ontmoetingen jaargang 5 nr. 4 oktober 2011
3-maandelijks magazine Société Générale Private Banking in België
Patrimoniale kredieten Musée Magritte Museum Schitterende exclusiviteit bij juwelier Jochen Leën Gouden opportuniteiten De versoepeling van het bankgeheim Foto: Steven Vandeputte
advertentie
V R A N K E N P O M M E R Y B E N E L U X - T E L : 0 0 3 2 2 217 5 9 17 - F A X : 0 0 3 2 2 218 7 3 2 2 M isbruik
van alcohol schaadt de gezondheid .
G ebruik
met mate .
ontmoetingen
Geachte lezer, Hoewel de zomer traditioneel uit kalmere beursmaanden bestaat, was dit dit jaar allerminst het geval. De financiële markten leden duidelijk onder de nervositeit, soms zelf gedreven door onjuiste informatie. Een fictief verhaal werd door twee Britse journalisten voor waar aangenomen en bracht een geruchtenmolen op gang die niet alleen zeer schadelijk was voor de Groep Société Générale in het bijzonder, maar eveneens voor de beursmarkt in het algemeen. We betreuren ten zeerste de gevolgen van dit verhaal en wensen nogmaals met klem te ontkennen dat de Groep problemen ondervindt. Het gebrek aan professionalisme vanwege de pers in dit hele verhaal staat dan ook in schril contrast met onze eigen waarden.
CORPORATE 4 Patrimoniale kredieten bij Société Générale Private Banking Strategie 6 De schuldencrisis: politici zijn aan zet
In deze editie stellen we u graag onze dienst patrimoniale kredieten aan u voor. In overleg met de private banker zorgt de afdeling Patrimoniale Kredieten voor een gepersonaliseerde behandeling van de kredietdossiers.
KUNSTMARKT 12 Gregory Ryan Musée Magritte Museum
We behandelen in dit nummer twee kunstonderwerpen. Eerst gaan we dieper in op het project “The Ephemeral in the Eternal” van Gregory Ryan. Deze Amerikaanse beeldhouwer werkt onder het mecenaat van de Groep Société Générale en werkt momenteel aan een project waarbij hij afdrukken van flora en fauna in brons maakt om op die manier de vergankelijkheid ervan te vereeuwigen. Verder richten we onze aandacht op het Musée Magritte Museum in Brussel dat sinds meer dan twee jaar een van Belgiës grootste kunstenaars de verdiende aandacht geeft.
TRENDS 16 Schitterende exclusiviteit bij juwelier Jochen Leën
Jeroen Vandamme, Product Specialist, geeft meer duiding over de mogelijkheden rond beleggingen in goud en in goudmijnaandelen.
Tactiek 8 Beleggingsformules in fondsen
PRODUCTEN 18 Gouden opportuniteiten PATRIMONIUM 20 De versoepeling van het bankgeheim On the field 22 Lions Historic Zoute Night
Er komt nog meer goud aan bod in deze editie: juwelier Jochen Leën vertelt over zijn passie waarvan hij zijn beroep heeft gemaakt. Ons departement Patrimoniaal Advies geeft toelichting over een actueel onderwerp, namelijk de versoepeling van het bankgeheim. De fiscus kan voortaan gemakkelijker een bankonderzoek uitvoeren en dit is van belang voor iedere belastingplichtige. We wensen u veel leesgenot.
Jan De Coninck Voorzitter van het Directiecomité SGPB ontmoetingen 3
CORPORATE
Patrimoniale kredieten bij Société Générale Private Banking België
Sinds een aantal jaren beschikt Société Générale Private Banking België over een afdeling Patrimoniale Kredieten. Dit departement werd opgericht om in te spelen op de vraag van het cliënteel naar kredieten. Door de oprichting van een specifieke dienst die elke kredietaanvraag adviseert, differentiëren wij ons ten opzichte van andere banken. Dit resulteert in een gepersonaliseerde en snelle behandeling van elk kredietdossier door experten terzake. De medewerkers van het departement Patrimoniale Kredieten helpen samen met de Private Banker bij de uitbouw van de strategie die het best uw belangen dient op korte en op lange termijn. Hierbij is er een perfecte wisselwerking tussen de private banker enerzijds en de afdeling patrimoniale kredieten anderzijds waarbij de private banker het centrale aanspreekpunt blijft. Deze aanpak maakt het mogelijk om samen verschillende kredietstructuren te evalueren. Wij werken aan kredietoplossingen waarbij uw behoeftes centraal staan. Financieringen spelen immers een belangrijke rol in de architectuur van uw (familiaal) vermogen. Vermogensbegeleiding houdt ook in dat we helpen als u een krediet wil aangaan voor een specifiek doel. Dit kan in het kader van een aankoop, optimaliseren van uw portefeuille,… Patrimoniale kredieten kunnen eveneens gebruikt worden in het kader van successieplanning. Patrimoniale kredieten worden zowel toegekend aan natuurlijke personen, burgerlijke maatschappen als aan rechtspersonen (bijvoorbeeld een patrimoniumvennootschap) en bieden de mogelijkheid wijzigingen aan te brengen in uw vermogensstructuur. De kredieten die door Société Générale Private Banking worden verstrekt, zijn meestal gewaarborgd door een verpande effectenportefeuille. Dit betekent niet dat deze portefeuille onverhandelbaar wordt. Transacties op deze portefeuille blijven mogelijk binnen de afgesproken grenzen. Ook andere zekerheden komen als onderpand voor een krediet in aanmerking. Eventueel wordt een hypotheek genomen en/of een hypothecaire volmacht ondertekend. Ook een afstand van begunstiging van de levensverzekering kan deel uitmaken van het onderpand. Een combinatie van verschillende zekerheden behoort uiteraard ook tot de mogelijkheden. De meest voorkomende kredietvorm is de thesauriereserve. Hierbij bepaalt u zelf wanneer en hoeveel er opgenomen wordt en dit binnen een vooraf vastgelegde limiet. Er worden enkel interesten betaald in functie van het opgenomen bedrag en de duur van de opname. Nemen we als voorbeeld een gepensioneerd echtpaar woonachtig in de regio Antwerpen. Zij zien een prachtig nieuwbouwappartement en beslissen dit aan te kopen. Hun huidige woning is immers veel te ruim geworden. Aangezien de aankoopprijs van het appartement vrij snel moet worden betaald en hun huidige woning nog te koop moet worden gesteld, vragen zij een thesauriereserve (overbruggingskrediet) aan in afwachting van de verkoop. Als onderpand wordt de bestaande portefeuille van het echtpaar verpand. Dit heeft als voordeel dat deze portefeuille niet op korte termijn moet worden geliquideerd en er nog steeds een rendement op deze portefeuille wordt gegenereerd. De dure kosten van een hypothecaire inschrijving worden eveneens vermeden. Bovendien kan dit krediet op elk moment (in functie van de datum van verkoop) worden terugbetaald zonder bijkomende kosten. In het kader van de successieplanning kan een gesplitste aankoop van een onroerend goed (naakte eigendom – vruchtgebruik) in combinatie met een handgift aan de kinderen een interessante optie zijn. De ouders kopen het vruchtgebruik en de kinderen de naakte eigendom. De handgift aan de kinderen wordt gefinancierd met een krediet. De kinderen kopen voor dit bedrag de naakte eigendom. De aankoop van het vruchtgebruik wordt tevens gefinancierd met een krediet. Voor beide kredieten 4 SGPB ontmoetingen
wordt een beleggingsportefeuille in pand gegeven. Het voordeel van deze constructie is dat er wordt geanticipeerd op de successieplanning en de portefeuille intact wordt behouden. Met beleggingskredieten kan u inspelen op marktomstandigheden en beursopportuniteiten. Dit is een krediet waarbij u als belegger transacties kan verrichten op één of meer financiële instrumenten. Op deze manier kan u een hefboomeffect aan uw portefeuille toevoegen en het rendement verhogen. Hierbij dienen wel een aantal wettelijke beperkingen in acht genomen te worden. Zo is het voor de bank verboden in de overeenkomst te bedingen om de titels aangekocht via het krediet te verpanden. Indien u een krediet wenst aan te gaan bij een andere financiële instelling, bijvoorbeeld in het buitenland, terwijl uw portefeuille bij Société Générale Private Banking is belegd, is het mogelijk een bankgarantie te stellen. Maar ook ingeval van de verkoop van een vennootschap kan de koper een garantie eisen ter afdekking van mogelijke risico’s n.a.v. de verkoop. Voor rechtspersonen zijn ‘straight loans’ een veel gekozen kredietvorm. Hierbij wordt een activiteit gefinancierd op basis van vaste voorschotten waarbij de duur (variërend van 1 maand tot maximum 12 maanden) bij aanvang van elk voorschot wordt gekozen. De rentevoet is gebaseerd op de euribor. Ook leningen op afbetaling en investeringskredieten maken deel uit van het kredietaanbod van Société Générale Private Banking. Deze kredietvormen worden op middellange of lange termijn toegekend, al dan niet met een vaste rentevoet. Vermogensbeheer, patrimoniaal advies en patrimoniale kredieten vormen belangrijke onderdelen van private banking. De patrimoniale kredieten verhouden zich dan ook steeds tot de andere 2 elementen. Kredieten zijn immers een essentieel onderdeel in het structureren en plannen van uw vermogen. Het kredietteam engageert zich dan ook om samen met u en uw Private Banker, uw specifieke vraag te onderzoeken en de gepaste kredietstructuur uit te werken.
