Ontslaggericht werken: winst voor patiënt en ziekenhuis

Onderzoek & Praktijk

Trefwoorden • Ziekenhuiszorg • Ontslagproces • Transfer • Nazorg

Ontslaggericht werken: winst voor patiënt en ziekenhuis Op veel ziekenhuisafdelingen worden patiënten kortdurend opgenomen. De voorbereiding van de patiënt op het ontslag uit het ziekenhuis is een wezenlijk onderdeel van het zorgproces en bepaalt de kwaliteit van de zorg. Een efficiënt en klantgericht ontslagproces dat de continuïteit van zorg waarborgt tijdens en na ontslag is van belang. Om te komen tot structurele verbeteringen in de ontslagplanning van de patiënt is in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen het project ‘Ontslaggericht werken/Wel thuis’ gestart.

Niets is zo vervelend als een patiënt die

en (emotionele) steun gegeven en vindt

onnodig lang in het ziekenhuis verblijft.

20 procent van de patiënten dat er geen

De patiënt zelf verlangt naar zijn eigen

rekening wordt gehouden met hun per-

bed in zijn vertrouwde omgeving en de

soonlijke wensen bij het regelen van na-

patiënt op de wachtlijst kijkt uit naar

zorg (Van Engelshoven, 2007).

spoedige opname. Bovendien wordt

Het blijkt dat verpleegkundigen weinig

elke dag, dat een patiënt langer in een

inzicht hebben in de behoeften van pa-

ziekenhuis blijft dan medisch/verpleeg-

tiënten na ontslag uit het ziekenhuis

kundig strikt noodzakelijk is, de kans

(Van Engelshoven, 2007). En tot slot

op complicaties groter.

verschillen patiënten en verpleegkundi-

Patiënten zijn niet tevreden over het

gen regelmatig van mening over de ge-

ontslagproces in een algemeen ziekenhuis, blijkt uit de literatuur (Janssen e.a., 2003; Consumentenbond, 2002; Klaren

TRANSFERPUNT ZORG

e.a., 2000; Mistiaen e.a., 2001, 2007;

Transferpunt zorg (in het CWZ een sa-

Van de Walle & Kruiswijk, 2003; Van

menwerkingsverband tussen Thuiszorg

Auteurs

Engelshoven, 2007). Het ontslag van

Zuid Gelderland en CWZ) is het centrale

Lilian Vloet, Sandra van den

klinische patiënten krijgt te weinig aan-

aanmeldpunt voor alle vormen van na-

Hof en Ingrid Marttin,

dacht en het ontslaggesprek ontbreekt

zorg, zowel extramuraal (thuiszorg, uit-

projectgroep Ontslaggericht

vaak (Klaren e.a., 2000; Mistiaen e.a.,

leenartikelen) als intramuraal (verpleeg-

werken, Canisius-Wilhelmina

2001, 2007; Van de Walle & Kruiswijk,

en verzorgingshuizen) in nauwe

Ziekenhuis Nijmegen.

2003). Patiënten zijn onvoldoende geïn-

samenwerking met CIZ. De afdeling heeft

formeerd over ziekte en behandeling en

zowel een brug- als een schakelfunctie

Correspondentie

ze zijn bezorgd en angstig (Consumen-

tussen patiënt, ziekenhuis, de thuiszorg

[email protected]

tenbond, 2002; Mistiaen e.a. 2007). Na

en andere hulpverlenende instellingen.

opname wordt er te weinig informatie

55 tvz | | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2011 nr. 6

TvZ_11_06.indd Sec1:55

| 55

12/9/2011 12:43:08 PM


wenste inhoud van het ontslagproces

traject ontwikkeld. Het project ‘Ont-

kern van ontslaggericht werken betreft

(Klaren e.a., 2000; Henderson e.a.,

slaggericht werken’ richt zich vooral op

het verbeteren van de ontslagplanning

2001; Van Engelshoven, 2007). Kortom,

de factoren binnen de ontslagplanning

van de patiënt op de verpleegafdeling.

