Milieubeleidsplan Kapellen

Milieubeleidsplan Kapellen 2010 ‐ 2014

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding................................................................................................................. 5 A. Milieubeleidsplanning : algemeen juridisch kader ............................................................. 5 B. Milieubeleidsplanning op verschillende niveaus................................................................ 5 B.1. Gew estelijk milieubeleidsplan ..................................................................................... 5 B.2. Provinciaal milieubeleidsplan ...................................................................................... 6 B.3. Gemeentelijk milieubeleidsplan................................................................................... 6 Hoofdstuk 2: Situering en korte schets van de gemeente....................................................... 11 Hoofdstuk 3: Instrumentarium.................................................................................................. 12 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 12 A. Gemeentelijke diensten.................................................................................................... 12 A.1. Milieudienst................................................................................................................ 12 A.2. Centraal meldpunt voor milieuklachten..................................................................... 13 A.3 Systematisch overleg milieuhandhavende en milieuklachten behandelende diensten ........................................................................................................................................... 13 B. Handhaving ...................................................................................................................... 14 C. Milieu Management Informatie Systeem......................................................................... 15 D. Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur ............................................................ 16 E. Gemeentelijk milieubeleid ................................................................................................ 17 F. Duurzaamheidsambtenaar ............................................................................................... 18 G. Milieubarometer ............................................................................................................... 19 Hoofdstuk 4: Afval.................................................................................................................... 21 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 21 A. Afvalpreventie en hergebruik ........................................................................................... 21 B. selectieve inzameling en restafval................................................................................... 23 C. Illegaal ontw ijkgedrag ...................................................................................................... 27 Hoofdstuk 5: Milieuverantw oord productgebruik ..................................................................... 29 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 29 A. Implementatie binnen de eigen diensten......................................................................... 29 B. Sensibilisatie .................................................................................................................... 31 Hoofdstuk 6: Water ................................................................................................................... 33 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 33 A. Pesticidenreductie en rationeel w atergebruik.................................................................. 33 B. Deelbekkenbeheerplannen .............................................................................................. 34 C. Grondw ater en oppervlaktew ater .................................................................................... 35 De w aterwinningen ........................................................................................................... 35 Kw aliteit grondw ater.......................................................................................................... 35 Kw aliteit oppervlaktew ater................................................................................................ 35 Zoneringsplannen ............................................................................................................. 35 Gescheiden riolering ......................................................................................................... 36 Hoofdstuk 7: Hinder.................................................................................................................. 37 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 37

Pagina 2

A. Digitaal opvolgen van milieuklachten............................................................................... 38 B. Sensibilisatie .................................................................................................................... 39 C. Doorlichten van de hinderklachten .................................................................................. 40 Hoofdstuk 8: Energie................................................................................................................ 46 Algemene inleiding ............................................................................................................... 46 A. Implementatie van de energieprestatieregelgeving......................................................... 46 B. Uitvoeren van een energieboekhouding en het opstellen van energieprestatiecertificaten .............................................................................................................................................. 47 C. sensibilisatie en de stimulatie van kleine energiebesparende maatregelen................... 48 D. Aankoop van een minimum percentage aan groene stroom.......................................... 49 E. Opleiding energie ............................................................................................................. 50 F. Duurzame energiescan (DE-scan)................................................................................... 50 G. Energie-efficiëntie bij overheidsopdrachten .................................................................... 52 H. Lager energieverbruik ...................................................................................................... 52 I. REG in bestaande gebouw en........................................................................................... 53 Hoofdstuk 9: Mobiliteit .............................................................................................................. 55 Algemene inleiding ............................................................................................................... 55 A. Sensibilisatie .................................................................................................................... 55 B. Gemeentelijke Begeleidingscommissie ........................................................................... 56 C. Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag .............................................................................. 57 D. Luchtverontreiniging door verkeer ................................................................................... 58 E. Milieuhinderlijke voertuigen.............................................................................................. 59 F. Bedr ijfsvervoersplannen van de gemeente ..................................................................... 60 Hoofdstuk 10: Natuur ............................................................................................................... 62 Algemene inleiding ............................................................................................................... 62 A. Bermbeheer ...................................................................................................................... 62 B. Streekeigen soorten ......................................................................................................... 62 C. Code goede natuurpraktijk............................................................................................... 64 D. Subsidiereglement ........................................................................................................... 65 E. Vor ming ............................................................................................................................ 65 F. Deelname Dag van het Park ............................................................................................ 66 G. Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen (KLE) ..................................... 66 Hoofdstuk 11: Bodem............................................................................................................... 72 Algemene Inleiding ............................................................................................................... 72 A. Bodemsaneringsdeskundige en TOP’s ........................................................................... 72 B. Vlaamse bodembeleid...................................................................................................... 73 Hoofdstuk 12: Duurzame ontw ikkeling .................................................................................... 75 Algemene inleiding ............................................................................................................... 75 A. Sensibilisatie .................................................................................................................... 78 B. De gemeente organiseert of stimuleert participatieve en sensibiliserende initiatieven en projecten in verband met educatie voor duurzame ontw ikkeling......................................... 79 C. De gemeente stimuleert of ondersteunt duurzaam bouw en en wonen.......................... 79 D. De gemeente stimuleert of ondersteunt het maatschappelijk verantw oord ondernemen .............................................................................................................................................. 80 E. De gemeente stimuleert of ondersteunt initiatieven met betrekking tot duurzame ontw ikkeling in een Noord-Zuidcontext ................................................................................ 81

Pagina 3

Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4:

Overw egingsdocument ............................................................................................ 82 Samenvattende Actielijst.......................................................................................... 83 Gebruikte afkortingen ............................................................................................... 91 Toetsing aan Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan........................................... 94

Pagina 4

Hoofdstuk 1: Inleiding A. Milieubeleidsplanning : algemeen juridisch kader In het decreet van 5.04.1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid ( DABM) (B.S. 3 juni 1995) w ordt o.m. inhoud gegeven aan de milieubeleidsplanning op 3 verschillende niveaus : Vlaams, provinciaal en gemeentelijk. Dit decreet maakte milieubeleidsplanning echter enkel verplicht voor het Vlaamse Gew est. Aangezien milieubeleidsplanning pas zin heeft w anneer dit op meerdere niveaus gebeurt, werden de provinciale en lokale overheden w el aangemoedigd ook aan milieubeleidsplanning te doen in het kader van het provinciaal en gemeentelijk convenant. Convenanten zijn vrijw illige overeenkomsten met w ederzijdse verplichtingen voor de betrokken partijen. Het uitvoeringsbesluit van 14.06.2002 betreffende de provinciale en gemeentelijke milieubeleidsplanning en de milieuraad (B.S. 8 augustus 2002) heeft milieubeleidsplanning op provinciaal en gemeentelijk niveau verplicht gemaakt (zie ook punt 2.3.b.). Via een w ijziging van het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid, en het bijhorende uitvoeringsbesluit (B.S. 24 juni 2006), w ordt milieubeleidsplanning voor provincies en gemeenten opnieuw een vrijw illige keuze. De milieubeleidsplanning w ordt afgestemd op de legislatuurperiode. Het opstellen van een milieujaarprogramma (w aarin jaarlijks w ordt gerapporteerd over de uitvoering van het milieubeleidsplan) is ook niet meer w ettelijk verplicht.

B. Milieubeleidsplanning op verschillende niveaus B.1. Gewestelijk milieubeleidsplan Het DABM bepaalt dat de Vlaamse overheid om de vijf jaar een milieubeleidsplan moet opstellen. Het milieubeleidsplan 1997 – 2001 w as het eerste gew estelijke milieubeleidsplan in de rij. Het daaropvolgende milieubeleidsplan ( MINA-plan 3) w as oorspronkelijk bedoeld voor de periode 2003 – 2007. Omdat deze periode niet samenliep met de Vlaamse regeerperiode, w erd de procedure in 2006 decretaal aangepast. Het MINA-plan 3 w erd verlengd tot eind 2010 en zal pas vervangen w orden door een MINA-plan 4 voor de periode 2011 – 2015. Het gew estelijk milieubeleidsplan is uitgegaan van een thematische aanpak (verdroging, vermesting,...), een gebiedsgericht beleid, actorenbeleid en geïntegreerd overheidsbeleid. Dit plan is van kracht sinds 1.01.2003. De looptijd bedraagt 5 jaar. Het geeft w eer hoe de milieuproblemen in Vlaanderen w orden aangepakt en hoe de toestand van het Vlaamse milieu er in 2007 zou moeten uitzien. Het plan bevat ook een actieplan en aanvullend en/of bundelend 41 projecten, w aarin een aantal prioritaire maatregelen zijn opgenomen. De bepalingen van het gew estelijk milieubeleidsplan zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de Vlaamse regering als bindend zijn aangeduid. Deze bepalingen zijn bindend voor de diensten van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de instellingen die afhangen van het Vlaamse Gew est, de ondergeschikte besturen die onder het administratief toezicht staan van het Vlaamse Gew est en de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechtspersonen die belast zijn met taken van openbaar nut inzake milieu.

Pagina 5

Het bindend karakter is bij MINA 3 op niveau van de doelstellingen gelegd. De doelstellingen zijn ook zoveel mogelijk meetbaar en opvolgbaar geformuleerd. Het bindend karakter van de doelstellingen betekent niet dat rechtsonderhorigen hier mee rechtstreeks gevat zijn door deze doelstellingen. Voor de gedecentraliseerde overheden betekent dit concreet dat de bindende plandoelstellingen de richting aangeven van het milieubeleid dat door hen w ordt gevoerd, maar dat de Vlaamse overheid moet instaan voor de vertaling van de vooropgestelde doelstellingen naar uitvoeringsinstrumenten zoals w etgeving. In het MJP van de gemeente w ordt verwezen naar deze plandoelstellingen, als dit relevant is. Voor de uitvoering van MINA 3 w ordt er jaarlijks een milieujaarprogramma opgesteld door de Vlaamse regering. Dit milieujaarprogramma geeft aan w elk deel van het milieubeleidsplan jaarlijks w ordt uitgevoerd en bevat eventueel het financieel plan dat bij het jaarlijkse begrotingsvoorstel van de regering w ordt gevoegd.

B.2. Provinciaal milieubeleidsplan Het provinciaal milieubeleidsplan geeft op het niveau van de provincie nadere uitw erking aan het gew estelijk milieubeleidsplan. Het provinciaal milieubeleidsplan vult het gew estelijk milieubeleidsplan aan, zij het binnen de perken van de provinciale bevoegdheden. Het provinciaal milieubeleidsplan mag evenw el niet afw ijken van de bindende bepalingen van het gew estelijk milieubeleidsplan. De bepalingen van het provinciaal milieubeleidsplan zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de provincieraad als bindend zijn aangeduid. Deze bepalingen zijn bindend voor de provincie, voor de gemeenten op haar grondgebied en voor haar instellingen. De provincie Antw erpen heeft haar nieuw provinciaal milieubeleidsplan 2008-2012 goedgekeurd op 18.12.2008.

B.3. Gemeentelijk milieubeleidsplan Het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid en het uitvoeringsbesluit w erden gew ijzigd in 2006. Hierdoor zijn de gemeenten niet langer verplicht om over een GMBP te beschikken. Indien de gemeente w el w erkt met een GMBP, dan moet volgens het gew ijzigde decreet het plan beginnen het jaar na het begin van een nieuw e gemeentelijke legislatuur en moet het een periode van 6 jaar overspannen. Het GMBP van de gemeente Kapellen loopt nog tot 2009. Aangezien dit plan niet aangepast is aan de nieuw e samenw erkingsovereenkomst opteert de gemeente ervoor om nu reeds een nieuw plan op te maken. a. Convenanten/Samenwerkingsovereenkomst Convenant 1991-1996 Om het gemeentelijk milieubeleid van overheidsw ege te ondersteunen, w erd in de loop van 1991 aan de gemeenten het eerste gemeentelijk milieuconvenant voorgelegd. De meeste Vlaamse gemeenten hebben het convenant, dat een looptijd had van 1.01.1991 t.e.m. 31.12.1996, onderschreven. Ook de gemeente Kapellen had hierop ingetekend. In de overeenkomst w erden aan de gemeenten diverse verplichtingen opgelegd, w elke financieel ondersteund w erden door het Vlaamse gew est. Convenant 1997-1999 Einde 1996 w erd een nieuw e convenant ter goedkeuring aan de gemeenten voorgelegd. Ze bestond uit een basisovereenkomst en 8 opties, w elke facultatief door de gemeenten konden onderschreven worden.

Pagina 6

Ook deze convenant heeft de gemeente Kapellen ondertekend, meer bepaald voor de volgende opties: - optie 1: gemeentelijk MINA-beleidsplan - optie 3: Vlaamse milieudatabank - optie 4: preventie en selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen - optie 5: kringloopcentra - optie 8: MINA-w erkers De opmaak van het gemeentelijk MINA-beleidsplan w as opgenomen in optie 1. De gemeente die optie 1 onderschreef, verbond er zich toe een gemeentelijk milieubeleidsplan vast te stellen conform de bepalingen van het decreet van 5.04.1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. Het Vlaamse gew est voorzag hiervoor een subsidie van 400.000 Bef. Dit eerste milieubeleidsplan van de gemeente Kapellen w erd opgemaakt voor de planperiode 2000-2004. Midden 1999 w erd het convenant nog verder uitgebreid met een aantal nieuw e opties. De gemeente Kapellen heeft deze opties niet ondertekend. Convenant 2000-2001 Einde 1999 hebben de gemeenten de teksten van het gemeentelijke milieuconvenant 20002001 ontvangen. Dit convenant w as in hoofdzaak een verlenging van het vorige convenant met hier en daar w at aanpassingen en verfijningen. Zo w erd optie 9 Vlaanderen Proper in het nieuw e milieuconvenant opgeheven. Het convenant 2000-2001 bestond dus uit een basisovereenkomst en 10 opties, w elke facultatief door de gemeenten konden onderschreven worden. Volgende opties w erden door de gemeente Kapellen onderschreven: - optie 1: gemeentelijk MINA-beleidsplan - optie 4: preventie en selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen - optie 5: kringloopcentra - optie 8: MINA-w erkers Samenwerkingsovereenkomst 2002-2004 / 2005 - 2007 Op 19.12.2001 w erd de nieuw e samenw erkingsovereenkomst tussen de Vlaamse overheid en de gemeenten goedgekeurd. Deze overeenkomst had initieel betrekking op de periode 1.01.2002 t.e.m. 31.12.2004, maar w erd verlengd tot 31.12.2007. De verbintenissen van de gemeenten zijn onderverdeeld in een instrumentarium en volgende 8 clusters: - vaste stoffen - w ater - natuurlijke entiteiten - hinder - mobiliteit - energie - burgers en doelgroepen - gebiedsgericht beleid Zow el het instrumentarium als de 8 clusters zijn op hun beurt onderverdeeld in 3 ambitieniveaus (behalve de cluster gebiedsgericht beleid: enkel ambitieniveau 3). De gemeente Kapellen heeft ingetekend op niveau 2 w at betreft het instrumentarium en de clusters Natuurlijke entiteiten en Energie.

Pagina 7

Voor de clusters Vaste stoffen, Water, Hinder, Mobiliteit en Burgers en doelgroepen heeft de gemeente ingetekend op niveau 1. De opmaak van het milieubeleidsplan vormt een onderdeel van het instrumentar ium. Het instrumentarium bepaalt dat op uiterlijk 31.12.2004 een ontw erp milieubeleidsplan ter advisering aan het Vlaamse Gew est moet w orden voorgelegd. Tegen 1.05.2005 moet de definitieve tekst aan het Vlaamse Gew est worden bezorgd. De samenw erkingsovereenkomst bepaalt dat het milieubeleidsplan moet w orden opgemaakt overeenkomstig het decreet van 5.04.1995. Er moet tevens gestreefd w orden naar een eenvormige structuur tussen het milieubeleidsplan en de w ijze w aarop door de gemeente uitvoering w ordt gegeven aan de samenw erkingsovereenkomst. Samenwerkingsovereenkomst 2008 – 2013 Aangezien de samenw erkingsovereenkomst 2005 – 2007 teneinde liep op 31.12.2007, w erd een nieuw e overeenkomst opgemaakt. Op 21.12.2007 heeft de Vlaamse regering haar goedkeuring gehecht aan de definitieve teksten van de nieuw e Samenw erkingsovereenkomst. Deze nieuw e overeenkomst loopt van 1.01.2008 tot 31.12.2013. Om tegemoet te komen aan een aantal beperkingen van de huidige overeenkomst, w erd de vorm en structuur van de nieuw e Samenw erkingsovereenkomst aangepast. Clusters w erden vervangen door thema’s. In plaats van in te tekenen op niveau 1,2 of 3 onderschrijft men nu een basis- of onderscheidingsniveau en kan men projecten indienen. De rapportering gebeurt via het milieujaarprogramma. In de regel moeten er geen documenten allerhande als bijlage toegevoegd w orden. De beoordeling gebeurt in 1 ronde met eventueel een aanvullend terreinbezoek en/of schrif telijke opvraag van bijkomende informatie. Op 21 april 2008 ondertekende de gemeenteraad de nieuw e samenw erkingsovereenkomst 2008 – 2013 op basis- en onderscheidingsniveau. Op 15.12.2008 tekende de gemeenteraad in op het projectniveau. De gemeente w enst de samenw erkingsovereenkomst te blijven onderschrijven, althans indien de visie ervan in de lijn blijft van de gemeentelijke visie m.b.t. het milieubeleid. b. Het decreet van 5.04.1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (B.S. 3 juni 1995) en haar uitvoeringsbesluiten Het gemeentelijk milieubeleidsplan geeft op niveau van de gemeente nadere uitw erking aan het gew estelijk milieubeleidsplan en aan het provinciaal milieubeleidsplan. Binnen de perken van haar bevoegdheden kan het gemeentelijk milieubeleidsplan deze plannen ook aanvullen. Het mag er echter niet strijdig mee zijn. De bepalingen van het gemeentelijk milieubeleidsplan zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de gemeenteraad als bindend zijn aangeduid. Deze bepalingen zijn bindend voor de gemeente en voor de instellingen die eronder ressorteren. Het decreet van 5.04.1995 voorziet de opmaak van een actieplan als onderdeel van het gemeentelijk milieubeleidsplan en bepaalt de procedure tot opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan:

Pagina 8

Actieplan Het gemeentelijk milieubeleidsplan omvat een actieplan dat tenminste uit het volgende bestaat : - de in de betrokken periode beoogde kw aliteit van de onderscheiden onderdelen van het milieu met name de vooropgestelde milieukw aliteitsnor men en de ter mijnen w aarbinnen ze dienen te w orden bereikt - de aanduiding van de gebieden w aarin de kw aliteit van het milieu of van een of meer onderdelen daarvan bijzondere beschermings- of beheersmaatregelen behoeft - de daartoe vereiste beperking van milieubelasting, sanering of herstel van het milieu - de maatregelen die w orden vooropgesteld om deze doelstellingen te bereiken Concreet betekent dit dat de gemeente in het plan moet schrijven w at ze wil bereiken (doelstellingen), op w elke plaatsen, en hoe dit moet gebeuren. De gemeenteraad kan bepalingen van het actieplan bindend verklaren, de overige bepalingen zijn indicatief. Procedure De procedure voor de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan is nauw keurig omschreven in het decreet. 1. Het college van burgemeester en schepenen stelt een ontw erpplan op, w aarbij reeds de meest belanghebbende overheidsorganen, instellingen en privaatrechtelijke organisaties worden betrokken. 2. Na de vaststelling van het ontw erpplan door het schepencollege w ordt het openbaar onderzoek voorbereid en de aanvangsdatum bepaald. Het openbaar onderzoek duurt zestig dagen. 3. Na de vaststelling van het ontw erpplan en voor de opening van het openbaar onderzoek wordt het ontw erpplan bekendgemaakt en meegedeeld. De bekendmaking gebeurt door aanplakking en aankondiging in minimum tw ee dagen/of weekbladen w aarvan één met regionaal karakter. Het ontw erpplan w ordt meegedeeld aan de Vlaamse regering, de gemeenteraadsleden, de administraties vertegenw oordigd in de provinciale milieuvergunningscommissie, de bestendige deputatie van de provincieraad en de door het schepencollege aangeduide adviesorganen of organisaties. 4. Tijdens het openbaar onderzoek kunnen schriftelijke opmerkingen w orden bezorgd aan het college van burgemeester en schepenen. Tijdens het openbaar onderzoek brengen de in 3. bedoelde instellingen, organen of organisaties een met redenen omkleed advies uit. De bestendige deputatie onderzoekt het ontw erpplan in het bijzonder op haar verenigbaarheid met het gew estelijk en provinciaal milieubeleidsplan. Daarnaast w aakt ze over de coördinatie van de diverse gemeentelijke milieubeleidsplannen in de provincie. 5. Binnen zestig dagen na het verstrijken van de inzageperiode (d.w .z. 120 dagen na de opening van het openbaar onderzoek) onderzoekt de gemeenteraad de ingediende adviezen en opmerkingen en stelt zij het plan vast in een met redenen omkleed besluit, waarin ze in het algemeen ver meldt w at ze omtrent deze adviezen en opmerkingen heeft overwogen. 6. Na de vaststelling van het plan w ordt het in tw ee exemplaren ter kennis gebracht van de in 3. bedoelde instanties. Het plan w ordt ter inzage gelegd in de gemeente. Het w ordt bekendgemaakt door aanplakking.

Pagina 9

7. De bestendige deputatie kan binnen drie maanden nadat het plan ter kennis w erd gebracht, de bepalingen van het plan die in strijd zijn met de bindende bepalingen van het gew estelijk of provinciaal milieubeleidsplan vernietigen. Opbouw plan In dit milieubeleidsplan w erd geopteerd voor de structuur van de samenw erkingsovereenkomst. Binnen elke opdeling die in dit plan aan bod komt, w ordt, indien relevant, eerst een algemene inleiding van het onderw erp gegeven. Daarna komt de actuele toestand w aarbij de meest recente gegevens w orden verwerkt. De actuele toestand w ordt gevolgd door een algemene visie over het onderw erp. Het is immers de bedoeling in dit milieubeleidsplan per onderw erp een visie te bepalen die het gemeentelijk milieubeleid de volgende jaren zal sturen. Vervolgens worden de knelpunten gedestilleerd en aan deze knelpunten w orden acties verbonden. In dit milieubeleidsplan w orden niet alle acties opgesomd die de gemeente de komende jaren zal realiseren. Het is immers de bedoeling dat, op basis van de visie uit het milieubeleidsplan, de acties jaarlijks, via het milieujaarprogramma, verder w orden geconcretiseerd. In het milieujaarprogramma w ordt tevens de uitvoering van de acties beschreven via de rapportering en w ordt de visie verder uitgew erkt en geactualiseerd. Totstandkom ing Het milieubeleidsplan w erd opgemaakt in samenw erking met IGEAN milieu & veiligheid.

Pagina 10

Hoofdstuk 2: Situering en korte schets van de gemeente Kapellen ligt in het noordw esten van de Provincie Antw erpen. Ten noorden grenst de gemeente aan de Nederlandse fusiegemeente Woensdrecht en aan Kalmthout, ten oosten aan Wuustw ezel en Brasschaat, ten zuiden aan Antw erpen en ten w esten aan Stabroek. De gemeente ligt aan de w estrand van de Kempen en grenst aan de Scheldepolders. De gemeente heeft een oppervlakte van 3.711 ha en telt 26.158 inw oners (stand van zaken per 31.12.2008), w at een bevolkingsdichtheid van 707 inw oners/km2 oplevert. Kapellen behoort hierdoor tot één van de dichtst bevolkte gemeenten in Vlaanderen. Ondanks deze dichte bevolking zijn er nog grote gebieden aaneengesloten stukken bos en landbouw gebied. Dankzij de kastelen met omringende gronden zijn stukken par kgebied heel lang aaneengesloten bew aard gebleven. In de 18de-19de eeuw kende Kapellen vooral een bloei van kleine tot middelgrote nijverheidsbedrijven. Vanw ege de vlotte bereikbaarheid van Kapellen sinds de 19de eeuw is Kapellen nu een belangr ijk regionaal handels- en marktcentrum. Mede door het bosrijke karakter van de gemeente evolueerde Kapellen na de Tw eede Wereldoorlog tot een deels residentiële w oonforensengemeente voor de Antw erpse agglomeratie.

Pagina 11

Hoofdstuk 3: Instrumentarium Algemene Inleiding De gemeente ontw ikkelt de nodige instrumenten voor het uitvoeren van een duurzaam, lokaal milieubeleid. Aandachtspunten hierbij zijn de organisatie van de gemeentelijke diensten, handhaving, inspraak en de ontw ikkeling van een Milieu Management Informatie Systeem. Verder w ordt ook de opbouw van capaciteit gestimuleerd en het planmatig w erken.

A. Gemeentelijke diensten A.1. Milieudienst a. Inleiding Met de ondertekening van de samenw erkingsovereenkomst 2008-2013 engageert de gemeente zich om haar gemeentelijke diensten dusdanig te organiseren dat ze in staat is de taken uit te voeren die te maken hebben met: - milieuen natuurklachtenbehandeling - natuurbehoud - ecologisch bermbeheer - integraal w aterbeleid - toezicht op en verlenging van adviezen in verband met milieuen natuurvergunningen - afvalbeheer - milieubeleidsplanning - medew erking aan milieuen natuuracties van Gew estelijke of provinciale besturen - sensibilisering en educatie rond natuur-, milieuen duurzaamheidsthema’s en bijscholing i.v.m. hierboven vermelde thema’s - andere verplichtingen uit de milieuen natuurw etgeving - andere verplichtingen uit de samenw erkingsovereenkomst b. Stand van zaken De gemeentelijke milieuen groendienst, belast met de uitvoering van de hierboven vermelde taken, is de jongste 10 jaar uitgebreid tot een volw aardige en autonome dienst binnen de gemeentelijke administratie. Deze dienst is als volgt samengesteld: hoofddeskundige Milieu & Groen deskundige Milieu en Groen duurzaamheidsambtenaar 2,5 administratief medew erkers 3 arbeiders containerpark 2 w ep 11 VTE groenarbeiders/begraafplaatsen

= milieuambtenaar

Op regelmatige basis vindt er overleg plaats tussen de milieuen groendienst en de dienst ruimtelijke ordening en openbare w erken. De milieudienst pleegt eveneens minimum 2 maal per jaar overkoepelend overleg met de politie die ook belast is met milieuhandhaving. c. Visie De gemeente Kapellen w enst de huidige w erking verder te zetten en te bestendigen.

Pagina 12

d. Knelpunten - Bepaalde domeinen zoals mobiliteit, energie en hinder betreffen een zeer complexe mater ie zodat specialisatie vereist is. De aanw ezige ambtenaren zijn zo zw aar belast met allerlei taken dat ze over te w einig tijd beschikken om zich te (kunnen) specialiseren. e. Acties De gemeente Kapellen zal: 1. het algemeen overleg optimaliseren en overleg rond bepaalde thema’s zoals bijvoorbeeld energie opstarten. 2. starten met een w erkgroep gebouw en. Elk gebouw van het patrimonium zal een verantw oordelijke toegew ezen krijgen. Alle verantw oordelijken zullen in deze w erkgroep aanw ezig zijn samen met: een afgevaardigde van de brandw eer, de energiecoördinator en het hoofd van de technische dienst. Ook Infrax w il deze werkgroep ondersteunen.

A.2. Centraal meldpunt voor milieuklachten a. Inleiding De gemeente dient te beschikken over een centraal meldpunt voor milieuklachten en communiceert hierover aan de burgers. b. Stand van zaken De burgers kunnen tijdens de kantooruren steeds terecht bij de milieuen groendienst via email ( [email protected]), telefoon (03/660.66.07) of aan de balie. Dit meldpunt is via de gemeentelijke w ebsite en Info Kapellen aan de bevolking bekendgemaakt. Na 16u30 kunnen ze terecht bij de politie die een 24u per manentie voorziet. In de politiezone Noord waartoe Kapellen behoort bemannen 2 politieagenten de cel milieu. De burgers w orden omtrent deze permanentie geïnformeerd via de w ebsite.

A.3 Systematisch overleg milieuhandhavende en milieuklachten behandelende diensten a. Inleiding De samenw erkingsovereenkomst voorziet systematisch overleg binnen de gemeente tussen de verschillende diensten die belast zijn met de handhaving van milieuhinder en de behandeling van milieuklachten. In de eerste plaats dient dit overleg te gebeuren tussen de milieuen groendienst en de politiedienst en/of politiezone. Dit overleg moet leiden tot de optimalisatie van de samenw erking tussen de verschillende milieuklachten behandelende diensten. Hiertoe w ordt de opvolging van milieuklachten centraal beheerd of informatie in voldoende mate uitgew isseld zodat elke klacht door de gepaste dienst w ordt opgevolgd en behandeld. De behandelende dienst houdt de andere diensten op de hoogte van de verdere behandeling van de milieuklacht. b. Stand van zaken De controle van vergunningen, klachten e.a. w ordt steeds uitgevoerd in samenw erking met de Politie Zone Noord. Problemen w orden samen met de gemeente opgelost. Bij overtredingen maakt de politie proces-verbaal op, de milieuambtenaar zorgt voor de technische ondersteuning. Voor milieuzaken w ordt meestal beroep gedaan op de hoofdinspecteur, die verantw oordelijk is voor milieu en ruimtelijke ordening binnen het plaatselijk politiekorps. Minstens tw ee maal per jaar hebben de ambtenaren (hoofddeskundige milieu & groen; deskundige milieu en groen; duurzaamheidsambtenaar) overleg met de politie. Van dit overleg w ordt steeds een verslag bijgehouden. Er w orden naast enkele heikele punten ook dossiers besproken die al langer lopen. Vaak vloeien hieruit acties voort, al dan niet gezamenlijk.

Pagina 13

c. Visie De goede samenw erking tussen de milieuadministratie en de politie is een essentiële pijler van het milieuhandhavingsbeleid. d. Knelpunten - Het klachtensysteem van de politie is nog niet gelinkt aan het MKROS - systeem. - Voor de politie is het niet evident om geluidsklachten te catalogeren. Vaak volgen deze klachten uit burenruzies. - Hinder is een complexe mater ie en hangt steeds samen met een subjectieve beleving. Deze problematiek vraagt ook een zekere specialisatie van het personeel. e. Acties 1. Het klachtensysteem van de politie zal op termijn gelinkt w orden aan het MKROS systeem. 2. Binnen het kader van het handhavingsdecreet zal er een handhavingsambtenaar w orden aangesteld.

B. Handhaving a. Inleiding De gemeente Kapellen dient te beschikken over een persoon met een Vlarem bekw aamheidsbew ijs. Deze persoon controleert, conform artikel 58 van Vlarem I, de als hinderlijk ingedeelde inrichtingen van tw eede en derde klasse. Indien de gemeente niet beschikt over een persoon met een Vlarem - bekw aamheidsbew ijs, kan de gemeente een overeenkomst afsluiten met de politiezone, w aarin een samenw erking wordt afgesproken. Deze samenw erkingsovereenkomst omvat: - de taakverdeling en de w ijze van samenw erking - de middelen die voor de uitoefening van het toezicht ter beschikking w orden gesteld. - de opmaak van een lijst w aarin de toezichtacties op milieuovertredingen w orden beschreven - het aanduiden van een aanspreekpunt per gemeente voor de milieuovertredingen - de bemiddelingsrol die de gemeente opneemt De gemeente dient steekproefsgew ijs controles uit te voeren op klasse 2- en 3-inrichtingen. Bij hinderproblemen, als dusdanig na controle omschreven en al dan niet veroorzaakt door hinderlijke inrichtingen, moet de gemeente optreden als lokaal bemiddelaar. Ook het vaststellen van overtredingen van natuurvergunningen en vrije velddelicten behoren tot de toezichtstaken van de gemeente. Op 1 mei 2009 is het nieuw e handhavingsdecreet in w erking getreden. De toezichthouders hebben hier in uitgebreide toezichtstaken en – mogelijkheden. Door het ondertekenen van de samenw erkingsovereenkomst op onderscheidingsniveau kan de gemeente Kapellen 1 punt verdienen voor de opvolging en controle van sloopw erken, overeenkomstig het Uitvoeringsplan Milieuverantw oord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw , met betrekking tot het selectief slopen. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen beschikt over een beëdigd Vlarem-ambtenaar, namelijk hoofddeskundige milieu & groen Ronny Denisse. Sinds 1 mei 2009 is het statuut van de VLAREM-ambtenaar opgeheven. Momenteel heeft de gemeente Kapellen geen VLAREM ambtenaar in dienst. De controle van vergunningen, klachten e.a. w ordt steeds uitgevoerd in samenw erking met de Politiezone Noord. Voor milieuzaken w ordt meestal een beroep gedaan op de hoofdinspecteur, die verantw oordelijk is voor milieu en ruimtelijke ordening binnen het plaatselijke politiekorps.

Pagina 14

De hoofddeskundige milieu & groen voert tevens in samenw erking met de politie controles uit op klasse 1 en 2 inr ichtingen. De te controleren bedrijven w orden steekproefsgew ijs gekozen. De milieuen groendienst geeft doorheen het jaar advies aan bedrijven i.v.m. milieuvergunningen, zow el preventief, als bij bedrijven die niet voldoen aan de vigerende milieunor men. De politie voert op het grondgebied Kapellen controles uit inzake de afbraak van asbestplaten. Naast de politie voert de gemeente een flankerend beleid m.b.t. sloopw erken van eternietplaten. De milieuen groendienst geeft advies over het afbreken en het vervoeren van asbestplaten. De burger w ordt hieromtrent geïnformeerd aan de hand van brochures en artikels in het Info Kapellen en de afvalkrant van de intercommunale IGEAN. Aan het milieuloket verkrijgen de burgers die een vergunning voor slopen bekomen een specifieke brochure over de afbraak van asbesthoudend afval. c. Visie Toezicht op de hinderlijke inrichtingen blijft belangrijk. d. Knelpunten - Er w ordt bijna uitsluitend toezicht uitgeoefend op basis van klachten. Aan preventieve controles komt de gemeente niet toe. - De gemeente legt zich vooral toe op zijn informatieve rol en niet op haar sanctionerende rol. e. Acties 1. De samenw erking met de politie bestendigen. 2. Uitzoeken of er op een gestructureerde manier preventieve controles kunnen gebeuren bij hinderlijke inrichtingen, ad random. 3. In het kader van het nieuw e handhavingsdecreet dient de gemeente te onderzoeken hoe de handhaving georganiseerd zal w orden. 4. Binnen het kader van het handhavingsdecreet zal er een handhavingsambtenaar w orden aangesteld.

C. Milieu Management Informatie Systeem a. Inleiding Het Vlaamse Gew est gebruikt voor het beheer en het ter beschikking stellen van milieuinformatie een Milieu Management Informatie systeem ( MMIS). Via dit MMIS w orden alle beschikbare en relevante milieugegevens van alle milieuoverheidsinstellingen via internet raadpleegbaar gesteld. De gemeente dient m.b.t. het MMIS een bijdrage te leveren tot volgende databanken: - jaarlijkse inventaris van de gebruikte hoeveelheid bestrijdings middelen in het kader van het pesticidenreductieprogramma - het Milieuklachten, - registratie, en -opvolgingssysteem ( MKROS) voor de invoer en de dossieropvolging van milieuklachten - energieprestatiedatabank. b. Stand van zaken Zow el de hoofddeskundige Milieu & Groen, de deskundige Milieu & Groen, de duurzaamheidsambtenaar als tw ee administratieve krachten beschikken over een internetaansluiting. Sinds mei 2006 w orden alle klachten, w aarvan het vanuit de samenw erkingsovereenkomst vereist is, ingevoegd in MKROS. Ook elke bouw aanvraag wordt in de energieprestatiedatabank ingevoerd door de dienst Ruimtelijke Ordening.