Els Decouttere Senior Credit Officer Tom Dewulf Credit Officer SGPB ontmoetingen 5
sTRATEGIE
De schuldencrisis: politici zijn aan zet
De huidige malaise van de economie in de westerse wereld en de turbulentie op de financiële markten zijn het exponent van een ernstige vertrouwenscrisis. Het groeiende besef dat teveel schulden werden aangegaan en het ontbreken van politiek leiderschap en eensgezindheid over de aanpak van het probleem zijn hiervoor verantwoordelijk. Het zal in de toekomst duidelijker worden dat de huidige schuldencrisis niet het gevolg is van de wereldwijde financiële crisis van 2008 . De recessie die op de financiële crisis volgde heeft wel de confrontatie met de toekomstige begrotingstekorten versneld. Deze tekorten hebben hun oorsprong in de uitbouw van de “verzorgingsstaat” die model staat voor veel westerse democratieën. De naoorlogse “babyboom” generatie heeft met de hulp van haar vele belangen organisaties en de door haar verkozen politici de toekomst gehypothekeerd. Alleen al de kost van de toekomstige pensioenen - waarvoor in de meeste landen geen of onvoldoende voorzieningen zijn gemaakt - zal gedurende tientallen jaren verantwoordelijk zijn voor nooit geziene begrotingstekorten in vredestijd. De volgende financiële crisis is voorspelbaar. Zonder een politiek mirakel zal het faillissement van een soevereine staat de oorzaak voor het debacle zijn. Wat indien een land als Spanje, Italië of Groot-Brittannië haar schulden niet meer kan honoreren? Wie of welke instantie is sterk genoeg om een reddingsboei te werpen? Dit is niet langer een vraag over welke monetaire politiek moet gevoerd worden of over de rol van de centrale banken. Zij doen vandaag aan crisis management en tot nu toe met succes, maar meer kunnen zij niet doen. De bal ligt in het kamp van de politici. Zij zullen moeilijke en pijnlijke keuzes moeten maken. Hopelijk getuigen zij van visionair staatsmanschap en worden de lasten eerlijk verdeeld. Zo niet - en dat is onze vrees - zal dit leiden tot polarisatie en ernstige conflicten die onze democratie in gevaar kan brengen. De hamvraag voor investeerders is wanneer de financiële markt zich zal focussen op de lange termijn en het negatieve scenario zal beginnen verdisconteren. De evolutie van de rente in sommige Europese lidstaten - Spanje, Italië, Griekenland, Portugal - kan veelbetekenend zijn, maar is voorlopig nog geen bewijs dat de markt zich bewust is van de enormiteit van de toekomstige uitdagingen. Integendeel, de interestvoet die landen moeten betalen om te lenen, rekening houdend met het geschetste scenario, is abnormaal laag. Zowel in Japan, met een staatsschuld die hoger is dan 200% van het BBP, als in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië met historisch hoge begrotingstekorten en een oplopende staatsschuld, als in Duitsland met een pensioenstelsel zonder kapitaaldekking en een wankel banksysteem, zijn de obligaties historisch duur en de langetermijnrente dalend. Dat de markt ondanks dit sombere beeld toch koper blijft van staatsleningen kan verklaard worden door verschillende factoren: de groeiverwachtingen in de ontwikkelde economieën met hoge schuldgraad worden structureel naar beneden bijgesteld en de vrees voor deflatie stijgt doordat hoge
6 SGPB ontmoetingen
werkloosheid de lonen onder druk kunnen zetten; de centrale banken houden de kortetermijnrente op het minimumniveau zo lang als nodig; banken, pensioenfondsen en verzekeraars hebben weinig alternatieven om in te beleggen door nieuwe regelgeving; beleggers zijn de volatiliteit en de jarenlange ontwaarding van de aandelen moe en geven de voorkeur aan veilig gewaande vaste inkomensstromen uit staatsleningen. De situatie in de eurozone is specifiek omdat beleggers uit minder fortuinlijke landen zonder muntrisico kunnen investeren in diezelfde zone in staatspapier van een land met een betere solvabiliteit. Mijn verwachting is dat de bevolking van de westerse economieën slechts geleidelijk aan de ware omvang van de problemen zal inzien. In tussentijd zullen onder druk van de financiële markten stappen genomen worden in de goede richting maar onvoldoende om een ernstige crisis te vermijden, wie weet binnen enkele jaren. Maatregelen en wetgeving om de begrotingstekorten terug te dringen of te verbieden gaan in die richting, alsook het optrekken van de pensioengerechtigde leeftijd. Maar wie zal durven raken aan het reëel probleem, de verworven rechten zoals overdreven pensioenuitkeringen of genereuze geïndexeerde sociale uitkeringen?
Wat zijn de alternatieven voor een belegger in deze context? Voor een goed geïnformeerde en actieve belegger zal de kunst erin bestaan de opportuniteiten die een volatiele markt biedt, te grijpen. Aandelen, grondstoffen en ook obligaties van westerse landen zullen grote bokkensprongen maken. Verwacht overdrijvingen, zowel in de stijgingen als in de dalingen, en tracht hierop in te spelen. Verwacht verdere expansie in het Verre Oosten en technologische vooruitgang waardoor beleggen in bepaalde bedrijven zeer boeiend en winstgevend kan zijn. Wees echter zeer beducht voor schulden. In periodes van deflatie - en dit scenario is niet helemaal uit te sluiten - kan dit voor elk bedrijf (en land) dramatische gevolgen hebben, en omwille van de verwachte volatiliteit van de interestvoet kan herfinancieren een hachelijke onderneming worden. Voor de minder actieve belegger, die een stabiel inkomen wenst en niet op zoek is naar de grootste meerwaarde en zijn kapitaal wil beschermen tegen inflatie en deflatie raden we een gediversifieerde portefeuille aan in correct geprijsde multinationale bedrijven, met weinig of geen schuld, wereldwijd actief en een breed productengamma. De geschetste schuldproblematiek is op vandaag niet van toepassing op deze bedrijven met positieve cash-flow en aantrekkelijke dividenden. Het is de overheid van westerse landen die de schuld op zich heeft genomen. Staatsobligaties van een select aantal opkomende landen kunnen echter ook in aanmerking komen als langetermijninvestering. Door een hogere groeivoet zou ook de munt van deze landen op termijn moeten appreciëren tegenover die van de westerse wereld, wat een bijkomend argument is.
