natuur als de landbouw moeten er ontwikkelingskansen krijgen. Zij zijn de hoofdrolspelers in de open ruimte. Een kwaliteitsvol en aantrekkelijk landschap ondersteunt immers het toeristisch – recreatieve medegebruik. Belangrijk voor Nieuwpoort is dat deze kwaliteit van de open polderruimte kan behouden blijven.

-

Landschappelijke kwaliteit van open polderruimte en duin-polderovergang versterken. Alle aandacht werd doorheen de tijd gericht op het kustgegeven, de polders werden ‘vergeten ruimten’. Het zicht op de polders vanuit het kustgebeuren was belangrijk, omgekeerd, het zicht vanuit de polders op de kustbebouwing werd verwaarloosd. We worden momenteel geconfronteerd met een chaotisch, weinig esthetisch beeld vanuit de polders op de kustbebouwing.

-

De landschappelijke waarden binnen het landbouwgebied worden verhoogd en versterkt door (her)aanplant van structurerende opgaande beplanting. Behoud van bestaande waarden is essentieel. Dit omvat niet enkel groenelementen, maar tevens reliëfelementen zoals taluds van bijvoorbeeld bruggen en wegen. (Her)Aanplant gebeurt zoveel mogelijk met streekeigen soorten of soorten met een cultuurhistorische of historisch religieuze waarde. De beperkt nog aanwezige restanten van opgaand groen zoals taludbeplanting, solitaire bomen, boomgroepen, hoekbomen, hagen, bomenrijen, knotbomen dienen behouden te blijven, gerestaureerd (verjongd) en uitgebreid te worden. Zij vormen differentiërende elementen in het (open) landschap, verhogen de herkenbaarheid en de (recreatieve) aantrekkelijkheid en zijn vaak stille getuigen van een historisch en economisch verleden. Nieuwe structuren die het ecologisch verbindingsnetwerk optimaliseren en herstellen kunnen aangelegd worden op plaatsen die hiervoor het meest geschikt zijn (hydrologie, morfologie, bodem) en minst hinder voor de landbouwactiviteiten opleveren. Het is dus van belang dat in dit snel evoluerend en aan economische wetmatigheden gebonden agrarisch landschap, een minimum aan landschappelijk groen als een constante waarde behouden blijft.

-

Landschapsstorende constructies en gebouwen worden gebufferd en ingekleed. Voornamelijk nieuw ge- of verbouwde stallingen, loodsen, serres en industriële complexen hebben een erg negatieve visueel landschappelijke impact op het landschap. Ook watergerelateerde gebouwen zoals pompgemalen, sluizen etc en eigenlijk alle grote veranderingen in het landschap kunnen het zicht van het landschap bezoedelen. Door oordeelkundige aanplant van buffer- en schermgroen dienen deze constructies in het landschap ingepast te worden. Verdere aantasting van het landschap door oprichting van nieuwe dergelijke constructies moet vermeden worden door het opleggen van strikte bepalingen in de bouwvergunning en een efficiënte controle op de naleving ervan.

-

Een verhoging van de landschappelijke waarden biedt tevens meer passief recreatieve mogelijkheden. Landschapsverfraaiing, hoeveverfraaiing, enz. dragen hierin sterk bij. Door nieuwbouw, inbreiding en woonuitbreiding zijn thans veel van de groenelementen binnen de bebouwde zone verdwenen. Een nieuwe groenaanleg, grotendeels binnen openbaar domein kan het

206


visueel beeld, de aantrekkelijkheid en het woon- en leefklimaat van de thans sterk versteende woonkern verbeteren. -

Verdere uitbreiding van lintbebouwing langs de verbindingswegen en andere zonevreemde bebouwing in het landelijk gebied wordt stopgezet om een verdere versnippering en opdeling van de open ruimtegebieden tegen te gaan. Eventueel noodzakelijke woonuitbreiding dient geconcentreerd aan te sluiten bij de stads- en dorpskernen en dient zoveel mogelijk te gebeuren met inpassing van bestaande groen- en landschapselementen en uitbouw van nieuwe elementen. Landschappelijk waardevolle open gebieden dienen gevrijwaard te worden van nieuwe bedrijfsactiviteiten.

-

De landbouweconomische waarde binnen Nieuwpoort dient behouden te blijven. De polders worden ontwikkeld als een samenhangend landbouwgebied en als drager van hoofdzakelijk grondgebonden landbouw. De landbouw dient de nodige flexibiliteit te krijgen waardoor er mogelijkheden kunnen worden gecreëerd om op nieuwe ontwikkelingen in te spelen. Ook voor de landbouwactiviteiten is het belangrijk dat er respect is voor de natuurlijke draagkracht van de omgeving (landschap).

-

Het is belangrijk dat de landbouwactiviteiten in de biologisch waardevolle gebieden (zoals Hemmepolder, Lenspolder, Groot Nieuwlandpolder, Koolvaartweide) rekening houden met de natuurkwaliteit. Het bewerken van de landbouwgronden en beheer van de natuurwaarden moeten op elkaar worden afgestemd, gestreefd dient hierbij te worden naar beheerslandbouw. De mogelijkheden voor landbouw dient te worden beperkt tot meer extensieve vormen. Deze beperkingen kunnen geleidelijk aan ingevoerd worden (in ruimte en tijd). Het mag niet de bedoeling zijn dat de leefbaarheid van een bedrijf hierdoor in het gedrang komt. Bij de extensief beheerde graslanden dient gestreefd te worden naar vrijwillige beheersovereenkomsten met de landbouwers. Het wijzigen van het (micro)reliëf wordt niet toegestaan.

3.3.2.4.2 -

-

-


Beschermen van het landschap en de fysieke leefomgeving: o Behoud van de onbebouwde ruimte in het open agrarisch polderlandschap, duinen en polderduinovergang o Het integreren van de zorgplicht voor landschap/natuur in de plan/besluitvorming (opmaak GRS, GRUP’s, PRUP’s, verkavelingen) Zorgen voor een betere landschappelijke integratie van storende activiteiten: de landschappelijke inkleding van de bedrijfsgebouwen stimuleren door de opmaak en de uitvoering van landschapsbedrijfsplannen en door het toepassen van de verordening inzake groenschermen. Het recreatief medegebruik van de open ruimte organiseren in samenspraak met de landbouw- en natuursector en het benutten van het landschap als informele recreatieruimte stimuleren.

3.3.2.5 •

Acties Actie NE-L 1:


Landschappelijke integratie van bedrijven door opmaak van landschapsbedrijfsplannen 3.3.2. Landschap


207







208

Natuurlijke entiteiten: niveau 1

In samenwerking met het provinciebestuur worden landschapsbedrijfsplannen voor landbouwbedrijven opgemaakt. De bijdrage van Nieuwpoort bestaat erin de opmaak en aanleg van deze plannen te subsidiëren binnen afgebakende gebieden. Daarvoor wordt door het stadsbestuur deze afgebakende gebieden vastgelegd en een subsidiebesluit uitgewerkt. Landschapsbedrijfsplan Buitengebied Nieuwpoort - Ecologische structuren ondersteunen - De gebouwen beter in het landschap laten kaderen - Op een bescheiden manier de landschapsontwikkeling stimuleren i.s.m. de betrokken actoren (landen tuinbouwers) - Actief aan landschapsbeheer werken - Permanent sensibiliseren van de bevolking Bewoners, Bedrijven, Recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Dienst Stedenbouw, provincie West-Vlaanderen (Proclam) Aantal landschapsbedrijfsplannen - Uitwerken van gemeentelijke subsidiëring en afgebakende gebieden van landschapsbedrijfsplannen: 2005 - Opstellen en uitvoeren landschapbedrijfsplannen ism provincie: volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 2: Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie NE-N 5: Bescherming van amfibieën door herwaardering van veedrinkpoelen Actie NE-L 3: Samenwerking met de landbouwers inzake agrarische architectuur voor bedrijfsgebouwen Actie 52: Groene buffering rond bedrijven Actie 54: De provincie zal met de Vlaamse overheid (VLM) en de gemeenten verder werken aan een gezamenlijke communicatie richting landbouwers rond landschaps-, natuur- en milieuzorg op de boerderij via de uitgave ‘Horizon’ /

Voorstellen uit te werken door de cel stedenbouw Cel milieu, cel stedenbouw


•

Actie NE-L 2:






Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen 3.3.2. Landschap Natuurlijke entiteiten: niveau 1

De buffering van storende gebouwen in het landschap gebeurt door de aanleg van groenschermen vastgelegd in de bouwvergunning. De controle op uitvoering van de aanleg van groenschermen laat echter te wensen over. Daarom zal tijdens de planperiode op het terrein nagegaan worden of bij bouwvergunningen die in het verleden verleend zijn een groenscherm werd aangelegd. Indien dit niet het geval is, zal de eigenaar aangeschreven worden om zich in orde te stellen. Hierbij zal een lijst gevoegd worden van streekeigen groen. Hiervoor kan hij beroep doen op de plantpakketten van de actie ‘Behaag het landschap’ (zie Actie NE-N 3). Hierbij zal ook de mogelijkheid aangehaald worden om landschapbedrijfsplannen te laten opmaken (zie Actie NE-L 1). Daarnaast zal een gemeentelijke bouwverordening voor groenschermen met een waarborgsysteem opgesteld worden. Zo kan bijvoorbeeld de betrokkene de helft van de waarborg terug betaald krijgen na het 1e jaar na aanplant van een groenscherm, na 2 jaar wordt het resterende bedrag uitgekeerd. Hiervoor is controle door de stadsdiensten op het terrein noodzakelijk. Groenscherm Buitengebied Nieuwpoort - Ecologische structuren ondersteunen - De gebouwen beter in het landschap laten kaderen - Op een bescheiden manier de landschapsontwikkeling stimuleren i.s.m. de betrokken actoren (landen tuinbouwers) - Actief aan landschapsbeheer werken - Permanent sensibiliseren van de bevolking Bewoners, Bedrijven, Recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Dienst Stedenbouw, provincie West-Vlaanderen (Proclam) Aantal aangelegde groenschermen - Controle van bedrijven op het terrein ikv aanleg groenscherm + aanschrijven eigenaars indien niet het geval: 2005-2006 - Uitwerken bouwverordening groenschermen met waarborgsysteem: 2006 - Toezicht op de aanleg van groenschermen ikv borgstelling: 2006-2009 / Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie NE-L 1: Landschappelijke integratie van bedrijven door opmaak van landschapsbedrijfsplannen Actie NE-L 3: Samenwerking met de landbouwers inzake agrarische architectuur voor bedrijfsgebouwen Actie 52: Groene buffering rond bedrijven Actie 54: De provincie zal met de Vlaamse overheid (VLM) en de gemeenten


209


•

De controle gebeurt in eigen regie. Cel milieu

Actie NE-L 3:




Provinciaal

210

verder werken aan een gezamenlijke communicatie richting landbouwers rond landschaps-, natuur- en milieuzorg op de boerderij via de uitgave ‘Horizon’ /

Samenwerking met de landbouwers inzake agrarische architectuur voor bedrijfsgebouwen 3.3.2 Landschap Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Landbouwers begeleiden en stimuleren om op een andere manier te gaan bouwen. Nieuwe loodsen en stallen zouden met meer respect voor het landschap en het erf moeten gebouwd worden. Dit kan via andere vormgeving, doordacht materialengebruik en kleurkeuze, … De samenwerking met de landbouwers omvat een eerstelijnsadvies voor geïnteresseerde landbouwers en de realisatie van een aantal pilootprojecten bij de landbouwers. Dit wordt allemaal gecoördineerd en gerealiseerd door de provincie. De stad zal dit initiatief bekend maken bij de landbouwers binnen Nieuwpoort. Agrarische architectuur Buitengebied Nieuwpoort - De gebouwen beter in het landschap laten kaderen - Op een bescheiden manier de landschapsontwikkeling stimuleren i.s.m. de betrokken actoren (landen tuinbouwers) Landbouwers Provincie West-Vlaanderen Dienst Stedenbouw, Cel milieu, Proclam Aantal eerstelijnsadviezen Sensibilisatie landbouwers voor agrarische architectuur: volledige planperiode (2005-2009) / Actie NE-N 3: Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE Actie NE-L 1: Landschappelijke integratie van bedrijven door opmaak van landschapsbedrijfsplannen Actie NE-L 2: Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen Actie 52: Groene buffering rond bedrijven


beleidskader


•

Actie 54: De provincie zal met de Vlaamse overheid (VLM) en de gemeenten verder werken aan een gezamenlijke communicatie richting landbouwers rond landschaps-, natuur- en milieuzorg op de boerderij via de uitgave ‘Horizon’ /

Geen bijkomend budget voorzien Geen bijkomend personeel

Actie NE-L 4:

Identificatie Titel



Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap (GRS, GRUP’s, PRUP’s, ruilverkaveling, landinrichting, natuurherstelplan, beheersplannen gewestelijke natuurreservaten) 3.3.2. Landschap Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Het opvolgen van GRS, GRUP’s, PRUP’s, ruilverkaveling, landinrichting houdt in dat Nieuwpoort actief participeert in het planproces van deze plannen/studies. Hierbij wordt voor gezorgd dat het aspect landschap en natuur meegenomen wordt in de planvorming van GRS, GRUP en PRUP en rekening gehouden wordt met landschappelijke integratie bij alle grote veranderingen in het landschap (zoals dorpskernvernieuwing, ruilverkavelingen, aanleg industriegebieden). Daarnaast volgt Nieuwpoort de uitwerking van de hierboven vermelde plannen (natuurherstelplan) en beheerplannen van reservaten in beheer bij AMINAL Afdeling Natuur op. De stad ondersteunt daarbij de communicatie van info naar de bevolking en omwonenden (cfr via stedelijk infoblad, website,…). Structuurplan/ruilverkaveling/landinrichting/uitvoeringsplan/beheersplan Grondgebied Nieuwpoort - Open ruimte maximaal behouden - Permanent sensibiliseren van de bevolking Bevolking Cel milieu Dienst Stedenbouw, VLM, AMINAL Afdeling Natuur / Volledige planperiode (2005-2009) / Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via vormingen en publicaties /


211


•

Geen bijkomend budget voorzien Geen extra personeel vereist

Actie NE-L 5:




212

/

Gemeentelijke visievorming omtrent toekomstige landschappelijke ontwikkelingen 3.3.2. Landschap Natuurlijke entiteiten: niveau 1

In de open ruimte in Nieuwpoort zijn er de laatste jaren landschappelijke ontwikkelingen aan de gang die in de toekomst een sterk landschapsverstorende invloed zouden kunnen teweegbrengen. Daarom wordt er geopteerd om een gemeentelijke visie te ontwikkelen omtrent windmolens voor particuliere energie, grootschalig hoevetoerisme (veel kamers, aanbrengen van gasten met bussen, etc.) en paardenmanèges/fokkerijen met grote overdekte pistes. Windmolens – grootschalig hoevetoerisme - paardenmanèges Grondgebied Nieuwpoort - Open ruimte maximaal behouden - Permanent sensibiliseren van de bevolking - De gebouwen beter in het landschap laten kaderen Bevolking Cel milieu Dienst Stedenbouw / Volledige planperiode (2005-2009) /

/ /

Geen bijkomend budget voorzien Geen extra personeel vereist


3.3.3

Bos en groen

3.3.3.1


3.3.3.1.1


In de loop der jaren zijn de functies van het bos in Vlaanderen sterk gewijzigd. Bossen hadden vroeger voornamelijk een economische functie. Vandaag heeft een bos ook een recreatieve en ecologische functie. De uitdaging van het bosbeleid voor de 21e eeuw bestaat er dan ook in om de veelzijdigheid (multifunctionaliteit) van onze bossen te bewaren en te streven naar een duurzaam bosbeleid. In het dichtbevolkte en verstedelijkte Vlaanderen wordt het bos geconfronteerd met een aantal ernstige problemen: de ontbossingproblematiek, de dalende milieukwaliteit door verzuring en vermesting, de geringe ecologische basiskwaliteit van de bossen en de mogelijke tegenstrijdigheden tussen de hierboven vermelde verschillende functies. Verder worden de Vlaamse bossen gekenmerkt door een fysieke versnippering enerzijds en een eigendomsversnippering (bossen beheerd door diverse eigenaars) anderzijds. Een mogelijke oplossing voor de fysieke versnippering is het creëren van verbindingselementen en stapstenen. Dit kan onder meer door de aanleg van nieuwe bossen, hagen en houtkanten evenals ecoducten en wildtunnels. In tegenstelling tot bos situeert groen zich in de bebouwde omgeving zoals parken, tuinen,… Een van de hoofdaccenten in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is het concentreren van wonen en andere activiteiten om verdergaande versnippering van het buitengebied tegen te gaan. Vermoedelijk zal de behoefte aan groen hierdoor toenemen. In vele gemeenten is er nu reeds een tekort aan groen in de bebouwde omgeving wat zijn weerslag heeft op de leefbaarheid ervan. Het gevolg is dat functies die bij voorkeur opgevangen moeten worden binnen de bebouwde omgeving, het buitengebied gaan belasten en dan voornamelijk de natuur- en bosgebieden. Tekort aan groen wordt in vele studies aangeduid als een belangrijke beslissende factor bij het verlaten van de stad. Het is daarom belangrijk dat acties worden ondernomen om bijkomend groen te creëren, groene structuren te versterken en deze kwaliteitsvol te beheren zodat zij de vele functies kunnen waarmaken. Het verankeren van deze structuren en initiatieven binnen ruimtelijke instrumenten zoals het ruimtelijk structuurplan en de uitvoeringsplannen, versterkt de duurzaamheid ervan en biedt de nodige bescherming naar de toekomst toe. 3.3.3.1.2 -


Aanwezigheid bos en groen binnen Nieuwpoort: o Bos: Het bosareaal van Nieuwpoort bedroeg in 1992 1,8 hectaren, hetzij 0,1 % van de totale oppervlakte van de stad. Tegenover een gemiddelde van 8,1% voor Vlaanderen is Nieuwpoort een zeer bosarme stad. De stad Nieuwpoort beschikt niet over bossen in eigen beheer. Op het grondgebied van Nieuwpoort komt, volgens diverse studies, de Lenspolder in aanmerking voor bosuitbreiding. Voor het zuidelijk deel van de Lenspolder wordt geopteerd voor bebossing met inheemse loofboomsoorten. Hierbij wordt het Littobos, in het zuiden van Lenspolder gelegen, gevormd door aangeplante Populieren. o

Groen: Het groen vormt een belangrijke schakel in de leefbaarheid binnen Nieuwpoort en dit op verschillende schaalniveau’s. Een goed verdeeld areaal van gebruiks- en recreatief groen is noodzakelijk om de stad verzorgd en aantrekkelijk te maken. Als inspanning om het particulier groen in het stedelijk gebied uit te breiden wordt door de stad bij nieuwbouw en grote


213

verbouwingswerken geëist dat minimum 20% van een perceel voorbehouden wordt voor groen of de tuin. De open, publieke ruimte in Nieuwpoort-Stad bestaat enerzijds uit parken zoals, het Leopold II park, het Koningin Astridpark en het Prins Mauritspark langs de havengeul. Beeldbepalende groene elementen worden daarnaast gevormd door de dubbele bomenrij aan weerzijden van de Willem De Roolaan, de groenaanleg rond de kerk en de beplanting rond de oude spoorwegbedding en rond de sluizen. De belangrijkste groenelementen binnen het zogenaamde verkavelde tussengebied worden gevormd door het parkcomplex bestaande uit: het Sportpark, het avonturen speelplein, de Kinderboerderij, de oude spoorwegbedding met beplanting, de Oude Veurnevaart, de Waterloop zonder naam. De structuurbepalende groenelementen in de omgeving van het spaarbekken St-Joris worden tevens gevormd door de Polderdijk, de verhoogde wegbermen, de beplanting langs de waterlopen, het St.-Jorisplein en het militaire kerkhof. Bovendien beschikt Nieuwpoort over tal van perken en plantsoenen die door de stedelijke groendienst zorgvuldig beheerd worden. -

214

Reeds uitgevoerde of lopende acties rond het thema ‘bos en groen’: o

Actie ‘Behaag het landschap/Plant&Goed’: Nieuwpoort biedt sinds 1996 de landbouwers en particulieren die in het landelijk gebied (agrarisch gebied, agrarisch gebied met landschappelijke waarde, agrarisch gebied met ecologisch belang, natuurgebied, natuurreservaat en parkgebied) wonen, via de actie Plant&Goed (voorheen ‘Behaag het landschap’) de kans om streekeigen plantpakketten aan te kopen. De volgende plantpakketten voor het aanplanten van KLE worden verkocht: houtkant, gedoornde en geschoren haag, lagere geschoren haag, hogere bloemrijke haag, natte gronden en waterkanten, hoogstammige bomen voor dreven en wegen en hardere houtsoorten, hoogstammige bomen voor dreven en zachtere houtsoorten en hoogstammige fruitbomen. Deze plantpakketten worden gesubsidieerd door de stad. Nieuwpoort wil hiermee een toelage voorzien voor de aanplant van welbepaalde KLE in de stad om zo de eigenheid van het landelijk gebied te behouden. Op heden loopt deze actie over het volledige grondgebied en niet enkel in het landelijk gebied.

o

Reductieprogramma pesticidengebruik: Rond de bestrijdingsmiddelen is er in Nieuwpoort reeds heel wat ondernomen. In het kader van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten werd voor de stad Nieuwpoort in 2003 een eerste reductieprogramma voor afwijking op het nulgebruik ingediend bij AMINAL Afdeling Water. Het eerste actieprogramma bevatte de volgende acties: Verantwoord omgaan met sproeistoffen personeelsleden via voorlichting Omgaan met alternatieve bestrijdingsmethoden (biologische en mechanische methoden) Aanmoedigen van biologische bestrijdingsmiddelen Voorlichting naar draagkracht decreet pesticidenreductie Politiereglementen Verder werd er in 2003 eveneens gesensibiliseerd naar de bevolking toe. In 2004 werd tegen 1 april 2004 het tweede actieprogramma opgemaakt. Binnen dit actieprogramma werd het deelproject afgebakend waar de stad de groenzones zal beheren zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen en bij het beheer van de verhardingen geleidelijk een niet-chemisch beheer zal invoeren. In dit actieprogramma zal ook aandacht besteed worden aan de sensibilisatie van de burger.


Door de werkgroep reductie sproeistoffen werd voorgesteld om een deelproject genoemd sport en recreatiepark ‘De Lenspolder’ af te bakenen. De keuze werd mee bepaald omdat het één groot aaneengesloten geheel is waar diverse stadsdiensten gevestigd zijn, waar regelmatig veel bezoekers zijn (oud en jong) uit diverse milieus (sport, jeugd, kinderen). De diverse types van verhardingen zijn aanwezig. o

Natuurvriendelijke infrastructuur in relatie met mobiliteit: Hiermee beoogt de stad Nieuwpoort de infrastructuur op een natuurvriendelijke wijze in te passen in de omgeving. In een knelpuntenanalyse worden knelpunten inzake versnippering in kaart gebracht op basis van het GNOP, de inventaris van dierlijke verkeersslachtoffers (samenwerking tussen Vlaamse Gewest en Vogelbescherming Vlaanderen), ontsnipperingsplan van de Vlaamse Gewest van AWV en eventueel andere bronnen. Die knelpuntenanalyse gebeurt binnen deze cluster. In 2003 werden de gegevens van de inventaris van dierlijke verkeersslachtoffers opgevraagd. Op heden zijn deze nog niet aangeleverd. Er werden rond deze actie nog geen verdere stappen ondernomen.

3.3.3.2 3.3.3.2.1


Het Bosdecreet van 13 juni 1990 (laatst gewijzigd op 9 mei 2003) en uitvoeringsbesluiten onderkent de voor het bos verschillende functies, legt een beheersverplichting op en is gericht op duurzaam bosbeheer, ondermeer te realiseren via de organisatie van de bosbeheerders in bosgroepen. Het decreet regelt het beheer van het openbaar bos, ondersteunt het beheer van de privé-bossen en biedt de mogelijkheid om bosreservaten in te stellen. Net zoals alle andere eigenaars van openbare bossen is de gemeente/stad verplicht een beheersplan op te maken voor alle bossen (> 5 ha) in haar eigendom. Er wordt ook een grotere verantwoordelijkheid gegeven aan de lokale besturen m.b.t. kleine geïsoleerde bossen. Verder wordt het nu ook mogelijk dat parken (aangewezen of erkend) onder de bosregeling vallen. In het kader van het bosbehoud regelt dit decreet ook ontbossing en compensatie. Het is namelijk zo dat ontbossing verboden is tenzij dit decreet het anders bepaalt. Indien ontbossing niet verboden is dan is er een stedenbouwkundige vergunning tot ontbossing noodzakelijk. Deze vergunning moet vergezeld zijn van een door het Bosbeheer goedgekeurd compensatievoorstel. Vergunningverlenende overheden, vooral gemeentebesturen, moeten dus vergunningen weigeren indien ontbossing door het Bosdecreet is verboden of indien een stedenbouwkundige vergunning tot ontbossing niet vergezeld is van een door het Bosbeheer goedgekeurd compensatievoorstel. In uitvoering van het bosdecreet werd ook een meerjarenplanning bosbouw opgesteld. In dit plan wordt de toekomst van het bos in Vlaanderen alsook de plaats van de bosbouwsector uitgetekend, dit zowel ruimtelijk als inhoudelijk. Daarnaast kunnen door de Vlaamse regering ook Bosreservaten (Besluit van de Vlaamse Regering van 20 januari 1993 tot vaststelling van regelen betreffende de aanwijzing of erkenning en het beheer van bosreservaten (B.S. 27 mei 1993)) worden aangeduid. Het zijn bosgebieden met een hoofdfunctie natuur, die tevens van belang worden geacht voor het wetenschappelijk bosbouwonderzoek. Nagenoeg alle bosreservaten worden beheerd door AMINAL, afdeling Bos en Groen. Voor elk bosreservaat wordt, conform het Bosdecreet (B.S. 28 september 1990), een beheersplan opgesteld. Het Decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest van 22 december 2001 voorziet een principieel verbod op het gebruik van pesticiden tegen 1 januari 2004. Afwijkingen hierop moesten gemotiveerd worden in het reductieprogramma, dat ten laatste tegen 1 juni 2003 ingediend moest worden bij de bevoegde minister.


215

Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3): Het MINA-plan 3 voorziet in het kader van bos en groen volgende acties met de gemeenten als betrokkenen: -

tegengaan of milderen van het versnipperingseffect bij nieuwe ingrepen met een potentieel sterk versnipperende invloed. verwijderen of milderen van het versnipperend effect voor zoveel mogelijk bestaande (prioritaire) versnipperende elementen. bevorderen van de migratiemogelijkheden van dieren en planten door ecologische versterking van de landschapsstructuur tussen leefgebieden. project 18: prioriteiten ontsnippering. ecologisch waardevolle gebieden ruimtelijk veilig stellen. realiseren van gebieden met effectief natuurbeheer. biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken. steunmaatregel voor bebossing van landbouwgronden. een netwerk van bosgroepen realiseren en ondersteunen. een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren (door o.a. toegankelijker maken van bosgebieden, communicatie en bekendmaking zorgplicht). project 21: Bosbeleid. overleg en opmaken van een beleidsvisie rond stedelijk milieu + voorbeeldprojecten. ondersteuning van gebiedsgericht werken van regionale en lokale overheden. project 24: Stedelijk milieubeleid.

Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008: In het Provinciaal Milieubeleidsplan is voor de gemeenten volgende actie rond bos en groen van belang: -

Actie 66: aandacht en zorg hebben bij het afbakeningsproces van kleinstedelijke gebieden.

3.3.3.2.2

Gemeentelijk niveau

In het decreet op het natuurbehoud worden heel expliciete bevoegdheden toegekend aan de gemeenten. In het bosdecreet zijn specifieke bevoegdheden toegekend aan de vergunningverlenende overheden (vooral gemeentebesturen) m.b.t. het afleveren van stedenbouwkundige vergunningen tot ontbossing. Vergunningen dienen geweigerd indien ontbossing door het bosdecreet verboden is of indien een stedenbouwkundige vergunning tot ontbossing niet vergezeld is van een door het bosbeheer goedgekeurd compensatievoorstel. De Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling: zie 3.3.1 Natuur. Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan (GNOP): Voor de acties met betrekking tot bos en groen binnen het GNOP wordt verwezen naar 3.3.1 Natuur.

3.3.3.3

Knelpunten

Er is te weinig bos in West-Vlaanderen. Nieuwpoort is hierbij een zeer bosarme stad. De stad Nieuwpoort beschikt niet over bossen in eigen beheer en bezat in 1992 slechts 1,8 ha bos, dit is een bebossingsindex van 0,1 %. De beleidsdoelstelling van de provincie West-Vlaanderen is om de komende 20 jaar de bebossingsindex te verhogen tot 5%. Er is spraken van een stadsbos voor Nieuwpoort met een

216


bestemmingswijziging van 100 ha (cfr Lenspolder). Maar grote bossen zijn in Nieuwpoort moeilijk in te passen in het landschap. Er is immers een tekort aan beschikbare grond voor bosontwikkeling. Binnen het thema ‘bos en groen’ zal daarom de nadruk gelegd worden op groenvoorzieningen in de stedelijke omgeving. In het verleden werd in Nieuwpoort een niet-ecologisch groenbeheer in de bebouwde omgeving gevoerd. De voorbije decennia werd de aanleg en het onderhoud van het openbaar groen te veel op een traditionele manier uitgevoerd met weinig aandacht voor de ecologische waarde. Openbaar groen is ook vaak de factor waar bij heraanleg van straten en pleinen nog te weinig aandacht aan geschonken wordt. Kostprijs en onderhoudsefficiëntie wogen meer door dan ecologische kwaliteit, bvb. naar gebruik van pesticiden. Daarenboven bestaat er ook het wantrouwen tegenover ‘natuur in de stad’ of ecologisch groen met een ‘verwilderd karakter’. Groen in de buurt van de woonomgeving is voor een groot aantal mensen zeer belangrijk. Hierbij wordt groen met een hoge gebruikswaarde verkozen boven kijkgroen. Groen wordt in belangrijke mate geassocieerd met gezondheid en vrije tijd. Over het algemeen is slechts een beperkt deel van de bevolking bereid tot het uitvoeren van taken of tot het financieel tussenkomen ten voordele van het groenbeleid. Ondanks het feit dat in Nieuwpoort nog vrij veel groen terug te vinden is, blijkt nog een beperkte waardering bepaalde bevolkingsgroepen voor bos en groen te bestaan. Voor de groendienst in Nieuwpoort zijn de kerntaken (maaien en onkruidbeheer) vastgelegd. Een toenemend stedelijk groenareaal vergde immers steeds meer werk van eenzelfde aantal mensen. Daarom werd besloten om een deel uit te besteden. Hierbij is het belangrijk dat bij ontwerp meer gekeken wordt naar het onderhoud, en dat niet enkel het esthetisch karakter primeert. Een knelpunt binnen Nieuwpoort is het ontbreken van een werkbare groeninventaris met daaraan gekoppeld een groenbeheersplan. Op heden is er reeds een groeninventaris, maar deze is rudimentair en niet bruikbaar in de praktijk. Binnen Nieuwpoort wordt de afwezigheid van een kapvergunning als knelpunt ervaren. Nu worden al te vaak bomen gerooid zonder dat daar vanuit de groendienst advies is verleend.

3.3.3.4 3.3.3.4.1


Aangezien bossen in Nieuwpoort moeilijk in het landschap in te passen zijn, wordt binnen het thema ‘bos en groen’ daarom de nadruk gelegd op groenvoorzieningen. De stad wil de uitbouw van groenvoorzieningen in allerlei vormen alle kansen bieden. Ze is ervan overtuigd dat dit de beste garantie is om ook in de toekomst kwalitatief wonen en leven in Nieuwpoort te garanderen. De leef- en woonkwaliteit hangt immers nauw samen met de omvang en de kwaliteit van groenelementen in of in de nabijheid van de kern. Bij de aanleg van stedelijke groenzones primeert de recreatieve functie op de ecologische functie. Stedelijk groen is voor veel mensen ook het eerste contact met de natuur. Daarom wil de stad: −

de bestaande groene en recreatieve elementen bundelen tot een samenhangende groene gordel. Een groen stedelijk lint wordt gerealiseerd door bestaande stedelijke groenelementen aan elkaar te rijgen en verder te laten uitgroeien tot een samenhangend netwerk van trage, groene routes met de waterinfrastructuur als ruggengraat. Het komt erop neer om het bestaande netwerk te vervolledigen


217

en de ontbrekende schakels op te nemen. Het sportpark vormt het zwaartepunt van het groen stedelijk lint; −

samen met de burgers werken aan meer groen, niet alleen in de buitengebieden maar ook in de woonkernen;

−

haar voorbeeldfunctie ten volle vervullen en een duidelijk, ecologisch verantwoord groenbeleid uitwerken.

3.3.3.4.2 -

Uitbouwen van een samenhangend netwerk van stedelijke groenelementen Maximaal onderhoud van het bestaande openbaar groen rekening houdende met de principes van harmonisch parken groenbeheer Het gebruik van streekeigen hagen en boomsoorten bevorderen Uitbouw van de stedelijke groendienst die een voortrekkersrol vervult inzake ecologisch beheer van groenstroken en uitwerken van een aantal voorbeeldprojecten Het voeren van specifieke communicatieacties naar de burgers toe in het kader van een algemeen communicatie- en participatiebeleid inzake de genomen maatregelen rond ecologisch groenbeheer

3.3.3.5 •

Acties Actie NE-BG 1:


218


Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer 3.3.3. Bos en groen Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Bij de herinrichting en nieuwe projecten van openbaar groen in woonkernen en bebouwde kom, zullen de principes van harmonisch parken groenbeheer toegepast worden. Daarnaast wordt het onderhoud van het bestaande openbaar groen uitgevoerd, rekening houdende met de principes van harmonisch parken groenbeheer. Dit kan door het bekend maken van deze principes aan de stadsdiensten. Verschillende medewerkers volgden reeds een opleiding rond de principes van harmonisch parken groenbeheer. Daarbij zullen deze principes ook geïntegreerd worden in de besluitvorming en planning inzake groen- (cfr reductieprogramma pesticidengebruik) en ruimtelijk beleid (cfr opmaak BPA’s, verkavelingen). Daarnaast zal ook aandacht geschonken worden aan de sensibilisatie van de bevolking met betrekking tot deze principes. In het kader van de Dag van Natuur (zie Actie NE-N 6) worden aanplantingen van groen voorzien. Hierbij heeft deze actie vooral een educatieve functie. In het kader van de principes van harmonisch parken groenbeheer zal een stimulatiebeleid voor streekeigen groen gevoerd worden door het meesturen van een lijst bij de bouwvergunning voor groenschermen (zie Actie NE-L 2).






Harmonisch parken groenbeheer - Streekeigen groen Grondgebied Nieuwpoort - Samen met de burgers werken aan meer open groen - Vergroten van een draagvlak inzake natuur - De stimulatie van de aanplant van streekeigen groen - Toepassing van principes harmonisch parken groenbeheer in diverse stedelijke beslissingsniveaus (beleid, planning, etc.) - Groenvoorziening in Nieuwpoort aanleggen en beheren volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer - Sensibiliseren van de bevolking inzake principes harmonisch parken groenbeheer - Opwaarderen van groenvoorzieningen in de stedelijke omgeving Bevolking - Stedelijke ambtenaren Stadsbestuur, Cel milieu Groendienst, Technische dienst, Dienst Stedenbouw Aantal aanplantingen ikv harmonisch parken groenbeheer - Aanplantingen streekeigen bomen ikv “Dag van de Natuur”: volledige planperiode (2005-2009) - Onderhoud aanplantingen volgens principes harmonisch parken groenbeheer: volledige planperiode (2005-2009) - Aanleg van openbaar groen in woonkernen/bebouwde kom bij herinrichting/nieuwe projecten volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer: volledige planperiode (2005-2009) - Sensibiliseren van de bevolking inzake de principes van harmonisch parken groenbeheer: volledige planperiode (2005-2009) - Integratie van de principes van harmonisch parken groenbeheer in de besluitvorming en planning inzake groen- en ruimtelijk beleid: volledige planperiode (2005-2009) / Actie VS-A 6: Aanleggen van een nieuw containerpark, met oog op toekomstige tarifering (SO) Actie NE-N 1: Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP Actie NE-N 6: Medewerking aan jaarlijks terugkerende initiatieven: “Dag van de Natuur”, “Open Natuurdagen”, “36uur Natuur”, Week van de Zee, MOS-Groene School Actie NE-L 2: Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen Actie NE-BG 1: Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer Actie NE-BG 3: Opmaak van een groeninventaris/groenbeheersplan/bomenstructuurplan Actie NE-BG 4: Opstellen van een kapvergunning Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie 66: Stedelijk groen


219



Inzet van personeel

•

MINA-plan 3: Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken door het opbouwen van een beleid voor het stedelijk/randstedelijk groen en het concretiseren en uitdragen van de principes van harmonisch parken groenbeheer

Het budget zal volgens noodzaak voorzien worden, hierbij zal de stad het nodige budget voorzien voor de opleiding van het persoeneel (vormingskosten), ook bij heraanleg van groenzones, of het voorzien van nieuwe groenzones wordt het nodige budget voorzien. Cel milieu, Groendienst, Technische Dienst, Dienst Ruimtelijke ordening

Actie NE-BG 2:


Verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie van groenaanleg door particulieren 3.3.3. Bos en groen Natuurlijke entiteiten: niveau 1


De stimulatie van groenaanleg door particulieren zal verwezenlijkt worden door: - Het begeleiden van de aanplantingen van gevelbegroeiing (cfr o.a keuze van plantensoorten) - Ruchtbaarheid te geven aan de provinciale campagne ‘Ecologische Siertuinen’ bij de bevolking van Veurne (informatiebrochure verspreiden via de stedelijke infokanalen) - De subsidiëring van de aanleg van groendaken. De stad zal de mogelijkheden hieromtrent bekijken en eventueel een nog op te stellen subsidiebesluit bekendmaken bij de bevolking - Opmaak van een stedelijk reglement of afsprakennota om privégevelaanplanting in goede banen te leiden. Geveltuintjes - Ecologische siertuin - Groendaken Grondgebied Nieuwpoort

Doelstelling

-


220

Verhogen van de leefbaarheid en kwaliteit in stedelijke omgeving door te werken aan de aanwezigheid van groen. - Vergroten van een draagvlak inzake natuur - Permanent sensibiliseren van de bevolking inzake groen in de stedelijke omgeving - Opwaarderen van groenvoorzieningen in de stedelijke omgeving Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Dienst Stedenbouw, provincie Aantal subsidieaanvragen/Aantal informatieaanvragen/Aantal verspreide brochures


Termijnplanning

-



•

Onderzoek naar de mogelijkheden en opportuniteit van de aanleg van groendaken te subsidiëren: 2005 Uitwerken subsidiereglement groendaken: 2006 Bekendmaking subsidiebesluit groendaken bij bevolking: doorlopende actie 2006-2009 Verspreiden folder ‘Ecologische Siertuin’ (ism provincie): volledige planperiode (2005-2009) Begeleiden aanleg geveltuintjes: volledige planperiode (2005-2009)

/ Actie NE-L 2: Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen Actie NE-BG 1: Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer Actie NE-BG 3: Opmaak van een groeninventaris/groenbeheersplan/bomenstructuurplan Actie NE-BG 4: Opstellen van een kapvergunning Actie 66: Stedelijk groen MINA-plan 3: Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken

Geen bijkomend budget voorzien Cel milieu, Groendienst

Actie NE-BG 3:


Opmaak van een groeninventaris/groenbeheersplan/bomenstructuurplan 3.3.3. Bos en groen Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Om de principes van harmonisch parken groenbeheer optimaal te kunnen toepasen binnen het groenbeleid van Nieuwpoort is het wenselijk om een groeninventaris op te stellen (zie Actie NE-BG 1). Op heden is er reeds een groeninventaris, maar deze is rudimentair en niet bruikbaar in de praktijk. Daarom zullen alle te beheren groenzones op het grondgebied van Nieuwpoort duidelijk in kaart gebracht. Om de kwaliteit van deze groenzones te verbeteren, is kiezen voor een structurele aanpak van het onderhoud van deze groenzones wenselijk. De opmaak van een groenbeheersplan is hiertoe noodzakelijk. In deze beheersplannen wordt onder meer de frequentie van het maaien en het snoeien voor elke wijk opgenomen. Er zijn verschillende onderhoudsniveaus die elk afhankelijk zijn van het karakter van het gebied. Zo heeft de binnenstad, met een bijzonder openbaar karakter, ander en anders te onderhouden groen dan bijvoorbeeld de groenzones in het buitengebied.


221






222

Ten einde een langetermijnvisie op het openbaar groen in de stedelijke omgeving uit te werken, wordt een bomenstructuurplan opgemaakt. Dit schetst het geplande laanbomenbeleid voor Nieuwpoort. Streefdoel is het bereiken van een gezond en duurzaam bomenbestand dat aangepast is aan de lokale groeimogelijkheden en esthetisch verantwoord is. Ook het comfort voor de burger mag hierbij niet uit het oog verloren worden. Dit bomenbestand dient de ruimtelijke structuur van de stad te ondersteunen en het karakter van de verschillende wijken te beklemtonen. Dit plan voorziet eveneens de aanplanting in boomloze straten, o.a. in relatie met de heraanleg van sommige straatprofielen. Dit bomenstructuurplan wordt het toetsingskader voor beslissingen over de aanplanting, vernieuwing en beheer van de Nieuwpoortse laanbomen. Als deelproject zal de Simli-wijk uitgekozen worden. Groeninventaris – Groenbeheersplan - Bomenstructuurplan Grondgebied Nieuwpoort - Samen met de burgers werken aan meer open groen - Vergroten van een draagvlak inzake natuur - Groenvoorziening in Nieuwpoort beheren volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer - Opwaarderen van groenvoorzieningen in de stedelijke omgeving Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Groendienst, Technische dienst / - Opstellen groeninventaris: 2005 - Opstellen groenbeheersplan: 2006 - Uitvoeren groenbeheersplan: 2006-2009 - Opstellen bomenstructuurplan: 2005 - Uitvoeren bomenstructuurplan: 2005-2009 / Actie NE-L 4: Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap (GRS, GRUP’s, PRUP’s, ruilverkaveling, landinrichting, natuurherstelplan, beheersplannen gewestelijke natuurreservaten) Actie NE-BG 1: Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer Actie NE-BG 2: Verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie van groenaanleg door particulieren Actie NE-BG 4: Opstellen van een kapvergunning Actie 66: Stedelijk groen MINA-plan 3: biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken concretiseren en uitdragen van de principes harmonisch parken groenbeheer

Budget zal voorzien worden volgens noodzaak: bomenstructuurplan opmaken in eigen regie en in overleg met wijkraden, opdracht tot opmaak van digitale groeninventarisatie Cel milieu, Groendienst, Technische Dienst


•

Actie NE-BG 4:






Opstellen van een kapvergunning 3.3.3. Bos en groen Natuurlijke entiteiten: niveau 1

Omdat binnen Nieuwpoort al te vaak bomen gerooid worden zonder dat daar vanuit de groendienst advies is voor verleend, zal een kapvergunning opgesteld worden. Naast het rooien van volledige stukken bos, zal dan ook het kappen van bomen aan regels onderworpen zijn. Voor het kappen van hoogstammige bomen zal dan een kapvergunning nodig zijn afgeleverd door het CBS. De toepassing van de kapvergunning voor Nieuwpoort zal naar de bevolking toe gecommuniceerd worden (cfr via stedelijk infoblad, website,…). Kapvergunning Grondgebied Nieuwpoort - Samen met de burgers werken aan meer open groen - Vergroten van een draagvlak inzake natuur - Groenvoorziening in Nieuwpoort beheren volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer - Opwaarderen van groenvoorzieningen in de stedelijke omgeving - Verhogen van de leefbaarheid en kwaliteit in de stedelijke omgeving door te werken aan de aanwezigheid van groen. - Permanent sensibiliseren van inwoners over groen in de stedelijke omgeving. Bevolking Stadsbestuur, Groendienst Cel milieu / - Opstellen kapvergunning: 2005 - Sensibiliseren kapvergunning bij bevolking: 2006-2009 / Actie NE-N 7: Bekendmaking van vigerende natuurwetgeving Actie NE-BG 1: Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch parken groenbeheer Actie NE-BG 2: Verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie van groenaanleg door particulieren Actie 66: Stedelijk groen MINA-plan 3: - biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken - concretiseren + uitdragen van de principes harmonisch parken groenbeheer

Geen extra kost, de kapvergunning zal opgesteld worden in eigen regie Cel milieu, Groendienst


223

3.4

Hinder


225

3.4.1 3.4.1.1 3.4.1.1.1

Geluid Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Zoals blijkt uit de klachten is geluidshinder een belangrijk milieuprobleem van deze tijd. Geluidshinder is meestal een lokaal probleem. De gemeente is dus goed geplaatst om deze vorm van milieuvervuiling terug te dringen, te voorkomen en om de goede milieukwaliteit waar die nog aanwezig is te behouden. Geluidshinder is een beleving met zowel een objectief als een subjectief karakter. Als objectieve factoren kunnen het geluidsniveau, de frequentie, de duur en variabiliteit van het geluid, het tijdstip en de plaats waarop het geluid zich voordoet vermeld worden. Als subjectieve factoren kunnen de waardering van het geluid, de betrokkenheid bij de geluidsbron en de persoonlijke gevoeligheid aangehaald worden. Naast hinder beïnvloeden zeer hoge geluidsniveaus ook de menselijke gezondheid op negatieve wijze, met als gevolg onder meer een vermindering van de gehoorgevoeligheid die kan leiden tot lawaaidoofheid en storingen van het hartritme. Normaal omgevingsgeluid leidt echter niet tot deze symptomen. Traditioneel wordt geluidshinder ingedeeld volgens de bron, nl. weg-, vlieg-, spoorverkeer, industrie, luidruchtige recreatie en burenlawaai (bvb. grasmaaiers, kettingzagen, ...). Geluidshinder kan worden aangepakt aan de bron, bij overdracht of bij de ontvanger. Aanpak aan de bron geniet de voorkeur. 3.4.1.1.2


De stad Nieuwpoort tracht een beleid te voeren dat erop gericht is om door haar activiteiten zo weinig mogelijk milieuhinder te veroorzaken. Tegelijkertijd tracht de stad acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren via doelgerichte sensibilisatiecampagnes. Grote problemen betreffende lawaaihinder ten gevolge van industrie en/of het verkeer blijven uit. In Nieuwpoort handelen de meeste klachten omtrent geluid over luidruchtige recreatie (café’s, dancings, jeugdhuizen,…) en ongemakken van beperkte duur. Luidruchtige recreatie Nieuwpoort heeft twee stedelijke feestzalen (vismijn en paviljoen), deze zalen liggen geïsoleerd van de nabijgelegen bebouwing. Bovendien wordt het aantal optredens in deze zalen beperkt zodat de geluidshinder minimaal blijft (Vlarem niet van toepassing). In het verleden werden reeds verschillende maatregelen getroffen om de geluidsoverlast ten gevolge van dancings en feestzalen te beperken. Zo werd in het verleden een dancing te Nieuwpoort-Bad gesloten omwille van geluidsoverlast. Later werd de Vlarem-vergunning voor dit etablissement geweigerd. Ook een jongerencafé te Nieuwpoort-Bad zorgde in het verleden voor geluidsoverlast, sinds het café verhuisd is naar een nieuwe locatie (gelegen tussen Nieuwpoort-Bad en Nieuwpoort-stad) blijven de klachten uit. Ongemakken van beperkte duur Inwoners van de stad Nieuwpoort ervaren geluidshinder van volgende activiteiten; -

baggeren van de havengeul schietoefeningen in het militair kamp te Lombardsijde tijdelijke bouwen wegeniswerken met gebruik van compressoren

Deze ongemakken zijn echter van beperkte duur.