het afstemmen van wensen en behoef-

die te beïnvloeden zijn zoals werkpro-

ten van patiënt en de zorgverleners kan

cessen, werkmethoden, planning, com-

beter. Het doel van ontslaggericht wer-

municatie en verslaglegging.

ken is om ligduur te reduceren, onge-

Nadat het project ‘Ontslaggericht wer-

plande heropnames te voorkomen en de

ken/Wel thuis’ succesvol was gebleken

Stap 1. Opname – vaststellen

coördinatie van nazorg na ontslag te

op de chirurgische verpleegafdeling is

nazorgbehoefte en formuleren

optimaliseren (Shepperd, 2010).

door de directie besloten deze werkwijze

ontslagdoelen

Ook in het Canisius-Wilhelmina Zie-

ziekenhuisbreed over alle verpleegafde-

Een vroegtijdige en gecoördineerde in-

kenhuis (CWZ) werden de bovenstaan-

lingen uit te rollen. De inhoudsdeskun-

ventarisatie en beoordeling van de zorg-

de knelpunten ervaren. In het CWZ

digen, deeluitmakend van de project-

behoeften bepaalt mede de effectiviteit

worden, evenals in veel andere zieken-

groep, hebben een projectaanpak

van het ontslagproces. Omdat de ver-

huizen, op veel afdelingen patiënten

gemaakt. Per afdeling is met de teamlei-

pleegkundige bij de anamnese een start

kortdurend opgenomen. In deze korte

ding en verantwoordelijke medisch spe-

maakt met het verzamelen van gegevens,

tijd wordt de patiënt gediagnosticeerd,

cialist de beginsituatie in kaart gebracht.

is deze eerste stap in het ontslagproces

op een operatie of onderzoek voorbe-

Zowel de knelpunten in de gemiddelde

essentieel. Bij electieve opnames vindt

reid, geopereerd en/of onderzocht en

ligduur als de knelpunten aangaande de

deze inventarisatie vaak al poliklinisch

vindt er veel informatieoverdracht

werkwijze van de verpleegkundige en de

plaats, voorafgaande aan de opname. Bij

plaats. Tot slot worden voorbereidingen

arts zijn geïnventariseerd. Vervolgens is

opname vindt controle op actualiteit,

getroffen voor het ontslag van de pati-

per afdeling een plan van aanpak en

aanvullingen en bijzonderheden plaats.

ënt uit het ziekenhuis wat een wezenlijk

scholing op maat ontwikkeld en zijn

onderdeel van het zorgproces is en

coaches beschikbaar gesteld ter onder-

In het CWZ was geen duidelijke visie

mede de kwaliteit van de zorg bepaalt.

steuning en ter bewaking van het proces.

over de structuur van het ontslagproces

Het afstemmen van wensen en behoef-

Iedere afdeling krijgt een training op

en ontbraken heldere kaders ten behoe-

ten van patiënt en de zorgverleners kon

maat aangeboden die is gericht op het

ve van het proces van gegevensverzame-

ook in het CWZ worden verbeterd. Om

eigen maken en toepassen van de princi-

te komen tot structurele verbeteringen

pes van ontslaggericht werken en speci-

in de ontslagplanning van de patiënt is

fieke afdelingsgebonden knelpunten. In-

het project ‘Ontslaggericht werken/Wel

formatie, bewustwording, instructie en

thuis’ gestart.

toepassing van het concept ontslaggericht

Ontslaggericht werken in 3 stappen

werken worden afgewisseld met aan-

Doel ontslaggericht werken

dacht voor implementatie en monitoring.

Het doel van het project is het realise-

Omdat van de verpleegkundige een me-

ren van een efficiënt en klantgericht

thodische werkwijze wordt verwacht, is

ontslagproces, dat de continuïteit van

een belangrijk onderdeel van de training

zorg waarborgt tijdens en na ontslag.

gebaseerd op ‘eigen patiëntencasuïstiek’.