Peter Ampe Chief Investment Officer SGPB ontmoetingen 7
TACTIEK
Beleggingsformules in fondsen
Via beheer van fondsen kunt u genieten van het principe van open architectuur: uit meer dan 29.500 fondsen van meer dan 85 verschillende financiële instellingen worden de best presterende fondsen geselecteerd op basis van kwantitatieve en kwalitatieve criteria. Naargelang uw risicoprofiel kunt u kiezen uit vijf formules. Vier formules worden gedefinieerd door het onderliggende aandelenpercentage: Bonds (0% aandelen), Low (10-30% aandelen), Medium (30-70% aandelen) en High (80-100% aandelen). De vijfde formule (Alternative) bestaat uit fondsen die gebruik maken van alternatieve beheertechnieken. Aandelenfondsen Vertraging van de economische groei, verlaging kredietwaardigheid VS, onrust over de Europese overheidsschulden, … ; deze risico’s wogen zwaar op de aandelenmarkten die begin augustus met hoge volatiliteit op enkele dagen 10% tot 15% lager gingen. Begin augustus stapten we eventjes uit de bètagevoelige aandelen van opkomende landen en verlaagden aldus ons gewicht aandelen binnen de portefeuilles. De voorbije 3 jaar waren we geïnvesteerd in SGAM Japan CoreAlpha, een aandelenfonds met een tegendraadse beleggingsstijl dat investeert in Japanse hoogstaande, kwalitatieve bedrijven. Het fonds werd beheerd door Stephen Harker, een sterbeheerder die sinds het ontstaan van de CoreAlpha-strategie een indrukwekkend palmares heeft opgebouwd en daarvoor een AAA kreeg van Citywire. Deze beheerder is echter per 1 juni niet meer verantwoordelijk voor het beheer van het SGAM fonds. We hebben daarom dit fonds verkocht en ingeschreven op het fonds dat Harker nu zal beheren (GLG Japan CoreAlpha).
William (“Bill”) Gross was zich al langer van deze problematiek bewust en had sinds maart zijn blootstelling naar Amerikaans schatkistpapier volledig afgebouwd. We konden ons in deze visie vinden en we verkochten ook onze fondsen die blootstelling hadden naar dit papier. De dollars die vrijkwamen lieten we beheren door deze gerenommeerde Bill Gross, de enige beheerder die 3 maal de Morningstar award kreeg als “beste beheerder vastrentend”. Zijn vlaggenschipfonds Pimco Total Return Bond belegt tenminste tweederde van zijn activa in Amerikaanse obligaties (overheid of bedrijf) maar kan diversifiëren naar obligaties uit andere ontwikkelde landen, opkomende landen, high yield en converteerbare obligaties.
Obligatiefondsen Eind juni stopte de Federal Reserve zijn programma van “quantitative easing” (QE2) waarbij het 60% tot 70% van de nieuwe Amerikaanse schuld kocht. Deze aankopen hielden de obligatierente van dit land bijzonder laag waarbij de nominale rente allerminst de verwachte inflatie dekte. Na de discussie over de verhoging van het schuldplafond schrapte S&P de Verenigde Staten van de beperkte lijst van landen met de hoogste kredietwaardigheid (AAA). 8 SGPB ontmoetingen
Fund Universe Alternative Via het Lyxor-platform van “managed accounts” of beheerde rekeningen krijgen we geprivilegeerde toegang tot de beste hedge funds beheerders met duidelijkheid over hun posities en een van de beste liquiditeiten van de markt. We namen de voorbije maanden twee beheerders op in de formule Fund Universe Alternative.
Winton Capital Management behoort tot de drie grootste CTA’s wereldwijd. CTA’s zijn hedge fund strategieën die beroep doen op wiskundige modellen om marktinefficiënties op te sporen. Het fonds investeert via opties en futures in meer dan 100 verschillende markten waaronder aandelen, obligaties, deviezen, grondstoffen en energie. GLG is in België vooral bekend via mede-oprichter en landgenoot Pierre Lagrange. Dit huis beheert meer dan 23 miljard USD via ongeveer 40 fondsen. Wij investeerden in GLG European Opportunity. Dit fonds focust op megacap Europese aandelen via een long/short trading strategie en heeft daardoor een lage correlatie met de aandelenmarkt.
Gewicht activaklassen Zoals hierboven beschreven werd het aandelengewicht verder verlaagd van 20% naar 16,5% voor de defensieve portefeuilles (Fund Universe Low), voor de gemengde stijl (Fund Universe Medium) van 48,5% naar 40,5% en voor de aandelenportefeuille (Fund Universe High) van 85,5% naar 77%. Het gewicht obligatieleningen werd niet aangepast; 85% in Fund Universe Bonds, 61% Fund Universe Low, 37% Fund Universe Medium en 3,5% in Fund Universe High. We bouwden opportuniteitsliquiditeiten op om aan lagere niveaus opnieuw in de markt te stappen: 10,5% voor Fund Universe Bonds, 15% voor Fund Universe Low en Medium en 15,5% voor Fund Universe High.
Peter Bossaer Portfolio Manager SGPB ontmoetingen 9
KUNSTMARKT
Gregory Ryan Het vergankelijke in de eeuwigheid
Brons als bewaarmiddel Gregory Ryan is een Amerikaanse beeldhouwer die afstudeerde aan de Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts te Parijs. In de loop van de jaren heeft hij zijn eigen zeer specifieke artistieke lexicon ontwikkeld, waarbij hij bronzen afgietsels gebruikt om de complexe modellen weer te geven die hij in de natuur vindt. Al enkele jaren nu is hij bezig aan de ontwikkeling van een origineel project: “Het vergankelijke in de eeuwigheid”, een onuitwisbare catalogus in brons van soorten die met uitsterven zijn bedreigd en van eroderende landschappen van over de hele wereld.