226


Recent werd bovendien een nieuw systeem ingevoerd voor het baggeren van de havengeul, waardoor de geluidsoverlast beperkt werd. Ook de geluidsoverlast ten gevolge van de schietoefeningen in het militair kamp is sterk afgenomen, er werd hieromtrent immers een overeenkomst gesloten.

Bestaande actie mbt geluidshinder •

Registratie van de klachten Inwoners van Nieuwpoort kunnen met hun klachten betreffende hinder onder meer terecht bij de milieupolitie of de cel milieu. Ook bij het infobureel (dienst toerisme) kan men terecht met klachten, deze worden doorgegeven aan de cel milieu. Alle klachten worden zoals eerder gezegd geregistreerd en opgevolgd. Van zodra MKROS volledig operationeel is zullen alle klachten betreffende milieuhinder, zo ook geluidshinder, via dit systeem geregistreerd worden. Momenteel worden alle klachten geregistreerd via de provinciale milieudatabank CEMOS. Van zodra MKROS operationeel is zal dit meldpunt bekend gemaakt worden via de lokale pers en het stedelijk infoblad. Voorgenoemde werkwijze is geldig voor alle klachten betreffende hinder, bijgevolg zal hier bij de volgende paragrafen (geurhinder, lichthinder, bodem, luchtverontreiniging) niet dieper op ingegaan worden. Gedurende de periode 1995-2002 bleef het aantal klachten betreffende geluidshinder beperkt van 2 tot 5 klachten per jaar. Deze klachten werden zo snel mogelijk behandeld door de betrokken diensten.

•

Voorzien van de nodige apparatuur en bekwaamheidsbewijzen voor het meten van geluidshinder De stad Nieuwpoort investeerde in de aankoop van een sonometer voor het opmeten van geluidshinder. Dit toestel wordt op geregelde tijdstippen geijkt (in het stadslabo te Brugge). Hierdoor is de milieuambtenaar (in het bezit van een Vlarem attest art. 58) in staat om volgende zaken vast te stellen: de overtreding op de elektronische muziek en vaststellingen in het kader van Vlarem. Het blijft echter noodzakelijk dat de milieuambtenaar de nodige bijscholingen volgt omtrent dit onderwerp.

•

Uitwerken van jaarlijks minimum 2 sensibiliseringscampagnes inzake geluidshinder De stad engageert zich jaarlijks voor tenminste 2 sensibiliseringscampagnes rond twee van volgende onderwerpen: (1) bevolking informeren en sensibiliseren m.b.t burenlawaai (2) vrijwillige beperking van het gebruik van individuele gemotoriseerde voertuigen voor korte verplaatsingen

•

Gemeentelijke bouwverordening ter beperking van de geluidsoverlast ten gevolge van bouwwerken in de periode van 1 juli tot 31 augustus Het decreet ruimtelijke ordening geeft aan dat er een stedenbouwkundige verordening kan opgesteld worden tot ‘het verbieden van werken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning vereist is op bepaalde uren en dagen met het oog op het behoud van de leefkwaliteit en de doorgang van het langzaam verkeer’. Nieuwpoort stelde een dergelijke verordening op die bepaalde bouwwerken verbiedt tijdens de periode van 1 juli tot 31 augustus. De stad stelde deze


227

verordening op met de bedoeling de geluidsoverlast ten gevolge van bouwwerken tijdens de zomervakantie tot een minimum te beperken. De bouwpolitie treedt op wanneer er een inbreuk tegen dit reglement vastgesteld wordt (op basis van klacht). •

Organiseren van vorming rond geluidsmeting In 2003 organiseerde de stad Nieuwpoort zelf een vorming inzake geluidsmetingen (upgrade). Hiertoe kon de stad rekenen op de hulp van de stadsecoloog van de stad Brugge en een medewerker van de milieu-inspectie. Nieuwpoort zelf stond in voor de organisatorische ondersteuning. De vorming was een succes; er kwam heel wat respons, vooral mensen van de verschillende politiezones en een aantal milieuambtenaren volgden de cursus.

•

Goede samenwerking met de politie inzake de opvolging van milieuklachten Nieuwpoort bouwde een goede samenwerking uit met de politie inzake de opvolging van milieuklachten. Twee personen werkzaam bij de politie volgden de Vlarem-opleiding met succes en beschikken nu over een Vlarem-bekwaamheidsbewijs. De politie vraagt bovendien om aangesteld te worden als Artikel 58-ambtenaar.

•

Opmaken van een nieuw politiereglement inzake geluid Gezien het onderdeel ‘nachtrumoer’ recent uit het strafwetboek geschrapt werd, zal er een nieuw politiereglement opgemaakt worden waarin er ook aandacht besteed zal worden aan het onderwerp nachtlawaai.

3.4.1.2 3.4.1.2.1


In de Europese richtlijn 2002/49/EG worden geluidsindicatoren gedefinieerd. Daarnaast worden ook rekenmethodes en minimale vereisten voor het aanmaken van geluidscontourkaarten aangegeven. Volgens de kaderwet van 18 juli 1973 tot bestrijding van de geluidshinder, kan de overheid maatregelen nemen ter bestrijding of voorkoming van geluidshinder en dit ter bevordering van de gezondheid van de mens. Het KB van 24 februari 1977 houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en private inrichtingen (uitvoeringsbesluit van hoger vermeld KB), reglementeert het produceren van muziek in niet ingedeelde inrichtingen. In Vlarem II zijn milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht opgenomen. Zij variëren naargelang het tijdstip van de dag en naargelang de bestemming van het gebied en de situering t.o.v. andere gebieden. In toepassing van het B.Vl.R. van 24 maart 1993 tot vaststelling van de modaliteiten voor de subsidiëring van de aankoop van apparatuur voor geluidsmetingen door provincie- en gemeentebesturen, kan de gemeente subsidies ontvangen bij de aankoop van een geluidsmeter. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) van de Vlaamse regering is een thema “Verstoring door geluidshinder” opgenomen. Onderstaande tabel geeft een beknopt overzicht van de acties voorgesteld in het MINA-plan 3 die betrekking hebben op de gemeenten:

228


-

Beleid stiltegebieden ontwikkelen en uitvoeren. Sensibilisering rond geluidshinder en ondersteuning via samenwerkingsovereenkomst.

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zijn voor de gemeenten de acties 72 tot 79 en actie 83 van belang. De hiernavolgende tabel toont wat deze acties precies inhouden. -

-

Actie 72: opmaken van een inventaris van bronnen die geluidshinder veroorzaken en streven naar een verbetering van de situatie door een actieplan. Actie 73: sensibiliseren en ondersteunen van gemeenten bij het gebruik van MKROS. Actie 74: de provincie zal een ondersteunende rol vervullen bij conflictbemiddeling op gemeentelijk niveau. Actie 75: gemeenten vorming geven en informeren rond geluidshinder, informatieen sensibiliseringscampagnes ondersteunen en adviseren, opstellen van type-politiereglementen. Actie 76: ontwikkelen van een beleid met betrekking tot luidruchtige recreatie en het aanwijzen van tolerantiezones waar luidruchtige sporten kunnen plaatsvinden, afstemmen op de bepalingen van ruimtelijke structuurplannen. Actie 77-78-79: aanpakken gemeentegrensoverschrijdende milieuhinderproblemen. Actie 83: streven naar de realisatie van één of meer stiltegebieden en vrijwaren en versterken van rust en stilte.

3.4.1.2.2

Gemeentelijk niveau

Inzake de bestrijding van geluidshinder zijn de bevoegdheden van de gemeenten niet beperkt. In het kader van VLAREM beschikt de gemeente over beslissings- en toezichtbevoegdheid zoals hoger reeds uitgelegd. In toepassing van het B. Vl. R. van 7 november 1984 kan een gemeente beschikken over één of meer technische ambtenaren en/of politieagenten in het bezit van een bekwaamheidsbewijs, die bevoegd zijn voor het opsporen en vaststellen van de inbreuken op de regelen ter bestrijding van de geluidshinder (Kaderwet van 18 juli 1973 en uitvoeringsbesluiten zoals het KB van 24 februari 1977). Tenslotte kunnen de gemeenten ook zelf 'wetgevend' optreden door het uitvaardigen van politieverordeningen, op voorwaarde dat de materie nog niet is geregeld door de hogere overheid. Zo beschikken de gemeenten over een niet onbelangrijke 'wetgevende' bevoegdheid inzake geluidshinder op het publiek domein. Ook in de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007 werd de Cluster hinder opgenomen. Gemeenten die deze Cluster ondertekend hebben op niveau 1 engageren zich tot een aantal taken. Hieronder worden deze kort omschreven, hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen zaken die algemeen geldend zijn voor de Cluster hinder, en specifieke maatregelen inzake geluidshinder. Merk hierbij op dat de algemene bepalingen ook geldig zijn voor de andere vormen van hinder (geurhinder, lichthinder, bodemvervuiling, luchtvervuiling). Algemene bepalingen inzake hinder -

Het opvolgen van klachten inzake milieuhinder via MKROS of via een eigen dossieropvolgingssysteem. Jaarlijks dient de gemeente de geregistreerde en opgevolgde klachten te analyseren (dit kan mogelijks via de rapporteringstool voorzien in MKROS).


229

-

De gemeente onderneemt jaarlijks minstens 2 sensibilisatiecampagnes (passief en/of actief) naar specifieke doelgroepen m.b.t. 2 verschillende milieuhinderthema’s.

-

De milieuhinder in eigen beheer die kan worden teruggedrongen, wordt aangepakt. Hiertoe onderneemt de gemeente gedurende de periode van het contract ten minste één concrete actie.

-

In het kader van haar voorbeeldfunctie voegt de gemeente aan de sensibiliseringsacties toe hoe het communicatieonderwerp toegepast wordt binnen de eigen gemeentelijke diensten of werking

-

Het is belangrijk in het kader van hinder ook de relatie tussen het milieu en de gezondheid te benadrukken. In dit kader wordt ondermeer verwezen naar LOGO. LOGO is de afkorting van LOkaal GezondheidsOverleg. Het is een ‘samenwerkingsverband voor gezondheidsoverleg en – organisatie’ dat zich op bovenlokaal niveau (regio’s van 250.000 tot 300.000 inwoners) situeert, en instaat voor de coördinatie en ondersteuning van het lokale gezondheidsoverleg. Het accent komt vooral te liggen op lokaal gerichte acties, netwerkvorming en het op elkaar afstemmen van organisaties. Niet alleen de gezondheidssector, maar ook de lokale besturen, de OCMW’s, de welzijnssector de socaal-culturele en de onderwijssector worden hierin betrokken. Verder staat een LOGO ook in voor de lokale informatieverzameling, mits sturing vanuit de Vlaamse overheid. Bij deze LOGO’s werken sinds kort milieugezondheidsdeskundigen, waarbij men terecht kan voor vragen rond Milieu en Gezondheid.

Bepalingen specifiek omtrent geluidshinder -

Uitwerken van een beleidskader betreffende de bestrijding van geluidshinder. In dit kader wordt gezorgd voor: (1) personeel met de nodige bekwaamheidsattesten, (2) sonometer(s) en de jaarlijkse keuring hiervan, (3) een reglement betreffende de bestrijding van geluidshinder. De gemeente stelt een politiereglement betreffende de bestrijding van geluidshinder in of neemt bepalingen betreffende de bestrijding van geluidshinder op in het algemeen gemeentelijk politiereglement. Dit reglement dient ingesteld van zodra het Vlaams Gewest in overleg een modelreglement heeft opgesteld. Indien niet aan deze voorwaarden kan voldaan worden kan de gemeente overgaan tot samenwerking met andere instanties.

De stad Nieuwpoort heeft de Cluster Hinder ondertekend.

3.4.1.3

Knelpunten

De grote meerderheid van de klachten die de stad Nieuwpoort ontvangt inzake milieuhinder handelen over geluidsoverlast. Andere klachten (bvb. geurhinder, lichthinder) komen slechts sporadisch voor. Hieruit blijkt dat de inwoners van Nieuwpoort hoofdzakelijk overlast ervaren ten gevolge van overmatig geluid. Gezien deze vorm van hinder als het belangrijkst ervaren wordt binnen de stad, zal Nieuwpoort de acties inzake de beperking van milieuhinder hoofdzakelijk richten op het beperken van geluidsoverlast. In de zomermaanden worden allerlei activiteiten georganiseerd op de zeedijk (en op het strand). Deze activiteiten zijn van allerlei aard (kinderspelen, muziekoptredens, shows, marktjes,etc.). Vaak gaat deze animatie gepaard met geluidsoverlast. Ook niet-reglementaire bromfietsen zijn een bron van geluidsoverlast binnen Nieuwpoort.

230


Er wordt op regelmatige basis geluidsoverlast gerapporteerd ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen. Het is in principe verboden glas in de glasbollen te deponeren tussen 22h ’s avonds en 7h ’s morgens, dit verbod wordt duidelijk op de afvalkalender vermeld. Nieuwpoort merkt echter op dat dit verbod nog regelmatig met de voeten getreden wordt. Zo deponeren verschillende horeca-zaken hun glas (grote hoeveelheid) in de glasbollen na het opruimen van de zaak (’s avond laat). Hierdoor wordt de nachtrust van de bewoners verstoord. Bovendien zorgt de ‘muur van flatgebouwen’ op de zeedijk ervoor dat het geluid weerklinkt, waardoor de geluidsoverlast als zeer storend ervaren wordt. Een lunapark op de zeedijk vormt een brom van geluidsoverlast. Het is niet direct het lunapark zelf dat voor overdreven lawaai zorgt, er wordt eerder hinder ervaren van het zogenaamde ‘afscheidslawaai’. Hiermee wordt o.a. het aan- en afrijden van brommertjes, slaande autodeuren, roepende jongeren enz. bedoeld. Vooral kort na het openen van het lunapark ontving de stad klachten hieromtrent. Momenteel is het aantal klachten inzake deze overlast tot een minimum gedaald. De stad merkt echter op dat het zeer moeilijk is gehoor te geven aan klachten van deze aard; het betreft immers een niet-ingedeelde inrichting, waardoor het quasi onmogelijk is doeltreffend op te treden (niet meetbaar). Ook burenlawaai is een moeilijk meetbare vorm van lawaaihinder. De stad tracht de mensen die last hebben van burenlawaai door te verwijzen naar de burgerlijke stand, er kan immers alleen een geluidsmeting uitgevoerd worden op bevel van de vrederechter. Verder merkt men ook op dat het niet steeds duidelijk is wat de achterliggende oorzaak is van de klacht, in bepaalde gevallen betreft het een reeds lang aanslepende burenruzie. Het is bijgevolg niet altijd makkelijk voor de stad om dergelijke klachten aan te pakken. Nieuwpoort heeft vele flatgebouwen gevestigd op het grondgebied, deze kampen met een zeer typische vorm van geluidsoverlast. Ook koelinstallaties op de (achterzijde van de) benedenverdieping van een appartementsgebouw zorgen regelmatig voor geluidsoverlast. Vooral tijdens warme zomernachten, wanneer de mensen met de ramen open slapen, wordt het geluid van deze koelinstallaties als hinderlijk ervaren. Hierbij merkt de stad op dat bij het verlenen van de bouwvergunning er in vele gevallen nog geen duidelijkheid is omtrent de bestemming van de benedenverdieping van het flatgebouw (enkel vermelding ‘handelspand’). Hierdoor wordt de vergunning verleend zonder het opleggen van speciale voorwaarden. Bovendien wordt de geluidsoverlast gelinkt aan appartementsgebouwen vaak versterkt door het weerklinken (blokken flatgebouwen rond een omsloten binnenkoer). In de komende jaren zal de verkeerssituatie te Nieuwpoort grondig gewijzigd worden, hierdoor zal er steeds meer doorgaand verkeer gebruik maken van de Ramskapellestraat. Deze straat (beheerd door AWV) is echter in slechte staat. De stad vreest dat de slechte staat van het wegdek, in combinatie met het vele (zware) verkeer mogelijks voor geluidsoverlast kan zorgen in de toekomst. Wel dient opgemerkt te worden dat het aantal woningen langs deze weg beperkt is.

3.4.1.4 3.4.1.4.1 -


Geluidshinder voorkomen en maximaal beperken Het behouden van de bestaande goede geluidskwaliteit

3.4.1.4.2



231

-

Het uitwerken van een (vegunnings)beleid gericht op het voorkomen en verminderen van geluidshinder (bvb voor luidruchtige recreatie, geluidshinder van ingedeelde inrichtingen, verkeer, …). Verder is het eveneens van belang dat bij beslissingen binnen andere beleidssectoren rekening gehouden wordt met de geluidshinderproblematiek.

-

De doelgroepen bewust maken van de geluidsproblematiek.

-

Komen tot een meer efficiënte samenwerking met de lokale politie

3.4.1.5 •

Acties Actie H-Geluid 1




232

Blijvend opvolgen van de wetgeving het correct uitvoeren van geluidsmetingen (SO) 3.4.1 Hinder, geluid Hinder, niveau 1

Om bevoegd te zijn voor het uitvoeren van geluidsmetingen dient men over de nodige attesten te beschikken (o.a. Vlaremopleiding, hernieuwing vervallen bekwaamheidsbewijzen in het kader van het BVR van 7 november 1984 tot aanwijzing van ambtenaren die bevoegd zijn voor het opsporen en vaststellen van inbreuken op de regelen ter bestrijding van geluidshinder). De milieuambtenaar van de stad Nieuwpoort beschikt momenteel over de nodige attesten en is bereid om tijdens de planperiode de nodige bijscholingen te volgen om de bevoegdheid tot het uitvoeren van geluidsmetingen te behouden. Verder zal de stad er ook op toezien dat de aangekochte sonometer op regelmatige basis geijkt wordt, teneinde te voldoen aan alle voorwaarden voor een correcte geluidsmeting. Bijscholing – Geluidsmeting – Attest - Sonometer Niet van toepassing De bevoegdheid tot het uitvoeren van geluidsmetingen behouden door bijscholing en ijking van de sonometer Bevolking Cel milieu De organisaties die instaan voor de bijscholing terzake (provincie) De instantie die de sonometer ijkt (stadslabo Brugge) Gevolgde bijscholingen, aantal keer dat de sonometer geijkt werd Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken Actie H-Geluid 3: Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie ter beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren en verband met geluids-, geuren



•

lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van typepolitiereglementen inzake geluids-, geuren lichthinder MINA-plan 3 – Verstoring door geluid: Sensibilisering en ondersteuning via de samenwerkingsovereenkomst (p 166)

IJking van de geluidsmeter: € 100 (deze ijking dient jaarlijks herhaald te worden) De milieuambtenaar zal de nodige bijscholingen volgen

Actie H-Geluid 2


Sensibilisering van de doelgroepen rond geluidshinder (zowel passief als actief) (SO) 3.4.1 Hinder, geluid Hinder, niveau 1

In de komende planperiode zal de stad Nieuwpoort een sensibilisering rond geluidshinder uitwerken waarbij de verschillende doelgroepen aangesproken worden. De stad zal trachten elk van de doelgroepen op een specifieke manier aan te spreken, waarbij de sensibilisering voor bepaalde doelgroepen eerder passief is, terwijl naar andere doelgroepen een actieve sensibilisering gevoerd zal worden. •

Bevolking: Naar de bevolking toe zal Nieuwpoort voornamelijk inspelen op acties vanuit de hogere overheid. Hierbij kan de stad haar medewerking verlenen door het ter beschikking stellen van folders, affichecampagnes,etc.

•

Horeca: Naar de horeca toe plant Nieuwpoort een speciale info-avond inzake geluidsoverlast. Hierbij wenst de stad samen te werken met de horecavereniging Nieuwpoort-Bad, de wijkraad en/of de milieuraad.

•

Naar scholen (kinderen) toe was Nieuwpoort bezig met de ontwikkeling van een geluidskoffer. Het was de bedoeling deze koffer ter beschikking te stellen van de plaatselijke scholen en de scholen die in Nieuwpoort op bezoek komen. Jammergenoeg ging de voorbereiding van deze koffer verloren bij de brand in de kinderboerderij (centrum milieuen natuureducatie) in november 2004. De stad is bereid opnieuw een soortgelijk initiatief op te starten, doch men heeft geen zicht op de prioriteiten in de kinderboerderij. In de brand gingen heel wat zaken verloren, dus dient men eerst een afweging te maken welke initiatieven prioriteit krijgen.

•

In het kader van de week van de zee worden telkens (jaarlijks) stiltewandelingen georganiseerd, deze zijn toegankelijk voor zowel de


233


bevolking als toeristen. Sensibilisering – Geluidshinder – Info-avond – Stiltewandeling - Geluidskoffer Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De verschillende doelgroepen bewust maken van de problematiek omtrent geluidshinder Bevolking, Horeca-uitbaters, Schoolkinderen, Toeristen en recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Horecavereniging Nieuwpoort-Bad, Jeugdraad, Milieuraad Aantal deelnemers aan de verschillende acties Volledige planperiode (2005-2009) -


Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie ter beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren en verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van typepolitiereglementen inzake geluids-, geuren lichthinder MINA-plan 3 – Verstoring door geluid: Sensibilisering en ondersteuning via de samenwerkingsovereenkomst (p 166)


Geen extra kost gezien de volledige actie kan plaatsvinden binnen eigen regie (affiches, pers, stedelijk infoblad) Geen extra personeel voorzien, mogelijks samenwerking met andere instanties (bvb. wijkraad, horecavereniging, milieuraad, plaatselijke scholen,…)

•

Actie H-Geluid 3


Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten 3.4.1 Hinder, geluidshinder Hinder, niveau 1

Tijdens de zomermaanden worden er aan het strand en op de dijk heel wat festiviteiten georganiseerd. Deze festiviteiten brengen veelal geluidsoverlast met zich mee. De stad wenst in de komende planperiode nauwer toe te zien op de geluidsoverlast ten gevolge van dergelijke festiviteiten in open lucht. Hiertoe zal de stad volgende activiteiten ondernemen: •

Meer aandacht voor het aanvragen van een afwijking op het KB van 2402-1977 Muziekactiviteiten die plaatsvinden in open lucht worden door Vlarem II behandeld onder de rubriek ‘niet-ingedeelde muziekactiviteiten’. Vlarem II

234


stelt dat de geluidsbeperkend maatregelen van het KB van 24-02-1977 onder bepaalde voorwaarden vervallen. Indien de muziekactiviteit voorafgaand is gemeld aan het CBS van de gemeente waar de muziekactiviteit plaatsvindt kan het CBS de gestelde voorwaarden versoepelen (> 90 dB). Tot op heden wordt deze afwijking op het KB in Nieuwpoort quasi nooit aangevraagd, hoewel vele georganiseerde activiteiten meer geluid produceren dan toegestaan (door het KB). Nieuwpoort wenst aan deze praktijken een einde te stellen, en zal in de komende planperiode de organisatoren van activiteiten in open lucht aansporen om zich in regel te stellen inzake geluid (aanvragen van een afwijking aan het CBS indien dit noodzakelijk is). • Geluidsmetingen uitvoeren bij festiviteiten in open lucht Nieuwpoort zal in de komende planperiode nauwer toezien op het geluid dat geproduceerd wordt bij festiviteiten in open lucht. Zo zullen er regelmatig geluidsmetingen uitgevoerd worden tijdens deze activiteiten. De stad zal er nauwgezet op toezien dat de geluidsnormen niet overschreden worden (mogelijks kan een afwijking van de normen aangevraagd worden aan het CBS – zie eerder).




De stad zal deze actie voldoende bekend maken bij de organisatoren van festiviteiten in open lucht. Nieuwpoort zal deze organisatoren wijzen op hun verantwoordelijkheid inzake geluidsoverlast. Via de geschetste werkwijze zal Nieuwpoort trachten op de hoogte te blijven van de verschillende festiviteiten op het grondgebied die mogelijks geluidsoverlast kunnen veroorzaken. Verder hoopt de stad door een goede samenwerking de geluidsoverlast ten gevolge van openluchtactiviteiten tot een minimum te kunnen beperken. Geluidsoverlast – Festiviteiten – Openlucht – Geluidsmeting Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort (voornamelijk toeristische zone) Zicht krijgen op de activiteiten in open lucht die mogelijks geluidsoverlast kunnen veroorzaken. De geluidsoverlast ten gevolge van festiviteiten in open lucht tot een minimum beperken. Bevolking, Toeristen en recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Organisatoren van activiteiten Aantal maal dat er een afwijking op het KB van 24-02-1977 aangevraagd werd. Uitgevoerde geluidsmetingen. Volledige planperiode 2005-2009 Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht om zo te komen tot gecoördineerde afspraken Actie H-Geluid 1 Blijvend opvolgend van de wetgeving tot het correct uitvoeren van geluidsmetingen Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie ter beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren en verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van type-


235


•

politiereglementen inzake geluids-, geuren lichthinder MINA-plan 3 – Verstoring door geluid: Sensibilisering en ondersteuning via de samenwerkingsovereenkomst (p 166)

Geen extra budget voorzien (toepassen van een afwijking op KB ‘elektronisch versterkte muziek’) De milieuambtenaar zal de nodige geluidsmetingen uitvoeren

Actie H-Geluid 4


Controle van luidruchtige bromfietsen in samenwerking met de verkeerspolitie 3.4.1 Hinder, geluid Hinder, niveau 1


De bewoners van de stad Nieuwpoort ervaren geluidshinder ten gevolge van luidruchtige brommers. Dergelijke brommers zijn bovendien vaak de oorzaak van nachtlawaai. Nieuwpoort wenst in de toekomst gerichter op te treden tegen dergelijke voertuigen. Hiertoe hoopt de stad op de medewerking van de politie.



236

Deze geluidcontroles kunnen eventueel gekoppeld worden aan een globale controle van de bromfietsen e.a. (snelheid, verlichting, etc.). De milieuambtenaar van de stad Nieuwpoort zou dan mogelijks instaan voor de geluidscontrole, terwijl de politie de overige controles op zich neemt. Lawaaihinder – Brommers – Controle Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Het in regel stellen van de bromfietsen. Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van luidruchtige bromfietsen. Bestuurders van bromfietsen, Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Politie Aantal gecontroleerde brommers Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 6: Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken Actie H-Geluid 1 Blijvend opvolgen van de wetgeving tot het correct uitvoeren van geluidsmetingen Niet van toepassing Niet van toepassing



•

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien. Mogelijks samenwerking met de politie waarbij de milieuambtenaar de geluidscontroles uitvoert, terwijl de politie de overige controles op zich neemt.

Actie H-Geluid 5


Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen 3.4.1 Hinder, geluid Hinder, niveau 1

Om de geluidsoverlast ten gevolge van de glasbollen te beperken werd in de stad Nieuwpoort een verbod uitgevaardigd tegen het deponeren van glas in de glasbollen tussen 22h ’s avonds en 7h ’s morgens. Dit verbod wordt duidelijk vermeld op de afvalkalender en op de glasbollen zelf. In samenwerking met de afvalintercommunale I.V.V.O. werkt Nieuwpoort mee aan een proefproject ter beperking van de geluidsoverlast door de glasbollen. Hierbij worden de glasbollen langs de binnenzijde met geluidsdempend materiaal bekleed. De stad zal prioriteit geven aan de glasbollen die het meeste overlast veroorzaken (glasbollen ter hoogte van de dijk).


Door deze ingrepen hoopt de stad de inwoners die in de nabijheid van een dergelijke glasbol wonen de nodige nachtrust te gunnen. Glasbol - Geluidsoverlast Glasbollen verspreid over het volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort, met prioriteit voor de glasbollen langs de dijk Beperken van de (nachtelijke) geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen Bevolking, Toeristen en recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Afvalintercommunale IVVO, firma die instaat voor het aanpassen van de glasbollen (proefproject) Aantal glasbollen waarbij dergelijke geluidswerende maatregelen ingevoerd werden Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden Niet van toepassing Niet van toepassing


237


•

Actie H-Geluid 6

Identificatie Titel




238

Nieuwpoort dient zelf niet te investeren in deze actie. Het proefproject wordt betaald door de firma die de glasbollen plaatst. Geen extra personeel voorzien, actie in samenwerking met de afvalintercommunale IVVO

Begeleiden van architecten bij de bouw van flatgebouwen teneinde speciale maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot een minimum beperken 3.4.1 Hinder, geluid Hinder, niveau 1

In samenspraak met de architecten zal Nieuwpoort in de komende planperiode trachten meer aandacht te besteden aan de geluids- en geuroverlast die zich typisch voordoet in flatgebouwen. De stad zal de architecten wijzen op de mogelijkheid om een afzonderlijke koker te voorzien vanop het gelijkvloers. Ook aan het zorgvuldig plaatsen van de compressor zal de stad de nodige aandacht besteden. Zo wordt de geluidsoverlast tot een minimum beperkt wanneer de generator op zogenaamde ‘silence blocks’ geplaatst wordt. Geluidsoverlast – Flatgebouwen – Overleg – Stedenbouwkundige vergunning Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Beperken van de geluids- en geuroverlast typisch voor flatgebouwen door het opleggen/aanbevelen van speciale maatregelen Architecten, uitvoerders van werken Stadsbestuur, Stedenbouwkundige dienst Ingevoerde maatregelen in nieuwe flatgebouwen te beperking van geluids- en geurhinder Volledige planperiode (2005-2009) Voor de problemen inzake geuroverlast zie 3.4.2.3 Hinder, Geur, Knelpunten Actie I 5: Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie ter beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren en verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van typepolitiereglementen inzake geluids-, geuren lichthinder MINA-plan 3 – Verstoring door geur - De samenwerkingsovereenkomst met gemeenten en provincies opvolgen en bijsturen (p 171) - Sensibiliseringscampagnes ondersteunen en voeren (p 171)



3.4.2 3.4.2.1 3.4.2.1.1

Geen extra budget voorzien, opleggen van voorwaarden via de bouwvergunning De medewerkers van de stedenbouwkundige dienst zullen overleg plegen met de architecten, aannemers en andere betrokkenen

Geur Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Geurhinder is een vorm van milieuverstoring, een melding van geurhinder duidt nl. op luchtverontreiniging. Dit wordt veroorzaakt door allerlei stoffen zoals meststoffen, oplosmiddelen, rottend organisch materiaal of emissies van productieprocessen. Na uitstoot (emissie) door een bron worden de stoffen verspreid in de atmosfeer (dispersie), wat resulteert in bepaalde concentraties in de omgevingslucht (immissie). Als de immissieconcentratie van geurstoffen de detectielimiet van het zintuig (geurdrempel) overschrijdt, spreekt men van geurwaarneming. Bij stijgende frequentie en intensiteit van de geurwaarneming treedt hinder op, individueel of collectief (wanneer meer personen zich gehinderd voelen). Ernstige hinder treedt op wanneer het maximaal toelaatbare risiconiveau voor de gezondheid van de mens wordt overschreden. Zowel lichamelijke als psychosomatische effecten spelen daarbij een rol. Door de grote gevoeligheid van het reukzintuig zijn reeds lage concentraties geurstoffen (ppb-niveau) waarneembaar. Geurhinder of stank is daarom meestal niet zozeer bedreigend voor de gezondheid of verstorend voor ecosystemen, maar tast wel het welzijn aan. Uit enquêtes naar de hinderproblematiek (uitgevoerd in 1992-1993 bij de Vlaamse gemeenten) blijkt inderdaad dat ongeveer een derde van de milieuklachten in Vlaanderen gaat over geurhinder (dit is evenveel als over lawaai). Geurhinder manifesteert zich als een gevoel van onbehagen en lagere appreciatie van de woonomgeving. Het hindergevoel gaat veelal samen met een gevoel van onrust voor de eigen gezondheid omdat de onaangename geurwaarneming geassocieerd wordt met gevaar op giftigheid. Tot nog toe is er geen eenduidig verband gevonden tussen de aard en de hoeveelheid van de geëmitteerde stoffen en het hindergevoel bij de bevolking. Op basis van de enquêtes bij de Vlaamse gemeenten werden in het MIRA 1 de belangrijkste doelgroepen en bronnen van geurhinder gedefinieerd. Zo blijkt dat de belangrijkste bronnen van klachten zijn: het vast afval (opslaan, storten, verbranden en verwerken, ook door particulieren), gevolgd door agrarische activiteiten en afvalwater. De overige bronnen van klachten zijn het gebruik van oplosmiddelen, onbekende bronnen, bereiden van voedingsmiddelen, chemische productieprocessen, brandstoffen, lekken, overige productieprocessen en verkeer. Van de doelgroepen is de belangrijkste veroorzaker de onbekende doelgroep, gevolgd door de landbouw, met verder de bevolking (vnl. zeer lokale stankbronnen zoals het stoken van vuurtjes), de overige industrie, de voedingsindustrie, de detailhandel, de chemische nijverheid, afval, andere. Uit de enquêtes blijkt dat er gemiddeld 3,6 bronnen van geurhinder zijn per gemeente. Geurhinder is vooral een lokaal probleem. Afhankelijk van de bron doet het zich voor in de onmiddellijke omgeving tot op enkele kilometers, meestal maximaal een tiental. Uit de enquêtes blijkt dat slechts 9% van de klachten


239

een reikwijdte heeft van meer dan 1 km. De meeste klachten komen binnen tijdens de maanden maart tot oktober, met het hoogste percentage in juni. Dit komt omdat de bevolking in de zomer hogere eisen stelt aan de kwaliteit van het leefmilieu dan in de winter. Vele gemeenten vermelden ook nog andere bronnen van geurhinder waarover door gewenning of door een berustende houding van de bevolking niet geklaagd wordt. Van deze vermoedelijke bronnen situeert zich bijna 40% binnen de agrarische sector. 3.4.2.1.2


De stad Nieuwpoort tracht de problemen betreffende geurhinder steeds zo snel mogelijk aan te pakken. Hiertoe wordt steeds overleg gepleegd met alle betrokkenen om zo tot een haalbare oplossing te komen. De voorbije jaren werden onderstaande zaken behandeld. Dorpskern Ramskapelle: Drie landbouwbedrijven brachten in het verleden geurhinder met zich mee. Eén van deze bedrijven kreeg een nieuwe Vlarem-vergunning, sindsdien werden geen klachten meer gemeld omtrent geurhinder afkomstig van dit bedrijf. Omtrent het 2e bedrijf zijn er nog problemen betreffende de opvolging van de Vlarem-wetgeving. Het derde bedrijf moest de deuren sluiten. Riolering Kinderlaan: Regelmatig wordt een onaangename geur waargenomen in de Kinderlaan. Deze geurhinder blijkt het gevolg te zijn van een opstuwing in de riolering waardoor er een terugslag van de gassen plaatsvindt in de riolering, met geurhinder tot gevolg. De bevoegde instantie (VMM) werd reeds op de hoogte gebracht van dit probleem en zal binnenkort actie ondernemen. Verbranding van huisvuil: Hoewel dit bij wet verboden is wordt nog op regelmatige basis afval verbrand, dit zowel door particulieren als door bedrijven. Deze problematiek werd reeds meermaals aangekaart in de plaatselijke infokrant. Geurhinder van buiten het grondgebied: Geurhinder is niet aan (gemeentelijke) grenzen gebonden. Zo ondervinden de inwoners van Nieuwpoort soms geurhinder ten gevolge van activiteiten die zich buiten het grondgebied bevinden. Zo wordt regelmatig geurhinder gemeld ten gevolge van de bemesting. Het is echter niet evident de precieze bron van deze geurhinder te lokaliseren. Verder werd in het verleden ook hinder ondervonden ten gevolge van een chips-bedrijf te Veurne. Dit bedrijf deed de voorbije jaren echter grote inspanningen om de geurhinder te beperken (plaatsen van een filter). Bestaande acties m.b.t. geurhinder

240

•

Beperken van de geuroverlast ten gevolge van visafval op het kaaiplein In het verleden kampte de stad Nieuwpoort met geurhinder ten gevolge van het visafval. De stad ondernam zelf actie om dit knelpunt op te lossen, er werd een koelcel voorzien waarin het visafval optimaal kan bewaard worden in afwachting van de ophaling. Alle vishandelaars verbonden aan de stedelijke vismijn kunnen gratis gebruik maken van deze koelcel. Sporadisch ontvangt de stad nog klachten omtrent geurhinder wanneer het visafval door nalatigheid niet in de koelcel maar de gang wordt geplaatst, of wanneer het visafval te vroeg wordt buiten geplaatst.

•

Opnemen van speciale voorwaarden ter beperking van geuroverlast in de stedenbouwkundige verordening inzake ‘de ruimtes voor het stockeren van selectief afval’


In de stedenbouwkundige verordening inzake de ruimtes voor het stockeren van selectief afval nam de stad Nieuwpoort ook enkele bepalingen op ter beperking van de geurhinder. Zo vermeldt de verordening ‘het lokaal dient te beschikken over een mechanische of statische verluchting van voldoende grote capaciteit die niet op straatniveau mag uitmonden’. Deze bepaling werd opgenomen teneinde geuroverlast in het gebouw en op straat te vermijden. •

Uitwerken van jaarlijks minimum 2 sensibiliseringscampagnes inzake geurhinder Nieuwpoort engageert zich ertoe jaarlijks ten minste 2 sensibiliseringscampagnes te voeren rond twee van onderstaande onderwerpen: (4) duiden op de gezondheidsrisico’s en de aantasting van de luchtkwaliteit bij verbranding , (5) duiden op het belang van goede stookomstandigheden bij individuele verwarmingstoestellen op vaste brandstof, (6) duiden op de milieu-aandachtspunten bij de aankoop van een kachel of open haard, (7) informatie verstrekken over wat volgens de wettelijke bepalingen al dan niet mag verbrand worden.

•

Controle op sluikverbranding door de lokale politie De verschillende wijkagenten werden op de hoogte gesteld van de gewestelijke vraag om verscherpt toezicht omtrent het verbranden van afval. De wijkagenten zien bijgevolg nauw toe op het sluikstoken en stellen PV’s op wanneer dit nodig geacht wordt.

3.4.2.2


3.4.2.2.1


Er bestaat momenteel geen specifieke wetgeving of normering rond geurhinder. Geurklachten worden momenteel ad hoc beoordeeld op een individuele basis via de milieuvergunning of via de vrederechter voor niet-ingedeelde inrichtingen. Wetgeving in verband met andere beleidsdomeinen (luchtverontreiniging, onderwerkverplichting voor mest, ...) heeft vaak wel onrechtstreeks invloed op de lokale geurhinderproblematiek. In de VLAREM-wetgeving zijn er een beperkt aantal voorschriften opgenomen die voor specifieke sectoren procesgeïntegreerde maatregelen opleggen met de bedoeling de vorming van geurstoffen te reduceren en/of te voorkomen, bijvoorbeeld voor slachthuizen. VLAREM bevat ook afstandsregels voor de intensieve veehouderij en een beperkt aantal bedrijfssectoren. Afstandsnormen creëren een bufferzone tussen bron en waarnemer en zijn een hulpmiddel wanneer bepaalde geurproblemen aan de bron niet voldoende te reduceren zijn. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) van de Vlaamse regering is een thema “Verstoring door geur” opgenomen. Onderstaande tabel geeft een beknopt overzicht van de acties voorgesteld in het MINA-plan 3 die betrekking hebben op de gemeenten: -

Geurbestrijdingsplan wettelijk verplicht maken voor inrichtingen die geurhinder kunnen veroorzaken. Bevorderen van een standaardaanpak voor geurproblemen (via o.a. code van goede praktijk). Standaardmeetsysteem voor hinder toepassen en inventaris van potentiële hinderbronnen bijhouden.


241

-

Sensibiliseringscampagnes ondersteunen en voeren.

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zijn voor de gemeenten een aantal acties van belang. De hiernavolgende tabel toont wat deze acties precies inhouden. -

Actie 72: opmaken van een inventaris van bronnen die geurhinder veroorzaken en streven naar een verbetering van de situatie door een actieplan. Actie 73: sensibiliseren en ondersteunen van gemeenten bij het gebruik van MKROS. Actie 74: de provincie zal een ondersteunende rol vervullen bij conflictbemiddeling op gemeentelijk niveau. Actie 75: gemeenten vorming geven en informeren rond geurhinder, informatieen sensibiliseringscampagnes ondersteunen en adviseren, opstellen van type-politiereglementen. Actie 77-78-79: aanpakken gemeentegrensoverschrijdende milieuhinderproblemen.

3.4.2.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeentelijke bevoegdheden spitsen zich toe op de beslissings- en toezichtsbevoegdheid in het kader van VLAREM zoals reeds hoger uitgelegd. De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen, kunnen de cluster hinder kiezen. Geurhinder zit hierin geïntegreerd. Voor de algemene bepalingen inzake geurhinder wordt verwezen naar de subcluster geluidshinder. Verder werden in de samenwerkingsovereenkomst een specifieke bepaling opgenomen met betrekking tot geurhinder: - De gemeente stelt een politiereglement in rond het verbod op verbranden van afval. Dit reglement dient ingesteld van zodra het Vlaams Gewest in overleg een modelreglement heeft opgesteld. Nieuwpoort heeft de cluster hinder ondertekend.

3.4.2.3

Knelpunten

In Nieuwpoort-Bad ervaart men een zeer typische vorm van geurhinder. De vele horecazaken (frituren, pitazaken, grill-restaurants, etc.) veroorzaken vaak typische geuren. In vele gevallen wordt de gebruikte lucht uit de verschillende zaken naar buiten geloosd zonder enige vorm van filtering, met de nodige geurhinder tot gevolg. Deze geurhinder zorgt bovendien voor extra overlast door de typische bouw van de appartementsblokken; de verschillende flatgebouwen zijn namelijk gebouwd rondom een kleine binnenkoer, waardoor een ‘schouweffect’ ontstaat. De geurende lucht die door de horecazaken op het benedenverdiep (naar achter) geloosd wordt, wordt door het ‘schouweffect’ naar boven gezogen. Hierdoor hebben de bewoners van de hogere verdiepingen van de flatgebouwen vaak te kampen met geuroverlast. Gezien de gebruikte lucht van verschillende horecazaken op een zelfde binnenplaats terecht komt (en dus door hetzelfde ‘schouweffect’ naar boven gestuwd wordt) is het in praktijk moeilijk of niet te achterhalen welke horecazaak de geuroverlast veroorzaakt. De stad Nieuwpoort vermeldt hierbij dat het zeer moeilijk is om tegen deze vorm van geurhinder op te treden; bij de bouw van een flatgebouw wordt de toekomstige functie van het benedenverdiep in vele gevallen nog niet gespecificeerd (enkel vermelding ‘handelspand’). Hierdoor is het voor de stad niet mogelijk om in deze fase reeds specifieke maatregelen op te leggen.

242


Het plaatsen van koolstoffilters in een latere fase zou een mogelijke oplossing zijn, doch Nieuwpoort ervaart deze, overigens zeer dure, ingreep als onvoldoende. De stad merkt immers op dat deze filters in vele gevallen niet tijdig vervangen worden, waardoor hun werking verloren gaat. Om dit knelpunt op te lossen, of in de toekomst te vermijden, zal de stad Nieuwpoort in de komende planperiode de architecten van flatgebouwen nauw begeleiden. Hierbij zal Nieuwpoort hen wijzen op de mogelijke bouwkundige ingrepen die de geluids- en geuroverlast merkelijk kunnen beperken. Voor meer informatie hieromtrent wordt verwezen naar actie H-geluid 6 ‘Begeleiden van architecten bij de bouw van flatgebouwen teneinde speciale maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot een minimum beperken’. De inwoners van Nieuwpoort hebben gedurende een beperkte periode te kampen met geuroverlast afkomstig van de suikerfabriek te Veurne. Deze overlast is echter van beperkte duur, bovendien zijn de inwoners reeds zo gewend aan deze overlast dat hieromtrent zelden of nooit klachten geformuleerd worden. Ook de riolering in de Kinderlaan zorgt nog op regelmatige basis voor geuroverlast (zie bestaande toestand). De bevoegde instantie werd reeds op de hoogte gebracht van dit knelpunt en zal binnenkort actie ondernemen. Tenslotte vermeldt de stad dat geurhinder zeer moeilijk meetbaar is. Om geurhinder op een objectieve manier vast te stellen dient men immers te beschikken over zeer specifieke apparatuur.

3.4.2.4


3.4.2.4.1 -

Op lange termijn

Geurhinder voorkomen en maximaal beperken

3.4.2.4.2 -


Geurhinder (door hinderlijke inrichtingen zoals landbouw, bedrijven, …) voorkomen en/of beperken door o.a. het voeren van een gericht vergunningenbeleid. Aanpakken en/of saneren van specifieke knelpunten (+ sensibilisatie)

3.4.2.5

Acties

Nieuwpoort werkt voor de komende planperiode geen acties uit die specifiek gericht zijn op de geurhinderproblematiek. Wel voorziet de stad een aantal acties die rechtstreeks of onrechtstreeks een positieve invloed zullen hebben op het beperken van geurhinder op het grondgebied. Hierbij worden volgende acties vermeld: Actie H-Geluid 6:

Begeleiden van architecten bij de bouw van flatgebouwen teneinde speciale maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot een minimum beperken

Actie H-Lucht 1:

Opmaken van een reglement rond het verbod op verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen (SO)


243

Actie H-Lucht 2:

3.4.3 3.4.3.1 3.4.3.1.1

Sensibiliseren inzake de oorzaken van luchtverontreiniging

Licht Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Lichthinder is een relatief weinig bekend probleem. In het Milieu- en natuurrapport Vlaanderen 1996 (MIRA 2) wordt lichthinder omschreven als ‘de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, hetzij in de vorm van regelrechte verblinding, hetzij als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke en nachtelijke activiteiten, hetzij als bron van onbehagen’. Het spreekt echter vanzelf dat licht eveneens verstorend kan werken op de natuurlijke omgeving, met name planten en dieren. Een zekere mate van verlichting is echter niet te voorkomen, en dit bvb. om redenen van behoefte inzake zichtbaarheid, veiligheid, esthetiek of bedrijfsvoering. Daarom wordt lichtvervuiling omschreven als het overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht, zoals: - openbare verlichting die naar de hemel straalt, of die naast de wegen invalt of die de wegen verlicht op ogenblikken dat er weinig of geen gebruikers zijn; - onoordeelkundige verlichting van monumenten; - overbelichting van benutte wegen en plaatsen zoals industrieterreinen, sportcomplexen, gebouwen, tuinen, reclamepanelen. De grote verantwoordelijken voor lichtvervuiling zijn straatverlichting, klemtoonverlichting op gebouwen en monumenten (bvb. openbare gebouwen, bedrijfsgebouwen), reclameverlichting en verlichting op privéterreinen (bvb. serres, ...). De nadelige gevolgen van overmatig licht zijn veelvuldig: - groeiverstoring van planten in de nabijheid van lichtbronnen, beperking van de bloei van kortedagplanten, maar ook van fruitbomen; - verstoring van het bioritme van nachtdieren en van de leefwereld van dieren die van nature licht mijden; daarnaast ook desoriëntatie van trekvogels (die zich vooral op de sterren richten), remmende werking op de voortplanting van bepaalde insecten die voor bestuiving van planten noodzakelijk zijn, versnippering ten gevolge van de lichtsnoeren langs de wegen die barrières vormen voor lichtschuwende dieren; - verstoringen van de waarnemingen van astronomen: in principe zouden 3.000 à 3.500 sterren zichtbaar moeten zijn aan onze sterrenhemel, in België zijn dat er maar een 600-tal en in sommige grote steden amper meer dan 100. De lichtpollutie wordt in de steden nog versterkt door de luchtpollutie die het licht weerkaatst of verstrooit; - hinder voor de buurtbewoners: door overmatig licht kunnen slaapstoornissen optreden met depressies en psychologische klachten tot gevolg; - onveilige situaties voor wegen luchtverkeer: vooral sterk geconcentreerd en bewegend licht zouden zeer hinderlijk zijn; een teveel aan licht zou bij autobestuurders een vals gevoel van veiligheid creëren wat hen juist minder waakzaam maakt met als gevolg meer verkeersdoden in landen met straatverlichting. - energieverspilling: driekwart van alle lichtenergie zou nutteloos terechtkomen op gevels, daken en aangrenzende percelen.