Nevendoel is het verkorten van de lig-

De verpleegkundige doorloopt daarin de

duur en het bevorderen van de klinische

stappen van gegevens verzamelen, het

opnamecapaciteit (Shepperd, 2010).

vaststellen van (na)zorgproblemen, het

In samenwerking met de verpleegkundi-

bepalen van ontslagdoelen en planning

ge staf, het leerhuis, het transferpunt

van de interventies. Ook de medisch spe-

Ontslagplanning in het Canisius-Wilhelmina

zorg en de afdeling kwaliteit is een leer-

cialist is bij deze training uitgenodigd. De

Ziekenhuis Nijmegen.

56 |


tvz | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2011 nr. 6

12/9/2011 12:43:09 PM

nazorg bij de verschillende zorgaanbieders en voor de informatieverstrekking aan de verpleegkundige met betrekking tot de voortgang in het nazorgtraject. Stap 3. Ontslag – realiseren ontslag Het voordeel van het vaststellen van de Stappen in het ontslagproces waarvan de tijdsduur wordt bijgehouden door het transferpunt zorg.

vermoedelijke ontslagdatum door de arts en het tijdig regelen van de nazorg is dat

ling. Gezien het belang van de anamne-

wat er tijdens de opname moet gebeuren

snel duidelijk is welke ontslagdoelen

se voor het ontslagproces, is het

om de patiënt in een dusdanige conditie te

moeten worden bereikt en binnen welk

anamneseformulier aangepast.

krijgen dat deze met ontslag kan.

tijdskader. Omdat het nevendoel van dit

De 11 functionele patronen van Gordon

traject ook is gericht op het verbeteren

dienen als leidraad om het planmatig ver-

Om de nazorgbehoefte in kaart te bren-

van de doorstroming van patiënten is

zamelen en ordenen van gegevens te ver-

gen, te plannen, de voortgang te bewa-

een adequate aansluiting op nazorg van

beteren (Gordon, 2002). In de nieuwe an-

ken en de planning onderling over te

belang. Hiertoe zijn afspraken gemaakt

amnese verzamelt de verpleegkundige

dragen, is er een ‘checklist ontslag’ ont-

tussen het CWZ en de externe zorgaan-

niet alleen gegevens om de zorgvragen en

wikkeld die onderdeel is van het ver-

bieders in de regio.

zorgbehoefte in kaart te brengen, maar

pleegkundig dossier. Elke dienst neemt

krijgt tijdsplanning binnen het ontslagpro-

de verpleegkundige de lijst door om te

ces ook aandacht. Binnen 24 uur tot 48

bepalen welke items/onderdelen geregeld

uur na opname stelt de arts een voorlopi-

moeten worden en parafeert wat er ver-

ONTSLAGGERICHT WERKEN, WAT IS ER ANDERS?

ge ontslagdatum vast; de datum waarop

richt is. Op de checklist ontslag worden

- hanteren uitgebreid anamneseformu-

de medische behandeling van de patiënt

tevens de bijzonderheden vermeld die

lier bij opname patiënt, waarin meer

is afgerond. De verpleegkundige verza-

zijn besproken in het Nazorg Coördina-

aandacht is voor de thuissituatie en

melt tijdens de anamnese ook, samen met

tie Overleg (NCO). Voor verpleegkundi-

wat helpt bij het in kaart brengen van

patiënt en/of familie, gegevens over de

gen is op die manier eenvoudig na te

de bestaande en te verwachten zorg-

woon- en thuissituatie van de patiënt en

gaan of de patiënt volledig is geïnfor-

problemen;

legt dit vast in het anamneseformulier en

meerd en of alles geregeld is wat nodig is.