Een origineel en uniek idee Wat een origineel en uniek idee van de Amerikaanse beeldhouwer Gregory Ryan. Het biedt ons een specifieke manier van kijken, de blik van de kunstenaar op de wereld, zijn scherpe waarneming van onze omgeving. Origineel ook, want op die manier wordt de beeldhouwer zelf ook ontdekker. Al vijftien jaar lang trekt hij de wereld rond, gefascineerd door de schoonheid, de rijkdom en de diversiteit van de verschillende soorten en texturen die hij terugvindt in de natuur. Zo identificeert, vangt en reproduceert hij de afdruk van oppervlakken: statische zoals de vleugel van een vlinder of de dikke huid van de olifant, of dynamische zoals het wateroppervlak dat hem fascineert omwille van het modulaire aspect. Het bijzondere aan het werk van de kunstenaar, misschien kan je het zelfs zijn magie noemen, bestaat erin dat hij het vluchtige, het vergankelijke, vereeuwigt in zijn uitzonderlijke artistieke uitingen: zijn monumentale bronzen werken die hij maakt aan de hand van afgietsels van met uitsterven bedreigde soorten en eroderende landschappen van over de hele wereld. De keuze van Gregory Ryan om brons te gebruiken is dan ook essentieel: het is onveranderlijk en garandeert de duurzaamheid van de werken, waardoor het vergankelijke en het eeuwige naast elkaar kunnen bestaan. Het project “Het vergankelijke in de eeuwigheid” waaraan hij momenteel werkt, is een ambitieus artistiek engagement waarin de kunstenaar tal van wetenschappelijke experts, biologen, zoölogen en andere wetenschappers om zich heen verzamelt… Met hun hulp inventariseert hij de dier- en plantensoorten die met uitsterven zijn bedreigd, en ze assisteren hem in zijn proces van het maken van een afdruk. Uit dit avontuur dat drie jaar duurt, van 2010 tot 2012, zal van de hand van de kunstenaar een geheel van beelden ontstaan waarvan de esthetische draagkracht een uitgelaten beschouwing zal vormen van de schoonheid van onze omgeving. De ambitie van het project? Het bewustzijn laten ontwaken aan de hand van deze gebeeldhouwde viering van de schoonheid van de natuur, en de kijker visueel laten meereizen dankzij
10 SGPB ontmoetingen
beelden uit alle hoeken van de wereld die verzameld worden op één enkele plaats. De ziel van het project? Een natuurlijke erfenis nalaten op artistieke wijze, door soorten die gedoemd zijn om van de aardbol te verdwijnen, voor altijd vast te leggen in metaal. Een menselijk én artistiek avontuur, uniek en uitzonderlijk! “Het vergankelijke in de eeuwigheid” zal in 2012 worden ingehuldigd en zal rondreizen in het kader van een internationale tentoonstelling. Gregory Ryan: “Sinds de plotselinge uitroeiing van de dinosauriërs 65 miljoen jaar geleden zijn er nooit eerder zo snel biologische soorten verdwenen als vandaag. Sommigen voorspellen dat tegen dit tempo twee derde van alle soorten levende wezens verdwenen zal zijn tegen het einde van deze eeuw. De uitzonderlijke rijkdom van de natuur maakt van onze biosfeer het grootste reservoir van kennis dat toegankelijk is voor de mens. Als de natuur een immense bibliotheek was waarbij de verschillende soorten de boeken waren, dan zou de mens beseffen dat de meeste van deze boeken geschreven zijn in talen die we nog nauwelijks zijn beginnen te ontcijferen. Beeld je ook eens in dat de tropische regenwouden de bibliotheek van Alexandrië zouden zijn, ten prooi aan de vlammen. Dan zou die al voor 55 % zijn verwoest. Bovendien werken we allemaal, passief en stilzwijgend, mee aan de verwoesting van die oude boeken, die verloren gaan in de rook en verdwijnen in de vlammen. Deze massale vernietiging gebeurt grotendeels verborgen, aangezien van de 30 miljoen bestaande soorten slechts 1,4 miljoen werden geïnventariseerd, en een nog lager aantal daarvan werkelijk werd bestudeerd. In een van de reeksen die ik voorstel, trachtten we in het brons
segmenten van het DNA te vangen van de plant die zelf ook in het brons gegoten zou worden. Dankzij recente technologische ontwikkelingen zou het in de toekomst mogelijk moeten zijn om dit DNA uit te vergroten, zodat over vele duizenden jaren de planten die nu met uitsterven bedreigd zijn, opnieuw tot leven kunnen worden gewekt. Dat is waarom de eeuwige schoonheid van brons voor mij zoveel meer is dan een puur esthetische keuze. Deze legering verandert niet, is ook op een geologische tijdschaal duurzaam en stelt me dan ook in staat dingen te bewaren die zo delicaat zijn als een vlinder, zo poëtisch als de vleugel van een albatros, of zo vluchtig als een zeldzame orchidee. “Het vergankelijke in de eeuwigheid” is een poging om zo veel mogelijk natuurlijke schoonheden uit onze wereld te bewaren door een soort van “tastbare bibliotheek van het leven” te creëren, met bronzen afdrukken van met uitsterven bedreigde soorten. Deze poging streeft er niet alleen naar ons natuurlijke patrimonium te behouden, maar wil ons ook bewustmaken van het gevaar dat een groot deel van onze natuur momenteel loopt”.
Kunst en duurzame ontwikkeling Van de mens uit de steentijd, die in de rotsen vormen van dieren uithakte, tot de foto’s van NASA van een supernova in een ver sterrenstelsel gemaakt met behulp van de Hubble-telescoop: kunstenaars hebben zich al van in de donkerste tijden laten inspireren door de natuur. De rol van de kunstenaar is ons een helder en waarachtig beeld te geven van de realiteit om ons heen, de essentie van de wereld te distilleren en ons een landschap te onthullen dat ons nog onbekend is. Kunst en wetenschap zijn onlosmakelijk verbonden door een gemeenschappelijk project: het onthullen van de mysteries van de wereld en het universum. Van het satellietbeeld van het gat in de ozonlaag boven Antarctica tot de elementaire deeltjes van het leven gezien door de elektronenmicroscoop: de mens is zich nooit eerder zo bewust geweest van de wereld waarin hij leeft, en is er nooit eerder zo mee in harmonie geweest. In de jaren ’60 en ’70, toen de Pop Art de artistieke wereld in Amerika domineerde en het de consument verheerlijkte in een wereld van ogenschijnlijk onuitputtelijke bronnen, zag een andere kunststroming het licht in Europa: Arte Povera, een term uitgevonden door de kunstcriticus Germano Celant aan het einde van de jaren ’60. “Onze cultuur, zei hij, heeft twee manieren van denken van elkaar gescheiden: die van het menselijke wezen en die van de natuur. Ik denk niet dat een zo duidelijk onderscheid mogelijk is.” Vandaag is onze hedendaagse maatschappij zich sterker bewust van de kwetsbaarheid van het milieu, vergeleken met de wereld die de Campbell-soepblikken van Warhol zag ontstaan. Deze kunstvorm die het daglicht zag aan het einde van de jaren ’60 liet zich vaak inspireren door de natuur en gebruikte de natuur
SGPB ontmoetingen 11
KUNSTMARKT
als materiaal. De werken van kunstenaars als Giuseppe Penone, Richard Long en Herman de Vries getuigen hiervan en krijgen nu nog meer betekenis doordat ze ons collectieve bewustzijn langzaam hebben helpen transformeren. De delicate collages van bladeren van Herman de Vries vormen een soort van herbarium en verraden zijn verleden als botanicus, 18 jaar lang. Hij geeft de natuurvoorwerpen een kans te ademen en zichzelf uit te drukken. Diezelfde goedgunstigheid en poëzie vinden we ook terug in de fijngevoeligheid van Giuseppe Penone, die het ritme van de natuur bestudeert en werkt met natuurlijke materialen, vaak bomen, wiens evolutie in de tijd hij verkent. In de serie “Repeating the forest” beeldhouwt hij een jonge boom uit een gigantisch blok hout, waarmee hij het leven van de boom in de tijd wil vertellen. Richard Long, tot slot, is een beeldhouwer die werkt met materialen als hout, steen en modder, die hij verzamelt tijdens zijn talloze reizen over de hele wereld. Hij verzamelt of laat subtiele sporen van zijn doorgang na in het landschap door archetypische vormen te gebruiken zoals een cirkel, een lijn, een stenenkring of een berg takken. De kunst evolueert continu naarmate de maatschappij zijn onstuitbare gang vervolgt. Net zoals bij wetenschappelijke ontdekkingen maakt ook de kunst grote sprongen voorwaarts, en de maatschappij in zijn geheel evolueert op zijn beurt mee. De wetenschap heeft onweerlegbaar de gevaren bewezen die onze planeet loopt. De schranderheid - of de hebzucht hebben nieuwe economische activiteiten doen ontstaan rond de thema’s die verbonden zijn met de bescherming van het milieu, hernieuwbare energie en duurzame ontwikkeling. Onze vuilbakken worden steeds groener en glas wordt gerecycleerd. Daarnaast vertegenwoordigen ook de architectuur en het design twee terreinen die verkend kunnen worden op dit vlak, en die misschien beter zichtbaar zijn voor het grote publiek. Jean Nouvel (project van de Tour Signal in La Défense, Parijs) en Norman Foster (30th Mary Axe in Londen, 2004) integreerden de milieudimensie in hun creaties. Het Centre Pompidou dat in mei 2010 in Metz werd ingehuldigd, werd ontworpen door Shigeru Ban, die beschouwd wordt als een van de meest ecologische architecten. In zijn ontwerp voor Metz wilde hij de impact op het milieu zo veel mogelijk beperken door gerecycleerde materialen te gebruiken. In al zijn creaties streeft hij ernaar het warmteverlies te beperken en zo veel mogelijk gebruik te maken van natuurlijk licht. Dat is met name het geval in het “Nomadic museum” van de fotograaf Gregory Colbert: de structuur werd gemaakt uit gerecycleerde containers en papieren buizen die op een dag op hun beurt zullen kunnen worden gerecycleerd.