244


De mens produceert kunstlicht met lampen die in bepaalde golflengtes licht uitstralen. De lampen zijn vervat in armaturen die op een bepaalde wijze bevestigd zijn (plaats, hoogte, oriëntatie) in een bepaalde omgeving die weerkaatsing of verspreiding van het licht kan bevorderen of tegengaan. De keuzen van lamp, armatuur, bevestiging en omgeving beïnvloeden samen de vervuiling en de hinder die van kunstlicht uitgaat. De aankoop- en onderhoudskosten, het energierendement, de vormgeving en de kleurweergave richten deze keuzen meer dan het voorkomen van de vervuiling. 3.4.3.1.2


In het voorjaar 2000 werd de bevolking grondig ingelicht omtrent de mogelijkheid om klachten betreffende lichthinder te melden bij de dienst milieu en infrastructuur, cel milieu. Tot op heden werd echter geen enkele klacht geuit omtrent lichthinder. Nieuwpoort nam in het verleden nog niet deel aan de ‘Nacht van de duisternis’, een actie in samenwerking met de Bond Beter Leefmilieu en de sterrenkundige vereniging. Dit initiatief werd niet weerhouden omwille van veiligheidsredenen. Nieuwpoort riep via de stedelijke infokrant wel de bewoners op om tijdens deze nacht de sierverlichting van huizen en tuinen te doven. Bestaande acties m.b.t. lichthinder •

Uitwerken van jaarlijks minimum 2 sensibiliseringscampagnes inzake lichthinder Nieuwpoort verzorgt jaarlijks 2 sensibiliseringscampagnes rond twee onderwerpen uit de onderstaande lijst. Hierbij worden de verschillende doelgroepen aangesproken. (1) Eigen diensten: aandacht voor lichthinder bij de eigen gebouwen, parkeerterreinen, sportterreinen, parken, verlichte monumenten. Doven van de niet noodzakelijke verlichting na 24h. (2) Bevolking: naderlingslampen voor de verlichting van tuinen, opritten en portalen (3) Industrie: beperken en ’s nachts doven van lichtreclame, aandacht voor de verlichting op parkeerterreinen, ingangsdeuren, open procesinstallaties (4) Landbouw: afschermen van de serres (assimilatieverlichting) (5) Recreatie – uitbaters van sportvelden: doven van de verlichting bij niet-gebruik van de terreinen, gebruik van verlichtingstoestellen die niet naar de hemel stralen (6) Handel en diensten: ’s nachts doven van de lichtreclames en de verlichte uitstalramen

•

Aanpassen van de straatverlichting bij de heraanleg van bepaalde straten Nieuwpoort tracht bij de heraanleg van straten de bestaande verlichting te vervangen door straatverlichting met een minder grote impact, om zo de lichthinder ten gevolge van straatverlichting tot een minimum te beperken. Zo werd bij de vernieuwing van de Albert I laan geopteerd voor verlichtingsarmaturen met minder lichtuitstraling naar boven toe. Dergelijke verlichting wordt eveneens voorzien bij de heraanleg van de Zeedijk en in de KokstraatHavenstraat.

•

Doven van de monumentverlichting na middernacht Na middernacht dooft de stad Nieuwpoort de monumentverlichting (o.a. markt, stadhuis, stadshal). De stad hoopt zo onnodig elektriciteitsverbruik en lichthinder te vermijden.

•

Toezien op de stedenbouwkundige vergunningen tot het plaatsen van lichtreclame Bij aanvragen tot het plaatsen van lichtreclames via de cel stedenbouw wordt telkens advies gevraagd aan de cel milieu in het kader van Vlarem.


245

3.4.3.2


3.4.3.2.1


In verband met lichthinder bestaan er voor zover bekend op beleidsvlak geen internationale afspraken of richtlijnen. Wat betreft internationale normering voor wegverlichting en verlichtingstoestellen is er een begin van aanpak om het aspect lichtvervuiling erbij te betrekken. Zo heeft CEN (Comité Européen de Normalisation) een ontwerpnorm voor openbare verlichting voorgesteld. Ook het begrip ‘donkergebied voor astronomische waarnemingen’ is in een internationale norm omschreven. VLAREM II legt voorwaarden op ter beperking van lichthinder, zowel voor ingedeelde als niet-ingedeelde inrichtingen: de exploitant treft maatregelen om lichthinder te voorkomen, lichtbronnen dienen beperkt tot de noodwendigheden voor uitbating en veiligheid, niet-functionele lichtoverdracht moet maximaal worden beperkt, klemtoonverlichting mag alleen op de inrichting zijn gericht en lichtreclame mag in intensiteit de normale intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen. In ministeriële omzendbrieven van 30 maart 1996 en 28 maart 1997 werden de gemeenten aangespoord om de voorschriften van VLAREM II strikt te controleren. Door toepassing van deze voorwaarden (en van de wet op de vliegverkeersregels) is het projecteren van geconcentreerde lichtbundels en lasers rond dancings en bioscopen in principe verboden. De Belgische normen (NBN L 18-001 en 002) geven richtlijnen voor de verlichting voor openbare wegen. Deze richtlijnen worden toegepast door gewesten, provincies en gemeenten. Naar aanleiding van een resolutie van het Vlaamse Parlement heeft de Vlaamse regering eind 1997 het Vlaams urgentieplan betreffende maatregelen om de lichtvervuiling te beperken goedgekeurd. Mede in uitvoering van dit urgentieplan heeft ze o.m. volgende initiatieven ontwikkeld: - nieuwe verlichting van de gewestwegen gebeurt met afgeschermde toestellen (geen rechtstreekse lichtstraling naar boven); - verlichting van continue secties (de stukken tussen open afritten) op autosnelwegen wordt gedoofd tussen 0.30 uur en 5.30 uur (met uitzondering van de ringautosnelwegen); - in de vergunningen voor reclame langsheen gewestwegen worden voorwaarden voor luminanties opgenomen; - de intercommunales kunnen zich inschrijven in REG-actieplannen; één van de mogelijke actiepunten is ‘REG en lichthinder’; - de informatiebrochure ‘Publiciteit zonder lichtvervuiling’ bezorgt aan de gemeenten en provincies richtlijnen om lichthinder te vermijden bij verlichte publiciteit. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) van de Vlaamse regering is een thema “Verstoring door licht” opgenomen. Onderstaande tabel geeft een beknopt overzicht van de acties voorgesteld in het MINA-plan 3 die betrekking hebben op de gemeenten: -

Samenwerking met andere overheden organiseren rond lichthinder (p 173). Sensibiliseren van de overheden (p174).

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 is een thema hinder opgenomen. Voor de gemeenten zijn de volgende acties van belang:

246


-

Actie 72: opmaken van een inventaris van bronnen die lichthinder veroorzaken en streven naar een verbetering van de situatie door een actieplan. Actie 73: sensibiliseren en ondersteunen van gemeenten bij het gebruik van MKROS. Actie 74: de provincie zal een ondersteunende rol vervullen bij conflictbemiddeling op gemeentelijk niveau. Actie 75: gemeenten vorming geven en informeren rond lichthinder, informatieen sensibiliseringscampagnes ondersteunen en adviseren, opstellen van type-politiereglementen. Actie 77-78-79: aanpakken gemeentegrensoverschrijdende milieuhinderproblemen. Actie 83: streven naar de realisatie van één of meer donkertegebieden en vrijwaren en versterken van donkerte.

-

3.4.3.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeentelijke bevoegdheden spitsen zich toe op de beslissings- en toezichtsbevoegheid in het kader van VLAREM zoals hoger reeds uitgelegd. De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen, kunnen de cluster hinder kiezen. Lichthinder is in deze cluster geïntegreerd. De algemene bepalingen inzake hinder werden reeds eerder vermeld (zie geluidshinder), inzake lichthinder werden verder geen specifieke bepalingen in de samenwerkingsovereenkomst opgenomen. Nieuwpoort heeft de Cluster Hinder ondertekend.

3.4.3.3

Knelpunten

Lichthinder is moeilijk meetbaar, vrij subjectief gegeven. Momenteel is er weinig zicht op de ernst van lichthinder op het grondgebied. Er bestaat weinig reglementering terzake. In de Vlarem-wetgeving wordt omtrent dit onderwerp quasi niets weergegeven. Lichthinder kan aangepakt worden door het verminderen van de openbare verlichting. Hierbij komt men echter in conflict met andere beleidsdomeinen zoals verkeersveiligheid, diefstalpreventie, enz. De bevolking ervaart overmatige verlichting niet als een probleem. Er is bijgevolg weinig draagvlak voor acties ter beperking van lichthinder. Er is momenteel een beperkte sensibilisering rond lichthinder.

3.4.3.4 3.4.3.4.1 -


Voorkomen en maximaal beperken van lichthinder. Streven naar een reductie van de lichthinder door de dienstensector, de industrie en in eigen beheer.


247

3.4.3.4.2


-

Het (verder) uitbouwen van een beleid gericht op rationeel energiegebruik en het tegengaan van lichthinder, ook in eigen beheer (bvb bij nieuwe nieuwe stedelijke bouwprojecten).

-

Sensibilisatiecampagnes naar bevolking, kleinhandels, industrie, …

3.4.3.5 •

Acties Actie H-Licht 1


Aandacht voor overbelichting 3.4.3 Hinder, Licht Hinder, niveau 1

Momenteel heeft de stad Nieuwpoort weinig of geen zicht op de ernst van lichthinder op het grondgebied. Om een beter beeld te verkrijgen van deze problematiek wenst de stad een inventaris op te maken van de overbelichte plaatsen op het grondgebied. Hiertoe zal men een avondlijke/nachtelijke rondgang doen in de stad, waarbij men oog heeft voor de knelpunten inzake lichthinder (zowel openbare verlichting, verlichting van bedrijven als particulieren). Er zal daarbij gevraagd worden aan de MINA-raad om actief deel te nemen aan deze rondgang. Alle locaties die opvallend overbelicht zijn zullen in een inventaris opgenomen worden. Vervolgens zal de stad de opgemerkte knelpunten trachten weg te werken. Hiertoe zal beroep gedaan worden op de bereidwillige medewerking van alle betrokkenen.

248

-

Indien er overbelichte plaatsen opgemerkt worden in eigendom van de stad, zal Nieuwpoort trachten maatregelen te treffen om deze weg te werken.

-

Indien er overbelichte bedrijven opgemerkt worden zal Nieuwpoort deze bedrijven aanschrijven met het verzoek meer aandacht te besteden aan de verlichting van het bedrijf. Hierbij zullen de bedrijven een aantal richtlijnen meekrijgen ter voorkoming van lichthinder (bvb. verlichting naar beneden richten, doven van de verlichting na een bepaald uur, gebruik van goede armaturen, etc.)

-

Ook wanneer er winkel of horecazaken opgemerkt worden met een overmatige belichting zal de stad trachten de betrokken uitbaters te overtuigen om meer aandacht te besteden aan de verlichting van hun zaak.

-

Indien tenslotte particuliere woningen opgemerkt worden met buitensporige verlichting zal Nieuwpoort ook aan deze personen een verzoek richten hun verlichting indien mogelijk te beperken.




Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader



•

De stad hoopt in het kader van deze actie te kunnen rekenen op de medewerking van de milieuraad. Lichthinder – Inventaris – Overmatige verlichting Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort Zicht krijgen op de ernst van de lichthinder binnen het grondgebied, met aanduiding van de mogelijke knelpunten. Beperken van de overmatige verlichting binnen het grondgebied. Sensibilisering van de verschillende doelgroepen inzake lichthinder. Bevolking, Bedrijven, Uitbaters van horecazaken en winkels Stadsbestuur, Cel milieu Milieuraad Opgemaakte inventaris na de avondlijke/nachtelijke rondgang Aantal betrokkenen dat aangeschreven werd om meer aandacht te besteden aan de verlichting, genomen maatregelen ter beperking van de verlichting. Volledige planperiode (2005-2009) Te specifiëren door Nieuwpoort Actie H-Licht 3: Mogelijke ondertekening van het ‘Charter Lichthinder’ Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie te beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren in verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van type-reglementen inzake geluids-, geuren lichthinder. MINA-plan 3 – Verstoring door licht Sensibiliseren van andere overheden en actoren omtrent de verstoring door licht (p 173)

Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien Cel milieu, mogelijks in samenwerking met de milieuraad

Actie H-Licht 2


Sensibilisering rond lichthinder, met jaarlijkse actieve deelname aan de nacht van de duisternis 3.4.3 Hinder, Licht Hinder, niveau 1

Tot op heden heeft de stad Nieuwpoort nog niet actief deelgenomen aan de nacht van de duisternis. De stad heeft echter wel besloten om vanaf 2005 actief deel te nemen aan dit initiatief. In het kader van deze actie zal de stad volgende zaken ondernemen:


249

• • • •



•

Indien deze actie positief geëvalueerd wordt, zal de stad deze actie jaarlijks herhalen. Nacht van de duisternis – Lichthinder – Actieve sensibilisering Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort De bevolking bewust maken van lichthinder, leren appreciëren van de duisternis Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Energieleverancier, Bedrijven, Middenstanders, Bond beter Leefmilieu, Vereniging voor sterrenkunde Aantal deelnemers aan de actie Jaarlijkse actie Actie H-Licht 3: Mogelijke ondertekening van het Charter Lichthinder Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie te beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren in verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van type-reglementen inzake geluids-, geuren lichthinder. Sensibiliseren van andere overheden en actoren omtrent de verstoring door licht

Budget zal voorzien worden volgens noodzaak, uitschakelen van verlichting van bepaalde openbare gebouwen en/of monumenten tijdens de nacht van de duisternis. Geen extra personeel voorzien.

Actie H-Licht 3


250

Bekendmaking van het initiatief door middel van een artikel in de plaatselijke info-krant ‘Nieuwpoort, uw stad’ De stad zal alle middenstanders en bedrijven vragen om aan de actie deel te nemen en zo veel mogelijk verlichting te doven Nieuwpoort zal zelf de monumentenverlichting doven gedurende de nacht van de duisternis Verder zal de stad trachten telkens een speciale actie in het kader van de nacht van de duisternis te organiseren, bvb. een bezoek aan de sterrenwacht, een sterrenwandeling, een geleide wandeling met specifieke aandacht voor nachtdieren (uilen, vleermuizen,…).

Mogelijke ondertekening van het ‘Charter Lichthinder’ 3.4.3 Hinder, Licht Hinder, niveau 1



Nieuwpoort wenst in de komende planperiode meer aandacht te besteden aan de problematiek inzake lichthinder. Hiertoe werkt de stad verschillende acties uit. Om deze te kaderen in een samenhangend geheel, zal Nieuwpoort mogelijks het lichtcharter voor gemeenten ondertekenen. Dit lichtcharter voor lokale besturen kadert in de actie ‘Verlichten zonder hinder’ van BBL (de bond beter leefmilieu) en de VVS (vereniging voor sterrenkunde). Gemeenten kunnen intekenen op drie verschillende niveaus, nl. niveau 1 – instapniveau, niveau 2 – verdergaand niveau en niveau 3 – ambitieus niveau. Nieuwpoort zal de voorwaarden ter intekening op de verschillende niveaus aandachtig bestuderen, de stad zal afwegen welk intekenniveau haalbaar is. Door de ondertekening van het lichtcharter verplicht de stad er zich toe een aantal acties te ondernemen ter beperking van de lichthinder. Voorgaande acties inzake lichthinder kunnen eventueel gekaderd worden in de ondertekening van het lichtcharter.





De stad zal mogelijks in het kader van deze ondertekening beroep te doen op de ondersteuning vanuit de provincie West-Vlaanderen. Lichthinder – lichtcharter Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Gecoördineerd beleid voeren inzake de beperking van lichthinder Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Provincie, Bond Beter Leefmilieu, Vereniging Voor Sterrenkunde (Platform Lichthinder) Ondertekening van het Charter Lichthinder 2005 Actie VS-A 6: Aanleggen van een nieuw containerpark, met oog op toekomstige tarifering (SO) Actie H-Licht 1: Aandacht voor overbelichting Actie H-Licht 2: Sensibilisering rond lichthinder, met jaarlijks actieve deelname aan de nacht van de duisternis Actie 75: De provincie zal vorming organiseren en informatie te beschikking stellen van gemeentelijke milieuambtenaren in verband met geluids-, geuren lichthinder en gemeenten ondersteunen en adviseren bij de invulling van informatieen sensibilisatiecampagnes en bij het opstellen van type-reglementen inzake geluids-, geuren lichthinder. MINA-plan 3 – verstoring door licht Sensibiliseren van andere overheden en actoren omtrent de verstoring door licht (p 173)

Geen budget vereist voor de ondertekening van het Charter Lichthinder, mogelijks is er wel een budget vereist voor het uitvoeren van de acties die uit de ondertekening van dit charter voortvloeien. Geen extra personeel voorzien


251

3.4.4 3.4.4.1 3.4.4.1.1

Bodem Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

De bodem is het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater, de andere bestanddelen en levende organismen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bodemverontreiniging en bodemaantasting. In tegenstelling tot bodemverontreiniging bekijkt bodemaantasting alleen de bovenste anderhalve meter van de bodem. Grondwater, waterbodems en erosie komen in dit deel niet aan bod aangezien deze behandeld worden bij de cluster water. De omvang en de ernst van de bodemverontreiniging in Vlaanderen is lange tijd onderschat en nog steeds bestaat er geen volledig beeld van het aantal verontreinigde sites. Bodemverontreiniging heeft betrekking op situaties waarbij door menselijke activiteiten milieugevaarlijke stoffen in de bodem terechtkomen en de kwaliteit ervan nadelig beïnvloeden. Zo kan bodemverontreiniging o.a. veroorzaakt worden door: - het morsen van verontreinigende producten bij opslag en overslag (bvb. stookolie); - het gebruik van lekkende leidingen, pompen, vaten en tanks (bvb. benzine); - het gebruik van moeilijk afbreekbare bodemverontreinigende producten in de landbouw; - overbemesting met fosfor en stikstof; - pesticiden; - het storten van afvalstoffen De verontreiniging heeft vaak ernstige ruimtelijke en economische gevolgen. De gebruiksmogelijkheden van verontreinigende bodems zijn immers beperkt. Als te laat wordt opgemerkt dat sanering nodig is of als de financiering ervan uitblijft, stagneren de ruimtelijke en economische ontwikkelingen van huisvesting, landinrichting, infrastructuur en bedrijventerreinen op deze verontreinigde bodems. Indien bodemverontreiniging optreedt geeft dit vaak ook aanleiding tot langdurige en dure saneringen waarbij het antwoord of de vraag naar saneringsplicht en financiële verantwoordelijkheid niet altijd duidelijk is. Dit alles komt de voortgang van het saneringsdossier zeker niet ten goede. In sommige gevallen is de sanering echter dringend omdat de gezondheidsrisico’s voor de mens (o.m. via het drinkwater of de voedselketen), de risico’s voor het ecosysteem of de verspreidingsrisico’s te groot zijn. Naast bodemverontreiniging komt ook bodemaantasting voor. Dit heeft betrekking op het verlies aan bodemkwaliteit als gevolg van onder meer bodemerosie, verlies van organisch materiaal en mineralen, verzilting, verdichting, wijzigingen in het microreliëf, profielafbraak en verminderde diversiteit van bodemfauna en -flora. Het probleem van bodemafdichting door bebouwing en infrastructuur en de winning van delfstoffen komen hier eveneens aan bod. De rechtstreekse impact van bodemaantasting is dat de bodem zijn multifunctionaliteit verliest. Indirect is er invloed op de biodiversiteit, de gewasopbrengst en de gezondheid van bossen. Aangezien de meeste bodems zich uiterst langzaam herstellen, is het van groot belang dat preventief wordt opgetreden. Tot op heden werd aan bodemaantasting echter nog niet veel aandacht besteed waardoor er geen of weinig gegevens beschikbaar zijn over dit onderwerp. 3.4.4.1.2


Onderstaande tabel geeft een overzicht van de percelen op grondgebied Nieuwpoort die overeenkomstig artikel 30 van het bodemsaneringsdecreet aangeduid zijn als gronden met een historische

252


bodemverontreiniging, waar bodemsanering moet plaatsvinden. Deze percelen werden door de Minister van Leefmilieu aangeduid. Oorspronkelijk werden deze percelen gepubliceerd in het Staatsblad, recent (sinds 1999) is dit niet meer het geval. Dossier

Gemeente

Afdeling

Perceelsnummer

16154

Nieuwpoort (3)

NIEUWPOORT 1 AFD

38016A0081 T 2

10273

Nieuwpoort (3)

NIEUWPOORT 1 AFD

38016B0148 K

20216

Nieuwpoort (3)

NIEUWPOORT 2 AFD

38402E0175 A 2

Bron: OVAM Deze zogenaamde ‘artikel 30-gronden’ geven geen volledig overzicht van de percelen waarop verontreiniging is aangetroffen. Dit om volgende redenen; -

er zijn mogelijk percelen met een historische verontreiniging die nog niet door de Minister werden aangeduid.

-

er zijn mogelijk percelen waarop een gemengde of nieuwe verontreiniging aanwezig is.

Een lijst waarin álle percelen worden vermeld waarop historische bodemverontreiniging is teruggevonden (ongeacht of deze werden aangeduid door de minister obv artikel 30) kan geraadpleegd worden bij OVAM (het betreft voor Nieuwpoort een 38-tal percelen). Om een globaal overzicht te verkrijgen van de uitgevoerde bodemonderzoeken wordt naar de OVAM-website verwezen. Op deze website kan per gemeente een kaart opgeroepen worden waar alle bodemonderzoeken op aangeduid worden. Zowel oriënterende bodemonderzoeken, beschrijvende bodemonderzoeken als bodemsaneringsprojecten zijn hierop terug te vinden. (Zie www.ovam.be: bodem-onderzoek en sanering - waar al gebeurd?- overzichtskaart onderzoeken) Tevens kan men in Nieuwpoort terecht om de bodemattesten in te kijken: na elk bodemonderzoek, waarbij een perceel wordt opgenomen in het register van verontreinigde gronden, worden de eigenaars en de gebruikers van het perceel op de hoogte gesteld aan de hand van een bodemattest, evenals het College van Burgemeester en Schepenen. Deze attesten vermelden de aard van de verontreiniging (historisch-gemengd-nieuw) alsook of er verdere stappen dienen te gebeuren (enkel opname in register of ook saneringsmaatregelen noodzakelijk). Reeds bestaande acties m.b.t. bodem Nieuwpoort heeft de cluster hinder van de samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De stad heeft reeds de volgende beslissingen en acties rond bodem goedgekeurd: •

Melding van acute bodemverontreiniging Indien er zich een geval van ‘acute bodemverontreiniging’ zou voordoen zal de stad OVAM inlichten. Dit gebeurt aan de hand van een gestandaardiseerd meldingsformulier dat OVAM ter beschikking stelt van de gemeenten.

•

Register van verontreinigde gronden


253

Gemeenten worden verplicht het register van verontreinigde gronden bij te houden en ter inzage te leggen. Sedert 1996 houdt de gemeentelijke milieuverantwoordelijke in uitvoering van het bodemsaneringsdecreet alle bodemattesten bij die worden afgeleverd door OVAM. •

Info-avond over de wetgeving omtrent bodem in samenwerking met de milieuraad Een aantal jaar terug organiseerde de stad Nieuwpoort in samenwerking met de milieuraad een info-avond omtrent de bestaande wetgeving inzake bodemverontreiniging. Er werd hierbij een spreker uitgenodigd. Deze info-avond kende een groot succes.

•

Wettelijk in orde stellen van de stookolietanks in bezit van de stad Slecht onderhouden stookolietanks vormen een mogelijke bron van bodemvervuiling. De stad Nieuwpoort tracht de potentieel vervuilende bronnen in eigen beheer tot een minimum te beperken. Mede om deze reden heeft de stad besloten zo weinig mogelijk gebruik te maken van stookolietanks. Momenteel is slechts één gebouw in eigendom van de stad nog voorzien van een stookolietank. Hierbij ziet de stad er op toe dat deze tank voldoet aan alle wettelijke bepalingen. De tank werd gekeurd (groene dop) en is voorzien van een akoestisch geluidssignaal.

3.4.4.2 3.4.4.2.1


Het decreet van 22 februari 1995 betreffende de bodemsanering werd gewijzigd op 26 mei 1998. Het decreet en zijn uitvoeringsbesluiten (VLAREBO) moeten het mogelijk maken in Vlaanderen een efficiënt bodemsaneringsbeleid te voeren. De uitvoering van deze regelgeving werd toevertrouwd aan OVAM. Naast het opmaken van een register van verontreinigde gronden wordt ook de saneringsplicht voor historische en nieuwe bodemverontreiniging geregeld. Tevens zijn in het decreet verplichtingen opgenomen bij overdracht van gronden en bij sluiting en stopzetting van risico-inrichtingen of -activiteiten. VLAREBO bevat onder meer een lijst van inrichtingen en activiteiten die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken. Volgens artikel 38 van het gewijzigde decreet zijn de gemeenten verplicht een inventaris aan te leggen van al de op deze lijst voorkomende inrichtingen en activiteiten op hun grondgebied. Het decreet legt normen vast voor de beoordeling van bodemverontreiniging en voor het vaststellen van saneringsdoelstellingen. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen historische en nieuwe bodemverontreiniging. Bodemsanering heeft steeds tot doel de achtergrondwaarden te realiseren. Indien dit, rekening houdende met het BATNEEC-principe niet mogelijk is, wordt gestreefd naar een betere kwaliteit dan de bodemsaneringsnormen. Indien ook dit niet mogelijk is, wordt getracht te vermijden dat de bodemverontreiniging een ernstige bedreiging vormt. Het decreet is in hoofdzaak curatief. Het is erop gericht de aanwezige bodemverontreiniging te saneren. De regelgeving voor nieuwe verontreiniging is zo streng dat nieuwe ernstige bodemverontreiniging vrijwel uitgesloten is of dermate snel behandeld moet worden dat verdere verspreiding sterk wordt beperkt. Bij het aan- en afvoeren van grond moet er eveneens rekening gehouden worden met het bodemsaneringsdecreet van 22 februari 1995 en het bijkomende uitvoeringsbesluit VLAREBO.

254


Goedkeuring van het Vlaams reglement inzake de voorkoming en het beheer van afvalstoffen (VLAREA) door de Vlaamse Regering op 17 december 1997 met bundeling van nieuwe en geactualiseerde uitvoeringsbesluiten van het afvalstoffendecreet (VLAREA). Het decreet van 23 januari 1991 tot bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen werd gewijzigd op 20 december 1995 in het kader van het Mestactieplan (MAP). Het mestdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten hebben gevolgen voor de bemestingslimieten, de uitrijperioden en een aantal gebiedsgerichte bepalingen. De uitvoering van deze regelgeving werd toevertrouwd aan de VLM, afdeling Mestbank. Specifieke gemeentelijke bevoegdheden situeren zich op het vlak van het toezicht en de milieuvergunning. Goedkeuring van de wijzigingen aan het decreet werden uitgevoerd o.a. in 1999 en 2000, waarbij deze ook voor de milieuvergunning van belang zijn. Het Decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest van 22 december 2001 voorziet een principieel verbod op het gebruik van pesticiden tegen 1 januari 2004. Afwijkingen hierop moeten gemotiveerd worden in het reductieprogramma, dat ten laatste tegen 1 juni 2003 ingediend moest worden bij de bevoegde minister. Het besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM II) en zijn wijzigingsbesluiten bevat onder meer de algemene en sectorale milieuvoorwaarden die van belang kunnen zijn voor het voorkomen van bodemverontreiniging (bvb. technische voorschriften bij het plaatsen van stookolietanks). Niemand mag zonder voorafgaandelijke schriftelijke en uitdrukkelijke vergunning van het college van burgemeester en schepenen het reliëf van de bodem aanmerkelijk wijzigen (decreet betreffende de ruimtelijke ordening gecoördineerd op 22 oktober 1996). Het reliëf met een tiental centimeter wijzigen over een aanzienlijke oppervlakte is ook een aanmerkelijke wijziging van het reliëf. Bovendien moet er rekening gehouden worden met het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en het uitvoeringsbesluit van 23 juli 1998. De problematiek van ontginningen kadert in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Ontginningen van meer dan 10 ha zijn bovendien MER-plichtig. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) van de Vlaamse regering is een thema “Verontreiniging en aantasting van de bodem” opgenomen. Onderstaande tabel geeft een beknopt overzicht van de acties voorgesteld in het MINA-plan 3 die betrekking hebben op de gemeenten: -

-

Gronden met potentieel bodembedreigende inrichtingen of activiteiten verder in kaart brengen en onderzoeken en de sanering van gronden met historische bodemverontreiniging opstarten (p104). Ondersteuning van het beleid rond bodemverontreiniging (o.a. handhaving) (p105). project 6: Bodemsanering (p 109).

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 is een thema hinder opgenomen. Voor de gemeenten zijn er geen specifieke acties rond bodem van belang. 3.4.4.2.2

Gemeentelijk niveau


255

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen. Binnen deze cluster komt ook bodemvervuiling aan bod. Hierbij worden twee optionele bepalingen vermeld nl. (1) Het opruimen van kleine partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen (2) Bodemverontreiniging – samenwerking met een erkend bodemsaneringsdeskundige in geval van acute bodemverontreiniging Nieuwpoort heeft de Cluster Hinder ondertekend.

3.4.4.3

Knelpunten

Op grondgebied van de stad Nieuwpoort bevindt zich een zwaar vervuilde site, een zogenaamde ‘black point’. Het betreft de oude bedrijventerreinen waar vroeger de verffabriek PCN (‘Produit Chimique de Nieuport’) gevestigd was. De site wordt niet meer door het bedrijf gebruikt sinds 1965, in 1986 werd het eerste bodemonderzoek opgestart. De site behoort momenteel toe aan 8 verschillende eigenaars, waaronder de stad Nieuwpoort. Twee eigenaars (o.a. de stad Nieuwpoort) bekwamen het statuut van onschuldige eigenaar. Een aantal bedrijven kampen met een vervuiling die reeds vrij ver verspreid is, zo heeft de stad weet van twee sites waarbij de vervuiling reeds doorgedrongen is onder de wegenis. Wanneer er op deze sites een sanering plaatsvindt zal mogelijks een deel van de weg dienen opengebroken te worden. Er dient goed gewaakt te worden over de kwaliteit van aangevoerde grond, gezien deze grond eveneens verontreinigd kan zijn. De nieuwe wetgeving inzake grondverzet tracht het risico op verontreiniging ten gevolge van aangevoerde grond tot een minimum te beperken. Nieuwpoort volgt deze wetgeving nauwgezet op, doch in praktijk blijkt deze niet altijd even makkelijk werkbaar.

3.4.4.4 3.4.4.4.1 -

-

-

256

Op lange termijn

Komen tot een goede bodemkwaliteit in de stad. Het saneren van gronden met bodemverontreiniging die in eigendom zijn van de stad.

3.4.4.4.2 -



Opvolgen van de bodemsaneringsprojecten indien deze aanwezig zijn. Voorkomen van nieuwe bodemverontreiniging o.a. via het voeren van een strikt vergunningenbeleid (met o.a. preventief toezicht). Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen naar de bodem voorkomen en beperken (bvb pesticiden, stookolie, meststoffen) via sensibilisering van de doelgroepen (+ ook in eigen beheer). Wetgeving verder opvolgen en uitvoeren


Acties

3.4.4.5 •

Actie H-Bodem 1


Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe 3.4.4 Hinder, Bodem Hinder, niveau 1

Nieuwpoort streeft ernaar de complexe wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet goed op te volgen. Verder zal de stad er nauwlettend op toezien dat de wetgeving gevolgd wordt bij eigen projecten en bouwwerken. Indien nodig zullen stalen genomen worden bij meldingen van bodemverontreinigingen, waarbij OVAM ingelicht wordt. In het kader van de ingetekende cluster hinder kan daarbij beroep gedaan worden op een erkend bodemsaneringsdeskundige. Door deze werkwijze te hanteren hoopt de stad het goede voorbeeld te geven naar de burgers toe. Inwoners die zelf te maken krijgen met bodemonderzoeken of grondverzet kunnen op de cel milieu de OVAM-brochures omtrent deze onderwerpen meenemen. Indien er specifieke vragen zijn, zijn de medewerkers van de stad bereid deze te beantwoorden. Indien men hiertoe niet over de nodige kennis beschikt wordt naar OVAM doorverwezen.



Provinciaal

Verder zal in de plaatselijke infokrant aandacht besteed worden aan dit onderwerp; bovendien zal hierbij duidelijk vermeld worden dat de stad in deze zaak haar voorbeeldfunctie opneemt. Bodemsanering – Grondverzet – Wetgeving – Vorming - Voorbeeldfunctie Niet van toepassing Op de hoogte blijven van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet. Projecten en bouwwerken in beheer van de stad uitvoeren volgens de heersende regelgeving. De bevolking inlichten omtrent de bestaande wetgeving. Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu Technische dienst, Betrokken aannemers, OVAM Gevolgde vormingen inzake bodem Volledige planperiode Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicaties Actie H-Bodem 2: Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black point’ inzake bodemverontreiniging, de site waarop in het verleden PCN (‘Produit Chimique de Nieuport’) gelokaliseerd was Niet van toepassing


257

beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•

(VLAREBO)

Kosten voor grondverzet komen onder begrotingsartikel 421/733-60 Geen extra personeel voorzien, de betrokken diensten (cel milieu, dienst stedenbouw, dienst openbare werken) zullen op de hoogte blijven van de bestaande wetgeving en zullen er op toezien dat de huidige regelgeving toegepast wordt bij eigen projecten.

Actie H-Bodem 2

Identificatie Titel


Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black point’ inzake bodemverontreiniging, de site waarop in het verleden PCN (‘Produit Chimique de Nieuport’) gelokaliseerd was 3.4.4 Hinder, Bodem Hinder, niveau 1


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met

258

De site waar in het verleden de verffabriek PCN (Produit Chimique de Nieuport) gelokaliseerd was blijkt vervuild te zijn. De eerste onderzoeken omtrent deze site werden reeds in 1986 opgestart, hierbij bleek de bodem vervuild te zijn. Op het moment dat de vervuiling aan het licht kwam was de site in eigendom van 8 verschillende eigenaars. De stad Nieuwpoort was één van deze acht eigenaars, de stad werd echter onschuldig verklaard aan deze bodemverontreiniging (via gerechtelijke stappen). Zes eigenaars werden schuldig bevonden aan de vervuiling. Tot op heden werd nog niet overgegaan tot sanering van de site. In januari 2005 plant OVAM de start van het beschrijvend bodemonderzoek. De stad Nieuwpoort zal de verdere evolutie van deze zaak nauwgezet opvolgen. Bodemverontreiniging – Sanering – Black point ‘Black point’ – Site waar in het verleden de verffabriek PCN gelokaliseerd was Opvolgen van het saneringsproject op de site PCN, op de hoogte blijven van de kwaliteit van de bodem in eigendom van de stad. Stadsdiensten Stadsbestuur Alle eigenaars van de site ‘PCN’, OVAM, Bodemsaneringsdeskundige Afhankelijk van de vorderingen in het saneringsproject – termijn is afhankelijk van de termijn die door de overige betrokkenen gehanteerd wordt Actie I 2: Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen


andere acties


3.4.5 3.4.5.1 3.4.5.1.1

en publicaties Actie H-Bodem 1: Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet Niet van toepassing (VLAREBO)

Geen budget voorzien, de stad dient zelf niet in te staan voor de sanering Geen extra personeel voorzien, de betrokken diensten zullen het saneringsproject opvolgen

Luchtverontreiniging Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

Luchtverontreiniging wordt gedefinieerd als de aanwezigheid van stoffen in de lucht, die op zichzelf of samen met andere stoffen nadelig zijn voor de gezondheid van mensen, dieren of planten of hinder kunnen veroorzaken. De grootste oorzaken van luchtverontreiniging zijn de industrie en het verkeer, maar ook de landbouw speelt hierin een belangrijke rol. De belangrijkste luchtverontreinigende stoffen zijn onder meer stikstofoxiden (NOx), zwaveloxiden (SOx), ammoniak (NH3), Vluchtige Organische Componenten (VOC), methaan (CH4), koolstofmonoxide (CO) en koolstofdioxide (CO2), ozon (O3), Chloor Fluor Koolwaterstoffen (CFK’s) en zwevend fijn stof. In het verleden (o.a. in het MINA-plan 2) werd luchtverontreiniging eerder thematisch behandeld. Hierbij kwamen volgende thema’s aan bod: -

verdunning van de ozonlaag door chloor- en broomhoudende verbindingen (o.a. CFK’s)

-

verandering van het klimaat door het broeikaseffect (o.a. door CO2, CFK’s en halonen, CH4, N2O en troposferische ozon)

-

fotochemische verontreiniging of zomersmog d.i. de verontreiniging van de omgevingslucht met chemische stoffen als O3, PAN, NO2, H2O2 en andere stoffen die een oxiderende werking hebben. Deze stoffen ontstaan in aanwezigheid van stikstofoxiden (NOx) en vluchtige organische stoffen (VOS) onder invloed van zonlicht op warme dagen.

-

verzuring door de depositie van zwavel- en stikstofhoudende verbindingen in de atmosfeer (o.a. SO2, NOx, en NH3)

-

verspreiding van milieugevaarlijke stoffen zoals o.a. dioxines (bij onvolledige verbranding) en asbest

In het MINA-plan 3 en de Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2002-2004 is men afgestapt van deze thematische benadering en wordt luchtverontreiniging voornamelijk vanuit het aspect hinder benaderd. De nadruk komt hierdoor meer te liggen op hoe een bepaalde problematiek wordt ervaren. Zo kan bvb. de verbranding van afval in open lucht (door o.a. particulieren en landbouwers) voor hinder zorgen aangezien dit aanleiding geeft tot geurhinder, rookoverlast en luchtverontreiniging.


259

Niet alleen de buitenlucht kan vervuild zijn, maar ook de binnenlucht. Vaak zijn de mensen zich niet bewust van het feit dat hun eigen binnenomgeving meer vervuild is dan de buitenlucht. Door sensibiliseringscampagnes kunnen de mensen hiervan bewust gemaakt worden.

3.4.5.1.2


Algemeen Op het grondgebied van Nieuwpoort zijn er geen meetstations van het telenet van VMM gelegen. Wel is in de nabijheid van Nieuwpoort is een meetstation van het telenet van VMM gelegen, nl. het station te Houtem (Veurne). Hier worden metingen uitgevoerd sinds 01-01-1995. Op de website van VMM (www.vmm.be) kunnen geactualiseerde gegevens opgevraagd worden i.v.m. O3, NO2, SO2 en fijn stof (gegevens van VMM-IRCEL). Voor CO en VOS zijn er geen meetpunten in West-Vlaanderen. Voor dioxines is het meetpunt in Alveringem het dichtst gelegen bij Nieuwpoort. Hierover zijn momenteel echter nog geen gegevens beschikbaar. Daarnaast zijn er in West-Vlaanderen voor dioxines nog meetpunten in Menen en Oostrozebeke. Bestaande informatie en acties met betrekking tot luchtverontreiniging In het kader van het tweede milieuconvenant maakte de stad Nieuwpoort een milieu-inventaris op. Deze inventaris omvat o.a. informatie omtrent luchtverontreiniging. Zo wordt ondermeer ingegaan op het probleem van zure regen. Zo wordt opgemerkt dat de schade aangebracht door zure regen duidelijk merkbaar is aan de beelden op de stadshalle. Nieuwpoort heeft in bepaalde periodes (bvb. de zomervakantie) te kampen met een grote verkeerstoevloed. Dit verkeer vormt mogelijks een bron van luchtverontreiniging. Vooral de stilstaande wagens met draaiende motor (bij het zoeken naar parkeerplaats, wachten aan bruggen en sassen,etc.) vormen een zware belasting. De stad beschikt niet over apparatuur voor het meten van luchtverontreiniging, de aankoop is evenmin voorzien. Indien luchtanalyses nodig zijn,zal de stad beroep doen op een erkend laboratorium. In het verleden maakte Nieuwpoort reeds een inventaris op met alle stedelijke gebouwen waarin zich asbest bevindt. Per gebouw werd een plan opgesteld voor de verwijdering van de asbest, bovendien werd deze verwijdering reeds uitgevoerd in alle stedelijke gebouwen. Overal waar mogelijk werd daarenboven overgeschakeld naar verwarmingsinstallaties op aardgas. Nieuwpoort legt de algemene voorwaarden met betrekking tot lucht op in de milieuvergunning. Het verbranden van afval in open lucht vormt een mogelijke bron van luchtverontreiniging, in Nieuwpoort werden de wijkagenten aangespoord om speciaal toe te zien op het verbranden van afval in open lucht. Wanneer dit nodig geacht wordt, worden er PV’s opgesteld voor deze overtreding.

3.4.5.2 3.4.5.2.1

260



Met betrekking tot hinder rond luchtverontreiniging is vooral het Vlaams reglement inzake milieuvoorwaarden (VLAREM II) van belang. Hierin zijn zowel algemene als sectorale milieuvoorwaarden opgenomen rond diverse luchtverontreinigende activiteiten van ingedeelde inrichtingen. Deze voorwaarden zijn bedoeld om luchtverontreiniging te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Zo moeten bvb. bij het onderhoud of het buiten gebruik stellen van koel- en klimaatregelingsinstallaties de nog aanwezige koelmiddelen worden afgetapt, gerecycleerd of vernietigd. Vanaf 1 januari 1998 is het gebruik van CFK’s in koelinstallaties in Vlaanderen verboden. Verder zijn er ook emissiegrenswaarden voor emissies naar lucht opgenomen ter bescherming van het milieu. Uit VLAREM I blijkt dat het verbranden van afvalstoffen een milieuvergunningsplichtige activiteit is. Gezien een milieuvergunning niet verleend kan worden voor ongeschikte installaties zoals allesbranders, houtkachels, open haarden en open vuren, is deze activiteit de facto verboden. Overeenkomstig rubriek 2.3.4. van de indelingslijst geldt wel een uitzondering voor het verbranden van onbehandeld stukhout in houtkachels met een nominale verbrandingscapaciteit van maximum 50 kg/u voor de verwarming van woonverblijven en werkplaatsen. Artikel 4.4.1.1. van VLAREM II stelt verder dat het verbod voor de verbranding in open lucht niet geldt voor afval afkomstig van onderhoud van tuinen, van de ontbossing of ontginning van tuinen of van bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden. Volgens het Veldwetboek (art. 89.8°) en het bosdecreet is het wel verboden om een “open vuur” te maken op minder dan 100 m afstand van huizen, bossen (behoudens machtiging van de woudmeester), heiden, boomgaarden, hagen, graan, stro, mijten of plaatsen waar vlas te drogen is gelegd. Met betrekking tot asbest is er met de jaren een uitgebreide wetgeving ontstaan ter bescherming van de arbeiders in het Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming (ARAB). Daarin werden de regels vastgelegd m.b.t. de asbestinventaris, het opstellen van een asbestbeheerprogramma, de beoordeling van het gevaar waaraan werknemers blootgesteld worden, algemene bescherming, voorlichting, regels voor afbraak en verwijdering van asbest,… Ook in VLAREM II zijn maatregelen opgenomen om de emissie van asbest te vermijden bij het vervoer, storten, werken met asbest en de sloop van gebouwen en installaties of het verwijderen van asbest daaruit. Via sectorale voorwaarden is het verwerken van afvalstoffen met vrije asbestvezels en het storten van asbestafval geregeld. Het K.B. van 3 februari 1998 verbiedt daarenboven het op de markt brengen, de vervaardiging en het gebruik van vijf asbestsoorten in België. Een uitzondering wordt gemaakt in het geval van export en voor specifieke producten met chrysotiel. Verder is ook de ozonrichtlijn 2002/3/EG van 12/2/2002 van belang aangezien deze o.a. een informatieen alarmdrempel geeft voor ozonconcentraties in de omgevingslucht. Een speciaal aandachtspunt betreft de huishoudelijke verwarmingsinstallaties. Hierbij dient rekening gehouden te worden met: -

Het K.B. van 26 juli 1971 verbiedt het gebruik van turf, bruinkool, niet-rookloze agglomeraten, afvalstoffen van om het even welke aard, alsook vaste of vloeibare brandstoffen met meer dan 1% zwavel, voor verwarming in beschermingszones.

-

Het K.B. van 6 januari 1978 tot voorkoming van luchtverontreiniging bij het verwarmen van gebouwen met vaste of vloeibare brandstof is van toepassing op verwarmings-installaties die bestaan uit tenminste één centrale haard en die gevoed worden met vaste (hout, kolen,…) of vloeibare brandstof (stookolie,…). Het K.B. is niet van toepassing op installaties gevoed met gasvormige brandstof (aardgas, butaan,…) of op individuele verwarmingstoestellen (kachels, geisers). Er zal een nieuw ontwerp van besluit van de Vlaamse regering opgesteld worden dat het K.B. volledig zal vervangen,


261

en wat opgesteld zal worden op basis van gevoerde discussies in een werkgroep die het K.B. evalueert, moderniseert en de uitbreiding van het toepassingsgebied bespreekt. In dit nieuwe besluit wordt een belangrijke controle-opdracht toevertrouwd aan de lokale besturen (aangestelde VLAREMambtenaar). -

VLAREM II en zijn wijzigingsbesluiten bevatten voorwaarden voor de verwarming van gebouwen (hoofdstuk 6.6. “niet-ingedeelde inrichtingen voor het verwarmen van gebouwen”).

In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) zijn er verschillende acties rond luchtverontreiniging opgenomen die van belang zijn voor gemeenten:

Acties in het kader van verdunning van de ozonlaag - Monitoring van de stopzetting van het gebruik en de afvoer van halonen (via sensibilisering actie ondersteunen) (p43). Acties in het kader van de verandering van het klimaat door het broeikaseffect - Terugdringen van broeikasgasemissies vanuit de energie-intensieve industrie (via VLAREM) (p 52). - Stimuleren van rationeel energiegebruik in de residentiële sector (p 53). - Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en (openbare) diensten (p 54). - Bewerkstellingen van een effectieve integratie tussen klimaat- en mobiliteitsbeleid (p 54). Acties in het kader van de verontreiniging door fotochemische stoffen - Huishoudelijke VOS-emissies reduceren (via sensibilisering) (p 64). - Gebruik van milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren (p 65). - Een milieuvriendelijk rijgedrag bewerkstelligen (p 66). - Integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid bevorderen (p 67). Acties in het kader van verzuring - NH3-emissie in de landbouwsector reduceren (via vergunningenbeleid) (p 71). - Huishoudelijke emissies reduceren (via sensibilisering) (p 73). Acties in het kader van verspreiding van milieugevaarlijke stoffen - Informatiecampagnes voeren naar kleinere bronnen van dioxines en particulieren (p 91). - Maatregelenpakket gebouwenverwarming uitvoeren (p 91). - Uitvoering verzekeren van het ‘decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest’ (p 92). - Verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen bij industrie, landbouw, particulieren en openbare diensten stimuleren via voorlichting en sensibilisering (p 93).

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 is er onder de cluster hinder geen subcluster luchtverontreiniging opgenomen. Toch worden in het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 eveneens acties gepland rond luchtverontreiniging die betrekking hebben op de gemeenten:

-

262

Actie 73: sensibiliseren en ondersteunen van gemeenten bij het gebruik van MKROS. Actie 74: de provincie zal een ondersteunende rol vervullen bij conflictbemiddeling op gemeentelijk niveau.


-

Actie 77-78-79: aanpakken gemeentegrensoverschrijdende milieuhinderproblemen.

Naast de hierboven vermelde acties verwijzen we hier ook naar de acties in het kader van de clusters mobiliteit en energie.