Pagina 15

c. Visie De gemeente w il haar vergunningen de komende jaren blijven opvolgen in een databank. d. Knelpunten - Het zou een meerw aarde zijn voor de gemeente als ze ook de vergunningen kan raadplegen die door de provincie en het Vlaamse Gew est worden afgeleverd. - Het inputten van databanken vergt veel tijd maar is noodzakelijk om te kunnen rapporteren. e. Acties De gemeente Kapellen blijft de gegevens verder invoegen in de (nieuw e) databanken.

D. Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur a. Inleiding De milieuraad ( MR) brengt advies uit over het ontw erp van het gemeentelijk milieubeleidsplan en meer in het algemeen kan zij advies uitbrengen over elk milieu- of natuurdossier dat op de gemeente w ordt behandeld. Zij doet dit hetzij op verzoek van het college van burgemeester en schepenen of van de gemeenteraad, hetzij op verzoek van de bevoegde schepen van leefmilieu, hetzij op eigen initiatief. Tevens kan zij andere acties uitvoeren op niet dw ingend verzoek of uit eigen bew eging. Deze milieuraad is een belangrijke actor in het creëren van een draagvlak voor het gemeentelijk milieuen natuurbeleid en in het stimuleren van het maatschappelijk debat met betrekking tot dit gemeentelijke milieuen natuurbeleid. De samenw erkingsovereenkomst stelt aan de organisatie van de milieuraad specifieke eisen m.b.t. de samenstelling, de w erking, de statuten, de bevoegdheden, de procedure van adviesvraag en –verlening, de ondersteuning en de samenw erking met andere adviesraden. Overeenkomstig de samenw erkingsovereenkomst dient de milieuraad jaarlijks een verslag op te maken w aarin ze rapporteert over haar werking. Door het ondertekenen van de samenw erkingsovereenkomst op het onderscheidingsniveau dient de gemeente Kapellen ten minste 1 open milieuraad te houden. Hiervoor kan de gemeente 1 punt verdienen. b. Stand van zaken In de gemeente Kapellen is sinds 1992 een adviesraad voor milieu en natuur actief. Ze is samengesteld en georganiseerd overeenkomstig de bepalingen van de samenw erkingsovereenkomst. Wanneer voor de milieuraad logistieke, educatieve of financiële ondersteuning noodzakelijk is, kan zij hiervoor steeds terecht bij het gemeentebestuur. De milieuraad vergadert 10 keer per jaar. Sinds 2003 w orden in mei en oktober tw ee open milieuraden georganiseerd. Dit w ordt steeds in de lokale krant gepubliceerd. Inw oners van Kapellen kunnen hun vragen over maken aan het bureau van de Milieuraad. Daarnaast w ordt er steeds een spreker rond een centraal thema uitgenodigd. De agenda van de milieuraad w ordt bepaald door het bureau (ambtenaren, schepen, voorzitter en ondervoorzitter van de milieuraad). Er is ruimte voor agendapunten van het schepencollege, de hogere overheid, milieuvergunningen als ook voor punten aangebracht door leden van de milieuraad zelf. c. Visie De milieuraad is een belangrijk orgaan en dient zeker behouden te blijven.

Pagina 16

De gemeente Kapellen w il de milieuraad blijven openstellen om een breder draagvlak te creëren. d. Knelpunten - De leden van de milieuraad agenderen vaak enkel concrete problemen uit de persoonlijke leefomgeving. - De milieuraad mist soms dynamis me. - Voor de leden van de milieuraad is het niet altijd evident om lijvige documenten door te nemen binnen de officiële termijnen. - Volgens de samenw erkingsovereenkomst dienen mannen en vrouw en voor ten minste een derde vertegenw oordigd te zijn. Er zetelen echter opvallend minder vrouw en in de Milieuraad hoew el de gemeente w el de nodige inspanningen heeft geleverd om voldoende vrouw en aan te schrijven en uit de nodigen om deel te nemen aan de Milieuraad. - Regelmatig voert de milieuraad een zelfevaluatie uit. De steeds terugkomende knelpunten zijn: - De Milieuraad ondervindt lichte tot zeer zw are politieke druk. - De tijdspanne voor het geven van advies is vaak te kort. - De adviezen van de milieuraad krijgen niet genoeg navolging. - Er gebeurt onvoldoende communicatie over de adviezen naar het breder publiek. - Er w ordt niet voldoende geijverd voor een w erkbare consensus e. Acties 1. De gemeente blijft streven naar een optimale w erking van de milieuraad. 2. Het gemeentebestuur zal de haar opgelegde ter mijnen respecteren i.v.m. het bezorgen van dossiers. 3. Om zo min mogelijk zaken te agenderen uit persoonlijke sfeer op de milieuraad w ordt er aan de leden gevraagd om de aangegeven agendapunten beter te omkaderen. 4. Het bureau zal alle punten die de leden van de MR aangeven agenderen indien het relevante thema’s zijn en indien het MR lid een basistekst bezorgt w aarin natuur- en milieu-items zijn opgenomen. Zodoende w orden de leden op voorhand geïnformeerd en kunnen ze nog extra informatie opzoeken indien nodig. 5. Ook voor de open milieuraad zal er gevraagd w orden om vooraf alle vragen en opmerkingen door te geven aan de milieuraad. 6. De MR kan op korte ter mijn een extra vergadering beleggen. Deze vergadering zal uitsluitend samengeroepen w orden voor agendapunten w aarbij de adviesperiode beper kt is. 7. De opvolgingslijst w ordt terug in gebruik genomen. Hierdoor krijgen de leden van de MR een document w aarop het vervolg van het advies bijgehouden w ordt. 8. De adviezen die vermeld staan op de opvolgingslijst en w aarrond het college of de gemeenteraad een beslissing heeft genomen zullen w orden gepubliceerd. 9. Jaarlijks w ordt er geïnformeerd bij de verschillende adviesraden of zij het w enselijk vinden om een overkoepelende adviesraad te organiseren. 10. De gemeente Kapellen organiseert tw ee keer per jaar een open milieuraad.

E. Gemeentelijk milieubeleid a. Inleiding Indien in het algemeen beleidsplan geen substantieel en herkenbaar luik “leefmilieu” w erd voorzien, en indien geen gemeentelijk milieubeleidsplan w erd opgesteld, dient een visienota “Leefmilieu” te w orden opgesteld. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen beschikt over een beleidsplan met een luik “Leef milieu”. Dit beleidsplan w erd opgesteld na de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2006 en is geldig tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen in 2012.

Pagina 17

Daarnaast beschikt de gemeente over een gemeentelijk milieubeleidsplan, w aardoor ze voor het thema instrumentar ium 3 punten verdient op onderscheidingsniveau. Voor de uitvoering van het milieubeleidsplan w ordt er jaarlijks een milieujaarprogramma opgesteld door de gemeente. Dit milieujaarprogramma bevat een verslag van het gemeentelijk milieuen natuurbeleid van het afgelopen jaar en een planning voor het volgende jaar. Het bevat een overzicht van de concrete acties om de doelstellingen te behalen. Het milieujaarprogramma is het centrale opvolgingsdocument voor de samenw erkingsovereenkomst. De rapportering over de uitvoering ervan gebeurt via het milieujaarprogramma. c. Visie De gemeente Kapellen w enst te blijven w erken aan milieubeleidsplanning. d. Knelpunten De gemeente beschikt niet altijd over voldoende mogelijkheden en middelen. e. Acties De gemeente zorgt voor de opmaak van een milieubeleidsplan.

F. Duurzaamheidsambtenaar a. Inleiding In de samenw erkingsovereenkomst 2008-2013 w ordt het inzetten van een duurzaamheidsambtenaar voorzien. Voor de gemeenten die het basisniveau ondertekenen van het instrumentarium is dit facultatief. De gemeente Kapellen, die het onderscheidingsniveau van het instrumentarium heeft onderschreven, is verplicht een duurzaamheidsambtenaar in te zetten. De duurzaamheidsambtenaar heeft volgend takenpakket: - ervoor zorgen dat de principes die met duurzame ontw ikkeling te maken hebben, voldoende w orden geïmplementeerd in het gemeentelijke milieubeleid. - oog hebben voor integratie tussen de verschillende onderdelen van deze overeenkomst en tussen de diverse beleidsdomeinen. - het nodige overleg opstarten en opvolgen tussen verschillende diensten - het aanspreekpunt zijn binnen de gemeente met betrekking tot duurzaam lokaal milieubeleid. - instaan voor communicatie, informatie, sensibilisatie en educatie m.b.t. deze overeenkomst en duurzame ontw ikkeling. - het actieplan opvolgen voor de realisatie van een intern milieuzorgsysteem, onder meer met betrekking tot het gemeentelijk energiebeleid. b. Stand van zaken De gemeente heeft sinds 1.07.2003 een duurzaamheidsambtenaar in dienst. De duurzaamheidsambtenaar is ingeschakeld op niveau B. De gemeente Kapellen tekende in 2008 opnieuw in voor de samenw erkingsovereenkomst 2008 – 2013. Hierdoor blijft de duurzaamheidsambtenaar minimaal in dienst tot het einde van de looptijd van de samenw erkingsovereenkomst. Momenteel w ordt deze functie uitgeoefend door Mireille Martens. Zij is in hoofdzaak verantw oordelijk voor de implementatie, het voeren en uitbouw en van een duurzaam gemeentelijk milieubeleid, inclusief sensibilisering. Meer specifiek zorgt zij voor: - de correcte uitvoering van de samenw erkingsovereenkomst voor w at betreft de aspecten m.b.t. duurzame ontw ikkeling - de stimulatie van de integratie van de pr incipes van duurzame ontw ikkeling in het gemeentelijk beleid en de w erking van de gemeentelijke diensten

Pagina 18

- de coördinatie en stimulatie van dienstoverschrijdend overleg in het kader van de uitvoering van de samenw erkingsovereenkomst - de screening en aanpassing van gemeentelijke reglementen, infrastructuur, typebestekken, e.d. in functie van duurzame criteria - de verzorging en coördinatie van communicatie, educatie en sensibilisering t.o.v. de gemeentelijke diensten, specifieke doelgroepen en bevolking - de opmaak van actieplannen en de concrete uitvoering ervan - de uitbouw van een intern milieuzorgsysteem Zij voerde reeds diverse acties uit rond o.a. interne milieuzorg, energiezorg en milieuverantw oord productgebruik. Ook de milieubarometer w erd door haar opgesteld. Deze acties w orden verder in dit plan nader besproken. c. Visie De gemeenten w enst de taken van duurzaamheidsambtenaar als structurele functie in te bouw en binnen het gemeentelijke organigram. De duurzaamheidsambtenaar zal duurzame ontw ikkeling opvolgen en stimuleren binnen het gemeentebestuur. d. Knelpunten - Duurzame ontw ikkeling heeft betrekking op vele domeinen maar vele diensten hebben nog niet de reflex om beslissingen te toetsen aan de criteria van duurzame ontw ikkeling. - Er is veel verloop op de positie van duurzaamheidsambtenaar w egens de onzekerheid over eventuele verlenging van het tijdelijke contract. e. Acties De gemeente zal: 1. het structureel overleg tussen de verschillende diensten verder uitbouw en. 2. andere diensten en het college aanzetten om de principes van duurzame ontw ikkeling mee te nemen in de gemeentelijke besluitvorming.

G. Milieubarometer a. Inleiding De gemeente Kapellen heeft het onderscheidingsniveau van het instrumentarium onderschreven. Hierbij dient de duurzaamheidsambtenaar (zie punt F) de toestand van het milieu op te volgen aan de hand van een milieubarometer. De milieubarometer bestaat uit een set van minimum 15 milieu- indicatoren (vrij te kiezen door de gemeente) die in een gestandaardiseerde indicatorenfiche w orden opgenomen. De milieubarometer vormt een leer- en communicatie-instrument bestemd voor al diegenen die bij het duurzaam gemeentelijk milieubeleid zijn betrokken. Het toont jaarlijks via de geselecteerde milieu-indicatoren de evoluties van de actoren en factoren van het gemeentelijk beleid en geeft input voor planning en beleidsprogramma’s zodat het duurzaam milieubeleid beter onderbouw d wordt. b. Stand van zaken De milieubarometer w erd in 2003, overeenkomstig de richtlijnen van de samenw erkingsovereenkomst, opgemaakt door de duurzaamheidsambtenaar. Volgende indicatoren, gekozen in samenspraak met het college en de milieuraad, w erden in de milieubarometer opgenomen: - papierverbruik per jaar per personeelslid - verbruik bestrijdings middelen door gemeente - jaarlijks gemeentelijk leidingw aterverbruik per personeelslid - totaal elektriciteitsverbruik per personeelslid in het administratief centrum

Pagina 19

-

totaal aardgasverbruik per personeelslid in het administratief centrum (totale) hoeveelheid huishoudelijk afval in kg/inw oner/jaar hoeveelheid niet-recupereerbaar huishoudelijk afval/inw oner/jaar hoeveelheid GFT+ in kg/inw oner/jaar zuiveringsgraad huishoudelijk afvalw ater (RWZI, aangevuld met KWZ I en IBA): aantal aangesloten inw oners volgens lozingssituatie kw aliteit van het oppervlaktew ater: Beneluxindex totale bosareaal aantal klachten geluid aantal andere klachten percentage gesaneerde gronden verhouding van aantal km fietspaden t.o.v. het aantal km w egen elektriciteitsverbruik door openbare verlichting huishoudelijk elektriciteitsverbruik per aangesloten inw oner aantal en aandeel scholen (t.o.v. totaal alle scholen) die deelnemen aan projecten Groene School (lager onderw ijs) of MOS (secundair onderw ijs) nitraatgehalte in de meetplaatsen van het MA P- meetnet aantal bedrijven met een extern gecertificeerd bedrijfsintern milieuzorgsysteem (EMAS, …)

Het startjaar w erd gehanteerd als eerste meting (nulmeting) voor de gekozen indicatoren. Jaarlijks w orden de evoluties in kaart gebracht. In 2009 w erd de milieubarometer uitgebreid tot 28 criteria. De aangevulde criteria zijn gekozen in functie van de nieuw e structuur van de samenw erkingsovereenkomst 2008-2013 en hun relevantie ervan in het bekijken van de evolutie van het leefmilieu van Kapellen. - percentage groene stoom verbruikt door de gemeentegebouw en. - aantal gemeentegebouw en in energieboekhouding - gemiddelde CO2 uitstoot van de gemeentegebouw en in energieboekhouding. - totale CO2 uitstoot van de straatverlichting - totaal aantal kWh groene stroom verbruikt in de gemeente Kapellen - totaal aantal m3 leidingw ater per huishouden - totale CO2 uitstoot van het w agenpark - aantal basisscholen die een milieubeleidsverklaring ondertekende - aantal secundaire scholen die een milieubeleidsverklaring ondertekende - aantal basisscholen die een samenw erking hebben met een compostmeester Deze nieuw e criteria w erden in 2009 ter goedkeuring voorgelegd aan de milieuraad en het schepencollege. c. Visie De gemeente blijft w erken aan de opmaak/aanpassing van de milieubarometer om de evoluties w aar te nemen in het leefmilieu van Kapellen. d. Acties 1. De gemeente zal jaarlijks de milieubarometer opmaken en de trends opvolgen. De resultaten kunnen dienen om het beleid te ondersteunen en eventueel aan te passen. 2. Naast een artikel in het Info Kapellen zal de milieubarometer ook raadpleegbaar zijn via de w ebsite van de gemeente.

Pagina 20

Hoofdstuk 4: Afval Algemene Inleiding De gemeente w erkt, samen met de hogere overheid mee aan de uitvoering van het Vlaamse afvalstoffenbeleid binnen de eigen gemeentelijke diensten. Daarnaast onderneemt en ondersteunt de gemeente initiatieven voor de inw oners die duurzame gedragsveranderingen bew erkstelligen. De gemeente streeft hierbij naar een coherent afvalstoffenbeleid met aandacht voor afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, voorkomen van illegaal ontw ijkgedrag, evenals handhaving.

A. Afvalpreventie en hergebruik a. Inleiding Het begrip "afval" w ordt als volgt omschreven: "elke stof of elk voorw erp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen". Het belangrijkste doel in het afvalstoffenbeleid is het voorkomen van afvalstoffen (preventie). De afvalstoffen die ontstaan dienen zoveel mogelijk te w orden gerecupereerd (recyclage, compostering). Afvalstoffen die niet voorkomen of gerecupereerd kunnen w orden dienen op de meest milieuvriendelijke manier te w orden verw ijderd, waarbij verbranding (met energierecuperatie) van afval de voorkeur verdient boven storten. De gemeente Kapellen dient voor het thema afval volgende acties te ondernemen om te voldoen aan het basisniveau: - aanbieden van compostvaten voor thuiscomposteren tegen gereduceerde prijs - aanbieden van anti-reclamestickers + sensibiliseren - hergebruik van afvalstoffen stimuleren door samenw erking met een erkend kringloopcentra - een passieve sensibilisatieactie voeren om afvalpreventie te stimuleren voor minstens 1 afvalstof. Om punten te behalen op onderscheidingsniveau heeft de gemeente keuze uit volgende acties en maatregelen: - De gemeente ondersteunt de compostmeesterw erking in haar gemeente overeenkomstig het vigerende Uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen. - De gemeente richt een demonstratieplaats thuiscomposteren in en ondersteunt de uitbating. - De gemeente voert een actieve sensibilisatieactie uit om afvalpreventie te stimuleren voor minstens 1 afvalstof. - De gemeente stelt een reglement herbruikbare luiers op en voert dit uit. - De gemeente stelt een reglement afvalarme evenementen op en voert dit uit. - De gemeente voert een brooddozen- of drinkbussenactie uit. - De gemeente voert een afvalarm w inkelen campagne uit. - De gemeente stimuleert het gebruik van herbruikbare bekers. b. Stand van zaken Doelgroepwerking in eigen diensten Drank w ordt voor de eigen diensten aangekocht in glazen flessen. Er w orden geen drankautomaten gebruikt. Melk en suiker w orden in grote verpakkingen aangekocht. Er w orden geen plastic bekers gebruikt. GFT +, PMD, papier en glas w orden selectief ingezameld.

Pagina 21

Doelgroepwerking inwoners De gemeente stelt sinds 1996 compostvaten met beluchtingsstok ter beschikking van de inw oners van de inw oners voor de prijs van 15 euro of 15 jacobuscheques. Er zijn in 2008 96 compostvaten verkocht. Met behulp van de compostvaten verw erkt de burger zijn eigen huistuin-, en keukenafval. De kopers van deze compostvaten krijgen in september of oktober van dat jaar een brief in de bus w aarbij de contactgegevens van de compostmeesters bekend worden gemaakt om de inw oners gratis advies op maat te geven. Daarnaast organiseert de milieuen groendienst jaarlijks een kippenactie. De burgers kunnen kiezen uit 2 soorten kippen die speciaal gekozen zijn in functie van het verw erken van veel GFT. Telkens w erden een 500 tot 700 kippen verkocht. De milieuen groendienst van Kapellen ondersteunt ook de compostmeesterw erking van de gemeente om het thuiscomposteren te bevorderen. De gemeente heeft 7 actieve compostmeesters die op diverse beurzen en infomomenten aanw ezig zijn en maandelijks (op de 1ste zaterdag) op het containerpark de demonstratiestand verzorgen om de bevolking te informeren. Tw ee maal per jaar vergaderen de compostmeesters om hun w erking te evalueren en te plannen. De compostmeesters zijn steeds in de mogelijkheid om cursussen van OVAM e.d. te volgen. Tijdens de compostmaand organiseren de compostmeesters steeds een demonstratiedag. De inw oners van Kapellen w orden langs verschillende kanalen geïnformeerd over afvalpreventie: de gemeentelijke infokanalen, de afvalkalender, de dag van de compostmeesters, … . Kapellen verspreidt en w erkt mee aan de afvalkrant van IGEA N rond afvalpreventie. Regelmatig w ordt in deze afvalkrant een gemeentelijk artikel geplaatst. In juni werd de dag van de compostmeester extra belicht. Inw oners kunnen op de milieuen groendienst gratis anti-reclamestickers afhalen. De gemeente heeft sinds 1997 een samenw erkingsovereenkomst met de kringloopw inkel Noorderkempen mensenhulp v.z.w . voor de inzameling van herbruikbare goederen. In de helft van 2007 is de kringw inkel Noorderkempen in vereffening gegaan. Vanaf deze periode tot de nieuw e opstart heeft het kringloopcentrum Antw erpen het kringafval van Kapellen opgehaald. Sinds 1 januari 2006 krijgt het kr ingloopcentrum een hogere tonnagevergoeding, nl. 0,15 €/kg. In 2007 w erd er een overeenkomst afgesloten met de nieuw e kringw inkel. Sinds januar i 2004 w ordt het gebruik van herbruikbare luiers in de gemeente gestimuleerd via een subsidiereglement. Er w ordt een premie gegeven voor de aankoop van de luiers en de bijhorende benodigdheden. Hieraan w ordt de nodige bekendheid gegeven in het infoblad en via een folder die bij de gezinsdienst te verkrijgen is en aan alle jonge ouders w ordt uitgedeeld. Gemiddeld w ordt er jaarlijks aan 5 gezinnen subsidies uitgekeerd. De gemeente stelt bodemverbeteraar, afkomstig van verhakseld groenafval, ter beschikking van de bevolking. In 2004 w erd een actie Milieuvriendelijk w inkelen georganiseerd. De katoenen boodschappentassen die nog over zijn, w orden verder verdeeld aan nieuw e inw oners, deelnemers aan bepaalde infomomenten, geïnteresseerde personeelsleden,… Sinds 2005 kunnen herbruikbare bekers gratis ontleend en gebruikt w orden. Dit w ordt jaarlijks bekend gemaakt via een publicatie. In 2006 w erd er een nieuw reglement opgemaakt voor het particulier ontlenen van deze herbruikbekers. Het huishoudelijk reglement en het retributiereglement van de gemeentelijke fuifzaal Eskapade w erden aangepast; w aardoor het gebruik van herbruikbare bekers in deze zaal verplicht is. Er w erd eveneens een wasmachine aangekocht om deze bekers af te w assen en om een goede w erking met deze bekers te verzekeren. Via de gemeentelijke infokanalen

Pagina 22

is het bestaan van de herbruikbare bekers en het verplichte gebruik ervan in Eskapade bekend gemaakt. Doelgroepwerking in scholen Elke lagere school heeft van de gemeente een compostvat gekregen. De compostmeesters van de gemeente gaan regelmatig langs ter ondersteuning. Zij geven uitleg in de lesw eek rond afval aan de groene ridders (vijfde leerjaar) die het compostvat beheren. Er w ordt zowel naar scholen als naar verenigingen toe gew erkt om afval selectief in te zamelen. Zij mogen gratis gebruik maken van het gemeentelijk systeem i.v.m. selectieve inzameling van afval. c. Visie De komende jaren zal het gemeentebestuur sterk w erken rond afvalpreventie. In combinatie daarmee zal de gemeente het principe ‘de vervuiler betaalt’ verder uitw erken in haar dienstverlening, zodat zow el de totale hoeveelheid afval als het aandeel niet recupereerbaar afval in de komende jaren verder dalen. d. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. het hergebruik en composteren van tuinafval verder stimuleren door: - het aanbieden van compostvaten en -bakken - het verkopen van kippen - het ondersteunen van de compostmeesters - er w ordt onderzocht in hoeverre het w ijkcomposteren een oplossing kan bieden - er w ordt onderzocht in hoeverre er in Kapellen een meer geschikte locatie is voor een demoplaats - het verspreiden van informatie: brochures, artikels, infosessies organiseren 2. anti-reclamestickers verder blijven uitdelen 3. samenw erken met de middenstand rond afvalarm w inkelen 4. de bevoegde overheid ondersteunen en aanmoedigen in het opzetten en uitw erken van acties m.b.t. afvalpreventie. 5. de bevolking sensibiliseren over de nadelige effecten van het verbranden van afval op het leef milieu en de mens 6. de compostmeesterw erking in de scholen bestendigen, en w aar mogelijk, intensifiëren. 7. haar ambitie in verband met de hoeveelheid restafval verhogen en nagaan w elke maatregelen zij dient te treffen om haar ambitie te kunnen vervullen.

B. selectieve inzameling en restafval a. Inleiding De gemeente Kapellen dient voor het basisniveau van het thema afval volgende acties te ondernemen i.v.m. de selectieve inzameling en restafval: - Het uitbouw en van de selectieve inzameling door het uitbaten van een vergund containerpark overeenkomstig de minimum uitbatingsvoorw aarden van het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen (eigen containerpark of overeenkomst met naburige gemeente). - De selectieve inzameling van GFT+ of groenafval, papier en karton, glas, PMD, KGA en grofvuil voorzien overeenkomstig de minimale inzamelvoorw aarden opgelegd door het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen. - De selectieve inzameling aanbieden van hechtgebonden asbesthoudend afval op het containerpark overeenkomstig de minimale inzamelvoorw aarden opgelegd door het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen.

Pagina 23

- Sensibiliseringsacties organiseren over de inzameling van bestrijdingsmiddelen van burgers binnen het kader van de selectieve inzameling van KGA. - Het verw erken van het bermmaaisel in een vergunde inrichting overeenkomstig het VLAREA. - Passief sensibiliseren over selectief slopen en sorteren aan de bron overeenkomstig het Uitvoeringsplan Milieuverantw oord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw . De acties zouden er moeten toe leiden dat de hoeveelheid restafval daalt tot max. 150 kg/ inw oner. Wanneer de gemeente Kapellen een reductie realiseert van de hoeveelheid restafval tot 165 kg per inw oner kan zij hiervoor in het kader van de samenw erkingsovereenkomst 2008-2013 1 punt krijgen. Het realiseren van een restafvalproductie van 150 kg per inw oner of minder, levert de gemeente 3 punten op. De gemeente Kapellen kan ook door uitvoeren van de volgende acties en maatregelen met betrekking tot selectieve inzameling punten verdienen voor het onderscheidingsniveau: - De gemeente sluit een overeenkomst met een of meerdere erkende overbrengers in verband met de inzameling van textielafval op haar grondgebied. - De gemeente laat de ruimingsspecie, die niet voldoet aan de voorw aarden voor hergebruik, verw erken in een vergunde inr ichting en toont dit aan met verwerkingsattesten. - De gemeente stelt een ber mbeheerplan op met minstens een luik “afval” waarin de afvoer en verw erking van het ber mmaaisel duidelijk omschreven w orden. - De gemeente rapporteert aan de OVAM de afgevoerde hoeveelheden bedrijfsafvalstoffen afkomstig van de eigen gemeentelijke diensten, in het bijzonder ber mmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, steenpuin, grond en rioolkolkenslib. - De gemeente richt een centrale inzamelplaats in voor dierlijk afval afkomstig van particulieren en zorgt voor de uitbating ervan. - De gemeente sensibiliseert de bedrijven gevestigd in de gemeente over de sorteerverplichtingen voor bedrijfsafvalstoffen. - De gemeente aanvaardt de gesorteerde vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen op het containerpark onder marktconforme voorw aarden. - De gemeente organiseert de selectieve inzameling van w egwerpluiers overeenkomstig de bepalingen van het vigerende Uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen en voert het luierafval af voor recyclage. - De gemeente sensibiliseert de inw oners om hen beter te laten sorteren. Nadien w orden er eventueel controles uitgevoerd. b. Stand van zaken Inzamelfrequentie van de afvalfracties: In het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2008 - 2012 w ordt een opsomming gegeven van de fracties die afzonderlijk moeten w orden ingezameld in de gemeente. Ook de frequentie en de w ijze van inzameling van de verschillende fracties worden bepaald. In de gemeente Kapellen verloopt de inzameling als volgt: - KGA: zesmaandelijkse inzameling per w ijk - glas: via glasbollen (kleurscheiding: bont en w it, 1 op 1.000 inw oners) - restafval: 14-daagse ophaling huis-aan-huis in grijze minicontainers - GFT+: 14-daagse ophaling huis-aan-huis (in juni, juli en augustus w ekelijks) in groene minicontainers - Grof groenafval: op afspraak huis-aan-huis - grofvuil: op afspraak huis-aan-huis, niet selectief - papier: maandelijkse ophaling huis-aan-huis (deels verenigingen, deels privé-ophaler) - PMD: 14-daagse ophaling huis-aan-huis - containerpark: - KGA

Pagina 24

-

tuinafval oud hout grofvuil (niet selectief) papier en karton PMD glas (kleurscheiding) autobanden autobatterijen inert afval steenpuin frituurolie en -vetten metaal afgewerkte olie textiel vlak glas EPS (piepschuim) Plastic bloempotjes, plantentrays en folies Harde plastic AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur)

- Vanaf 1 oktober 2007 w erd gestart met een nieuw retributiereglement voor het inzamelen van restafval, GFT, grof vuil en grof tuinafval. Hierdoor w ordt voor restafval en GFT betaald per lediging via een sticker die bevestigd w ordt aan de container of via de aankoop van betalende afvalzakken met het logo van het gemeentebestuur. Het grof vuil en grof tuinafval wordt enkel nog op afroep opgehaald en mits betaling van een forfaitair bedrag en een bedrag per kilogram. Om dit nieuw e reglement bekend te maken bij de bevolking, w erd een hele informatiecampagne opgezet. De campagne w erd na een jaar geëvalueerd. De heikele punten w erden besproken en opgelost.

-

-

-

In december 2006 w erd het retributiereglement van het containerpar k aangepast, waardoor het hout eveneens tegen de laagste prijs kan aangeboden w orden op het containerpark. In 2008 gebeurde dit opnieuw om gebonden asbest op het containerpark te aanvaarden. In Kapellen kan elk gezin jaarlijks 1 m3 asbesthoudend afval gratis aanleveren. Bij grotere hoeveelheden moeten zij hiervoor een retributie betalen die overeenkomt met inert afval. Vanaf december 2008 kunnen de inw oners van Kapellen in het containerpark apart hun harde plastics aanleveren. De inw oners werden over deze verandering op het containerpark geïnformeerd door artikels in het Info Kapellen en de afvalkrant. De verenigingen blijven voor een gedeelte van de gemeente de ophaling van oud papier verzorgen. Zij ontvangen hiervoor 0,026 euro /kg subsidie (dd. 24.03.2009). De inw oners van straten met straatbomen mogen in de herfst bij het vallen van het blad, bladkorven plaatsen om deze te vullen met het straatblad. Deze w orden geledigd door een gemeentelijk georganiseerde ophaalronde. Op het grondgebied van Kapellen zijn er 4 v.z.w ..’s werkzaam die textiel ophalen. Zij ondertekenden een overeenkomst met de gemeente Kapellen in 2009. KMO’s en zelfstandige ondernemers mogen geen gebruik maken van gemeentelijke kanalen voor de inzameling van afval, zij moeten zelf contracten afsluiten met pr ivéophalers. De bedr ijfsafvalstoffen vermeld in art. 5.2.2.1 van het Vlarea (klein gevaarlijk afval van vergelijkbare bedrijfsmatige oorsprong; glasafval; papieren kartonafvalstoffen; afval van plantaardige en dierlijke oliën en vetten; groenafval; textielafval ; afgedankte elektrische en elektronische apparatuur; afvalbanden; steenachtige fracties van bouwen sloopafval; afgewerkte olie; gevaarlijke afvalstoffen; asbestcementhoudende afvalstoffen; afgedankte

Pagina 25

apparatuur en recipiënten die ozonafbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen bevatten; afval landbouwfolies) moeten gescheiden w orden aangeboden en afzonderlijk worden gehouden van het restafval bij de ophaling of inzameling. - artsen en geneeskundige praktijken dienen conform de w etgeving zelf een selectieve inzameling te organiseren. De tandartsen organiseren zelf de ophaling en verw erking van amalgaam en de apothekers aanvaarden vervallen medicijnen. - De gemeente laat de ruimingsspecie, die niet voldoet aan de voorw aarden voor hergebruik, verw erken in een vergunde inr ichting en toont dit aan met verwerkingsattesten. - De gemeente beschikt niet over een ber mbeheerplan maar maait w el volgens het bermdecreet. Het ber mmaaisel w ordt door een erkend vervoerder afgevoerd naar de composteringssite in Brecht. - De gemeente rapporteert aan de OVAM de afgevoerde hoeveelheden bedrijfsafvalstoffen afkomstig van de eigen gemeentelijke diensten, in het bijzonder ber mmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, steenpuin, grond en rioolkolkenslib. Overzicht van de ingezamelde hoeveelheden van 1997 tot en met 2008 Door het invoeren van het Diftarsysteem in 2007 w erd er gestreefd naar een sterke daling van de hoeveelheid restafval aangeboden door de inw oners van Kapellen. De doelstelling voor Vlaanderen om maximum 150 kg per inw oner restafval op te halen w as een voor de gemeente Kapellen absoluut minimum. Uiteindelijk is Kapellen in 2008 gestrand op 132 kg restafval per inw oner/jaar (huis-aan-huis ophaling restafval + grof vuilresidu van huis-aanhuis ophaling + grof vuil containerpark + gemeenteafval). In dit cijfer zit het sorteerresidu van PMD nog niet verw erkt. Dit is een daling van + 42% t.o.v. 1997. Inzameling binnen de gemeentelijke diensten In het gemeentelijk magazijn w orden volgende fracties apart ingezameld: oud ijzer, steenpuin en oud hout. Deze afvalstoffen worden via het contract van het gemeentelijk containerpark afgevoerd. Bij de gemeentelijke administratieve diensten w orden de volgende fracties apart ingezameld: PMD, glas, KGA, oud papier, GFT+, restafval. Doelgroepwerking in scholen De gemeente is aangesloten bij het scholenproject van FOST Plus. Dit betekent dat aan de scholen PMD-containers en papier en karton bakjes ter beschikking worden gesteld om de desbetreffende fracties selectief in te zamelen. FOST Plus voorziet de scholen ook van educatiemateriaal m.b.t. verpakkingsafval. Voor de scholen w orden regelmatig rondleidingen georganiseerd op het gemeentelijk containerpark. In 2003 w erden alle scholen uitgenodigd op een kennis makingsvergadering in samenw erking met MOS-groene school. Tot hiertoe is 1 secundaire school, Mater Salvatoris, in het MOSproject gestapt. In 2006 ondertekenden de laatste Kapelse scholen de milieubeleidsverklaring. c. Visie Wanneer er nieuw e mogelijkheden met betrekking tot selectieve inzameling w orden gecreëerd, zal de gemeente telkens onderzoeken of dit binnen het Kapelse afvalbeleid kan kaderen. Het gemeentebestuur is van mening dat het sorteren door de burgers momenteel nog beter kan en zal de nodige acties blijven ondernemen om het selectief inzamelen te bevorderen.