12 SGPB ontmoetingen
Delen, bewaren, overdragen “Toen Gregory Ryan ons zijn project kwam voorstellen, waren we onmiddellijk overtuigd van dit uitzonderlijke plan. “Het vergankelijke in de eeuwigheid” is een formidabel avontuur van de mens, dat duidelijk past in het engagement dat Société Générale sinds vele jaren neemt in de hedendaagse kunst en op het vlak van sociale en ecologische verantwoordelijkheid. Al meer dan 15 jaar bouwt de groep aan een collectie moderne en hedendaagse kunst van belang, en positioneert ze zich als een van de meest dynamische spelers op het gebied van het artistieke mecenaat in Frankrijk. In die geest ondersteunt Société Générale Private Banking al vele jaren hedendaagse kunstenaars via verschillende initiatieven. “Het vergankelijke in de eeuwigheid” is bovendien ook een ambitieus project, dat zich uitstrekt over de hele planeet en dat tot doel heeft de schoonheid van de natuur te onthullen en te bewaren aan de hand van monumentale beelden in brons, waardoor ons natuurerfgoed overgedragen kan worden aan de toekomstige generaties. De bewustwording van de kwetsbaarheid van onze omgeving is een fundamentele waarde van het project, en ligt ook in de lijn van een van de sterke engagementen van de groep: duurzame ontwikkeling. Drie jaar lang, van 2010 tot 2012, zal Société Générale Private Banking Gregory Ryan begeleiden, opdat hij dit artistieke en verantwoorde avontuur goed kan uitvoeren. Door Het vergankelijke in de eeuwigheid te ondersteunen, willen we ons steentje bijdragen aan het behoud van ons natuurlijke erfgoed, en aan de garantie dat we dat ook kunnen doorgeven aan onze kinderen: deze waarden zijn een echo van ons beroep van privébankier en motiveren ons engagement ten opzichte van Gregory Ryan.” Daniel Truchi, Directeur van Société Générale Private Banking
Tot slot is design momenteel misschien wel het artistieke domein dat zich het meest bezighoudt met duurzame ontwikkeling. De impact op het milieu kan op talloze manieren worden ingeperkt: via de levenscyclus van de producten, de controle van de productie- en transportmiddelen, de keuze van de materialen, de productieplaats en de impact van het voorwerp op het milieu. Designer Philippe Starck werkt al vele jaren aan een concept dat de principes van duurzame ontwikkeling omsluit. Hij gaat ervan uit dat als een voorwerp perfect is, dit zijn duurzaamheid garandeert: het perfecte voorwerp is modebestendig en gaat langer mee. Het project “Het vergankelijke in de eeuwigheid” is een poging om ons bewust te maken van de kwetsbaarheid van onze omgeving, van de snelheid waarmee de rijkdommen van ons natuurlijke erfgoed verdwijnen. We komen op een belangrijk punt in de geschiedenis van onze planeet, een moment waarop de overleving van ontelbare soorten zal afhangen van ons gedrag, dat in de loop van de volgende decennia hun lot zal bezegelen.
SGPB ontmoetingen 13
KUNSTMARKT
© Charly Herscovici, met zijn vriendelijke toestemming - c/o SABAM - ADAGP, 2011
Musée Magritte Museum: een niet te missen culturele afspraak
De terugkeer, 1940, olie op doek, 50 X 65 cm
De Belg René Magritte behoort tot de 10 beroemdste schilders ter wereld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een museum zijn leven, denken en werk eert. Met het Musée Magritte Museum, dat in 2009 zijn deuren opende, kreeg Brussel er een nieuwe culturele en toeristische trekpleister bij. René Magritte (1868-1967), schilder, tekenaar, etser, beeldhouwer, fotograaf en cineast, is een van de belangrijkste kunstenaars van de surrealistische beweging. Hij wordt als de grootste Belgische schilder van de 20ste eeuw beschouwd. Het Musée Magritte Museum brengt een verdiende hulde aan deze kunstenaar die het grootste gedeelte van zijn leven in Brussel woonde. Het museum wil echter geen traditioneel kunstmuseum zijn: “Het Musée Magritte Museum is een hedendaagse reflectie rond een thema dat ook literair is: de biografie”, vertelt Michel Draguet, directeur van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België bezitten samen met de Magritte Stichting ’s werelds meest opmerkelijke collectie van de kunstenaar. Er worden meer dan tweehonderd stuks bewaard, waaronder tal van meesterwerken (Het Rijk der Lichten (1954), De Terugkeer (1940), Sheherazade (1948), …). Verder komen er totaal uiteenlopende technieken en kunstvormen aan bod (schilderijen, tekeningen, gouaches, foto’s, beeldhouwwerken, voorwerpen, bioscoopfilms, affiches, 14 SGPB ontmoetingen
“In mijn werk vertrekt alles vanuit de zekerheid dat wij deel uitmaken van een raadselachtig universum.” René Magritte publicitaire werken, …), en de verschillende periodes in het leven van de kunstenaar worden uitvoerig behandeld.
De unieke verzameling is hoofdzakelijk afkomstig uit het legaat Irène Scutenaire-Hamoir, het legaat Georgette Magritte en aankopen van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, aangevuld met nooit eerder vertoonde bruiklenen van privéverzamelaars en schenkingen.
De collectie bevat alles wat Magritte in alle stadia van zijn leven heeft verwezenlijkt en is daardoor perfect representatief voor het werk, de denkwereld en het leven van de kunstenaar. Deze uitzonderlijk rijke verzameling onderscheidt zich van een andere referentiecollectie die in het bezit is van de Menil Foundation in Houston, waarmee de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België een partnerschap aangingen.
Het museum vond onderdak in het hotel Altenloh aan het Koningsplein. Dit gebouw werd grondig gerenoveerd en biedt nu een oppervlakte van meer dan 2.000 m2 op vijf verdiepingen waar de prachtige verzameling kunstwerken wordt tentoongesteld. De renovatie stond in het teken van duurzame ontwikkeling.
© Charly Herscovici, met zijn vriendelijke toestemming - c/o SABAM - ADAGP, 2011
Tweehonderd vijftig werken en archieven, voor het eerst in hun geheel vertoond, worden op verschillende chronologische en thematische leesniveaus met elkaar in verband gebracht. Het museum wil een ontmoetingsplaats zijn voor een uiteenlopend publiek en wil het oeuvre van Magritte toegankelijk maken voor alle bezoekers, ongeacht hun achtergrond, kennisniveau of verwachtingen. De modernste media worden ter beschikking van het publiek gesteld. De bezoeker kan archieven en nooit eerder gepubliceerde documenten raadplegen op een groot aantal schermen. De amateurfilms die Magritte draaide, worden in hun gedigitaliseerde versie geprojecteerd, net als beelden en archieffoto’s die ontmoetingen met de vrienden van Magritte doen herbeleven. Ondertussen bestaat het museum twee jaar en het succes blijft aanhouden. Ongeveer een miljoen bezoekers bewonderden reeds de collectie in het Musée Magritte Museum. Het museum zal in de toekomst nog vele andere werken van Magritte in bruikleen krijgen, waaronder een aantal werken die nog nooit eerder werden tentoongesteld in België. In maart 2012 zal een reeks kunstwerken, uitgeleend door een Londense privé-verzamelaar, worden tentoongesteld, waaronder: Het museum van één nacht (1927), Oog in oog met het gefluister (1927), Zonder titel (Hemel met biomorfische figuren en woorden) (1928) en De bekoringen van het landschap (1928).
Het rijk der lichten, 1954, olie op doek, 146-114 cm
M isbruik
van alcohol schaadt de gezondheid .
G ebruik
met mate .