3.4.5.2.2

Gemeentelijk niveau

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen, kunnen daarbij kiezen uit verschillende clusters. De clusters van belang voor luchtverontreiniging zijn hinder, energie en mobiliteit. Betreffende de cluster hinder wordt verwezen naar de algemene bepalingen die eerder vermeld werden onder de subcluster geluidshinder. Verder wordt hier specifiek verwezen naar het politiereglement rond het verbod op afvalverbranding (zie ook geurhinder). Ook het beleids- en wettelijk kader, gemeentelijk niveau van de Clusters mobiliteit en energie (zie 3.5.2.2 en 3.6.2.2) waarbij verkeer, vervoer en energieverbruik aan bod komen hebben een link met luchtvervuiling. De stad Nieuwpoort heeft de Cluster Hinder ondertekend.

3.4.5.3

Knelpunten

Meer algemene knelpunten zijn: -

-

Het is niet eenvoudig een alternatief te vinden ter vervanging van luchtverontreinigende stoffen. Een afweging dient te gebeuren op gebied van milieuvriendelijkheid, technisch-economische haalbaarheid enz. Bij introductie van nieuwe stoffen is vaak nog niet geweten wat de gevolgen ervan zijn. Wetenschappelijke kennis dient uitgebreid te worden. Een groot deel van mogelijke acties overschrijden het gemeentelijk karakter. Ook gewestelijk, federaal en internationaal dienen afspraken gemaakt te worden. Een belangrijke bron nl. het verkeer blijft groeien, voornamelijk tijdens de zomerperiode en de weekends. Samenwerking is vereist om het probleem efficiënt aan te pakken. Maatregelen die getroffen worden hebben een termijn nodig vooraleer de invloed ervan te merken is. Het verbranden van afvalstoffen in open lucht is volgens VLAREM II verboden, behalve voor wat betreft een aantal uitzonderingen (art. 4.4.1.1.). Daartoe behoort ook het verbranden van plantaardig materiaal afkomstig van eigen bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden. Niettegenstaande deze reglementering gebeurt dit echter nog regelmatig.

Specifieker voor Nieuwpoort kan gesteld worden: -

-

Er zijn geen of onvoldoende gegevens beschikbaar inzake luchtverontreiniging (op het niveau van de gemeenten). Er is geen cijfermateriaal omtrent de emissies van de vergunde hinderlijke inrichtingen. In de milieu-inventaris is enkel een lijst beschikbaar met potentiële luchtverontreinigers gepubliceerd. Hierdoor is het moeilijk concrete acties te bepalen die specifiek gericht zijn op problemen binnen de stad. Een deel van het energieverbruik is onnodig en kan aldus nog vermeden worden.


263

3.4.5.4


3.4.5.4.1

Op lange termijn

Luchtverontreiniging voorkomen en tot een minimum beperken. Hiervoor zal de stad haar medewerking (coördinerende rol) verlenen aan de initiatieven van de hogere overheid alsook zal zij trachten op gemeentelijk niveau het aandeel hernieuwbare energie in de totale energievoorziening te vergroten. Verder dient eveneens gestreefd te worden naar een daling van de verkeersdruk (zie o.a. het mobiliteitsplan) en het beter isoleren van de eigen gebouwen.

3.4.5.4.2 -


Beperken van de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen Het laten dalen van het energieverbruik (zie ook cluster energie) Voorbeeldfunctie van de stad uitbouwen (zie ook cluster energie)

3.4.5.5

Acties •


Actie H-Lucht 1

Opmaken van een reglement rond het verbod op verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen (SO) 3.4.5 Hinder, lucht Hinder, niveau 1

Nieuwpoort zal, zoals dit door de samenwerkingsovereenkomst opgelegd wordt, een reglement rond het verbod op verbranding in open lucht opstellen. Hierbij zal de stad zich baseren op het voorbeeldreglement dat momenteel door de hogere overheid wordt opgesteld. In de komende planperiode zal de stad Nieuwpoort bovendien de inwoners inlichten betreffende de reglementering omtrent het verbranden in open lucht. Dit zal o.a. gebeuren door het publiceren van artikels omtrent dit onderwerp in de infokrant. Op de cel milieu zijn bovendien verschillende brochures beschikbaar omtrent dit onderwerp.


264

Verder zal de stad, in samenwerking met de politie, blijven toezien op het sluikstoken. Indien men een dergelijke overtreding vaststelt zal een PV opgemaakt worden. Afvalverbranding – Gemeentelijk reglement – Sensibilisering - Toezicht Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Beperken van de verbranding in open lucht Bevolking Stadsbestuur Politie



• Identificatie Titel Classificatie SO DuLo Actieplan Beschrijving


Opgesteld reglement Afhankelijk van de termijn waarbinnen het reglement van de hogere overheid beschikbaar is Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeenten ontwikkelen MINA-plan 3 – Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen Informatiecampagnes voeren naar kleine bronnen van dioxines en particulieren (p 91) Geen extra budget voorzien Geen extra personeel voorzien

Actie H-Lucht 2

Sensibiliseren inzake de oorzaken van luchtverontreiniging 3.4.5 Hinder, lucht Hinder, niveau 1

Luchtverontreiniging kan een oorzaak vinden in heel wat activiteiten. De bevolking is zich daar niet altijd van bewust. Door een algemene sensibilisering over diverse onderwerpen kan daarop gewezen worden. Daarom zal op regelmatige basis een artikel verschijnen in het infoblad. Mogelijke onderwerpen kunnen zijn (nietlimitatieve lijst): - Gebruik van milieuvriendelijke alternatieven voor ozonafbrekende stoffen - Bouwen en gezondheid (met o.a. problematiek inzake asbest, kwaliteit van de binnenlucht, verwarmingsinstallaties,…). Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van materiaal dat ter beschikking gesteld wordt door onder meer provincie, gewest of bevoegde diensten. Daarenboven heeft de stad een voorbeeldfunctie te vervullen. In dat verband zullen alle verwarmingsinstallaties gecontroleerd worden op het voldoen aan de geldende wetgeving. Hierdoor Algemene sensibilisering luchtverontreiniging Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort Beperken van luchtverontreiniging door algemene sensibilisering Bevolking Cel Milieu Provincie, Vlaams Gewest en bevoegde diensten (als informatiebron). /


265




266

Volledige planperiode 2005-2009 Actie H-Lucht 1: Opmaken van een reglement rond het verbod op verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen (SO) Actie M 6: Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit Actie E 3: Intergemeentelijke infosessie en fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden, met ondermeer aandacht voor energiebesparende maatregelen / MINA-plan 3: - Verandering van het klimaat door het broeikaseffect: Stimuleren van rationeel energieverbruik in de residentiële sector in de residentiële sector (p. 53). - Verontreiniging door fotochemische stoffen: Een milieuvriendelijk rijgedrag stimuleren (p. 66) - Verzuring: Vervanging van verwarmingsinstallaties (branders en ketels) (p. 73) - Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen: Informatiecampagnes voeren naar kleine bronnen van dioxines en particulieren (p. 91), Maatregelenpakket gebouwenverwarming uitvoeren (p. 91), Informatievoorziening betreffende asbestrisico’s voor de belangrijkste doelgroepen opzetten (p. 94).



3.5

Mobiliteit


267

3.5.1


3.5.1.1


Mobiliteit wordt gedefinieerd als zijnde de verplaatsingen van personen en goederen van oorsprong naar bestemming langs infrastructuren. Meer en meer worden problemen vastgesteld als gevolg van het stijgend aantal wagens en het toenemend gebruik van de wagen. Naast de dagelijkse verkeersoverlast en files worden er eveneens milieuverstorende processen (als verzuring, fotochemische luchtverontreiniging, klimaatswijziging) en gezondheidsproblemen vastgesteld. De noodzakelijke infrastructuur veroorzaakt echter ook versnippering en hinder (geluid en licht). Ook treedt er een verlies aan biotopen op wat aanleiding geeft tot biodiversiteitsverlies. Uit al het voorgaande blijkt duidelijk hoe sterk mobiliteit en milieu met elkaar verbonden zijn. Naar de toekomst toe moet gestreefd worden naar een duurzame mobiliteit met een vermindering van de milieudruk als gevolg. Dit kan onder meer bewerkstelligd worden door een verschuiving naar collectieve systemen (openbaar vervoer) of meer milieuvriendelijke vervoerswijzen (bvb. fietsen), door private voertuigen efficiënter te gebruiken (bvb. carpooling) of door de vervoersmiddelen zelf milieuvriendelijker te maken. Vanzelfsprekend is bij dit alles ook een drastische mentaliteitswijzing noodzakelijk. 3.5.1.2


Nieuwpoort tracht door het gevoerde mobiliteitsbeleid bij te dragen tot een vermindering van de druk op het leefmilieu, door de sector verkeer en vervoer. Nieuwpoort tracht de integratie van het milieu in de mobiliteitsproblematiek te bevorderen, zo hoopt de stad tot een geïntegreerde visie omtrent de mobiliteitsproblematiek te komen. De stad verbindt zich ertoe een beleid te voeren dat erop gericht is integratie te bevorderen van het milieubeleid, het mobiliteitsbeleid en het ruimtelijke ordeningsbeleid. Nieuwpoort beschikt over een goedgekeurd mobiliteitsplan. De synthesenota werd op 11-09-2000 goedgekeurd door de auditcommissie. Momenteel bevindt dit plan zich in ‘Fase II’ (tot eind 2005). In het mobiliteitsplan komen volgende milieu-gelinkte onderwerpen aan bod: •

Stimuleren van de verplaatsingen te voet of per fiets Betreffende de voetgangers gaat de aandacht specifiek uit naar de verblijfsgebieden, de schoolomgeving en de schoolroutes, de verkeersveiligheid op het hoofdwegennet en de doortochten. Nieuwpoort streeft naar veilige, ononderbroken fietsroutes, zowel voor toeristisch-recreatief als dagdagelijks gebruik. Hierbij zullen de schoolroutes extra aandacht krijgen. De stad zal in de komende jaren trachten de ontbrekende schakels in het netwerk te realiseren en de knelpunten tussen het fietsverkeer en de andere vervoersmiddelen trachten op te lossen. De stad zal zowel acties ondernemen naar de toeristisch-recreatieve fietsroutes als naar de lokale functionele fietsroutes (goede verbinding tussen de verschillende delen van de stad en de deelgemeenten verzekeren). Bovendien zal de stad systematisch fietsstallingen voorzien bij de herinrichtingen van bestaande plaatsen en pleinen.

•

268

Promoten van het openbaar vervoer De kusttram is de drager van het openbaar vervoer te Nieuwpoort. De tram verbindt immers Nieuwpoort-Stad met Nieuwpoort-Bad, en ontsluit aldus de huidige (en toekomstige)


toeristische attractiepunten. Verder verzorgt de bus de verbinding tussen het centrum, de woonwijken (tussen het centrum en Nieuwpoort-Bad), Oostduinkerke en Diksmuide. •

Specifieke maatregelen naar de doelgroepen toe De stad Nieuwpoort biedt gratis openbaar vervoer aan voor 60-plussers. Voor toeristen en recreanten voorziet de stad speciale grote parkings aan de rand van de stad/kustzone. Dagjes- of verblijfstoeristen kunnen hun wagen daar achterlaten om zich verder te voet of met het openbaar vervoer te verplaatsen. Bij speciale festiviteiten wordt tevens gratis vervoer met de kusttram voorzien. In het toeristisch paviljoen werd bovendien een mobiliteitscentrale voorzien.

Bestaande acties m.b.t. mobiliteit •

Overleg tussen de cel milieu en de mobiliteitsdienst Binnen Nieuwpoort wordt er regelmatig overleg gepleegd tussen de cel milieu en de dienst mobiliteit (beiden zijn in hetzelfde gebouw gehuisvest). Zo wordt er bij herstel, aanleg en vernieuwingen van infrastuctuur regelmatig overleg gepleegd omtrent de voorziene werken. Hierbij worden de mogelijkheden voor milieuvriendelijke maatregelen besproken (gebruik FSCgelabeld hout, aangepaste verlichting, aanleg van een gescheiden stelsel, fietsvriendelijkheid, etc.) Indien gewenst kunnen beide diensten ook gemeenschappelijke acties uitvoeren, zo werd o.a. een actie op voorzien ter controle van de geluidsoverlast ten gevolge van de opgedreven brommers (zie H-Geluid 4: Controle van luidruchtige bromfietsen in smenwerking met de verkeerspolitie).

•

Gerichte informatieen sensibiliseringscampagnes De stad informeert de bewoners over allerhande mobiliteitsthema’s met een milieu-impact, bvb. sensibiliseringscampagnes rond milieuvriendelijk rijgedrag, milieuvriendelijkheid van de wagen, stimuleren van het gebruik van het openbaar vervoer, promoten van fietsen en wandelen, speciale acties naar scholen toe. Zeer specifiek wordt een sticker van de ROB-campagne (Rustig Op de Baan) meegegeven aan de personen die een rijbewijs afhalen.

•

Tarifering openbaar vervoer Nieuwpoort voorziet jaarlijks de nodige kredieten om gratis openbaar vervoer aan te bieden aan de 60-plussers en een vermindering te voorzien op de schoolabonnementen voor jongeren.

•

Opmaken van een inventaris van het wagenpark Nieuwpoort maakte een uitgebreide inventaris en gebruiksanalyse op van de wagens in eigendom van de stad. De stad wenst naar de toekomst toe gerichte acties uit te werken op basis van de vergaarde informatie.

•

Onderzoeken van de mogelijkheid voor de aankoop van een elektrische wagen In het verleden werd de aankoop van een elektrische wagen overwogen. Hiertoe vond de stad Nieuwpoort een leverancier bereid om een dergelijke wagen uit te lenen voor een proefperiode. Gedurende deze proefperiode kregen verschillende betrokkenen de mogelijkheid om deze wagen uit te testen. De wagen werd positief geëvalueerd, doch de stad ging niet over tot de aankoop omwille van financiële redenen.


269

•

Gebruik van fietsen voor korte verplaatsingen In 2004 nam de stad Nieuwpoort 10 fietsen in gebruik. Deze oude fietsen werden door de politie ter beschikking gesteld aan de stad. Momenteel worden alle fietsen in de stadsloods geplaatst. Medewerkers kunnen deze fietsen gebruiken voor korte verplaatsingen. Op die manier hoopt de stad het goede voorbeeld te geven naar de bevolking toe.

•

Gebruik van een railpass voor langere verplaatsingen Een railpass is steeds ter beschikking om voor verre verplaatsingen (bvb. vergaderingen of opleidingen) de trein te kunnen nemen. Dit is zowel milieuvriendelijk als kostenbesparend. De vermelding van beschikbaarheid komt daarbij steeds meer in de beslissingen te staan zodat dit grotere bekendheid krijgt.

•

Aandacht voor de uitbouw van trage (of niet-gemotoriseerde) verbindingsroutes in het GRS Bij de opmaak van het GRS besteedde de stad Nieuwpoort speciaal aandacht aan de trage verbindingsroutes. Onder deze noemer vallen traditionele wandelen fietspaden, daarnaast wordt echter ook aandacht besteed aan andere vormen van niet-gemotoriseerd transport zoals skeelers, steps, paarden, roeiboten, kajaks, mountainbikes, etc. Volgende aandachtspunten werden in het GRS opgenomen: - het realiseren van een trage route langsheen de waterlopen en groene gordel rond de stad met hierop geënte invalsroutes naar de stadskern, - het realiseren van een onderdoorgang onder de ‘Lange Brug’ en daarop aansluitend een route voor langzaam en recreatief verkeer richting IC-camping en St. Joris, - realiseren van een fietsvriendelijke en veilige kruising van de Albert I-laan ter hoogte van het Kattensas/Cardijnlaan, als verbinding tussen de promenade en de groene gordel rond Nieuwpoort-stad, - het realiseren van een alternatieve verbinding tussen Nieuwpoort-Bad en de achterliggende polderruimte of Nieuwpoort-Stad doorheen de Lenspolder.

•

Plaatsen van borden ‘Motor af’ Stilstaande wagens met draaiende motor zijn een belangrijke bron van vervuiling. Op aanvraag van de stad Nieuwpoort werden door de Vlaamse Gemeenschap in het verleden reeds borden met de boodschap ‘Motor af’ geplaatst ter hoogte van het sluizencomplex.

•

Aandacht voor milieu-aspecten bij de aanleg van nieuwe wegen De stad Nieuwpoort ziet er op toe dat er bij de aanleg van nieuwe wegen rekening gehouden wordt met bepaalde milieu-aspecten. Zo wordt er steeds geopteerd voor verlichting die een minimale milieuhinder teweeg brengt. Verder wordt het ontwerpplan steeds ter advies voorgelegd aan de dienst ‘groen en onderhoud’, deze dienst ziet er op toe dat het aangeplante groen makkelijk te onderhouden is zonder (of met een minimum aan) bestrijdingsmiddelen. Tenslotte besteedt de stad ook aandacht aan het gebruikte asfalt. Het asfalt mag geen teer meer bevatten, om dit te controleren legt de stad de aannemers teerproeven op.

3.5.2 3.5.2.1


Aangezien dit thema nauw verwant is met luchtverontreiniging is ook de wetgeving daaromtrent van belang (zie 3.4.6.2. Beleids- en wettelijk kader, bij luchtverontreiniging).

270


Het Europees beleid heeft via verordeningen en richtlijnen een belangrijke rol in de integratie van het mobiliteitsbeleid en het milieubeleid. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1997 – 2007 (RSV): zie wettelijk kader bij Natuur. Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen tot 2007 (PRS): zie wettelijk kader bij Natuur. Het Mobiliteitsplan "Naar een duurzame mobiliteit in Vlaanderen" bevat beleidsaanbevelingen aan de Vlaamse regering en bestrijkt een korte (tot 2007) en een middellange tijdshorizon (tot 2012). In hoofdzaak wordt de mobiliteit te land behandeld. Het mobiliteitsconvenant kent een decretale verankering sinds 20 april 2001. Het is een overeenkomst tussen het Vlaamse Gewest - bij delegatiebesluit de minister bevoegd voor Mobiliteit -, de Vlaamse Vervoersmaatschappij De Lijn, de gemeente en eventuele derden. Een mobiliteitsconvenant bevat een moederconvenant, waarin algemene doelstellingen en uitgangspunten worden geformuleerd en waarmee de gemeenten zich verbinden binnen maximaal twee jaar een mobiliteitsplan op te stellen. Naast het moederconvenant kunnen naargelang de behoeften, modules worden ondertekend. Een drietal modules zijn in het bijzonder aan milieuaspecten gelinkt: - module 5: geluidswerende maatregelen langs gewestwegen - module 6: bevorderen van de netheid op de weg - module 15: subsidiëring van flankerende maatregelen ter ondersteuning van een duurzaam lokaal beleid In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) zijn er verschillende acties rond mobiliteit opgenomen die van belang zijn voor gemeenten: -

Gebruik van milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren (p 65). Een milieuvriendelijk rijgedrag bewerkstelligen (p 66). Integratie van het milieubeleid en mobiliteitsbeleid bevorderen (p 67). Sensibilisering rond geluidshinder (p 166). De maatregelen uit het ontwep-Mobiliteitsplan Vlaanderen uitvoeren (p 281). Ambtelijk mobiliteitsoverleg continueren en uitbreiden (p282). project 30: Milieu en mobiliteit (p 284).

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 worden eveneens acties gepland rond mobiliteit die betrekking hebben op de gemeenten: 3.5.2.2

Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Actie 86: de provincie zal een betere herwaardering van het netwerk van trage wegen nastreven. Gemeentelijk niveau

De gemeenten die niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst (SO) van het Vlaams Gewest Gemeenten “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” 2005-2007 ondertekenen, kunnen de cluster mobiliteit kiezen. Door deze ondertekening engageren de gemeenten er zich toe een aantal acties rond mobiliteit uit te werken.


271

(1)

Uitvoering van een milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid/-plan - In geval de gemeente niet over een conform verklaard mobiliteitsplan beschikt dient er een éénmalige milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid uitgevoerd te worden. - In geval de gemeente over een conform verklaard mobiliteitsplan beschikt wordt een jaarlijkse toetsing van het mobiliteitsplan verwacht - Organiseren van een samenwerking tussen de milieuen mobiliteitsdienst

(2)

Uitwerken en uitvoeren van acties om de milieudruk van mobiliteit te verminderen De gemeente dient in de contractperiode minstens 2 acties uit te voeren, kaderend in volgende thema’s: - Milieuvriendelijke voertuigen (op basis van de milieutoetsing van het voertuigenpark en een gebruiksanalyse) - Milieuvriendelijk vervoer eigen personeel, concrete acties om duurzaam vervoer te promoten, op basis van de analyse van het woonwerkverkeer en de dienstverplaatsingen - Gerichte sensibilisatiecampagnes (actief en/of passief), waarbij op de voorbeeldfunctie van de gemeente gewezen wordt

Nieuwpoort heeft de cluster mobiliteit ondertekend. Aangezien er een sterke verwevenheid is tussen het milieubeleid, het mobiliteitsbeleid en het beleid ruimtelijke ordening, is het van belang dat deze op mekaar afgestemd worden. In het kader van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ wordt hieraan in de cluster mobiliteit de nodige aandacht besteed.

3.5.3

Knelpunten

Tot op heden werd er in Nieuwpoort nog geen milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid doorgevoerd. Deze toetsing wordt door de samenwerkingsovereenkomst opgelegd aan de gemeenten die de Cluster ‘Mobiliteit’ ondertekend hebben. Nieuwpoort beschikt over een goed uitgebouwd openbaar vervoer langs de kustlijn (o.a. door de frequente verbindingen met de kusttram). De stad merkt echter op dat het openbaar vervoer (bus en tram) binnen de stad nog op een aantal punten zou kunnen verbeterd worden; zo is de verbinding met het hinterland minder goed uitgebouwd en zijn de verbindingen op zaterdag (buiten het toeristisch seizoen) minder frequent. Momenteel beschikt de stad ook niet over een bushalte in de nabijheid van het nieuwe containerpark, iets wat door de milieuraad als een gemis ervaren wordt. Ook het feit dat Sint-Joris geen busverbinding heeft wordt door de milieuraad als knelpunt ervaren. Op het grondgebied van de stad Nieuwpoort zijn er nog steeds een aantal gevaarlijke punten voor zwakke weggebruikers. Hierbij vermeldt Nieuwpoort volgende knelpunten; •

Er is momenteel geen veilig fietspad voorzien langs volgende straten: - Witte Brigadelaan - Oude Veurnevaartstraat - Violettestraat

•

Langsheen de Kaai nemen de terrasjes van de vele horecazaken een groot deel van het voetpad in, hierdoor is het voor voetgangers soms moeilijk om te passeren (vb. mensen met een rolstoel,

272


kinderwagen). De stad vermoedt echter dat dit probleem zal opgelost worden door de heraanleg van de Kaai. •

Momenteel wordt de Willem De Roolaan in praktijk gebruikt als een ringweg, deze straat heeft bijgevolg te kampen met heel wat vrachtverkeer. Langs deze baan zijn echter twee scholen gevestigd. Deze gevaarlijke verkeerssituatie werd eveneens behandeld in het mobiliteitsplan.

•

Ook te hoogte van de Ganzepoot (sluizencomplex) wordt de verkeerssituatie door fietsers als gevaarlijk ervaren. Dit probleem wordt ook behandeld in het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan ‘Kasteelstraat’. In dit plan wordt een nieuwe fietsverbinding opgenomen zodat de fietsers van de Brugse Steenweg via de Kasteelstraat de gevaarlijke Ganzepoot kunnen vermijden.

Het onderhoud en de aanleg van de fietspaden laat in bepaalde gevallen te wensen over. Zo wordt o.a. het fietspad langs de Canadalaan slecht onderhouden, het gras en de haag overgroeien het fietspad, waardoor de fietsers steeds minder plaats hebben. Ook het fietspad langs de spoorwegbedding zorgt voor problemen; het pad is onverhard, na een lange droge periode is het fietspad zeer stoffig, tot grote ergernis van de fietsers (zitten onder het stof). Het fietspad langs de Canadalaan dient op regelmatige basis onderhouden te worden. Het fietspad langs de spoorweg dient heringericht te worden. Gezien beide fietspaden van bovenlokaal niveau zijn (fietspad langs de Canadalaan is eigendom van het Vlaams Gewest, fietspad langs de spoorwegbedding is Provinciaal), heeft de stad geen bevoegdheid om dergelijke zaken aan te pakken. Wanneer er dergelijke klachten binnenkomen (o.a. via de fietswacht) geeft Nieuwpoort deze klachten onmiddellijk door aan de bevoegde instanties. De stad Nieuwpoort stelt een 10-tal oude fietsen (gekregen van de politie) ter beschikking van de personeelsleden. Deze fietsen kunnen in principe gebruikt worden voor de korte verplaatsingen. De stad merkt echter op dat dit initiatief slecht weinig bekend is bij de personeelsleden. Verder is ook de staat van de fietsen niet optimaal. Hierdoor zijn de personeelsleden niet gemotiveerd om de dienstfietsen te gebruiken. Het tekort aan goede fietsstallingen vormt een knelpunt binnen Nieuwpoort. De bestaande fietsstallingen volstaan niet, het zijn rekken waarbij enkel de band van de fiets vastgeklemd wordt. Hierdoor is het praktisch onmogelijk de fiets goed vast te maken met een slot. De politie spoorde de stad reeds meermaals aan om betere rekken te plaatsen omwille van veiligheidsredenen (fiets dienst met kader aan het rek vastgemaakt te worden). Verder merkt de stad op dat er momenteel een tekort is aan fietsenrekken, op verschillende plaatsen zijn er geen of onvoldoende fietsenrekken voorzien. Ook slecht gelokaliseerde fietsrekken vormen op bepaalde plaatsen een probleem. In dit kader vermeldt de stad ondermeer de slecht geplaatste fietsstallingen in de W. De Roolaan.

3.5.4


3.5.4.1 -

Op lange termijn

Op mekaar afstemmen van het milieuen mobiliteitsbeleid Voeren van een milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid Opvolgen van nieuwe technologische ontwikkelingen De aanleg van nieuwe wegen vermijden en bij de aanleg van nieuwe wegen de open ruimte zoveel mogelijk vrijwaren.


273

3.5.4.2 -


Stimuleren van milieuvriendelijk transport (openbaar vervoer, randparkings met aansluiting op openbaar vervoer, fietsvergoeding, milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen, …) Uitbouwen van een goed fietsen wandelnet (bvb aanleg van goede en veilige fietspaden, …) Voeren van sensibilisatieacties rond mobiliteit (carpooling, openbaar vervoer, promotie van fietsverkeer) Rekening houden met milieu en natuur bij het uitwerken van het mobiliteitsconvenant (bvb via milieutoetsing)

-

3.5.5

Acties

•

Actie M 1


Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk

274

Milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid (SO) 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

In het ontwerp van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007 is opgenomen dat de gemeenten die de cluster mobiliteit ondertekenen en een conform verklaard mobiliteitsplan hebben een milieutoetsing van het mobiliteitsplan dienen uit te voeren o.b.v. het jaarlijks voortgangsverslag gemeentelijk milieubeleidsplan. Deze milieutoetsing dient jaarlijks uitgevoerd te worden en zal gebeuren door de gemeentelijke begeleidingscommissie. Het toetsingsdocument zal eveneens ter advies voorgelegd worden aan de milieuraad. Op deze manier zorgt de stad ervoor dat er bij de uitvoering van het mobiliteitsplan rekening gehouden wordt met de milieu-aspecten. Nieuwpoort zal in 2005 voor de eerste maal een milieutoetsing van het mobiliteitsplan uitvoeren. Milieutoetsing, Mobiliteitsplan Niet van toepassing Een milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid voeren Bevolking Vlaams Gewest, Stadsbestuur, Cel milieu Dienst mobiliteit Toetsingsdocument Jaarlijkse toetsing vanaf 2005 Actie I 5: Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten Link met alle acties binnen de cluster Mobiliteit - Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. MINA-plan:


beleidskader


•

- de maatregelen uit het Mobiliteitsplan uitvoeren. - Ambtelijk mobiliteitsoverleg continueren en uitbreiden. - integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid bevorderen - project 30: Milieu en mobiliteit.

Geen bijkomend budget voorzien Geen bijkomend personeel voorzien

Actie M 2


Overleg met ‘de Lijn’ waarbij de stad de noden en wensen van de bevolking duidelijk formuleert 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

Momenteel kan de stad Nieuwpoort rekenen op een goede samenwerking met ‘De Lijn’. De stad wenst deze samenwerking te behouden. Daartoe zal de stad in de komende planperiode overleg plegen met de Lijn, hierbij zal Nieuwpoort duidelijk de wensen van haar inwoners formuleren. Hierbij kunnen o.a. volgende onderwerpen aan bod komen. • Verschillende inwoners zouden het op prijs stellen mocht er een bushalte ingericht worden in de nabijheid van het nieuwe containerpark. Zo kunnen ook de bewoners die niet over een wagen beschikken relatief makkelijk naar het containerpark gaan. Momenteel passeert de bus reeds de locatie waar het nieuwe containerpark zal ingericht worden. Het zou dus niet nodig zijn om de busroute te verleggen, er dient enkel een extra stopplaats ingericht te worden. Ook de stad is vragende partij om deze halte in te richten, het containerpark moet immers voor iedereen makkelijk bereikbaar zijn, ook voor inwoners die niet over een wagen beschikken. Hierbij merkt Nieuwpoort wel op dat deze halte geenszins ten koste kan gaan van een andere halte, het gaat dus om een bijkomende halte (niet het verleggen van een bestaande halte). • Er is momenteel geen busverbinding voorzien voor de deelgemeente SintJoris. Een belbussysteem zou een mogelijke oplossing kunnen vormen. Vanuit de stad wordt aangegeven dat het mogelijk is dat de vraag daartoe reeds gesteld werd, maar afgewezen werd door de Lijn. Nader onderzoek is nodig, de vraag kan echter opnieuw onderwerp uitmaken van overleg. • De kusttram kent een groot succes. Hierbij merkt de stad op dat de kusttram nu reeds de maximale capaciteit bereikt heeft; wanneer de tram in de zomermaanden barstensvol zit, gebeurt het soms dat de tram noodgedwongen bepaalde haltes passeert zonder stoppen. Nieuwpoort is dan ook zeer tevreden dat alsmaar meer bewoners en bezoekers gebruik


275


•

Aantal keer dat de stad overleg pleegde met ‘De Lijn’, resultaten van het overleg Volledige planperiode 2005-2009, Overleg volgens noodzaak Actie I 7: Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden Actie VS-A 6: Aanleggen van een nieuw containerpark Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing


Actie M 3


276

maken van de kusttram. De stad stelt zich echter vragen bij het nut van het inrichten van nog meer randparkings. Deze parkings hebben immers tot doel om de bezoekers aan de rand van de stad hun wagens te laten parkeren, om zich dan verder te verplaatsen met het openbaar vervoer. Gezien het openbaar vervoer nu reeds maximaal gebruikt wordt vreest de stad dat de kustram niet voorzien is op de extra toevloed ten gevolge van de bijkomende randparkings. De stad hoopt om in overleg met de Lijn tot een mogelijke oplossing te komen voor dit probleem. • Nieuwpoort merkt op dat het openbaar vervoer heel wat mogelijkheden biedt in langsheen de kustlijn. De verbindingen naar het hinterland, en de verbindingen op zaterdag (buiten het toeristisch seizoen) zijn echter minder goed uitgebouwd. Nieuwpoort zal dit knelpunt eveneens aanhalen bij ‘de Lijn’. Bushaltes – De Lijn - Overleg – Containerpark - Sint-Joris Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De wensen e noden van de bevolking kenbaar maken aan ‘de Lijn’ in de hoop zo tot een optimale busregeling te komen Bevolking Stadsbestuur De Lijn

Promoten van de fiets binnen de eigen diensten 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

De stad Nieuwpoort zal in de komende planperiode trachten de fiets te promoten binnen de eigen diensten. hierbij zal zowel aandacht geschonken worden aan de


woon-werk verplaatsing, als aan de korte verplaatsingen tijdens de werkuren. •

Woon-werk verplaatsing Momenteel kunnen de medewerkers van de stad Nieuwpoort geen gebruik maken van een fietsvergoeding. Deze vergoeding werd eerder aan het CBS voorgelegd en afgekeurd. Men zal in de komende planperiode deze fietsvergoeding opnieuw ter sprake te brengen in het kader van het MBP. Verder zal Nieuwpoort in het kader van de ‘week van de zachte weggebruiker’ de personeelsleden extra motiveren om per fiets naar het werk te komen.

•


Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget

Korte verplaatsingen tijdens de werkuren Nieuwpoort zal in de komende planperiode de 10 dienstfietsen grondig laten controleren, en zal er op toezien dat alle fietsen wettelijk in orde zijn. Verder zal de stad alle dienstfietsen van een degelijk slot voorzien. Indien blijkt dat het niet mogelijk is om de oude fietsen voldoende te herstellen zal de stad de aankoop een aantal nieuwe fietsen overwegen. De stad wenst de personeelsleden immers degelijke fietsen te beschikking te stellen, waarmee het aangenaam rijden is. Verder is Nieuwpoort ook bezorgd om de veiligheid van de werknemers, hiertoe kan de stad niet toestaan dat personeelsleden zich tijdens de werkuren met dienstfietsen verplaatsen die wettelijk niet in orde zijn. Eens de dienstfietsen op orde gesteld zijn zal de stad trachten het bestaan van de dienstfietsen meer bekendheid te geven onder de werknemers. Dit kan ondermeer door een kort artikeltje in het personeelsblad. Fietsen – Dienstfiets – Fietsvergoeding – Week van de zachte weggebruiker Niet van toepassing Promoten van de fiets als vervoersmiddel voor korte afstanden binnen de eigen diensten Stadsdiensten Stadsbestuur, Cel milieu Dienst mobiliteit Personeelsdienst Eventueel verlenen van een fietsvergoeding Deelname aan de week van de zachte weggebruiker Gebruik van de dienstfietsen Volledige planperiode 2005-2009 Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg (SO) Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing

Afhankelijk van de genomen beslissing inzake de fietsvergoeding. Voor het opknappen van de dienstfietsen wordt het nodige budget voorzien.


277

Inzet van personeel

•

Geen extra personeel voorzien Samenwerking tussen de cel milieu en de diensten personeel/mobiliteit

Actie M 4


Meer aandacht voor degelijke fietsenrekken, om zo de verplaatsingen per fiets aangenamer te maken 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

Nieuwpoort zal in de komende planperiode trachten om alle stedelijke gebouwen te voorzien van degelijke fietsenrekken. Hierbij zal de stad opteren voor fietsenrekken waarbij de fietsen aan het kader kunnen vastgemaakt worden. De politie heeft de stad reeds meermaals verzocht om bij voorkeur dergelijke fietsenrekken te gebruiken (fietsen kunnen efficiënter gesloten worden). De stad zal een inventaris opmaken van de huidige situatie, hierbij zal men bij alle gebouwen in eigendom van de stad nagaan of de bestaande fietsstallingen volstaan. Later zal men overgaan tot het verbeteren van de voorzieningen, hierbij zal de stad de prioriteit geven aan de stedelijke gebouwen waar veel publiek komt; -

de bibliotheek de sporthal het stadhuis het politiekantoor

Ook bij de bouw van nieuwe gebouwen of de (her)aanleg van straten en pleinen zal de stad er op toezien dat er degelijke fietsstallingen voorzien worden.


278

Nieuwpoort hoopt dat door het plaatsen van goede fietsenrekken steeds meer inwoners gemotiveerd worden om zich per fiets te verplaatsen. Bovendien zullen ook de personeelsleden van de stad gebruik maken van deze voorzieningen. Via sensibilisatie zal gewezen worden op het feit dat fietsen een milieuvriendelijke vorm van vervoer is. Fietsen – fietsstallingen – openbare gebouwen Alle gebouwen in eigendom van de stad, met prioriteit voor de gebouwen waar veel publiek komt. De bevolking (en de personeelsleden) aanmoedigen om de fiets als vervoersmiddel te gebruiken. Bevolking – Eigen diensten Stadsbestuur Technische dienst: Dienst Wegen, Dienst stadsgebouwen. Geplaatste fietsenstallingen


Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader Middelen Totaal voorzien budget Inzet van personeel

•

Inventaris: 2005 Verbeteringswerken: 2006-2009 Actie M 3: Promoten van de fiets binnen de eigen diensten - Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing

Budget zal voorzien worden volgens noodzaak Geen extra personeel voorzien

Actie M 5



Voorzien van veilige (stedelijke) fietspaden op plaatsen die momenteel door de fietsers als onveilig ervaren worden 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

In Nieuwpoort worden verschillende plaatsen door de fietsers nog als onveilig ervaren. De stad zal in de komende planperiode trachten deze probleemlocaties aan te pakken. Hiertoe zal de stad veilige fietspaden voorzien langs de volgende straten: Witte Brigadestraat, Oude Veurne Vaartstraat en de Violettestraat. Nieuwpoort hoopt dat het aanbieden van een goede infrastructuur de bevolking ertoe zal aanzetten om steeds meer gebruik te maken van de fiets in plaats van de wagen. De fiets zal als milieuvriendelijk vervoersmiddel gepromoot worden bij het ingebruik nemen van de nieuwe infrastructuur. Daarnaast stimuleert ook de provnicie de functionele verplaatsing per fiets, i.s.m. de Vlaamse Overheid. Daartoe wordt het Provinciaal Fietsroutenetwerk, gericht op woon/werk-, woon/school- en woon/winkelverkeer ontwikkeld. Er zijn 2 soorten fietsroutes: de bovenlokale routes verbinden woonkernen en attractiepolen (max. afstand 13 km); de hoofdroutes bestaan uit kanaalwegen en verlaten spoorwegbeddingen (eerder lange-afstandsverbindingen). Alle routes zijn op kaart aangeduid en zullen op termijn voldoen aan kwaliteits- en comforteisen. Fietspaden – veiligheid Witte Brigadestraat – Oude Veurnevaartstraat – Violettestraat De bevolking aanzetten tot het gebruik van de fiets in plaats van de wagen, dit o.a. door het aanleggen van veilige fietspaden. Bevolking Stadsbestuur Technische dienst, dienst wegen


279


•

Aangelegde fietspaden Afhankelijk van de planning van toekomstige projecten Actie M 6: Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing

Afhankelijk van de toekomstige projecten Geen extra personeel voorzien

Actie M 6


Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

Tot op heden is de sensibilisering inzake ‘milieuvriendelijke mobiliteit’ nog voornamelijk passief. De stad zal deze sensibilisering verder zetten, doch, in de komende planperiode wenst de stad Nieuwpoort ook een aantal actieve sensibiliseringsacties rond dit thema uit te werken. Het is de bedoeling duidelijk de link tussen mobiliteit en milieu uit te werken. Hierbij zal de stad ondermeer volgende zaken ondernemen; - In het kader van ‘autoloze zondag’ zal een promotiestand ingericht worden omtrent milieuvriendelijke voertuigen. De stad zal hiertoe diverse firma’s uitnodigen, om hun producten gratis te komen voorstellen (ligfietsen, fietsaanhangwagens, etc.). Deze actie verloopt in samenwerking met de jeugdraad. - In samenwerking met de milieuraad zal Nieuwpoort een info-avond omtrent carpooling organiseren (waarschijnlijk onder de naam ‘autodelen, ook in uw gemeente’). - In het kader van Module 15 zal de stad Nieuwpoort een schoolfietsroutplan opmaken. Dit zal gebeuren in samenwerking met de gemeenten De Panne, Koksijde en Veurne. De stad hoopt op die manier meer kinderen (en ouders) te overtuigen om met de fiets naar school te gaan Indien de mogelijkheid zich voordoet, is de stad bereid haar medewerking te verlenen aan andere, soortgelijke acties.

280



•

De sensibiliseringsacties omtrent mobiliteit worden georganiseerd in samenwerking met verschillende partners zoals de dienst mobiliteit, de milieuraad, de jeugdraad, de plaatselijke fietshandelaren, de plaatselijke rijscholen, Autopia. Sensibilisering – Autoloze zondag – Fietsen – Carpooling - Schoolfietsrouteplan Volledig grondgebied van de stad Nieuwpoort De bevolking aanzetten tot een bewuster mobiliteitsgebruik. Promoten van verschillende vormen van milieuvriendelijke mobiliteit zoals carpooling en fietsen. Bevolking Stadsbestuur, cel milieu Milieuraad, Jeugdraad, Dienst mobiliteit, Autopia, Organisaties die een promotiestand opstellen Succes van de verschillende acties (aantal deelnemers) Volledige planperiode (2005-2009) Actie M 7: Actieve deelname aan de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’ Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing

Geen extra middelen voor organisatie voordracht Autopia. Voor de overige acties zal het budget voorzien worden volgens noodzaak. Geen extra personeel voorzien

Actie M 7


Actieve deelname aan de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’ 3.5 Mobiliteit Mobiliteit, niveau 1

Tot op heden nam Nieuwpoort nog niet deel aan de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’. In de komende planperiode is de stad echter bereid deel te nemen aan dit initiatief. Door het verzamelen van aantal stempels (één stempel per bezoek met de fiets aan een deelnemende winkel) maakt men kans op een prijs. Hiertoe zal de stad trachten de verschillende middenstanders te overhalen om actief deel te nemen aan deze actie. Het welslagen van deze actie hangt grotendeels af van de bereidwilligheid van de plaatselijke middenstanders. De stad zal eventueel ook de mensen die per fiets naar de bibliotheek of het stedelijk zwembad komen een stempel te geven. De stad zelf zal instaan voor de financiële en organisatorische ondersteuning van


281

de actie. Verder zal Nieuwpoort trachten de actie wat meer bekendheid mee te geven door een artikel in de infokrant. Indien haalbaar zal de stad een startactiviteit organiseren om de bevolking aan te sporen deel te nemen aan de actie. Bij deze actie zal ook duidelijk de link tussen milieu en mobiliteit belicht worden.


282

Indien de actie positief geëvalueerd wordt kan deze jaarlijks herhaald worden. Fietsen – Belgerinkel naar de winkel Volledige grondgebied van de stad Nieuwpoort De fiets als vervoersmiddel voor korte afstanden promoten Bevolking Stadsbestuur, Cel milieu UNIZO, Plaatselijke handelaars, Bond Beter Leefmilieu Aantal deelnemende handelaars. Ingezamelde stempelkaarten Eerste deelname aan de actie wordt gepland in 2006 indien positief geëvalueerd zal deze actie jaarlijks herhaald worden. Actie M 6: Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit Actie 84: de provincie zal de gemeenten in hun mobiliteitsplanning en sensibiliseringsacties ondersteunen. Niet van toepassing



3.6

Energie


283

3.6.1

Energiezorg in stadsgebouwen

3.6.1.1


3.6.1.1.1


Het energieverbruik neemt wereldwijd alsmaar toe. Deze energie komt onder meer van de verbranding van fossiele brandstoffen en kernenergie. Beiden veroorzaken echter ernstige milieuproblemen. Bij kernenergie is er de confrontatie met kernafval, terwijl de verbranding van fossiele brandstoffen zorgt voor het vrijkomen van broeikasgassen met de gekende klimaatswijzigingen tot gevolg. Meer en meer wordt dan ook de nadruk gelegd op rationeel energiegebruik (REG). Dit betekent het spaarzaam en efficiënt omgaan met energie. Dit kan door enerzijds minder energie te gebruiken en anderzijds over te schakelen op zogenaamde hernieuwbare energiebronnen zoals bvb. windenergie, waterkracht en zonne-energie. Men noemt ze 'hernieuwbaar' omdat ze, in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, niet uitgeput kunnen raken. Hernieuwbare energie kan gebruikt worden in het huishouden, industrie en transport. De laatste decennia werden hiervoor doeltreffende technologieën ontwikkeld of bestaande technieken geoptimaliseerd. Op verschillende plaatsen in Vlaanderen worden deze technieken reeds toegepast. Aangezien de besturen een voorbeeldfunctie hebben, is het van belang dat ook zij in de toekomst op een verantwoorde manier met energie omgaan. 3.6.1.1.2


Nieuwpoort ondertekende de Cluster Energie van de SO niet, toch wenst de stad waar mogelijk aandacht te besteden aan dit onderwerp. Zo werden reeds een aantal energiebesparende maatregelen doorgevoerd in de verschillende stadsgebouwen. Deze maatregelen worden hieronder kort weergegeven. •

Stadhuis en gebouw in de W. De Roolaan: Uitschakelen van een aantal radiatoren Halveren van de kerstverlichting aan het stadhuis Isoleren van de zolder Voorzien van thermostaatkranen Vernieuwen van de ramen in de W. De Roolaan (gebruik van dubbel glas) Energiezuinige verlichting bij de nieuwe infobalie in het stadhuis Omschakeling naar aardgas (gebouw W. De Roolaan)

•

Stadsmagazijn Het stadmagazijn werd van een sassysteem met poorten voorzien, zodat er bij het in- en uitrijden van wagens minder warme lucht verloren gaat.

•

Bureel Installeren van verwarming op aardgas

•

Brandweerarsenaal Uitschakelen van de zaalverwarming, vervangen door een warme lucht installatie Vervangen van de poorten door isolerende kantelpoorten

•

Vismijn Bij de verbouwingswerken werd het dak volledig geïsoleerd met foamglas Volledige isolatie van de vloer Vervanging van de verwarmingsketels door o.a. warmtepompen School Sint-Joris Verlagen van de plafonds

•

284


Omschakeling op aardgas Ramen met dubbel glas •

Kinderboerderij Isoleren van de zolder

•

Stadspaviljoen Verwarming op aardgas installeren, wegnemen van de mazouttank

Alle budgetbeheerders werden in 1995 op de hoogte gesteld van hun energieverbruiken. Hierbij werd gevraagd om de nodige maatregelen te voorzien ter beperking van het energieverbruik. Sinds 1995 beschikt de stad eveneens over een REG-verantwoordelijke (Dhr. Eddy Schramme). Momenteel houdt de stad geen meterstanden bij, het energieverbruik kan mogelijks wel opgevolgd worden op basis van de energiefacturen. De personeelsleden van de stad Nieuwpoort worden aangespoord om zuinig om te springen met energie. Zo werden reeds affichecampagnes gevoerd inzake REG en werd op bepaalde plaatsen gebruik gemaakt van de stickertjes die de provincie ter beschikking stelde.

3.6.1.2


3.6.1.2.1


(Zie ook 3.4.6.2.1. Bovengemeentelijk niveau bij de subcluster luchtverontreiniging) Het federaal regeerakkoord opteert voor een uitfasering van de elektriciteitsopwekking door middel van kerncentrales in België. Dit zal het behalen van emissiereductiedoelstellingen in een volgende verbintenisperiode (vanaf 2012) in het kader van het Protocol van Kyoto bemoeilijken. De beleidsnota "Energie" (2000-2004) geeft een concrete uitwerking van de basisopties in het regeerakkoord door strategische keuzen en opties van het beleid vast te leggen. Hierin is een duidelijk overzicht van ondermeer de verschillende beleidsinstrumenten en de REG-doelstellingen weergegeven. In het Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA-plan 3) zijn er verschillende acties rond energie opgenomen die van belang zijn voor gemeenten: -

Stimuleren van rationeel energiegebruik in de residentiële sector (p 53). Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en (openbare) diensten (p 54).

In het Provinciaal Milieubeleidsplan 2004-2008 zijn volgende acties gepland rond energie die betrekking hebben op de gemeenten: -

Actie 89: ondersteunen van steden en gemeenten bij het voeren van hun luik duurzame energie.

3.6.1.2.2

Gemeentelijk niveau

Op gemeentelijk niveau is er de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2005-2007. De gemeenten die niveau 1 ondertekenden kunnen de cluster energie kiezen.