Pagina 26

Het bepalen van de prijs die inw oners moeten betalen voor de afvalinzameling en – verwerking is een element van duurzaam beleid. De kostprijs moet de mensen bew ust maken van het afvalprobleem én hen aanzetten tot milieubew ust aankopen en selectief inzamelen. De pr ijs moet verder ook in verhouding staan tot de dienstverlening. d. Knelpunten - Er w ordt een enorme hoeveelheid GFT+ ingezameld. Deze fractie bestaat vooral uit tuinafval. - Grote hoeveelheden snoeiafval moeten naar het containerpark gebracht w orden en dit is niet voor alle mensen praktisch haalbaar. - Vaak sorteren de inw oners onvoldoende en plaatsen een restafvalzak buiten met daarin ook andere afvalstoffen zoals GFT+. e. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. een oplossing zoeken voor grote hoeveelheden aangeboden snoeiafval 2. de sorteerregels van de diverse fracties op regelmatige tijdstippen aan de burgers meedelen en dit op een voor iedereen verstaanbare w ijze. Na de sensibilisatie volgt de controle. 3. steeds voldoende vuilbakjes voorzien in de straten 4. de ophaalmomenten van textiel opnemen in de afvalkalender.

C. Illegaal ontwijkgedrag a. Inleiding De gemeente Kapellen maakt aanspraak op een financiële ondersteuning van de OVAM voor het opruimen van achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen, zoals gedefinieerd in het VLAREA. Deze partijen moeten het voorw erp zijn van een proces-verbaal, opgemaakt op basis van artikel 12 van het Afvalstoffendecreet door een toezichthoudende ambtenaar overeenkomstig artikel 54 van hetzelfde decreet. In de samenw erkingsovereenkomst w orden de verplichtingen hiertoe bepaald voor zow el de gemeente als de Vlaamse Overheid. Volgende acties en maatregelen ter voorkoming van illegaal ontw ijkgedrag w orden in de samenw erkingsovereenkomst voorgesteld op onderscheidingsniveau: - De gemeente organiseert een zw erfvuilopruimactie op haar grondgebied binnen het kader van “in de vuilbak”. - De gemeente stelt voor het eigen grondgebied een doordacht beleid op voor het plaatsen en het beheer van straatvuilbakjes en voert dit uit. - De gemeente registreert en rapporteert gedetailleerd aan de OVAM de afgevoerde hoeveelheden van alle afvalstoffen die behoren tot het gemeentevuil, zoals zw erfvuil, afval uit alle straatvuilbakjes, sluikstorten, straat- en veegvuil, e.d. - De gemeente organiseert en registreert regelmatig controles om illegaal ontw ijkgedrag, zoals sluikstorten en sluikverbranden, op te sporen. - De gemeente voert controleacties uit om ervoor te zorgen dat alle gezinnen hun huisvuil meegeven aan de door de gemeente aangestelde ophaaldienst. b. Stand van zaken Achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen worden door de gemeente opgeruimd overeenkomstig de procedure die is voorzien in de samenw erkingsovereenkomst. Om zw erfvuil te beperken heeft de gemeente de laatste jaren fors geïnvesteerd in het bijplaatsen van straat vuilnisbakjes op zw erfvuilgevoelige plaatsen. Deze vuilbakjes hebben een kleine inw erpopening zodat er geen huisvuil in kan gedeponeerd w orden. Het extra plaatsen van straatvuilbakjes is een evenw ic htsoefening. Enerzijds trekken straatvuilbakjes

Pagina 27

sluikstort aan, anderzijds groepeer je het probleem. In het overleg met de veegploeg w erd afgesproken dat vegers zelf plaatsen mogen aangeven w aar het wenselijk is om een extra straatvuilbakje te voorzien. Dagelijks lopen tw ee personeelsleden in het centrum rond met een veegkarretje om het centrum netjes te houden. In 2006 w erd als extra hulp een energiezuinige, geruisloze, 100% brandveilige straatafvalzuiger aangekocht om het zw erfvuil dat op de straten terecht komt, zo goed mogelijk te kunnen verw ijderen. Het afval dat verzameld w ordt door de veegploeg (zwerfvuil, sluikstort en vuil uit straatvuilbakjes) w ordt gegroepeerd afgevoerd via een container op het containerpark. Sinds 2009 is er een veegploeg van Aralea actief in het centrum van Kapellen op maandag en vrijdag. Zij verw ijderen het zw erfvuil en het zand uit de goten. De cel milieu van de politie zoekt op het terrein naar inw oners die de w et overtreden inzake sluikstorten en sluikverbranden. De gemeentelijke diensten ruimen het sluikstort op. Het gemeentelijk politiereglement bevat bepalingen rond sluikstorten en zw erfvuil. In de gemeente is een belastingreglement van toepassing voor het ophalen van sluikstorten met een minimumforfait van € 250. De duurzaamheidsambtenaar heeft in samenw erking met de politie een lijst opgesteld met locaties w aar er regelmatig sluikstort aangetroffen w ordt. De milieupolitie houdt deze plaatsen nu beter in het oog. Regelmatig fietst de duurzaamheidsambtenaar langs deze hotspots, steeds op een ander uur, om een sluikstorter op heterdaad te kunnen betrappen. De gemeente Kapellen promoot de ZAPPA-actie, gecoördineerd door de provincie en georganiseerd door het gemeentebestuur. Los van deze ZAPPA-actie organiseert de lagere school Maria Immaculata jaarlijks binnen haar milieuw eek een zw erfvuilactie. De gemeente ondersteunt de school in hun educatieve w eek rond afval. Steevast staat er een bezoek aan het containerpark op het programma, alsook de komst van de vuilkar, de veegploeg en de compostmeester. De gemeente voorziet tevens de vuilzakken w aarmee de kinderen zich wapenen om de w ijk zw erfvuilvrij te maken. c. Visie De gemeente streeft ernaar om het openbaar domein een net uitzicht te bezorgen. d. Knelpunten - Zw erfvuil in het algemeen. - Het is moeilijk om een sluikstorter te betrappen. - Illegaal ontw ijkgedrag is een moeilijk in te dijken fenomeen. e. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. het huidige beleid verder zetten 2. de bevolking blijvend sensibiliseren in verband met de problematiek van zw erfvuil en afvalverbranding 3. creatief zoeken naar een systeem w aarbij de bevolking actief w ordt betrokken bij het oplossen van de problematiek van zw erfvuil. 4. Op hotspots zal de politie meer controles uitvoeren of een camera plaatsen.

Pagina 28

Hoofdstuk 5: Milieuverantwoord productgebruik Algemene Inleiding De gemeente Kapellen verbindt zich ertoe mee te w erken aan de uitvoering van het Vlaamse beleid rond milieuverantw oord productgebruik binnen de eigen gemeentelijke diensten. Onder milieuverantw oord productbeleid w ordt verstaan: “het effic iënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop (van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase). Dit betekent dat er gestreefd w ordt naar de beperking van de uitputting van grondstoffen, van de milieuschade van de productie, het gebruik en de verw erking na gebruik.” Daarnaast onderneemt de gemeente ook initiatieven voor de inw oners.

A. Implementatie binnen de eigen diensten a. Inleiding Om te voldoen aan het basisniveau dient de gemeente Kapellen, in de w erking van de eigen gemeentelijke diensten, het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout te implementeren. De gemeente neemt hiertoe standaard in elk bestek voor de aankoop van hout en houtproducten het standaard bestekvoorschrift duurzaam geëxploiteerd hout van de Vlaamse Overheid op. De gemeente neemt ook het gebruik van gekeurd breekpuin op in de bestekken. Om te voldoen aan het onderscheidingsniveau kan de gemeente kiezen uit volgende acties en maatregelen: - De gemeente gebruikt compost met Vlaco-label of gelijkw aardig. - De gemeente gebruikt gekeurd breekpuin ter vervanging van nieuw e materialen. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde materialen uit gerecycleerde kunststoffen. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde kantoor materialen. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde cateringproducten. - De gemeente gebruikt biologische producten. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde schoonmaakmiddelen. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde houtverduurzamings middelen. - De gemeente gebruikt milieuverantw oorde verven en vernissen. - De gemeente gebruikt producten uit erkende kringloopcentra. Voor elke uitgevoerde actie kan de gemeente 1 punt verdienen. b. Stand van zaken In de gemeentelijke diensten w erden reeds initiatieven genomen ter bevordering van het duurzaam gebruik van grondstoffen, het gebruik van milieuvriendelijke producten en de vermindering van de afvalproductie, namelijk: - De gemeente implementeert het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout en COPRO gekeurd breekpuin in de w erking van de gemeentelijke diensten. - De gemeente neemt standaard in elk bestek voor de aankoop van hout en houtproducten het standaardbestekvoorschrif t duurzaam geëxploiteerd hout op. - De gemeente neemt ook het gebruik van gekeurd breekpuin op in de bestekken. Het dorpsplein van de gemeente w erd opnieuw aangelegd. De banken op het plein zijn vervaardigd uit FSC gelabeld hout. Sinds het najaar van 2006 w enst de gemeente Kapellen het straatbeeld te uniformiseren: overal dezelfde straatvuilbakjes, paaltjes, zitbanken,… . Om veiligheidsredenen en uit milieuoverw eging w erd er gekozen voor paaltjes en zitbanken uit gerecycleerd mater iaal

Pagina 29

i.p.v. FSC hout. Dit straatmeubilair w ordt geleverd door EKOL die duurzame kringloopproducten maakt uit kunststofafval. Er is een inventaris opgemaakt van het gebruikte kantoormateriaal. Bij het uitschrijven van het nieuw e bestek voor de aankoop van kantoormateriaal zijn er op basis van de beschikbare productinformatie en voorbeeldbestekken een aantal ecologische criteria toegevoegd. Voor de aankoop van kringlooppapier en TCF (totaal chloor vrij)-papier w erd een bestek uitgeschreven. De personeelsleden w orden jaarlijks geïnformeerd over hun papierverbruik. Dit verbruik wordt steeds vergeleken met het verbruik van de vorige jaren. Melk en frisdranken w orden aangekocht in statiegeldflessen. Koffie w ordt gezet met papieren filters (niet met plastieken filters) en w ordt gekocht met een Max Havelaar - label . Er w orden duurzame borden, bestek, tassen e.d gebruikt. Een aantal zaken zoals thee, suiker, … w orden aangekocht bij de Oxfam w ereldw inkel. Thee en suiker hebben eveneens het biolabel. De milieuen groendienst gaf advies bij het bestek voor de aankoop van schoonmaakproducten. Hierin zijn op basis van de informatie van STIP, de milieukoopw ijzer en het handboek voor groene overheidsaankopen een aantal strenge ecologische criteria opgenomen. Sinds 2005 w ordt in alle gemeentelijke diensten gebruik gemaakt van producten van Ecopow er voor het onderhoud van de gebouw en. Deze producten w orden aangekocht bij BOMA. Telkens een nieuw schoonmaakproduct aangekocht w ordt, wordt aan de duurzaamheidsambtenaar advies gevraagd. De duurzaamheidsambtenaar volgt de vergaderingen tussen het schoonmaakpersoneel en de vertegenw oordigers van de schoonmaakfir ma. Ecover heeft in het voorjaar van 2004 een namiddag opleiding gegeven aan het voltallige schoonmaakpersoneel. Zow el theoretische, principiële als praktische thema’s w erden besproken. Telkens dat nieuw schoonmaakpersoneel start, w orden de basisprincipes via ervaringsuitw isseling tussen het schoonmaakpersoneel doorgegeven. In 2007 w erd nogmaals een opleidingssessie gehouden voor de nieuw e poetsvrouwen die w erkzaam zijn aan het gemeentebestuur Kapellen. Voor de afwasmachine die aangekocht w erd om de herbruikbare bekers in multifunctioneel complex Eskapade af te w assen, werd gekozen voor een afw as- en spoelmiddel van Ecover. In de gemeentelijke plantsoenen w ordt compost en verhakseld hout gebruikt. Bladeren die door de eigen diensten uit de straten w orden opgehaald voor mulching van de plantsoenen in het park. De bladeren die door een externe firma w orden opgehaald w orden naar een lokale kw eker gebracht. Waar mogelijk w ordt al het snoeihout ter plaatse verkleind en gebruikt als mulching. Een belangrijk voorbeeld hier zijn de populieren rond de voetbalvelden. Deze w orden om de drie jaar gesnoeid, in 2007 w erd voor het eerst het snoeihout versnipperd en ter plaatse tussen de bomen gedeponeerd. Hierdoor w ordt transport vermeden en bovendien moet het gras tussen deze bomen niet meer met de bos maaier w orden gemaaid. De groendienst maakt gebruik van Aspen benzine, een speciale alkylaatbenzine die vrijw el geen schadelijke stoffen als benzeen, tolueeen en zw avel bevat. Hierdoor zijn zow el de brandstofdampen als de uitlaatgassen van de onderhoudsmaterialen van de groendienst beduidend minder schadelijk. De gemeente koopt sinds enkele jaren zo goed als uitsluitend w atergedragen verf en lakken. De verfproducenten zijn gebonden aan strengere productnormen voor verven in verband met VOS.

Pagina 30

c. Visie De gemeente streeft ernaar om op korte ter mijn het gebruik van duurzame en milieuverantw oorde producten te bestendigen. d. Knelpunten - Het is niet eenvoudig de gew oontes van mensen en gemeentediensten te veranderen. - De personeelsdienst gebruikt erg veel papier om de loonstroken van de personeelsleden af te drukken. Soms krijgt een w erknemer tot 5 verschillende papieren voor 1 maand. - Het gebruik van kladpapier stuit vaak op verzet van het personeel. e. Acties 1. Bij de aankoop van nieuw e producten zal de aankoopw ijzer van de BBL (Bond Beter Leefmilieu) w orden geraadpleegd (www. Milieukoopw ijzer.be). 2. De gemeente zal het gebruik van FSC-hout trachten standaard te gebruiken in gemeentelijke w erken en op te leggen aan aannemers. Hiervoor moeten w aarschijnlijk eerst een aantal testprojecten w orden opgezet. Ook w ordt het gebruik van chemische houtverduurzamings middelen ver meden. 3. De gemeente zal het gebruik van COPRO gekeurd breekpuin bestendigen. 4. De gemeente gaat ervoor zorgen dat de ecologische criteria die zijn opgenomen in het bestek ook daadw erkelijk nageleefd w orden. 5. Met betrekking tot cateringproducten zal verder gegaan w orden op de ingeslagen w eg, d.w .z. bestaande criteria behouden en w aar mogelijk nog verbeteren. 6. De gemeente zal het gebruik van milieuverantw oorde schoonmaakmiddelen bestendigen, eventuele problemen verhelpen, personeel goed informeren en indien nodig een opleiding voorzien. 7. De gemeente gaat proberen het papierverbruik te beper ken, zow el het eigen papierverbruik als het papier van de loonstroken.

B. Sensibilisatie a. Inleiding De gemeente Kapellen moet een passieve sensibilisatie voeren over het milieuverantw oord productgebruik van één of meer van de volgende producten: duurzaam geëxploiteerd hout, compost, breekpuin, materialen uit gerecycleerde kunststoffen, kantoor materialen, cateringproducten, biologische producten, schoonmaakmiddelen, verven en vernissen. Om te voldoen aan het onderscheidingsniveau kan de gemeente kiezen uit volgende acties en maatregelen: - De gemeente voert een actieve sensibilisatie over het milieuverantw oord productgebruik van een of meerdere van de volgende producten: duurzaam geëxploiteerd hout, compost, breekpuin, materialen uit gerecycleerde kunststoffen, kantoormaterialen, cateringproducten, biologische producten, schoonmaakmiddelen, houtverduurzamings middelen, verven en vernissen. - De gemeente stimuleert via actieve sensibilisatie het milieuverantw oord materiaalgebruik voor meerdere producten bij de bouw of renovatie van gebouw en. - De gemeente stimuleert via actieve sensibilisatie het milieuverantw oord productgebruik van cateringproducten en biologische producten bij (groot)keukens in instellingen zoals scholen, rusthuizen, ziekenhuizen, OCMW’s en andere sociale centra. - De gemeente stimuleert bij de uitvoering van de gemeentelijke w erken met duurzaam geëxploiteerd hout de aannemers/onderaannemers/leveranciers om een Chain of Custody certificering aan te vragen. b. Stand van zaken - De afvalkalender en brochures die door de milieuen groendienst w orden gepubliceerd, zijn op gerecycleerd papier gedrukt om het goede voorbeeld te geven aan de bevolking. - De afvalkalender bevat o.a. tips over milieuverantw oorde producten.

Pagina 31

- Jaarlijks verschijnen in het Info Kapellen artikels over milieuverantw oorde producten. - Compost w ordt gratis verdeeld op het gemeentelijke containerpark. c. Visie De gemeente heeft een belangrijke voorbeeldrol te vervullen w at betreft milieuverantw oord productgebruik. Deze voorbeeldfunctie w erkt tevens sensibiliserend naar de inw oners. d. Knelpunten - Het is niet eenvoudig om oude gew oontes te w ijz igen bij het gemeentepersoneel. - De burgers nemen nog te w einig ecologische criteria in overw eging bij de keuze van hun aankopen.

e. Acties 1. Vermits de gemeente nu zelf het goede voorbeeld geeft, zal ook gestart w orden met de sensibilisatie van de bevolking hieromtrent. 2. Kringlooptuinen: mensen blijvend informeren en sensibiliseren over de mogelijkheid tot afvalarm tuinieren, vooral via de compostmeesters. 3. De gemeente w enst de inw oners van Kapellen beter kennis te laten maken met milieuverantw oorde cateringproducten. Vaak w eten burgers niet w at de term “fair trade” of “bio” dekt. 4. De gemeente w enst in de toekomst alle brochures te laten drukken op milieuvriendelijk papier.

Pagina 32

Hoofdstuk 6: Water Algemene Inleiding De gemeente heeft er zich toe verbonden minstens de doelstellingen en beginselen (artikel 5 en 6) van het decreet integraal w aterbeleid en de doelstellingen van het pesticidenreductiedecreet en haar uitvoeringensbesluit te onderschrijven. De gemeente dient acties uit te voeren per deelbekken w aar de gemeente deel van uit maakt, en dit in samenw erking met de andere w aterbeheerders. Onder een deelbekken w ordt verstaan: “een onderdeel van een bekken of deelstroomgebied, bestaande uit een of meer subhydrografische zones (VHA-zones).” In het deelbekkenbeheerplan w ordt het integraal w aterbeleid op lokaal niveau vor m gegeven. Het is vooral op het deelbekkenniveau dat van de gemeente een grote inzet w ordt verwacht. Bij alle ingrepen aan onbevaarbare w aterlopen (2de en 3 de categorie en w aterlopen van de oude atlas) dient machtiging van de bestendige deputatie bekomen te w orden. Voor de uitvoering van acties in verband met onbevaarbare w aterlopen dient er steeds overleg gepleegd te w orden met de verantw oordelijke w aterloopbeheerders (2 de categorie: provincie; 3 de categorie: gemeente).

A. Pesticidenreductie en rationeel watergebruik a. Inleiding De gemeente Kapellen engageert zich om het gebruik van bestrijdings middelen terug te dringen. Ze voert hiertoe een risico-evaluatie uit zoals bepaald in het uitvoeringsbesluit van 14 juli 2004. Dit gebeurt aan de hand van de lijst met gedoogde producten die de Vlaamse Overheid jaarlijks aanpast en publiceert op www.zonderisgezonder.be. Restanten van nietgedoogde producten mag men opgebruiken tot maximum één jaar nadat deze de eerste keer als niet-gedoogd w erden geklasseerd. De gemeente Kapellen dient tevens de pesticidentoets uit te voeren zoals opgenomen in het uitvoeringsbesluit van 14 juli 2004. De pesticidentoets bepaalt w aaraan elke (her)aanleg of omvor ming van het openbaar domein dient te voldoen, zodat deze gebeurt met het oog op onkruidpreventie of een efficiëntere bestrijding toelaat met bestaande niet-chemische methoden. De gemeente voert ook een passieve sensibilisatieactie uit met betrekking tot rationeel watergebruik en/of bestrijdingsmiddelen. b. Stand van zaken - De gemeente Kapellen onderhoudt vanaf 2005 ca. 50% van het grondgebied ( Putte en Kapellenbos en op het kerkhof van Hoogboom) volledig pesticidenvrij. In de zomer van 2008 w erden er daarom gedurende 2 maanden jobstudenten ingezet om het onkruid manueel te verw ijderen. Na de evaluatie is gebleken dat het per manent inzetten van personeel voor dit w erk nuttig is. Er w erd gekozen om de samenw erking met de jobstudenten stop te zetten en deze taak in de toekomst uit te besteden aan een sociaal project. In het overige deel van de gemeente w ordt er nog een beperkte hoeveelheid bestrijdings middelen gebruikt. Al deze producten w orden gedoogd volgens de lijst op www.zonderisgezonder.be. - Bij het vegen van de straten w ordt er sinds begin 2007 extra aandacht geschonken aan het verw ijderen van zandophopingen in goten en parkeervakken, w aardoor onkruidgroei preventief mee bestreden w ordt.

Pagina 33

- De bevolking w ordt gesensibiliseerd om zelf het trottoir onkruid vrij te houden en om het gebruik van pesticiden verder af te bouw en. In 2009 stond het gebruik van bestrijdings middelen centraal in de milieuw eek. - De pesticidentoets is operationeel vanaf 2009. Wanneer er nieuw e plantvakken dienen opgeplant te w orden, w ordt er steeds gekozen voor goede bodembedekkers met extensief onderhoud zodat onkruid w einig kans krijgt. - Vanaf het vierde nummer van de Info Kapellen 2008 vindt de burger elk seizoen een praktische w atertip in de Info Kapellen. Ook w orden er steeds actuele folders in het folderrek van de milieuen groendienst voorzien. - De gemeente beschikt over een subsidiereglement voor de aanleg van hemelw aterputten en infiltratievoorzieningen. Enkel bestaande w oningen die geen verplichting i.v.m. hemelw aterputten en infiltratievoorzieningen opgelegd gekregen hebben, komen hiervoor in aanmerking. In het kader van de samenw erkingsovereenkomst subsidieert het Vlaamse gew est de particulier voor een maximum bedrag van €250. De gemeente betaalt eerst maximum van €500 en daarna recupereert ze die €250 van het Vlaamse Gew est. Deze subsidieregeling w erd bekendgemaakt in het infoblad en via folders in het folderrek op de milieuen groendienst. De gemeente Kapellen verleent ook milieusubsidies voor het aanleggen van een groendak. c. Visie De gemeente Kapellen engageert zich verder om het gebruik van bestrijdings middelen terug te dringen en de burgers hierover te informeren. De gemeente zal de nodige inspanningen leveren ter bescherming van de bovenste grondw aterlaag tegen verdroging. d. Acties 1. Door motivatie en informeren van de medew erkers kan het gebruik van onkruidverdelgers nog drastisch w orden verminderd. 2. De gemeente gaat van start met 1 VTE MINA-w erker die als doel heeft om het onkruid pesticidenvrij te verw ijderen in de deelgemeente Putte, met mogelijke uitbreiding naar het centrum van Kapellen en Hoogboom. 3. De pesticidentoets zal mee w orden opgenomen in de bestekken van openbare w erken. 4. De gemeente zal de bevolking sensibiliseren voor het gebruik van regenw ater als volw aardig alternatief van een grondw aterw inning 5. De gemeente gaat de aanleg van infiltratievoorzieningen en doorlatende verharding promoten/opleggen 6. De gemeente blijft sensibiliseren m.b.t. integraal w aterbeleid, met name het belang van sterfgrachten, waterlopen, beken, gebruik milieubesparende schoonmaakproducten, biodiversiteit, rationeel w atergebruik, infiltratievoorzieningen, gescheiden afvoer,...

B. Deelbekkenbeheerplannen a. Inleiding Het beleid is vastgelegd in de deelbekkenbeheerplannen. De plannen w erden opgemaakt en zullen uitgevoerd w orden. Voor het thema Water w orden daarom geen acties voorzien in dit MBP. b. Stand van zaken Waterschap Het Schijn omvat drie deelbekkens: Beneden Schijn, Boven Schijn en Schelde Haven. Omw ille van de specifieke situatie in de Antw erpse haven wordt voor het deelbekken Schelde Haven geen apart deelbekkenbeheerplan opgemaakt. Het gebied komt w el aan bod in het bekkenbeheerplan van het Beneden Scheldebekken. De gemeente Kapellen maakt deel uit van dit Beneden Scheldebekken (voor w at betreft het bekkenbeheerplan). Een deelbekkenbeheerplan is de opvolger van het DuLo-w aterplan en is voorzien in het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal w aterbeleid. Het moet een aanzet zijn om effectief een aantal maatregelen te nemen en aan alle burgers en doelgroepen een antw oord te

Pagina 34

bieden op vragen met betrekking tot het lokale w atersysteem, en de rol die zij daarin kunnen en moeten spelen. Een aanpak op deelbekkenniveau zorgt ervoor dat het w erkingsgebied enerzijds voldoende klein is om de lokale betrokkenheid te verzekeren en anderzijds voldoende groot is om de verschillende besturen op maat van het w atersysteem te laten samenw erken en brongerichte oplossingen te zoeken. De deelbekkenbeheerplannen zijn opgemaakt. c. Visie De gemeente kapellen zal ten volle meew erken aan de implementatie van een integraal waterbeleid via de diverse initiatieven die momenteel zijn opgestart. d. Acties 1. De gemeente zal uitvoering geven aan de prioritaire projecten van bovenstaande plannen. 2. De gemeente zal bijzondere aandacht besteden aan de initiatieven van de provincie en deze voorleggen aan de milieuraad.

C. Grondwater en oppervlaktewater a. Stand van zaken

De waterwinningen De w aterwinning van de PIDPA in Kapellen pompt w ater op voor de drinkw aterproductie. Ze is gelegen aan de Middelbeeklaan op het grondgebied van Putte-Kapellen dicht bij de Nederlandse grens en is vergund voor een debiet van 15.000 m³/dag of 5.475.000 m³/jaar door het vergunningsbesluit LM/W/86/3476.2/A438 van 22.07.1986. De w aterwinning bestaat uit 20 putten, met een diepte tussen 74 en 90 m. De filter van de putten is geplaatst in het onderste fijnere gedeelte van de For matie van Diest en in de Formatie van Berchem. In 2001 pompte ze 3,5 miljoen m3 /jaar, in 2003 w as dit 3 miljoen m2 per jaar.

Kwaliteit grondwater In het kader van het MA P ( Mestactie-plan) w ordt op twee plaatsen in de gemeente Kapellen het nitraatgehalte gemeten in het grondw ater. De metingen geven aan dat er geen tot zeer kleine concentraties van nitraten aangetroffen w orden.

Kwaliteit oppervlaktewater Om de 4 jaar w ordt op een 20 punten in de gemeente de kw aliteit van het oppervlaktew ater gemeten. Dit gebeurt op dat ogenblik ook één maal per seizoen. Ten opzichte van de resultaten van 2004 is er een vooruitgang van de w aterkw aliteit in Kapellen.

Zoneringsplannen Op 10 maart 2006 is het besluit van de Vlaamse Regering houdende de vaststelling van de regels met betrekking tot de scheiding tussen de gemeentelijke en de bovengemeentelijke saneringsverplichting en het vaststellen van de zoneringsplannen goedgekeurd. Hier mee kregen de zoneringsplannen w ettelijke grond. In september 2006 startte de Vlaamse Milieumaatschappij met de verzending van een voorontw erp van zoneringsplan naar alle Vlaamse gemeenten. Deze plannen door liepen een goedkeuringsprocedure w aarbij zow el de betrokken als de omliggende gemeenten, de bekkenbesturen en de burger hun standpunt kenbaar konden maken. Dit alles resulteerde in een definitief zoneringsplan. Op dit plan zijn 4 zones terug te vinden: 1. het centrale gebied met reeds bestaande aansluiting op een zuiveringsstation (oranje gearceerd); 2. het geoptimaliseerde buitengebied met recente aansluiting op een zuiveringsstation (groen gearceerd); 3. het collectief te optimaliseren buitengebied, dit is de zone w aar de aansluiting nog zal worden gerealiseerd (groen);

Pagina 35

4. het individueel te optimaliseren buitengebied, w aar het afvalw ater individueel zal moeten gezuiverd w orden door middel van een IBA (rood). Voor de gemeente Kapellen w erd het definitief zoneringsplan vastgesteld door de minister op 9 juni 2008 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 28 augustus 2008. Het vastgestelde zoneringsplan is geldig voor een periode van 6 jaar en kan in beperkte mate worden herzien.

Gescheiden riolering Vlarem II (Vlaamse Reglementering Milieu) verbiedt het lozen van regenw ater in een riolering die bestemd is voor uitsluitend afvalw ater en omgekeerd. Voor nieuw bouwwoningen is het sow ieso verplicht om een gescheiden afvoer te plaatsen. Voor bestaande w oningen geldt de verplichting pas zodra er in uw straat een gescheiden riolering w ordt aangelegd.In het verleden koos men in Vlaanderen meestal voor een gemengde riolering. Hierbij w ordt zow el het afvalw ater als het hemelw ater via dezelfde buis afgevoerd. En dit brengt problemen met zich mee: - Bij hevige neerslag kan de riolering het afvalw ater niet verwerken en zo wordt het teveel automatisch in de dichtstbijzijnde w aterloop geloosd, met geurhinder en slechte waterkwaliteit tot gevolg. - Bij extreme neerslag kan het afvalw ater in de riolering zelfs zo snel stijgen dat het afvalw ater via de rioleringsputten en straatkolken tot op straat of tot in uw woning kan terechtkomen met overstromingen, geurhinder en w aterschade tot gevolg. - Doordat het hemelw ater rechtstreeks op de rioleringsbuizen is aangesloten, kan het niet voldoende infiltreren in de bodem. Dit veroorzaakt een verdroging van de bodem en mogelijke aantasting van de grondw aterreserves. De gemeente Kapellen kampt in het Ravenhof met verdroging. - Het hemelw ater verdunt het afvalw ater waardoor de zuiveringsinstallaties minder efficiënt werken. b. Visie De gemeente kapellen zal de kw aliteit van het grondw ater en het oppervlaktew ater blijven opvolgen en er alles aan doen om deze verder te verzekeren. Voor de gemeente vormt het zoneringsplan een engagement om gebieden te voorzien van riolering. Dit komt de kw aliteit van oppervlaktew ater en grondwater ten goede. c. Knelpunten De kostprijs voor de aanleg van riolering is erg hoog. d. Acties 1. De gemeente Kapellen zal nagaan of het zinvol is om de frequentie van de metingen van de kw aliteit van het oppervlaktew ater op te drijven. 2. De gemeente Kapellen zal de aanleg van gescheiden riolering verder doordrijven én deze werken combineren met andere w egenwerken. In 2012 w ordt de Klinkaardstraat heraangelegd. Hierbij staat ook de aanleg van een gescheiden riolering op de agenda. Tot nu toe verliep de afvoer van afvalw ater steeds via een baangracht.

Pagina 36

Hoofdstuk 7: Hinder Algemene Inleiding In het kader van de samenw erkingsovereenkomst 2008-2013 heeft de gemeente Kapellen er zich toe geëngageerd een beleid te voeren dat erop gericht is om de milieuhinder (geur, geluid, licht, stof, rook en/of roet) die zich voordoet op haar grondgebied te beheersen en zo mogelijk in te per ken door acties en maatregelen te ondernemen die haar inw oners ertoe aanzetten om een gelijkaardig gedrag te stimuleren. Hiertoe besteedt de gemeente aandacht aan volgende doelstellingen: - het op een gestandaardiseerde manier opvolgen en inventariseren van milieuhinder; - het stimuleren van verantw oord gedrag van haar burgers en bedrijven via doelgerichte sensibilisatiecampagnes in verband met de beheersing van milieuhinder; - zelf een verantwoord gedrag aan de dag leggen in verband met de beheersing van milieuhinder voor activiteiten die de gemeente in eigen beheer organiseert of exploiteert; - efficiënt en effectief optreden bij vaststelling van milieuhinder; - het voorkomen van milieuhinder door het gebruik van het instrumentarium van de ruimtelijke ordening. Door de inplanting van bedrijven op de daarvoor voorziene locaties, veroorzaken ze een minimum aan overlast voor de omgeving. De concrete uitw erking van ondernomen acties gebeurt in het milieujaarprogramma. Geluidshinder Geluidshinder, dikw ijls een lokaal probleem, is één van de belangrijkste milieuproblemen van deze tijd. De gemeente is dus goed geplaatst om deze vorm van milieuvervuiling terug te dringen en te voorkomen. Na geluidshinder van verkeer, zijn industrielaw aai, luidruchtige recreatie en burenlaw aai de belangrijkste bronnen van hinder. Hinder kan zow el objectief als subjectief benaderd w orden. Als objectieve factoren kunnen het geluidsniveau, de frequentie, de duur en variabiliteit van het geluid, het tijdstip en de plaats w aarop het geluid zich voordoet, vermeld w orden. Als subjectieve factoren kunnen de w aardering van het geluid, de betrokkenheid bij de geluidsbron en de persoonlijke gevoeligheid aangehaald w orden. Lichthinder Bij lichthinder ondervindt de mens overlast van kunstlicht, dit in de vor m van : - verblinding - onbehagen - storende w erking bij de verlichting van avondlijke en nachtelijke activiteiten Lichthinder bezorgt bovendien de (amateur) astronomen heel w at problemen. Men spreekt van lichtvervuiling als er een verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door kunstlicht is. Het is het overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht. De totale opw aartse lichtstroom en de luminantie van de hemel zijn afkomstig van de op de hemel gerichte lichtstralen en van de reflectie op verlichte oppervlakken. De belangrijkste oorzaak van lichtvervuiling in Vlaanderen is de openbare verlichting en dan vooral de straatverlichting. Door overbodige verlichting te ver minderen spaart men kosten en vermindert men de uitstoot van broeikasgassen. Fauna en flora w orden ook negatief beïnvloed door lichtvervuiling. Bij dieren bijvoorbeeld door aanrijdingen met voertuigen, het vroegtijdig uit de w interslaap komen,desoriëntatie,... Bij planten kunnen processen als zaadkieming, bloei, bladval ontregeld w orden.