de checklist ontslag. Op basis van de in-

Vooral het aanvragen van nazorg was

moet gebeuren en wat de status is

ventarisatie tijdens de anamnese kan de

voor verpleegkundigen een tijdrovende

van deze activiteiten;

zorg worden gepland en kan worden in-

klus met veel verstoringen, onduidelijk-

geschat wat de mogelijke zorgbehoeften

heden en vertragingen. Door de aan-

werkwijze verpleegafdelingen CWZ

zijn na het ontslag. Een goede en volledi-

vraagprocedures voor nazorg te actuali-

vastgelegd;

ge anamnese vraagt om structuur en sys-

seren en de inzet van het ‘transferpunt

tematiek en is doelen ontslaggericht.

zorg’ te intensiveren, is de procesgang

afdeling transferpunt zorg, het ATC

in de transfer van patiënt naar huis en/of

(Apothekers Thuiszorg Coördinatie-

Stap 2. Behandeling – aanvragen

vervolgvoorziening versoepeld.

centrum);

nazorg en indiceren

Deze intensivering komt tot uitdrukking in

Op basis van inzicht in zorgproblemen kan

het NCO. Tijdens dit overleg wordt de ver-

zorg op verpleegafdeling, verbeteren

de verpleegkundige de zorg gericht plan-

pleegkundige ondersteund, begeleid en ge-

samenwerking met betrekking tot het

nen. Dit houdt in: toewerken naar de ver-

adviseerd door de transfermedewerker. De

aanvragen van nazorg ‘met- en zon-

wachte ontslagdatum, inschatten en tijdig

transfermedewerker is verder verantwoor-

der verblijf’.

regelen van de nodige nazorg en plannen

delijk voor het regelen en bemiddelen van



- registreren op checklist ontslag wat

- werken volgens procedure Ontslag,

- inzicht en afstemming op werkwijze

- afstemmen werkwijze transferpunt

| 57

12/9/2011 12:43:09 PM


de voorkeur. In dat geval zal het CWZ zich inspannen dat de patiënt tijdelijk in een ander verpleeghuis wordt opgenomen waardoor onnodig ziekenhuisverblijf wordt voorkomen. De patiënt maakt gebruik van een ‘overbruggingsplaats’ om de tijd te overbruggen tussen het ziekenhuis en het verpleeghuis van voorkeur. Deze tussenoplossing kan soms enkele weken, of maanden, duren. Echter, overplaatsing naar het verpleeghuis van eerste/tweede voorkeur, vindt alsnog plaats zodra er plek Figuur 1. Gemiddelde verpleegduur per patiënt in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen

is. Wanneer de wachttijd voor het huis van eerste voorkeur kort is, zal deze maatregel niet gebruikt worden, om meerdere transfers in korte tijd te voorkomen. - vaste afspraken over de zorg met meerdere zorgaanbieders Volgens afspraak staat de zorgaanbieder garant om aan een gewenste zorgvraag te voldoen. Patiënten kunnen na de indicatie snel naar huis. - afspraken over ketenzorg bij bepaalde patiëntencategorieën In deze ketenzorg wordt door verschillende zorgverleners, als schakels

Figuur 2. Gemiddeld aantal opnames per jaar in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen

in een hechte keten met elkaar samen gewerkt ten dienste van de patiënt.

De ontslagmedicatie en de medicatiegere-

coördinatie (is alles op de juiste plaats op

Met verpleeghuizen in de omgeving

lateerde hulpmiddelen, zoals infuus-, pijn-

de juiste tijd?) wordt door het ATC in

zijn vaste afspraken gemaakt over de

en voedingspompen en vernevelaars wor-

overleg met het transferpunt zorg uitge-

zorg inclusief revalidatie van patiën-

den verzorgd door het Apothekers

voerd. De verpleegafdeling wordt schrifte-

ten (zoals CVA, collumcare e.d.).

Thuiszorg Coördinatiecentrum (ATC).

lijk op de hoogte gebracht van wat er af-

Binnen het ziekenhuis is het ATC verant-

gesproken is met de diverse leveranciers.