285

Indien zij deze cluster gekozen hebben moeten zij een aantal acties uitwerken en aan een aantal voorwaarden voldoen. De gemeente/stad verbindt er zich toe een beleid te voeren dat erop gericht is om aan de hand van haar energiebeleid het milieu zo weinig mogelijk te belasten. Tegelijkertijd onderneemt ze acties en maatregelen naar haar inwoners of naar groepen van inwoners om een gelijkaardig gedrag te stimuleren. Volgende zaken komen aan bod in de cluster energie: (1) (2) (3)

(4)

(5)

(6) (7)

3.6.1.3

Aanduiding van een energiecoördinator. Vermelding in het MJP inzake de samenwerking met een netbeheerder. Een inventaris van de entiteiten, waarbij het brandstof en elektriciteitsverbruik per entiteit vermeld wordt. Aan de hand van deze inventaris dient eveneens een prioriteitenlijst van te boekhouden gebouwen opgemaakt te worden. Opstellen van een energieboekhouding voor de stedelijke/gemeentelijke entiteiten waarbij het jaarlijks elektriciteitsverbruik groter is dan 17.000 kWh of het jaarlijkse warmteverbruik hoger dan 50.000kWh. Hierbij wordt een minimum gehanteerd van 1entiteit per aangesneden schijf van 8000 inwoners. De gemeente/stad werkt rond het energetisch optimaliseren van haar entiteiten. Hierbij wordt voorrang gegeven aan de knelpunten die naar voren zijn gekomen bij de energieboekhouding en/of –audits Ter ondersteuning van het energiebeleid neemt de gemeente/stad zelf een voortrekkersrol op, hiertoe wordt jaarlijks minstens één sensibilisatieactie gevoerd binnen de eigen diensten. Verder onderneemt de gemeente/stad jaarlijks ook minstens één sensibilisatieactie inzake duurzaam energiegebruik naar burgers of andere doelgroepen toe.

Knelpunten

Momenteel heeft de stad Nieuwpoort weinig zicht op het energieverbruik binnen de eigen gebouwen. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van het grote aantal gebouwen in eigendom van de stad (meer dan 30). De energiefacturen van de voorbije jaren zijn wel beschikbaar, een overzicht van het energieverbruik daarentegen is niet voorhanden. Momenteel beschikt de stad dus niet over een energieboekhoudingssysteem, noch over een energiezorgsysteem. In de stedelijke vismijn werd, met het oog op energiebesparing, geopteerd voor een warmtepomp. De stad heeft echter geen positieve ervaring met deze ingreep, de warmtepomp levert te weinig warmte om de vismijn naar behoren te verwarmen. Tot op heden zijn de initiatieven die de stad reeds ondernam in het kader van REG weinig gekend bij de bevolking. Nieuwpoort ondernam tot nu toe weinig actie inzake het bekendmaken van de eigen initiatieven betreffende REG naar de bevolking toe.

3.6.1.4 3.6.1.4.1 -

286


Verminderen van het energieverbruik en overschakelen naar meer milieuvriendelijke energiebronnen Vergroten van aandeel van hernieuwbare energie in de totale energievoorziening


3.6.1.4.2 -


Voorbeeldfunctie van de stad (verder) uitbouwen (bvb naar zonne- en windenergie toe, isolatie, …) Het laten dalen van het energieverbruik binnen de eigen diensten

3.6.1.5 •

Acties Actie E 1




Opstarten van een beperkte energieboekhouding 3.6.1 Energiezorg in stadsgebouwen Energie, niveau 1

In 2005 start Nieuwpoort een beperkte energieboekhouding op. Deze actie verloopt met medewerking van Gedis. De stad zal de meterstanden opvolgen en ingeven in een computerprogramma (gratis ter beschikking gesteld door Gedis). Voorlopig zal het energieverbruik van volgende gebouwen opgevolgd worden: - Stadhuis - Financiële dienst (gebouw in de W. De Roolaan) - Vismijn - Feestzaal Indien dit initiatief positief geëvalueerd wordt kan de energieboekhouding mogelijks uitgebreid worden naar meerdere gebouwen (betalend). Energieboekhouding – energieverbruik Stadhuis, Financiële dienst, Vismijn, Feestzaal, mogelijks uitbreiding naar meerdere stedelijke gebouwen Opvolgen van het energieverbruik in de stedelijke gebouwen, en wanneer dit nodig blijkt ingrijpen Stadsdiensten Stadsbestuur Gedis, de ‘gebouwverantwoordelijken’ Opgemaakte energieboekhouding voor beide gebouwen Start van de actie in 2005 in het stadhuis en de W. De Roolaan. Eerste evaluatie in 2006. Mogelijks uitbreiding in de verdere planperiode naar meerdere gebouwen. Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg Actie E 2: Maatregelen ter beperking van het energiegebruik in stedelijke gebouwen Actie 89: Ondersteunen van steden en gemeenten bij het voeren van hun luik duurzame energie. MINA-plan 3: - Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en (openbare) diensten.


287


Inzet van personeel

•

Voorlopig werd geen extra budget voorzien. Gedis stelt het computerprogramma gratis ter beschikking voor de eerste twee gebouwen. Indien het energieboekhoudingssysteem in de toekomst uitgebreid wordt zullen de nodige budgetten voorzien worden. Er wordt geen extra personeel voorzien, de meterstanden zullen opgenomen worden door de gebouwverantwoordelijken

Actie E 2


Maatregelen ter beperking van het energieverbruik in stedelijke gebouwen 3.6.1 Energiezorg in stadsgebouwen Energie, niveau 1

Waar mogelijk zal de stad energiebesparende maatregelen doorvoeren in de stedelijke gebouwen. Deze maatregelen kunnen zowel bedoeld zijn voor nieuwe gebouwen als voor bestaande gebouwen. In dit kader plant de stad reeds volgende acties; Bij de bouw van het nieuwe zwembad - Dak in foamglas (isolatie) - Geschikte oriëntatie – gebruik maken van passieve zonne-energie - Installeren van een warmtepomp (bijkomend, niet als enige warmtebron) Algemeen - Gloeilampen waar mogelijk vervangen door spaarlampen (met steun van Gaselwest) - Bij de aankoop van nieuwe gasketels wordt gekozen voor hoogrendements- of condensatieketels - Gebruik maken van bewegingsdetectoren voor het aan- en uit schakelen van de verlichting

Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroep(en) Initiatiefnemer Betrokken actoren

288

Indien de gelegenheid zich voordoet (afhankelijk van de toekomstige evoluties en de gevolgen van het energieprestratiedecreet) is Nieuwpoort bereid ook andere, gelijkaardige initiatieven te nemen. Bij dergelijke initiatieven zal de stad zorgen voor een sensibilisatie van het eigen personeel. Verder zal de stad de genomen initiatieven ook bekendheid geven naar de bevolking toe (voorbeeldfunctie). Energiebesparende maatregelen – warmtepomp – spaarlamp – bewegingsdetectoren - zwembad Gebouwen in eigendom van de stad Het energieverbruik binnen de eigen diensten beperken Stadsdiensten Stadsbestuur Dienst gebouwen


Indicatoren Termijnplanning Extra informatie Relaties met andere acties Provinciaal beleidskader Gewestelijk beleidskader


3.6.2 3.6.2.1 3.6.2.1.1

Doorgevoerde energiebesparende maatregelen Volledige planperiode (2005-2009) Actie I 3: Werk maken van interne milieuzorg (SO) Actie E 1: opstarten van een beperkte energieboekhouding Actie 89: Ondersteunen van steden en gemeenten bij het voeren van hun luik duurzame energie. MINA-plan 3: - Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en (openbare) diensten.

Afhankelijk van de voorgestelde maatregelen naar aanleiding van energie-audits (of de opvolging van het energieverbruik) Geen extra personeel voorzien

Energiezorg naar de doelgroepen toe Beschrijving van de bestaande toestand Algemene beschrijving van het milieuprobleem

(Zie 2.6.1.1.1 Algemene beschrijving van het milieuprobleem) 3.6.2.1.2


Informatie en Sensibilisering Om de hernieuwbare energiebronnen meer bekendheid te geven bij de bevolking organiseerde de Milieuraad in het najaar van 2003 een voordracht/tentoonstelling omtrent dit onderwerp. Sensibilisering op school - Deelname aan de dikke-truiendag Begin 2005 (16-02-2005) neemt de Nieuwpoortse school ‘De Vierboete’ deel aan de ‘dikke truien dag’ Gemeentelijke subsidie zonnepanelen en zonneboilers In de GR van 11-04-1996 keurde Nieuwpoort het ‘subsidiereglement betoelaging zonnepanelen en/of zonnecellen voor de productie van sanitair water of elektriciteit’ goed voor de periode 01-01-1996 tot 3112-1996. Op de GR van 09-07-1998 werd de subsidie verlengd tot het jaar 2000. In de GR van 08-03-2001 werd het bestaande subsidiereglement opnieuw verlengd, dit maal tot eind 2006. De toelage bedraagt 15% van de kostprijs van de installatie, met een maximum van € 620. Deze subsidie kende de voorbije jaren veel succes, zo werden reeds een 8-tal projecten gesubsidieerd (waaronder enkele grote bouwprojecten – sociale woningen), samen goed voor zo’n 152,70 m². Verschillende subsidies inzake energie - Gedis De inwoners van Nieuwpoort kunnen beroep doen op verschillende subsidies inzake energie die verleend worden door Gedis. De stad Nieuwpoort tracht het bestaan van deze subsidies zoveel mogelijk bekend te maken onder de bevolking, hierbij worden voornamelijk de mensen die (ver)bouwen aangesproken.


289

Bij het verlenen van de bouwvergunning wordt telkens een overzicht meegegeven met de bestaande Gedis-subsidies. Verder worden deze subsidies jaarlijks bekend gemaakt in de infokrant ‘Nieuwpoort, uw stad’ en wordt ook in de wachtzaal van de stedenbouwkundige dienst een overzicht gegeven van de bestaande subsidies. Vrijstelling van de stedelijke Vlarem-taks bij plaatsing van windturbines en/of warmtepompen Nieuwpoort stelt inrichtingen die overgaan tot het plaatsen van een windturbine en/of warmtepomp vrij van stedelijke Vlarem-taks. Mogelijkheden voor herbruikbare energie: windturbines In het kader van herbruikbare energie vormt windenergie één van de belangrijkste mogelijkheden binnen de Westhoek. De studie ‘Windenergie in de Westhoek: een analyse structuurplan’ in opdracht van het Westhoekoverleg tracht de situatie qua windenergie in Vlaanderen, meer bepaald in West-Vlaanderen en de Westhoek in kaart te brengen. In het kader van het ‘Windplan Vlaanderen’ (studie opgemaakt door VUB-ODE in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap) werden op grondgebied Nieuwpoort drie prioritaire zoekgebieden geselecteerd voor de plaatsing van windmolens. Het betreft volgende zones: -

het industrieterrein Noord - ‘De Noordvaart’,

-

de zone tussen de Brugse Vaart en de Kreek van Nieuwemdamme,

-

een zone binnen het jachthavengebied.

Geen van deze zones werd echter weerhouden (geselecteerd) wegens de aanwezigheid van belangrijke vogelgebieden. Tot op heden kreeg de stad Nieuwpoort reeds twee aanvragen (en één voorstel tot aanvraag) voor de inplanting van windturbines. Elk van beide aanvragen werd ongunstig geadviseerd door de stad. Een eerste inplanting werd aangevraagd voor het agrarisch landschappelijk waardevol gebied ter hoogte van de Noordvaart-Ramskapellestraat. Deze aanvraag werd ongunstig geadviseerd omdat de voorgestelde locatie niet in overeenstemming bleek met de zonering zoals deze weergegeven wordt op het gewestplan, verder paste het project visueel niet in het landschap en overschreden de windmolens de hoogte zoals deze vastgelegd was in het nabij gelegen ontwerp BPA ambachtelijke zone. Ook de tweede aanvraag, gelokaliseerd in de ‘Ambachtelijke zone Noord’ aan de Noordvaart, werd negatief geadviseerd om gelijkaardige redenen (te hoog, visueel storend in het landschap, twee projecten storen elkaar). In het GRS besteedt de stad Nieuwpoort speciaal aandacht aan de eventuele inplanting van windmolens. De kerngroep betrokken bij de opmaak van het GRS besliste op 12-04-04 dat indien de inplanting van windmolens toegelaten wordt op grondgebied van de stad Nieuwpoort, de Nieuwlandpolder de enige geschikte locatie is.

3.6.2.2 3.6.2.2.1


(Zie 3.4.6.2.1. Bovengemeentelijk niveau bij de subcluster luchtverontreiniging) (Zie 3.6.1.2.1 Bovengemeentelijk niveau bij energiezorg stadsgebouwen)

290


3.6.2.2.2

Gemeentelijk niveau

(Zie ook 3.6.1.2.2 Gemeentelijk niveau bij energiezorg stadsgebouwen)

3.6.2.3

Knelpunten

De stad beschikt over te weinig kennis om bedrijven grondig te adviseren inzake REG (bvb. mogelijkheden tot Europese steun). Indien de cel milieu dergelijke vragen krijgt wordt dan ook doorverwezen naar de gepaste diensten binnen de hogere overheid.

3.6.2.4


3.6.2.4.1 -

Op lange termijn

Verminderen van het energiegebruik bij de doelgroepen (o.a. door isolatie) en overschakelen naar meer milieuvriendelijke energiebronnen

3.6.2.4.2 -


Meewerken aan de initiatieven rond energie van de hogere overheid Sensibilisering rond REG en alternatieve energie (zonne-energie en windenergie) Voeren van een rationeel energiebeleid

3.6.2.5 •

Acties Actie E 3


Intergemeentelijke infosessie en fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden, met ondermeer aandacht voor energiebesparende maatregelen 3.6.2 Energiezorg, andere Energie, niveau 1

Om de bevolking te informeren en sensibiliseren omtrent ‘milieuvriendelijk huishouden’ zullen de buurgemeenten De Panne, Nieuwpoort, Koksijde en Veurne een gezamenlijke actie uitwerken. De gemeenten hopen op deze manier de doelgroep te vergroten en via deze samenwerking de taken te kunnen verdelen. De geplande sensibilisering omvat twee luiken; enerzijds zal er een intergemeentelijke infosessie georganiseerd worden, anderzijds zullen de inwoners de kans krijgen om de voorgestelde acties in de praktijk te zien, door een fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden.


291

•

luik 1: Intergemeentelijke infosessie De deelnemende gemeenten zullen instaan voor een infosessie omtrent de verschillende mogelijkheden tot ‘milieuvriendelijk huishouden’. Hierbij zullen (gratis) voordrachten georganiseerd worden, mogelijks in samenwerking met gespecialiseerde organisaties (waterloket, dialoog over bouwadvies of waterzuivering, WWF over FSC-gelabeld hout, Gedis over REG ...)

•



292

luik 2: Fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden In een fietstocht van een 30-tal km bezoeken we praktijkvoorbeelden in Nieuwpoort, Veurne, Koksijde en De Panne. Het aanbod aan thema’s is divers : photovoltaïsche panelen, zonneboilers, waterzuivering, lage energiewoning, composteren, … Infosessie – sensibilisering – praktijkvoorbeelden – duurzaam bouwen – IBA – energiebesparende maatregelen - Fietsen Grondgebied van de gemeenten Nieuwpoort, Veurne, Koksijde en De Panne Sensibilisering en bekendmaking van verschillende milieuvriendelijke initiatieven bij de bevolking Bevolking Cel milieu Gemeenten De Panne, Veurne en Koksijde Organisaties die instaan voor de voordrachten Aantal deelnemers aan de info-sessie en de fietstocht Voorbereiding van de actie: 2005 Uitvoering: 2006 Actie D 1: Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen Actie 89: Ondersteunen van steden en gemeenten bij het voeren van hun luik duurzame energie. Actie 102: De provincie zal desgewenst de samenwerking tussen gemeentelijke cel milieu en gemeentelijke milieuraden, in overleg met de gemeenten stimuleren en coördineren Niet van toepassing

Budget wordt voorzien volgens noodzaak, in overleg met de andere organisatoren Geen extra personeel voorzien


4. Burgers en doelgroepen


293

4.1


4.1.1

Algemene beschrijving – de noodzaak van een doelgroepenbeleid

Het gemeentelijk milieubeleid omvat vele facetten: niet enkel engageert de gemeente of stad zich ertoe aandacht te besteden aan de verschillende milieuproblematieken, ook dient rekening gehouden te worden met de verschillende actoren betrokken bij het gemeentelijk milieubeleid. Deze actoren kunnen gegroepeerd worden in zogenaamde doelgroepen. Doelgroepen zijn zij die een rol spelen in het milieugebeuren: de bedrijfswereld, maatschappelijke organisaties, overheden en de individuele burger. Naast specifieke knelpunten beschikt elke doelgroep ook over specifieke mogelijkheden om constructief mee te werken aan het milieubeleid binnen de gemeente. Het is dan ook de taak van de gemeente om optimaal gebruik te maken deze mogelijkheden. In die zin is de betekenis van het begrip doelgroep niet enkel negatief getint en ook sterk geëvolueerd ten opzichte van vroeger. Toen lag immers het accent voornamelijk op de doelgroep als veroorzaker van een milieuprobleem, vandaag worden de doelgroepen eerder gezien als noodzakelijke partners voor de oplossing ervan. Het is van essentieel belang dat het milieubeleid gedragen wordt door de verschillende doelgroepen tot wie het milieubeleid zich richt. Het blijft daarbij de taak van de gemeentelijke en hogere overheden om de (milieu)doelstellingen te bepalen. Echter, door het betrekken van de doelgroepen in een vroeg stadium van de beleidsformulering is de kans op succes bij de aanpak van de milieuproblemen veel groter. Via haar doelgroepenbeleid wil de gemeente zoveel mogelijk doelgroepen bereiken en hen aanzetten tot milieubewust gedrag. De gemeente kan dit doen via communicatie, overleg en participatie. Het voeren van een doelgroepenbeleid heeft ook tal van voordelen: -

Het maakt duidelijk voor wie welke maatregelen bedoeld zijn. De verwachte inspanningen van een bepaalde doelgroep kunnen in één pakket worden bediscussieerd. In overleg tussen doelgroep en gemeentelijke overheid wordt met één stem gesproken, beide partijen weten wie ze moeten aanspreken. Maatregelen kunnen in onderling overleg tot stand komen en de uitvoering ervan heeft een grotere kans op slagen door de feedback-functie die een doelgroepenbeleid kan vervullen. De verschuiving van een curatief naar een preventief beleid wordt mogelijk, bvb. door het voeren van sensibiliseringscampagnes. De verantwoordelijken van het probleem zoeken zelf naar oplossingen die ze kunnen afstemmen op andere ontwikkelingen binnen hun werkterrein.

4.1.2 4.1.2.1 4.1.2.1.1

De toestand in de stad Nieuwpoort De instrumenten ter beschikking om tot een doelgroepenbeleid te komen Communicatieve instrumenten

De gemeente/stad beschikt over verschillende communicatieve instrumenten die uitermate geschikt zijn voor het bereiken van de verschillende doelgroepen, waarbij het ook mogelijk is om minder georganiseerde doelgroepen (zoals de bevolking) te bereiken.

294


Nieuwpoort werkt haar communicatie naar de doelgroepen toe uit op verschillende manieren; zo tracht de stad te informeren en te sensibiliseren (via infokrant, folders, etc.), neemt de stad deel aan acties van de hogere overheid en verleent ze ook de nodige ondersteuning. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de middelen gebruikt voor interne communicatie (communicatie naar de eigen diensten toe) en de kanalen gebruikt voor externe communicatie. Kanalen voor externe communicatie Infoblad: De stedelijke infokrant, genaamd ‘Nieuwpoort, uw stad’ verschijnt 6 maal per jaar. Alle inwoners van Nieuwpoort ontvangen de infokrant gratis in de bus. Momenteel wordt in de infokrant reeds op regelmatige basis aandacht besteed aan milieuthema’s. Milieuloket: Het milieuloket te Nieuwpoort is 20 h. per week geopend (elke weekdag van 8h-12h). Tijdens de openingsuren kunnen inwoners en andere betrokkenen met al hun vragen, opmerkingen en klachten betreffende milieu aan het milieuloket terecht. Het milieuloket is ook telefonisch en per e-mail bereikbaar. Bij het milieuloket is allerhande informatie beschikbaar omtrent diverse milieuthema’s (o.a. ook brochures van de hogere overheid). Infomomenten: Indien dit nuttig geacht wordt, richt Nieuwpoort een infomoment in omtrent een bepaald milieuthema. De behandelde onderwerpen kunnen zeer gevarieerd zijn, afhankelijk van de noodzaak van het moment. In het verleden werden reeds info-avonden georganiseerd omtrent volgende onderwerpen: -

windenergie, wetgeving inzake bodemverontreiniging, kleinschalige waterzuivering, thuiscomposteren, biologische landbouw en GGO’s,

De organisatie van dergelijke infosessies kan eventueel in samenwerking met verschillende partners verlopen (vb. uitgenodigde sprekers). Ook de MINA-raad is vaak betrokken bij de organisatie van dergelijke info-avonden. Naast info-avonden voor de gehele bevolking organiseerde Nieuwpoort ook reeds een aantal infomomenten voor specifieke doelgroepen, zo stond de stad ondermeer in voor een bijscholing inzake geluid voor betrokkenen, ook naar scholen toe organiseert de stad op regelmatige basis infomomenten (bvb. veldbezoek inzake waterkwaliteit voor scholen, week van de zee, natuur 3-daagse). Ook in de komende planperiode zal de stad Nieuwpoort een aantal info-avonden organiseren. Het onderwerp zal logischerwijs sterk afhankelijk zijn van de noden die zich op het moment voordoen. Voorlopig overweegt de stad (in samenwerking met de milieuraad) een info-avond te organiseren omtrent volgende thema’s: - Ecologisch tuinieren - Carpooling - Geluidsoverlast (info-avond specifiek gericht op de horeca) Website: De stad Nieuwpoort beschikt sinds 2001 over een eigen website (www.nieuwpoort.be).


295

Deze website voorziet nuttige informatie, zowel gericht naar de toerist, als naar de inwoners van Nieuwpoort. Op deze website wordt naast algemene informatie ook informatie omtrent de verschillende beleidsdomeinen weergegeven. Binnenkort zal de ook de MINA-raad van Nieuwpoort over een eigen website beschikken, deze kan geraadpleegd worden via de site www.milieuraad.be. Op deze site zal geïnformeerd worden omtrent de samenstelling van de milieuraad, verder zullen telkens de agendapunten en de verslagen van de verschillende vergaderingen via deze site bekendgemaakt worden. Infoborden: Door het plaatsen van infoborden op plaatsen waar veel inwoners (of andere passanten) voorbijkomen kan de stad op een zeer directe manier communiceren. Momenteel wordt in Nieuwpoort weinig gecommuniceerd door middel van infoborden, in de komende planperiode zal de stad ondermeer borden plaatsen omtrent ‘ecologische bermen’. Op die manier hoop te stad niet alleen de inwoners, maar ook de toeristen te kunnen bereiken. Affichecampagnes: Door middel van affichecampagnes kan de stad de aandacht vestigen op bepaalde milieuaspecten. Nieuwpoort maakt hierbij voornamelijk gebruik van de campagnes die aangeboden worden door hogere overheid. De affiches worden op goed zichtbare plaatsen uitgehangen (cel milieu, affichebord, bibliotheek, etc.). Brochures: Nieuwpoort stelt allerhande brochures omtrent verschillende milieuonderwerpen ter beschikking. Deze brochures zijn ondermeer te verkrijgen op de cel milieu, in het stadhuis, in de bibliotheek, etc. De beschikbare brochures werden in vele gevallen opgesteld door hogere overheden (bvb. in het kader van allerhande campagnes). Nieuwpoort stond echter zelf ook in voor een aantal informatieve brochures: informatie over containerpark, overzicht van de bestaande subsidies, speciale brochure bij bouwvergunning, brochure omtrent het gebruik van biologische bestrijdingsmiddelen door particulieren. Afvalkalender (en afvalkrant): De afvalkalender (en afvalkrant) bericht de inwoners omtrent allerhande praktische zaken i.v.m. de inzameling van de afvalstoffen binnen de stad. Compostmeesters: De compostmeesters verzorgen de communicatie betreffende het thuiscomposteren. Bovendien doen zij tijdens de ‘week van de compostmeester’ een extra inspanning om de inwoners aan te zetten tot composteren. MINA-raad: De MINA-raad is een uitstekend middel om het milieubeleid dichter bij de bevolking te brengen. Bovendien kunnen de leden van de milieuraad de behandelde onderwerpen ook aankaarten binnen hun eigen organisaties en verenigingen. Door de MINA-raad van Nieuwpoort worden regelmatig acties georganiseerd die betrokkenheid van de inwoners bij het stedelijk milieubeleid verhogen (info-avonden, boomplantacties, zwerfvuilactie). Landbouwtelling: De landbouwtelling is een ideale gelegenheid om de landbouwers in te lichten omtrent het stedelijk milieubeleid en de rol die zij daarin kunnen vervullen. Zo gat de stad Nieuwpoort in het verleden bij de

296


landbouwtelling reeds informatie mee omtrent volgende thema’s: het project buitengewone vogels, beheersovereenkomsten, inzamelng van landbouwfolie,… Kinderboerderij de Lenspolder Nieuwpoort beschikt over een kinderboerderij, hier tracht men kinderen (klassen, jeugdverenigingen,…) op een speelse manier vertrouwd te maken met het leven op de boerderij. Daarnaast besteedt men in dit centrum ook aandacht aan natuur- en milieueducatie. De verschillende educatieve koffers waarover de stad beschikt worden via de kinderboerderij uitgeleend. Evenementen: Door middel van allerhande evenementen kan de stad de inspanningen die ze levert in het kader van milieu in de kijker zetten. Hierbij is er meestal een directe wisselwerking tussen de stad enerzijds en de burgers anderzijds. De voorbije jaren organiseerde Nieuwpoort reeds volgende evenementen met betrekking tot milieu: dag van de compostmeester zwerfvuilactie (IJzermonding, Lenteprik, Laat geen sporen na) week van de zee dag van de natuur natuur 3-daagse Milieuhoekje in de bibliotheek In de bibliotheek voorziet Nieuwpoort een ‘Milieuhoekje’, hier wordt allerhande informatie verzameld inzake milieu, verder liggen hier ook verschillende folders ter beschikking. De bibliotheek is een uitgelezen plaats voor een dergelijk initiatief, gezien hier vele inwoners komen. Op die manier hoopt de stad een breed publiek te bereiken. Kanalen voor interne communicatie De communicatie binnen de eigen diensten kan via volgende kanalen verlopen: Personeelsblad: Alle personeelsleden van de stad Nieuwpoort ontvangen op geregelde basis (2 maal per jaar) het personeelsblad waarin allerhande informatie staat omtrent de interne werking van de stadsdiensten. In het personeelsblad zal de stad (vanaf 2005) ook regelmatig de inspanningen die de stad levert in het kader van interne milieuzorg bespreken. Prikbord: Binnen de stad Nieuwpoort werden verschillende plaatsen aangeduid waar informatie die alle personeelsleden aanbelangt gegroepeerd wordt (kopielokalen in het stadhuis, het gebouw in de W. De Roolaan en het stadsmagazijn) Intranet: Om de interne communicatie optimaal te laten verlopen, maakt de stad gebruik van intranet. Dit heeft als voordeel dat de communicatie en de afspraken tussen de verschillende diensten veel sneller verloopt wat de stedelijke werking ten goede komt. Ook milieu-tips kunnen makkelijk intern verspreid worden via het intranet (per e-mail). Affichecampagnes: Ook als middel voor interne communicatie worden regelmatig affichecampagnes (meestal van hogere overheden) gebruikt (bvb. OVAM-affiches en provinciale wobblers ter beperking van het papiergebruik).


297

4.1.2.1.2

Juridische instrumenten

De gebruikte juridische instrumenten in de stad zijn de stedenbouwkundige vergunningen en milieuvergunningen. De vergunningen vormen hierbij een dwingende maatregel in tegenstelling tot de communicatieve instrumenten, waar gesteund wordt op de vrijwillige basis van medewerking door de respondenten. De stad heeft een vergunningsverlenende (voor klasse 2 en 3 bedrijven) en adviserende functie (voor klasse 1 bedrijven) bij aanvragen. Daarnaast wordt opgetreden in geval van klachten. Voor meer informatie omtrent de milieuvergunningen en het toezicht hieromtrent wordt verwezen naar de cluster instrumentarium.

4.1.2.1.3

Economische instrumenten

Economische instrumenten geven een financiële stimulans om milieuvriendelijk handelen te bevorderen, of milieuonvriendelijk gedrag te ontraden. Onder deze economische instrumenten worden ondermeer de gemeentelijke subsidies, de heffingen en de bestekken begrepen.

4.1.2.2

De doelgroepen binnen Nieuwpoort

Binnen de stad Nieuwpoort kunnen volgende doelgroepen onderscheiden worden: -

bevolking (consumenten, gezinnen, huishoudens), bedrijven/KMO’s/zelfstandigen/handelaars, landbouwers, scholen, verenigingen, toeristen en recreanten, uitvoerders van werken (aannemers, architecten, studiebureaus), en stadsdiensten.

Bevolking: Dit is de grootste doelgroep van de stad, zowel naar aantal als naar belang toe. Er wordt door deze groep een duidelijke druk uitgeoefend door wonen, mobiliteit, werken, consumptie en vrijetijdsbesteding. Anderzijds is er nood aan groene en open ruimte, gezonde voeding, een goede luchtkwaliteit,… Bedrijven/KMO’s/zelfstandigen/handelaars: Binnen de Nieuwpoort is deze doelgroep belangrijk, op het grondgebied van de stad zijn er immers verschillende bedrijventerreinen gevestigd. Hierdoor zijn naast de plaatselijke handelaars en KMO’s ook grotere bedrijven, met regionaal of zelfs internationaal belang, aanwezig. Deze bedrijven zijn samen met de plaatselijke kleinere bedrijven belangrijke actoren in het stedelijke milieubeleid. Landbouwers: Landbouwers vormen, als (mede-)beheerders van de open ruimte, een belangrijke doelgroep binnen het stedelijk milieuen natuurbeleid. Daarenboven kan de landbouw, door de omvang en de manier van werken mogelijks een bron van hinder vormen.

298


Scholen: Binnen Nieuwpoort zijn verschillende scholen gevestigd, gaande van kleuterscholen over lagere scholen tot middelbaar onderwijs. Ook scholen vormen een doelgroep binnen het stedelijke milieubeleid. Hierbij wordt in de eerste plaats verwezen naar de rol die de stad kan vervullen in het ondersteunen van de natuur- en milieueducatie. In dit kader wordt onder meer verwezen naar de MOS-werking, waarbij milieueducatie op school centraal staat. Naast de Nieuwpoortse scholen bezoeken ook heel wat andere scholen de stad Nieuwpoort (zeeklassen, excursies, schoolreizen, etc.). De stad wenst zich waar mogelijk ook op deze scholen te richten. De scholen kunnen bij de stad voldoende informatie krijgen om hun trip grondig voor te bereiden. Verder kunnen deze kinderen ook gebruik maken van de kinderboerderij ‘De Lenspolder’, het NME-centrum van de stad. Verenigingen: Binnen de Nieuwpoort zijn heel wat verenigingen actief. Deze verenigingen zijn van allerlei aard; zowel jeugdverenigingen, sportverenigingen, seniorenverenigingen, socio-culturele verenigingen als milieuen natuurverenigingen zijn actief. Toeristen en recreanten Gezien Nieuwpoort een kustgemeente is kan het belang van deze doelgroep niet onderschat worden. Jaarlijks bezoeken immers duizenden mensen de stad. Naast recreanten die Nieuwpoort voor een dag bezoeken, zijn er ook vele toeristen die in de stad verblijven voor een korte of langere periode. Bovendien zijn er ook heel wat mensen die een 2e verblijfsplaats bezitten in Nieuwpoort. Gezien het grote aantal toeristen dat jaarlijks Nieuwpoort bezoekt wenst de stad zich speciaal naar deze doelgroep te richten. Door hun grote aantal en hun specifieke activiteiten oefenen de vele toeristen immers een druk uit op de stad (afvalproblematiek, geluidshinder, harde vormen van recreatie, etc.). Daarnaast stellen de toeristen en recreanten echter ook bepaalde voorwaarden aan hun vakantiebestemming; men wil een propere badplaats, zwemwater van goede kwaliteit, veilige fietspaden, etc. Uitvoerders van werken: De studiebureaus, aannemers en architecten die werken uitvoeren in opdracht van de stad worden als een aparte doelgroep gezien. In Nieuwpoort wordt een eerste aanzet gegeven om bij werken die uitgevoerd dienen te worden specifiek aandacht te besteden aan milieuen natuuraspecten. Momenteel gaat het om eenrichtingsmaatregelen die een signaal geven aan de vertegenwoordigers van de sector. Door het aangeven van deze aspecten in bestekken kan de stad de aannemers, architecten en studiebureaus attent maken op het bestaan van milieuvriendelijke technieken en verantwoord productgebruik. Bovendien wordt het signaal gegeven aan de vertegenwoordigers van de sector dat er een evolutie is naar milieuvriendelijker werken, wat in de toekomst ook meer en meer zal geëist worden. Om deze doelgroep te bereiken kan de cel milieu van Nieuwpoort rekenen op een nauwe samenwerking met de stedenbouwkundige dienst. Stadsdiensten De stadsdiensten vormen een doelgroep op zich, door haar activiteiten en beslissingen oefent de stad immers een druk uit op het milieu. Hierin verschilt de stad niet van de doelgroepen die eerder afgebakend werden. Bovendien dient men een voorbeeld te stellen naar de andere doelgroepen. Door een natuur- en milieuvriendelijke houding te bewerkstelligen bij de eigen personeelsleden vervult de stad een voorbeeldfunctie naar de inwoners toe. Deze doelgroep komt eveneens uitgebreid aan bod bij de bespreking van de ‘Interne milieuzorg’.


299

4.2


In de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ 2002-2004 werd de cluster ‘Burgers en doelgroepen’ op niveau 1 als keuzecluster opgenomen. In deze cluster wordt van de gemeenten verwacht dat zij het eigen gemeentepersoneel sensibiliseren en infomeren omtrent de realisatie van het intern milieuzorgsysteem. De inspanningen die de gemeente onderneemt in het kader van het intern milieuzorgsysteem dienen ook naar de burgers en doelgroepen gecommuniceerd te worden. Op die manier kan de gemeente immers haar voorbeeldfunctie vervullen. In de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 is de Cluster ‘Burgers en Doelgroepen’ enkel op niveau 3 opgenomen. Aangezien de gemeente zich bewust is van het grote belang van een goed doelgroepenbeleid wil zij echter haar doelgroepenbeleid meer uitwerken dan wat van hen verwacht wordt in de SO.

4.3

Knelpunten

Een mentaliteitswijziging bewerkstelligen naar een meer milieuen natuurvriendelijk gedrag is een moeilijke taak. Het is voor een stad of gemeente niet altijd evident om de verschillende doelgroepen te bereiken. Bovendien merkt Nieuwpoort op dat het niet eenvoudig is om de verschillende doelgroepen (bevolking, verenigingen, zelfstandigen, …) actief bij het milieubeleid te betrekken. De belangstelling voor bepaalde acties die de stad organiseert is dan ook beperkt (bvb. lage opkomst op bepaalde info-avonden). Bovendien bereikt men al te vaak enkel de mensen die al een milieubewuste houding aannemen.

4.4 4.4.1

Doelstellingen en visie Algemene doelstellingen

Nieuwpoort stelt zich tot doel om door middel van een gerichte communicatie de diverse doelgroepen aan te spreken. Zo hoopt de stad de concrete problemen van elke afzonderlijke doelgroep aan te pakken via de specifieke mogelijkheden waarover de doelgroep beschikt. Op die manier tracht Nieuwpoort het stedelijk milieubeleid efficiënt aan te pakken, om zo via gerichte samenwerking tot een maximaal resultaat te komen. 4.4.2

Doelstellingen tijdens de planperiode

Bevolking Nieuwpoort wenst de bevolking actief te betrekken bij het milieubeleid. Deze doelstelling komt tot uiting doorheen het volledige milieubeleidsplan. Specifiek streeft de stad ernaar de belangstelling te doen toenemen voor milieuvriendelijkere producten en alternatieven. Op lange termijn wenst men een mentaliteitswijziging teweeg te brengen naar een meer milieuen natuurvriendelijk gedrag. Bedrijven/KMO’s/zelfstandigen/handelaars: Gezien het belang van deze doelgroep te Nieuwpoort wenst de stad in het stedelijk milieubeleid voldoende aandacht te besteden aan bedrijven, KMO’s en zelfstandigen.

300


De stad wil zich voornamelijk te richten op de hinder die door het toedoen van de bedrijvigheid kan ontstaan. Hierbij streeft men ernaar de hinder tot een minimum te beperken, zonder de bedrijven onnodig in hun activiteiten te beperken. Hiertoe zal de stad de nodige regelgeving hanteren. Ook zal de stad trachten door overleg tot oplossingen te komen voor de ervaren knelpunten. Verder zal de stad een duidelijk communicatiebeleid voeren naar de bedrijven toe. Zo hoopt de stad de bedrijven te kunnen aansporen tot het nemen van milieuvriendelijke maatregelen, zowel naar infrastructuur (vb. hemelwateropvang), gebruikte materialen (vb. beperken van verpakkingsmateriaal) als naar personeelsbeleid (vb. fietsvergoedingen) toe. Tenslotte wil Nieuwpoort aandacht besteden aan het inpassen van bedrijven in het landschap. Landbouwers: De stad Nieuwpoort zal trachten de landbouwers door allerlei acties aan te zetten tot een beheer waarbij de natuurlijke waarde behouden blijft. Naast dergelijke acties (cluster Natuurlijke Entiteiten) heeft de landbouw ook te kampen met een aantal specifieke milieuproblematieken zoals het gebruik van grondwater, de mestproblematiek, het gebruik van pesticiden en geurhinder. Ook met betrekking tot deze onderwerpen wenst de stad actie te ondernemen naar de landbouwers toe. Scholen: Nieuwpoort zal trachten de milieuen natuureducatie binnen de plaatselijke scholen te ondersteunen. Hiertoe zal de stad zich actief blijven inzetten voor de MOS-werking. Nieuwpoort wenst echter haar inspanningen niet te beperken tot de MOS-scholen, en is ook bereid de andere scholen, en kinderen/jongeren in het algemeen in het stedelijk milieubeleid te betrekken. Hierbij wenst de stad ook de nodige aandacht te besteden aan de scholen van buiten Nieuwpoort die de stad bezoeken. Verenigingen: Participatie van verenigingen aan het beleid in zijn verschillende fasen wordt als een essentieel onderdeel van duurzame ontwikkeling gezien. Nieuwpoort streeft er dan ook naar om op talrijke terreinen van het milieubeleid samen te werken met allerhande (lokale) verenigingen. Hieronder worden niet alleen milieuverenigingen begrepen, ook socio-economische en socio-culturele verenigingen kunnen partners zijn binnen het milieubeleid. Uitvoerders van werken: De stad hoopt op lange termijn een gedragswijziging teweeg te brengen bij de uitvoerders van werken. Hiertoe zal de stad bij de eigen werken voldoende aandacht besteden aan milieu-aspecten. Op die manier kan de sector zich vertrouwd maken met milieuvriendelijke technieken en zullen zij ook bij andere werken dergelijke milieuvriendelijke maatregelen in overweging nemen. Stadsdiensten: Een eerste doelstelling naar de eigen diensten toe is de bewustmaking van het eigen personeel, bovendien tracht de stad door allerhande maatregelen ook de hinder ten gevolge van de eigen diensten te beperken. Door het verder uitwerken van het intern milieuzorgsysteem hoopt de stad bovendien ervaring op te doen met milieubewuste technieken, waardoor beter advies kan gegeven worden. Tenslotte wordt ook de voorbeeldfunctie die de stad vervult naar de bevolking en het bestendigen van de geloofwaardigheid naar andere doelgroepen toe als een doelstelling gezien.


301

4.5

Acties

4.5.1 •

Algemene acties Actie D 1


Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen 4. Burgers en doelgroepen Doelgroepen, niveau 1



302

De stad zal in de komende planperiode de beschikbare communicatiekanalen optimaal trachten te benutten om de verschillende doelgroepen te informeren en te sensibiliseren. Dit kan ondermeer door: -

in elke uitgave van het infoblad ‘Nieuwpoort, uw stad’ informatie te geven over een bepaald milieuthema. Jaarlijks zal geëvalueerd worden welke onderwerpen aan bod kunnen komen.

-

de bestaande subsidies in de info-krant en op de website te laten verschijnen

-

de nodige informatie over het stedelijk milieubeleid aan te bieden op de website, verder zal deze website regelmatig geactualiseerd worden om zo nieuwe informatie snel aan te bieden.

-

Ook andere communicatiekanalen regelmatig te actualiseren (vb. intranet en prikborden om de eigen diensten te infomeren en te sensibiliseren).

Tenslotte zal Nieuwpoort er ook op toezien dat telkens de meest geschikte communicatiekanalen gebruikt worden voor het aanspreken van een specifieke doelgroep. Communicatie – Infokrant – Website – Sensibiliseren Niet van toepassing Duidelijke en gerichte communicatie voeren naar elk van de doelgroepen Alle doelgroepen Stadbestuur – Cel milieu Communicatie-ambtenaar, Informaticus Gebruik van de verschillende communicatiekanalen Actualisatie van de verschillende communicatiekanalen (o.a. website) Volledige planperiode (2005-2009)

Niet van toepassing Niet van toepassing



•

Budget wordt voorzien volgens noodzaak Geen extra personeel voorzien

Actie D 2


Streven naar een grotere betrokkenheid van de verschillende doelgroepen bij het stedelijk milieuen natuurbeleid 4. Burgers en doelgroepen Doelgroepen, niveau 1


Nieuwpoort ervaart de beperkte betrokkenheid van de verschillende doelgroepen bij het stedelijk milieuen natuurbeleid als een knelpunt. De stad wenst het doelpubliek te vergroten; zo zijn de acties bedoeld om het ‘grote publiek’ aan te spreken, en niet alleen de mensen die reeds een milieubewuste houding aangenomen hebben. Om dit te realiseren zal Nieuwpoort gedurende de komende planperiode trachten te achterhalen wat de bestaande drempels zijn voor de deelname aan milieuen natuur gelinkte acties. Hiertoe zal de stad de opkomst op de verschillende aangelegenheden nauwgezet opvolgen, en zal de stad trachten te achterhalen welke aanpak de doelgroepen het meest aanspreekt. Hierbij kunnen o.a. volgende zaken onderzocht worden: -

Heeft een actieve actie meer succes dan een passieve actie? Is er bvb. meer respons op een bezoek aan een eco-woning dan op een info-avond omtrent dit onderwerp? Hebben ‘actieve acties’, zoals een zwerfvuilactie, de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’, enz. veel succes?

-

Zijn er bepaalde onderwerpen die de verschillende doelgroepen meer aanspreken?

-

Vergroot de betrokkenheid wanneer er samengewerkt wordt met plaatselijke verenigingen?

-

Hebben acties gericht op een bepaald deel van de bevolking (bvb. jongeren, kinderen, mensen die bouwen,…) meer succes dan andere? Wat zou hiervan de oorzaak zijn?

-

Hebben acties in samenwerking met de hogere overheid meer succes dan acties op initiatief van de stad?

De stad zal dergelijke vragen in beschouwing nemen en hieruit de nodige conclusies trekken naar de toekomst toe. Op die manier zal de stad trachten een


303




4.5.2

aanpak te hanteren waardoor steeds meer mensen zich aangesproken voelen. Engagement – Betrokkenheid – Info-avond - Sensibilisering Niet van toepassing Achterhalen hoe de verschillende doelgroepen nauwer betrokken worden bij het stedelijk milieuen natuurbeleid. Alle doelgroepen Stadsbestuur – Cel milieu Medewerking en opkomst van de doelgroepen bij de verschillende acties Volledige planperiode (2005-2009)

Actie 97: De provincie zal steden en gemeenten informeren over de kennis en de ervaring die zij heeft opgedaan bij de uitvoering van diverse acties Actie 98: De provincie zal steden en gemeenten ondersteunen bij het opzetten van hun communicatie over hun intern milieuzorgsysteem Actie 100: De provincie zal subsidiereglementen en voorbeeldteksten t.b.v. sensibilisering meer gemeenschappelijk voor de gemeenten ontwikkelen Actie 101: De provincie zal een digitaal uitwisselingsplatform opzetten tussen provincie en gemeenten Project 26: De actieve rol versterken van de milieuen natuurverenigingen en socio-culturele organisaties, het verder structureren en stimuleren van de samenwerking tussen lokale overheden en NGO’s


Specifieke acties per doelgroep

Doorheen het milieubeleidsplan is gebleken dat er verschillende doelgroepen te onderscheiden vallen in Nieuwpoort, waarbij voor een gericht doelgroepenbeleid de volgende in aanmerking komen: bevolking (consumenten, gezinnen), bedrijven/KMO’s/zelfstandigen, landbouwers, scholen, verenigingen, toeristen en recreanten, uitvoerders van werken (aannemers, architecten, studiebureaus) en stadsdiensten. 4.5.2.1

Bevolking (consumenten, gezinnen)

In Nieuwpoort wordt naar de bevolking toe vooral gewerkt rond informeren/sensibiliseren, hiertoe worden o.a. volgende kanalen gebruikt: het milieuloket, de info-krant, de website, de compostmeesters, infoborden, info-avonden, enz. Verder behoren ook het belonen van milieuvriendelijk gedrag (o.a. door middel van subsidiëring) en het ontmoedigen van milieuonvriendelijk gedrag (heffingen) tot de instrumenten die de stad gebruikt om de bevolking te bespelen.