Pagina 37

Hinderlijke inrichtingen Hinderlijke inrichtingen w orden ingedeeld in drie klassen naargelang de aard en de belangrijkheid van de milieu-effecten die eraan verbonden zijn. Elke activiteit die een klasse 1 of 2 inrichting is, kan slechts legaal w orden geëxploiteerd wanneer voorafgaand de noodzakelijke vergunning is bekomen van de bevoegde overheid. De vergunning voor 1ste-klasse-inrichtingen w ordt verleend door de bestendige deputatie, de vergunning voor een inrichting van 2de klasse door het schepencollege. Een klasse 3-inrichting moet gemeld w orden aan het schepencollege van de gemeente w aar de exploitatie gepland is. In de praktijk komt het erop neer dat bijna elke activiteit onder één of meerdere rubrieken van de indelingslijst ressorteert en bijgevolg door de milieuvergunningsreglementering gevat wordt. Bij de exploitatie van deze inr ichtingen moeten de algemene, sectorale en bijzondere milieuvoorw aarden in acht genomen w orden. Luchtverontreiniging Luchtverontreiniging kan men definiëren als de aanw ezigheid in de atmosfeer van vaste, vloeibare of gasvormige stoffen, die alleen of samen met andere stoffen, hetzij nadeel aan de gezondheid van de mens kunnen berokkenen of hem hinder bezorgen, hetzij schade toebrengen aan goederen. De Wereldgezondheidsorganisatie verstaat onder gezondheid een toestand van volmaakt lichamelijk, geestelijk en sociaal w elzijn. Rechtstreeks in de lucht geloosde componenten noemt men primaire verontreinigende stoffen (bv. zwaveldioxide, koolstofmonoxide, stikstofmonoxide, stikstofdioxide, een aantal vluchtige organische verbindingen). Stoffen die in de atmosfeer ontstaan door chemische reacties w orden secundaire verontreinigende stoffen genoemd (bv. ozon dat ontstaat door fotochemische reacties geïnduceerd door zonnestraling op stikstofoxiden). De verschillende bronnen van luchtverontreiniging zijn: - natuurlijke bronnen - energieproductie en gebouw enverwarming (SO2, NO x, CO x, N2O) - gemotoriseerd verkeer - industriële processen De vrijlating van chloorfluorkoolw aterstoffen (CFK's) in de atmosfeer veroorzaakt vermoedelijk het verdunnen van de ozonlaag dat levende organis men beschermt tegen gevaarlijke ultraviolet stralen. CFK's zijn niet toxisch, w el inert, hetgeen betekent dat ze zich niet gemakkelijk verbinden met andere substanties. Vermits ze verdampen bij lage temperatuur zijn ze uitstekend geschikt als koelers in ijskasten en als stuw ende gassen voor spuitbussen. Vermits ze goede isolatoren zijn, zijn ze standaard bestanddelen in schuimplastiek materialen. Als deze CFK's ontsnappen in de atmosfeer zijn ze zeer schadelijk voor het milieu. Elke CFK-molecule is 20.000 maal efficiënter dan een CO2 - molecule in het opvangen van w armte. De chlooratomen die vrijkomen na de afbraak van de CFK- moleculen breken de ozonmoleculen af. De ozonlaag is van belang voor het w elzijn van planten en dieren vermits de ozonmoleculen het grootste deel van de ultravioletstraling van de zon absorberen. De verzurende emissies van zwaveldioxyde, stikstofoxyde en ammoniak hebben een invloed op de gezondheidszorg, het milieu en het gebouw enpatrimonium.

A. Digitaal opvolgen van milieuklachten a. Inleiding De gemeente Kapellen dient de klachten over milieuhinder op te volgen via MKROS of via een eigen digitaal dossieropvolgingssysteem. De stappen die w orden ondernomen in de loop

Pagina 38

van de behandeling van een klacht, w orden gestructureerd geregistreerd. Klagers en vermoedelijke veroorzakers w orden op de hoogte gehouden van de ondernomen stappen; andere belanghebbende diensten w orden in kennis gesteld; klachten w orden doorgestuurd voor verdere behandeling naar de bevoegde instantie. In MKROS is hiertoe een opvolgings module voorzien. b. Stand van zaken De milieuen groendienst fungeert als centraal meldpunt voor milieuklachten. Deze is bereikbaar op het Administratief Centrum, via telefoon en via mail. De klachten w orden overwegend door 2 personeelsleden ingegeven in MKROS. c. Visie Het opvolgen van alle hinderklachten is belangr ijk. d. Knelpunten De snelheid w aarmee de klachten w orden opgevolgd is een probleem. e. Acties De gemeente Kapellen gaat: 1. het meldpunt optimaliseren. 2. de klachten snel en correct opvolgen.

B. Sensibilisatie a. Inleiding De gemeente onderneemt op basisniveau passieve sensibilisatie m.b.t. verschillende milieuhinderthema’s. Om punten te verdienen op het onderscheidingsniveau onderneemt de gemeente een doelgerichte actieve sensibilisatiecampagne in verband met de bestrijding van milieuhinder. b. Stand van zaken Passieve sensbilisatie: - Jaarlijks verschijnen in het gemeentelijk informatieblad artikels over hinder: vermindering van de luchtkw aliteit door w agens, luchtkw aliteit in huis verminderd door een slechte verbranding, lichthinder, … - Jaarlijks verschijnt in de w intereditie van het gemeentelijk informatieblad een artikel over het correcte gebruik van kachels. Zow el milieu- als gezondheidsaspecten komen hier aan bod. - De gemeente communiceert met de bevolking over de mogelijkheid om milieuklachten in te dienen, tijdens de kantooruren op de milieuen groendienst en daarnaast bij de politie. Dit w erd zowel al in de Info Kapellen geplaatst, als op de w ebsite. Actieve sensibilisatie: - De gemeente neemt jaar lijks deel aan de Nacht van de Duisternis door een nachtelijke natuur- en sterrenkijkw andeling te organiseren i.s.m. het Koninklijk Sterrenkundig Genootschap en v.z.w . Natuurpunt. c. Visie De gemeente Kapellen heeft aandacht voor allerlei vor men van milieuhinder. d. Acties De gemeente zal: 1. de burgers (en specif ieke w ijken) sensibiliseren i.v.m. law aaihinder van verbouw ingswerken en van tuinen grasmaaiers in het w eekend. 2. de inw oners van de gemeente en het gemeentepersoneel over de uitstoot van auto’s informeren.

Pagina 39

3. de lagere scholen stimuleren om een actie rond sterren en lichthinder te organiseren die aansluit bij de nacht van de duisternis. 4. In tw isten tussen buren vraagt de milieuen groendienst aan de w ijkagent om te inventariseren.

C. Doorlichten van de hinderklachten a. Inleiding De gemeente Kapellen kan volgende acties en maatregelen nemen i.v.m. hinder: - Jaarlijks analyseert de gemeente de geregistreerde hinderklachten. Indien zij de hinderklachten invoert in MKROS, kan zij hiervoor onder meer gebruik maken van de rapporteringsmodule die hierbinnen voorzien is. De analyse kan bestaan uit frequentietabellen, grafieken die een w elbepaalde problematiek illustreren, grafische weergave van knelpuntgebied, enz. Deze analyse resulteert in een toelichting over de wijze w aarop en het succes waarmee hinderklachten w orden behandeld. - i.v.m. geluidshinder: - De gemeente Kapellen stelt een politiereglement op betreffende de bestrijding van geluidshinder of neemt de bepalingen uit het typereglement i.v.m. de bestrijding van geluidshinder dat door de Vlaamse Overheid w ordt ter beschikking gesteld op in het algemeen politiereglement. - Tenminste één gemeentelijke ambtenaar die instaat voor de behandeling van geluidsklachten volgt een erkende opleiding voor het uitvoeren van geluidsmetingen en de beoordeling van de geluidsniveaus. - i.v.m. geurhinder: - De gemeente Kapellen stelt een politiereglement op betreffende de bestrijding van geurhinder of neemt de bepalingen uit het typereglement i.v.m. de bestrijding van geurhinder dat door de Vlaamse Overheid w ordt ter beschikking gesteld op in het algemeen politiereglement. - Tenminste één gemeentelijke ambtenaar die instaat voor de behandeling van geluidsklachten volgt een erkende opleiding voor het uitvoeren van geur metingen en de beoordeling van geurw aarnemingen. - i.v.m. lichthinder: - De gemeente Kapellen stelt een politiereglement op betreffende de bestrijding van lichthinder of neemt de bepalingen uit het typereglement i.v.m. de bestrijding van lichthinder dat door de Vlaamse Overheid w ordt ter beschikking gesteld op in het algemeen politiereglement. - De gemeente ontw ikkelt een beleid voor de handhaving van milieuhinder die niet is gerelateerd aan als hinderlijk ingedeelde inrichtingen. - De gemeente stelt een inventaris van alle milieuhinder op. De inventaris dekt het volledige grondgebied van de gemeente en bevat zow el de klachten als potentiële en feitelijke hinder. Om het overzicht te bew aren stelt de gemeente de hinderbelasting ruimtelijk voor met behulp van een GIS toepassing op een kaart. b. Stand van zaken Analyseren en rapporteren van klachten De gemeente zorgt voor een analyse van de geregistreerde hinder klachten. Hiervoor maakt Kapellen gebruik van de rapporterings module in MKROS. Sinds 2005 registreert de gemeente Kapellen hinderklachten over de thema’s geluid, lucht, licht, bodem en w ater in MKROS. Het aantal klachten die w orden gemeld bij de milieuen groendienst stijgt. De meest voorkomende klachten betreffen respectievelijk geluidshinder en geurhinder. Geluidshinder Voor de volgens Vlarem ingedeelde inrichtingen staan in hoofdstuk 4.5 en bijlagen 2.2.1, 2.2.2, 4.5.4, 4.5.5 en 4.5.6 van Vlarem II specifieke normen voor geluid beschreven. Voor de

Pagina 40

niet ingedeelde inrichtingen zijn er specifieke bepalingen m.b.t. het voorkomen van geluidshinder opgenomen in het politiereglement (artikel 1 t.e.m. 7). Dit politiereglement maakt een onderscheid tussen hinderlijk en niet-hinderlijk geluid. Zo staat er: “Het is dag en nacht verboden geluid, gerucht of rumoer te veroorzaken zonder reden of zonder noodzaak als dat toe te schrijven is aan een gebrek aan vooruitzicht en voorzorg en de rust van de inw oners in het gedrang brengt.” Artikel 2 zegt: “ Een geluid wordt als niet-hinderlijk beschouw d w anneer het bijvoorbeeld het gevolg is van: - werken aan de openbare w eg of voor het aanleggen van openbare nutsvoorzieningen, uitgevoerd met toestemming van de daartoe bevoegde overheid of in opdracht van die overheid; - werken of handelingen die dringend of zonder verder uitstel moeten w orden uitgevoerd ter bescherming van personen of eigendommen, of ter voorkoming van rampen; - een door het gemeentebestuur vergunde manifestatie, voor zover de in de vergunning opgelegde voorw aarden worden nageleefd. Het politiereglement verbied verder: - elektronisch versterkte muziek in voertuigen te produceren die hoorbaar is buiten het voertuig; - voertuigen of hun toebehoren draaiende te houden terw ijl het voertuig stilstaat, tenzij daartoe noodzaak is; om, zow el op de openbare w eg als op private domeinen, binnenplaatsen, gebouw en en op alle plaatsen die palen aan de openbare w eg, wuurwapens af te schieten; - dat dieren abnor male geluidshinder veroorzaken voor omw onende door aanhoudend geblaf, geschreeuw of gekrijs. - aan uitbaters van een drankslijterij een besluit van de burgemeester, w aarbij met het oog op de vrijw aring van de openbare orde, de sluiting van zijn inrichting w ordt bevolen, te overtreden. In 2007 w erden door de Politiezone Noord voor de gemeente Kapellen 126 klachten genoteerd in verband met geluidshinder. In 2008 w aren dit er 437. Veel geluidsklachten kaderen in een burenruzie: buren die klagen over grasmaaiers, bladblazers, kleine motorfietsen, … De gemeente beschikt over een goedgekeurde sonometer. Deze w erd het laatst geijkt in 2008. Geluids metingen w orden meestal uitgevoerd in samenw erking met de politie. In de zaal Eskapade w erd bijzondere aandacht besteed aan de beperking van de geluidshinder door muziek. Deze zaal trekt fuiven aan die vroeger op andere, minder geluidsvriendelijke locaties w erden georganiseerd. Om de geluidshinder voor de omw onenden tot een minimum te beperken w ordt de muziek om 3 uur afgezet. Op de buitenruimten mogen geen installaties aangebracht w orden. In het reglement is ook opgenomen dat de bezoekers de stilte op de par king en in de omgeving moeten respecteren. Door de groendienst w orden geluidsar me machines aangekocht. Lichthinder De gemeente Kapellen ijvert in samenw erking met Infrax voor een beleid w aarbij er structureel gekozen w ordt voor lage energielampen, betere armaturen, lichtonderzoek voor straatverlichting en klemtoonverlichting. Voor het gebied Kapellenbos is er gekozen om de hoofdverkeersaders te verlichten en in de andere straten enkel kruispuntverlichting aan te brengen. Zo blijft het natuurlijk karakter van de w ijk ook ’s nachts behouden. Deze hoofdverkeeraders w orden om 23 uur gedoofd. Bij de heraanleg van het centrum van Kapellen w erd er een armatuur gekozen die de lichtverstrooiing beperkt.

Pagina 41

Ook door bedrijven en particulieren kan lichthinder veroorzaakt w orden. Voor de volgens Vlarem ingedeelde inrichtingen, bestaan er milieuvoorw aarden ter beheersing van de hinder door licht. Hinderlijke inrichtingen Het aantal Vlarem-vergunde of meldingsplichtige inrichtingen op het grondgebied van de gemeente: klasse 1 inrichtingen:18 klasse 2 inrichtingen: 114 De meest voorkomende hinderlijke inrichtingen per sector zijn: - garage - carrosserie - brood- en banketbakkerijen - metaalbew erking - houtbew erking De milieuambtenaar beschikt over een Vlarem-bekw aamheidsbew ijs en kan op basis hiervan toezicht uitoefenen op de hinderlijke inrichtingen van klasse 2 en klasse 3. Binnen de politiediensten is er sinds de oprichting van de intergemeentelijke politiezone een aparte cel die zich bezig houdt met milieumisdrijven. De samenw erking tussen de milieuambtenaar en de politie verloopt zeer goed. Problemen worden samen opgelost. Bij overtredingen maakt de politie proces-verbaal op, de milieuambtenaar zorgt voor de technische ondersteuning. De politie en de milieuambtenaar w erken ook samen in bemiddelingsdossiers. Luchtverontreiniging Voor de volgens Vlarem ingedeelde hinderlijke inr ichtingen w orden in hoofdstuk 4.4 van Vlarem II een aantal een aantal algemene milieuvoorw aarden opgelegd voor de beheersing van luchtverontreiniging. Voor de niet ingedeelde inrichtingen bestaan er geen normen; ook geurhinder blijft een subjectief gegeven. Er w erden door de politie in het jaar 2007 26 klachten genoteerd in verband met geurhinder. Meestal lag de oorsprong hiervan buiten de gemeente zelf (activiteiten in de Antw erpse haven). Door de gemeentelijke administratie w erd 1 klacht genoteerd. In 2008 ontving de politie 26 meldingen van reukhinder en 29 meldingen van het verbranden van afval. De administratie noteerde tw ee klachten. Immissiemeetnetten in Vlaanderen (geëxploiteerd door de VMM):

Met de staatshervorming w erd luchtkw aliteit een bevoegdheid van de gew esten. Daarom kw amen de dr ie gew esten overeen om met betrekking tot lucht een aantal diensten gemeenschappelijk te organiseren. Hiervoor w erd een Interregionale Cel voor Leef milieu (IRCEL) opgericht. Deze IRCEL heeft als voornaamste taken onder andere de uitbating van een gemeenschappelijke ijkbank, het beheer van een gemeenschappelijke en interregionale databank lucht en het w etenschappelijk beheer van het automatisch meetnet. De IRCEL is ook belast met het opvolgen van episoden van luchtverontreiniging en de desbetreffende verw ittiging van de bevolking, het opstellen van een interregionaal rapport over de automatische meetnetten en het fungeren als contactpunt voor de Europese Unie. Om deze luchtkw aliteits metingen uit te voeren beschikt men over verschillende meetnetten. c. Visie De gemeente voert een beleid dat erop gericht is om door haar activiteiten zo w einig mogelijk milieuhinder te veroorzaken en tegelijkertijd acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inw oners of bij groepen van inw oners eenzelfde gedrag te stimuleren. Standaardisatie bij de aanpak van hinderproblemen zal gestimuleerd w orden.

Pagina 42

d. Knelpunten Analyseren en rapporteren van klachten Momenteel w orden geen concrete acties verbonden aan de analyses. Geluidshinder - Verkeer is een belangrijke bron van geluidshinder. Een belangrijke factor hierbij is de spoorlijn die Kapellen doorkruist. - Diverse vormen van recreatie kunnen eveneens aanleiding geven tot geluidshinder. Lichthinder - Alle kw ikdamplampen (straatverlichting) w erden vervangen door natriumlampen. De volgende stap is het verlagen van het energieverbuik van de huidige straatverlichting. - De Antw erpse haven vormt een bron van lichthinder in de gemeente. - Het REG-vervangingsprogramma zou nog verder kunnen gaan. Om een meer efficiëntere en besparende straatverlichting te bekomen moet men niet alleen de armaturen en lampen vervangen, maar ook de plaatsing van de palen (her)bekijken om een beter verlichtingsrendement te behalen (een minder intense verlichting) met als gevolg een grotere verkeersveiligheid. Dit vergt een grote investering (nieuw e palen en bekabeling) omdat het niet door de intergemeentelijke verenigingen gefinancierd w ordt. - De milieuvoorw aarden voor ingedeelde inr ichtingen voor de beheersing van lichthinder zijn vaag omschreven. Er zijn geen meetbare nor men opgenomen. - Voor niet ingedeelde inrichtingen bestaan geen nor men betreffende lichthinder. Hinderlijke inrichtingen - De gemeente heeft slechts beperkte beleids mogelijkheden. Luchtverontreiniging - Luchtverontreiniging veroorzaakt door niet ingedeelde inrichtingen is moeilijk meetbaar, aangezien er geen nor men voor bestaan. - Geurhinder blijft moeilijk aan te pakken, daar dit moeilijk meetbaar is en er geen normen voor bestaan. - De bron en bijgevolg ook de verantw oordelijken zijn vaak moeilijk traceerbaar. - Luchtverontreiniging veroorzaakt door particulieren (bv. het verbranden van afval, het gebruik van fossiele brandstoffen, het gebruik van de w agen,...) is moeilijk te voorspellen en controleren. - Luchtverontreiniging is grensoverschrijdend. e. Acties Analyseren en rapporteren van klachten De milieuen groendienst zal de klachten analyseren en eventueel doorgeven aan de bevoegde instanties. Geluidshinder Het gemeentebestuur zal: 1. alternatieve geluidsvriendelijke vervoersmogelijkheden promoten (zie ook mobiliteitsplan). 2. in het mobiliteitsplan de geluidshinder veroorzaakt door het verkeer zoveel mogelijk te trachten beperken. 3. het gemotoriseerd verkeer in w oongebieden minimaliseren d.m.v. verkeerstechnische maatregelen. Het sportief en agressief rijgedrag dient hierbij voornamelijk ontmoedigd te worden en andere vervoersmogelijkheden (de fiets, openbaar vervoer) gepromoot. Niet alleen het verkeer, maar ook diverse vormen van recreatie kunnen aanleiding geven tot geluidshinder. Hierbij gaat het onder meer over sportvliegtuigen, w ildcrossen en het rijden met terreinw agens in natuurlijke en ecologisch w aardevolle gebieden, zoals langs het

Pagina 43

Antitankgracht w aar veel w andelaars en fietsers zich ontspannen. Daarnaast is er occasioneel law aaihinder in de omgeving van dancings en cafés. 4. streng toezien op het w ildcrossen en het rijden met terreinw agens in natuurlijke en ecologisch w aardevolle gebieden. Daar w aar nodig zal opgetreden w orden. 5. de occasionele geluidshinder in de omgeving van dancings en cafés trachten op te lossen door het afsluiten van een gentlemen's agreement met de betrokken inrichtingen Lichthinder Het gemeentebestuur zal: 1. daar w aar lampen en armaturen dienen vervangen te w orden, de verlichtingssterkte van de nieuw e lampen en ar maturen aanpassen aan de norm 2. de verlichting in de w oonwijken controleren op verstrooiing, verblinding en het binnenschijnen. 3. aangepaste straatverlichting voorzien in de buurt van w aardevol natuurgebied. 3. daar w aar wenselijk, en rekening houdend met de verkeers- en algemene veiligheid, de verlichting doven tussen 23 uur en 6 uur, ook bij het aanschijnen van gebouw en. 4. ook in de toekomst blijven deelnemen aan de Nacht van de Duisternis 5. de bevolking sensibiliseren om overdadig licht in tuinen en op opritten te vermijden 6. bedrijven en de middenstand stimuleren om lichthinder zo veel mogelijk te ver mijden door: - goede reclameverlichting, - doven van verlichting voor bedrijventerreinen of w erken met bew egingsmelders op bepaalde plaatsen, - doven etalageverlichting en lichtreclame na een bepaald uur, - verlichten van opritten, e.d. zonder hinder, - goede verlichting van sportterreinen, serres, enz. 7. scholen sensibiliseren rond het thema lichthinder. Hinderlijke inrichtingen Het gemeentebestuur zal: 1. overleg plegen met diverse bevoegde instanties 2. een goede controle uitoefenen op vergunningen, en bij overtredingen adequaat optreden 3. de vlotte samenw erking met de politie bestendigen 4. extra personeel aanstellen Luchtverontreiniging Het gemeentebestuur zal: 1. in samenw erking met. LNE, Afdeling Milieu- Inspectie, controles uitvoeren bij meldingen van luchtverontreiniging 2 in het verkeersplan voldoende aandacht schenken aan het voorkomen van luchtverontreiniging door onder meer het fietsbeleid sterk te promoten 3. de bevolking sensibiliseren om zo w einig mogelijk lozingen te doen door onder meer: het fietsbeleid te promoten mensen aanmoedigen om de motor stil te leggen bij een gesloten overw eg geen afval te verbranden informeren en sensibiliseren over het belang en de verplichting van de jaarlijkse inspectie en het onderhoud van verw armingsinstallaties alsook sensibiliseren rond de vervanging van oude, slechtw erkende en/of energieverslindende ketels. Ook voor toestellen w aarvoor momenteel nog geen onderhoudsverplichting bestaat (gasketels, gasgeisers), is het nuttig periodiek een controle (van de verbranding en van de verluchting van het stooklokaal) te laten uitvoeren door een erkende technicus of door een vakman en dit voornamelijk in het kader van de preventie van CO-vergiftiging.” 4. overleg plegen met hogere overheden over: - de mate w aarin het meetnet verbeterd kan w orden - een betere informatiedoorstroming - hetgeen aan deze luchtverontreiniging kan w orden gedaan

Pagina 44

5. overleg plegen met naburige gemeenten i.v.m. het voorkomen van luchtverontreiniging 6. de eigen gemeentelijke emissies zoveel mogelijk beperken, door onder meer: het gebruik van milieuvriendelijke brandstoffen en rationeel energiegebruik

Pagina 45

Hoofdstuk 8: Energie Algemene inleiding Om in de periode 2008-2012 aan de internationale engagementen bij het Kaderverdrag inzake Klimaatsverandering en het Protocol van Kyoto te kunnen voldoen, moet België de broeikasgasemissies met 7,5% reduceren t.o.v. het basisjaar 1990. De broeikasgasemissie zijn in Vlaanderen tussen 1990 en 1999 met 11% gestegen. Deze trend moet dringend doorbroken w orden. Gemeenten zijn een onmisbare schakel voor de uitw erking van een duurzaam energiebeleid binnen het Vlaamse Gew est. De gemeente heeft er zich toe verbonden het milieu zo w einig mogelijk te belasten en tegelijkertijd acties en maatregelen te nemen die haar inw oners ertoe aanzetten om een gelijkaardig gedrag aan te nemen. Hiertoe dient de gemeente: - op een gestandardiseerde manier de verschillende energiestromen binnen de gemeente te inventariseren en op te volgen (energieboekhouding). - energiebesparings maatregelen uit te voeren en toepassingen op hernieuw bare energie te plaatsen ten einde de CO2-uitstoot te ver minderen (aankoop groene stroom, duurzame energiescan. - aandacht te hebben voor energie - efficiëntie in de gemeentelijke lastenboeken (energieefficiëntie bij overheidsopdrachten). - energiezuinig gedrag van burgers en andere doelgroepen te stimuleren via doelgerichte sensibilisatiecampagnes over rationeel energiegebruik en hernieuw bare energie (energiebesparende maatregelen stimuleren).

A. Implementatie van de energieprestatieregelgeving a. Inleiding De gemeente dient mee te w erken aan de implementatie van de energieprestatieregelgeving door aan te sluiten op het elektronische opvolgssysteem voor bouw aanvragen. De energieprestatiebank heeft als doel de gegevens van de stedenbouw kundige vergunningen van bouw projecten, elektronisch door te sturen naar en centraal te laten beheren door het Vlaams Energieagentschap. Maandelijks zendt de gemeente als vergunningsverlenende overheid digitale informatie naar de Energieprestatiedatabank met daar in een aantal administratieve gegevens en energieprestatiedossiernummers van: - de w erkzaamheden die in de afgelopen maand vergund w erden - de w erkzaamheden die de afgelopen maand geschorst, gew eigerd of vernietigd w erden. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen is aangesloten op het elektronische opvolgsysteem voor bouw aanvragen. Hierdoor w orden de gegevens van stedenbouw kundige vergunningen, behandeld door de dienst ruimtelijke ordening, maandelijks automatisch doorgestuurd naar het Vlaams Energieagentschap. c. Visie De gemeente zal de geldende w etgeving verder uitvoeren.

Pagina 46

B. Uitvoeren van een energieboekhouding en het opstellen van energieprestatiecertificaten a. Inleiding De gemeente zet een energieboekhouding op voor gemeentelijke gebouw en. Deze energieboekhouding omvat: - Alle publieke gebouw en met een oppervlakte groter dan 1000 m2 w aarvoor een energieprestatiecertificaat moet w orden opgesteld. - Minimum 1 entiteit per aangesneden schijf van 6000 inw oners. Voor de gemeente Kapellen betekent dit dat een energieboekhouding moet w orden bijgehouden voor 5 gebouw en. Wanneer de gemeente de energieboekhouding uitbreidt met een minimum van 1 entiteit per aangesneden schijf van 6000 inw oners kan ze hiervoor punten krijgen in het kader van de samenw erkingsovereenkomst (onderscheidingsniveau). Ook het opstellen van een energieprestatiecertificaat voor gebouw en die niet onder de energieprestatieregelgeving vallen, levert punten op. Hierbij w ordt voorrang gegeven aan publieke gebouw en die vaak door het publiek w orden bezocht. De gemeente stelt minimum 1 energieprestatiecertificaat op per aangesneden schijf van 6000 inw oners. b. Stand van zaken In mei 2003 is de gemeente in samenw erking met Cenergie begonnen met een energieboekhouding bij te houden van de zes gemeentelijke gebouw en met het hoogste energieverbruik. Het gaat om: het administratief centrum, de brandw eerkazerne, het sportcentrum, het ex-politiekantoor, het cultureel centrum en het OCMW-gebouw . Maandelijks w orden de verbruiken gemeten en doorgegeven aan Cenergie en deze w orden door hen onmiddellijk geanalyseerd en verw erkt. Sinds 2008 is het aantal gebouw en in de energieboekhouding verhoogd naar 10. Als extra gebouw en w erden het Beukenhof, de nieuw e bibliotheek en de sporthal en de bibliotheek in Hoogboom opgenomen. Daarnaast w erden er EPC’s opgemaakt voor 5 gebouw en in Kapellen: het administratief centrum, de sporthal, de nieuw e bibliotheek op het dorpsplein, Beukenhof en gemeenteschool de Platanen. c. Visie Het gemeentelijk beleid zal erop gericht zijn om het duurzame en efficiënte gebruik van energie maximaal te implementeren en te promoten binnen de eigen w erking. d. Knelpunten 1. De energieboekhouding geeft te w einig zicht op de oorzaken van het meer of minder verbruik. 2. De bibliotheek in Hoogboom ligt binnen het w erkingsgebied van Eandis. Het opstarten van de energieboekhouding heeft op zich laten w achten. De energieboekhouding bij Infrax loopt probleemloos. 3. De gemeente w enst de energieboekhouding van haar gebouw en uit te breiden van 10 naar 28 gebouw en. Hiervoor moeten er dus gebouwverantwoordelijken w orden aangeduid. Daarnaast w erkt de gemeente liefst met eenzelfde systeem voor al haar gebouw en. Hiertegenover staat er w eer een groot kostenplaatje. 4. De EPC’s (energie prestatie certificaten) geven slechts een indicatie van het energiepeil van een gebouw . e. Acties het gemeentebestuur zal: 1. de huidige energieboekhouding van de tien grote gebouw en blijven bijhouden.

Pagina 47

2. de energieboekhouding vanaf 2009 opvolgen door een w erkgroep gebouw en. Deze werkgroep zal de oorzaken van het meer of minder verbruik trachten op te sporen. 3. eventueel nog bijkomende gebouw en opnemen in de energieboekhouding. De gemeente zoekt naar een gebruiksvriendelijk computerprogramma w aarin rekening gehouden w ordt met de graaddagen.

C. sensibilisatie en de stimulatie van kleine energiebesparende maatregelen a. Inleiding Om te voldoen aan het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst onderneemt de gemeente een passieve sensibilisatieactie naar de burgers of andere doelgroepen toe over duurzaam energiegebruik. Om punten te verdienen voor het onderscheidingsniveau van de samenw erkingsovereenkomst onderneemt de gemeente een doelgerichte sensibilisatie naar de burgers in verband met rationeel energiegebruik en meer specifiek onder één of meerdere van volgende energiebesparende investeringen: - het plaatsen van dakisolatie in bestaande gebouw en - het vervangen van oude verwarmingsinstallaties - het vervangen van enkel of dubbel glas door superisolerende beglazing - hernieuw bare energie Daarnaast krijgt de gemeente Kapellen op het onderscheidingsniveau van de samenw erkingsovereenkomst punten voor de realisatie en/of stimulatie van de uitvoering van kleine energiebesparende maatregelen bij burgers of specif ieke doelgroepen. De gemeente formuleert hiervoor minstens bepalingen over de sensibilisatie, de uit te voeren kleine energiebesparende maatregelen en, indien van toepassing, over de doelgroepen bij wie deze dienstverlening w ordt aangehouden. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen neemt jaarlijks deel aan de campagne Klimaatw ijken. In 2007 – 2008 waren er 6 deelnemers, in de periode 2008 – 2009 w aren er na een intensieve w ervingsactie 12 deelnemers. In dit kader organiseert de gemeente verschillende samenkomsten rond kleine energietips. Naast Klimaatw ijken zoekt de gemeente actief mee naar burgers die in aanmerking komen om een energiescan te laten uitvoeren. Hierbij krijgen de inw oners een aantal kleine energiebesparende attributen. Hiervoor heeft de milieuen groendienst het project van de energiescan aan het personeel van het OCMW voorgesteld alsook 3 keer een presentatie gegeven voor geïntresseerde beschermde klanten. Deze acties verschenen in het info Kapellen. In de periode 2007 – 2008 w erden er in de gemeente Kapellen 212 energiescans uitgevoerd. Door de energieleveranciers w orden informatie- en sensibiliseringscampagnes gehouden. Ook de gemeente zorgt voor energietips in het infoblad en op de afvalkalender. Bovendien is er een brochure opgesteld w aar beknopt de informatie uit de infoavond (gegeven in 2005) in w eergegeven staat: “Hoe energie besparen met €10, 100, 1000 en 10000?” Ook hernieuw bare energie, o.a. zonne-energie is hierbij aan bod gekomen. Deze wordt nog steeds ter beschikking gesteld van de inw oners. Ook de brochures van VEA worden ter beschikking gesteld aan de bevolking. Er w orden reeds een aantal jaar subsidies uitgekeerd voor de installatie van zonnepanelen, zonnecellen, zonnecollectoren, zonneboilers en andere gelijkw aardige installaties die de natuurlijke zonne-energie gebruiken om elektriciteit en/of w arm w ater te produceren. Deze financiële tegemoetkomingen w orden bekend gemaakt via het gemeentelijk infoblad.

Pagina 48

Door Optimaz w erd van 1 januari 2007 tot 30 juni 2007 een subsidie van €250 uitgekeerd voor de installatie van een condensatieketel op mazout. Deze subsidie w erd ook bekend gemaakt in de gemeentelijke infobladen en de aanvraagformulieren w erden ook verdeeld via de gemeentelijke milieuen bouw dienst. Wegens groot succes van de actie w erd deze verlengd. Dit w erd opnieuw bekend gemaakt in de gemeentelijke infobladen. De gemeente heeft sinds de herfst van 2004 van IMEA 5 energiemeters ter beschikking gekregen die ze gratis uitleent aan inw oners, met een infobrochure erbij. In totaal zijn de energiemeters verschillende keren ontleend: 2007:20 / 2008: 10 / 2009: 25. Begin 2009 w erd in samenw erking met de stad Antw erpen en 21 andere gemeenten de Ther mografische kaart gerealiseerd. De ther mografische kaart w erd in 2008 ingediend als project bij CA PLO. Op deze foto kan je w armtestraling zien. Aan de hand van de kleuren kan je bekijken of je dak goed geïsoleerd is. c. Visie Het gemeentelijk beleid zal erop gericht zijn om het duurzame en efficiënte gebruik van energie maximaal te stimuleren en te promoten naar haar inw oners toe. d. Knelpunten - Sensibilisatie moet gebeuren via verschillende kanalen en met verschillende middelen (financieel, informatief), anders is het effect miniem. Om voldoende draagvlak te krijgen is tevens de inbreng van verschillende instanties belangrijk. - De burger kr ijgt een overload aan informatie. We merken dat er te w einig mensen w orden bereikt met de klassieke communicatie middelen. e. Acties 1. Door het V IBE w erd een infomap aangelegd rond duurzaam bouw en en wonen. Deze map w ordt meegegeven met bouw ers en verbouw ers in de gemeente. 2. De gemeente Kapellen zal een sensibiliseringsactie voeren rond buitenverlichting. 3. De bestaande subsidies voor het gebruik van zonne-energie bestendigen en eventueel uitbreiden met bijkomende subsidies voor rationeel energiegebruik 4. De bevolking blijven informeren en sensibiliseren rond rationeel energiegebruik 5. De gemeente w enst haar subsidiereglement aan te passen. Elk jaar stijgt het aantal particulieren die kiezen voor het plaatsen van zonnecellen. Er zal bekeken w orden of het wenselijk is om het maximale subsidiebedrag van de gemeente aan te passen. 6. Naar aanleiding van de Ther mografische kaart zal er in het najaar van 2009 een actieve sensibilisatieactie georganiseerd w orden rond o.a. dakisolatie in bestaande gebouw en, het vervangen van oude verwarmingsinstallaties en enkel of dubbel glas door superisolerende beglazing alsook het plaatsen van hernieuw bare energie. 7. De gemeente gaat op zoek naar een manier om inw oners te informeren over duurzaam bouw en. Er w ordt onderzocht in hoeverre er duurzaam bouw advies op maat gegeven kan worden. 8. Aangezien er maar een beperkte groep mensen bereikt w ordt door de klassieke communicatiemiddelen zoekt de milieuen groendienst in samenw erking met de communicatiedienst naar alternatieve communicatiekanalen.

D. Aankoop van een minimum percentage aan groene stroom a. Inleiding Wanneer 20% van het totale gemeentelijke elektriciteitsverbruik bestaat uit groene elektriciteit, krijgt de gemeente hiervoor 1 punt. Per bijkomende verhoging van het minimum aandeel groene elektriciteit met 10% van het totale gemeentelijke elektriciteitsverbruik kan de gemeente een bijkomend punt verdienen.

Pagina 49

b. Stand van zaken Op 31.12.2009 loopt het contract van de gemeente Kapellen af met de energieleverancier. Zolang dit contract nog loopt verbruikt de gemeente het percentage groene stroom dat de leverancier verplicht is te leveren. Met verschillende andere gemeenten samen is er reeds een bestek opgesteld w aarin elke gemeente voor een bepaald % groene stroom kan inschrijven. Kapellen w enst in te schrijven voor 50%. c. Visie De aankoop van groene stroom kadert in het verminderen van de CO2 productie van de gemeente. De gemeente vervult hierdoor haar voorbeeldrol in de strijd tegen de klimaatsopw arming. d. Knelpunten De gemeente tekende in het verleden niet in op groene stroom, aangezien de contractverbrekingskost te hoog lag. e. Acties De gemeente Kapellen kiest ervoor om bij de nieuw e contractonderhandelingen voor minimum 50% groene stroom in te tekenen. Het nieuw e energiecontract start in 2010, loopt 3 jaar en kan verlengd w orden tot 5 jaar.