Monitoring ontslagproces

woordelijk voor de farmaceutische zorg

Het transferpunt zorg heeft namens het

De stappen in het ontslagproces worden

bij ontslag. Dat betekent dat ontslagrecep-

CWZ een aantal afspraken met zorg-

gemonitord met behulp van de indicato-

ten worden gecontroleerd en gefaxt naar

aanbieders in de regio gemaakt, zoals:

ren, waarvan een aantal zijn opgenomen

de apotheek van keuze van de patiënt. In

- instellen van overbruggingsbedden

in de Business Balanced Score Card van

overleg met een thuiszorgorganisatie zijn

Als gevolg van wachtlijsten in de ver-

het CWZ:

standaardrecepten ontwikkeld voor de

pleeghuiszorg is het niet altijd mogelijk

- Het aantal verkeerde beddagen (zie

benodigde hulpmiddelen bij de meest

om de patiënt direct over te plaatsen

toelichting ‘efficiëntie van de ontslag-

gangbare toedieningswijzen. De logistieke

naar het verpleeghuis van eerste/twee-

planning’);

58 |



12/9/2011 12:43:10 PM

CASUS Anamnese Dhr. Peters is 82 jaar en wordt opgenomen in verband met decompensatio cordis. Dhr. is bekend met hypertensie, hartfalen en parkinsonisme. Dhr. woont samen met zijn vrouw in een aanleunwoning. Hij krijgt 2 keer dagelijks hulp van de thuiszorg bij ADL en inname van medicatie. Dhr. heeft 3 kinderen, deze zijn niet meer thuiswonend. Dhr. loopt met rollator, er sprake van afnemende mobiliteit, afnemende energie, hij is regelmatig duizelig, vooral wanner hij onverwacht opstaat. Dhr. heeft een slechte eetlust, is afgevallen in gewicht en heeft een SNAQ score van 4. Het geheugen is de laatste 2 jaar verminderd, vergeet wat 30 minuten geleden is gebeurd, raakt veel spullen kwijt. Denken en spreken is vertraagd, er is sprake van beginnende dementie. Piekert veel, angstaanvallen en nachtmerries ’s nachts. Er zijn spanningen in de thuissituatie, zorg valt echtgenote zwaar. Medisch gezien is het doel van de opname, het opheffen van de decompensatie. Bij dhr. wordt een infuus en urinekatheter ingebracht, er wordt gestart met furosemide en er wordt een vochtbalans bijgehouden. Aan het begin van de opname raakt dhr. verward en is vooral in de nacht onrustig. Hij ontwikkelt een delier.

Stap 1 Opname – vaststellen van de (na) zorgbehoeftes, formuleren ontslagdoelen en plannen van zorg Naar aanleiding van de anamnese worden de problemen op korte maar ook op langere termijn (na het ontslag uit het ziekenhuis) zichtbaar. Deze zorgbehoeften zijn van invloed op de ontslagplanning.

Toegenomen zorgbehoefte Toename zorgbehoefte door hartfalen, verminderde mobiliteit, geheugenstoornis en verwardheid. Afname algehele conditie Algemene conditie neemt af door slechte eetlust en vermoeidheid door hartfalen. Kans op vallen Verhoogd valrisico in verband met parkinsonisme en orthostatische hypertensie, ook risico op vallen als gevolg van behandeling decompensatio cordis (kans op RR¯, collaberen en hartritmestoornissen), tevens door loopdrang van patiënt Delier Verhoogde kans op delier in verband met verwardheid en angstgevoelens in combinatie met mogelijke dementie. Thuissituatie Echtgenote kan zorg niet meer aan