SGPB ontmoetingen 15
trends
Schitterende exclusiviteit bij juwelier Jochen Leën
Juwelenontwerper worden is niet meteen een voor de hand liggende job voor een slagerszoon? Ik ben altijd al gepassioneerd geweest door vormen, kleuren en mensen. Als kind was tekenen bovendien mijn favoriete bezigheid. Het leuke daaraan is dat ik nog steeds mappen vol met tekeningen van toen heb. Dit leidde me dan ook heel bewust naar de studie Juweelontwerp en Goudsmederij in Antwerpen. Als enige niet afkomstig uit een juweliersfamilie was dit een zeer boeiende ervaring. Je hebt een andere vorm van nieuwsgierigheid ten opzichte van het vak. Doordat ik van thuis uit niet gebonden was aan een zaak kon ik vrij bewegen tussen verschillende juwelenbedrijven. Ik heb dan ook letterlijk op elke deur aangeklopt met de vraag of ik niet wat kon helpen in de weekends en tijdens vakantieperiodes. Achteraf bekeken bleek dit een groot voordeel te zijn. De mix van ervaring zorgde voor een constante drive en de nodige flexibiliteit die noodzakelijk is voor een juwelenbedrijf anno 2011.
U bent nu afgestudeerd sedert 2004, hoe ervaart u de evolutie van het opstarten van een bedrijf in de luxesector in crisistijd? Ik ben niet meteen begonnen met mijn eigen zaak. Tot 2008 heb ik binnen de juwelen - en diamantsector verscheidene functies uitgevoerd, van goudsmid, tot het maken van specifieke ontwerpen en de verkoop ervan voor juweliers. Mijn eigen bedrijf heb ik opgestart midden 2008. Erop terugkijkend maakte ik me tijdens dit proces weinig zorgen over de crisis, ik was te druk bezig met plannen. Tot 2010 werkte ik van thuis uit en vertrok wekelijks naar een andere stad voor een event of modeshow. Zo heb ik dat eerste jaar aan 43 beurzen meegedaan in België, Nederland, Duitsland en Spanje. Gekkenwerk maar uiteindelijk de beste manier om in een zo groot mogelijk gebied de juiste doelgroep persoonlijk aan te spreken. Iedereen die ik ontmoette, ontving binnen de week een handgeschreven brief met hun juweel van interesse in bijlage. Door deze beurzen evolueer je, en stap je van de ene uitdaging in de andere.
Wat houdt uw visie als juwelier in? Mijn focus tracht ik te leggen op een totaalervaring in maatwerk en streef hierbij naar een voor de klant zo aangenaam mogelijke benadering. Nauw contact met hen is dan ook zeer belangrijk. Een juweel kopen kan men overal, maar een tijdloos sieraad, perfect op maat gemaakt met de allerbeste materialen dat dan ook nog eens bij die persoon past... Daar doe ik het voor.
16 SGPB ontmoetingen
Dit is dan ook de voornaamste reden waarom ik liefst op afspraak werk. Als een nieuwe klant belt en hij woont 200 kilometer bij me vandaan dan ga ik ernaar toe of nodig ik hem uit in La Butte aux Bois. Dit creëert voor beide partijen een aangenaam gevoel.
Hoe bent u in La Butte aux Bois terechtgekomen? Tijdens evenementen om mijn juwelen te promoten kwam ik in La Butte aux Bois, voor de eerste expositie in mijn geboortedorp Lanaken. Ik was meteen gecharmeerd door het gebouw en de locatie. De omgeving is zeer rustgevend en werkt inspirerend, zodat ik steeds vaker op bezoek kwam. Na enige tijd had ik met de eigenaar gesproken om een vitrine te plaatsen in het hotel. Sinds februari 2010 telt dit door Relais & Chateaux bekroond hotel naast een exclusieve spa, gastronomisch restaurant en 42 luxueuze kamers ook mijn juwelenzaak waar ik zeer trots op ben. Klanten kunnen hier genieten van een heerlijk diner en gelijktijdig advies verkrijgen over juwelen, diamanten en edelstenen.
U verzamelt edelstenen. Kunt u daar iets meer over vertellen? Edelstenen zijn zeer fascinerend om mee te werken. Je kan kleurvariëteiten vinden waarmee je bijzondere producten kan brengen. Mijn favoriete edelstenen zijn morganiet en mandarijn granaat. Ik zoek altijd naar zeldzame kleuren. Onlangs zag ik een toermalijn in de meest donkere puur groene kleur die ik ooit gezien had. Ik heb hem meteen gekocht, maar tot vandaag nog geen concreet idee voor het uitwerken ervan. Deze toermalijn had intern chroom opgevangen wat hem intens groen maakt. Een andere edelsteen die momenteel in een juweel verwerkt wordt is een 12,20 karaat saffier in een zachte lavendelkleur, hiervoor heb ik een zeer massieve grijs gouden ring ontworpen en ik kijk er al enorm naar uit wanneer hij volledig afgewerkt zal zijn. Naast de kleur van de edelsteen is de keuze van de juiste legering zeer belangrijk. Dit heeft namelijk steeds een invloed op het leven in en rond het mineraal. Zo maken we legeringen in het geel, rosé, en rood goud. Als alternatief voor wit goud neem ik vaak platina. De hoofdreden is dat het niet voorzien moet worden van een rhodiumlaag en het kwalitatief beter is. Als exclusief alternatief heb ik een prachtige nieuwe grijs-gouden legering ontwikkeld. Gewoonweg fantastisch in combinatie met een intense kleur. Alle edelstenen worden steeds voorzien van een gemmologisch paspoort.
Uw juwelen zien er vaak heel vernieuwend uit, waar baseert u zich op bij het ontwerpen? Bij een creatie let ik er vooral op dat het een sieraad wordt dat ik zelf graag gedragen zie worden bij een vrouw. Dit zijn vaak pure vormen, stijlvol en elegant afgestemd op de klant. Of het resultaat nu tijdloos klassiek of avantgardistisch is, het volledige plaatje moet kloppen en het gewone overstijgen. Massieve vormen zie je vaak terugkomen in mijn ontwerpen. Het hele proces van een ontwerp tot het afgewerkte product kan je best beschouwen als miniature kunst, gemaakt om te dragen en om van te genieten. De kwaliteit van een juweel gaat verder dan enkel maar de uitstraling ervan, je moet deze als het ware ook voelen als je het in je handen houdt. De manier van afwerken zoals het polijsten en inwerken van de stenen hebben een grote invloed op het totaalbeeld evenals de keuze tussen het uithollen van een juweel of het massief verwerken ervan.