304


Nieuwpoort wenst de bevolking echter verder te engageren dan een zuivere communicatie, zo wordt bij verscheidene acties op de actieve medewerking van de bevolking gerekend. Tenslotte wordt de bevolking ook de mogelijkheid geboden om inspraak te geven in het milieubeleid van de stad. Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op de bevolking: Actie I 3:

Werk maken van interne milieuzorg (SO)

Actie I 9:

Jaarlijks uitreiken van een ‘Groene Pluim’ aan een persoon, bedrijf of vereniging die zich verdienstelijk opstelde voor het milieu

Actie VS-MP 3:

Bevolking aanzetten tot milieuverantwoord productgebruik door middel van sensibilisering en subsidiëring (bestrijdingsmiddelen en duurzaam hout)

Actie VS-MP 4:

Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO)

Actie VS-A 1:

De bestaande acties rond afval in de komende planperiode verder zetten

Actie VS-A 2:

Blijvend inspanningen leveren om het 10-puntenprogramma van de ‘Kustwerkgroepafval Afval’ in uitvoering brengen

Actie VS-A 4:

Stimuleren van het afvalarm/ecologisch tuinieren

Actie VS-A 6:

Aanleggen van een nieuw containerpark, met oog op toekomstige tarifering

Actie VS-A 7:

Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFT-afval

Actie VS-A 9:

Voeren van een samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid

Actie VS-A 10:

Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder

Actie VS-A11:

Aanstellen van een netheidsbeheerder die o.a. een aantal taken inzake afvalhinder op zich neemt

Actie VS-A 12:

Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners

VS-A13:

Begeleiden van thuiscomposteerders

Actie VS-IW 1:

Verderzetting van de DuLo-waterplannen in deelbekkenbeheerplannen (SO)

Actie W-O 2:


Actie W-O 3:

Uitbouwen van een rioleringsdatabank

Actie W-O 4:

Waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de verkregen subsidies) zal Nieuwpoort opteren voor een gescheiden rioleringsstelsel

Actie W-O 5:

Uitwerken van een degelijk systeem ter controle van de aansluiting op de riolering

Actie W-O 6:

Opvolgen van de afbakening van de zuiveringszones, indien nodig verfijnen van deze zones op gemeentelijk niveau (SO)

Actie W-G 1:

Verminderen van de verspilling van grondwater door bronbemaling bij bouwwerken

Actie W-G 2:

Infiltratie van hemelwater bevorderen, o.a. door het gebruik van waterdoorlatende verhardingen (zowel bij eigen bouwwerken, bij bedrijven, als naar de bevolking toe)

Actie W-DW 1:

Uitwerken van een wateraudit voor nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/ verbouw en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in eigen beheer doorvoeren (SO)

Actie W-DW 3:

De bevolking aanzetten tot duurzaam watergebruik


305

Actie NE-N 1:

Verderzetten en uitvoeren van de acties zoals voorzien in het GNOP

Actie NE-N 6:

Medewerking aan jaarlijks terugkerende initiatieven: “Dag van de Natuur”, “Open Natuurdagen”, “36 uur Natuur”, “Week van de zee”, MOS-Groene school

Actie NE-N 7:

Bekendmaking van vigerende natuurwetgeving

Actie NE-N 8:

Botanisch bermbeheer

Actie NE-L 5:

Stedelijke visievorming omtrent de toekomstige landschappelijke ontwikkelingen

Actie NE-BG 1:

Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch perken groenbeheer

Actie NE-BG 2:

Verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie van groenaanleg door particulieren

Actie NE-BG 3:

Opmaak van een groeninventaris/groenbeheersplan/bomenstructuurplan

Actie NE-BG 4:

Opstellen van een kapvergunning

Actie H-Geluid 2:

Sensibilisering van de doelgroepen rond geluidshinder (zowel passief als actief) ( SO)

Actie H-Geluid 3:

Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten

Actie H-Geluid 4:

Controle van luidruchtige bromfietsen in samenwerking met de verkeerspolitie

Actie H-Geluid 5:

Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen

Actie H-Licht 1:

Aandacht voor overbelichting

Actie H-Licht 2:

Sensibilisering rond lichthinder, met jaarlijkse actieve deelname aan de nacht van de duisternis

Actie H-Licht 3:

Mogelijke ondertekening van het ‘Charter Lichthinder’

Actie H-Bodem 1:

Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe

Actie H-Lucht 1:

Opmaken van een reglement rond het verbod op verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen (SO)

Actie H-Lucht 2:

Sensibilisering inzake oorzaken van luchtverontreiniging

Actie M 1:

Milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid

Actie M 2:

Overleg met ‘De Lijn’ waarbij de stad de noden en wensen van de bevolking duidelijk formuleert

Actie M 4:

Meer aandacht voor degelijke fietsenrekken, om zo de verplaatsing per fiets aangenamer te maken

Actie M 5:

Voorzien van veilige (stedelijke) fietspaden op plaatsen die momenteel door de fietsers als onveilig ervaren worden

Actie M 6:

Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit

Actie M 7:

Actieve deelname aan de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’

Actie E 3:

Intergemeentelijke infosessie en fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden, met ondermeer aandacht voor energiebesparende maatregelen

4.5.2.2

306

Bedrijven/KMO’s/zelfstandigen


Terwijl in de doelgroep bevolking de nadruk ligt op vlak van communicatie, ligt ze in deze doelgroep op reglementering en het controleren ervan. De belangrijkste kanalen voor deze doelgroep liggen zonder twijfel in de vergunningen. Dit is voor de stad immers een uitgelezen instrument om bedrijven bepaalde milieuvriendelijke voorwaarden op te leggen. Naast het verlenen van de vergunningen kan de stad ook toezicht en controle uitoefenen op deze vergunningen. Met deze instrumenten kunnen immers een groot aantal bedrijven bereikt worden, waarbij het wettelijk karakter voor een grotere naleving zorgt. Naast regelgeving is ook communicatie een belangrijk instrument voor het bespelen van deze doelgroep. Bedrijven kunnen aangesproken worden via het milieuloket, door het gericht aanschrijven, en door communicatie via beroepsfederaties. Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op bedrijven, KMO’s en zelfstandigen:

Actie VS-A 8:

Een duidelijk beleid voeren i.v.m. het afval afkomstig van industrie, KMO’s en zelfstandige ondernemers

Actie W-O 7:

Voeren van een gericht vergunningenbeleid met speciale aandacht voor de problematiek inzake de vetlozingen

Actie W-G 2:


Actie NE-L 2:

Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen

Actie H-Geluid 2:

Sensibilisering van de doelgroepen rond geluidshinder (zowel passief als actief) (SO)

Actie H-Licht 1:


4.5.2.3

Landbouwers

Doorheen het milieubeleidsplan blijkt dat de landbouwers voor een heel aantal thema’s aangesproken worden tot het leveren van een bijdrage in het oplossen van de heersende problematiek binnen de domeinen milieu en natuur. De stad tracht deze doelgroep voornamelijk tot actie aan te zetten door middel van subsidiëring. Verder is ook de regelgeving en controle naar deze doelgroep toe van belang. Ook communicatie vormt een belangrijk instrument naar landbouwers toe. Hiertoe worden volgende kanalen benut: milieuloket, info-avonden en de landbouwtelling. Via de raden krijgen de landbouwers bovendien inspraak in het stedelijk milieubeleid. Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op de landbouwers: Actie W-O 9:

Opmaken van een gemeentelijke verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten (SO)

Actie W-O 10:

Met de eigenaars zoeken naar mogelijke maatregelen om de oeverafkalving van de Koolhofput tegen te gaan


307

Actie NE-N 2:

Stimulatie van agrarisch natuurbeheer

Actie NE-N 3:

Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE

Actie NE-N 4:

Bescherming van specifieke broedvogelsoorten d.m.v. project ‘Buitengewone vogels’

Actie NE-N 5:

Bescherming van amfibieën door herwaardering van veedrinkpoelen

Actie NE-L 1:

Landschappelijke integratie van bedrijven door opmaak van landschapsbedrijfsplannen

Actie NE-L 2:

Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen

Actie NE-L 3:

Samenwerking met de landbouwers inzake agrarische architectuur voor bedrijfgebouwen

4.5.2.4

Scholen

Door het aanreiken van allerlei initiatieven kan de stad de scholen ertoe aanzetten voldoende aandacht te besteden aan milieuen natuureducatie. Naar deze doelgroep toe vervult de stad vooral haar taak bij de praktische organisatie van bepaalde acties, met name in het kader van de ondersteuning van natuur- en milieueducatie. Omtrent de bestaande initiatieven dient Nieuwpoort bovendien een duidelijke communicatie te voeren naar de scholen toe. Tenslotte krijgen de plaatselijke scholen ook inspraak in het stedelijke milieubeleid, dit o.a. via de MINA-raad. Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op de scholen: Actie VS-A 5:

Schoolkinderen bewust maken van de afvalproblematiek

Actie W-O 2:


Actie N-NE 6:

Medewerking aan jaarlijks terugkerende initiatieven: “Dag van de Natuur”, “Open Natuurdagen”, “36 uur Natuur”, “Week van de zee”, MOS-Groene school

Actie H-Geluid 2:


4.5.2.5

Verenigingen

Het stedelijk milieubeleid kan vorm krijgen door een actieve samenwerking met lokale verenigingen. Door middel van deze verenigingen worden immers verschillende groepen van de bevolking bereikt. Ook communicatie is een belangrijk instrument naar de verenigingen toe. Het is van groot belang dat de stad de verschillende verenigingen op de hoogte houdt van de initiatieven die ondernomen worden, zo kunnen deze eventueel deelnemen aan bepaalde acties. Deze communicatie kan ondermeer verlopen via de betrokken raden (bvb. jeugdraad, sportraad, etc.) of via de interne diensten betrokken bij de werking van de verschillende verenigingen (bvb. jeugddienst, sportdienst). Ook het milieuloket en het gericht aanschrijven van de verschillende verenigingen behoort tot de mogelijkheden.

308


Verder krijgen de lokale verenigingen via de MINA-raad ook inspraak in het stedelijk milieuen natuurbeleid. Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op verenigingen: Actie W-DW 4: Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de opvolger van het project ‘Watermeesters en en watercontracten’ en indien mogelijk intekenen op dit nieuwe project

4.5.2.6

Toeristen en recreanten

Inzake de toeristen en recreanten zal Nieuwpoort in de komende planperiode actie voeren op twee manieren. Enerzijds zal de stad trachten de toeristen te informeren en sensibiliseren inzake het milieubeleid. Hierbij zal de stad ondermeer aandacht besteden aan het afvalbeleid. Naast deze aanpak zal de stad ook trachten op te treden tegen de overlast die mogelijks veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van de vele toeristen en recreanten. Hierbij zal voornamelijk gewerkt worden rond afval- en geluidshinder. Actie VS-A 2:

Blijvend inspanningen leveren om het 10-puntenprogramma van de ‘Kustwerkgroep Afval’ in uitvoering te brengen

Actie VS-A 3:

Streven naar afvalarme evenementen

Actie VS-A 10:

Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder

W-DW 1:

Uitvoeren van een wateraudit voor nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/ nieuwbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in de eigen gebouwen doorvoeren (SO)

Actie H-Geluid 2:


Actie H-Geluid 3:

Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten

Actie H-Geluid 5:

Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen

4.5.2.7

Uitvoerders van werken (aannemers, architecten, studiebureaus)

Naar deze doelgroep toe werkt de stad o.a. via het opleggen van voorwaarden in de bestekken die de prioriteiten van de stad betreffende het milieubeleid weerspiegelen. Onder andere volgende onderwerpen kunnen hierin opgenomen worden; milieuvriendelijk productgebruik (bvb. FSC gelabeld hout, secundaire grondstoffen, pesticiden, verven en vernissen), waterbesparende maatregelen, energiebesparende maatregelen, het beperken van lichthinder, rekening houden met de ruimte voor water, etc. Verder is ook de communicatie naar deze doelgroep toe van groot belang; zo kan de stad de nodige informatie verstrekken via het milieuloket en kunnen specifieke folders en brochures verdeeld worden.


309

Volgende actie binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op de uitvoerders van werken: Actie W-O 8:

Opvolgen van de vernieuwing van de havengeul, met oog voor de problemen die mogelijks kunnen ontstaan

Actie W-G 1:


Actie W-G 2:


Actie H-Geluid 6:

Begeleiden van architecten bij de bouw van flatgebouwen teneinde speciale maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot een minimum beperken

4.5.2.8

Stadsdiensten – Interne milieuzorg

Om de eigen personeelsleden tot een milieuverantwoord gedrag aan te zetten tracht de stad hen te informeren en te sensibiliseren. Hiertoe worden volgende interne communicatiemiddelen gebruikt: het personeelsblad, intranet, interne mailing, prikborden, affichecampagnes, brochures, enz. Verder tracht de stad ook de geleverde inspanningen bekend te maken aan de bevolking. Hiertoe worden eveneens verscheidene kanalen gebruikt (info-krant, website, info-borden). Volgende acties binnen het milieubeleidsplan zijn specifiek gericht op de stadsdiensten: Actie I 1:

Grondige evaluatie van het werkvolume van de cel milieu en eventueel aanwerven van bijkomend personeel (en indien nodig materiaal) wanneer dit nodig blijkt

Actie I 2;

Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen via overleg, vormingen en publicaties

Actie I 3:

Werk maken van interne milieuzorg (SO)

Actie I 4:

Verder opvolgen van de ontwikkelingen inzake het Gewestelijk Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) en het volgen van de nodige opleidingen in dit kader (SO)

Actie I 5:

Optimaliseren van de integratie tussen de verschillende stadsdiensten

Actie I 6:

Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken

Actie I 7:

Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden

Actie I 8:

Goede werking van de MINA-raad behouden en indien mogelijk optimaliseren (SO)

Actie VS-MP 1:

Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen

Actie VS-MP 2:

Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO)

Actie VS-MP 4:

Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO)

Actie VS-IW 2:

Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep ‘Water’

Actie W-O 1:


Actie W-O 3:


310


Actie W-G 2:


Actie W-W 1:

Opvolgen van de wettelijke bepalingen rond slibruimingen en voorkomen van ruimingen waar mogelijk

Actie W-DW 1:

Uitvoeren van een wateraudit voor nieuwe stadsgebouwen (of bij herbouw/verbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in de eigen gebouwen doorvoeren (SO)

Actie W-DW 2:

Opvolgen van de watermeters in de bestaande stadsgebouwen en opmaken van een beperkte inventaris inzake de mogelijkheden voor waterbesparende middelen

Actie NE-L 4:

Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap (GRS, GRUP’s, PRUP’s, ruilverkaveling, landinrichting, natuurherstelplan, beheersplannen, gewestelijke natuurreservaten)

Actie NE-BG 1:

Aanleg en onderhoud van groenzones volgens de principes van harmonisch perken groenbeheer

Actie H-Geluid 1:

Blijvend opvolgen van de wetgeving tot het correct uitvoeren van geluidsmetingen (SO)

Actie H-Bodem 1:

Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe

Actie H-Bodem 2:

Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black point’ inzake bodemverontreiniging , de site waarop in het verleden PCN (‘Produit Chimique de Nieuport’) gelokaliseerd was

Actie M 3:

Promoten van de fiets binnen de eigen diensten

Actie M 4:

Meer aandacht voor degelijke fietsenrekken, om zo de verplaatsingen per fiets aangenamer te maken

Actie E 1:

Opmaken van een beperkte energieboekhouding

Actie E 2:

Maatregelen ter beperking van het energieverbruik in stedelijke gebouwen


311

5. Gebiedsgericht beleid


313

5.1 5.1.1

Beschrijving van de bestaande situatie Algemene beschrijving – de noodzaak van een gebiedsgericht beleid

Een gebiedsgerichte benadering van het milieubeleid beoogt een aanpak van milieuproblemen en – potenties op het niveau van specifieke gebieden om de milieukwaliteit en de algemene kwaliteit van de leefomgeving in die gebieden te beschermen of te verbeteren. Verschillende gebieden hebben immers hun eigen identiteiten, specifieke waarden of milieuproblemen en vergen dus een aangepaste aanpak (b.v. sterk vervuilde gebieden, kwetsbare natuurgebieden). De gebiedsgerichte benadering zorgt hierbij voor een specifiek plan of een geconcentreerde inzet van middelen om specifieke situaties te vrijwaren of te herstellen. Centraal in het gebiedsgericht milieubeleid staat de relatie tussen de diverse functies van een gebied (leven, wonen, weken, natuur, …) en de vereiste milieukwaliteit, naast de bestuurlijke en maatschappelijke context van het gebied. Relevante aspecten van natuur, mobiliteit, water, energie, hinder en vaste stoffen worden in samenhang op niveau van het gebied bekeken. De betrokkenheid van meerdere bestuursniveaus en beleidsvelden is hierbij essentieel. De gemeente kiest in volgende gevallen voor een gebiedsgerichte aanpak: - als problemen begrensd zijn binnen een gebied en binnen dit gebied oplossingen mogelijk zijn voor de problematiek; - als problemen niet of niet voldoende kunnen worden opgelost met een klassieke generieke aanpak; - als potenties onvoldoende kunnen bewaard blijven en er een extra bescherming noodzakelijk blijkt; - als er sprake is van meerdere met elkaar samenhangende problemen of ontwikkelingsrichtingen; - als het oplossen van problemen of het realiseren van kansrijke ontwikkelingsopties de inzet vereist van meerdere instrumenten. 5.1.2


Binnen Nieuwpoort is de term gebiedsgericht beleid een vrij nieuw begrip. Dergelijke gebieden werd tot op heden nog niet afgebakend.

5.2


De cluster ‘Gebiedsgericht beleid’ werd als een horizontale cluster opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’. Enkel gemeenten die niveau 3 ondertekenen dienen deze cluster uit te werken. Dit houdt in dat de gemeente een concreet gebiedsgericht project uitwerkt. Aangezien Nieuwpoort niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ heeft ondertekend, is zij niet verplicht om deze horizontale cluster uit te werken. De gemeente is zich echter terdege bewust van het belang van een dergelijke benadering en opteert om voor één gebied een gebiedsgericht beleid uit te werken.

5.3

Selectie van de gebieden in Nieuwpoort waarrond gebiedsgericht gewerkt zal worden

De stad Nieuwpoort wenst het sporten recreatiepark ’De Lenspolder’ een gebiedsgericht beleid uit te werken. De uitwerking van een gebiedsvisie omvat het schetsen van de huidige toestand, de gewenste lange termijnontwikkeling en een korte termijnprogramma van het gebied in kwestie. Verder verbindt de stad


314

zich er eveneens toe een breed draagvlak uit te bouwen rond het gebied in kwestie. Deze aanpak wordt hieronder verder uitgewerkt.

5.4 5.4.1

Gebied: Sport- en Recreatiepark ‘De Lenspolder’ Situatieschets

In het sporten recreatiepark ‘de Lenspolder’ zijn alle stadsdiensten en faciliteiten gehuisvest die betrekking hebben op sport en recreatie. Volgende diensten/faciliteiten zijn in het sporten recreatiepark gesitueerd: - het jeugdcentrum ‘De Panger’ - het jeugdhuis ‘De Prieze’ - de stedelijke sporten recreatiedienst - de kinderboerderij ‘De Lenspolder’ - het atletiekgebouw - het petanquegebouw - verschillende sportterreinen Door de vele verschillende activiteiten die op dit domein plaatsvinden, is dit een ontmoetingsplaats bij uitstek tussen de verschillende doelgroepen. Kinderen (en scholen) vinden hun gading op de kinderboerderij, jongeren kunnen dan weer terecht in het jeugdcentrum en het jeugdhuis. Door de aanwezigheid van de sporten jeugddienst wordt op deze locatie ook gewerkt naar verenigingen toe. Verder komen vele inwoners van Nieuwpoort, alsook toeristen in dit park sporten, wandelen, etc.

5.4.2

Visie en doelstellingen

De verschillende doelgroepen die gebruik maken van het park zorgen jammer genoeg ook voor conflicten en problemen. Zo wordt er soms lawaaihinder ervaren ten gevolge van de optredens die plaats vinden in het jeugdhuis. Op het sporten recreatiepark worden reeds geruime tijd problemen ervaren met klein vandalisme en het achterlaten van zwerfvuil. Binnen de stadsdiensten kan nog meer aandacht besteed worden aan de scheiding van afval. In de sportfaciliteiten zal de nadruk gelegd worden op het watergebruik en het duurzaam opspringen met water.

5.4.3

Acties


Gebiedsgericht beleid – Sport en Recreatiepark ‘De Lenspolder’ 5.4 Gebiedsgerichte werking Gebiedsgerichte werking

In de komende planperiode zal Nieuwpoort een gebiedsgericht beleid voeren binnen het sporten recreatiepark ‘De Lenspolder’. Hierbij zullen verschillende acties uitgevoerd worden die betrekking hebben op de verschillende clusters van


315

dit milieubeleidsplan. Alle kleinere initiatieven zullen leiden tot een beleid waaruit blijkt dat Nieuwpoort veel belang hecht aan het duurzaam omspringen met het milieu, hierbij zal zowel het productgebruik, het watergebruik, de scheiding van afval, als het voorkomen van hinder aan bod komen. Onderstaand wordt kort een overzicht gegeven van de geplande initiatieven. •

Duurzaam productgebruik Wanneer binnen het sportpark veranderingen aangebracht worden, zal gekozen worden voor duurzame materialen (bvb. zitbanken in FSC-gelabeld hout, bloembakken in gerecycleerde materialen, etc.).

•

Reductie van bestrijdingsmiddelen Binnen het reductieplan voor bestrijdingsmiddelen werd het sporten recreatiepark aangeduid als een nulzone. Sinds 2004 worden op het park dus geen bestrijdingsmiddelen meer gebruikt.

•

Afval preventie en scheiden van afval Inzake afvalpreventie zal de stad de herbruikbare bekers promoten via de jeugddienst. Mogelijks zal de stad ook enkele drinkwaterfonteinen voorzien (kinderboerderij, sportfaciliteiten,…) Ook de mogelijkheid om ook voor de bezoekers (sporters, jongeren,…) een gescheiden inzameling van afval te voorzien wordt onderzocht.

•

Duurzaam watergebruik In de verschillende sportfaciliteiten wordt dagelijks heel wat water gebruikt (toiletten, douches,etc.). Nieuwpoort zal nagaan waar mogelijks waterbesparende maatregelen kunnen doorgevoerd worden. Zo zal men waar mogelijks spaardouchekoppen en spaartoetsen installeren. Ook het mogelijk gebruik van hemelwater zal onderzocht worden. In eerste fase zal een inventaris opgemaakt worden van het waterverbruik en de mogelijke beperkende maatregelen.

•

Beperken van de geluidshinder In het verleden werd reeds meermaals geluidshinder ervaren ten gevolge van festiviteiten in het jeugdhuis. Om dit in de toekomst te vermijden zal de stad trachten actie te ondernemen in samenwerking met de jeugdraad. Hierbij wordt gestreefd naar het opstellen van een protocol waarin duidelijke afspraken gemaakt worden (o.a. inzake geluid). Ook geluidscontroles vormen een mogelijkheid.

•

Natuur- en milieueducatie De kinderboerderij, die eveneens op het sporten recreatiepark gevestigd is, neemt sinds enkele jaren de taken inzake natuur- en milieueducatie op zich. Ook in de komende planperiode zal deze werking verder gezet worden. Gezien de brand eind 2004 in de kinderboerderij dienen een aantal zake opnieuw opgebouwd te worden.

•

Communicatie Heel wat maatregelen die de stad neemt inzake milieu zijn niet, of moeilijk, zichtbaar naar de bevolking toe. Dit geldt ook voor de geplande maatregelen in het sporten recreatiepark . Zo is het bijvoorbeeld niet steeds zichtbaar dat er geopteerd werd voor duurzame producten (bvb. FSC-gelabeld hout). Ook de inspanningen inzake de reductie van bestrijdingsmiddelen zijn niet direct zichtbaar, hetzelfde geldt voor het plaatsen van spaardouchekoppen, het gebruik van hemelwater, etc.


316





Om de bevolking (en bezoekers) te wijzen op de inspanningen van de stad is er dus nood aan een duidelijke communicatie. Nieuwpoort zal dan ook de nodige aandacht besteden aan de communicatie naar de bevolking toe. Dit kan ondermeer op volgende manieren: o artikel in de infokrant ‘Nieuwpoort, uw stad’ o melding van de genomen maatregelen op een infobord bij het binnenkomen van het park o oproep aan de personen/verenigingen die gebruik maken van de faciliteiten tot het correct gebruiken van de faciliteiten (lichten doven na gebruik, sorteren van afval, correct gebruik van de spaartoetsen,…) o stickers of affichecampagnes in de betreffende gebouwen o etc. Sport- en Recreatiepark de Lenspolder – Geluid – Reductieplan bestrijdingsmiddelen – Zwerfvuil – Duurzaam watergebruik – Geluid - NME Sport- en recreatiepark ‘De Lenspolder’ Geïntegreerde aanpak op het sporten recreatiepark, door dit gebiedsgericht beleid wenst de Nieuwpoort duidelijk te tonen (zowel aan inwoners als toeristen) dat de stad werk maakt van een duurzaam milieubeleid. Bevolking, Toeristen en recreanten Stadsbestuur, Cel milieu Technische dienst, Dienst gebouwen, Groendienst Doorgevoerde maatregelen in het sportpark Communicatie rond de initiatieven die de stad doorvoerde in het sporten recreatiepark Volledige planperiode (2005-2009) Actie VS-MP 2: Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) Actie VS-MP 4: Opvolgen en uitvoeren van het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten (SO) Actie VS-A 3: Streven naar afvalarme evenementen Actie VS-A 10: Gecoördineerd optreden tegen alle vormen van afvalhinder Actie W-DW 2: Opvolgen van de watermeters in de bestaande stadsgebouwen en opmaken van een beperkte inventaris inzake de mogelijkheden voor waterbesparende middelen Actie H-Geluid 3: Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten De provincie werkt aan een gebiedsgericht beleid, hierbij wordt ook aandacht besteed aan de kustregio en de IJzermonding Lokale en regionale overheden bijstaan inzake gebiedsgericht milieubeleid

Budget wordt voorzien volgens noodzaak, afhankelijk van de weerhouden maatregelen naar aanleiding van overeenkomstig beleid. Geen extra personeel voorzien


317

6. Opvolging van het plan


319

6.1

Opvolging

Uitvoering en opvolging van de uitvoering van het milieubeleidsplan vormen na planopmaak een belangrijke verdere stap in het planningsproces. Beleidsplanning is immers niet afgelopen met het schrijven van een plan; het plan moet ook nog uitgevoerd en opgevolgd worden. Planning moet dan ook eerder beschouwd worden als een continu dynamisch proces, waarbij op regelmatige basis nagegaan wordt of de in het plan opgenomen doelstellingen en acties niet verder moeten worden geconcretiseerd en eventueel bijgestuurd worden. Er dient daarbij opgevolgd te worden of de vooropgestelde doelstellingen bereikt worden, de kosten gedragen worden en de taken opgenomen worden. De dienst die zal instaan voor de opvolging van het milieubeleidsplan is de cel milieu. Hoewel ook andere diensten betrokken zijn bij de uitvoering van het plan (zie verder), dient de opvolging gecoördineerd te worden vanuit een centraal punt. De cel milieu is daarbij de aangewezen dienst. Een document bij uitstek voor de opvolging van het milieubeleidsplan wordt gevormd door het milieujaarprogramma. - In dit document kunnen de acties worden geconcretiseerd en de organisatie van de uitvoering van het milieubeleid worden uitgewerkt naar personeel, betrokkenen, middelen, kosten, …toe. Het voldoende concreet en meetbaar formuleren van wat men wil bereiken kan daarbij de opvolging vergemakkelijken. Door de koppeling naar de begroting wordt een zekerheid van financiering en bijgevolg uitvoering ingebouwd. - Het milieujaarprogramma stelt de stad bovendien in staat om het beleidsplan bij te sturen of in te spelen op nieuwe wetgeving of op nieuwe verplichtingen waaraan de stad dient te voldoen. - In het MJP zal verder jaarlijks een overzicht gegeven worden van de acties die het voorgaande jaar werden uitgevoerd en van de acties die gepland worden voor het komende jaar. Zo vormt het milieujaarprogramma ook een voortgangsrapport die een tussentijdse evaluatie mogelijk maakt. Het verzekert daarbij de continuïteit. - Als laatste vormt het MJP als communicatief instrument een schakel tussen de stad enerzijds en de bevolking en doelgroepen anderzijds.

6.2

Uitvoering

De uitvoering van het milieubeleidsplan is geen taak van de cel milieu alleen. De cel milieu zal waken over de uitvoering van het plan, maar de realisatie van een aantal acties dient ook te gebeuren door andere diensten welke de bevoegdheid voor een bepaalde materie dragen, bvb. onderhoud van het groen, de onbevaarbare waterlopen, het beheer van het rioolstelsel, … Via de organisatie van goede samenwerking en het ambtelijk overleg dat op geregelde tijdstippen bijeenkomt (zie cluster instrumentarium, deel integratie), kan de dagdagelijkse uitvoering van het plan door de diverse diensten goed opgevolgd worden en wordt snelle bijsturing mogelijk. Op dit overleg kunnen: - acties verder geconcretiseerd worden - afspraken gemaakt worden m.b.t. verantwoordelijken, doelstellingen en timing - timing en middelen bijgestuurd worden - nieuwe wetgevingen en mogelijkheden ingepast worden Via dit overleg wordt de integratie van milieu in de andere beleidsdomeinen bewerkstelligd, wat een noodzakelijke voorwaarde is om het milieubeleidsplan uit te kunnen voeren. In het overleg zitten onder meer de dienst algemene zaken, de cel stedenbouw, de cel wegenis en riolering, de cel gebouwen en de cel milieu. Daarnaast worden in Nieuwpoort indien de noodzaak zich voordoet ook specifieke interne werkgroepen opgericht.


320

7. Bijlagen


321

Bijlagen Bijlage 1:

Overzicht van de geplande acties per cluster

Bijlage 2:

Relatie tussen de acties in het gemeentelijk milieubeleidsplan en het provinciaal en gewestelijk milieubeleidsplan, per cluster

Bijlage 3:

Verklarende woordenlijst

Bijlage 4:

Lijst met scheikundige symbolen

Bijlage 5:

Knelpuntennota – Cel milieu

Bijlage 6:

Waterkwaliteit in Nieuwpoort Figuur 1 – Prati-index Figuur 2 – BBI Figuur 3 - MAP- meetnet Figuur 4 - Waterbodemmeetnet

Bijlage 7:

Achtergrondinformatie voor de cluster Natuur

Bijlage 8:

Referentielijst


322

B I J L A G E 1 : O V E R Z I C H T S T A B EL

Code

V A N D E G E P L A N D E A C T I E S PE R C L U S T E R

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen

Instrumentarium - Cel milieu a) Geen extra kost wanneer gekozen wordt voor interne reorganisatie en/of jobstudent

Grondige evaluatie van het werkvolume van de cel milieu en eventueel I1

aanwerven van bijkomend personeel (en

Stadsbestuur

Personeelsdienst

2005

Gepland

het nodige materiaal) wanneer dit nodig

b) Aanwerven extra kracht is afhankelijk van het niveau en statuut c) Aankoop materiaal = 879/124-02 afhankelijk van de evolutie milieuwetgeving

blijkt

a) Overleg brengt geen extra koste met zich mee Op de hoogte blijven van recente I2

ontwikkelingen via vormingen en

Cel milieu

Volledige

-

planperiode

publicaties

Lopend

b )Vorming en/of inschrijvingskosten komen op art. 138/123-17 c) Kost aankoop boeken komen op art. 879/123-19

Instrumentarium - MINA-werkers (Geen specifieke acties)

Instrumentarium - Interne milieuzorg

I3

Werk maken van interne milieuzorg

Stadsbestuur, Cel Milieu

Alle personeelsleden,

Volledige

gebouwverantwoordelijken

planperiode

Geen extra kost gezien dit door Lopend

administratieve maatregelen en overleg zal gebeuren

Instrumentarium - Inventarissen en MMIS I4

Verder opvolgen van de ontwikkelingen inzake het Gewestelijk Milieu

Vlaams Gewest, Cel milieu


Cel wegenis en riolering

323

Afhankelijk van de termijnplanning

Lopend

Opleidingskosten komen op art.

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Management Informatie Systeem

van de hogere

(MMIS) en het volgen van de nodige

overheid

Stand van zaken

Middelen 138/123-17

opleidingen in dit kader (SO) Instrumentarium – Integratie

I5


Stadsbestuur

Volledige

-

planperiode



Instrumentarium - Toezicht Overleg met de politie inzake toezicht, I6

om zo te komen tot gecoördineerde

Stadsbestuur, Cel milieu

afspraken

Milieu-inspectie, OVAM,

Volledige

zeevaartpolitie

planperiode

Geen extra kost gezien dit door Gepland


Instrumentarium – Samenwerkingsverbanden

I7

Verder zetten va de huidige samenwerkingsverbanden

Alle organisaties en Stadsbestuur

instanties betrokken in de samenwerkingsverbanden

Volledige planperiode



Instrumentarium - Milieuraad Het stadsbestuur zal voor de

Goede werking van de MINA-raad I8

behouden, en indien mogelijk

MINA-raad

Cel Milieu, stadsbestuur

optimaliseren


Lopend

volledige planperiode een jaarlijkse toelage aan de milieuraad toekennen van € 745

Instumentarium – Participatie Jaarlijks uitreiken van een ‘Groene I9

Pluim’ aan een persoon, bedrijf of vereniging die zich verdienstelijk

2005, indien Stadsbestuur, MINA-raad

positief

-

geëvalueerd

opstelde voor het milieu


jaarlijkse actie

324

Er wordt een milieuverantwoord Gepland

geschenk gekocht (max 30 €) via de milieuraad

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen

Vaste Stoffen – Milieuverantwoord Productgebruik

VS-MP 1

Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen


Volledige

Aankoopdienst

planperiode

Het milieuverantwoord productgebruik in VS-MP 2

de eigen diensten blijvend stimuleren


Volledige

Alle stadsdiensten

planperiode

(SO)

Geen extra kost gezien dit door Gepland

overleg zal gebeuren Eventuele meerkost kan ontstaan Lopend

Toelagen voor biologische

milieuverantwoord productgebruik door middel van sensibilisering en

door aankoop van milieuverantwoorde producten

Bevolking aanzetten tot VS-MP 3

administratieve maatregelen en


subsidiëring (bestrijdingsmiddelen en

Milieuraad,

Volledige

Stedenbouwkundige dienst

planperiode

bestrijdingsmiddelen worden Lopend

geregeld via rekening milieuraad. Toelagen bij aankoop FSC gelabeld

duurzaam hout)

hout komt op art. 922/331-01 Kosten vorming/opleiding ploegbazen/arbeiders art. 766/123-17

Opvolgen en uitvoeren van het decreet VS-MP 4

houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door

Volledige Stadsbestuur

planperiode –

Groendienst - provincie

Geleidelijke

de openbare diensten (SO)

Aankoop bosmaaier met stalen draad Lopend

zodat onkruid op moeilijk toegankelijke plaatsen mechanisch

afbouw

kan verwijderd worden Art. 766/744-51

Vaste Stoffen – Afval

VS-A 1


Kringloopcentrum – Stadsbestuur

Volledige

Jeugddienst -

planperiode

Compostmeesters

Lopend

Blijvend inspanningen leveren om het VS-A 2

10-puntenprogramma van de ‘Kustwerkgroep Afval’ in uitvoering te

Stadsbestuur

Partners binnen de

Volledige

Kustwerkgroep Afval

planperiode

brengen


325

Betreft acties in eigen regie zonder meerkost

Enkel de extra ophaling van PMD Lopend

tijdens de zomermaanden in de toeristische zone zorgt voor een

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen jaarlijkse meerkost

VS-A 3

Streven naar afvalarme evenementen


Dienst toerisme, I.V.V.O.


Afvalarme evenementen betekenen Gepland

een minkost voor de stad. De scheiding van afval is geen meerkost. Stimuleren zal gebeuren door

VS-A 4

Stimuleren van het afvalarm/ecologisch tuinieren

Cel milieu

Volledige

Provincie

planperiode

Gepland

affiches, stedelijk infoblad, pers, evenementen, compostmeesters zodat hier geen meerkost is

VS-A 5

Schoolkinderen bewust maken van de afvalproblematiek


Plaatselijke scholen,

Volledige

parkwachters

planperiode

Gepland De kosten voor de uit te voeren werken aanleg nieuw containerpark en leveringen toebehoren werd

Afwerking tegen VS-A 6

Aanleggen van een nieuw containerpark

Stadsbestuur

2006-2007

IVVO

(aanbesteding op

Gepland

08-07-2005)

geraamd op € 781.210,5 (BTW) art. 876/721-60 en 876/722-60 (Infrastuctuurwerken en receptie-infra 713.571,50 € en containers 67.639,00 €)

VS-A 7

Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFT-afval

Na afwerking van Stadsbestuur, Cel milieu

IVVO

VS-A 6 (gepland

Een duidelijk beleid voeren i.v.m. het VS-A 8

afval afkomstig van industrie, KMO’s en

Stadsbestuur

Volledige

IVVO

planperiode

zelfstandige ondernemers Voeren van samenhangende en VS-A 9

doorgedreven communicatie betreffende

Gepland

Budget nog nader te bepalen

in 2006-2007)

Stadsbestuur, cel milieu

Communicatieambtenaar

het afvalbeleid


326


Dit beleid wordt gecommuniceerd Gepland

met eigen middelen (folder, pers, stedelijk infoblad) Dit beleid wordt gecommuniceerd

Gepland

met eigen middelen (folder, pers, stedelijk infoblad

Code

VS-A 10

Titel

Gecoördineerd optreden alle vormen van afvalhinder

Initiatiefnemer

Stadsbestuur

Aanstellen van een netheidsbeheerder VS-A 11

die o.a. een aantal taken inzake

Volledige

Politie

planperiode

Volledige

diensten bvb. provincie

planperiode

West-Vlaanderen

Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende

Timing

Cel milieu, betrokken Stadsbestuur

afvalhinder op zich neemt

VS-A 12

Betrokkenen

Natuurpunt, Coördinatiepunt Stadsbestuur, Cel milieu

partners

Geïntegreerd Kustzonebeheer, provincie


Stand van zaken

Gepland

Middelen a)

overleg met politiezone Westkust – geen extra middelen

b)

mogelijkheid tot aanstellen personeelslid om administratieve boetes toe te kennen

Geraamde jaarlijkse kostprijs Gepland

personeelslid 10.300 € art. 87503/111-02 Coördinatie gebeurt in eigen regie

Gepland

(NME KB) Eventuele beloningen worden geregeld via milieuraad.

- 2006: uitwerken van de actie VS-A 13

Begeleiden van thuiscomposteerders

Cel milieu

Compostmeesters

- 2007: uitvoeren

Gepland

van de thuis-

Budget voor de kleine beloning, te voorzien in 2007.

bezoeken Water - Integraal waterbeleid Uiterlijke Stadsbestuur, milieuambtenaar, technische

Verderzetting van de DuLoW-IW 1

waterplannen in

Vlaams Gewest - provincie

dienst, dienst ruimtelijke ordening, Polders,

deelbekkenbeheerplannen

Werkgroep Water

vaststelling en

Eénmalige kost, opmaak van het

bekendmaking

deelbekkenbeheerplan voor

deelbekkenbehee rplannen op 22-

Lopend

Veurne-Ambachte en Gistel-Ambacht Het nodige budget dient voorzien te

12-2006

worden voor het uitvoeren van de in

(afhankelijk van

de plannen opgenomen acties

hogere overheid)

W-IW 2

Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep Water

Alle diensten die deel uit Stadsbestuur


maken van de werkgroep ‘Water’

327


Lopend

Geen extra middelen voorzien

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen

Water – Oppervlaktewater Goede samenwerking met de overige W-O 1

waterbeheerders (o.a. ‘Polder

Stadsbestuur

Noordwatering Veurne’) behouden

Polderbestuur en overige

Volledige

waterbeheerders

planperiode

Bestaande acties inzake W-O 2

oppervlaktewaterbeheer verder


Volledige

Plaatselijke scholen

planperiode

opvolgen (SO)

W-O 3


Stadsbestuur, Technische

Aquafin, Studiebureau dat de

dienst

databank opmaakt

Lopend

Betreft hier oa. toekennen van Lopend

W-O 4

verkregen subsidies) zal Nieuwpoort

Kosten worden geraamd op Eind 2005

Gepland

Per rioleringsproject moet gerekend Stadsbestuur

Technsche dienst, VMM


Lopend

Stadsbestuur

riolering

Volledige

Technische dienst, Cel milieu, Betrokken aannemers

Opvolgen van de afbakening van de W-O 6

worden op een meerkost van de helft van de klassieke investeringskosten, ( ontdubbeling moet gerealiseerd).

Uitwerken van een degelijk systeem ter controle van de aansluiting op de

96.434,58 € BTW incl. en voorzien onder art. 877/733-60

opteren voor een gescheiden stelsel

W-O 5

premies aanleg hemelwaterputten, infiltratietechnieken, IBA’s

Waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de


zuiveringszones, indien nodig verfijnen

Stadsbestuur, Cel milieu,

van deze zones op gemeentelijk niveau

Dienst Gemeentewerken

planperiode

Gepland

Voorstellen naar cbs en coördinatie gebeurt in eigen regie

Afhankelijk van de timing van de

VMM, Aquafin

Gepland

Geen extra middelen

Gepland

Controle gebeurt door eigen diensten

Gepland


betrokken actoren

(SO) Voeren van een gericht W-O 7

vergunningenbeleid met speciale aandacht voor de problematiek inzake


Technische dienst

Stadsbestuur

Polderbesturen


vetlozingen W-O 8

Opvolgen van de vernieuwing van de


Afhankelijk van de

328

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

havengeul, met oog voor de problemen

planning die

die mogelijks kunnen ontstaan

gehanteerd wordt

Stand van zaken

Middelen

voor het vernieuwen van de havengeul Opmaken van een gemeentelijke W-O 9

verordening met betrekking tot het


Dienst gemeentewerken

Juni 2005

Gepland

2008

Gepland

overwelven van baangrachten (SO)

maatregelen om de oeverafkalving van

stedenbouw naar gemeenteraad

AMINAL Afd. Water, prov.

Met de eigenaars zoeken naar mogelijke W-O 10

Dossier op te maken door cel

Stadsbestuur

de Koolhofput tegen te gaan

W-Vl., Landbouwers met percelen aangrenzend aan


de Koolhofput Water – Grondwater Onderzoek naar koppeling

Verminderen van de verspilling van W-G 1

grondwater door bronbemaling bij

Stadsbestuur

Volledige

Bevolking (Bouwheren)

planperiode

bouwwerken

Gepland

Eigen bouwwerken: afhankelijk van

o.a. door het gebruik van waterdoorlatende verhardingen (zowel

bronbemalingsdocument (cfr. Knokke-Heist)

Infiltratie van hemelwater bevorderen, W-G 2

bouwvergunning en

Stadsbestuur

bij eigenbouwwerken, bij bedrijven als

Cel milieu, dienst gebouwen,

Volledige

technische dienst

planperiode

de projecten Gepland

Bevolking: via toelagen Bedrijven: via bouwvergunning

naar de bevolking toe) Water – Waterbodem Opvolgen van de wettelijke bepalingen W-W 1

rond slibruimingen en voorkomen van

Er wordt gewacht op een ministeriële

Cel milieu, Technische Stadsbestuur

ruimingen waar mogelijk

dienst, Werkgroep Water, Polders, provincie


Gepland

omzendbrief. Daarna kan per project een kostenraming uitgevoerd worden. Slib en erosievoorkoming gebeurt


329

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen door betoelaging akkerrandbeheer

Water – Erosie (Geen specifieke acties)

Water - Duurzaam watergebruik Uitvoeren van een wateraudit voor de nieuwe stadsgebouwen (of bij W-DW 1

herbouw/verbouw) en waar mogelijk

Cel milieu, Technische Stadsbestuur

dienst, Werkgroep Water, Polders, Provincie

waterbesparende maatregelen in de


Budget wordt opgenomen in de Gepland

bestekken van de specifieke projecten

eigen gebouwen doorvoeren (SO) Opvolgen van de watermeters in de bestaande stadsgebouwen en opmaken W-DW 2

van een beperkte inventaris inzake de


mogelijkheden voor waterbesparende

Dienst gebouwen,

Volledige

Werkgroep Water

planperiode

Gepland


Lopend

Via affiches, pers, stedelijk infoblad.

middelen W-DW 3

W-DW 4

De bevolking aanzetten tot duurzaam watergebruik

Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de opvolger van het

Cel milieu


Volledige

Werkgroep Water

planperiode

Afhankelijk van de mogelijke

Afhankelijk van de

WWF, deelnemende plaatselijke organisaties

termijnplanning

Gepland

uitwerking van het project

die WWF hanteert

Natuurlijke entiteiten - Natuur

NE-N 1

NE-N 2


Stimulatie van agrarisch natuurbeheer




Polder Noordwatering

Volledige

Veurne, provincie, Vlaams

planperiode,

Gewest, Technische dienst,

afhankelijk van de

Milieuraad, VLM, AWZ

prioriteit Volledige

VLM

planperiode

330

Meeste grootschalige projecten zijn Lopend

afgewerkt. Blijven over: maken educatieve panelen, borden, enz….

Lopend

Afhankelijk van de reeds afgesloten VLM-beheersovereenkomsten

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen Verder zetten toelage 5

NE-N 3

Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE


Volledige

/

planperiode

Lopend

€/boom/knotbeurt Verder zetten actie behaag het landschap - Bij controle kerkuilenbakken wordt

Bescherming van specifieke NE-N 4

broedvogelsoorten dmv project ‘Buitengewone vogels’

Milieuraad, Technische

technisch bijstand verleend door

dienst, omliggende steden

stadsbestuur

en gemeenten, Natuurpunt,

- Vergoeding vervoer gekwetste

Cel milieu, Natuurwerkgroep

Natuurfonds Westland,

Volledige

‘De Kerkuil’, provincie

Proclam, AMINAL Afdeling

planperiode

Lopend

vogels wordt geregeld door milieuraad

Natuur, Duinenwacht,

- Landbouwers kunnen gratis

Regionaal Landschap IJzer

wildredders ter beschikking krijgen

en Polder

- Verder zetten verkoop van nestkasten tegen gunstig tarief Aanleg educatieve poelen:

Milieurad, Natuurpunt, NE-N 5


Cel milieu

2005-2006

Technische dienst,

Geleide bezoeken

Kinderboerderij de

Gepland

van scholen aan

Lenspolder

Voorstel uitwerken betoelagingsreglement

poelen: 20062009

Technische dienst,

Medewerking aan de jaarlijks

Milieuraad, provincie, vzw

terugkerende initiatieven ‘Dag van de NE-N 6

Natuur’, ‘Open Natuurdagen’, ’36 uur

Kinderboerderij

natuur’, ‘Week van de zee’ en MOS /


Volledige

Natuurwerkgroep ‘De

planperiode

Bekendmaking en coördinatie Lopend

gebeurt door personeel van de kinderboerderij (NME)

Kerkuil’, Natuurpunt, cel

Groene school

NE-N 7

‘De Boot’, Scholen, VLIZ,

milieu Cel milieu


Provincie, Vlaams Gewest

331


Gepland

Geen extra middelen

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Groendienst, Milieuraad, NE-N 8


Landbouwers, Cursisten


bermbeheer, Vrijwilligers

Stand van zaken

Middelen Inschrijven in bestek onderhoud


Gepland

bermen Maken van educatieve borden om te plaatsen bij waardevolste bermen

Natuurlijke entiteiten – Landschap Landschappelijke integratie van NE-L 1

bedrijven door opmaak van

Dienst stedenbouw, Stadsbestuur, Cel milieu


landschapsbedrijfsplannen

(Proclam)

Landschappelijke integratie van NE-L 2

bedrijven door controle op de aanleg van


groenschermen Samenwerking met landbouwers inzake NE-L 3

agrarische architectuur voor


bedrijfsgebouwen NE-L 4

Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap

Cel milieu

toekomstige landschappelijke

Cel milieu

planperiode

Dienst stedenbouw,

Volledige

Provincie

planperiode

Dienst stedenbouw, Cel

Volledige

milieu, Proclam

planperiode

Dienst stedenbouw, VLM,

Volledige

AMINAL Afdeling Natuur

planperiode

Stedelijke visievorming omtrent NE-L 5

Volledige

Volledige

Dienst stedenbouw

planperiode

ontwikkelingen

Gepland

Voorstellen uit te werken door cel stedenbouw

Gepland

Controle gebeurt in eigen regie.

Gepland

Geen extra middelen

Lopend

Geen extra middelen

Gepland

Geen extra middelen

Natuurlijke entiteiten – Bos en groen Opleiding en vormingskosten

Aanleg en onderhoud van groenzones NE-BG 1

volgens de principes van harmonisch


parken groenbeheer

NE-BG 2

Verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie

Groendienst, Technische

Volledige

dienst, Dienst stedenbouw

planperiode

Gepland

personeel Bij heraanleg of het voorzien van nieuwe groenzones



Dienst stedenbouw,

Volledige

332

Gepland

Opmaak van stedelijk reglement of afsprakennota om privé

Code

Titel

Initiatiefnemer

van groenaanleg door particulieren

Betrokkenen

Timing

provincie

planperiode

Stand van zaken

Middelen gevelaanplanting in goede banen te leiden. Bomenstructuurplan opmaken in

NE-BG 3

Opmaak van een groeninventaris / groenbeheersplan / bomenstructuurplan


Groendienst, Technische

Volledige

dienst

planperiode

eigen regie en in overleg met Gepland

wijkraden. Opdracht tot opmaak van digitale groeninventarisatie.

Opstellen van de vergunning in NE-BG 4


Stadsbestuur, Groendienst

Cel milieu

2005,

Gepland

sensibilisering

Opstellen in eigen regie geen extra kost.