Ontslagdoelen • Delier is onder controle en oorzaken van delier zijn bekend (combinatie van decompensatio cordis, beginnende dementie) • Patiënt en familie zijn op de hoogte van de oorzaak van decompensatie / hartfalen en bijbehorende problematiek zoals overvulling/ondervulling, ondervoeding • Patiënt en familie zijn op de hoogte van leefregels, vocht- natriumbeperking m.b.t. hartfalen • Vochtbalans is in evenwicht, patiënt is gerecompenseerd • Diurese is na het verwijderen van de verblijfskatheter in orde • Smaak- en eetlust is weer op gang, inclusief start bijvoeding, ondersteuning en begeleiding van de maaltijden blijft noodzaak • Patiënt heeft een dag- en nachtritme, de onrust in de nacht is beperkt. • Patiënt kan kleine transfers maken, rekening houden met de orthostase, kan met rollator naar toilet (voorkomen vallen), begeleiding en ondersteuning blijft noodzakelijk. • Vervolgafspraak poli hartfalen op mogelijke dehydratie is gemaakt Op basis van de ontslagdoelen wordt de zorg gepland.



| 59

12/9/2011 12:43:10 PM


Stap 2 Aanvragen en indiceren van nazorg eventueel bijstellen ontslagdoelen Na de start van de opname wordt in een vroeg stadium bekeken of patiënt na behandeling in staat is weer terug te gaan naar de aanleunwoning met mogelijk uitbreiding van de thuiszorg. Ten behoeve van de ontslagplanning is inzicht nodig in gegevens, zoals grotendeels in de anamnese zijn verzameld: mobiliteit, toiletgang, intake, gewichtscontrole, zorgbehoefte, partner ja/nee, zo ja, gezond ja/nee, kinderen en eventuele mantelzorgmogelijkheden, continentie, medicatietoezicht op aanreiken/inname, cognitie. Tevens is helderheid gewenst of patiënt in staat is te alarmeren vanuit de woonsituatie, in verband mogelijkheden voor afroepbare zorg. Een aanvullend geriatrisch rapport is voor een juiste indicatie wenselijk. Ontslagdoelen worden eventueel bijgesteld.

• Tijdens het indicatieproces wordt eerst beoordeeld of de benodigde zorg in de thuissituatie gegeven kan worden met hulp van partner en familie. Deze verwachting is niet reëel, mede door de afnemende gezondheidssituatie, mobiliteit en cognitieve vermogens, zoals ook wordt bevestigd in het geriatrische rapport en de gesprekken die zijn gevoerd met partner en kinderen. • Vervolgens wordt beoordeeld of er sprake is van onplanbare zorg, die mogelijk op afroep kan worden gegeven. Echter dit is bij dhr. Peters is niet afdoende als gevolg het valrisico en het afnemende geheugen. • Aanvraag wordt ingediend, indicatie volgt daarna. • Dhr komt in aanmerking voor 24 uurs zorg- en toezicht. Omdat de partner en kinderen deze zorg niet kunnen bieden, wordt een indicatie afgegeven voor verblijf, met zorgzwaartepakket ZZP3. ZZP3 wil zeggen wonen in een veilige omgeving met intensieve dagelijkse verzorging en begeleiding door een zorginstelling. (Gemiddeld 11 uur zorg per week), tijdelijk voor 6 maanden. Datum van overdracht naar het betreffende woonzorgcentrum wordt gecommuniceerd met afdeling en familie.

Stap 3 Ontslag – realiseren van de ontslagdoelen en check op uitvoering afspraken rondom het ontslag Nu duidelijk is waar patiënt na het ontslag uit het ziekenhuis worden de ontslagdoelen nog eventueel bijgesteld. De medische ontslagdoelen zijn gericht op het bereiken van een conditionele stabiele situatie. Wat betreft de zorgdoelen, deze zijn gericht op het bereiken van gedeeltelijke zelfstandigheid, (volledige zelfstandigheid niet mogelijk). De ontslagdoelen worden geëvalueerd met patiënt, echtgenote en kinderen. Middels de checklist ontslag vindt daarnaast nog een check plaats op uitvoering van de afspraken rondom het ontslag.