SGPB ontmoetingen 17
PRODUCTEN
Gouden opportuniteiten
De goudprijs veroverde de afgelopen maanden het ene record na het andere. Goud is dan ook als geen enkel andere belegging een indekking tegen het wegvallen van het vertrouwen in overheden. Want niet alleen de banken verkeren nu in crisis, de besmetting heeft zich ook vastgenesteld op de overheden. Goud geeft het signaal dat overheden de allergrootste moeite zullen hebben om hun exponentieel toenemende schulden ooit terug te betalen. Dat is de reden waarom de goudprijs steeg toen de Amerikaanse kredietrating werd verlaagd en toen de Griekse crisis oversloeg naar andere Europese landen. Wij denken dat de huidige hoge goudprijs op korte termijn kan standhouden en verwachten in het komende jaar nog een prijsstijging. Maar terwijl de goudprijs sinds begin dit jaar enorm gestegen is, blijven de prestaties van de goudmijnaandelen achter. Er is op lange termijn steeds een sterke correlatie geweest tussen de goudprijs en de indices van goudmijnaandelen, maar op sommige momenten treden er ook divergenties op. De voornaamste reden waarom de goudmijnaandelen niet zo goed presteren als het metaal zelf is de kosteninflatie. De energiekosten, de voornaamste grondstof om een mijn uit te baten, liepen sterk op en dat woog op de marges en de winsten. Maar de stijging van de goudprijs is de afgelopen maanden sterker dan de kosteninflatie geëvolueerd waardoor de goudmijnen binnenkort zeer positieve resultaten kunnen publiceren. We merken ook een toename van fusies en overnames binnen de sector wat een premie op de waarderingen kan veroorzaken. Vele goudmijnaandelen stonden verder onder druk door de appreciatie van de Zuid-Afrikaanse rand en de Australische en Canadese dollar. Daarenboven werden de goudmijnaandelen wat meegesleurd in de verkoopgolf op de algemene markten. Sommige hefboomfondsen hebben sinds begin dit jaar geprofiteerd van de stijging van de goudprijs maar zich ingedekt door het ‘shorten’ van goudmijnaandelen. Ook dit zorgde voor neerwaartse druk. Wanneer die hefboomfondsen hun indekking opheffen kan dit een verder positief effect hebben op de aandelenkoersen. In de crash van begin augustus wisten de goudmijnen zeer goed stand te houden, terwijl ze in de herfst van 2008 vaak even zware klappen kregen als de bankaandelen waarna een sterk herstel volgde. De goudmijnaandelen tonen de laatste tijd dus hun sterkte en de goudmijnindices noteren eind augustus dicht bij hun toppen. Als die technische weerstand doorbroken wordt, kunnen de goudmijnen als een van de weinige bedrijfssectoren ongehinderd naar nieuwe records doorbreken. De huidige onderwaardering van goudmijnaandelen is even groot als in de herfst van 2008 en in ons opzicht dus een opportuniteit. Veel goudmijnen hebben hun afdekking tegen de stijgende goudprijs
Historische prestatie van het fonds BlackRock World Gold (basis 100 in januari 2006)
18 SGPB ontmoetingen
trouwens gestopt waardoor ze in tegenstelling tot in het begin van de jaren 2000 meer zouden moeten profiteren van de stijging van het metaal. De verhoging van dividenden kan daarnaast ook meer beleggers naar de sector lokken die voorheen in ETF’s waren belegd. Uiteindelijk zien we ook dat analisten hun verwachtingen in positieve zin herzien. Euforische verwachtingen zijn momenteel allerminst ingeprijsd in de aandelenwaarderingen wat u normaal kan verwachten wanneer de goudprijs wereldwijd aandacht trekt. Maar toen de goudprijs piekte in januari 1980 hadden de goudmijnaandelen de stijging van het metaal ook niet goed gevolgd. Het was pas nadien, zelfs toen het metaal een prijsdaling kende, dat de goudmijnaandelen nog een jaar lang bleven doorstijgen. Onze aandelenanalisten hebben een positief advies op goudmijnaandelen waarbij de stijgende productiekost wordt tenietgedaan door de scherpere stijging van het metaal, op bedrijven die hun afdekkingspolitiek hebben gestopt en die grote goudreserves bezitten. Voorbeelden van kwaliteitsbedrijven die we verkiezen, zijn Barrick Gold en Goldcorp. Bij goudmijnaandelen is het echter ook van belang om te kiezen voor een goede spreiding omdat goudmijnbedrijven vaak gelokaliseerd zijn in exotische landen en hierdoor onderhevig zijn aan geopolitieke problemen. In sommige landen (Venezuela, Equador, Bolivië) steekt ook vaak het probleem van nationalisatie van goudmijnen de kop op. Om te vermijden dat u enkel belegd bent in een goudmijn in een land dat plots volatiele politieke ontwikkelingen kent of een goudmijn die getroffen wordt door milieuproblemen, is het nodig om voor een uitgebalanceerde beleggingsoplossing te opteren.
respect geniet voor het analyseren van goudaandelen. Met een vermogen van meer dan 8 miljard dollar onder beheer is het beleggingsfonds een van de grotere goudmijnfondsen ter wereld en de beheerder wordt uiteraard bijgestaan door een zeer ervaren groep van medebeheerders en analisten. Het fonds toont sinds aanvang zeer consistente prestaties en BlackRock is trouwens enorm gekend voor goede beleggingsfondsen in de grondstoffensector. De beheerder van het goudfonds heeft ook de mogelijkheid om in andere edelmetalen te beleggen. Momenteel is 80% van het fonds belegd in goudmijnaandelen. Bijna 15% van de portefeuille is ook geïnvesteerd in zilvermijnen en de rest in Zuid-Afrikaanse mijnen die platina produceren. Ons expertisecentrum in fondsenselectie is ervan overtuigd dat dit fonds een van de betere mogelijkheden biedt om in te spelen op de onderwaardering van de goudmijnaandelen. Voor veel beleggers die nog niet belegd waren in goud lijkt dit een uitgelezen kans om toch nog in deze stierenmarkt te stappen. Beleggers die reeds waren geïnvesteerd in fysiek goud kunnen opteren om deels winst te nemen op hun fysieke posities en toch in de sector belegd te blijven door te investeren in goudmijnenaandelen met aantrekkelijke waarderingen.
Een uitstekend beleggingsfonds om van de opportuniteiten in deze sector te profiteren is het BlackRock World Gold fonds. Het fonds wordt sinds 2002 beheerd door Evy Hambro die wereldwijd
Goudaandelen versus goudprijs
Jeroen Vandamme Product Specialist SGPB ontmoetingen 19
PATRIMONIUM
De versoepeling van het bankgeheim
Na hevige politieke debatten heeft het parlement uiteindelijk een wetsvoorstel goedgekeurd waarin het bankgeheim drastisch versoepeld werd om belastingfraude beter te kunnen bestrijden. Wanneer één of meer aanwijzingen van belastingontduiking voorhanden zijn of wanneer de fiscus zich voorneemt om de belastbare grondslag te bepalen op basis van tekenen en indiciën, is sinds 1 juli 2011 een bankonderzoek mogelijk. In deze bijdrage geven we u graag meer uitleg over de voorwaarden waaronder de toegang tot bankgegevens bij de vestiging van de belasting versoepeld werd. Bankgeheim Het Belgisch bankgeheim houdt in dat de fiscus niet gemachtigd is om inlichtingen in te zamelen in de rekeningen, boeken en documenten van financiële instellingen met het oog op het belasten van hun cliënten. Vóór 1 juli 2011 kon de fiscus enkel een bankonderzoek instellen wanneer het onderzoek van de financiële instelling concrete elementen aan het licht bracht die het bestaan of de voorbereiding van een mechanisme van belastingontduiking kon doen vermoeden. Enkel in dit geval kon de fiscus toch uit de rekeningen, boeken en documenten van de bank inlichtingen putten om het onderzoek te voltooien en de door de cliënt verschuldigde belasting te bepalen. Dit bankgeheim werd niet opgeheven maar werd wel aanzienlijk versoepeld. Merk op dat het bankgeheim in België geen strafrechtelijke dimensie kent in tegenstelling tot in Luxemburg en Zwitserland. Het Belgisch bankgeheim beperkt zich tot een burgerrechtelijke discretieen geheimhoudingsplicht van de banken ten aanzien van derden. Bovendien bestaat er geen bankgeheim in het kader van successierechten, registratierechten en BTW.