E. Opleiding energie a. Inleiding De energiecoördinator of de daartoe aangeduide ambtenaar volgt een technische opleiding rond energie en/of energiezuinig bouw en. b. Stand van zaken De verantw oordelijke rationeel energieverbruik van de intercommunale IV EG is aangeduid als energiecoördinator bij bouw - en verbouwingsprojecten binnen de gemeente Kapellen. c. Visie De gemeente Kapellen hecht veel belang aan energie, maar tracht ook dagdagelijks nieuw e evoluties rond energie en energiezuinig bouw en op te volgen.

F. Duurzame energiescan (DEscan) a. Inleiding Om voldoende draagvlak te creëren voor de uitvoering van de DE-scan w erd de uitvoering ervan vastgelegd in een collegebeslissing met volgende inhoud: - het gemeentelijk ambitieniveau voor duurzame energie - de organisatorische en financiële randvoorw aarden voor de uitvoering van de DE-scan - afspraken over organisatie en planning van w erkzaamheden Op basis van de resultaten van de DE-scan maakt de gemeente een plan van aanpak voor duurzame energie op. b. Stand van zaken In de zes gebouw en w aar er een energieboekhouding voor bijgehouden w ordt, is er in oktober 2003 een snelle energieaudit uitgevoerd door het studiebureau Cenergie. Er zijn reeds enkele aanbevelingen van de rapporten m.b.t. de energieaudits uitgevoerd. Zo zijn in een aantal ruimtes gloeilampen vervangen door spaarlampen en is er een relightingstudie uitgevoerd voor ruimtes in het OCMW-gebouw . Ook in de brandw eerkazerne zijn er al een aantal dingen aangepast.

Pagina 50

Er is beslist om standaard zoveel mogelijk met spaarlampen te w erken in plaats van met gloeilampen. De gemeente heeft IVEG aangeduid als energiecoördinator voor bouw - en verbouw ingswerken. Zij geven advies op vlak van verlichting en verw arming bij alle (ver)bouw(ings)werken die de gemeente uitvoert. De duurzaamheidsambtenaar is aangeduid als energiecoördinator voor bestekken voor de aankoop van elektronische apparaten. De gemeentelijke lastenboeken w orden door de energiecoördinatoren gescreend op de toepassing van rationeel energiegebruik. Volgende systematische maatregelen van rationeel energiegebruik w orden al zeker voorzien: - lampen vervangen door spaarlampen - enkel aankoop van toestellen klasse A - er w ordt bij een aankoop steeds rekening gehouden met het energieverbruik (vb. koffiezet met ther moskan) De voorgestelde specifieke maatregelen met een korte terugverdientijd voortvloeiend uit de energieboekhouding en audits w orden opgevolgd. Er w erd in 2007 tevens een onderzoek gedaan naar de stookplaatsen van de verschillende gemeentelijke gebouw en. Hierbij w erd geconstateerd dat een aantal van deze installaties aan vervanging toe w aren. De centrale verw arming op elektr iciteit van de begraafplaats in de Heidestraat is vervangen door een gasw andcondensatieketel in 2006. In 2008 is er een energieaudit uitgevoerd in het Ber kenhof en de oude Pastorij. c. Visie De gemeente w enst energiezuiniger om te gaan met haar gebouw en zodat ze haar CO2 uitstoot verminderd. d. Knelpunten - Er is een grote achterstand in het opvolgen van de gebouw en. - Het beter laten renderen en het energetischer maken van de gebouw en kost veel geld. e. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. De investeringen aan de gebouw en spreiden in de tijd. 2. bij nieuw bouw en verbouwingen van gemeentelijke gebouw en systematisch aandacht besteden aan het efficiënt en spaarzaam gebruik van energie en het gebruik van alternatieve energiebronnen 3. uit de energieboekhouding de nodige conclusies trekken en op basis daarvan acties ondernemen 4. een “Plan Hernieuw bare Energie” opmaken met om. volgende thema’s: - toepassen hernieuw bare energie in bestaande gebouw en - toepassen hernieuw bare energie in nieuw e (ver)bouw projecten - aanmoedigen zongericht bouw en bij nieuw e verkavelingen - haalbaarheidstudie naar de mogelijkheid voor de inplanting van hernieuw bare energiebronnen op het grondgebied van de gemeenten - aankoop groene stroom 5. een “checklist voor het screenen van lastenboeken voor renovatie en nieuw bouw” opmaken. Deze checklist zal regelmatig geëvalueerd w orden en aangepast w orden aan toekomstige regelgevingen.

Pagina 51

G. Energieefficiëntie bij overheidsopdrachten a. Inleiding De gemeente neemt initiatieven om energie-efficiëntie op te nemen als evaluatiecriterium bij overheidsopdrachten. De gemeente kan hiervoor voorschrif ten opstellen voor: - het gebruik van financiële instrumenten voor energiebesparing, zoals: energieprestatiecontracten, w aarin w ordt vastgelegd w elke meetbare en vooraf bepaalde energiebesparing moet w orden gehaald. - de aankoop van apparatuur op basis van lijsten van energie-efficiënte productspecif icaties van verschillende categorieën apparatuur, indien van toepassing, gebruikt w ordt gemaakt van analyse van de minimale kosten van de levenscyclus of vergelijkbare methoden om de kosteneffectiviteit te w aarborgen. - de aankoop van apparatuur die in alle modi een efficiënt energieverbruik heeft, ook in de standby-modus, w aarbij, indien van toepassing, gebruik w ordt gemaakt van analyse van de minimale kosten van de levenscyclus of vergelijkbare methoden om de kosteneffectiviteit te w aarborgen. - het vervangen van bestaande apparatuur door de onder b en c opgesomde apparatuur, of deze achteraf in te bouw en. - het gebruik van energieaudits en de uitvoering van de daaruit resulterende aanbevelingen voor kosteneffectiviteit. - de aankoop of huur van energie-efficiënte gebouw en of delen van gebouw en of om aangekochte of gehuurde gebouw en of delen van gebouw en te vervangen of aan te passen, om ze energie-efficiënter te maken. b. Stand van zaken Bij de massa aankoop van kopieerders en printers in 2008 w as energie-efficiëntie één van de doorslaggevende criteria in het onderdeel milieu en veiligheid. c. Visie Er w ordt steeds rekening gehouden met energie-efficiëntie bij de aankoop van toestellen. d. Knelpunten De prijs van energie-efficiëntie toestellen ligt vaak hoger en daardoor w orden ze niet aangekocht e. Acties - De gemeente dient te concluderen dat de aankoop van energie – efficiënte toestellen niet altijd haalbaar is. Hiervoor dient zij extra middelen vrij te maken.

H. Lager energieverbruik a. Inleiding De gemeente engageert zich om in de gebouw en waarvoor een energieboekhouding is opgesteld, het energieverbruik met minstens 1% per jaar te verminderen. b. Stand van zaken Uit de energieboekhouding blijkt dat het gemeentepersoneel in 2008 minder energie verbruikte in 2 gebouw en: In het administratief centrum daalde het elektriciteitsverbruik met 17% en het brandstofverbruik met 9%. Bij de brandw eer werd een meerverbruik vastgesteld voor elektriciteit van 3% maar dit w erd goedgemaakt door de 24% minderverbruik van brandstof. c. Visie De gemeente heeft een belangrijke voorbeeldfunctie te vervullen in het ver minderen van het energieverbruik en dient de inw oners ook over de ondernomen acties te informeren.

Pagina 52

d. Knelpunten Momenteel is er w einig gekend over de oorzaken van het meerverbruik van gebouw en. e. Acties Vanaf 2009 start de gemeente Kapellen met een w erkgroep gebouw en. Per gemeentelijk gebouw is een verantw oordelijke aangeduid. Deze persoon is zelf gebruiker van dit gebouw en zal samen met de duurzaamheidsambtenaar, de patrimoniumbeheerder en het hoofd technische dienst op zoek gaan naar de energetische knelpunten. Voor deze problemen zal men in overleg naar oplossingen zoeken. Op deze manier hoopt de gemeente de gebruikers van het gebouw meer betrokkenheid te geven en zo een beter resultaat te halen.

I. REG in bestaande gebouwen a. Inleiding De gemeente kan binnen het kader van het Vlaams milieubeleid een project uitvoeren. Het project stimuleert duurzaam energiegebruik door het terugdringen van het energieverbruik en/of de inzet van hernieuw bare energie. Bij de keuze van het gebouw wordt de voorkeur gegeven aan publieke gebouw en waarvan het energieverbruik hoger is dan het referentiegebouw zoals bepaald in het Energieprestatiecertificaat. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen heeft een projectaanvraag ingediend voor de verbouw ing van het wachtlokaal dat momenteel dienst doet als buitenschoolse kinderopvang. Uit het advies van het EPC blijkt dat het uitvoeren van energetische maatregelen noodzakelijk is. Het vernieuw en en isoleren van het dak alsook het plaatsen van nieuw e hoogrendementsbeglazing en het vervangen van raamkozijnen zijn onmiskenbaar de fundamenten van een goed energetisch gebouw . Door het plaatsen van hoogrendementsglas en PV C profielen heeft het totale raam een U-w aarde van 1,4 w/m2 K. Naast de ramen w ordt er ook een nieuw dak geplaatst met als isolatie polystyreenschuim met een dikte van 148 mm. Beide veranderingen zullen leiden tot een drastische vermindering van het energieverbruik. Dit raam zal ongeveer 5 keer beter isoleren doordat de coating op een van de glasbladen w el de w armte van de zonnestralen doorlaat, maar de binnenw armte w eerkaatst. Ook het Argongas is een betere isolator dan de luchtlaag die in gew oon dubbelglas voorzien is. Voorheen w as het dak niet geïsoleerd en w aren alle ramen van enkele beglazing voorzien. De w inst zal blijken uit het opnieuw berekenen van het EPC van dit gebouw na de werken. c. Visie Jaarlijks renoveert de gemeente haar gebouw en. Het aanpassen van de gebouw en op energetisch vlak is een continu proces. d. Knelpunten - Een steeds w eerkerend knelpunt is het kostenplaatje. De initiële kostprijs van een aantal energiebesparende technieken ligt zeer hoog. Hierdoor is het aanpassen van het volledige patrimonium conform de huidige eisen naar comfort, duurzaamheid en energieefficiëntie iets op lange ter mijn. - Anderzijds is het personeel zich niet altijd bew ust van hun impact op het energieverbuik van hun gebouw . e. Acties - Om de kosten van de verbouw ing te financieren , diende de gemeente een project in. - Daarnaast w enst ze door het laten opstellen van een EPC en het gebouw op te nemen in de energieboekhouding een blijvende controle te ontw ikkelen.

Pagina 53

- Het personeel van het gebouw zal, aangemoedigd door de investering van de gemeente, zich meer bew ust worden van hun energieverbruik. Ook krijgen ze tips van de duurzaamheidsambtenaar.

Pagina 54

Hoofdstuk 9: Mobiliteit Algemene inleiding De problematiek van mobiliteit overstijgt de milieuproblematiek. Toch zijn er vele raakvlakken en veroorzaakt de huidige verkeerssituatie veel milieuproblemen zoals: - geluidshinder - geurhinder - luchtvervuiling - versnippering van de open ruimte - verbruik van fossiele brandstoffen - verkeersslachtoffers Het is duidelijk dat vooral het gebruik van gemotoriseerd vervoer de grootste problemen geeft. Steeds meer autoverkeer en verkeer van vrachtw agens zorgt voor steeds drukkere wegen, voor meer vervuiling en voor een grotere versnippering van het Vlaamse landschap door de aanleg van steeds meer nieuw e wegen. Om te komen tot een duurzame mobiliteit moeten er andere keuzes w orden gemaakt die de groei van het autoverkeer tegengaan en andere meer duurzame vervoerswijzen bevorderen. Er zal tevens een mentaliteitsw ijziging bij vele inw oners, die maar al te gemakkelijk kiezen voor de auto, noodzakelijk zijn. Die mentaliteitsw ijziging moet ons ook doen nadenken over de begrenzing van de mobiliteit en de manier w aarop w ij met bereikbaarheid en beschikbaarheid omgaan, zow el economisch als sociaal. De gemeente heeft er zich toe verbonden een beleid te voeren dat erop gericht is integratie van het milieubeleid, het mobiliteitsbeleid en het ruimtelijke ordeningsbeleid te bevorderen. Zo tracht de gemeente bij te dragen tot een vermindering van de druk op het leefmilieu, uitgeoefend door de sector verkeer en vervoer. De gemeente besteedt hierbij aandacht aan de volgende aspecten: - verminderen van de druk van het verkeer op het milieu - bevorderen van de integratie van het milieu in het mobiliteitsbeleid - stimuleren van verantw oord verplaatsingsgedrag bij haar burgers via doelgerichte sensibilisatiecampagnes rond de milieuproblematiek van de verkeer- en vervoersector - uitbouw en van een milieuvriendelijk voertuigenpark

A. Sensibilisatie a. Inleiding De gemeente onderneemt passieve sensibilisatie m.b.t. mobiliteit w aarbij een duidelijke milieulink aanw ezig is. De gemeente Kapellen kan op het onderscheidingsniveau punten verdienen door het ondernemen van doelgerichte actieve sensibilisatie. b. Stand van zaken Het gemeentebestuur en de middenstand van Kapellen nemen in mei en juni jaarlijks deel aan de actie ‘met belgerinkel naar de w inkel’. Deze actie w ordt bekend gemaakt via affiches bij de deelnemende handelaars, een aantal artikels in gemeentelijke bladen en via de gemeentelijke elektronische nieuwsbrief. In 2007 w erd er ca. 12650 km bij elkaar gefietst, waardoor 2530 kg CO2 bespaard w erd. In 2008 w erd er naar schatting 24.266 km gefietst

Pagina 55

zodat er 4853 kg CO2 uitgespaard w erd. In 2009 zijn de cijfers alsvolgt: 14.986 km gefietst en 2997 kg CO2 uitgespaard. Jaarlijks w ordt er in het Info Kapellen en op de w ebsite een artikel met betrekking tot mobiliteit gepubliceerd. In 2006 w erd aandacht besteed met als titel “ milieuvriendelijk autorijden”. Met het artikel “ Met de fiets door eigen streek: Of liever te voet?” w erd er in 2007 naar gestreefd om het toeris me in eigen streek op te w aarderen en daardoor de vakantieverplaatsingen te beperken. In 2008 verscheen er in het w internummer van het Info Kapellen het artikel “w arm je auto op”. In 2009 w erd de aankoop van de Hybride w agen gepubliceerd. De gemeente stimuleert het gebruik van de fiets en/of de verplaatsing te voet van en naar het w erk via de uitkering van een ecovergoeding. Deze ecovergoeding w ordt zowel aan de ambtenaren als aan het onderw ijzend personeel gegeven. De gemeente betaalt de volledige kost van het abonnement voor openbaar vervoer terug voor alle ambtenaren. In 2009 diende de gemeente een subsidiedossier in bij CA PLO (Vlaams Gew est) om een intern mobiliteitsplan op te stellen. Hierdoor w orden alle trajecten in kaart gebracht van de w erknemers, zow el het w oon-werkverkeer als de dienstverplaatsingen. Dit project w erd goedgekeurd en zal uitgevoerd w orden in 2010 of 2011. Op w oensdag van 13 tot 17 uur en op zaterdag van 8 tot 14 uur kan de parking van Eskapade gebruikt w orden als verkeersoefenpark. c. Visie Door enkele kleine w ijzigingen in rijstijl of verplaatsingsgedrag vermindert de CO2 uitstoot van de gemeente. De gemeente blijft hiervoor sensibiliseren in de strijd tegen de klimaatsopw arming. De gemeente ondersteunt de nationale campagnes zoals ‘Ik Kyoto’ en ‘met belgerinkel naar de w inkel’. d. Knelpunten - Passieve sensibilisatie heeft w einig effect. - Het personeel kiest voor korte afstanden nog te gemakkelijk de w agen. e. Acties - De gemeente w enst de nationale campagnes zoals ‘Ik Kyoto’ en ‘met belgerinkel naar de winkel’ te blijven ondersteunen. - Jaarlijks blijft de gemeente via het Info Kapellen sensibiliseren voor milieuvriendelijke vervoersw ijzen. - De gemeente laat een intern mobiliteitsplan uitvoeren. Hieruit vloeien aanbevelingen die de gemeente omzet in concrete acties naar het aanmoedigen van milieuvriendelijke vervoersw ijzen bij het personeel.

B. Gemeentelijke Begeleidingscommissie a. Inleiding Om te voldoen aan het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst dient de milieuschepen/milieuambtenaar/duurzaamheidsambtenaar deel te nemen aan het overleg van de Gemeentelijke Begeleidingscommissie GBC die w erd opgericht in het kader van het mobiliteitsconvenant. Als het resultaat van de sneltoets het herzien, verbeteren of verdiepen van het mobiliteitsplan is, geeft de milieuschepen/ milieuambtenaar/duurzaamheidsambtenaar per werkdomein aan w elke milieuthema’s bij w elke w erkdomeinen aanleunen en bijgevolg bij voorkeur w orden meegenomen in verder onderzoek.

Pagina 56

b. Stand van zaken De GBC komt enkel samen voor projecten. De schepen van leef milieu en de duurzaamheidsambtenaar w orden hier steeds op uitgenodigd. Het gemeentelijk mobiliteitsplan is opgemaakt door Trafficonsult en w erd goedgekeurd in de gemeenteraad op 11 oktober 2004. De drie belangr ijkste missies zijn: - de aanw ezige knelpunten w egwerken en de potenties versterken - de negatieve trendelementen ombuigen naar duurzame ontw ikkeling - de doelstellingen van het mobiliteitsplan realiseren. Doorgang van openbaar vervoer en aanleg van fietspaden zijn belangrijke aandachtspunten in dit plan. Binnen de gemeente is er geen mobiliteitsdienst, maar beslissingen omtrent mobiliteit in de gemeente w orden steeds getoetst aan het mobiliteitsplan en de milieuen groendienst w ordt ook regelmatig om advies gevraagd. Het voortgangsverslag 2006 is tijdens de vergadering van de gemeentelijke begeleidingscommissie op 23 april 2007 opgesteld. Hierop w erd een milieutoetsing uitgevoerd. In maart/april 2007 w erd het laatste voortgangsverslag 2007 van het mobiliteitsplan van de gemeente Kapellen opgesteld. Na de omzendbrief van Kathleen Van Brempt van 18 april 2007, is de verplichting van het jaarlijkse voortgangsverslag van het mobiliteitsplan vervangen door de sneltoets. Deze dient ten laatste 5 jaar na de conformverklaring te w orden uitgevoerd. Het mobiliteitsplan van Kapellen is in 2004 conform verklaard. De sneltoets dient bijgevolg ten laatste in 2009 te gebeuren. De gemeente heeft eind december 2008 de firma Omgeving aangesteld om de sneltoets uit te voeren. c. Visie De gemeente Kapellen zal een duurzaam mobiliteitsbeleid voeren, dit w il zeggen maatregelen nemen w aarbij een vrijw aring van het milieu voor het w elzijn van de toekomstige generaties prioritair is. d. Knelpunten 1. De gemeente heeft geen mobiliteitsambtenaar. 2. De gemeente Kapellen heeft in het centrum geen fietspaden. e. Acties De gemeente zal: 1. een taakomschrijving opstellen voor een mobiliteitsambtenaar en in functie daarvan nagaan of de aanw erving nodig is, of dat het beter is de taken te verdelen onder de reeds aangestelde ambtenaren. 2. Eén van de taken van een eventuele mobiliteitsambtenaar is het tot stand brengen van de herw aardering van de zachte weggebruiker (fietser en voetganger). 3. een regelmatige milieutoetsing van het mobiliteitsplan uitvoeren.

C. Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag a. Inleiding Het onderscheidingsniveau van de samenw erkingsovereenkomst voorziet een opleiding in milieuvriendelijk rijgedrag voor het gemeentepersoneel. b. Stand van zaken De gemeente organiseerde voor haar personeel in 2007 en 2008 een cursus ecodriving. Ecolife verzorgde deze opleiding met als doel de rijstijl aan te passen om minder te verbruiken. Aan deze opleiding namen 47 personeelsleden deel. In 2007 konden ook burgers deelnemen aan de opleiding. Hier kw amen 23 geïnteresseerden op af.

Pagina 57

c. Visie Door de rijstijl van het personeel aan te passen vermindert de CO2 uitstoot van de gemeente. De gemeente heeft een voorbeeldrol te vervullen in de strijd tegen de klimaatsopw arming. d. Knelpunten - De cursus ecodrive is zeer duur. - Het meest aangew ezen tijdstip om de opleiding door te laten gaan valt tijdens de werkuren. - Met dienstvoertuigen w ordt minder naar verbruik gekeken dan met eigen voertuigen. e. Acties 1. De gemeente Kapellen zal op regelmatige basis een cursus ecodriving organiseren en het resultaat evalueren.

D. Luchtverontreiniging door verkeer a. Inleiding Om punten te verdienen op het onderscheidingsniveau kan de gemeente de knelpunten van luchtverontreiniging door verkeer op haar grondgebied in kaart brengen d.m.v. het stratenmodel CAR Vlaanderen, een gelijkw aardig stratenmodel en/of een globaal stedelijk model. De gemeente neemt minimaal 1 straat op per aangesneden schijf van 5000 inw oners met een maximum van 10 straten. Hierbij w ordt de voorkeur gegeven aan potentiële knelpuntstraten. Op basis van de knelpuntanalyse en eventuele uitbreidingen hiervan dient een actieplan te worden opgemaakt. Het actieplan heeft als doel om, in relatie met de ruimtelijke ontw ikkeling van de gemeente, lokale luchtkw aliteitknelpunten w eg te w erken en nieuw e knelpunten te voorkomen. In dit plan w ordt aangegeven hoe de knelpunten in de luchtkw aliteit w orden aangepakt. b. Stand van zaken De perifere parkings op w andelafstand van de dorpskern w erden uitgebouw d en duidelijker aangeven om inkomend lokaal verkeer op te vangen. c. Visie De gemeente vindt het belangrijk om een gebalanceerde infrastructuur te voorzien voor alle weggebruikers. d. Knelpunten - Voor heel w at korte en middellange afstanden w ordt nog te vaak de w agen gebruikt in plaats van trein, bus, fiets. - Het drukke verkeer, vooral in het centrum, is een hinderlijke factor m.b.t. law aai, luchtvervuiling en veiligheid. - De w egenstructuur van de gemeente is niet aangepast aan de doorgangsfunctie die ze heeft voor de noordelijke gemeenten. e. Acties Voor wat betreft het lokale verkeer zal het gemeentebestuur: 1. blijvend aandacht besteden aan de fietsvriendelijkheid van het centrum. 2. degelijk uitgeruste voetpaden voorzien in het centrum. 3. uitvoerig promotie voeren voor een duurzame mobiliteit. Voor wat betreft het doorgaande verkeer zal het gemeentebestuur: 4. overleg plegen met De Lijn en de NMBS om de respectievelijke stations aantrekkelijker in te richten en uit te bouw en

Pagina 58

5. overleggen met bevoegde instanties en omliggende gemeenten om verbindingen van en naar de haven te verbeteren voor alle types vervoer. Ook openbare en fietsverbindingen met het centrum en de rand van Antw erpen kunnen nog geoptimaliseerd w orden 6. onderzoeken of er in de gemeenten carpooling parkings kunnen w orden voorzien op de perifere parkings 7. snelheidsremmers plaatsen op de lange Oost-West assen door natuurgebied (Heidestraat, Oude Galgenstraat) Voor de concrete invulling van de acties w ordt verwezen naar het gemeentelijk mobiliteitsplan.

E. Milieuhinderlijke voertuigen a. Inleiding Wanneer de gemeente, d.m.v. het programma ‘Milieutoetsing voertuigenpark’ ( MTV), een inventaris en evaluatie van het w agenpark maakt kan zij hiervoor punten verdienen op het onderscheidingsniveau. Dit geeft een indicatie w elke voertuigen in het voertuigenpark het minst milieuvriendelijk zijn. Aan de hand van de resultaten van een vlootevaluatie maakt de gemeente een actieplan op om haar voertuigenpark milieuvriendelijker te maken. Tevens neemt de gemeente milieuaspecten op in haar bestekken voor de aankoop van voertuigen. De gemeente voert aan de hand van MTV ook een nulmeting uit op het voertuigenpark en verbindt zich er toe tot onderstaande een bepaalde ver mindering van ecoscore te halen. b. Stand van zaken In 2008 is een evaluatie opgemaakt van het volledige w agenpark van de gemeente. Er werden 16 wagens in kaart gebracht, w aarvan 5 personenwagens, 5 kleine bestelw agens, 4 grote bestelw agens en 2 vrachtwagens via de w ebapplicatie van VITO. Het w agenpark bestaat uit veel oude (vracht)wagens die aan vervanging toe zijn. Uit de Milieu Toetsing Voertuigen ( MTV) blijkt ook dat de gemeentelijke vloot momenteel onvoldoende scoort rekening houdend met de ecoscores van het Vlaamse Gew est. De gemeente Kapellen heeft de aankoop van nieuw e dienstvoertuigen reeds ingediend als project. Voor de aankoop van haar nieuw e milieuvriendelijke w agen legt de gemeente de lat hoger dan het Vlaams Gew est. Voor een personenw agen moet de ecoscore minimum 68 zijn voor het Vlaams Gew est. De gemeente heeft in haar bestek een ecoscore van groter dan of gelijk aan 70 opgenomen naast enkele bijkomende voorw aarden. Daarnaast kiest de gemeente bew ust voor een w agen met benzine als brandstoftype. Benzinemotoren zijn vooral verantw oordelijk voor de CO2 uitstoot. Daarom w ordt er een maximum van 120 g/km CO2 emissie opgenomen in het bestek. Voor het brandstofverbruik w ordt er expliciet naar het verbruik in de stad gevraagd aangezien korte verplaatsingen in de bebouw de kom verantw oordelijk zijn voor het grootste verbruik en de hier mee samenhangende uitstoot van CO2. c. Visie Bij de aankoop van nieuw e voertuigen w ordt steeds naar de milieuaspecten zoals uitstoot en ecoscore gekeken. Vermits alle voertuigen overw egend binnen de gemeentegrenzen rijden (en korte afstanden afleggen) zijn w agens met hoge motorvermogens niet zinvol en blijken op termijn elektrische w agens of hybrides een degelijk alternatief. Elektr ische w agens zijn helemaal ecologisch indien de w agen gevoed w ordt met groene stroom. De elektrische wagen is momenteel geen optie voor de vervanging van het dienstvoertuig van het administratief centrum, aangezien de w agen niet in een garage kan staan en dus niet elektrisch kan w orden opgeladen. Een alternatieve brandstof is LPG, en op ter mijn w aterstof en aardgas.

Pagina 59

d. Knelpunten - Door gebrek aan beheer is een goede opvolging, w aar onder andere rekening gehouden wordt met ecologische principes, onmogelijk. - Door de hoge kostprijs van de vervanging van het w agenpark, zal de investering gespreid worden en zal het lang duren voordat de totale vloot goed scoort. - Het personeel kiest te gemakkelijk voor de dienstw agen ook voor afstanden kleiner dan 3 km. e. Acties - De voertuigen zullen beter w orden opgevolgd naar: onderhoud, verzekering, aantal kilometer, tankbeurten, … . - De gemeente gaat nieuw e dienstvoertuigen aankopen. - De nieuw e wagens van de gemeente zullen voorzien w orden van een banner om de milieuvriendelijkheid ervan aan te geven. - Er w ordt alles aan gedaan oom het gemakkelijker te maken voor het personeel om te kiezen voor de fiets i.p.v. voor de w agen.

F. Bedrijfsvervoersplannen van de gemeente a. Inleiding Om te voldoen aan het onderscheidingsniveau kan de gemeente aan de hand van een evaluatie van het w oon-werkverkeer van haar personeel en de dienstverplaatsingen een actieplan opstellen om het w oon-werkverkeer en dienstverplaatsingen op een meer milieuvriendelijke manier te laten verlopen. Naast het verplaatsingsgedrag van haar eigen personeel brengt het mobiliteitsprofiel ook andere vormen van mobiliteit door de gemeentelijke diensten veroorzaakt in kaart. Hierbij wordt in de eerste plaats gedacht aan de verplaatsing van bezoekers en leveranciers. Het bereikbaarheidsprofiel geeft een overzicht van het geheel aan bestaande faciliteiten om de gemeentelijke diensten te bereiken. b. Stand van zaken De gemeente besteed aandacht aan het verplaatsingsgedrag van het eigen personeel: ze geeft een ecovergoeding aan personeelsleden (fiets en te voet) en betaalt abonnementen voor het openbaar vervoer volledig terug. De gemeente Kapellen diende een project in om de afstanden die door haar personeel worden afgelegd in kaart te brengen. Indien dit project w ordt goedgekeurd door het Vlaams Gew est kan een externe gespecialiseerde firma deze mobiliteitsstromen in kaart brengen. Haar adviezen kunnen ook het voertuigpark van de gemeente beïnvloeden door bijvoorbeeld verschillende elektr ische fietsen aan te kopen i.p.v. een nieuw e dienstw agen. c. Visie De gemeente heeft een belangrijke voorbeelsfunctie te vervullen in de strijd tegen de klimaatsverandering door zelf een milieubew ust verplaatsingsgedrag te vertonen en zo de CO2 uitstoot te verlagen. Door het in kaart brengen van de verplaatsingen van het eigen personeel streeft het gemeentebestuur verschillende doelen na: (1) ze w enst haar personeel te sensibiliseren rond het thema duurzame mobiliteit; (2) door het efficiënter inzetten van haar vloot kunnen er kosten bespaard w orden en vaart het milieu er w el bij. d. Knelpunten - Momenteel w orden de w erknemers enkel rond duurzame mobiliteit gesensibiliseerd tijdens de campagne ‘Ik Kyoto”.

Pagina 60

- Het gemeentebestuur w eet onvoldoende hoe het personeel zich verplaatst tijdens dienstverplaatsingen alsook voor het w oon- werkverkeer. - De dienstfietsen in het administratief centrum staan op een onpraktische plaats. - Personeelsleden die w illen afw is selen tussen milieuvriendelijke alternatieven kunnen dit niet. e. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. het gebruik van alternatieve vervoersmiddelen binnen de gemeente promoten en stimuleren. 2. zelf het goede voorbeeld geven (o.a. gebruik van dienstfietsen). 3. een aantal ecologische criteria opleggen bij de aankoop van dienstvoertuigen. 4. de dienstfietsen op een gemakkelijkere plaats stallen. 5. een externe firma een bedr ijfsvervoerplan laten opstellen voor Kapellen. 6. aan de hand van de adviezen van een externe firma i.v.m. het w oon- w erkverkeer en de dienstverplaatsingen bijkomende maatregelen treffen om het dienstverkeer milieusparender te maken.

Pagina 61

Hoofdstuk 10: Natuur Algemene inleiding Op het onderscheidingsniveau verbindt de gemeente zich er toe een beleid te voeren dat gericht is op de zorgplicht voor de natuur en het stopzetten van het verlies van de biodiversiteit, met inbegrip van de genetische diversiteit, door instandhouding, ontw ikkeling en herstel van de natuur en het natuurlijk milieu en door het duurzaam gebruik van ecosystemen en soorten.

A. Bermbeheer a. Inleiding Om te voldoen aan het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst dient de gemeente het bermbesluit op te volgen. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen maait ongeveer 40 km ber men volgens de bepalingen uit het bermbesluit. Dit w il zeggen dat de maaiw erken gebeuren na 15 juni en na 15 september. Het maaisel w ordt steeds binnen de 10 dagen na het maaien afgevoerd naar een door OVAM erkende verw erkingseenheid. De landelijke ber men w orden gemaaid met behulp van een klepelmaaier en afzuiginstallatie. Het maaisel w ordt afgevoerd naar de gemeentelijke compostering. De ber men in de dorpskernen w orden elke tw ee weken door derden gemaaid met kleine maaiers en het maaisel w ordt verw ijderd naar de intergemeentelijke composteringssite te Brecht. De gemeente beschikt over een groeninventarisatie w aarbij alle kruiden en bomen die op de openbare ber men en gemeentelijke gronden groeien w erden geïnventariseerd. c. Visie De gemeente Kapellen vindt het uitvoeren van het ber mbesluit belangrijk. d. Knelpunten - Particulieren maaien, op plaatsen w aar eigenlijk volgens het besluit gemaaid moet worden, vaak zelf de bermen voor of nabij hun w oonst buiten de in het ber mbesluit toegelaten periode (). e. Acties 1. De gemeente w enst het gevoerde maaibeleid verder te zetten.

B. Streekeigen soorten a. Inleiding Op het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst promoot de gemeente het gebruik van streekeigen soorten en autochtoon plantmateriaal. Indien de gemeente uitsluitend streekeigen soorten - en indien beschikbaar autochtoon plantmateriaal – voor aanplantingen in ten minste landbouw -, natuur-, bosgebied en bufferzones gebruikt, krijgt zij hiervoor punten op het onderscheidingsniveau.