- De efficiëntie van de ontslagplan-

verbetert de klinische opnamecapaci-

routinematig handelen volgend uit de

ning. Door het transferpunt zorg

teit. Het aantal opnames op een ver-

medische behandeling, wordt van de

wordt de tijdsfasering bijgehouden

pleegafdeling wordt maandelijks op

verpleegkundige een duidelijke visie op

tussen: opnamedatum en aanvraag

managementniveau besproken;

het eindresultaat verwacht. De ver-

nazorg, aanvraag nazorg en indicatie-

- De tevredenheid van de patiënt.

pleegkundige werkt hierin van meet af

stelling, indicatiestelling en ontslag-

Door middel van ontslaggesprekken

aan nauw samen met de patiënt en/of

datum (zie onderstaand schema). Op

en patiëntentevredenheidsmetingen

familie. Dit behelst naast het managen

basis van deze indicatoren worden de

worden de ervaringen met betrekking

van de verwachtingen bij de opname,

verkeerde beddagen geregistreerd en

tot nazorg geïnventariseerd en indien

ook het eindresultaat en de zaken die

kunnen positieve en negatieve trends

nodig processen bijgesteld.

de patiënt nog te wachten staan. Op

tijdig worden gesignaleerd en bijge-

basis van deskundigheid worden moge-

Tot slot

lijkheden én grenzen aangegeven, syste-

Met ontslaggericht werken richt de ver-

matisch en methodisch. Gedurende de

pleegkundige haar blik vanaf het mo-

opname handelt de verpleegkundige

- Het aantal opgenomen patiënten.

ment dat de patiënt binnenkomt óók op

methodisch en kan zij zich verantwoor-

Door een verbeterde doorstroming

de zorg ná ontslag. Dit vraagt een ande-

den over de inrichting van het zorgpro-

gaan patiënten eerder met ontslag en

re manier van denken. In plaats van

ces in relatie tot de ontslagdoelen. Op

stuurd; - De ligduur van patiënten op een verpleegafdeling;

60 |



12/9/2011 12:43:10 PM

het moment dat de medische behande-

Duijnhouwer, E. & Mistiaen, P., (1999). Inhouds-

ling klaar is, is ook de (na)zorg in sa-

validering van de postontslag problemenvra-

menwerking met het transferpunt zorg

genlijst door kwalitatief onderzoek bij oude-

zodanig geregeld dat de patiënt, binnen de gestelde doelen, veilig het ziekenhuis kan verlaten en andere zorgaanbieders de zorg kunnen continueren. Het meetbaar en zichtbaar maken van het

ren. Verpleegkunde 14, (2), 76-84. Gordon, M. (2002). Verpleegkundige Diagnostiek: Proces en Toepassing. Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen. Grummels, J. & Veldman, F. (2003). Ontslagpro-

with post-discharge problems. Journal of Advanced Nursing 30, (5), 1050-1056. Mistiaen, P., & Duijnhouwer, E., (2001). Ontslagzorg kan veel problemen na het ontslag uit het ziekenhuis voorkomen: met zorg ontslagen. TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2, 56-58. Mistiaen P, Francke A.L., Poot E. (2007) Interven-

effect van gestructureerd ontslaggericht

cedure, literatuurstudie naar de verpleegkundi-

tions aimed at reducing problems in adult

werken op de ligduur, de voelbare re-

ge ontslagprocedure van klinische patiënten in

patients discharged from hospital to home: a

ductie van onnodig wachten tot nazorg

een algemeen ziekenhuis. HAN. Niet gepubli-

systematic meta-review. BMC Health Serv Res.

geregeld is, en de toename van patiënt-

ceerd.

2007 Apr 4; 7: 47.

tevredenheid hebben ervoor gezorgd

Janssen, R., Timmermans, C., & Nelissen, P.