2006-2009 Hinder - Geluid Blijvend opvolgen van de wetgeving tot H-Geluid 1

het correct uitvoeren van

De organisaties die instaan Cel milieu

geluidsmetingen (SO)

de ijking van de sonometer

Sensibilisering van de doelgroepen rond H-Geluid 2

geluidshinder (zowel actief als passief)

Horecavereniging Stadsbestuur, Cel milieu

(SO)

inzake de geluidshinder ten gevolge van


festiviteiten H-Geluid 4

H-Geluid 5

Controle van luidruchtige bromfietsen in samenwerking met de verkeerspolitie Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in

Nieuwpoort-Bad, Jeugdraad, Milieuraad

Meer aandacht voor de reglementering H-Geluid 3

voor de vorming ter zake en

planperiode


Organisatoren van

Volledige

activiteiten

planperiode Volledige


Politie


Afvalintercommunale IVVO


Volledige

planperiode

333


Lopend

IJking van de geluidsmeter: € 100

Geen extra kost gezien alles kan Gepland

plaatsvinden binnen eigen regie (affiches, pers, stedelijk infoblad) Toepassen van afwijking op KB

Gepland

elektronisch versterkte muziek, geen extra middelen voorzien

Gepland

Gepland

Geen extra middelen voorzien Geen extra middelen, kosten worden gedragen door de betrokken firma

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen

de glasbollen Begeleiden van architecten bij de bouw van flatgebouwen teneinde speciale H-Geluid 6

maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot een minimum

Stadsbestuur, Dienst stedenbouw

Volledige

/

planperiode

Opleggen van voorwaarden via de Gepland

bouwvergunning, geen extra middelen voorzien

beperken Hinder –Geur (Geen specifieke acties)

Hinder – Licht Invenaris 2005 Knelpuntenbespre H-Licht 1



kding 2006

Milieuraad

Gepland


Aanpak 2007 Evaluatie 2008 Energieleverancier, Sensibilisering rond lichthinder, met H-Licht 2

jaarlijks actieve deelname aan de nacht

Uitschakelen van verlichting

Bedrijven, Middenstanders, Stadsbestuur, Cel milieu

van de duisternis

Boden Beter Leefmilieu,

Jaarlijkse actie

Gepland

Vereniging voor

Provincie, Bond Beter H-Licht 3

‘Charter Lichthinder’


monumenten tijdens nacht van de duisternis

sterrenkunde

Mogelijke ondertekening van het

bepaalde openbare gebouwen en/of

Leefmilieu, Vereniging voor sterrenkunde (Platform

Geen budget vereist voor de 2005

Gepland

ondertekening, mogelijks wel voor acties

lichthinder) Hinder – Bodem H-Bodem 1

Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en



Technische dienst,

Volledige

Betrokken aannemers,

planperiode

334

Lopend

Kosten grondverzet per project meer dan 250 m3 begrotingsartikel

Code

Titel

Initiatiefnemer

vervullen van een voorbeeldfunctie naar

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

OVAM

Middelen 421/733-60

de bevolking toe Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black point’ inzake H-Bodem 2

bodemverontreiniging, de site waarop in

Alle eigenaars van de site Stadsbestuur

het verleden PCN (‘Produit Chimique de

‘PCN’, OVAM, Bodemsaneringdeskundige

Nieuport’) gelokaliseerd was

Afhankelijk van de vorderingen van het

Lopend


Lopend


Gepland


Gepland


Gepland


Gepland

Afhankelijk van de genomen beslissing inzake de fietsvergoeding

Gepland


saneringsproject

Hinder – Lucht Afhankelijk van de termijn

Opmaken van een reglement rond het H-Lucht 1

verbod op verbranding in open lucht van

Stadsbestuur

waarbinnen het

Politie

reglement van de

plantaardige afvalstoffen (SO)

hogere overheid beschikbaar is

H-Lucht 2


Cel milieu

Provincie, Vlaams Gewest,

Volledige

bevoegde diensten

planperiode

Mobiliteit M1


Vlaams Gewet, Stadsbestuur, Cel milieu

Jaarlijkse toetsing

Dienst mobiliteit

vanaf 2005 Volledige

Overleg met ‘De Lijn’ waarbij de stad de M2

noden en wensen van de bevolking

Stadsbestuur

planperiode,

De Lijn

overleg volgens

duidelijk formuleert

M3 M4

Promoten van de fiets binnen de eigen diensten Meer aandacht voor degelijke

noodzaak Stadsbestuur, Cel milieu Stadsbestuur


Dienst mobiliteit,

Volledige

Personeelsdienst

planperiode

Technische dienst (dienst

Inventaris: 2005

335

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

fietsenrekken, om zo de verplaatsingen

wegen), Dienst

Verbeteringswerk

per fiets aangenamer te maken

stadsgebouwen

en: 2006-2009

Voorzien van veilige (stedelijke) M5

fietspaden op plaatsen die momenteel door de fietsers als onveilig ervaren

Stand van zaken

Middelen

Afhankelijk van Stadsbestuur

Technische dienst (dienst

planning

wegen)

toekomstige

worden

Gepland

Afhankelijk van toekomstige projecten

projecten Actie gepland

M6

Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit


Milieuraad, Jeugdraad,

voor 2005, indien

Dienst mobiliteit, Autopia,

succesvol

Deelnemende organisaties

mogelijks

Gepland

Geen extra middelen voor organisatie voordracht Autopia

herhaling Eerste deelname wordt gepland in M7

Actieve deelname aan de actie ‘met belgerinkel naar de winkel’


UNIZO, Plaatselijke

2006, indien

handelaars, Bond Beter

positief

Leefmilieu

geëvalueerd

Gepland

Geen extra middelen

wordt de actie jaarlijks herhaald Energie Start van de actie in 2005, eerste E1

Opstarten van een beperkte energieboekhouding

Stadsbestuur

evaluatie in 2006,

Gedis, de gebouwverantwoordelijken

mogelijke

2005: Geen extra middelen voorzien, Gepland

mogelijks noodzakelijk bij uitbreiding van het aantal gebouwen

uitbreiding in de verdere planperiode

E2

Maatregelen ter beperking van het energieverbruik in stedelijke gebouwen

Stadsbestuur


Volledige

Dienst gebouwen

planperiode

336

Gepland

Afhankelijk van de voorgestelde maatregelen naar aanleiding van

Code

Titel

Initiatiefnemer

Betrokkenen

Timing

Stand van zaken

Middelen energie audits

E3

Intergemeentelijke infosessie en

Gemeenten De Panne,

fietstocht langsheen praktijkvoorbeelden,

Koksijde, Veurne

met ondermeer aandacht voor

Cel milieu

energiebesparende maatregelen

Voorbereiding van

Organisaties die instaan voor de voordrachten

de actie in 2005,

Budget wordt voorzien volgens Gepland

uitvoering in 2006

noodzaak (in overleg met overige organisatoren)

Burgers en doelgroepen

D1

D2

Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen



Communicatie-ambtenaar,

Volledige

Informaticus

planperiode Volledige

Alle doelgroepen

planperiode

Lopend

Gepland

Budget wordt voorzien volgens noodzaak Budget wordt voorzien volgens noodzaak

Gebiedsgericht beleid

G1

Gebiedsgericht beleid – Sport- en recreatiepark ‘De Lenspolder’



Technische dienst, deinst

Volledige

gebouwen, Groendienst

planperiode

337

Afhankelijk van de weerhouden Gepland

maatregelen naar aanleiding van overeenkomstig beleid.

BIJLAGE 2 :

Code

RELATIE TUSSEN DE ACTIES IN HET GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN EN HET PROVINCIAAL EN GEWESTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, PER CLUSTER

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Instrumentarium - Cel milieu Grondige evaluatie van het werkvolume van de I1

cel milieu en eventueel aanwerven van bijkomend personeel (en het nodige materiaal)

Niet van toepassing

Niet van toepassing

wanneer dit nodig blijkt

I2

Op de hoogte blijven van de recente ontwikkelingen via vormingen en publicaties

Uitbouwen van een ondersteunend beleid met o.a. Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO), andere overlegfora en verder uitbouwen van het

Actie 100, Actie 101

aanspreekpunt lokale overheden. – Project 31 Instrumentarium - MINA-werkers (Geen specifieke acties)

Instrumentarium - Interne milieuzorg I3

Werk maken van interne milieuzorg

Actie 98, Actie 101

Niet van toepassing

Instrumentarium - Inventarissen en MMIS Verder opvolgen van de ontwikkelingen inzake I4

het Gewestelijk Milieu Management Informatie Systeem (MMIS) en het volgen van de nodige

Project 36: Informatiebeheer, Milieu Management Informatiesysteem

Niet van toepassing

(MMIS)

opleidingen in dit kader Instrumentarium – Integratie I5



Niet van toepassing

Integrale milieubeleidsplanning stimuleren

339

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Instrumentarium - Toezicht I6

Overleg met de politie inzake toezicht, om zo te komen tot gecoördineerde afspraken

Doorheen het MINA-plan 3 komt de toezichtsfunctie van de gemeenten

Niet van toepassing

verschillende keren aan bod

Instrumentarium – Samenwerkingsverbanden

In het Provinciaal Milieubeleidsplan zit de samenwerking I7

Verder zetten van de huidige samenwerkingsverbanden

-

Samenwerking met lokale en provinciale besturen

-

Ondersteuning van gebiedsgericht werken van regionale en lokale overheden

-

De actieve rol versterken van de milieuen natuurverenigingen en socioculturele organisaties

-

Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO) en andere overlegfora

tussen provincie en gemeenten als een rode draad door heel het plan. Acties specifiek gericht naar de doelgroep gemeenten zijn terug te vinden onder 3.3 Gemeenten.

Instrumentarium - Milieuraad I8

Goede werking van de MINA-raad behouden en indien mogelijk optimaliseren (SO)


Participatie op lokaal vlak bevorderen

Instumentarium – Participatie Jaarlijks uitreiken van een ‘Groene Pluim’ aan I9

een persoon, bedrijf of vereniging die zich

Niet van toepassing

Niet van toepassing

verdienstelijk opstelde voor het milieu Vaste Stoffen – Milieuverantwoord Productgebruik VS-MP 1

VS-MP 2

VS-MP 3

Advies inwinnen bij de cel milieu inzake de aankoop van bepaalde goederen Het milieuverantwoord productgebruik in de eigen diensten blijvend stimuleren (SO) Bevolking aanzetten tot milieuverantwoord productgebruik door middel van sensibilisering


Actie 12

Niet van toepassing

Actie 12

Niet van toepassing

Actie 12

Niet van toepassing

340

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

en subsidiëring (bestrijdingsmiddelen en duurzaam hout) Opvolgen en uitvoeren van het decreet VS-MP 4

houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de openbare diensten

Decreet houdende de vermindering van het gebruik van

Actie 99, Actie 12

bestrijdingmiddelen door de openbare diensten

(SO) Vaste Stoffen – Afval VS-A 1


Actie 15, Actie 22

Project 12: Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007

Actie 32

Niet van toepassing

Actie 131

Niet van toepassing

Actie 108

Niet van toepassing


Niet van toepassing

Actie 16


Actie 14


Actie 115

Niet van toepassing

Actie 25


Blijvend inspanningen leveren om het 10VS-A 2

puntenprogramma van de ‘Kustwerkgroep Afval’ in uitvoering te brengen

VS-A 3 VS-A 4

VS-A 5 VS-A 6 VS-A 7

Streven naar afvalarme evenementen Stimuleren van het afvalarm/ecologisch tuinieren Schoolkinderen bewust maken van de afvalproblematiek Aanleggen van een nieuw containerpark Stapsgewijze invoering van een selectieve inzameling van GFT-afval Een duidelijk beleid voeren i.v.m. het afval

VS-A 8

afkomstig van industrie, KMO’s en zelfstandige ondernemers

VS-A 9

Voeren van samenhangende en doorgedreven communicatie betreffende het afvalbeleid


341

Code VS-A 10

Titel Gecoördineerd optreden alle vormen van afvalhinder

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Actie 23

Niet van toepassing

Actie 23

Niet van toepassing

Actie 23


Actie 15

Niet van toepassing

Aanstellen van een netheidsbeheerder die o.a. VS-A 11

een aantal taken inzake afvalhinder op zich neemt

VS-A 12 VS-A 13

Actieve deelname aan zwerfvuilacties in samenwerking met verschillende partners Begeleiden van thuiscomposteerders

Water - Integraal waterbeleid W-IW 1 W-IW 2

Verderzetting van de DuLo-waterplannen in deelbekkenbeheerplannen Optimaliseren van de gemeentelijke werkgroep Water

Actie 33

Opmaak deelbekkenbeheerplannen

Niet van toepassing

(Decreet integraal waterbeleid)

Water – Oppervlaktewater Goede samenwerking met de overige W-O 1

waterbeheerders (o.a. ‘Polder Noordwatering

Actie 33

Veurne’) behouden

W-O 2

W-O 3

Bestaande acties inzake oppervlaktewaterbeheer verder opvolgen (SO) Uitbouwen van een rioleringsdatabank

Actie 100

Niet van toepassing

W-O 4

Nieuwpoort opteren voor een gescheiden

-

Vrije vismigratie mogelijk maken in zoveel mogelijk prioritaire waterlopen

-

Duurzaam watergebruik verhogen

-

Gemeenten ondersteunen via de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’

Verontreiniging van oppervlaktewater - Subsidiëringsprogramma’s Niet van toepassing

bijsturen en de subsidies voor de gemeentelijke rioleringen en gemeentelijke KWZI’s verhogen

stelsel


Natuurlijke werking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren

Project 14: Zuivering huishoudelijk afvalwater

Waar dit praktisch haalbaar is (ondermeer afhankelijk van de verkregen subsidies) zal

-

342

Code W-O 5

Titel Uitwerken van een degelijk systeem ter controle van de aansluiting op de riolering

Provinciaal MBP

MINA Plan 3 Verontreiniging van oppervlaktewater – Controle op niveau van de

Niet van toepassing

individuele burger vormgeven

Opvolgen van de afbakening van de W-O 6

zuiveringszones, indien nodig verfijnen van

Actie 100

Project 14: Zuivering huishoudelijk afvalwater

Niet van toepassing

(Vlarem-wetgeving)

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Actie 100

Waterlopen goed beheren en onderhouden

deze zones op gemeentelijk niveau (SO) Voeren van een gericht vergunningenbeleid met W-O 7

speciale aandacht voor de problematiek inzake vetlozingen Opvolgen van de vernieuwing van de

W-O 8

havengeul, met oog voor de problemen die mogelijks kunnen ontstaan Opmaken van een gemeentelijke verordening

W-O 9

met betrekking tot het overwelven van baangrachten (SO) Met de eigenaars zoeken naar mogelijke

W-O 10

maatregelen om de oeverafkalving van de

Niet van toepassing

Koolhofput tegen te gaan

-

Sedimenttoevoer in waterlopen beperken

-

Herstellen van de hydromorfologische structuur van waterlopen

-

Watervoerende lagen beschermen en herstellen

-

Watervoerende lagen beschermen en herstellen

-

Groot- en kleinschalige infiltratie bevorderen

Water – Grondwater W-G 1


Niet van toepassing

Infiltratie van hemelwater bevorderen, o.a. door W-G 2

het gebruik van waterdoorlatende verhardingen (zowel bij eigenbouwwerken, bij bedrijven als

Actie 35

naar de bevolking toe)


343

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Water – Waterbodem -

De historische ruimingsachterstand van hydraulische en ecologische aard wegwerken en baggeren ruimingsspecie verwerken volgens BATNEEC

-

Ondersteuning van het beleid rond waterbodems

-

Project 7: Waterbodemverontreiniging

Opvolgen van de wettelijke bepalingen rond W-W 1

slibruimingen en voorkomen van ruimingen

Actie 38, Actie 39

waar mogelijk

Water – Erosie (Geen specifieke acties)

Water - Duurzaam watergebruik Uitvoeren van een wateraudit voor de nieuwe W-DW 1

stadsgebouwen (of bij herbouw/verbouw) en waar mogelijk waterbesparende maatregelen in

Niet van toepassing


Niet van toepassing


Niet van toepassing


Niet van toepassing


de eigen gebouwen doorvoeren (SO) Opvolgen van de watermeters in de bestaande W-DW 2

stadsgebouwen en opmaken van een beperkte inventaris inzake de mogelijkheden voor waterbesparende middelen

W-DW 3

De bevolking aanzetten tot duurzaam watergebruik Nieuwpoort zal op de hoogte blijven van de

W-DW 4

opvolger van het project ‘Wtarmeesters en watercontracten’ en indien mogelijk intekenen op dit nieuwe project

Natuurlijke entiteiten - Natuur

NE-N 1



Actie 50, Actie 51

344

-

Toepassing beheersovereenkomsten versterken en bevorderen

-

Project 22: Samenwerking met lokale en provinciale besturen inzake zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden,

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3 KLE’s

NE-N 2 NE-N 3

NE-N 4

NE-N 5

Stimulatie van agrarisch natuurbeheer Financiële ondersteuning van de aanleg en het onderhoud van KLE

Bescherming van specifieke broedvogelsoorten dmv project ‘Buitengewone vogels’


Actie 51

Toepassing van beheersovereenkomsten versterken en bevorderen Project 22: Samenwerking met lokale en provinciale besturen inzake

Actie 51

zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden, KLE’s -

Milieukwaliteit afstemmen op de behoeften van kwetsbare soorten en habitats

-

Huidige soortendiversiteit bestendigen en bevorderen

-

Project 20: Soortendiversiteit

Project ‘Buitengewone vogels’ Actie 46

Actie 46, Actie 111, Actie 112

Huidige soortendiversiteit bestendigen en bevorderen

Medewerking aan de jaarlijks terugkerende NE-N 6

initiatieven ‘Dag van de Natuur’, ‘Open Natuurdagen’, ’36 uur natuur’, ‘Week van de

Project 22:

Actie 51, Actie 111, Actie 112

-

Een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren

zee’ en MOS / Groene school Project 22: NE-N 7

NE-N 8



Actie 50

Niet van toepassing

-

Een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak realiseren

-

Ondersteuning lokale besturen bevorderen

-

Sensibilisering zorgplicht, vergunningen, natuurverbindingsgebieden, KLE’s Niet van toepassing

Natuurlijke entiteiten – Landschap NE-L 1

NE-L 2 NE-L 3

Landschappelijke integratie van bedrijven door opmaak van landschapsbedrijfsplannen Landschappelijke integratie van bedrijven door controle op de aanleg van groenschermen Samenwerking met landbouwers inzake


Actie 52, Actie 54

Niet van toepassing

Actie 52, Actie 54

Niet van toepassing

Actie 52, Actie 54

Niet van toepassing

345

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Niet van toepassing

agrarische architectuur voor bedrijfsgebouwen NE-L 4

NE-L 5

Opvolgen van plannen met betrekking tot natuur/landschap Stedelijke visievorming omtrent toekomstige landschappelijke ontwikkelingen

Natuurlijke entiteiten – Bos en groen Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken door het

Aanleg en onderhoud van groenzones volgens NE-BG 1

de principes van harmonisch parken

opbouwen van een beleid voor het stedelijk/randstedelijk groen en het

Actie 66

concretiseren en uitdragen van de principes van harmonisch parken

groenbeheer

groenbeheer Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken door het

Verhogen van de leefbaarheid in de NE-BG 2

verstedelijkte omgeving d.m.v. stimulatie van


Actie 66

concretiseren en uitdragen van de principes van harmonisch parken

groenaanleg door particulieren

groenbeheer Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken door het

NE-BG 3

Opmaak van een groeninventaris / groenbeheersplan / bomenstructuurplan


Actie 66

concretiseren en uitdragen van de principes van harmonisch parken groenbeheer Biodiversiteit in het stedelijk milieu behouden en versterken door het

NE-BG 4



Actie 66

concretiseren en uitdragen van de principes van harmonisch parken groenbeheer

Hinder - Geluid H-Geluid 1

Blijvend opvolgen van de wetgeving tot het correct uitvoeren van geluidsmetingen (SO)


Verstoring door geluid – sensibilisering en ondersteuning via de

Actie 75

samenwerkingsovereenkomst

346

Code H-Geluid 2

H-Geluid 3

H-Geluid 4

H-Geluid 5

Titel Sensibilisering van de doelgroepen rond geluidshinder (zowel actief als passief) (SO) Meer aandacht voor de reglementering inzake de geluidshinder ten gevolge van festiviteiten Controle van luidruchtige bromfietsen in samenwerking met de verkeerspolitie Beperken van de geluidsoverlast ten gevolge van het deponeren van glas in de glasbollen

Provinciaal MBP

MINA Plan 3 Verstoring door geluid – sensibilisering en ondersteuning via de

Actie 75

samenwerkingsovereenkomst Verstoring door geluid – sensibilisering en ondersteuning via de

Actie 75

samenwerkingsovereenkomst

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Begeleiden van architecten bij de bouw van H-Geluid 6

flatgebouwen teneinde speciale maatregelen door te voeren die de geluids- en geurhinder tot

Verstoring door geur: Actie 75

een minimum beperken

-

De samenwerkingsovereenkomst met gemeenten en provincies opvolgen en bijsturen

-

Sensibiliseringscampagnes ondersteunen en voeren

Hinder –Geur (Geen specifieke acties)

Hinder – Licht H-Licht 1


Verstoring door licht – Sensibiliseren van de andere overheden en actoren

Actie 75

omtrent de verstoring door licht

Sensibilisering rond lichthinder, met jaarlijks H-Licht 2

actieve deelname aan de nacht van de


Actie 75


duisternis H-Licht 3

Mogelijke ondertekening van het ‘Charter Lichthinder’


Actie 75


Hinder – Bodem H-Bodem 1

Opvolgen van de wetgeving inzake bodemverontreiniging en grondverzet en


Niet van toepassing

(VLAREBO)

347

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Iet van toepassing

(VLAREBO)

vervullen van een voorbeeldfunctie naar de bevolking toe Opvolgen van de verdere ontwikkelingen omtrent het ‘black point’ inzake H-Bodem 2

bodemverontreiniging, de site waarop in het verleden PCN (‘Produit Chimique de Nieuport’) gelokaliseerd was

Hinder – Lucht Opmaken van een reglement rond het verbod H-Lucht 1

op verbranding in open lucht van plantaardige

Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen - Informatiecampagnes voeren

Actie 100

naar kleine bronnen van dioxines en particulieren

afvalstoffen (SO)

- Verandering van het klimaat door het broeikaseffect: Stimuleren van REG in de residentiële sector in de residentiële sector (p. 53). - Verontreiniging door fotochemische stoffen: Een milieuvriendelijk rijgedrag stimuleren (p. 66) H-Lucht 2


- Verzuring: Vervanging van verwarmingsinstallaties (branders en ketels)

Niet van toepassing

(p. 73) - Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen: Informatiecampagnes voeren naar kleine bronnen van dioxines en particulieren (p. 91), Maatregelenpakket gebouwenverwarming uitvoeren (p. 91), Informatievoorziening over asbestrisico’s voor de belangrijkste doelgroepen opzetten (p. 94).

Mobiliteit

M1

M2


Overleg met ‘De Lijn’ waarbij de stad de noden


Actie 84

Actie 84

-

De maatregelen uit het Mobiliteitsplan uitvoeren

-

Ambtelijk mobiliteitsoverleg continueren en uitbreiden

-

Integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid bevorderen

-

Project 30: milieu en mobiliteit Niet van toepassing

348

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

Actie 84

Niet van toepassing

Actie 84

Niet van toepassing

Actie 84

Niet van toepassing

Actie 84

Niet van toepassing

Actie 84

Niet van toepassing

en wensen van de bevolking duidelijk formuleert M3

Promoten van de fiets binnen de eigen diensten Meer aandacht voor degelijke fietsenrekken, om

M4

zo de verplaatsingen per fiets aangenamer te maken Voorzien van veilige (stedelijke) fietspaden op

M5

plaatsen die momenteel door de fietsers als onveilig ervaren worden

M6

M7

Actief sensibiliseren van de bevolking inzake milieuvriendelijke mobiliteit Actieve deelname aan de actie ‘met belgerinkel naar de winkel’

Energie E1

E2

Opstarten van een beperkte energieboekhouding Maatregelen ter beperking van het energieverbruik in stedelijke gebouwen

Actie 89

Actie 89

-

Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en openbare diensten

-

Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in de sector van handel en openbare diensten

Intergemeentelijke infosessie en fietstocht E3

langsheen praktijkvoorbeelden, met ondermeer

Actie 89, Actie 102

Niet van toepassing

aandacht voor energiebesparende maatregelen Burgers en doelgroepen

D1

D2

Optimaal benutten van de verschillende communicatiekanalen Streven naar een grotere betrokkenheid van de


Niet van toepassing

Niet van toepassing

Actie 97, 98, 100, 101

Project 26: De actieve rol versterken van de milieuen natuurverenigingen

349

Code

Titel

Provinciaal MBP

MINA Plan 3

verschillende doelgroepen bij het stedelijk

en socioculturele organisaties, het verder structureren en stimuleren van

milieuen natuurbeleid

de samenwerking tussen lokale overheden en NGO’s Gebiedsgericht beleid

G1

Gebiedsgericht beleid – Sport- en recreatiepark ‘De Lenspolder’


De provincie werkt aan een gebiedsgericht beleid, hierbij wordt ook aandacht besteed aan de kustregio en de IJzermonding

350

Lokale en regionale overheden bijstaan inzake gebiedsgericht milieubeleid

BIJLAGE 3 – VERKLARENDE WOORDENLIJST 1.

Algemeen

-

AMINAL: Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer

-

ARAB: Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming

-

AROHM: Administratie ruimtelijke ordening, huisvesting en monumenten en landschappen.

-

BATNEEC: best available technique, not exceeding excessive cost i.e. best beschikbare techniek die geen overmatige kost inhoudt.

-

BBT: best beschikbare technieken.

-

Biosfeer: het deel van de aarde waar leven mogelijk is

-

BPA: bijzonder plan van aanleg.

-

Duurzame ontwikkeling: een ontwikkeling die tegemoet komt aan de noden van het heden zonder de voorziening in de behoeften van de komende generaties in het gedrang te brengen.

-

eMIL (voorheen MILO): milieuvergunningenloket: een databank geschikt voor de invoer, het beheer en de dossieropvolging van milieuvergunningen.

-

End-of-pipe beleid: een beleid dat gericht is op het aanpakken van verontreiniging, waarbij geen aandacht wordt besteed aan preventie.

-

GIS: geografisch informatiesysteem

-

GRS: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan

-

GRUP: gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan

-

LOGO: lokaal gezondheidsoverleg : een samenwerkingsverband voor gezondheidsoverleg en organisatie op bovenlokaal niveau (regio’s van 250.000 tot 300.000 inwoners). Het staat in voor coördinatie en ondersteuning van het lokale gezondheidsoverleg met accent op lokaal gerichte acties, netwerkvorming en het op elkaar afstemmen van organisaties. Verder staat LOGO ook in voor lokale informatieverzameling, mits sturing vanuit de Vlaamse overheid. Bij de milieugezondheidsdeskundigen kan men terecht met vragen over milieu en gezondheid.

-

IMZ: interne milieuzorg.

-

IMZS: intern milieuzorg systeem

-

IPZ: interpolitiezone

-

MER: milieu-effectenrapport.

-

MINA-plan 2: het milieubeleidsplan van de Vlaamse regering dat de periode 1997-2001 beslaat.

-

MINA-plan 3: het milieubeleidsplan van de Vlaamse regering dat de periode 2003-2007 beslaat.

-

MINA-werkers: milieuen natuurwerkers

-

MIRA 1: Milieu- en natuurrapport Vlaanderen 1994

-

MIRA 2: Milieu- en natuurrapport Vlaanderen 1996

-

MKROS: milieuklachten-, registratie- en opvolgingssysteem: een databank geschikt voor de invoer en dossieropvolging van milieuklachten.

-

MMIS: milieu management informatiesysteem: een gradueel op te bouwen systeem voor het beheer en het ter beschikking stellen van milieu-informatie, gebruikt door het Vlaamse Gewest.


351

-

Natuurvergunningenloket: een databank geschikt voor de invoer, het beheer en de dossieropvolging van natuurvergunningen.

-

NME: natuur- en milieu-educatie

-

OVAM: openbare afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest.

-

PROCLAM: Provinciaal centrum voor landbouw en milieu.

-

PRS: provinciaal ruimtelijk structuurplan

-

RSV: ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering op 23 september 1997.

-

RUP: ruimtelijk uitvoeringsplan

-

Stand-still-beginsel: minimaal de bestaande kwaliteit dient behouden te blijven.

-

SO: Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest - Gemeenten

-

UIA: Universitaire Instelling Antwerpen.

-

UNIZO: unie van zelfstandige ondernemers

-

‘Vervuiler betaalt’ beginsel: wie schade of verstoring veroorzaakt, dient ook in te staan voor (de kosten van) de opruiming of hersteloperatie.

-

VITO: Vlaams instituut voor technologisch onderzoek.

-

VIWC: Vlaams integraal wateroverlegcomité.

-

VLACO: Vlaamse compostorganisatie

-

VLAREA: Vlaams reglement inzake de voorkoming en het beheer van afvalstoffen.

-

VLAREBO: Vlaams reglement betreffende de bodemsanering.

-

VLAREM: Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning.

-

VLM: Vlaamse Landmaatschappij.

-

VMM: Vlaamse Milieumaatschappij.

-

VMW: Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.

-

Voorkomingsbeginsel: beginsel van het preventief handelen: milieuschade dient te worden voorkomen.

-

Voorzorgsbeginsel: om een probleem aan te pakken zal niet gewacht worden tot er een wetenschappelijke consensus bestaat over het oorzakelijk verband tussen verontreiniging en effecten, ernstige aanwijzingen zijn voldoende.

-

VVOG: Vereniging voor openbaar groen.

-

VVSG: Vlaamse vereniging steden en gemeenten

2.

Cluster Vaste stoffen

-

AEEA: afgedankte elektrische en elektronische apparatuur

-

Afval: elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen.

-

Bruingoed: elektrische/elektronische apparaten waaronder radio’s, TV’s, computers,…

-

COPRO: onpartijdige Instelling voor de Controle van de Bouwproducten


352

-

Duurzaam geëxploiteerd hout: hout voorzien van een FSC-label of een equivalent label dat aantoont dat het hout afkomstig is van bossen waarvan het duurzaam beheer door een onafhankelijke instelling volgens internationaal erkende criteria werd gecertificeerd.

-

FSC: Forest Stewardship Council: organisatie die streeft naar een verantwoord bosbeheer op weredschaal.

-

Gemeentevuil: marktafvalstoffen, straaten veegvuil, strandafval, afval van recipiënten tegen de bestrijding van zwerfvuil, opruiming van sluikstorten, verontreinigd wegbermmaaisel.

-

GFT: groente-, fruit- en tuinafval (niet houtig, fijn materiaal).

-

Groenafval: het composteerbaar organisch afval dat vrijkomt in tuinen, plantsoenen, parken en langs wegbermen. Groenafval omvat snoeihout met een diameter kleiner dan 10 cm, plantenresten, haagscheersel, bladeren, gazon- en wegbermmaaisel.

-

Grofvuil: alle afvalstoffen die ontstaan door de normale werking van een particuliere huishouding en de gelijkgestelde afvalstoffen die omwille van de omvang, aard en/of gewicht niet het recipiënt voor huisvuilophaling kunnen geborgen worden, met uitzondering van papier en karton, textiel, glas, klein gevaarlijk afval, groente-, tuinen keukenafval of groenafval, plasticverpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons, elektrische en elektronische apparatuur, bouwen sloopafval, houtafval, metalen gemengd, autobanden en andere selectief ingezamelde afvalstoffen, en die huis-aan-huis worden ingezameld, of de restfractie die overblijft voor verwijdering na aanbieding op het containerpark.

-

Huisvuil: alle afvalstoffen die ontstaan door normale werking van een particuliere huishouding en de gelijkgestelde afvalstoffen die in de voorgeschreven recipiënten voor huisvuilophaling kunnen worden geborgen, met uitzondering van papier en karton, textiel, glas, klein gevaarlijk afval, groente-, tuinen keukenafval of groenafval, plasticverpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons en andere selectief ingezamelde afvalstoffen. Huisvuil omvat tevens het sorteerresidu van PMD-afval.

-

IVVO: Intergemeentelijke Vereniging voor vuilverwerking van Veurne en Ommeland

-

KGA: klein gevaarlijk afval.

-

KMO: kleine en middelgrote ondernemingen

-

Milieuverantwoord productgebruik: het efficiënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase. Dit betekent dat er gestreefd wordt naar de beperking van de uitputting van grondstoffen, van de milieuschade van de productie, het gebruik en de verwerking na gebruik

-

MOS: milieuzorg op school

-

PMD: plastiek, metaal en drankkartons.

-

Restafval: huisvuil, grofvuil,gemeentevuil en het sorteerresidu van het PMD-afval.

-

Secundaire grondstof: afvalstoffen die onder bepaalde voorwaarden hergebruikt kunnen worden. Deze voorwaarden zijn vermeld in hoofdstuk 4 van het VLAREA.

-

UHA: Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen

-

Witgoed: huishoudelijke toestellen waaronder koelkasten, ovens, wasmachines,…

-

WWF: World Wide Fund For Nature (voor Lo)


353

3.

Cluster Water

-

BBI: Belgische biotische index: index die gebruikt wordt voor de beoordeling van de biologische kwaliteit van het water, waarbij gesteund wordt op het al dan niet voorkomen van macroinvertebraten. De schaal gaat van 0 (uiterst slechte kwaliteit) tot 10 (zeer goede kwaliteit). Door het gebruik van deze index wordt de waterkwaliteit over een ruimere tijdspanne beoordeelt.

-

Bentische organismen: organismen levend in en om de waterbodem

-

Bronbemaling: een algemeen begrip voor een bemalingssysteem welke d.m.v. verticale bronnen gekoppeld aan een centrale zuigleiding het grondwater onttrekt tot een maximale diepte van ca. 6 meter onder het maaiveld.

-

CIW: Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid

-

Collector: een leiding die de verzamelpunten van de rioleringen met elkaar verbindt om het afvalwater af te voeren naar een zuiveringsinstallatie.

-

Deelbekken: een onderdeel van een bekken of deelstroomgebied, bestaande uit één of meer subhydrografische zones (VHA-zones of delen ervan).

-

Deelbekkenbeheerplan: plan voor een deelbekken waarin het integraal waterbeleid voor het desbetreffende bekken wordt bepaald. Het is een beleidsplan dat de voorgenomen acties, maatregelen, middelen en termijnen bepaalt om de doelstellingen ervan ter bereiken. Deze term wordt gebruikt in het Decreet Integraal Waterbeleid.

-

DuLo-waterplan: duurzaam lokaal waterplan: een plan opgesteld voor een deelbekken betreffende een brongerichte aanpak m.b.t. het remediëren en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, aantasting van het natuurlijk milieu van het watersysteem, verdroging en erosie. De doelstelling is te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid binnen een deelbekken, door maatregelen genomen op lokaal vlak, ter bevordering van de lokale en bovengemeentelijke waterhuishouding en waterkwaliteit. Deze term wordt gebruikt in de samenwerkingsovereenkomst 2002-2004. In de samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 wordt overeenkomstig het Decreet Integraal Waterbeleid verder gesproken over deelbekkenbeheerplan.

-

Erosie: het losmaken, de opname, het transport en de afzetting van bodemdeeltjes door water, wind en/of ijs.

-

Eutrofiëring: een verschijnsel dat optreedt bij het overmatig voorkomen van nutriënten (in water, in bodem) in een ecosysteem waardoor een ontwrichting van de voedselketens optreedt. In een watermilieu ontwikkelt de plantengroei zich overmatig (algenbloei). Er dringt onvoldoende licht door het water en bij afsterven blijft er onvoldoende zuurstof in het water aanwezig, waardoor de kwaliteit van het water daalt.

-

Evapotranspiratie: het water dat door evaporatie (verdamping door niet-levende organismen zoals bvb. de bodem) en transpiratie (verdamping door levende organismen bvb. vegetatie) in de lucht terechtkomt.

-

Hemelwater: verzamelnaam voor regen, sneeuw en hagel, met inbegrip van dooiwater.

-

Infiltratie: het in de grond dringen van hemelwater

-

Integraal waterbeleid: het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren, en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht.

-

Kwelwater: meer algemeen de stroming van grondwater naar de oppervlakte, specifieker het uittreden van grondwater onder invloed van grotere stijghoogten buiten het beschouwde gebied.


354

-

KWZI: kleinschalige waterzuivering: een zuiveringsinstallatie voor het zuiveren van afvalwater afkomstig van 20 tot 2.000 inwoners, daar geïnstalleerd waar het niet te verantwoorden is om aan te sluiten op een grootschalige RWZI. Dergelijke installaties behoren tot de gemeentelijke bevoegdheid.

-

IBA: individuele behandelingsinstallatie voor afvalwater: zuivering van huishoudelijk afvalwater van 1 tot 20 inwonersequivalent(en).

-

MAP-meetnet: de uitbreiding van het oppervlaktewatermeetnet met de voor de landbouw vereiste specifieke meetpunten (nitraatanalyses). Deze informatie moet de nodige feedback geven over de gevolgen van de (gewijzigde) bemestingspraktijken op de kwaliteit van het oppervlaktewater.

-

Overstort: een soort nooduitlaat in het rioleringssysteem om wateroverlast te vermijden. Wanneer overvloedig water niet meer door de riolering kan opgevangen worden, wordt hierlangs rechtstreeks geloosd in het oppervlaktewater. -

Prati-index voor opgeloste zuurstof: een chemische index, gebaseerd op het zuurstofpercentage in het water, die een maat is voor de kwaliteit van het bemonsterde water. De verdeling gaat van 0-1 (niet verontreinigd) tot >16 (zeer zwaar verontreinigd). Deze parameter geeft eerder een momentopname weer van de waterkwaliteit. -

Reiten: het reinigen van de waterloop door het maaien van de taluds en de bodem.

-

Rioleringsdatabank: een uniforme en geografische databank van de rioleringsinfrastructuur in Vlaanderen.

-

Rio-project: het project met als doel het beter op elkaar afstemmen van de gemeentelijke infrastructuur en de bovengemeentelijke rioleringswerken, wat moet leiden tot een verbetering van het rendement van de RWZI’s en een betere kwaliteit van de waterlopen. -

RWZI: rioolwaterzuiveringsinstallatie.

-

Triade beoordeling: een concept om de actuele ecologische kwaliteit van de waterbodem te beschrijven en in kaart te brengen. De triade bestaat uit een fysisch-chemische, ecotoxicologische (effecten op organismen) en biologische (aanwezige levensgemeenschappen in de waterbodem) analyse.

-

TRP: totaal rioleringsplan

-

VHA: Vlaamse hydrologische atlas: het bevat de klassering, de functietoekenning, de geografische en de niet-geografische basisinformatie inzake waterlopen en grachten. Informatie over onbevaarbare waterlopen wordt door de provincies opgemaakt, bijgehouden en gekoppeld aan de VHA, informatie over de waterwegen door het bevoegde bestuur.

-

Wateraudit: doorlichting van een gebouw met de bedoeling te komen tot waterbesparende maatregelen.

-

Waterbodem: de bodem van de waterloop die altijd of voor een groot deel van het jaar onder water staat. Deze bodem bestaat uit de historische bodem van de waterloop en de sedimentlaag die afgezet is met zwevend materiaal uit de stroom of uit materiaal dat door landerosie werd meegevoerd.

-

Watertoets: Instrument opgenomen in het decreet integraal waterbeleid van 18 juli 2003 (BS 14 november 2003) voor elk plan, programma of vergunningsplichtig project moet nagegaan worden of dit schadelijke effecten heeft op het watersysteem; indien dit het geval is, moet er gezocht worden naar milderende of compenserende maatregelen en in het meest extreme geval kan een plan, programma of project op basis van de schadelijke effecten op het watersysteem geweigerd worden.


355

-

Zuiveringszone A: een geheel bestaande uit een operationele openbare afvalwaterzuiveringsinstallatie, het stelsel van openbare rioleringen en collectoren die ermee verbonden zijn, alsook de zone van 50 m gelegen rond dit stelsel.

-

Zuiveringszone B: de zone van 50 m gelegen rond het stelsel van de openbare riolering en collectoren waarvan de aansluiting op een operationele openbare afvalwaterzuiverings-installatie is gepland: hetzij op basis van een rollend investeringsprogramma opgedragen aan de nv Aquafin; hetzij op basis van het gewestelijk rollend subsidiëringsprogramma voor de aanleg en verbetering van openbare riolen.

-

Zuiveringszone C: het gedeelte van de openbare riolering dat niet valt onder de zuiveringszones A of B alsook de 50 m gelegen rond dit stelsel. Het betreft de delen van het gemeentelijk rioleringsstelsel die niet via een goedgekeurd investeringsprogramma of subsidiëringsprogramma aangesloten worden op een operationele afvalwaterzuiverings-installatie. Onder deze benadering vallen aldus zowel die riolen die binnen als buiten een TRP-gebied gesitueerd zijn.

-

Zone oppervlaktewater: buiten de zuiveringszones gelegen gebieden: niet gerioleerde gebieden.

-

Zuurstofbindende stoffen: organische stoffen zoals bvb. eiwitten, koolhydraten, vetten,… die tijdens de afbraak zuurstof onttrekken aan het water. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte in dit water tijdelijk, wat kan leiden tot het afsterven van zuurstofbehoevende organismen die zich in het water bevinden en op termijn tot het verdwijnen van gevoelige soorten.

4.

Cluster Natuurlijke entiteiten

-

Berminventaris: een inventaris van de plantensoorten in de wegbermen. Op basis van deze informatie kan het vegetatietype per berm en vervolgens het meest geschikte bermbeheer afgeleid worden.

-

BWK: biologische waarderingskaart.

-

Ecosysteem: een levensgemeenschap met alle levende en niet-levende factoren in een bepaald gebied.

-

GEN: grote eenheden natuur, deel van het VEN.

-

GENO: grote eenheden natuur in ontwikkeling, deel van het VEN.

-

GNOP: gemeentelijk natuurontwikkelingsplan: het bevat een inventaris van alle natuurlijke elementen in de gemeente, een knelpuntenanalyse, een doelstellingennota met beleidslijnen voor natuurbehoud en natuurontwikkeling en een actieprogramma met concrete initiatieven.

-

Habitat: leefomgeving

-

IVON: Integraal verwevings- en ondersteunend netwerk.

-

KLE: kleine landschapselementen zoals bvb. een poel, een haag, een holle weg, een bomenrij…

-

Landschapsbedrijfsplan: plan dat wordt opgemaakt om een landbouwbedrijf maximaal te integreren in het landschap door o.a. beplanting in en rond het bedrijf te voorzien.

-

NVGB: natuurverbindingsgebieden, deel van het IVON.

-

NVWG: natuurverwevingsgebieden, deel van het IVON.

-

Regionaal landschap: duurzaam samenwerkingsverband ingesteld op voorstel van een provincie of ten minste drie aaneengesloten gemeenten, waarbij via overleg en samenwerking gewerkt wordt aan de zorg voor de natuur en het landschap, het recreatief medegebruik en de natuureducatie.

-

VEN: Vlaams Ecologisch Netwerk.


356

5.

Cluster Hinder

-

Broeikaseffect: opwarming van de aarde veroorzaakt door antropogene broeikasgassen (CO2, CFK’s, troposferische ozon, …) die zorgen voor een hogere absorptie in de atmosfeer van de door de aarde teruggekaatste zonnewarmte.

-

Broeikasgassen: gassen in de atmosfeer die wel de invallende zonnestraling doorlaten, maar niet de teruggekaatste straling van de aarde. Hierdoor ontstaat een opwarmingseffect. Naast de voornaamste natuurlijke broeikasgassen zijnde water, koolstofdioxide en methaan, worden er ook antropogene (door de mens) in de atmosfeer gebracht, waardoor het evenwicht verstoord wordt.

-

CFK’s: chloorfluorkoolstoffen.

-

Dagzomen: het aan de oppervlakte komen van aardlagen

-

Dioxines: familie van aromatische moleculen bestaande uit koolstof, waterstof, zuurstof en chloor. Ze komen bij talrijke verbrandingsprocessen vrij. Onder de dioxines zijn er twee subgroepen: de eerste heeft één zuurstofatoom en bestaat uit 135 isomeren (dibenzofuranen); de tweede groep heeft twee zuurstofatomen en bestaat uit 75 isomeren (dioxines). De wetenschappelijke naam voor de dibenzofuranen is polychloordibenzofuraan of PCDE, die voor de dioxines is polychloorpara-dibenzodioxines of PCDD.

-

Energie-audit: energiedoorlichting van een gebouw, domein of infrastructuur waarbij het besparingspotentieel onderzocht wordt.

-

Energieboekhouding: bijgehouden ter controle van het gemeentelijk energieverbruik in de diverse gebouwen, domeinen of infrastructuren, gebaseerd op een regelmatige analyse van het elektriciteits- en brandstofverbruik.

-

Fotochemische luchtverontreiniging: verontreiniging van de omgevingslucht die ontstaat door de inwerking van zonlicht op chemische stoffen, precursoren, met een oxiderende werking.

-

Immissie: concentratie van een bepaalde stof in de omgevingslucht

-

Geurhinder: treedt op bij stijgende frequentie en intensiteit van de geurwaarneming, het manifesteert zich als een gevoel van onbehagen en lagere appreciatie van de woonomgeving. Het is een subjectief gegeven en afhankelijk van elk individu, naast de geurdrempel, de intensiteit, het geurkarakter, de aanvaardbaarheid,…

-

Historische bodemverontreiniging: bodemverontreiniging die tot stand kwam voor de inwerkingtreding van het bodemsaneringsdecreet (29 oktober 1995).

-

Lichthinder: de overlast die mens en dier ondervinden van kunstlicht. Het is eveneens een subjectief gegeven.

-

Lichtvervuiling: het overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.

-

MAP: mestactieplan.

-

PAN: peroxyacetylnitraat

-

Stiltegebied: een gebied waarin de natuurlijke geluiden van fauna en flora overheersen. voor Lo

-

Urgentieplan Lichtvervuiling: een plan rond de globale problematiek van de lichtvervuiling dat opgesteld werd door alle betrokken administraties en Vlaamse Openbare Instellingen. Het werd goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 16-12-1997, de uitvoering liep over de periode 19982001.

-

VOC: vluchtige organische componenten

-

VOS: vluchtige organische stoffen, waarvan ongeveer 2/3 methaan. Deze stoffen zijn bij omgevingsdruk en -temperatuur overwegend gasvormig.


357

6.

Cluster Mobiliteit

-

Biodiversiteit: de verscheidenheid in levende organismen.

-

Biotoop: het geheel van biotische en abiotische factoren, waaraan een bepaald gebied moet voldoen zodat één bepaalde soort er kan leven.

-

Fotochemische luchtverontreiniging: verontreiniging van de omgevingslucht die ontstaat door de inwerking van zonlicht op chemische stoffen, precursoren, met een oxiderende werking.

-

Milieutoetsing: toetsing en doorlichting van het mobiliteitsplan aan de milieudoelstellingen

-

Mobiliteit: de verplaatsingen van personen en goederen van oorsprong naar bestemming langs infrastructuren.

-

Mobiliteitsconvenant: een overeenkomst tussen het Vlaamse Gewest, de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn en de gemeenten en eventuele derden (scholen, bedrijven, provincies, …) die bestaat uit een moederconvenant, waarin algemene doelstellingen en uitgangspunten worden geformuleerd en waarmee de gemeenten zich verbinden binnen maximaal twee jaar een mobiliteitsplan op te stellen, en een aantal modules die, naar gelang van de behoeften, kunnen worden ondertekend. Deze modules bevatten o.a. specifieke afspraken omtrent de aanleg van rondwegen, fietspaden of doortochten, over geluidswerende maatregelen of verlichting langs Gewestwegen en over de opwaardering van het openbaar vervoer.