Pagina 62

b. Stand van zaken In 2008 w as het centraal thema van de milieuw eek biodiversiteit. Het nut van het aanplanten van streekeigen soorten kw am hier ruimschoots aan bod. De gemeente Kapellen organiseert jaarlijks een actie w aarbij particulieren gratis of tegen een gereduceerde prijs streekeigen plantmater iaal kunnen bestellen. Om de tw ee jaar werkt de gemeente samen met Natuurpunt in het teken van de behaagactie. Tijdens de boomplantactie in 2006 w erden er 347 bomen verkocht en in 2008 w aren dat er 201. Waar mogelijk w ordt door de groendienst steeds gebruik gemaakt van inheems plantengoed. Bij de aanleg van KLE’s w ordt uiteraard steeds inheems plantengoed gebruikt. Ook bij de aanleg van nieuw e plantsoenen w orden hoofdzakelijk inheemse soorten gebruikt, w elisw aar meestal gecultiveerde variëteiten. Bij de aanleg van plantsoenen w ordt gekozen voor bodembedekkers met extensief onderhoud, zodat de plantsoenen onkruid- en pesticidenvrij beheerd kunnen w orden. In de bosgebieden die juridisch tot het Agentschap van Natuur en Bos (ANB) behoren is het bosdecreet van kracht; in de bossen beheerd door de gemeente geldt het gemeentelijk kapreglement. Er w erd een mondeling gentlemen’s agreement tussen de gemeente en ANB gesloten w aardoor alle bossen dezelfde bescherming kr ijgen; A NB w ordt betrokken bij het beheer van alle bossen. Voor alle openbare bossen en particuliere bossen groter dan 5 ha dient een bosbeheersplan opgesteld te w orden. Voor 353 ha privé-bos w erden reeds bosbeheersplannen goedgekeurd. Een belangrijk aandachtspunt bij het beheer van deze bossen is de bestrijding van uitheemse soorten. Momenteel bestaan er in Kapellen nog geen goedgekeurde bosbeheersplannen voor de openbare bossen doch er zijn beheersplannen in opmaak voor het Mastenbos, de Uitlegger, het Beltenbos en ’t Rood. Het Mastenbos en de Uitlegger zijn in eigendom en beheer van ANB. Ook het Beltenbos, eigendom van de Koninklijke academie der w etenschappen, letteren en schone kunsten van België, w ordt door ANB onderhouden. ’T Rood is in eigendom van de gemeente en heeft het beheer ervan in handen van Natuurpunt gegeven. De gemeente Kapellen beschikt over een richtlijn voor de beoordeling van kapaanvragen. Bij rooiaanvragen over erg w aardevolle (zeer oude of zeldzame) bomen, oordeelt de gemeente meestal in overleg met een onafhankelijke boomdeskundige, verbonden aan het arboretum te Kalmthout. Er w orden in dergelijke gevallen vrijw el altijd heraanplantingen van inheemse hoogstammen opgelegd. De gemeente heeft ook een richtlijn voor de vordering bij juridisch-technische bouw overtredingen. Er w ordt dan een heraanplanting gevorderd van inheemse bomen met een grote handelsmaat. Overeenkomstig de boscompensatie bij ontbossing beboste de gemeente Kapellen 1.500 m2 bos te Putte ter compensatie van een ontbossing aan het kerkhof. In het kader van de SPAK West-rioleringsw erkzaamheden (Strategisch Plan Afwatering Kapellenbos) dienden er bomen gerooid te w orden. RWO Antw erpen (Agentschap Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed) heeft na het raadplegen van de adviezen van ANB een stedenbouw kundige vergunning met de noodzakelijk kapvergunning afgeleverd aan de gemeente Kapellen. In de Oude Galgenstraat zijn de w erken van het SPAK reeds afgelopen. Daarom is er in 2008 reeds gestart met de aanplanting van een 190tal nieuw e zilverlindes (Tilia tomentosa). De zilverlinde w ordt vegetatief vermeerderd door enting op een onderstam van de zomerlinde (Tilia platyphyllos). In totaal zullen er naar

Pagina 63

aanleiding van de w erkzaamheden van het SPAK een 270 tal inheemse hoogstammen en ca. 750 m2 inheems struikgew as op de bermen van Kapellenbos w orden aangeplant. De gemeente diende een project in bij het Vlaams Gew est om een stuk grond dat grenst aan het speelbos aan de Oude Heidestraat aan te planten met streekeigen soorten en hoogstammige bomen. De gemeente realiseerde een houtw al aan de sportterreinen in de Kapelsestraat. c. Visie Bij het ‘openbaar groen’-beleid dient de aandacht vooral te gaan naar het gebruik van inheemse soorten, de aanw ezige natuurw aarden en een uitdoving van het gebruik van bestrijdings middelen. d. Knelpunten - Alle bossen op het grondgebied van de gemeente Kapellen zijn destijds aangeplant. De bossen die in het verleden als productiebossen w erden beheerd hebben een andere bestemming gekregen. De openbare bossen w orden duurzaam beheerd. - Op het grondgebied van Kapellen bevinden zich zonevreemde bossen. - De meeste eigendommen rond de Antitankgracht zijn pr ivé. Het ontw ikkelen van dit gebied is hierdoor zeer moeilijk. - Er is meer sensibilisering i.v.m. kappen en aanplanten (w etgeving-subsidie) nodig. e. Acties 1. De gemeente Kapellen blijft de natuur lijke behaagactie en de boomplantactie organiseren. 2. De gemeente zal sensibiliseren i.v.m. kappen en aanplanten. 3. De gemeente w enst een inventaris te maken van de gronden van jeugdbew egingen en van de speelpleintjes om na te gaan of hier ook aanplantingen kunnen gebeuren van inheemse bomen. 4. De gemeente informeert nieuw e inw oners en mensen die een bouwvergunning binnenbrengen over inheemse bomen en planten. Hiervoor gebruikt ze de brochure van de provincie: Plant-w ijzer.

C. Code goede natuurpraktijk a. Inleiding De gemeente engageert zich om de code van goede natuurpraktijk, opgesteld door het Vlaamse Gew est, toe te passen. b. Stand van zaken De gemeente houdt steeds rekening met de code van goede natuurpraktijk, bijvoorbeeld: - Het onderhoud van w aterlopen gebeurt op regelmatige basis en heeft tot doel de goede waterdoorstroming van de w aterloop te garanderen. - De ber mvegetaties langs de w aterlopen w orden gemaaid volgens de bepaling uit het bermbesluit. - De gemeente geeft vorming en opleiding aan het personeel van de milieuen groendienst. - De gemeente is zich sterk bew ust van haar voorbeeldfunctie en probeert de burgers te sensibiliseren via het verstrekken van informatie omtrent milieu, natuur, pesticidengebruik, e.d. in de gemeentelijk infobladen. - De gemeente Kapellen heeft verschillende subsidiereglementen: groendaken / KLE’s /… - De gemeente organiseert jaarlijks een milieuw eek met telkens een ander centraal thema. Het thema in 2009 w as ‘zonder bestrijdings middelen’. De gemeente Kapellen ondertekende tevens de actie “countdow n 2010” voor het verbeteren van de biodiversiteit van de beekvallei. In 2008 ging het over biodiversiteit.

Pagina 64

c. Visie De gemeente vindt het toepassen van de code van goede natuurpraktijk belangrijk. d. Acties 1. De gemeente zal de code van goede natuurpraktijk blijven toepassen.

D. Subsidiereglement a. Inleiding Indien de gemeente een subsidiereglement voor onderhoud en/of aanleg van kleine landschapselementen (KLE), streekeigen soorten en autochtoon plantmateriaal, gevelbegroening en/of ondersteuning van natuurverenigingen uitw erkt, krijgt zij hiervoor punten in het kader van de samenw erkingsovereenkomst. De gemeente past het reglement actief toe en promoot het naar de subsidiebegunstigden. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen geeft subsidies voor: - het aanleggen van groendaken. In 2008 w erd het reglement aangepast conform de eisen van het Vlaamse Gew est. Tevens w ordt aan de inw oners een brochure omtrent groendaken ter beschikking gesteld en w erd een demonstratiegroendak geïnstalleerd op het tuinhuisje van het containerpark. In Info Kapellen is een aantal keer een artikel verschenen met als titel ‘subsidie groendaken’. - aanplanting en onderhoud van kleine landschapselementen. In 2008 kw amen hiervoor tw ee aanvragen binnen. Beide gezinnen vroegen subsidies voor het onderhoud van hun rijen knotw ilgen. - milieuen natuurverenigingen. Om recht te hebben op subsidies dienen de milieuen natuurverenigingen aan een aantal voorw aarden te voldoen. Afhankelijk van het aantal activiteiten georganiseerd volgens de bepalingen uit het subsidiereglement, kr ijgt een vereniging meer of minder subsidies. Maximaal kan er € 375 per vereniging kan w orden uitgekeerd. c. Visie De gemeente geeft subsidies om een gedragsw ijziging bij de inw oners te verkrijgen door ze aan te zetten tot niet ingeburgerde maatregelen. d. Acties 1. De gemeente zal subsidiereglementen opstellen voor: gevelbegroening, gebruik van snoeimateriaal en zw erfvuil w eg uit de w ijk, een diersoort adopteren binnen de campagne countdow n 2010. 2. Eigenaars van percelen in de omgeving van het Rood stimuleren tot te aanleg van Kleine Landschapselementen. Dit kadert in de actie “ Countdow n 2010” met betrekking tot de biodiversiteit.

E. Vorming a. Inleiding De milieuen groendienst laat een aantal personeelsleden een opleiding over ecologisch groen-, natuur- en bosbeheer volgen. Indien de opleiding gegeven w ordt door een erkend opleidingscentrum verdient de gemeente hier mee punten om te voldoen aan het onderscheidingsniveau van de samenw erkingsovereenkomst. b. Stand van zaken De arbeiders van de groendienst hebben in 2008 verschillende opleidingen gevolgd. Hoofdzakelijk ging het om snoeicursussen. Daarnaast volgde de deskundige milieu en groen drie opleidingen.

Pagina 65

c. Visie De gemeente Kapellen vindt per manente vorming belangrijk. d. Knelpunten Tijd ontbreekt voor dergelijke opleidingen en vormingen. e. Acties De gemeente w enst de arbeiders van de groendienst bij te scholen via allerlei cursussen (bijvoorbeeld: planten determineren, snoeien, …) van Natuurpunt en andere natuurverenigingen.

F. Deelname Dag van het Park a. Inleiding Als de gemeente deelneemt aan de Dag van het Park of Dag van de Natuur maakt ze aanspraak op extra punten in het kader van het onderscheidingsniveau. b. Stand van zaken De gemeente Kapellen heeft in het verleden verschillende malen deelgenomen aan de Dag van het Park. Tevens w enst men binnen de gemeente te starten met de opmaak van een har monisch parkbeheerplan voor het Beaulieu par k. c. Visie De gemeente vindt de Dag van het Park een ideale gelegenheid om bezoekers op een speelse manier kennis te laten maken met het aanw ezige openbaar groen in hun stad of gemeente. d. Acties 1. De gemeente blijft deelnemen aan de Dag van het Park.

G. Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen (KLE) a. Inleiding De gemeente maakt een inventarisatie op van de aanw ezige KLE’s en stelt een actieplan op voor het behoud, het herstel en de aanleg van de kleine KLE’s. KLE is een verzamelnaam voor haagkanten, kleine bosschages, holle w egen, poelen, eenzame bomen, taluds, knotbomenr ijen, enz. Van oorsprong hadden ze allemaal een functioneel doel. Haagkanten waren de voorlopers van de schrikdraad en hielden het vee in de w eilanden; poelen w aren niets meer dan veedrinkplaatsen; eenzame bomen dienden vaak als perceelsgrens; boschages brachten geriefhout op en knotbomen brachten schaduw voor het vee en ontw aterde de natte w eilanden. Maar die Kleine Landschapselementen w aren welisw aar onbedoeld meer dan dat: ze w aren ooit een rijke bron aan natuur lijk leven. Ook vandaag zijn ze dat nog meer dan ooit; ze zijn immers stapstenen gew orden voor veel soorten in de natuur. Het cultuurlandschap van vandaag is immers niet meer geschikt voor veel soorten om te kunnen migreren van het ene geschikte voedsel- of rustgebied naar het andere. Daar bieden die Kleine Landschapselementen uitkomst. In Kapellen kunnen volgende - min of meer- samenhangende landschapseenheden w orden onderscheiden: - de groene gordel in het noorden van Kapellen - de beekvalleien: vallei van de Kaartsebeek en de Bunderbeekvallei met het Fort van Kapellen - omgeving van de Streepstraat + ‘t Rood

Pagina 66

- woon- en woonparkgebieden: w oonpark Kapellenbos, bebouw de zone Putte-Kapellen en dorpskern Kapellen - Klein Schietveld - landbouw gebied - Antitankgracht Kapellen beschikt over 2 openbare parken: het Domein Gemeentehuis en het gemeentepark Beaulieu. De gemeente beschikt tevens over een groeninventarisatie w aarbij alle kruiden en bomen die op de openbare ber men en gemeentelijke gronden groeien w erden geïnventariseerd. b. Stand van zaken, knelpunten en acties Een gemeentelijk natuurbeleid vergt niet enkel algemene en soortgerichte acties doch ook gebiedsgerichte acties w aarbij het maximale behoud van de landschappen centraal staat waarbij het tegengaan van verdere versnippering prioritair is. Bij deze gebiedsgerichte acties, die grotendeels overlappend zijn met de algemene en soortgerichte natuurbeleidsacties, is sensibilisering van de bew oners een cruciaal punt. De te ondernemen acties per gebied worden uitgew erkt in het milieujaarprogramma. Groene gordel in het noorden van Kapellen Een deel van deze groene gordel bestaat uit privé-bos en een deel bestaat uit openbaar bos. Enkel het openbare bos, namelijk het Mastenbos en de Uitlegger, w ordt duurzaam beheerd. De laatste jaren zijn hier heel w at inspanningen gebeurd om aan natuurherstel te doen. Zo zijn er heel w at exoten verwijderd en inheemse soorten aangeplant. Ook de vennen in het Mastenbos w erden hersteld en vergroot. Beekvalleien Vallei van de Kaartsebeek

Het w estelijk deel van Kapellendorp is biologisch minder w aardevol vanwege het heterogene en intensieve landbouw gebruik en de bebouw ing. Slechts fragmentarische houtkanten komen er in voor, vooral aan het Schoon Schijn en de Kaartsebeek. Het oostelijk deel van Kapellendorp is een open, grazig landschap op de overgang van de drogere naaldhoutbossen in Brasschaat en Kapellen zelf. Het vallei-aspect is nog duidelijk herkenbaar in het landschap. Verscheidene bomenrijen (vnl. eik) doorsnijden het gebied. De vijvers zijn vaak belangrijk voor w atervogels zoals reigers en eenden. De loop van de Kaartsebeek w erd door particulieren verlegd. De vallei van de Kaartsebeek wordt onder meer bedreigd door de bebouw ing vlak tot aan de rand en door de mogelijke uitbreiding van de landbouw . Vallei van de Bunderbeek en Fort v an Kapellen

Als geheel vormt het gebied een belangrijk verbindings- en buffergebied. De toename van het vogelbestand daar kan w ijzen op het (potentieel) belang van dit gebied. Opvallend zijn tevens de verschillende streekvreemde aanplantingen in het gebied, met name Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers en rododendron die veelvuldig aanw ezig zijn. Hier en daar vindt men een aantal interessantere percelen met een streekeigen boomlaag en veel dood hout. Het fort van Kapellen behoort tot Habitatrichtlijngebied. Volgens het Natuurdecreet zal hiervoor een natuurrichtplan w orden opgesteld door LNE. Het fort is vooral belangrijk als overw interingsplaats voor vleermuizen, onder meer omw ille van de constante temperatuur, die in dergelijke massieve bouwsels heerst. Hierna volgen enkele acties die reeds w erden genomen:

Pagina 67

- subsidiereglement ter bevordering van de kleine landschapselementen (w einig respons van de burgers) - men is reeds begonnen met de analyse van de w aterkwaliteit (in samenw erking met het PIH) - in de loop van de maanden juli en september w orden de bermen in de Vloeiende en de Puihoek gemaaid volgens het Ber mbesluit. Momenteel is de provincie bezig met de opmaak van een PRUP voor een overstromingsgebied met dijkelement ter hoogte van de landbouw gebieden van de Holle Weg. Om geving Streepstraat + ‘t Rood Dit is een gebied met grote, traditionele parken, vaak sterk betreden en met w einig interessante natuurlijke ondergroei. Nabij de Rode Beek zijn een aantal percelen bos en grasland meer extensief en daarom ook biologisch interessanter. IJskelder en oudere bouw sels worden (o.m. 's w inters) bew oond door vleermuizen en vormen een belangrijk cultuurhistorisch landschapselement, dat ook voor het natuurbehoud van belang is. In Het Rood w ordt enkel passieve recreatie toegelaten en zijn de w egen duidelijk afgebakend. De opmaak van een beheersplan voor Het Rood w erd in 1997 gefinaliseerd. V.z.w . Natuurpunt Antw erpen-Noord staat in voor de uitvoering van dit plan. Momenteel w ordt door het PIH in opdracht van de gemeente een landschapsbeheersplan voor het Rood en omgeving opgemaakt. Hierna volgen enkele acties die in het verleden w erden genomen: - gew estplanw ijziging voor Het Rood van landbouw gebied naar natuurgebied. Dit w erd bij B.VL.R. van 27.10.1998 definitief goedgekeurd (B.S. 16.02.1999). - de erkenning van het Rood als natuurreservaat is goedgekeurd op 2.7.1999. Bij B.VL.R. van 4.06.1998 (B.S. 14.10.1998) w erd de w ijde omgeving van het Rood (Streepstraat-Waterstraat, Kapelsestraat-Parijsew eg) voorlopig beschermd als landschap. In dit besluit w erden verschillende ecologische doelstellingen opgenomen. In 1999 w erd dit landschap definitief beschermd. - de Rode Beek w ordt handmatig geruimd (in het Beschermingsbesluit staat dat er geen machinale ruimingen meer mogen gebeuren) - er w erden verschillende educatieve w andelingen in het gebied georganiseerd door de vzw Natuurpunt Antw erpen Noord die het beheer van dit terrein in handen heeft - het subsidiereglement ter bevordering van de kleine landschapselementen w erd bekend gemaakt en toegepast - bermbeheer in de Bonapartelaan: er w ordt in de loop van de maanden juli en september in deze straat gemaaid conform het Ber mbesluit Woonpark Kapellenbos Het w oonpark bestaat uit bebost w oongebied met hier en daar nog relicten van verboste heidegebieden of aangeplant mijnhout (grove den) van midden de jaren 1930. Het intensieve onderhoud en aanleg van grote villatuinen vermindert in belangrijke mate de biologische w aarde van het gebied. Vooral de diversiteit aan dieren plantensoorten die van nature voorkomen in de kruiden struiklaag is in deze tuinen relatief klein. Er w erd in 2008 een gescheiden rioleringstelsel voorzien in Kapellenbos West, w aardoor de eigenaars verplicht zijn aan te sluiten op de riolering en de ( meestal slecht functionerende) individuele w aterzuiveringsinstallaties overbodig w orden. De komende jaren zal er ook een gescheiden rioleringstelsel voorzien w orden in Kapellenbos Oost. Over de w oongebieden verspreid is er binnen de gemeente een bomenrijke zone.

Pagina 68

Deze zone is overw egend begroeid door oude beuken, dennen en eiken met op verscheidene plaatsen een w aardevolle ondergroei van struiken en kruiden. Vooral de geklasseerde delen hebben een belangrijke biologische en ecologische w aarde door hun grote structuur- en (zeer grote) soortendiversiteit. Typische bossoorten overw egen, maar hier en daar komen ook structuurrijke graslanden en vijvers voor. Het domein Oude Gracht en omgeving (o.a. Wolvenbos) vertegenw oordigt een biologisch zeer rijk, historisch natuurgebied, dat aansluit bij de w aardevolle vegetaties van de Antitankgracht. Vooral de randen van deze landschapseenheid staan onder sterke beïnvloeding vanuit de aanpalende villagronden. Een enigszins afw ijkend element w ordt gevormd door het fort van Ertbrand, dat vrij ongestoord is en daardoor niet alleen belangrijk voor vleermuizen, maar ook voor andere dieren en planten. Het fort van Ertbrand behoort tot Habitatrichtlijngebied. Volgens het Natuurdecreet w ordt hiervoor een natuurrichtplan opgesteld door afdeling Natuur van AMINAL. Een strook rond het fort van Ertbrand heeft een w ijziging gekregen van recreatiegebied naar natuurgebied. Klein Schietveld Het Klein Schietveld is een aaneengesloten natuurrijk relictgebied met overw egend naaldhoutbestanden, hier en daar w eilanden en heideachtige terreinen. Gezien hun ouderdom is de soorten- en structuurdiversiteit binnen de naaldhoutbestanden vrij groot. De grootte, het aaneengesloten karakter en de ontoegankelijkheid dragen in belangrijke mate bij tot de grote ecologische w aarde van het gebied. Mede dankzij deze factoren zijn er verscheidene zeldzame dieren plantensoorten in de eenheid aanw ezig. Aansluitend op het Schietveld bevindt zich een gemengd loofbos (het Beltenbos, met vnl. eik en den), dat een belangrijke buffer vormt tussen de bebouw ing en het eigenlijke schietterrein. Er w erd een overeenkomst afgesloten tussen de Belgische Staat en het Vlaams gew est in verband met het natuurbehoud en het bosbeheer op het militair domein het Klein Schietveld dat een w aardevol natuur- en bosgebied is. Er w ordt een Commissie Natuur- en Bosbeheer opgericht die de beboste terreinen en waardevolle natuur- en bosgebieden binnen het Klein Schietveld aanduidt en afbakent, en die instaat voor het beheer van deze gebieden. De aanduiding, de afbakening en het beheer van natuur- en bosgebieden hebben als doel: - de instandhouding, het herstel en de ontw ikkeling van de natuurlijke habitats, ecosystemen en landschappen met ecologische w aarde die van internationaal, nationaal of regionaal belang zijn - het behoud van w ilde soorten, voornamelijk deze die bedreigd, kw etsbaar en/of zeldzaam zijn Agentschap Natuur en Bos heeft in dit gebied een educatief w andelpad ingericht. Landbouw gebied Het landbouw gebied in de gemeente Kapellen bestaat voornamelijk uit intensieve, soortenarme graslanden in langgerekte percelen, soms afgeboord met Zomereiken en eutrofe sloten met een banale flora. De ondergroei van de bomenrijen is vaak nihil. De overgang van de naaldhoutbestanden naar de graslanden is scherp. Belangrijk broed- en overw interingsgebied voor w eidevogels in aansluiting op natuurreservaat De Kuifeend en andere poldergebieden in de Scheldevallei (goede evolutie van het w eidevogelgebied). Het Rood is op het gew estplan gew ijzigd van landbouw gebied naar natuurgebied. Er w erd voor natuurgebied ‘t Rood i.s.m. het voor malige Bos en Groen van AMINAL en v.z.w. Natuurpunt een beheersplan opgesteld. Het beheer van natuurgebied ’t Rood gebeurt door v.z.w. Natuurpunt Antw erpen-Noord. Een deel van het gemeentelijk eigendom in Het Rood (ongeveer 3,5 ha) w erd in 1996 voor 27 jaar in erfpacht gegeven aan een scoutsvereniging met het doel er nieuw e scoutslokalen

Pagina 69

op te richten. Ondertussen w erd het gew estplan gew ijzigd naar Natuurgebied w aardoor nooit een stedenbouw kundige vergunning kan verleend w orden. Als alternatief w erd een ander terrein (omgeving Wolvenbosdreef) aangekocht en heeft de gemeente daarvoor een BPA opgesteld (dat reeds bij MB goedgekeurd w erd) om de bouw van nieuw e scoutslokalen mogelijk te maken. Daardoor is de erfpacht zonder voorwerp geworden. Het is aangew ezen dat de gemeente en/of de scoutsvereniging de erfpacht opzeggen w aardoor ook voor dit deel van Het Rood een huurovereenkomst tussen de gemeente en vzw Natuurpunt Beheer kan afgesloten w orden en een uitbreiding van de erkenning kan aangevraagd w orden. In het voorjaar van 2009 maakt het PIH in opdracht van de gemeente Kapellen het voorontw erp van het landschapsbeheersplan van het Rood en omgeving. Hierin w ordt ondermeer de beheersvisie en de beheersmaatregelen voorgesteld die zullen gelden voor de weilanden, kasteelparken en bossen in het gebied. Antitankgracht Het antitankkanaal vertrekt in Berendrecht en loopt door Putte, Kapellen en Brasschaat w aar het langs het militair domein de E10-plas bereikt. Vanuit Brasschaat loopt het dan verder naar Sint-Job- in-’t-Goor, ’s-Gravenw ezel en Oelegem w aar het in het Albertkanaal terechtkomt. De provincie Antw erpen heeft sinds kort het toeristisch en recreatief potentiëel van de Antitankgracht ontdekt. In het Ruimtelijk Structuurplan van de provincie Antw erpen wordt de Antitankgracht aangeduid als een ‘gebundeld netw erk’, een gecombineerde route voor recreatieve lange afstandsbewegingen (fietsen, w andelen, …). In deze visie w ordt langsheen de Antitankgracht een gecombineerd w andelen fietspad aangelegd dat, w aar mogelijk, de oever van de gracht volgt. Daardoor zal het mogelijk zijn over een afstand van meer dan 30 km, en vrijw el ononderbroken door een natuurlijke omgeving, van de Antw erpse haven naar Oelegem te fietsen, en vandaar naar bijvoorbeeld Lier of Herentals. De Antitankgracht vormt een langgerekt element van het w aternetwerk, doorheen een grotendeels bebouw d landschap, vanaf het havengebied in Antw erpen tot aan de Kleine Nete in Lier. Het verbindt daardoor heel w at grote en kleinere natuur- en bosgebieden, zoals het Fort van Stabroek, de Schans van Smoutakker (Stabroek), het Fort Ertbrand, de staatsdomeinen De Uitlegger (Kapellen, Brasschaat) en De Inslag (Brasschaat), het Klein Schietveld en het Fort Van Brasschaat, het Provinciaal Domein Vrieselhof … Daarnaast verbindt de gracht ook heel w at beekvalleien in de Antw erpse Polders en Kempen, van het Schoon Schijn in Ekeren over de Kaartse (Kapellen, Brasschaat) en Laarse Beek (Brasschaat, Schoten), het KleinSchijn (Schoten, ‘s Gravenw ezel) tot het Groot Schijn (Schilde, Ranst). Om die reden w erd de Antitankgracht in het Ruimtelijk Structuurplan van de provincie Antw erpen ook aangeduid als natuurverbindingsgebied. Een natuurverbindingsgebied heeft als belangrijke taak een corridor te vormen voor planten en dieren die van het ene natuurgebied naar het andere trekken. Bij de Antitankgracht denken w e natuurlijk in de eerste plaats aan vissen, maar ook insecten, amfibieën, vleermuizen en vogels gebruiken het kanaal bij hun jaarlijkse trek of bij hun dagelijkse zoektocht naar voedsel. Voor veel van die trekkende en jagende dieren is het belangrijk dat de w aterweg ononderbroken is. Dw arse hindernissen, zoals stuwen en nauw e buizen, of plaatsen met een te hoge w atersnelheid of te laag w aterpeil kunnen veel hinder veroorzaken. Te smalle oevers of te veel verstoring langs de gracht, en de rol van de Antitankgracht als natuurverbindingsgebied komt in het gedrang. Nu kan zachte recreatie op de meeste plaatsen perfect gecombineerd w orden met natuurbescherming en natuurontw ikkeling, mits aan een aantal voorw aarden voldaan w ordt. Te drastische verbreding en verharding moet vermeden w orden; de oever van het kanaal

Pagina 70

wordt dan dikw ijls te smal, met meer verstoring van de dieren op het w ater tot gevolg. Verharde fietsw egen trekken ook gemotoriseerd verkeer aan, w at zeker niet de bedoeling is. Op andere plaatsen, vooral daar w aar de Antitankgracht doorheen natuurgebieden loopt, is het soms niet w enselijk om recreatie toe te laten. Op dergelijke plaatsen moeten alternatieven, aansluitende w andelen fietsw egen gezocht w orden.

Pagina 71

Hoofdstuk 11: Bodem Algemene Inleiding De gemeente Kapellen heeft zich er toe verbonden mee te w erken aan de uitvoering van het Vlaamse bodembeleid binnen de eigen gemeentelijke diensten. Daarnaast dient de gemeente ook initiatieven te ondernemen voor de inw oners. De gemeente streeft hierbij naar een coherent bodembeleid.

A. Bodemsaneringsdeskundige en TOP’s a. Inleiding Bodemvervuiling bedreigt de kw aliteit van het leven. Contacten met schadelijke stoffen beïnvloeden de gezondheid van mens, plant en dier. Enkele oorzaken van bodemverontreiniging zijn: - industriële activiteiten - ongelukken - infiltratie van afvalw ater vanuit lekkende tanks en pijpleidingen of vanuit plaatselijke grachten - immissie van gasvormige componenten of stof (bv. via de schoorsteen) - opslag van vaste of vloeibare (koelw ater, afvalw ater,...) afvalstoffen in de bodem - het ophogen van terreinen met verontreinigde stoffen - ... Bij bodemverontreiniging mag het gevaar voor het grondw ater niet uit het oog verloren worden. De bodem heeft verschillende functies en gebruiks mogelijkheden. Wanneer deze in gevaar w orden gebracht kan de overheid beslissen om in te grijpen. In Vlaanderen w orden meestal de volgende verontreinigde stoffen teruggevonden: - petroleumproducten (benzine en oliën) - solventen ((gechloreerde of zw avelhoudende) koolw aterstoffen) - zw are metalen - pesticiden - cyaniden - fenolen - verontreiniging door zouten De gemeente die de basis van de samenw erkingsovereenkomst ondertekent, kan aanspraak maken op een financiële ondersteuning van de OVAM voor het inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige, w anneer er zich situaties voordoen w aarbij plotseling een bodemverontreiniging w ordt vastgesteld (vb. lekkages brandstofverdeelinstallaties, overvullingen en tankbreuken). Indien er verdere maatregelen moeten genomen w orden, dan meldt de gemeente het schadegeval aan OVAM. Om te voldoen aan het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst moet de gemeente zich baseren op de code van goede praktijk, opgesteld door de OVAM voor het vergunnen van tijdelijke grondopslagplaatsen. b. Stand van zaken Bij een geval van acute bodemverontreiniging schakelt de gemeente een erkende bodemsaneringsdeskundige in. In 2008 ontving de gemeente geen melding van acute bodemverontreiniging en w erd door geen enkele inw oner van de gemeente een aanvraag tot vergunning voor een tijdelijke opslag gedaan.

Pagina 72

De gemeente informeert haar inw oners over de controle en eventuele verw ijdering van stookolietanks. De milieuw etgeving legt op dat elke tank die definitief buiten gebruik w ordt gesteld, eerst geledigd, gereinigd en w aar mogelijk verw ijderd dient te w orden. Om de burgers hierbij te helpen is de intergemeentelijke vereniging IGEA N milieu & veiligheid op zoek gegaan naar een erkende fir ma die tegen de meest voordelige voorw aarden oude stookolietanks saneert via het project Tankslag. De firma Mourik uit Antw erpen kon daarbij de beste voorw aarden voorleggen. Tot op heden hebben er al 3 tankslagrondes plaats gehad in de gemeente; hierbij w erden respectievelijk 20, 3 en 5 tanken buiten gebruik gesteld. c. Visie De gemeente streeft naar een coherent bodembeleid. d. Knelpunten - Op het grondgebied van de gemeente Kapellen is er meer dan w aarschijnlijk historische bodemverontreiniging aanw ezig, waarover momenteel niets gew eten is. Enkel bij de overdracht van gronden en bij ongevallen w ordt de toestand van de bodem mogelijk bekend. - Het saneren van gronden brengt een enor me kost met zich mee. e. Acties Het gemeentebestuur zal: 1. de bevolking verder sensibiliseren i.v.m. de w ettelijke verplichtingen en mogelijkheden bij het gebruik van oude en nieuw e stookolietanks 2. een oriënterend bodemonderzoek opleggen bij nieuw e verkavelingen 3. een bodemonderzoek laten uitvoeren bij de aankoop en verkoop van gronden door de gemeente, ook w anneer dit niet w ettelijk verplicht is. 4. stalen nemen bij meldingen van bodemverontreiniging, OVAM inlichten en een er kend bodemsaneringsdeskundige inschakelen 5. de gronden in eigendom van de gemeente screenen op bodemverontreiniging 6. sensibiliseren van de bevolking i.v.m. de toepassing van het Bodemdecreet

B. Vlaamse bodembeleid a. Inleiding Voor het thema bodem in de samenw erkingsovereenkomst kan de gemeente opteren om één of meerdere van de volgende acties of maatregelen uit te voeren op het onderscheidingsniveau: - De gemeente voert een inventarisatiestudie uit voor een bepaalde w oonzone gelegen op potentieel verontreinigde grond. - De gemeente richt een inzamelplaats in voor het verzamelen van kleine partijen verontreinigde grond voornamelijk afkomstig van schadegevallen bij particulieren en baat deze inzamelplaats uit. - De gemeente voert een oplijsting uit van alle gronden w aarvan zij eigenaar is en w aarop een historische risico-activiteit plaatsvond. - De gemeente voert een inventarisatie uit inzake andere bodemproblemen, bijv. bodemverdichting. b. Stand van zaken Sinds de inw erkingtreding van het bodemsaneringsdecreet w erden 156 bodemattesten van potentieel verontreinigde sites door OVAM aan de gemeente doorgegeven. Er w erd reeds op 138 sites een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd. 11 sites hiervan moeten gesaneerd worden waarvan er 9 sites al gesaneerd zijn. Voor een 42-tal percelen w erden veiligheids maatregelen opgelegd. Er bestaat een lijst van de historisch verontreinigde sites in de gemeenten, opgesteld door OVAM.