Mistiaen P, Poot E. (2008). Telephone follow-up,

dat de motivatie om ontslaggericht te

(2003). Onderzoeksverslag patiëntentevre-

initiated by a hospital-based health professio-

werken is toegenomen bij de verpleeg-

denheid op verpleegafdelingen B12 en B14

nal, for postdischarge problems in patients

kundigen.

interne geneeskunde. CWZ rapport. Niet gepu-

discharged from hospital to home. Cochrane

Om de kwaliteit en afstemming van de nazorg te monitoren en continu te kun-

bliceerd. Klaren, A.D., Leussink, M.C.A.M., Courtens,

nen verbeteren en om in te kunnen

A.M. & Hollands, L. (2000). Kwaliteit van zorg

spelen op mogelijke problemen en

gedurende de ontslagfase. Verpleegkunde

vragen van patiënten na ontslag, zijn

15, (1), 4-17.

inmiddels ook enkele telefonische na-

Lensink, M. & Derven, R., van (1998). Patiënttoe-

Database of Systematic Reviews 2006, Issue 4. Art. No.: CD004510. DOI:10.1002/14651858. CD004510.pub3, copyright 2008. Peters, P., Fleuren, M. & Wijkel, D. (1997). The quality of the discharge planning process, the effect of a liaison nurse. International Journal

zorginitiatieven opgestart (Mistiaen

wijzing krijgt optimaal vorm: ontslagplanning

for Quality in Health Care 9, (4), 283-288.

e.a., 2008).

als onderdeel van de zorg. TvZ Tijdschrift voor

Shepperd, S., McClaran, J., Phillips, C.O. et al.

verpleegkundigen 4, 114-118.

Conclusie

McKenna, H., Keeney, S., Glenn, A. & Gordon,

Door ontslaggericht werken is enerzijds

P.(2000). Discharge planning: an exploratory

het ontslagproces in het CWZ efficiën-

study. Journal of Clinical Nursing 9, (4),

ter en klantgerichter geworden en wordt

594-601.

(2010). Discharge planning from hospital to home. Cochrane Database syst rev: 2010 Jan (20) 1: CD000313. Walle, B., van de & Kruijswijk, J. (2003, maart). De verpleegkundige als ontslagmanager: Lite-

anderzijds de continuïteit van zorg

Mistiaen, P., Duijnhouwer, E., Prins-Hoekstra, A.,

tijdens en na ontslag gewaarborgd.

Ros, W. & Blaylock, A. (1999). Predictive validi-

ontslagfase en de mogelijke oplossingen.

Patiënten gaan eerder met de juiste na-

ty of the BRASS index in screening patients

Oncologica, 32-36.

ratuuronderzoek naar problemen tijdens de

zorg met ontslag. De ligduur is verkort en de klinische opnamecapaciteit van

SAMENVATTING

het CWZ is vergroot. Ontslaggericht werken levert winst op voor de patiënt

• Patiënten blijken niet tevreden over het ontslagproces in de algemene ziekenhuizen.

en voor het ziekenhuis. ■

• Verpleegkundigen hebben bovendien weinig inzicht in de behoeften van patiënten na ontslag. • Om te komen tot structurele verbeteringen in het ontslagproces van de patiënt is in het Ca-

Referenties

nisius-Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen het project ‘Ontslaggericht werken/Wel thuis’ gestart.

Consumentenbond, Afdeling onderzoek (2002).

• Door ontslaggericht werken is enerzijds het ontslagproces in het CWZ efficiënter en meer

Ziekenhuis vergelijkingssysteem: Een vergelij-

klantgericht geworden en wordt anderzijds de continuïteit van zorg tijdens en na ontslag

king van ziekenhuizen in Nederland. Landelijk patiëntentevredenheidsonderzoek. Consumen-

gewaarborgd. • De ligduur van patiënten is verkort en de klinische opnamecapaciteit van het CWZ is vergroot.

tengids (juli).



| 61

12/9/2011 12:43:10 PM

Ontslaggericht werken: winst voor patiënt en ziekenhuis

Recommend Documents