-

Mobiliteitsplan: Het mobiliteitsplan van de gemeente moet uitgaan van een ruimtelijk ontwikkelingsplan waarvan de diverse deelaspecten een duurzame mobiliteit moeten bevorderen en waarbij een belangrijke verschuiving van het autoverkeer naar voetgangers- en fietsverkeer en openbaar vervoer ontstaan. Het mobiliteitsplan moet minstens een beschrijving van de huidige verkeerssituatie en voorzieningen voor alle transportmiddelen bevatten, en ook een toekomstplan om de doelstellingen te bereiken en een programma van de concrete uitvoeringsmaatregelen, gerangschikt naar prioriteit.

-

Versnippering: proces waarbij ruimtelijke en functionele entiteiten (bv.biotopen, landschappen, grondwaterstromen) worden verbrokkeld of verstoord.

-

Verzuring: de gezamenlijke effecten van zwavel- en stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer worden aangevoerd en waaruit zuren kunnen gevormd worden.

7.

Cluster Energie

-

Broeikasgas: gas in de atmosfeer die wel de invallende zonnestraling doorlaat, maar niet de teruggekaatste straling van de aarde. Hierdoor ontstaat een opwarmingseffect. Naast de voornaamste natuurlijke broeikasgassen zijnde water, koolstofdioxide en methaan, worden er ook antropogene (door de mens) gassen in de atmosfeer gebracht, waardoor het evenwicht verstoord wordt.

-

Energieaudit: energiedoorlichting van een gebouw, domein of infrastructuur waarbij het besparingspotentieel onderzocht wordt.

-

Energieboekhouding: bijgehouden ter controle van het gemeentelijk energieverbruik in de diverse gebouwen, domeinen of infrastructuren, gebaseerd op een regelmatige analyse van het elektriciteits- en brandstofverbruik.

-

Entiteiten: gemeentelijke bouwen, infrastructuren en domeinen

-

Fossiele brandstoffen: brandstoffen zoals olie, aardgas en steenkool waar er slechts een beperkte voorraad van bestaat.

-

REG: rationeel energiegebruik.


358

BIJLAGE 4 – VERKKLARING SCHEIKUNDIGE SYMBOLEN -

CH4: methaan CO: koolstofmonoxide CO2: koolstofdioxide H2O: water H2O2: waterstofperoxide NH3: ammoniak NH4+: ammonium N2O: distikstofoxide (lachgas) NO2: stikstofdioxide NOx: stikstofoxiden O3: ozon SO2: zwaveldioxide SOx: zwaveloxiden


359

BIJLAGE 5:

SAMENVATTINGSDOCUMENT TAKENPAKKET EN KNELPUNTEN CEL MILIEU 2

3

Op vraag van de milieuraad werd door het College van Burgemeester en Schepenen beslist dat inzake het voorstel om in de nabij toekomst bijkomend administratief personeel te voorzien, teneinde de werkdruk inherent aan een deftig milieubeleid beter te spreiden, de cel milieu een omstandige nota diende opgemaakt te worden met analyse (technisch, administratief, haalbaarheid van verantwoordelijkheden) van de huidige situatie en voorstellen naar de toekomst toe.

De normale werking van de cel milieu (administratief: telefoon/fax/mail, briefwisseling, PC, opvolging dossiers, kopies, verzenden briefwisseling) is toevertrouwd aan 1 persoon in een lokaal gelegen W. De Roolaan 90. Dit lokaal wordt echter gedeeld met iemand van de cel stedenbouw.

1. De cel milieu als verslaggever. Gezien milieu meer en meer als coördinerende factor aanzien wordt binnen een bestuur is een logisch gevolg hiervan dat er verslaggeving dient te gebeuren van diverse werkgroepen. - AFVAL Naar aanleiding van de afvalproblemen is een werkgroep afval (1) actief om problemen en knelpunten inzake afval op te lossen en/of te beheersen alsook beleidsvoorstellen uit te werken. Sinds 2002 werden tevens twee Diftarwerkgroepen (intern en extern) (2,3) opgericht ter voorbereiding van o.a. het ophalen van GFT. Tenslotte is een werkgroep afval en toerisme (4) ad hoc actief. P.S. Het stadsbestuur Nieuwpoort neemt tevens deel aan het project ‘afvalstromen binnen de visserijsector’. Namens de ambtenarij werd M.Madou (en als plaatsvervanger Luc Leye (5) afgevaardigd in de werkgroep. Tenslotte is de cel milieu actief in de provinciale werkgroep afval en toerisme (6). WATER

-

Naar aanleiding van het Decreet integraal waterbeheer en de opmaak van DuLo waterplannen (Veurne-Ambacht en Gistel-Ambacht) werd een werkgroep water (7) opgericht. In de begeleidingsgroep Veurne-Ambacht (8) en Gistel-Ambacht (9) werd cel milieu als vervanger aangeduid. Naar aanleiding van het decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest werd een werkgroep pesticidenreductie (10) opgericht. Op regelmatig basis wordt verslag uitgebracht.

INSPRAAK

-

Naar aanleiding van de werking van de milieuraad wordt door de cel milieu sinds 1983 het secretariaat (11) waargenomen en verzorgd. Binnen de milieuraad is een natuurwerkgroep kerkuil actief waarvan het secretariaat (12) door de cel milieu uitgevoerd wordt.

-

VARIA

- De cel milieu is lid van volgende overlegorganen: comité veiligheid, rampenplanning. - Er werd een ambtelijk overlegorgaan (13) opgericht bestaande uit: M.Madou (Dienst Algemene Zaken), E.Cloet (cel wegenis en riolering), , L.Leye (cel milieu), F.Gunst (ing. dienst milieu en infrastructuur). Volgende doelstellingen dienen nagestreefd te worden: _ 2 3

Verslag 17 december 2003 punt 1.2. cluster instrumentarium dd. 26 april 2004


361

Maximale afstelling tussen milieubeleid en andere beleidsplanningsprocessen Coördinatie van opmaak en uitvoering MJP en MBP Communicatie van lokale milieubeleid naar doelgroepen, bevolking, interne diensten

2. De cel milieu als registratieorgaan en ter beschikking stellen van milieu-informatie 2.1. Het Vlaamse Gewest gebruikt voor het beheer en ter beschikking stellen van milieu-informatie een gradueel op te bouwen Milieu Management Informatiesysteem (MMIS). Daarbij is er een overzicht van de onderdelen van het MMIS en alle websites en databanken waar de gemeenten milieu-informatie van het Vlaamse Gewest kunnen vinden. Dat overzicht is ook te vinden zijn op een milieuportaalsite die het Vlaamse Gewest. Volgens artikel 5.1.1.6 verbindt de gemeente er zich toe om met betrekking tot de gegevensinvoer van het MMIS een bijdrage te leveren tot de vier databanken: 1° het Milieuvergunningenloket (MILO): dossieropvolging van milieuvergunningen; 2° het Milieuklachten-, registratie- en opvolgingssysteem (MKROS): invoer en dossieropvolging van milieuklachten; 3° de rioleringsdatabank: opbouw van een uniforme en geografische databank van de rioleringsinfrastructuur in Vlaanderen; 4° het natuurvergunningenloket: dossier opvolging van natuurvergunningen. 2.2. Aanleg van gemeentelijk register bodemattesten Overeenkomstig het bodemdecreet dient de gemeente een (digitaal) register aan te leggen voor de registratie van bodemattesten. Probleem daarbij is dat alle vroeger ARAB dossier moeten bekeken en geregistreerd worden (CEMOS). Notarissen vragen regelmatig of bij een overdracht er een inrichting gevestigd is of was of een activiteit wordt of werd uitgevoerd die opgenomen is in de lijst bedoeld in art. 3 § 1 van het bodemsaneringsdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten. Deze aanvragen blijven toenemen en bij ongeveerd 1/5 dient een opzoeking te gebeuren naar vroegere vergunningen. Straatnaamverandering (fusiegemeenten) en kadasternummering vormen hierbij een enorm probleem. In een 10 tal gevallen is een Vlarebo activiteit van toepassing. Bij betwisting inzake overdrachten en al of niet voorkomen van bodembedreigende activiteiten worden meer en meer juridische problemen verwacht. Evolutie van de vraag om inlichtingen bij de cel milieu te Nieuwpoort 600

aantal

500 400 300 200 100 0 1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Jaartal

Wat is prioritair maar kan voorlopig niet uitgevoerd worden bij gebrek aan tijd: -

Uitzoeken (in archief) van alle vroeger ARAB dossiers (1ste en 2de klasse), kopiëren van deze vergunningen en ze registeren via CEMOS. Opmaak van een bodemregister.


362

-

Aanpassen en invullen van Vlarebo rubrieken van alle reeds geregistreerde dossiers via CEMOS

3. De cel milieu als adviesgevend orgaan De cel milieu wordt hoofdzakelijk om advies gevraagd naar aanleiding van de Vlaremdossieraanvragen 1ste en 2de klasse evenals bij meldingdossiers. De cel milieu staat niet alleen in voor advisering maar ook voor registratie en opvolging van het dossier. Een decreet is in de maak om in sommige gevallen de stedenbouwkundige vergunningsprocedure op te slorpen in de milieuvergunningsprocedure. Dat zou een opmerkelijke vereenvoudiging kunnen betekenen voor de bedrijven. In deze optiek dient nu al nagedacht worden over de toekomstige organisatie van advisering voor Vlaremdossiers.

4. De cel milieu als controlerend orgaan -

Bij klachten en bij ambtshalve controles

Eén van de taken binnen de cel milieu is de handhaving in het licht van de milieuhygiënewetgeving en kan worden gedefinieerd als het door controle en toepassen (of dreigen ermee) van rechterlijke middelen om te bekomen dat algemeen geldende rechtsregels en voorschriften op milieugebied worden nageleefd. Handhaving is het sluitstuk van iedere wetgeving en een goede organisatie ervan heeft alles te maken met de geloofwaardigheid van het gevolgde beleid. Met het aanstellingsbesluit van de gemeenteraad dd. 9 november 1993 werd de heer Luc Leye, milieuambtenaar belast met het toezicht (= o.a. klachten behandelen) over de inrichtingen van klasse 2 en 3. Hij is tevens bevoegd voor de uitvoering van de technische controles op lozing van afvalwater, lucht- en grondwaterverontreiniging, en op de scheikundige samenstelling van afvalstoffen, bedoeld in art. 62 Vlarem, met inbegrip van klasse 1 inrichtingen (art. 58 1°Vlarem), inzoverre het MVD en zijn uitvoeringsbesluiten op deze activiteiten toepasselijk zijn. (art. 29 MVD

Wat is prioritair maar kan voorlopig niet uitgevoerd worden bij gebrek aan tijd: Door de overvloed aan taken (zie boven) kan dit luik niet behoorlijk ingevuld worden. Enkel bij klachten wordt er ter plaatse gegaan en eventueel metingen uitgevoerd. Niettemin zijn de gerechtelijke gevolgen bij eventuele ongelukken niet min. Uit meerdere arresten kan afgeleid worden dat het toekennen van een controle bevoegdheid niet alleen rechten verleent aan het stadsbestuur, maar ook verplichtingen met zich meebrengt. De overheid is verplicht tot handelen, wanneer haar verzuim de rechten van derden in gevaar zou brengen. Daaruit zou kunnen volgen dat de overheid (in casu hier de gemeente) foutief handelde of stil zou gezeten hebben. Dat de situatie soms ernstig kan zijn blijkt uit het feit dat bij twee controles van enkele bedrijven (in samenwerking met milieu-hoofdinspectie) er onmiddellijk mondelinge raadgevingen moesten verstrekt worden aan de zaakvoerders om elementaire zaken (keuring van de elektriciteit!!!) in orde te brengen. Soms blijkt bij advisering van dossiers dat er gevaarlijke situaties bestaan (cfr. Het geval met gevaarlijke ammoniakopslag bij een visverwerkend bedrijf, een ondergelopen kelder met een transfocabine erin, enz…). Bovendien stelt zich hier het deontologisch probleem dat voor een Vlarem dossier dezelfde persoon tezelfdertijd adviserend en controlerend orgaan is. Er is niet alleen zoiets als het principe der scheiding van machten (cfr. AMINAL milieuvergunningen en AMINAL milieu-inspectie) maar ook het beginsel van behoorlijk bestuur vervat in het rechtsbeginsel ‘nemo index in causa sua”. Tenslotte bestaat momenteel ook de bijzonder vreemde situatie dat een gemeenteambtenaar de Vlaremaanvraagdossiers van de eigen gemeente moet adviseren en zelfs controleren.


363

In de toekomst wordt verwacht dat een groot aantal bedrijfsactiviteiten die nu vallen onder eerste klassen zullen verlaagd worden tot tweede of derde klasse rubriekindeling. Daardoor zou aan de vraag van milieu-inspectie tegemoet gekomen worden om hun taakpakket te verlichten. Dit betekent wel een nog groter controledruk op de milieuambtenaar. Overzicht alle gekende PV’s inzake milieudelicten.

Evolutie opgemaakte PV's voor milieudelicten te Nieuwpoort 30 aantal PV's

25 20 15 10 5

19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03

0

jaartal

Wat is prioritair maar kan voorlopig niet uitgevoerd worden bij gebrek aan tijd: -

controle bij bedrijven met opslag van gevaarlijke producten nagaan of bedrijven wel voldoende vergund zijn, of de vergunning vervallen is, of er ooit wel een vergunning aanwezig was controle op de lozingen bij bepaalde bedrijven (voorrang bij aanwezigheid gescheiden stelsel riolen) controle van de grondwaterwinningen controle op de uitvoering van de bijzondere voorwaarden aanleg register met transfocabines

P.S. De gemeentelijke milieu-ambtenaren beschikken nog steeds niet, ondanks jarenlang aandringen bij de hogere overheid , over een volwaardig ambtelijk statuut, waarin de problematiek van de bevoegdheden, de verantwoordelijkheden, de aansprakelijkheden en de verloning worden geregeld. De aansprakelijkheidsregeling van de gemeentelijke milieu-ambtenaren is absoluut ondermaats uitgewerkt, in schril contrast met de regelingen voor politiediensten, burgemeester en schepenen. (bron Milieudirect december 2002) Onlangs werd door het College van Burgemeester en Schepenen het toezicht op het Legionellabesluit eveneens toevertrouwd aan de cel milieu. In eerste fase dienen binnenkort een dertigtal instellingen die vallen onder de hoog risico groep gecontroleerd worden. Daarna volgen de andere risicogroepen. Dit betekent terug een toename van het aantal controles waardoor er geen permanentie op het bureel zal zijn. 5. De cel milieu en vorming De hoofdwetgevingen bij cel milieu zijn de uitvoeringsbesluiten Vlarem, Vlarebo en Vlarea en hun overeenkomstige decreten. Door de voortdurende aanpassingen aan deze wetgevingen is vorming meer dan noodzakelijk. Zo werd vanaf 2002 tot heden


364

73 uur (vorming met getuigschrift) en 30 uur (vorming zonder getuigschrift) gevolgd wat in totaal neerkomt op 103 uur. Dit betekent terug een element waardoor er geen permanentie op het bureel was.

6. De cel milieu en toelagen Door de Vlaamse overheid wordt sinds een paar jaar toelagen verstrekt aan de gemeenten om een deftig milieubeleid uit te voeren. Zo werd door middel van convenanten en nu samenwerkingsovereenkomsten een aantal voorwaarden en streefdoelen vooropgezet. Indien de gemeente hieraan voldoet wordt een toelage uitbetaald. Ook in het kader van afval (Fost Plus, papier, e.d.) worden toelagen verstrekt. De cel milieu probeerde noodgedwongen altijd aan een aantal minimumeisen te voldoen. Dit gaf volgend resultaat. Jaar 1992 1993 1994 1995

Bedrag via convenanten 292.368 F 395.236 F 497.863 F 641.066 F

1996

1.024.156 F

1997

368.624 F

1998 1999

1.049.657 F 368.624 F

2000

672.604 F

2001

483.883 F

Bedrag via SOK

2002

Bedrag via Fost Plus

22.624 F 125.863 F 15.251 F 133.704 F 269.743 F 24.150 F. 63.000 F 48.918 F 264.000 F 276.000 F 66.936 276.000 F 33.468 F 19.523 F 276.000 F 830,01 € 276.000 F

19321,31 €

2003

830,01 € 6839,28 €

Bedrag via afval

12.011 F 519 F 9.083 F 8.879 F 5.936,33 € 560,55 € 161,36 € 6332,35 €

Controle op stedelijke toelagen. De cel milieu heeft de opdracht om de aanvragen voor toelagen op de installatie van hemelwaterputten, IBA’s, infiltratievoorzieningen, zonnepanelen, zonnecellen te controleren en af te handelen. Deze controles zorgen ervoor dat er geen permanentie op het bureel is.

7. De cel milieu en permanentie Indien collega’s van andere cellen afwezig zijn dient de cel milieu zoveel mogelijk deze cellen te vervangen.


365

8. De cel milieu en andere cel milieuen van de kustgemeenten Er werd door de cel milieu een mini enquête uitgevoerd bij de kustgemeenten. Dit gaf voorlopig volgende resultaten. Gemeente

De Panne

Aantal (administratie) personeel cel milieu 4

Regeling

Niveau

Art 58 ambtenaar

Voltijds:3 Halftijds:1 Voltijds: 4 4/5: 2 Voltijds: 2 Halftijds:2 4/5: 1 Voltijds:5

B:2 C:2 B:1 C: 5 A:1 B:1 C:3 A: 2 C: 2 D: 1 A:2 B:7 C:3 C:2

Ja

Koksijde

6

Middelkerke

5

Oostende

5

Brugge

12

Bredene

2

Voltijds: 9 Halftijds: 1 4/5: 2 Voltijds:2

Blankenberge De Haan

1 3

Voltijds:1 Voltijds:3

A: 1 B: 1 C:2 A: 1 C: 1 D: 1

Ja Ja

Knokke Heist

3

Voltijds: 3

Ja Ja

Ja

Ja (2)

Nee

Ja

9. De cel milieu en integratie met andere cellen De cel milieu is momenteel gevestigd in de W. De Roolaan 90 1ste verdiep. Deze cel staat in direct contact met de andere cellen (stedenbouw, wegenis en riolering, gebouwen) die op hetzelfde verdiep gevestigd zijn zodat er op dit gebied geen enkel probleem bestaat. 10. De cel milieu en informatieverstrekker De cel milieu verzorgt regelmatig via persnieuwtjes en een bijdrage in Nieuwpoort Uw Stad voor een adequate informatieverspreiding naar de bevolking toe. Dit is vooral belangrijk voor het bekendmaken van de diverse toelagen die het stadsbestuur verleent. Regelmatig wordt soms een bijdrage geleverd aan de regionale tv zender naar aanleiding van een milieu item. 11. Besluit Gelet dat door de hoge graad aan verslaggeving bij diverse werkgroepen, de noodzaak aan permanente vorming inherent aan de steeds meer evoluerende milieuwetgeving, het adviserend onderdeel van de cel milieu bij zowel Vlarem dossiers als bij betoelagingsdossiers, er geen permanentie is op het bureel; Gelet op de precaire juridische situatie bij toezichthoudende enerzijds en louter adviserende/ administratieve taken; een stedelijke juridische dienst bestaat niet in onze gemeente;


366

Gelet op de toenemende uitbouw van het MMIS systeem, dat het computerwerk alleen al een fulltime job is geworden; Gelet op het feit dat momenteel niemand anders opgeleid is om een Vlaremdossier te registreren via CEMOS, dat momenteel ook niemand een dergelijk dossier kan behandelen, dat er dwingende termijnen gerespecteerd dienen te worden; dat bij het niet be- of afhandelen van een Vlarem dossier 2de klasse binnen een termijn van 3 maand de vergunning automatisch wordt geweigerd; Gelet op het feit dat de cel milieu de laagste bezettingsgraad kent van alle kustgemeenten; Gelet op het toenemende belang om een deftig stedelijk milieubeleid uit te bouwen waarvan de opmaak van een stedelijk milieubeleidsplan als eerste stapsteen zal beschouwd worden; Gelet op het feit dat een nieuwe samenwerkingsovereenkomst wordt opgemaakt voor 2005-2007 met nieuwe verplichtingen en opvolgprocedures; dat door gebrek aan tijd momenteel maar een minimum aan toelagen wordt bekomen; Besluit: Er wordt voorgesteld om te onderzoeken in hoeverre een bijkomende administratieve kracht ingeschakeld kan worden bij de cel milieu rekening houdende met de eisen die worden gesteld en inherent zijn aan deze dienst en het feit dat er dan minstens een bijkomende PC dient voorzien te worden;


367

BIJLAGE 6: A.

WATERKWALITEIT TE NIEUWPOORT

Fysicochemische waterkwaliteit (prati-index)


369


370

B.

Biologische waterkwaliteit


371


372

C.

MAP-meetnet


373

D.

Waterbodem


374

E.

Zwem- en strandwaterkwaliteit


375


376

BIJLAGE 7: A.

ACHTERGRONDINFORMATIE CLUSTER NATUURLIJKE ENTITEITEN

Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan (GNOP):

Voor bepaalde gebieden, nl voor de Kreek van Nieuwendamme, de Kleiputten van Sint-Joris, het poldergebied tussen IJzer en Hemmeleed, voor de omgeving van de oude spoorwegzate NieuwpoortDiksmuide, en voor het stranden duinengebied, werd een actieplan ten gunste van het natuurbehoud voorgesteld. Na discussie in de begeleidingscommissie en in het College van Burgemeester en Schepenen (CBS) werd besloten om zowel de projecten "een West-as en een Oost-as voor natuur " op hun actuele mogelijkheden te onderzoeken en te evalueren: o Actieplan “West-as voor natuur”: Deze as loopt vanaf het strand van Nieuwpoort-Bad over de Simli-III duinen, de Littoduinen langs de ex-spoorwegzate tot voorbij Ramskapelle. Het doel is algemeen het behoud en ontwikkeling van een variatie aan duinbiotopen (droognat, kalkrijk-kalkarm, expositie noord-zuid...) volgens de aanwezige natuurlijke potenties, en de voor de overgang duin-polder kenmerkende levensgemeenschappen en het behoud en beheer van kleine lijn- en puntvormige landschapselementen. Met dit voorstel wordt, algemener gesteld, gestreefd naar de ontwikkeling van een "natuur-as" langs de westelijke zijde van de gemeente startend bij het strand en uitdeinend in de exspoorwegberm en veedrinkputten ten zuiden van Ramskapelle. In dit actieplan zijn streefbeelden opgesteld ivm de toekomst van de natuur in duinen en duinpolderovergang en punten lijnvormige landschapselementen. De volgende locaties komen voor dit actieplan in aanmerking: Strand van Nieuwpoort, Simli-III duinen (samen met Karthuizerduinen, Koksijde) Omgeving van het RWZI (zuiveringsstation), Lenspolder-Littoduinen en -bos (samen met Hanecartbos en Groenendijk, Koksijde) Ex-Spoorwegberm Nieuwpoort-Diksmuide polderweiden en hoeven (i.v.m. veedrinkputten en eventueel erfbeplanting) te Ramskapelle De weerhouden maatregelen door het CBS om dit streefdoel te bereiken zijn voor: Spoorwegberm Nieuwpoort-Diksmuide en naaste omgeving: - Aanleg veedrinkpoelen en walgrachten - Uitbouw vrijwillig weidevogelbescherming - Wegberm Hemmestraat maaien conform het bermbesluit - Ondersteunen aanplant streekeigen groen (Proclam en Behaag het landschap) - Beheer dode arm van de voormalige Koolhofvaart - Overleg met AWZ over berm en grasland langs het Langgeleed met echte sleutelbloem als doelsoort - Zuidelijke kanaaloevers verder maaien - Beheren weilanden tussen pompgemaal en spoorwegzate Strand en duinen: - Sturing recreatie in Simli-3 duinen De weerhouden aandachtspunten door het CBS om dit streefdoel te bereiken zijn voor: Spoorwegberm Nieuwpoort-Diksmuide en naaste omgeving: - Optreden gemeente als coördinator en stimulator (VLM en provincie) - Integratie kazematten bij toerische-recreatieve route - Relicten van reliëfrijk weiland en beheerslandbouw - Dorpsrand Ramskapelle en opmaak landschapsplan - Zone tussen spoorwegzate en Koofhofput, optreden gemeente als coördinator en stimulator


377

-

o

Omgeving van pompgemaal: overleg met AWZ en polderbestuur educatieve satelliet polderecologie en buitenlabo Strand en duinen: - Strand en duinvorming Actieplan “Oost-as voor natuur”: Deze as loopt vanaf het natuurreservaat de IJzermonding stroomopwaarts de IJzer, via de omgeving van het spaarbekken en de Nieuwendammekreek tot het gebied tussen de IJzer en het Hemmeleed. Tevens wordt er aandacht geschonken aan een aantal polderwaterlopen, nl. Beverdijkvaart, Koolhofvaart en Veurnevaart. Het doel van dit actieplan is de ontwikkeling van levensgemeenschappen gebonden aan het waterig milieu van stromen, polderwaterlopen en waterplassen door verbetering van de levenskansen en migratie van watergebonden organismen en door ontwikkeling van natuurlijke oevers en oeverstroken. Dit project houdt in dat een optimale waterkwaliteit (met rijke visfauna) en structuurkenmerken (van belang voor ondermeer vissen ) van waterlopen wordt nagestreefd. Daarnaast zal tevens gepoogd worden om op bepaalde plaatsen brede natuurlijke oeverstroken of halfnatuurlijke graslanden (weidevogelgebied) te ontwikkelen. De volgende locaties komen voor dit actieplan in aanmerking: Kreek van Nieuwendamme, Deel van deze kreek tussen Gravensluis en spaarbekken, Nieuw bedelf, Zuidwestelijk deel van het spaarbekken, Visvijvers ten zuidoosten van het spaarbekken, langs de linker IJzeroever, De IJzer, De strook tussen IJzer en Hemmeleed, Kleine en Grote Beverdijkvaart, Venepevaart en Ramskapelleleed; Koolhofput en Koolhofvaart, Langgeleed en de strook tussen deze waterloop en de Veurne Ambachtvaart, De Veurnevaart tussen Kattesas en Langgeleed. In dit actieplan zijn streefbeelden opgesteld ivm de toekomst van de natuur in deze locaties. De weerhouden maatregelen door het CBS om dit streefdoel te bereiken zijn voor: Kreek van Nieuwendamme: - Ecologisch verantwoord bermbeheer (o.a. Polderdijk) en wegen (Nieuwendammeweg, Brugse vaart) richten naar bloemrijke polderwegberm, in aanvang 2 x hooien per jaar zonder bemesting - Overleg met Middelkerke over acties rond ‘Fort van Nieuwendamme’ - Start pilootproject ecologisch verantwoord akkerrandbeheer langs Kreek van Nieuwendamme - Sanering van waterkwaliteit Zandwinningsputten St.Joris: - Plaatsen van info borden verbod op vangen groene kikkers Poldergebied tussen IJzer en Hemmeleed: - Opstellen van subsidie reglement voor poelen en lijnvormige landschapselementen (voor gans het grondgebied) - Aansporen gebruikers van gronden in deze zone om grasland maximaal te behouden en gebruik maken van de toelage mogelijkheden De weerhouden aandachtspunten door het CBS om dit streefdoel te bereiken zijn voor: Kreek van Nieuwendamme: - Vermijden van ruimingen in periode van 1 februari tot 15 september - Indien mechanisch geruimd randvoorwaarden naleven - Oeverstroken: groepsgewijze aanplant houtige gewassen - Omgevend landgebruik vermijden van scheuren poldergraslanden - Voldoende hoog waterpeil nastreven


378

B.

Zandwinningsputten St.Joris: - Aanleg kleine ondiepe moerasjes - Gediversifieerd maaibeheer voor oeverzone - Aanpalende weiden zouden moeten voldoen aan extensief graasbeheer en dus zonder bemesting - Aanstellen van natuur-opzichter op vrijwillige basis Poldergebied tussen IJzer en Hemmeleed: - Perceelsrandbegroeiingen dijk - Behoud en onderhoud alsook aanleg van KLE via toelagen - Onderhoud en herstel bestaande poelen en aanleg nieuwe - Wegberm Verschen-dijk: streefbeeld bloemrijke graslanden - Milieubasiskwaliteit (bemesting bestrijdingsmiddelen) weilanden akkers nastreven - Opgelet bij landbouwactiviteiten in weidevogelgebied (activiteiten buiten broedperiode) Zandwinningsputten van het Gravensluis en omgeving: - Aanleg van wandelweg en kijkhutten - Aanwezige dijken beplanten met meidoornbegroeiing (nabij BLOSO gebouw en noordrand van de VVW Westhoek) - Jaarlijks maaien en afvoeren van maaisel graslanden zuidwestrand van het Spaarbekken

Landinrichtingsproject ‘De Westhoek’

Het landinrichtingsproject “De Westhoek”. De opties die betrekking hebben op het grondgebied van Nieuwpoort zijn de volgende: o Structuur voor landbouw: Stimuleren van de tuinbouw en verbeteren van structuren voor akkerbouw voor het noordelijk gedeelte, nl. het gebied ten noorden van de A18. Uitvoering van ruilverkavelingen bij de aanleg van de A18. o Structuur voor natuur: De duinen: - Uitwerken van een zonering van de duingebieden en het veiligstellen van het duinbiotoop - Het begeleiden van het recreatief medegebruik in een aantal duincomplexen. - Opmaken van een beheersplan in duingebieden. - Ontwikkelen van binnenduinranden en overgang tussen duinen en polder met een ecologische rijke, kleinschalige extensieve landbouw en bosgemeenschappen. - Stimuleren van alternatieve waterwinning in overeenstemming met het duinecotoop. Herstel en ontwikkeling van het riviersysteem van de Ijzer: - Verbeteren van structuurkenmerken van gedegradeerde oevers, in samenhang met de eisen voor scheepvaart vanaf Diksmuide tot Nieuwpoort - Verbeteren van waterkwaliteit en het verwijderen van teveel aan slib. - Ontwikkelen van een geïntegreerd waterbeheer en instellen van een waterpeil in functie van wonen, scheepvaart, landbouw, waterwinning, recreatie en natuur. - Het creëren van vochtige weilanden en waterrijke gebieden, overstroombare gebiedjes langs de oever van de IJzer en introductie van KLE’s rondom de IJzer, inrichten en ontwikkelen van IJzerarmen en ontginningszones langs de IJzer. - Het herstellen en valoriseren van het estuarium als natuurgebied in samenhang met een planning van de havengebonden activiteiten, recreatie en wetenschappelijk onderzoek.


379

o

Structuur voor landschapszorg: Het richtplan stelt het versterken en beschermen van de identiteit, de gaafheid en de regionale diversiteit van het landschap voor. Gepleit wordt om het polderlandschap te versterken door selectieve aanleg van groen geënt op de elementen van het polderlandschap (waterlopen, historische hoeven, wegen), naast cultuurhistorische elementen, specifiek : Uitgestrekte gebieden met een natuurlijk duinenlandschap in contrast met compacte verstedelijkte gebieden De randen van de bebouwde gebieden dienen scherp gehouden te worden. Versterken identiteit noordelijke polderlandschap Polderwaterlopen en poldersloten: Er wordt voorgesteld om de polderwaterlopen en -sloten als ecosysteem te verbeteren. Een afstemming tussen de natuurbehouddoelstellingen, het recreatief gebruik van de polderwaterlopen en het peilbeheer is nodig. Een hoofdnetwerk van migratieassen wordt ecologisch verbeterd door de aanleg van natuurlijke en natuurtechnische oevers en het opheffen van migratiebarrières. Binnen Nieuwpoort bestaat het hoofdnetwerk van polderwaterlopen uit: Nieuwpoort - De Panne via het Langgeleed, met een zijtak naar de enige duinbeek in het gebied : de Waterloop Zonder Naam Nieuwpoort – Fintele via de Veurne-Ambachtse noordvaart, de grote Beverdijkvaart en de grote Beverdijkbeek. Nieuwpoort – komgrondengebied van Lampernisse, via de Koolhofvaart, de oude A-vaart en de grote Ijzerbeek. Nieuwpoort – noordelijk deel van het Plateau van Izenbere via Koolhofvaart, Kromme gracht en Bampoelbeek. Nieuwpoort – Moeren via Koolhofvaart, Proostdijkvaart, Steengracht, Bergenvaart en Ringsloot. o Structuur voor recreatie: In het richtplan wordt voorgesteld om structuurdragers voor recreatie te ontwikkelen. De ontwikkeling van structuurdragers kan gerealiseerd worden in aansluiting met de grotere, bevaarbare waterwegen, zoals het kanaal Duinkerke – Nieuwpoort. De oude spoorwegbedding tussen Nieuwpoort en Diksmuide en een zone achter de duinengordel sluiten hierbij aan. Concrete maatregelen met betrekking tot Nieuwpoort: Het uitbouwen en realiseren van een recreatieroute langs het kanaal Nieuwpoort – Duinkerke en het aanbrengen van een begeleidende en gedifferentieerde groenstructuur langs het kanaal. Het inrichten van de oude spoorwegbedding van Diksmuide naar Nieuwpoort tussen Nieuwpoort Stad en Bad. Het inrichten en uitrusten van een knooppunt op de recreatieve structuur ten zuiden van Nieuwpoort-stad en het opzetten van kleinschalige voorzieningen op die plaats. Valorisatie van de IJzer als toeristisch-recreatieve as met daaraan gekoppeld de uitbouw van een recreatieroute langs de IJzer. Zachte recreatie op de in onbruik geraakte voetwegels in de Lenspolder. Het betreft de OW-as o.a. verbinding Hannecart-bos – Polderstraat – Kinderlaan – Lenspolder – Havengeul en de NZ-as Littoduinen – Ysermonde – Simli III. o Het randstedelijk gebied van Nieuwpoort: De volgende maatregelen worden voorgesteld: In de noordelijke randstedelijke zone langs de rechteroever van de IJzermonding: Het herstellen en inrichten van het IJzerestuarium door natuurbouw Het verbeteren van de toegankelijkheid van het havengebied in relatie tot Nieuwpoort-stad In de noordelijke randstedelijke zone langs de linkeroever van de IJzermonding:


380

Het herinrichten van de as Koninklijke Baan tussen stad en bad als boulevard met brede voetpaden, fietspaden en beplanting Het verfraaien van de promenade en de omgeving van het park In de zuidelijke randstedelijke zone: Het inrichten van de oeverzones van het spaarbekken voor recreatie en natuurontwikkeling Het inrichten van de oude IJzerarm en de directe omgeving tussen stad en spaarbekken door natuurbouw Het inrichten van de zone tussen stad en Sint-Joris Het inrichten van de Lenspolder, als een open en agrarisch cultuurlandschap Het beschermen van de duinrand rond de Lenspolder, onderzoek naar de mogelijkheid voor selectieve bebossing.

C.

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen tot 2007 (PRS):

Binnen de cluster “natuurlijke entiteiten” zijn voor Nieuwpoort de volgende gewenste structuren van belang: o Binnen de gewenste ruimtelijke agrarische structuur wordt Nieuwpoort geselecteerd in ‘grondgebonden agrarische structuur als ruimtelijke drager’. Concreet komt het er hier op neer dat grotere aaneengesloten gebieden met grondgebonden landbouw moeten behouden en versterkt worden omwille van de samenhang van de agrarische structuur zelf; waarbij taken op het vlak van toerisme en recreatie en landschaps- en natuurbeheer actief kunnen opgenomen worden. Het gebied rond de IJzer wordt opgenomen binnen ‘sterk structurerende valleigebieden’. Het ruimtelijk beleid is hier vnl. gericht op het behoud en het herstel van deze ruimtelijke structuren omwille van de landschappelijke, natuurlijke of ecologische kwaliteiten van de gebieden. o Uitgangspunten voor de gewenste ruimtelijke structuur van het landschap zijn vanuit het RSV : het landschap als afweging bij ruimtelijke ingrepen; het behoud van de ontwikkeling van de diversiteit en de herkenbaarheid van landschappen. De provincie krijgt vanuit het RSV volgende taken toegeschoven : de indicatieve selectie van structurerende landschapselementen, -eenheden en componenten; en het bepalen van gedifferentieerde ontwikkelingsperspectieven hiervoor. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen landschapseenheden en structurerende landschapselementen en - componenten. De provincie onderscheid 4 soorten landschapseenheden die gebiedsdekkend zijn : gave, nieuwe, verschraalde en stadslandschappen. Gave landschappen: strand-duin en duin-polder, de IJzermonding, de IJzervallei, het poldergebied rond Ramskapelle, de Nieuwlandpolder en de Lenspolder. Het beleid in deze gebieden is gericht op het behouden en versterken van de traditionele kenmerken en karakteristieken. Dit impliceert echter niet dat nieuwe ingrepen worden uitgesloten. Wel dient hierbij rekening worden gehouden met de landschappelijke draagkracht van het gebied. Ook het behoud van de structuurkenmerken van het gebied staan voorop. Ankerplaatsen: de IJzermonding Het beleid in deze gebieden richt zich op het tegengaan van alle vormen van versnippering of toevoegingen van storende elementen die de samenhang storen. Stadslandschappen: verstedelijkte gebieden van het stedelijk netwerk ‘de kust’


381

o

In deze landschapseenheden worden volgende structurerende landschapselementen of componenten onderscheiden: structurerende reliëfcomponenten: IJzervallei een markante terreinovergang: strand-duin en duin-polder de structurerende lineaire elementen: de spoorwegbedding Nieuwpoort – Diksmuide, het kanaal Nieuwpoort – Plassendaele, de Koolhofvaart, de Grote Beverdijkvaart, het kanaal Nieuwpoort – Veurne, de openruimteverbindingen: tussen Oostduinkerke en Nieuwpoort – Bad Het beleid in deze 3 categorieën is gericht op het behouden en versterken van de visuele kwaliteit en herkenbaarheid van het element of component, inclusief de zichtzones. Versnippering moet worden tegengegaan zodat de open-ruimtefunctie gevrijwaard blijft. Aan deze landschapseenheden, -elementen en componenten worden specifieke landschappelijke beleidsaspecten gekoppeld. Naar de gewenste ruimtelijke structuur voor toerisme en recreatie behoort Nieuwpoort binnen het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan enerzijds tot het toeristisch recreatief netwerk van de kust en anderzijds tot het landelijk toeristisch recreatieve netwerk van de IJzerstreek: In het netwerk van de kust dient het achterliggende poldergebied als buffer tegen de verstedelijking. Toeristische knooppunten vormen de bundels van voorzieningen. Nieuwe voorzieningen worden gebundeld in stedelijke gebieden en aan jachthavens. In de IJzerstreek zijn Diksmuide en Veurne de belangrijkste toeristische recreatieve knooppunten. In dit netwerk kan het plattelandstoerisme ontwikkeld worden met het oog op recreatief medegebruik van de open ruimte onder de vorm van kleinschalige toeristische recreatieve plattelandsactiviteiten. Toerisme en recreatie zijn voor de provincie maatschappelijke activiteiten met een aanzienlijke ruimtelijke impact in West-Vlaanderen. Voor de deelstructuur worden gebiedsgericht ontwikkelingsperspectieven geformuleerd. De concepten hebben betrekking op verschillende beleidscategorieën: netwerken, lijnelementen, strategische projectgebieden, knooppunten, verblijfsknooppunten,... De provincie geeft ook specifieke beleidskaders omschreven met betrekking tot recreatie en toerisme, met name voor strandconstructies en voor kleinschalige toeristisch-recreatieve plattelandsactiviteiten: Voor de strandconstructies verbindt de provincie zich ertoe om een provinciaal uitvoeringsplan of verordening op te maken. Inrichtingsplannen over recreatief medegebruik in duingebieden zullen opgemaakt worden door de provincie in samenspraak met hogere overheden. Toeristisch recreatieve knooppunten: Nieuwpoort - Bad wordt als kusthoofddorp geselecteerd. Toeristisch – recreatieve lijnelementen: Het kanaal Nieuwpoort – Duinkerke De IJzer Het kanaal Nieuwpoort – Plassendaele de spoorwegbedding Nieuwpoort – Diksmuide De Koninklijke Baan aan de kust


382

BIJLAGE 8 - REFERENTIELIJST 1.

Publicaties

-

Anoniem (2001a). Speciale Beschermingszones in Vlaanderen in uitvoering van de Europese Richtlijn 92/43/EEG (Habitatrichtlijn). Beslissing van de Vlaamse regering van 4 mei 2001. Overzicht van de habitats en soorten per Habitatrichtlijngebied.

-

Anoniem (2001b). Speciale Beschermingszones in Vlaanderen in uitvoering van de Europese Richtlijn 79/409/EEG (Vogelrichtlijn). Besluit van de Vlaamse Regering van 17 oktober 1988. Besluit van de Vlaamse Regering van 20 september 1996. Besluit van de Vlaamse Regering van 23 juni 1998. Besluit van de Vlaamse Regering van 17 juli 2000. Overzicht van de soorten per Vogelrichtlijngebied.

-

Anselin A. en E. Kuijken (1995). Speciale beschermingszones voor het Vlaams Gewest, in uitvoering van de Habitatrichtlijn 92/43/EEG - inventaris en afbakening. Instituut voor Natuurbehoud, Rapport I.N.95.20.

-

Antrop, M. & Van Damme, S. (1995). Landschapszorg in Vlaanderen.

-

De Smet, K. & Vergult, P. (red.) (2004). Milieubeleidsplan 2004-2008 van de provincie WestVlaanderen, zoals vastgesteld door de provincieraad op 29 januari 2004. Dienst Minawa, SintAndries, 191blz.

-

Despierre, K. (2002a). Bekkenbeheerplan IJzer – Omgevingsanalyse -Hoofdstuk ‘Stroomgebiedskenmerken’ – Landschap, versie 10-10-2002. Bekkencomité Ijzerbekken, Diksmuide, 32 blz.

-

Diriken, P. & Van de Genachte, G. (2000). De landschapskenmerkenkaart West-Vlaanderen. Eindrapport Landschapszorg in Vlaanderen. Aanvullende inventaris van de ruimtelijke landschapskenmerken van bovenlokaal belang in opdracht van Vlaamse Regering, vertegenwoordigd door Johan Sauwens, Vlaams minister bevoegd voor landschappen, loco Administratie ROHM, Afdeling Monumenten en Landschappen. GEORETO i.s.m. AEOLUS, Kortessem-Gent, 30 blz.

-

Dumortier M., De Bruyn L., Peymen J., Schneiders A., Van Daele T., Weyembergh G., van Straaten D. en Kuijken E. (2003). Natuurrapport 2003. Toestand van de natuur in Vlaanderen: cijfers voor het beleid. Mededeling van het Instituut voor Natuurbehoud nr. 21, Brussel.

-

Horizon, editie Westhoek (2003). Provincie West-Vlaanderen, Proclam, VLM, nr. 2, december 2003.

-

Lefièvre, B. & Van Renterghem, V. (2002). Wet-, Decreet- en Regelgeving voor Monumenten, Stads- en Dorpsgezichten en Landschappen. Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen, Afdeling Monumenten en Landschappen. Brussel, september 2002, 101 blz.

-

Mens & Ruimte (1996). Gewenste bosstructuur voor Vlaanderen iov AMINAL, Afdeling Bos & Groen.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (1998). Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen: Integrale versie. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 594 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (2003). Decreet betreffende het integraal waterbeleid, Belgisch Staatsblad 14-11-2003, blz. 55038-55058

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (1997). Het Vlaamse milieubeleidsplan 1997-2001, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel. 256 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (1999). Kader Gemeentelijk Milieubeleidsplan, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 133 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (1999). Verlengd gemeentelijk milieuconvenant 2000-2001, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 61 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (2001). Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest - gemeenten: Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 2002-2004, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 70 blz.


383

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (2003). Actualisatie Kader Gemeentelijk Milieubeleidsplan, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 33 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL (2004). Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest - gemeenten: Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 2005-2007, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 63 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL , Afdeling Water, (2003). Grondwater in West-Vlaanderen, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brugge, 32 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL i.s.m. VMM (1998). Karakterisatie van de bodems van de Vlaamse onbevaarbare waterlopen, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 56 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL, Afdeling Milieu- en Natuurbeleid (1998). Onderzoek naar het stiltekarakter van enkele gebieden: Komgrondengebied van Lampernisse, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 26 blz.

-

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap AMINAL, Afdeling Water (1996).Onderzoek naar de verspreiding en de typologie van ecologisch waardevolle waterlopen in Vlaanderen, Deel VI: IJzerbekken, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 46 blz.

-

Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij (2002). Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afvalstoffen 2003-2007, OVAM, Mechelen, 245 blz.

-

Provincie West-Vlaanderen (1999). Provinciaal Milieubeleidsplan 1999-2002, Provincie WestVlaanderen, Brugge, 255 blz.

-

Provincie West-Vlaanderen (2002a). Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-VlaanderenRuimte voor verscheidenheid deel 1 tekst. Provincie West-Vlaanderen, 318 blz.

-

Provincie West-Vlaanderen (2002b). Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-VlaanderenRuimte voor verscheidenheid deel 2 kaarten. Provincie West-Vlaanderen, 68 blz.

-

Regionaal Landschap IJzervallei (2003). Startnota, versie 20 november 2003, 7 blz.

-

Stad Nieuwpoort (2004). MINA-jaarprogramma 2004, Stad Nieuwpoort, 115 blz.

-

Vlaamse Landmaatschappij (2004d). Beheerovereenkomsten, boeren beheren de natuur. Vlaamse Landmaatschappij, Brussel, 36 blz.

-

Vlaamse Milieumaatschappij (2003). Waterbodemkwaliteit 2002, VMM, Aalst, 75 blz.

-

WITAB (1997). Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan Stad Nieuwpoort.

-

Wvi & WES (2000). Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Nieuwpoort, Startnota, 53 blz.

-

Wvi & WES (2004). Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Nieuwpoort, Voorontwerp, 204 blz.

-

Wvi (2002). Mobiliteitsplan, Stad Nieuwpoort, 54 blz.

-

Wvi (2004). DuLo-waterplan, deelbekken ‘Veurne-Ambacht’, Basisinventaris

-

Wvi (2004). DuLo-waterplan, deelbekken ‘Gistel-Ambacht’, Basisinventaris

-

Wvi (2004). DuLo-waterplan, deelbekken ‘Veurne-Ambacht’, Project-organisatie

-

Wvi (2004). DuLo-waterplan, deelbekken ‘Gistel-Ambacht’, Project-organisatie

-

Wvi (2004). Windenergie in de Westhoek: een analyse structuurplan, Brugge, 46 blz.


384

2.

Websites

-

Bond Beter Leefmilieu, http://www.bondbeterleefmilieu.be, december 2004

-

Databank Ondergrond Vlaanderen, http://www.dov.vlaanderen.be, december 2004.

-

Databank Vismigratieknelpunten, http://www.vismigratie.be, decemebr 2004.

-

De Lijn, http://www.delijn.be, december 2004.

-

Geografisch Informatiesysteem Vlaanderen, http://www.gisvlaanderen.be, december 2004.

-

Instituut voor natuurbehoud, http://www.instnat.be, december 2004

-

Milieubeleidsplan 2003-2007(Vlaams Gewest), http://www.milieubeleidsplan.be, december 2004

-

Natuurpunt Westkust, http://www.natuurpunt.be/westkust

-

Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij, http://www.ovam.be/, december 2004.

-

Provincie West-Vlaanderen, http://www.west-vlaanderen.be, decemeber 2004.

-

Samenwerkingsovereenkomst, http://www.samenwerkingsovereenkomst.be, december 2004

-

Vlaamse Land Maatschappij, http://www.vlm.be/, december 2004.

-

Vlaamse Milieu Maatschapij, http://www.vmm.be/, december 2004.

-

Vlaams Instituut voor de zee; http://www.vliz.be, decemer 2004

-

Waterinfo, http://www.waterinfo.be, juni 2004.

-

Website van Natuur- en Milieueducatie, Regionale Landschappen, http://www.mina.vlaanderen.be/milieueducatie/onderwijs


385

Nieuwpoort Gemeentelijk Milieubeleidsplan

Recommend Documents