Pagina 73

Zow el bij aankoop van gronden als bij meldingen van verontreiniging dient systematisch een staalname uitgevoerd te w orden. Bij elke verkoop van een perceel door derden consulteert de gemeente zijn vergunningenregister (vanaf 1921) om na te gaan of er al dan niet een vergunde activiteit heeft plaatsgevonden. c. Visie Het bodembeleid van het Vlaams gew est laat toe dat er steeds betere inventarisatie gebeurt van potentiële verontreinigde bodem en dat er daadw erkelijk bodemsanering gebeurt wanneer noodzakelijk. d. Acties 1. Het gemeentebestuur zal de regelgeving m.b.t. grondverzet respecteren bij gemeentelijke werken

Pagina 74

Hoofdstuk 12: Duurzame ontwikkeling Algemene inleiding “Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.” (Our common future – Brundtland rapport 1987) Duurzame ontw ikkeling heeft in essentie betrekking op de samenhang tussen milieukw aliteit en maatschappelijke ontw ikkelingen. Socio-economische ontw ikkelingen putten het milieu uit en omgekeerd tasten milieuproblemen de maatschappelijke en economische functies van het milieu aan. De socio-economische ontw ikkeling is dus op lange ter mijn afhankelijk van een goede milieukw aliteit. In die optiek vor mt milieubeleid een essentiële schakel in het globale beleid en levert het een belangrijke bijdrage tot de oriëntatie van de maatschappij naar duurzame ontw ikkeling. Hierdoor is het thema duurzame ontw ikkeling opgenomen in de grondw et en dient het principe als basis voor zowat alle hogere w etgeving. Duurzame ontw ikkeling is in de eerste plaats sterk verbonden met milieuzorg: w e moeten de grenzen die het milieu ons stelt erkennen. Zow el de opvangcapaciteit als de bronfunctie van ons milieu zijn immers beperkt. “ Duurzame ontw ikkeling is de ontw ikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.” (Our common future – Brundtland rapport 1987) Duurzame ontw ikkeling gaat om de belangen van toekomstige generaties. Het milieubeleid tracht dan ook oog te hebben voor de langeter mijndimensie door het opnemen van langeter mijndoelstellingen en indicatoren in het milieubeleidsplan. Maar duurzame ontw ikkeling is veel meer dan dat. Ze rust ook op economische en sociale pijlers en kan pas slagen als ze vertrekt van een bestuurlijke en een democratische invalshoek. Het milieubeleid is echter niet hetzelfde als het beleid duurzame ontw ikkeling. Duurzame ontw ikkeling is w el het referentiekader voor het milieubeleid. Een nauw e verwevenheid tussen de ecologische, de sociale en de economische dimensie van duurzame ontw ikkeling vraagt om een geïntegreerde aanpak en een geïntegreerd beleid, w aarbij deze dimensies aan bod komen. Dit komt tot uiting in de verschillende milieuthema’s van dit milieubeleidsplan. De meeste van de eerder vernoemde acties geven dan op een of andere w ijze uitvoeringen aan de duurzame beleidsdoelstellingen van het gemeentebestuur. Een duurzaam afvalbeleid houdt in dat het beleid op de eerste plaats in het teken staat van afval voorkomen en in de tw eede plaats het verkleinen van de afvalberg. De afvalberg zorgt voor (link bodem, w ater en hinder): ruimtebeslag, bodem- en grondw aterverontreiniging in de buurt van de stortplaatsen, luchtverontreiniging bij de verbranding, het transport en de recyclage van de afvalstoffen en voor energieverbruik bij recyclage en transport van afvalstoffen. De Ladder van Lansink stelt een rangorde op voor onze omgang met afval: hoe hoger op de ladder, des te beter voor het milieu. Het w erd bedacht door de Nederlander Lansink in 1979. De ladder bestaat uit de volgende sporten: - afvalpreventie: De beste manier om met afval om te gaan is afval vermijden. De gemeente onderneemt hiervoor een aantal acties binnen de eigen diensten, maar ook naar de inw oners en scholen toe (zie hoofdstuk 4.A). - hergebruik: Hergebruik vereist w einig of geen energie of nieuw e grondstoffen. De mooiste voorbeelden hiervan zijn de kringloopw inkels, herbruikbare bekers, herbruikbare luiers, … - sorteren en recycleren: Veel afvalstoffen bevatten grondstoffen die geselecteerd ingezameld w orden en opnieuw gebruikt kunnen w orden. De gemeente Kapellen zorgt

Pagina 75

voor de selectieve inzameling van een aantal afvalfracties via de huis aan huis ophaling en via het containerpark. - verbranden: Restafval kan verbrand w orden in moderne, aangepaste installaties met gasw assing en energierecuperatie. Niettegenstaande de ultragesofisticeerde filters voor de uitlaatgassen blijven vele verbrandingsovens last hebben van dioxine-uitstoot, stank,... Daarom staat afvalverbranding op de voorlaatste plaats in de ladder van Lansink. - storten: Storten staat onderaan de ladder en moet zoveel mogelijk vermeden w orden. Het zorgt voor een ernstige hinder in de natuur, stank, bodem- en w aterverontreiniging,... De gemeente voldoet aan de taakstelling i.v.m. de hoeveelheid huishoudelijk afval, maar wenst haar ambitie aan te scherpen. Ook het bepalen van de prijs die inw oners moeten betalen voor de afvalinzameling en – verwerking is een element van duurzaam beleid. De kostprijs moet de mensen bew ust maken van het afvalprobleem én hen aanzetten tot milieubew ust aankopen (link met milieuverantw oord productgebruik) en selectief inzamelen. Door de grenzen die het milieu ons stelt dient men over te gaan tot m ilieuverantwoord productgebruik. Dit houdt in dat de voorkeur dient te gaan naar producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop - van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase. De gemeente Kapellen kiest voor producten die tijdens hun volledige levenscyclus het leefmilieu zo w einig mogelijk belasten. Zo is de gemeente onder andere overgegaan tot de aankoop van milieuvriendelijke onderhouds- en schoonmaakproducten, de afbouw van het herbiciden gebruik, het gebruik van COPRO-gekeurd breekpuin, de aankoop van hout met FSC-label, enz... Ook tracht de milieuen groendienst de andere diensten te stimuleren om bio producten aan te kopen. Voor het thema w ater streeft men door integraal w aterbeleid naar een duurzame ontw ikkeling. Op lokaal niveau w ordt via het deelbekkenbeheerplan vorm gegeven aan dit integraal w aterbeleid. Het integraal w aterbeleid is gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontw ikkelen, beheren en herstellen van w atersystemen. Hierbij w il de gemeente tot gezonde en – w aar mogelijk – natuurlijke w atersystemen komen, w aarvan niet alleen de huidige maatschappij, maar ook de toekomstige generaties voor tal van zaken gebruik kunnen maken. Om dit te bereiken komen volgende onderw erpen aan bod in het milieubeleidsplan: - het voorkomen, herstellen en w aar mogelijk ongedaan maken van w atertekort via rationeel w atergebruik en het aanleggen van gescheiden r iolering - de kw aliteit van w ater verder verbeteren via continue opvolging, het opvolgen van de zoneringsplannen en pesticidenreductie. - herstel van de ecosystemen in en rond het w ater en de w aterrijke gebieden: bijvoorbeeld het herstel van de vennen in het Mastenbos (ANB). - terugdringen van risico’s die de veiligheid aantasten. De w atertoets vormt een belangrijk instrument in de preventieve aanpak van w ateroverlast. De w atertoets kan in het algemeen beschouw d worden als een proces van vroegtijdig informeren, adviseren en uiteindelijk beoordelen van de mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s of vergunningsbesluiten op het w atersysteem. - water voor de mens: drinkw atervoorziening, w ater voor de industrie, landbouw en recreatie. Ook voor m obiliteit dient er een duurzaam beleid te gebeuren. Ruimte, milieu en mobiliteit grijpen op elkaar in en komen met elkaar in botsing. Het verkeer en de verkeersinfrastructuur zorgen voor tal van problemen met impact op milieu zoals luchtverontreiniging, geluidsoverlast (link met thema hinder) en versnippering van de natuur (link met thema natuur). Een duurzame mobiliteit is niet zonder meer tegen de auto gericht maar tracht alle verkeersdeelnemers met elkaar te verzoenen. Daarnaast tracht men ons een ander vervoersgedrag aan te leren. De gemeente Kapellen onderneemt allerlei acties om de milieuhinder door het verkeer tot een minimum te beperken (zie hoofdstuk 9: mobiliteit). Via

Pagina 76

de cursussen ecodrive tracht de gemeente het rijgedrag van haar personeel te w ijzigen om de CO2 uitstoot (luchtverontreiniging) en het brandstof(energie)verbruik te beperken. Het milieubeleid van de gemeente Kapellen is voor het thema energie gericht op het stimuleren van een duurzame energiehuishouding in de ruime zin des w oords. Met betrekking tot de duurzame energiehuishouding zijn volgende aspecten belangr ijk: milieukw aliteit en de voorzieningszekerheid van energiebronnen. In verband met de milieukw aliteit is het van belang de kooldioxide-emissie, die het gevolg is van het verbranden van fossiele energie te beper ken. Aan energiebesparing en duurzame energie is een belangrijke rol toegekend. De gemeente Kapellen onderneemt hiertoe allerlei acties, zoals sensibilisatie en stimulatie van kleine energiebesparende maatregelen, de aankoop van groene stroom, het opnemen van energie-efficiëntie bij overheidsopdrachten, het verminderen van het energieverbruik, … . Voorzieningszekerheid houdt in de mate van zekerheid die er is over de beschikbaarheid van voldoende energiebronnen nu en in de toekomst. De laatste jaren zijn de zorgen over de beschikbaarheid daarvan toegenomen, omdat minder nieuw e voorraden w orden ontdekt en al in kaart gebrachte voorraden soms moeilijker toegankelijk blijken te zijn. Daarnaast neemt de mondiale vraag naar energie harder toe dan gedacht. De gemeente Kapellen past daarom haar gebouw en aan op energetisch vlak en geeft ook subsidies aan haar inw oners voor de aankoop van bepaalde vormen van hernieuw bare energie. Waar tot voor enkele tientallen jaren de natuur vooral economische mogelijkheden in zich droeg, w orden steeds meer gemeentebesturen en hogere overheden zich nu bew ust van de maatschappelijke, educatieve en recreatieve relevantie van een goed ontw ikkeld en beheerd natuurgebied of landschap. Mede daardoor is het voeren van een duurzaam natuurbeleid een belangr ijk aspect van het gemeentelijk beleid. De opvattingen over natuur en natuurbeleid zijn zeer persoonlijk en onder meer afhankelijk van sociale positie, opleidingsniveau, leeftijd en de relatie met de natuur in de directe leefomgeving. Zij blijken bovendien in de tijd te kunnen veranderen. Deze pluriformiteit leidt tot verschillende opvattingen over de invulling van het natuurbeleid. Voor het natuurbeleid heeft dat de volgende consequenties: - Een structurele beschikbaarheid van een grote diversiteit aan natuur is niet alleen van belang voor de natuur zelf (biodiversiteit) maar ook om te allen tijde te kunnen voldoen aan het spectrum van maatschappelijke w ensen en behoeften. De gemeente Kapellen stimuleert de biodiversiteit door de ber men te maaien volgens het ber mbesluit en de bossen te beheren volgens duurzaam bosbeheer. - Het brede spectrum van natuurtypen (rivieren, beken,heiden, graslanden, bossen, landschapselementen) vergt een structurele aandacht in beleid en beheer, teneinde de diversiteit te behouden en zo op veranderende voorkeuren voorbereid te zijn. De gemeente Kapellen beschikt over verschillende samenhangende landschapseenheden met verschillende natuurtypen. Voor al deze landschapseenheden w ordt een actieplan uitgew erkt via het milieujaarprogramma. De gemeente geeft tevens subsidies voor de aanleg van kleine landschapselementen. - De publieke voorkeur op een bepaald moment voor één bepaald type natuur, is een te smalle basis voor een duurzaam natuurbeleid. Duurzaam bodembeheer is het zodanig beheren van de bodem dat de bodemkw aliteit w ordt beschermt voor mens en milieu en er tegelijk ruimte is voor maatschappelijke ontw ikkelingen. Hierdoor kunnen toekomstige generaties de bodem blijven gebruiken voor landbouw , natuur, drinkw ater en w oningbouw . De gemeente Kapellen bew aakt samen de (w ater)bodemkw aliteit en verbetert deze w aar mogelijk. Daarnaast is er continu aandacht voor het voorkómen van het storten van gevaarlijk afval. In dit hoofdstuk w orden verder enkel bijkomende beleidsacties op een rijtje gezet die elders in dit document geen of minder aandacht kregen.

Pagina 77

A. Sensibilisatie a. Inleiding De gemeente onderneemt passieve sensibilisatie m.b.t. duurzame ontw ikkeling om te voldoen aan het basisniveau van de samenw erkingsovereenkomst. b. Stand van zaken De gemeente w enst een Fair Trade gemeente te w orden. Eerlijke handel of fair trade bevordert het volgen van sociale en ecologische regels bij internationale handel, in het bijzonder bij de export van arme landen naar het geïndustrialiseerde w esten. Een belangrijk onderdeel hiervan is het bieden van een eerlijke prijs voor een product, w aarmee een prijs bedoeld w ordt die in verhouding staat tot de productiekosten, en niet een prijs die bepaald wordt door de verhoudingen op de internationale markt. De geloofw aardigheid van Fairtrade staat of valt met het bepalen van strikte criteria en een grondige en permanente controle op de naleving ervan. Een product dat het Fairtrade Max Havelaarkeur merk draagt, beantw oordt aan de volgende criteria: - De producenten kunnen rekenen op een minimumprijs, die de kosten van een sociaal- en milieuverantw oorde productie dekt. - De producenten ontvangen ook een extra premie, onafhankelijk van de w ereldmarktprijs, om ontw ikkelingsprojecten op te zetten in hun gemeenschap, zoals initiatieven op het vlak van onderw ijs, gezondheid, spaar- en kredietsystemen, w egenaanleg, vorming in verband met productieverbetering of organisatieversterking, .... - De contracten met de koper of de invoerder w orden zoveel mogelijk afgesloten voor een lange periode. - Productie en de commercialisering ter plaatse gebeuren op een transparante manier. - De arbeiders kunnen w erken in mensw aardige arbeidsomstandigheden. Geen kinderen dw angarbeid dus. - Er is een grote zorg voor het leefmilieu. De controle op de laatste schakels in de keten, hier op onze markt, gebeuren door Max Havelaar België of Max Havelaar Nederland. Wie deze controles niet doorstaat, krijgt geen certificaat of verliest het. In elk nummer van de info Kapellen w ordt er toegelicht w elke stappen ondernomen w erden m.b.t. de Fair Trade producten. Andere projecten rond de noord zuid relatie komen hier ook aan bod. De gemeente w erkt samen met de beschutte w erkplaats Aralea. Zij staan in voor het onderhoud van de ber men en het openbaar groen. Over deze samenw erking w ordt er jaarlijks een artikel in Info Kapellen. De gemeente heeft reeds lange tijd een overeenkomst met de v.z.w . Natuurpunt. Zij doen het onderhoud en beheer van het Natuurgebied ‘Het Rood’ voor de gemeente. De gemeente organiseert jaarlijks verschillende activiteiten rond de dag van de aarde. Deze week in april staat in het teken van duurzaamheid. Het doel is om verschillende doelgroepen te betrekken rond dit zeer breed thema. c. Visie De gemeente vindt duurzame ontw ikkeling belangrijk. Het blijvend sensibiliseren van de burgers is een voorname taak van de gemeente. d. Knelpunten Passieve sensibilisatie heeft niet altijd het gew enste effect.

Pagina 78

e. Acties 1. De gemeente organiseert informatie- en sensibilisatieacties d.m.v. publicaties, infoavonden, …

B. De gemeente organiseert of stimuleert participatieve en sensibiliserende initiatieven en projecten in verband met educatie voor duurzame ontwikkeling a. Inleiding Om punten te verzamelen op het onderscheidingsniveau besteed de gemeente aandacht aan de samenhang en de synergie tussen de ecologische, sociale en economische aspecten van onderstaande beleidsdomeinen en voert in samenw erking met adviesraden een algemene doorlichting van het eigen beleid in minstens 3 daarvan: toerisme, landbouw , mobiliteit, ruimtelijke ordening, openbare w erken, economie, onderw ijs, sociaal beleid en sociale voorzieningen, jeugd – cultuur - sport en vrije tijdsbeleid, milieu, energie. Ook voor het organiseren of ondersteunen van vormingen voor adviesraden in verband met een thema gelieerd aan duurzame ontw ikkeling kan de gemeente punten verdienen. b. Stand van zaken Op 13 november 2008 w erd door SLA 21 (Steunpunt Lokale Agenda) een vorming gegeven over duurzame ontw ikkeling. SLA21 is een initiatief van het Vlaams Overleg Duurzame Ontw ikkeling (VODO) en bestaat uit de koepels van milieuen derdew ereldbew eging (BBL en 11.11.11), WWF, Ecolife, Universitair Centrum voor Ontw ikkelingssamenw erking, Centrum voor Natuur- en milieu-educatie, KWIA, Oxfam Wereldw inkels, Wervel en Broederlijk Delen. Eerst w erd er een uiteenzetting gegeven over de ecologische voetafdruk, daarna w erd deel 1 van de duurzaamheidsspiegel ingevuld: duurzame ontw ikkeling. Deze duurzaamheidsspiegel voert een door lichting uit van bovengenoemde beleidsdomeinen. Op deze vorming w aren mensen aanw ezig van acht verschillende adviesraden: Milieuraad, Gros, cultuurraad, seniorenraad, gezondheidsraad, gezinsraad, bibliotheek en Gecoro. c. Visie De gemeente vindt duurzame ontw ikkeling belangrijk. Het steunen van participatieve en sensibiliserende initiatieven en projecten in verband met educatie voor duurzame ontw ikkeling is bijgevolg een belangrijk agendapunt van de gemeente. d. Acties 1. Aan alle adviesraden w ordt er jaarlijks gevraagd of er overschrijdende agendapunten kunnen aangeleverd w orden. Indien dit zo is, zal er een overleg georganiseerd w orden.

C. De gemeente stimuleert of ondersteunt duurzaam bouwen en wonen a. Inleiding Bouw en is ongetw ijf eld één van de belangr ijke peilers van de economie. Een goede en veilige huisvesting is een kernvoorw aarde om onze elementaire basisbehoeften te vervullen. Betaalbaar en kw aliteitsvol w onen op maat, gew aarborgd door woonzekerheid in een gezonde omgeving is één van de hefbomen om de sociale uitsluiting te voorkomen en w eg te w erken. Kw aliteitsvol w onen houdt rekening met gezondheidsaspecten, comfort, ruimte, veiligheid, energieprestatie, w aterverbruik en gebruik van duurzame en gezonde bouw materialen en installaties. Maar het bouwen w oonsysteem kampt met verschillende problemen. Een tiende van de wereldeconomie draait om het verkavelen van de ruimte, het bouw en, gebruiken en inrichten van w oningen. De gebouw de omgeving gebruikt een zesde tot de helft van de natuurlijke hulpbronnen in de w ereld, zoals hout, mineralen en w ater. De aangroei van het aantal

Pagina 79

woningen voor steeds kleinere gezinnen en de toename van het aantal huishoudens, de vernieuw ing van de bestaande w oningen en de steeds hogere eisen inzake w ooncomfort zorgen ervoor dat we steeds meer natuurlijke bronnen onder de vor m van grondstoffen, water en energie dienen te gebruiken. Dat is dan w eer de oorzaak van emissies in lucht, water en bodem en een verhoogde productie van afvalstoffen. De bouw cultuur speelt vanuit economische overw egingen hoofdzakelijk in op de kortetermijnvraag op de w oonmarkt en houdt minder rekening met de sociale en ecologische implicaties van w oningen. Daarbij speelt dat Vlaanderen, door de spreiding van het w onen, als het w are is dichtgeslibd tot één verstedelijkt gebied, w at ook in de hand gew erkt wordt door de beschikbaarheid van vervoersmiddelen. En omgekeerd is de ruimtelijke verspreide woonvoorraad onder meer ook de oorzaak van het dichtslibben van de w egen en de hoge investeringskosten voor w egeninfrastructuur en nutsvoorzieningen. Volgende acties komen in aanmerking om punten te verzamelen op het onderscheidingsniveau: - de gemeente organiseert of ondersteunt een campagne die bouw ers en verbouwers sensibiliseert duurzaam te bouw en en verbouwen - de gemeente neemt criteria met betrekking tot duurzaam bouw en en wonen op in haar vergunningenbeleid of in een stedenbouw kundige verordening - de gemeente heeft een informatiepunt op het vlak van Duurzaam Bouw en en w onen waar informatie kan bekomen w orden over sociale en ecologische premies of reducties. b. Stand van zaken De gemeente stimuleert en ondersteunt duurzaam bouw en en wonen. De duurzaamheidsambtenaar informeert de bew oners over alle mogelijke premies die bekomen kunnen w orden in het teken van duurzaam bouw en. De verschillende subsidies binnen de gemeente w orden aangekondigd via Info Kapellen en via de overzichtsfolder die de burger informeert over alle subsidies op de milieuen groendienst: zonnecellen, infiltratievoorziening, hemelw aterput, groendak, kleine landschapselementen en herbruikbare luiers. Eurosense maakt een ther mografische kaart van de stad Antw erpen en 22 omliggende gemeenten. De resultaten w orden ook in Kapellen bekend gemaakt. De inw oners van Kapellen kunnen tijdens de uiteenzetting informatie over dakisolatie krijgen. Ook hier zal worden uitgelegd voor w elke bouwwerken er subsidies kunnen aangevraagd w orden. c. Visie De gemeente vindt duurzame ontw ikkeling belangrijk en stimuleert daarom duurzaam bouw en en w onen. d. Acties 1. De gemeente Kapellen w enst te onderzoeken of ze maandelijks, al of niet in samenw erking met andere gemeenten, een duurzaam bouw advies kan geven aan kandidaat-bouw heren. 2. De gemeente bekijkt in hoeverre ze haar subsidiereglementen moet aanpassen om duurzaam bouw en te promoten. Deze subsidies zullen zow el voor nieuw bouw als verbouw ingsprojecten in aanmerking komen. (voorbeeld: w armtepomp)

D. De gemeente stimuleert of ondersteunt het maatschappelijk verantwoord ondernemen a. Inleiding De gemeente Kapellen komt met volgende acties in aanmerking voor punten op het onderscheidingsniveau:

Pagina 80

- de gemeente organiseert een participatief initiatief w aaraan bedrijven en omw onenden deelnemen met betrekking tot de ecologische en sociale rol van de deelnemende bedrijven - de gemeente houdt in haar aankoopbeleid naast milieuaspecten ook rekening met sociale aspecten (vb. Schone Kleren, Fair Trade, …) b. Stand van zaken De gemeente houdt in haar aankoopbeleid naast milieuaspecten ook rekening met sociale aspecten. Cateringproducten van Fair Trade w orden aangekocht. In 2008 startte de gemeente de campagne om een Fair Trade gemeente te w orden. c. Visie De gemeente vindt duurzame ontw ikkeling belangrijk en stimuleert daarom het maatschappelijk verantw oord ondernemen. d. Acties 1. De gemeente Kapellen zal een actie ondernemen om bioproducten en Fair Trade producten beter bekend te maken.

E. De gemeente stimuleert of ondersteunt initiatieven met betrekking tot duurzame ontwikkeling in een NoordZuidcontext a. Inleiding - de gemeente organiseert of ondersteunt een tentoonstelling w aarbij gew ezen wordt op verbanden tussen de leefw ijze in de geïndustrialiseerde landen en problemen in ontw ikkelingslanden, en de verw evenheid van ecologische, sociale en economische problemen op mondiaal vlak - de gemeente heeft in haar goedgekeurd convenant ontw ikkelingssamenw erking een milieugerelateerde actie opgenomen. Voor bovenstaande acties kan de gemeente Kapellen punten krijgen voor het onderscheidingsniveau van de samenw erkingsovereenkomst. b. Stand van zaken De Kapelse scholen organiseren een mondiale w eek. c. Visie De gemeente vindt duurzame ontw ikkeling belangrijk en stimuleert en ondersteunt daarom initiatieven m.b.t. duurzame ontw ikkeling in een Noord - Zuidcontext. d. Acties 1. De gemeente bouw t een relatie op met een zustergemeente in het zuiden indien de mogelijkheid zich voordoet. 2. De gemeente informeert de burger over de gevolgen van de klimaatopw arming voor de mensen van het zuiden. 3. De gemeente w enst meer aandacht te besteden aan de Noord-Zuidcontext. Dit kan onder de vorm van ondersteuning van de mondiale w eek van scholen of binnen de w eek van de aarde.

Pagina 81

Bijlage 1: Overwegingsdocument

Pagina 82

Bijlage 2: Samenvattende Actielijst De gemeente zal: Actie Omschrijving Instrumentarium A. Gemeentelijke diensten A.1 Milieudienst 1. het algemeen overleg optimaliseren en overleg rond bepaalde thema’s zoals bijvoorbeeld energie opstarten. 2. starten met een w erkgroep gebouw en. Elk gebouw van het patrimonium zal een energieverantw oordelijke toegew ezen krijgen. Alle verantw oordelijken zullen in deze w erkgroep aanw ezig zijn samen met: een afgevaardigde van de brandw eer, de energiecoördinator en het hoofd van de technische dienst. A.2 Centraal meldpunt voor milieuklachten A.3 Systematisch overleg milieuhandhavende en milieuklachten behandelende diensten 1. het klachtensysteem van de politie linken aan het MKROS-systeem 2. binnen het kader van het handhavingsdecreet een handhavingsambtenaar aanstellen. B. Handhaving 1. de samenw erking met de politie bestendigen. 2. uitzoeken of er op een gestructureerde manier preventieve controles kunnen gebeuren bij hinderlijke inrichtingen, ad random 3. in het kader van het nieuw e handhavingsdecreet dient de gemeente te onderzoeken hoe de handhaving georganiseerd zal w orden 4. binnen het kader van het handhavingsdecreet een handhavingsambtenaar aanstellen C. Milieu Management Informatie Systeem 1. de gegevens verder blijven invoegen in de (nieuw e) databanken. D. Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur 1. blijven streven naar een optimale w erking van de milieuraad 2. de opgelegde ter mijnen respecteren i.v.m. het bezorgen van dossiers 3. aan de leden vragen om de aangegeven agendapunten beter te omkaderen zodat zo min mogelijk zaken geagendeerd w orden uit de persoonlijke sfeer. 4. Het bureau zal alle punten die de leden van de MR aangeven agenderen indien het relevante thema’s zijn en indien het MR lid een basistekst bezorgt w aarin natuur- en milieu-items zijn opgenomen. Zodoende w orden de leden op voorhand geïnformeerd en kunnen ze nog extra informatie opzoeken indien nodig. 5. ook voor de open milieuraad vragen om vooraf alle vragen en opmerkingen door te geven aan de milieuraad. 6. De MR kan op korte ter mijn een extra vergadering beleggen. Deze vergadering zal uitsluitend samengeroepen w orden voor agendapunten w aarbij de adviesperiode beperkt is. 7. De opvolgingslijst w ordt terug in gebruik genomen. Hierdoor krijgen de leden van de MR een document w aarop het vervolg van het advies bijgehouden w ordt. 8. De adviezen die vermeld staan op de opvolgingslijst en w aarrond het college of de gemeenteraad een beslissing heeft genomen zullen w orden gepubliceerd. 9. Jaarlijks w ordt er geïnformeerd bij de verschillende adviesraden of zij het wenselijk vinden om een overkoepelende adviesraad te organiseren.

Pagina 83

Actie Omschrijving 10. De gemeente Kapellen organiseert tw ee keer per jaar een open milieuraad. E. Gemeentelijk milieubeleid 1. De gemeente zorgt voor de opmaak van een milieubeleidsplan. F. Duurzaamheidsambtenaar 1. het structureel overleg tussen de verschillende diensten verder uitbouw en 2. Andere diensten en het college aanzetten om de principes van duurzame ontw ikkeling mee te nemen in de gemeentelijke besluitvorming. G. Milieubarometer 1. jaarlijks de milieubarometer opmaken en de trends opvolgen. De resultaten kunnen dienen om het beleid te ondersteunen en eventueel aan te passen. 2. de milieubarometer kenbaar maken in Info Kapellen en via de w ebsite van de gemeente Afval A. Afvalpreventie en hergebruik 1. het hergebruik en composteren van tuinafval verder stimuleren door: het aanbieden van compostvaten en –bakken, het verkopen van kippen, het ondersteunen van de compostmeesters, te onderzoeken in hoeverre het wijkcomposteren een oplossing kan bieden, te onderzoeken in hoeverre er in Kapellen een meer geschikte locatie is voor een demoplaats, het verspreiden van informatie 2. anti-reclamestickers verder blijven uitdelen 3. samenw erken met de middenstand rond afvalar m w inkelen 4. de bevoegde overheid ondersteunen en aanmoedigen in het opzetten en uitw erken van acties m.b.t. afvalpreventie. 5. de bevolking sensibiliseren over de nadelige effecten van het verbranden van afval op het leefmilieu en de mens 6. de compostmeesterw erking in de scholen bestendigen, en w aar mogelijk, intensifiëren 7. haar ambitie in verband met de hoeveelheid restafval verhogen en nagaan w elke maatregelen zij dient te treffen om haar ambitie te kunnen vervullen. B. Selectieve inzameling en restafval 1. een oplossing zoeken voor de grote hoeveelheden aangeboden snoeiafval 2. de sorteerregels van de diverse fracties op regelmatige tijdstippen aan de burgers meedelen en dit op een voor iedereen verstaanbare w ijze. Na de sensibilisatie volgt de controle. 3. steeds voldoende vuilbakjes voorzien in het centrum van Kapellen. 4. de ophaalmomenten van textiel opnemen in de afvalkalender C. Illegaal ontwijkgedrag 1. het huidige beleid verder zetten 2. De bevolking blijvend sensibiliseren in verband met de problematiek van zw erfvuil en afvalverbranding. 3. Creatief zoeken naar een systeem w aarbij de bevolking actief w ordt betrokken bij het oplossen van de problematiek van zw erfvuil 4. De politie zal op de hotspots meer controles uitvoeren of een camera plaatsen. Milieuverantwoord productgebruik A. Implementatie binnen de eigen diensten 1. de aankoopw ijzer van BBL raadplegen bij aankoop van nieuw e producten 2. Het gebruik van FSC hout standaard maken bij gemeentelijke w erken en opleggen aan aannemers. Hiervoor moeten w aarschijnlijk eerst een aantal testprojecten w orden opgezet. Ook w ordt het gebruik van chemische houtverduurzamings middelen ver meden. 3. het gebruik van COPRO gekeurd breekpuin bestendigen

Pagina 84

Actie 4.

Omschrijving ervoor zorgen dat de ecologische criteria die zijn opgenomen in het bestek ook daadw erkelijk nageleefd w orden 5. m.b.t. de cateringproducten verder gaan op de ingeslagen w eg, d.d.d. bestaande criteria behouden en w aar mogelijk nog verbeteren 6. het gebruik van milieuverantw oorde schoonmaakmiddelen bestendigen, eventuele problemen verhelpen, personeel goed informeren en indien nodig een opleiding voorzien. 7. het papierverbruik proberen te beperken, zow el het eigen papierverbruik als het papier van de loonstroken B. Sensibilisatie 1. starten met de sensibilisatie naar de bevolking toe 2. mensen blijvend informeren en sensibiliseren over de mogelijkheid tot afvalarm tuinieren, vooral via de compostmeesters 3. de inw oners beter kennis laten maken met milieuverantw oorde cateringproducten. Vaak w eten de burgers niet w at de term “fair trade” of “bio” dekt. 4. in de toekomst alle brochures laten drukken op milieuvriendelijk papier. Water A. Pesticidenreductie en rationeel watergebruik 1. het gebruik van onkruidverdelgers drastisch verminderen door motivering en informeren van de medew erkers 2. van start gaan met 1 VTE MINA-w erker die als doel heeft om het onkruid pesticidenvrij te verw ijderen in de deelgemeente Putte, met mogelijke uitbreiding naar het centrum van Kapellen en Hoogboom 3. de pesticidentoets mee opnemen in de bestekken van openbare w erken. 4. de bevolking sensibiliseren voor het gebruik van regenw ater als volw aardig alternatief van een grondw aterwinning 5. de aanleg van infiltratievoorzieningen en doorlatende verharding promoten/opleggen 6. blijven sensibiliseren m.b.t. integraal w aterbeleid, met name het belang van sterfgrachten, waterlopen, beken, gebruik milieubesparende schoonmaakproducten, biodiversiteit, rationeel w atergebruik, infiltratievoorzieningen, gescheiden afvoer,... B. Deelbekkenbeheerplan 1. uitvoering geven aan de prioritaire projecten van het deelbekkenbeheerplan 2. bijzondere aandacht besteden aan de initiatieven van de provincie en deze voorleggen aan de milieuraad C. Grondwater en oppervlaktewater 1. nagaan of het zinvol is om de frequentie van de metingen van de kw aliteit van het oppervlaktew ater op te drijven 2. de aanleg van gescheiden r iolering verder doordrijven en deze w erken combineren met andere w egenw erken. In 2012 w ordt de Klinkaardstraat heraangelegd. Hierbij staat ook de aanleg van een gescheiden riolering op de agenda. Tot nu toe verliep de afvoer van afvalw ater steeds via een baangracht. Hinder A. Digitaal opvolgen van milieuklachten 1. het meldpunt van milieuklachten optimaliseren 2. de klachten snel en correct opvolgen B. Sensibilisatie 1. de burgers sensibiliseren i.v.m. law aaihinder van verbouw ingswerken en van tuinen grasmaaiers in het w eekend. 2. de inw oners van de gemeente en het gemeentepersoneel over de uitstoot van auto’s informeren

Pagina 85

Actie 3.

Omschrijving de lagere scholen stimuleren om een actie rond sterren en lichthinder te organiseren die aansluit bij de nacht van de duisternis. 4. De milieuen groendienst vraagt aan de w ijkagent om in tw isten tussen buren te interveniëren. C. Doorlichten van de hinderklachten ANALYSEREN EN RA PPORTEREN VAN KLA CHTEN 1. De milieuen groendienst zal de klachten analyseren en eventueel doorgeven aan de bevoegde instanties. GELUIDSHINDER 1. alternatieve geluidsvriendelijke vervoersmiddelen promoten 2. de geluidshinder veroorzaakt door het verkeer zoveel mogelijk trachten te beperken in het mobiliteitsplan 3. het gemotoriseerd verkeer in w oongebieden minimaliseren d.m.v. verkeerstechnische maatregelen. Het sportief en agressief rijgedrag dient hierbij voornamelijk ontmoedigd te w orden en andere vervoersmogelijkheden (de fiets, openbaar vervoer) gepromoot. Niet alleen het verkeer, maar ook diverse vormen van recreatie kunnen aanleiding geven tot geluidshinder. Hierbij gaat het onder meer over sportvliegtuigen, w ildcrossen en het rijden met terreinw agens in natuurlijke en ecologisch w aardevolle gebieden, zoals langs het Antitankgracht waar veel w andelaars en fietsers zich ontspannen. Daarnaast is er occasioneel law aaihinder in de omgeving van dancings en cafés. 4. streng toezien op w ildcrossen en het rijden met terreinw agens in natuurlijke en ecologisch w aardevolle gebieden. Daar w aar nodig zal opgetreden w orden 5. de occasionele geluidshinder in de omgeving van dancings en cafés trachten op te lossen door het afsluiten van een gentlemen’s agreement met de betrokken inrichtingen. LICHTHINDER 1. daar w aar lampen en armaturen dienen vervangen te w orden, de verlichtingssterkte van de nieuw e lampen en armaturen aanpassen aan de norm 2. de verlichting in de w oonwijken controleren op verstrooiing, verblinding en het binnenschijnen 3. aangepaste straatverlichting plaatsen in de buurt van w aardevol natuurgebied 4. daar w aar wenselijk, en rekening houdend met de verkeers- en algemene veiligheid, de verlichting doven tussen 23 uur en 6 uur, ook bij het aanschijnen van gebouw en. 5. ook in de toekomst blijven deelnemen aan de Nacht van de Duisternis 6. de bevolking sensibiliseren om overdag licht in tuinen en opr itten te ver mijden 7. bedrijven en de middenstand stimuleren om lichthinder zo veel mogelijk te vermijden door: goede reclameverlichting, doven van verlichting voor bedrijventerreinen of w erken let bew egingsmelders op bepaalde plaatsen, doven van etalageverlichting en lichtreclame na een bepaald uur, verlichten van opritten e.d. zonder hinder, goede verlichting van sportterreinen, serres, enz., 8. scholen sensibiliseren rond het thema lichthinder HINDERLIJKE INRICHTINGEN 1. overleg plegen met diverse bevoegde instanties 2. een goede controle uitoefenen op vergunningen, en bij overtredingen adequaat optreden 3. de vlotte samenw erking met de politie bestendigen 4. Extra personeel aanstellen LUCHTVERONTREINIGING 1. in samenw erking met AMINAL, Afdeling Milieu-Inspectie, controles uitvoeren bij meldingen van luchtverontreiniging. 2. in het verkeersplan voldoende aandacht schenken aan het voorkomen van

Pagina 86

Actie 3.

4.

5. 6.

Omschrijving luchtverontreiniging door onder meer het fietsbeleid sterk te promoten de bevolking sensibiliseren om zo w einig mogelijk lozingen te doen door onder meer: het fietsbeleid te promoten, mensen aan te moedigen om de motor stil te leggen bij een gesloten overw eg, geen afval te verbranden, te informeren en sensibiliseren over het belang en de verplichting van de jaarlijkse inspectie en het onderhoud van verw armingsinstallaties alsook sensibiliseren rond de vervanging van oude, slecht w erkende, en/of energieverslindende ketels. Ook voor toestellen waarvoor momenteel nog geen onderhoudsverplichting bestaat is het nuttig periodiek een controle te laten uitvoeren door een er kende technicus of door een vakman en dit voornamelijk in het kader van de preventie van CO-vergiftiging. overleg plegen met hogere overheden over: de mate w aarin het meetnet verbeterd kan w orden, een betere informatiedoorstroming, hetgeen aan deze luchtverontreiniging kan w orden gedaan overleg plegen met naburige gemeenten i.v.m. het voorkomen van luchtverontreiniging de eigen gemeentelijk emissies zoveel mogelijk beperken, door onder meer het gebruik van milieuvriendelijke brandstoffen en rationeel energiegebruik

Energie A. Implementatie van de energieprestatieregelgeving B. Uitvoeren van een energieboekhouding en het opstellen van energieprestatiecertificaten 1. de huidige energieboekhouding van de tien grote gebouw en blijven bijhouden 2. de energieboekhouding vanaf 2009 opvolgen door een w erkgroep gebouw en. Deze w erkgroep zal de oorzaken van het meer of minder verbruik trachten op te sporen. 3. eventueel nog bijkomende gebouw en opnemen in de energieboekhouding. De gemeente zoekt naar een gebruiksvriendelijk computerprogramma w aarin rekening gehouden w ordt met de graaddagen. C. sen sibilisatie en de stimulatie van kleine energiebesparende maatregelen 1. de map van het VIBE rond duurzaam bouw en en w onen meegeven aan bouw ers en verbouw ers in de gemeente 2. een sensibiliseringsactie voeren rond buitenverlichting 3. de bestaande subsidies voor het gebruik van zonne-energie bestendigen en eventueel uitbreiden met bijkomende subsidies voor rationeel energieverbruik 4. de bevolking blijven informeren en sensibiliseren rond rationeel energieverbruik 5. bekijken of het w enselijk is om het maximale subsidiebedrag van de gemeente aan te passen voor het plaatsen van zonne-cellen daar het aantal aanvragen de laatste jaren sterk toeneemt. 6. Een actieve sensibilisatieactie voeren rond o.a. dakisolatie in bestaande gebouw en, het vervangen van oude verwarmingsinstallaties en enkel of dubbel glas door superisolerende beglazing alsook het plaatsen van hernieuw bare energie. 7. op zoek gaan naar een manier om inw oners te informeren over duurzaam bouw en. Er w ordt onderzocht in hoeverre er duurzaam bouw advies op maat gegeven kan w orden. 8. Aangezien er maar een beperkte groep mensen bereikt w ordt door de klassieke communicatiemiddelen, zoekt de milieuen groendienst in samenw erking met de communicatiedienst naar alternatieve communicatiemiddelen. D. Aankoop van een minimum percentage aan groene stroom 1. bij nieuw e contractonderhandelingen voor minimum 50% groene stroom intekenen. Het nieuw e energiecontract start in 2010 en loopt 3 jaar en kan verlengd w orden tot 5 jaar.

Pagina 87

E. Opleiding energie F. Duurzame energiescan 1. de investeringen aan de gebouw en spreiden in de tijd. 2. bij nieuw bouw en verbouwingen van gemeentelijke gebouw en systematisch aandacht besteden aan het efficiënt en spaarzaam gebruik van energie en het gebruik van alternatieve energiebronnen 3. uit de energieboekhouding de nodige conclusies trekken en op basis daarvan acties ondernemen 4. een “Plan Hernieuw bare Energie” opmaken met o.m. volgende thema’s: toepassing hernieuw bare energie in bestaande gebouw en, toepassing hernieuw bare energie in nieuw e (ver)bouwprojecten, aanmoedigen zongericht bouw en bij nieuw e verkavelingen, haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheid voor de inplanting van hernieuw bare energiebronnen op het grondgebied van de gemeenten, aankoop groene stroom 5. een checklist voor het screenen van lastenboeken voor renovatie en nieuw bouw opmaken. Deze checklist zal regelmatig geëvalueerd w orden en aangepast worden aan toekomstige regelgevingen. G. Energie-efficiëntie bij overheidsopdrachten 1. De gemeente dient te concluderen dat de aankoop van energie-effic iënte toestellen niet altijd haalbaar is. Hiervoor dient zij extra middelen vrij te maken. H. Lager energieverbruik 1. starten met een w erkgroep gebouw en. Per gemeentelijk gebouw wordt een verantw oordelijke aangeduid. Deze persoon is zelf gebruiker van dit gebouw en zal samen met de duurzaamheidsambtenaar, de patrimoniumbeheerder en het hoofd technische dienst op zoek gaan naar de energetische knelpunten. Voor deze problemen zal men in overleg naar oplossingen zoeken. Op deze manier hoopt de gemeente de gebruikers van het gebouw meer betrokkenheid te geven en zo een beter resultaat te halen. I. REG in bestaande gebouwen 1. Om de kosten van de verbouw ing te financieren, diende de gemeente een project in. 2. Daarnaast w enst de gemeente door het laten opstellen van een EPC voor het wachtlokaal en door het te laten opnemen in de energieboekhouding, een blijvende controle te ontw ikkelen 3. Het personeel van de gemeentelijke gebouw en zal, aangemoedigd door de investering van de gemeente, zich meer bew ust worden van hun energieverbruik. Ook krijgen ze tips van de duurzaamheidsambtenaar. Mobiliteit A. Sensibilisatie 1. de nationale campagnes zoals “Ik Kyoto” en ‘met belgerinkel naar de w inkel’ blijven ondersteunen 2. jaarlijks via het gemeentelijk infoblad blijven informeren voor milieuvriendelijke vervoersw ijzen 3. Een intern mobiliteitsplan uitvoeren. Hieruit vloeien aanbevelingen die de gemeente omzet in concrete acties naar het aanmoedigen van milieuvriendelijke vervoersw ijzen bij het personeel. B. Gemeentelijke begeleidingscommissie 1. een taakomschrijving opstellen voor een mobiliteitsambtenaar en in functie daarvan nagaan of de aanw erving nodig is, of dat het beter is de taken te verdelen onder de reeds eerder aangestelde ambtenaren 2. Eén van de taken van een eventuele mobiliteitsambtenaar is het tot stand brengen van de herw aardering van de zachte weggebruiker (fietser en voetganger)

Pagina 88

3. een regelmatige milieutoetsing van het mobiliteitsplan uitvoeren. C. Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag 1. op regelmatige basis een cursus ecodriving organiseren en het resultaat evalueren D. Luchtverontreiniging door verkeer 1. blijvend aandacht besteden aan de fietsvriendelijkheid van het centrum 2. degelijk uitgeruste voetpaden voorzien in het centrum 3. uitvoerig promotie voeren voor een duurzame mobiliteit 4. overleg plegen met De Lijn en de NMBS om de respectievelijke stations aantrekkelijker in te richten en uit te bouw en 5. overleggen met bevoegde instanties en omliggende gemeenten om verbindingen van en naar de haven te verbeteren voor alle types vervoer. Ook openbare en fietsverbindingen met het centrum en de rand van Antw erpen kunnen nog geoptimaliseerd w orden. 6. onderzoeken of er in de gemeenten carpooling parkings kunnen w orden voorzien op de perifere parkings 7. snelheidsremmers plaatsen op de lange Oost-West assen door natuurgebied (Heidestraat, Oude Galgenstraat) E. Milieuvriendelijke voertuigen 1. de voertuigen beter opvolgen naar onderhoud, verzekering, aantal kilometer, tankbeurten 2. nieuw e dienstvoertuigen aankopen 3. de nieuw e wagens van de gemeente voorzien van een banner om de milieuvriendelijkheid ervan aan te geven 4. Er w ordt alles aan gedaan om het gemakkelijker te maken voor het personeel om te kiezen voor de fiets i.p.v. voor de w agen. F. Bedrijfsvervoersplannen van de gemeente 1. het gebruik van alternatieve vervoersmiddelen binnen de gemeente promoten en stimuleren 2. zelf het goede voorbeeld geven (o.a. gebruik van dienstfietsen 3. een aantal ecologische criteria opleggen bij de aankoop van dienstvoertuigen 4. de dienstfietsen op een gemakkelijkere plaats stallen 5. een externe firma een bedr ijfsvervoerplan laten opstellen 6. aan de hand van de adviezen van een externe firma i.v.m. het w oon-w erkverkeer en de dienstverplaatsingen bijkomende maatregelen treffen om het dienstverkeer milieusparender te maken Natuur A. Bermbeheer 1. het gevoerde maaibeleid verder zetten B. Streekeigen soorten 1. de natuurlijke behaagactie en de boomplantactie blijven organiseren 2. sensibiliseren i.v.m. kappen en aanplanten 3. een inventaris opmaken van de gronden van jeugdbew egingen en van de speelpleintjes om na te gaan of hier ook aanplantingen kunnen gebeuren van inheemse bomen 4. nieuw e inw oners en mensen die een bouwvergunning binnenbrengen informeren over inheemse bomen en planten. Hiervoor gebruikt ze de brochure van de provincie: Plant – w ijzer. C. Code goede natuurpraktijk 1. de code van de goede natuurpraktijk blijven toepassen D. Subsidiereglement 1. subsidiereglementen opstellen voor gevelbegroening, gebruik van snoeimateriaal en zw erfvuil w eg uit de w ijk, een diersoort adopteren binnen de campagne

Pagina 89

countdow n 2010. eigenaars van percelen in de omgeving van het Rood stimuleren tot de aanleg van Kleine Landschapselementen. Dit kadert in de actie “Countdow n 2010” met betrekking tot de biodiversiteit. E. Vorming 1. de arbeiders van de groendienst bijscholen via allerlei cursussen van Natuurpunt en andere natuurverenigingen F. Deelname Dag van het Park 1. blijven deelnemen aan de Dag van het Park G. Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen Bodem A. Bodemsaneringsdeskundige en Top’s 1. de bevolking verder sensibiliseren i.v.m. de w ettelijke verplichtingen en mogelijkheden bij het gebruik van oude en nieuw e stookolietanks 2. een oriënterend bodemonderzoek opleggen bij nieuw e verkavelingen 3. een bodemonderzoek laten uitvoeren bij de aankoop en verkoop van gronden door de gemeente, ook w anneer dit niet w ettelijk verplicht is 4. stalen nemen bij meldingen van bodemverontreiniging, OVAM inlichten en een erkend bodemsaneringsdeskundige inschakelen 5. de gronden in eigendom van de gemeente screenen op bodemverontreiniging 6. sensibiliseren van de bevolking i.v.m. de toepassing van het Bodemdecreet B. Vlaams bodembeleid 1. de regelgeving m.b.t. grondverzet respecteren bij gemeentelijke w erken Duurzame ontw ikkeling A. Sensibilisatie 1. informatie- en sensibilisatieacties d.m.v. publicaties, infoavonden, … organiseren B. De gemeente organiseert of stimuleert participatieve en sen sibiliserende initiatieven en projecten in verband met de educatie voor duurzame ontwikkeling 1. jaarlijks aan alle adviesraden vragen of er overschrijdende agendapunten kunnen aangeleverd w orden. Indien dit zo is, zal er een overleg georganiseerd w orden. C. De gemeente stimuleert of ondersteunt duurzaam bouwen en wonen 1. onderzoeken of ze maandelijks, al of niet in samenw erking met de andere gemeenten, een duurzaam bouw advies kan geven aan kandidaat – bouw heren. 2. bekijken in hoeverre ze haar subsidiereglementen moet aanpassen om duurzaam bouw en te promoten. Deze subsidies zullen zow el voor nieuw bouw als verbouw ingsprojecten in aanmerking komen. (voorbeeld: w armtepomp) D. De gemeente stimuleert of ondersteunt het maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. een actie ondernemen om bioproducten en Fair Trade producten beter bekend te maken E. De gemeente stimuleert of ondersteunt initiatieven met betrekking tot duurzame ontwikkeling in een Noord-Zuidcontext 1. een relatie opbouw en met een zustergemeente in het zuiden 2. de burger informeren over de gevolgen van de klimaatopw arming voor de mensen van het zuiden. 3. meer aandacht besteden aan de Noord-Zuidcontext. Dit kan onder de vorm van ondersteuning van de mondiale w eek van scholen of binnen de w eek van de aarde. 2.

Pagina 90

Bijlage 3: Gebruikte afkortingen AEEA ANB B. VL. R. B.S. BBL BPA CA PLO CAR COPRO d.w .z. DABN DE –scan Diftar DuLo - w aterplan Eandis Ecolife

EMAS EPC EPS FOST Plus FSC – hout GBC GECORO GFT+ GIS GMBP Gros ha i.v.m. IBA IGEAN IMEA Infrax IRCEL IV EG K KGA KLE km KMO KWIA KWZI LNE LPG m.b.t. MA P

Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur Agentschap Natuur en Bos Besluit van de Vlaamse Regering Belgisch Staatsblad Bond Beter Leef milieu Bijzonder Plan van aanleg Centraal Aanspreekpunt Lokale Overheden Calculation of Air pollution from Road traffic Onpartijdige instelling voor de controle van bouw producten dit w il zeggen Decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid Duurzame energiescan Gedifferentieerd tarrief Duurzaam Lokaal w aterplan Netbeheerder elektriciteit maatschappelijke milieuorganisatie die streeft naar een duurzame wereld door middel van ecologische gedragsverandering bij diverse doelgroepen Europees Milieubeheer en -AuditSysteem Energie Prestatie Certificaat Geëxpandeerd polystyreen Er kend organis me voor de uitvoering van de terugnameplicht voor huishoudelijk verpakkingsafval Hout uit goed beheerde bossen (volgens maatstaven van de internationale onafhankelijke organisatie Forest Stew ardship Council) Gemeentelijke Begeleidingscommissie Gemeentelijke Commissies voor Ruimtelijke Ordening Groente, fruit- en tuinafval en niet-recycleerbaar papier Geografisch Informatie Systeem Gemeentelijk milieubeleidsplan Gemeentelijke Raad voor Ontw ikkelingssamenw erking hectare in verband met Individuele Behandeling van Afvalw ater intergemeentelijke vereniging die w erkzaam is in het arrondissement Antw erpen distributienetbeheerder Netbedr ijf aardgas, elektriciteit, kabeltelevisie en r iolering Interregionale Cel voor Leefmiilieu Distributienetbeheerder Temperatuur in Kelvin Klein Gevaarlijk Afval Kleine LandschapsElementen kilometer Kleine en middelgrote ondernemingen Steungroep voor inheemse volkeren Internationaal Kleinschalige w aterzuiveringsinstallatie Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid liquide propaan gas met betrekking tot Mestactie plan Pagina 91

Map – meetnet

MB MINA MINA – plan 3 MINA – plan 4 MJP MKROS MMIS MOS MR MTV NMBS OCMW OVAM OXFAM PIDPA PIH PMD PRUP PV C REG

RWO RWZ I SLA SPAK STIP TCF U – w aarde

v.z.w. VEA VHA – zone VIBE VITO VLACO VLAREA Vlarem VODO VOS VTE w wep Wervel WWF ZAPPA - actie

Het MA P- meetnet oppervlaktew ater moet toelaten de landbouw organisaties feedback te geven over de gevolgen van de (gew ijzigde) bemestingspraktijken op de kw aliteit van het oppervlaktew ater. Ministerieel besluit Milieu Natuur Vlaams Milieubeleidsplan 2003 – 2007 Vlaams Milieubeleidsplan 2011 – 2015 Milieujaarplan Milieuklachten, - registratie en opvolgingssysteem Milieu Management Informatie Systeem Milieueducatie Op School Milieuraad Milieutoetsing voertuigenpark Nationale Maatschappij der Belgische Spoorw egen Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij Oxford Committee for Famine Relief Provinciale en Intercommunale Drinkw atermaatschappij der Provincie Antw erpen Het Provinciaal Instituut voor Hygiëne Plastiek flessen en flacons, metalen verpakkingen en drankkartons Provinciaal Ruimtelijk Uitvoerings Plan Polyvinyl chloride Rationeel energiegebruik: energiediensten leveren met een minimum aan energieverbruik en met de energievorm van de laagste kw aliteit die nog volstaat Agentschap Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed Rioolw aterzuiveringsinstallatie Steunpunt Lokale Agenda Strategisch Plan Afw atering Kapellenbos Steunpunt en Informatiecentrum voor Preventie van afval Totaal chloor vrij drukt de hoeveelheid w armte uit die per seconde, per 1 m² en per graad temperatuurverschil tussen de ene en de andere zijde van een constructie doorgelaten w ordt Vereniging zonder w instoogmerk Vlaams Energie Agentschap Vlaamse Hydrografische Atlas - zones Vlaams Instituut voor Bio- Ecologisch Bouw en en Wonen Vlaams Instituut voor technologisch onderzoek de Vlaamse Compostorganisatie Vlaams Reglement inzake Afvalvoorkoming en –beheer Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning Vlaams Overleg Duurzame Ontw ikkeling Vluchtige Organische Stoffen voltijdse equivalenten Warmte Werkervaringsplan WErgroep voor een Rechtvaardige en VErantw oorde Landbouw World Wide Fund for Nature Zw erfvuil Actie voor een Propere Provincie Antw erpen

Pagina 92

Scheikundige stoffen CFK’s CO CO2 COx N2O NOx SO2

Chloorfluorkoolw aterstoffen Koolstofmonoxide Koolstofdioxide Som van koolstofmonoxide en koolstofdioxide Stikstofoxide Som van stikstofoxiden en stikstofdioxiden zw aveldioxide

Pagina 93

Bijlage 4: Toetsing aan Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan In volgend overzicht w ordt de link gelegd tussen het MINA 3, het milieubeleidsplan van de provincie Antw erpen en het milieubeleidsplan van de provincie Antw erpen. De eerste kolom ver meldt de acties uit MINA 3 die betrekking hebben op het lokale beleid. De tw eede kolom bevat de omschrijving van deze acties. In de derde en de vierde kolom worden de acties uit het provinciaal milieubeleidsplan opgesomd en omschreven die betrekking hebben op het gemeentelijk beleid. De vijfde kolom ten slotte verw ijst naar de acties uit het milieubeleidsplan van Kapellen die betrekking hebben op de doelstellingen verbonden aan de vermelde gew estelijke en provinciale acties. Uit dit overzicht blijkt de betrokkenheid van de gemeente bij het uitvoeren van MINA 3 en het provinciaal milieubeleidsplan. MINA 3 Actie Omschrijving Themabeleid Thema 1: verdunning van de ozonlaag 1.4.1 Emissiebeperking van ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen: monitoring van de stopzetting van het gebruik en de afvoer van halonen: sensibilisering via o.a. gemeentelijke overheden 1.4.1 Emissiebeperking van ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen: monitoring van de stopzetting van het gebruik en de afvoer van halonen: gezamenlijke controle op het verbod door gemeentelijke en provinciale overheden Thema 2: Verandering van het klim aat door het broeikaseffect 2.4.2 Sectorale doelstellingen vastleggen en uitvoeren in functie van de Vlaamse Kyoto-doelstelling Thema 3: Verontreiniging door fotochem ische stoffen 3.4.1 Industriële VOS-emissies reduceren: vergunningenbeleid 3.4.3 Voor de sector verkeer en vervoer de VOS-emissies en de NOX emissies reduceren: gebruik van

Actie

MBP Provincie Omschrijving

MBP Kapellen Actie

Instrumentarium B.2 Hinder C. hinder lijke inrichtingen 2 Mobiliteit E.1 en E.4 F.1, F.2, F.6

Pagina 94

milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren: gemeenten hiertoe aangezet via de samenw erkingsovereenko mst 3.4.3 Voor de sector verkeer en vervoer de VOS-emissies en de NOX emissies reduceren: gebruik van milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren: het creëren van gebruiksvoordelen situeert zich vooral op lokaal niveau Thema 4: verzuring 4.4.1 NH3 – emissie in de landbouw sector reduceren: ammoniakreductiemaatregelen uitvoeren: vergunningenbeleid Thema 5: vermesting 5.4.1 Mestoverschot w egwerken: door het uitvoeren van het nieuw e mestdecreet 2007 Thema 6: verspreiding van m ilieugevaarlijke stoffen 6.4.1 Uitvoering maatregelenprogramma’s dioxines: maatregelenpakket gebouw enverwarming uitvoeren: overleg met de lokale overheden 6.4.1 Uitvoering maatregelenprogramma’s PAK’s: PAK-emissies opnemen in de maatregelenpaketten voor de reductie van de industriële emissies naar lucht en w ater: vergunningenbeleid 6.4.1 Uitvoering maatregelenprogramma’s bestrijdings middelen: uitvoering verzekeren van het decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gew est 6.4.1 Uitvoering maatregelenprogramma’s

Instrumentarium B.2 Hinder C. hinder lijke inrichtingen 2



Water A.1, A.2 en A.3

Water A.6

Pagina 95

bestrijdings middelen: verminderd gebruik van bestrijdings middelen bij industrie, landbouw , particulieren en openbare diensten stimuleren via voorlichting en sensibilisering Thema 7: verontreiniging en aantasting van de bodem 7.4.3 De historische ruimingsachterstand van hydraulische en ecologische aard wegwerken 7.4.6 Ervaring met erosiebestrijding opbouw en maatregelen nemen in alle gebieden met potentiële en actuele erosierisico’s: ontw ikkelen beleidskader: de lokale overheden voeren inrichtingsw erken uit Thema 8: verontreiniging door afvalstoffen Thema 8 algemeen 8.4.2 Hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen verminderen Thema 9: verstoring van w atersystemen Thema 9 algemeen 9a.4.1 Een juridische en organisatorische basis voor integraal w aterbeleid creëren: samenw erking op lokaal niveau bevorderen

9a.4.3

9a.4.4

Geïntegreerde analyse voor w atersystemen en het geheel van menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten die er mee samenhangen, opmaken Opmaak van (gebiedsgerichte) integrale waterbeleidsplanning :

Water B.1

Afval A.1-7

Thema: Ruimte voor water



Pagina 96

De provincie coördineert de waterschappen en geven zo gestalte aan een belangr ijk onderdeel van de organisatiestructuur van het integraal waterbeleid in Vlaanderen. Extra aandacht zal besteed w orden aan nevenfuncties zoals zachte recreatie, natte natuur of extensieve landbouw . De provincie coördineert de waterschappen en

Water B.1

opmaak deelbekkenbeheerplannen

9a.4.5

9a.4.6

9b.4.1

9b.4.1

9b.4.1

9b.4.2

9b.4.3

Watersysteemkennis verder uitbouw en: uitw isseling watersysteemkennis verbeteren Sensibiliseren rond duurzaam w aterbeheer en –gebruik: steunpunt duurzaam w ater Realiseren van een zuiveringssgraad van 80% optimalisatie huidige zoneindeling

geven zo gestalte aan een belangr ijk onderdeel van de organisatiestructuur van het integraal waterbeleid in Vlaanderen.

Thema: ruimte voor w ater

De provincie heeft slechts een beperkt aantal bevoegdheden om de w aterkwaliteit te verbeteren, meer wil via adviezen en machtigingen w el meew erken aan het voorkomen en verminderen van de verontreiniging.

Realiseren van een zuiveringsgraad van 80%: subsidiëringsprogramma’s bijsturen en subsidies voor gemeentelijke rioleringen en gemeentelijke KWZ I’s verhogen Realiseren van een zuiveringsgraad van 80%: controle op gemeentelijk niveau realiseren Verdergaande reductie van het industrieel afvalw ater op basis van de draagkracht van het watersysteem: vergunningen lozing bedrijfsafvalw ater verfijnen Een gecoördineerde reductieaanpak voor diffuse lozingen uitw erken: gecoördineerde aanpak van diffuse lozingen: sensibilisatie van openbare diensten om milieuvriendelijke alternatieven voor insecticiden, … aan te

Water C.1


Water A.1, A.2 en A.3

Pagina 97

9c.4.1

9c.4.1

9c.4.1

9c.4.2

9c.4.2

wenden Natuurlijke w erking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren: herstellen van de hydromorfologische structuur van de waterlopen: het typebestek ‘natuurvriendelijke oevers’ promoten bij o.a. gemeentebesturen Natuurlijke w erking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren: subsidiëren en samenw erken bij uitvoering van lokale waterbeheerprojecten Natuurlijke w erking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren: w aterlopen goed beheren en onderhouden

De bescherming en het herstel van de watervoorraden: watervoerende lagen beschermen en herstellen: vergunningenbeleid De bescherming en het


De provincie zal extra middelen inzetten op het uitw erken van gebiedsgerichte projecten en projecten langs de eigen waterlopen.


- De provincie beheert 1100 km aan waterlopen. - De provincie w enst maximale vrijw aring van hinder en schade door w ateroverlast garanderen door: 1. meer ruimte voor water te creëren. 2. alle infrastructuurwerken worden verder afgestemd op het concept ‘vasthouden, bergen, afvoeren’ - De provincie w il een actieve rol spelen bij eventuele peilbeheerprojecten om het w atertekort in de landbouw tegen te gaan. - Oeverzones worden zo natuurlijk mogelijk gehouden. De provincie levert machtigingen voor ingrepen aan hun waterlopen en aan waterlopen van de gemeente. De provincie


Thema: Pagina 98

Water B.1 en B.2

Water B.1 en B.2

9c.4.3

herstel van de watervoorraden: groot- en kleinschalige infiltratie bevorderen: o.a. via deelbekkenbeheerplannen en gemeentelijke stedenbouw kundige verordeningen

Ruimte voor water

Duurzaam w atergebruik verhogen: de overheid neemt het voortouw


coördineert de waterschappen en geven zo gestalte aan een belangr ijk onderdeel van de organisatiestructuur van het integraal waterbeleid in Vlaanderen. Een overlegstructuur ‘w aterschappen’ w erd in het leven geroepen om een breed draagvlak te creëren waarbij alle besturen en sectoren nauw samenw erken rond planning en uitvoeren van maatregelen rond duurzaam en geïntegreerd waterbeleid.

Thema 10: Hinder Hinder algemeen 10a.4.2 Beperking van geluidshinder integreren in het beleid inzake ruimtelijke ordening en mobiliteit 10a.4.3 Beleidsondersteuning geluidshinder: sensibilisering en ondersteuning via de samenw erkingsovereenko mst 10b.4.3 Ondersteuning van het beleid geurhinder: standaardmeetsysteem voor hinder toepassen en inventaris van potentiële hinderbronnen bijhouden 10b.4.3 Ondersteuning van het beleid geurhinder: de samenw erkingsovereenko mst met gemeenten en provincies opvolgen en bijsturen 10b.4.3 Ondersteuning van het beleid geurhinder: sensibiliseringscampagnes ondersteunen en voeren 10c.4.1 Organiseren van een structurele samenw erking met andere overheden

Water A.4, A.5 en A.6 +C.2

Hinder C.Geluidshinder 2 en 3 Hinder C Geluidshinder 4 en 5

Instrumentarium C.1

Instrumentarium C.1

Pagina 99

m.b.t. lichthinder Sensibilisering van andere overheden en actoren m.b.t. lichthinder: sensibilisering van de overheden Thema 11: versnippering 11;4.2 Verw ijderen of milderen van het versnipperend effect voor zoveel mogelijk bestaande (prioritaire) versnipperde elementen: geleidelijk aanvullen van de gegevens vooral w at betreft de belangrijkste doelsoorten, op basis van deze informatie zal dan projectmatig de problematiek kunnen aangepakt w orden 11.4.3 Bevordering van Thema: migratiemogelijkheden van Ruimte voor dieren en planten door water ecologische versterking van de landschapsstructuur tussen leefgebieden 10c.4.2

Thema: Biodiversiteit

Thema 12: verlies aan biodiversiteit 12.4.1.1 Ecologisch w aardevolle gebieden ruimtelijk veilig stellen: natuurrichtplannen ontw ikkelen voor de afgebakende gebieden van de natuurlijke structuur: overleg met o.a. lokale overheden


Pagina 100

De provincie zal tw ee inrichtingsprojecten opstarten. De voorkeur gaat hierbij uit naar projecten langs provinciale verbindingsgebieden (bovenlopen Kleine en Grote Nete) - De aankopen door Kempens Landschap en de terrein beherende verenigingen verder ondersteunen om zo mee de oppervlakte met ecologische waarde te doen toenemen. - Verdere uitbreiding van de provinciale groendomeinen binnen hun natuurlijke perimeter en het verder beheren in functie van de natuur. Facetbeleid voeren rond natuurverbindingen en biodiversiteit. De hoofdbedoeling hiervan is om biodiversiteit op de agenda te plaatsen

Natuur D.2, Natuur G

12.4.1.2

Realiseren van gebieden met effectief natuurbeheer: bijkomende impuls voor beheerw erk


12.4.3

Soortenbescherming



Thema: ruimte voor w ater én biodiversiteit

Pagina 101

van zoveel mogelijk actoren op het platteland en in stedelijk gebied. Samen kan gew erkt worden aan een visie over het gew enst beheer en inrichting die als leidraad gebruikt kan w orden. Beekvalleien krijgen hierbij de prioritaire aandacht. De aankopen door Kempens Landschap en de terrein beherende verenigingen verder ondersteunen om zo mee de oppervlakte met ecologische waarde te doen toenemen. - Om de aquatische systemen, terrestrische ecosystemen die van water afhankelijk zijn en w aterrijke gebieden niet verder achteruit te laten gaan moet zow el aan de waterkwaliteit als aan structuurkwaliteit van de w aterlopen gew erkt w orden. - Tegen 2015 moeten alle provinciale waterlopen vrij zijn van vismigratieknelpunten. Uitbouw en van een volw aardig en onderbouw d provinciaal soortenbeleid. De provincie w erkt actief mee aan de bestrijding van exoten (vnl. waterteunisbloem, parelvederkruid, grote waternavel, bruine rat)

Natuur A.1, B 1 – 4, D.2, G

12.4.4.1

Verhoging van de verweving met andere functies en optimale ecologische inpasbaarheid van menselijke activiteiten

Thema Biodiversiteit

12.4.5.1

Ondersteuning van lokale besturen bevorderen: samenw erking met lokale en provinciale besturen



Pagina 102

Onder de noemer ‘groe(n)erf’ een werkgroep met vertegenw oordigers van natuur en landbouw , administraties, … voor het uitw erken van een visie en om van beneden uit acties op touw te zetten die bruggen bouw en tussen de verschillende sectoren. De term ‘groe(n)erf’ verw ijst enerzijds op het belang en de schaal van de gew enste verweving tussen natuur en landbouw en anderzijds op het belang om, van beneden uit groene erven, groene relaties uit te bouw en met de landbouw ers als belangrijkste doelgroep. Onder de naam ‘Biodiversiteit lokaal BekeKEN’ w orden alle gemeenten opgeroepen om één of meerdere acties rond de verbetering van de kw aliteit van beekvalleien te realiseren. - De aankopen door Kempens Landschap en de terrein beherende verenigingen verder ondersteunen om zo mee de oppervlakte met ecologische waarde te doen toenemen. - De ondersteuning van gemeenten optimaliseren door het uitbreiden van de

12.4.6.1

Beleidsvoorbereidende en beleidsonderbouw ende instrumenten uitw erken: kennis van natuurlijke systemen uitbreiden en afstemmen Gebiedsgericht beleid 4.3 Lokale en regionale overheden bijstaan inzake gebiedsgericht milieubeleid




Actoren 4.2

Advies en overleg met maatschappelijke organisaties (socioculturele en socio-economische) Geïntegreerd overheidsbeleid 2.2.3.2 Taakstelling leefmilieubeleid: de mogelijkheden voor een aangepast milieuvergunningenbeleid onderzoeken 4.4.1 Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak: nieuw e samenw erkingsovereenko mst ontw ikkelen en opvolgen 4.4.1 Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal

loketfunctie over planten en dieren - de oprichting van 4 regionale landschappen. Opmaak van een natuurkenniskaart

De provincie zal extra middelen inzetten op het uitw erken van gebiedsgerichte projecten en projecten langs de eigen waterlopen. Gebiedgerichte projecten rond het vormen van een groot ecologisch netw erk of het beschermen van natuurgebieden coördineren.

Samenw erking als rode draad

Duurzame ontw ikkeling E.1

Instrumentarium A.3.1 en A.3.2 B.1 - 4

Instrumentarium E.1

Pagina 103

vlak:integrale milieubeleidsplanning stimuleren Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak: participeren aan en stimuleren van projecten met het oog op meer externe integratie, zow el op lokaal als op Vlaams niveau Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak: milieu-indicatoren voor lokale overheden ontw ikkelen Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak:statuut milieudienst en personeel aanpassen Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak: internationale en Europese initiatieven inzake duurzame ontw ikkeling op lokaal vlak opvolgen Intenser betrekken van bevolking en milieuen natuurverenigingen: participatie op lokaal vlak bevorderen

4.4.1

4.4.1

4.4.1

4.4.1

4.4.2

Instrumentarium G.1

Instrumentarium A.1


Pagina 104

Onder de noemer ‘groe(n)erf’ een werkgroep met vertegenw oordigers van natuur en landbouw , administraties, … voor het uitw erken van een visie en om van beneden uit acties op touw te zetten die bruggen bouw en tussen de

Instrumentarium D.

4.4.2

Intenser betrekken van bevolking en milieuen natuurverenigingen: werking van milieuen natuurverenigingen ondersteunen

Thema biodiversiteit

verschillende sectoren. De term ‘groe(n)erf’ verw ijst enerzijds op het belang en de schaal van de gew enste verweving tussen natuur en landbouw en anderzijds op het belang om, van beneden uit groene erven, groene relaties uit te bouw en met de landbouw ers als belangrijkste doelgroep. De provincie neemt blijvend initiatief in het organiseren van overleg tussen openbare en private natuurbeherende instanties en organisaties, het ondersteunen van terreinbeherende verenigingen voor het uitvoeren van projecten, ondersteunen van verenigingen voor natuurstudie, …

Samenw erking als rode draad 4.4.3

Uitbouw van een ondersteunend beleid: Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO) en andere overlegfora, Aanspreekpunt Lokale Overheden verder uitbouw en, Monitoring en databank, Handleidingen en vormingmomenten Instrumenten 2.2.4 Maatregelen en instrumenten informatiebeheer: Milieu Management Informatiesysteem ( MMIS) ontw ikkelen 3.1.4 Maatregelen en sociale instrumenten: coördinatie en planning van het communicatiebeleid

Instrumentarium C.1

Pagina 105

verbeteren

Pagina 106

3.1.4

Maatregelen en sociale instrumenten: natuur- en milieueducatie uitbreiden naar nieuw e doelgroepen


3.1.4

Maatregelen en sociale instrumenten: interne milieuzorg bij de overheid verbeteren

Thema: Duurzame grondstoffen en producten

Thema: duurzame grondstoffen en producten

Thema klimaatsverandering

Pagina 107

Om beleid en projecten te doen slagen is een grote maatschappelijke steun essentieel. Vorming, kennisoverdracht en informatievoorziening zijn hierbij startpunten. De verschillende instrumenten van de educatieve infrastructuur zullen op een meer planmatige en gestructureerde manier in het biodiversiteitsverhaal ingeschakeld w orden. - De provincie w enst dat in 2015 50 % van haar aankopen duurzaam is. - De provincie w il de overheid stimuleren tot 50% duurzame aankopen tegen 2015 - pilootproject om een ISO 14001 gecertificeerd intern milieumanagementsys teem uit te bouw en - Raamcontracten van de provincie met aandacht voor milieuen sociale aspecten, opgedane expertise bij uitbouw van het intern milieumanagementsys teem, de verankering van duurzame aankoopprocedures en informatie en sensibilisatiemateriaal rond duurzame consumptie w orden ter beschikking gesteld van de gemeenten - In 2020 is de provincie als organisatie

Instrumentarium F.2 Milieuverantw oord productgebruik A. 1 – A. 7 Water A.1 – A.3 Energie B.1 – B.3, + D.1 , F.1 – F.3 en F.5, G.1, H.1, I.1 – I.3 Mobiliteit A.3, E.1 – 4, F.1 – F.6 Natuur E.1 Bodem A.3, A.5, B.1

klimaatneutraal door: energie te besparen, zelf groene energie op te w ekken of groene energie in te kopen en door te compenseren. Hiervoor zal de provincie tw eejaarlijks een broeikasgasrapport opmaken en aan de hand hiervan kan een intern klimaatbeleidsplan opgemaakt w orden - De gemeenten ondersteunen met onze kennis zodat minstens 20% van de gemeenten van de provincie in 2020 als organisatie klimaatneutraal zijn. 3.3.4.2

Instrumentarium B.2, B.3

Bestaande thematische en horizontale regelgeving bijsturen: evaluatie en onderbouw de bijsturing van het milieuvergunningenbeleid

Pagina 108

Milieubeleidsplan Kapellen

Recommend Documents