Voorwaarden Voortaan is een bankonderzoek ook mogelijk wanneer de fiscus beschikt over één of meer aanwijzingen van belastingontduiking of eenvoudigweg wanneer de fiscus de intentie heeft om de belastbare grondslag te bepalen overeenkomstig tekenen en indiciën. De raming van de belastbare grondslag wordt gedaan volgens tekenen en indiciën wanneer er een grote discrepantie bestaat tussen de gegoedheid of levensstandaard van de belastingplichtige en de door hem aangegeven inkomsten. In dit geval moet er zelfs geen aanwijzing van fraude bestaan. Wat de aanwijzingen van belastingontduiking betreft, kan gesteld worden dat deze niet bewezen moeten zijn maar dat deze ook niet mogen berusten op wilde of vage veronderstellingen. De aanwijzingen moeten voldoende geloofwaardigheid bezitten. De belastingontduiking moet echter niet concreet vastgesteld zijn, een vermoeden volstaat. Tot de aanwijzingen van belastingontduiking behoren het niet aangeven van een rekening in het buitenland, het niet aangeven van inkomsten, de vaststelling van zwartwerk, valse facturen, leveringen of prestaties zonder facturen, belangrijke onjuistheden in verschillende bestanddelen van een factuur, maar ook verschillen tussen facturen, offertes en bestelbonnen die niet verantwoord kunnen worden of zelfs een onverklaarbare toename van de winst in vergelijking met vorige jaren, het ontbreken van BTW-kwitanties, beroepsrekeningen die niet terug te vinden zijn in de boekhouding, verschillen tussen loonopgaven en geboekte lonen, het niet indienen van aangiftes, een negatieve kas enz. De lijst opgenomen in de parlementaire documenten is niet limitatief. Nieuwe inzichten, technieken en vaststellingen kunnen de lijst van de aanwijzingen van belastingontduiking verder aanvullen. 20 SGPB ontmoetingen
Het bankgeheim kan daarentegen niet opgeheven worden bij schrijf- of telfouten en andere materiële vergissingen, interpretatieproblemen, het te laat indienen van een aangifte, een aftrek zonder dat alle voorwaarden vervuld zijn, of het niet of onvoldoende toepassen van een aftrekbeperking, een laattijdige aangifte, loonfiches die niet correct zijn aangegeven, inkomsten aangegeven in de verkeerde rubriek, enz. Ook deze opsomming is slechts een richtlijn.
Procedure Alvorens het bankgeheim opgeheven wordt, moet de belastingplichtige eerst de kans krijgen om mee te werken aan het onderzoek en zelf de gevraagde bankgegevens te verstrekken. Pas als de belastingplichtige weigert mee te werken of bepaalde informatie weigert mee te delen, kan een bankonderzoek ingesteld worden. Hij wordt vooraf in kennis gesteld over het voornemen van de fiscus om een bankonderzoek in te stellen tenzij de rechten van de schatkist in gevaar zijn. Ter verduidelijking, de financiële instellingen zijn in het kader van de toegang tot bankgegevens voor fiscale doeleinden niet verplicht om spontaan of automatisch informatie over hun cliënten te verstrekken. Informatie wordt enkel op aanvraag verstrekt en enkel wanneer zij op één of meer concrete personen betrekking heeft. Hengelen naar informatie omtrent niet nader bepaalde belastingplichtigen blijft uitgesloten. De fiscus kan in principe alle instellingen aanspreken die onder het bankgeheim vallen, echter enkel voor inlichtingen die nuttig kunnen zijn om het bedrag van de belastbare inkomsten van de belastingplichtige te bepalen. Bijvoorbeeld het bestaan van rekeningen geopend op naam van de belastingplichtige, de vermogenstoestand op een gegeven ogenblik of een overzicht van de bewegingen tijdens een bepaalde periode. De informatie kan betrekking hebben op de vorige aanslagjaren. De fiscus kan immers zeven jaren terugkeren in de tijd. De fiscus zal zich enkel richten tot de instellingen die een relatie hebben met de belastingplichtige. Hiervoor wordt een nieuw middel in het leven geroepen. Iedere financiële instelling zal de identiteit van haar cliënten en de nummers van hun rekeningen en contracten moeten doorgeven aan een Centraal Aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België. De stand van de rekeningen wordt echter niet centraal bijgehouden. De administratie zal het Aanspreekpunt enkel kunnen consulteren als er aanwijzingen zijn van belastingontduiking en dus niet wanneer zij de intentie heeft een indiciaire taxatie door te voeren zonder dat er aanwijzingen zijn van belastingontduiking. De toestemming voor een bankonderzoek moet verleend worden door een regionale directeur die daartoe speciaal gemachtigd
is door de minister van financiën. Het bankonderzoek zelf mag alleen uitgevoerd worden door een ambtenaar die minstens de graad van inspecteur heeft.
Internationaal Het Belgisch bankgeheim werd voordien reeds versoepeld wanneer vanuit het buitenland een vraag komt om bijstand of uitwisseling van financiële informatie. Dit is belangrijk voor buitenlanders met rekeningen in België maar ook omgekeerd voor Belgen die rekeningen aanhouden in het buitenland. Het is dan ook logisch dat het bankgeheim dezelfde versoepeling ondergaat op nationaal niveau. De nieuwe regels met betrekking tot de nationale belastingonderzoeken gelden voortaan ook voor de internationale belastingonderzoeken. Kortom, iedere belastingplichtige loopt voortaan het risico onderworpen te worden aan een bankonderzoek. Een verwittigd man is er twee waard. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw relatiebeheerder. Graag geven wij u reeds mee dat we het in de volgende editie van Ontmoetingen zullen hebben over de sterfhuisconstructie en de overdracht van de familiale onderneming. Wij willen uw aandacht erop vestigen dat de fiscus zijn standpunt heeft gewijzigd wat de sterfhuisconstructie betreft. Voortaan zouden sterfhuisconstructies toch belast worden met successierechten. Ook wat de schenking van de familiale vennootschap / onderneming met voorbehoud van vruchtgebruik betreft, zou volgens de fiscus nog enkel het vruchtgebruik kunnen genieten van een vrijstelling van successierechten voor het geval de schenker zou overlijden binnen de drie jaar. Beide thema’s zullen in de volgende Ontmoetingen aan bod komen. Heeft u vragen met betrekking tot deze thema’s, aarzel dan niet contact op te nemen met uw relatiebeheerder.
Annick Haerens (links) Hoofd Patrimoniaal Advies Katia Gevaert (rechts) Patrimoniaal Adviseur SGPB ontmoetingen 21
on the field
Voor de derde keer op rij organiseerde Lionsclub ‘Harelbeke Liederik’ de Lions Historic classic car rally en voor de derde keer op rij was Société Générale Private Banking exclusieve sponsor van dit gebeuren dat plaatsvond op 2 juni. Met 125 topwagens, bouwjaar van vóór 1975, was ook deze editie een groot succes. Deelnemen kan enkel op persoonlijke uitnodiging. De opbrengst van de rally gaat zoals elk jaar integraal naar de sociale werken van Lionsclub Harelbeke Liederik. De organisatoren hadden weer een prachtige route uitgestippeld. Hun werk – tot in de puntjes voorbereid – werd beloond met stralend zomerweer. Als startplaats was gekozen voor het sprookjesachtige domein van Le Château de L’hermitage (1789), een gerestaureerd en beschermd Monument, gebouwd in opdracht van prince Anne-Emmanuel de Croÿ in het Franse plaatsje Condé sur L’Escaut. Na de formaliteiten vertrokken de deelnemers voor een tocht doorheen de Plaines de l’Escaut in de Tournaisis. Rond de middag kwamen de wagens druppelsgewijs aan in het historische park van Enghien (Edingen) voor een lunch met zicht op het indrukwekkende kasteel van Empain. Via de rustige wegen door het glooiende landschap van de Pays des Collines en een passage over de MontSaint-Aubert eindigde de tocht in Spiere waar de deelnemers werden ontvangen op het privédomein van het kasteel van Spiere dat dateert van 1710. Zoute Night 2011 Elke eerste vrijdag van de maand augustus betekent voor Knokke: Zoute Night, ook wel de Nacht van het Zoute genoemd. Ook hier was Société Générale Private Banking aanwezig. Met een speciaal voor de gelegenheid exclusief opgezette tent op het strand, in het centrum van de badplaats, konden onze kuierende genodigden op het einde van de avond er terecht voor een uitgebreid hapje en drankje onder begeleiding van een streepje live muziek. Het was even genieten van een mooie zomeravond in een gemoedelijke sfeer.
De informatie opgenomen in deze publicatie is van algemene aard en is niet bedoeld als gepersonaliseerde aanbeveling, aanbod tot aankoop of aanzetten tot verkoop van financiële instrumenten of enig andere vorm van adviesverlening. De cliënt dient zelf, in overleg met zijn relatiebeheerder bij Société Générale Private Banking België, na te gaan of de vermelde financiële instrumenten en beleggingsdiensten voor hem geschikt of passend zijn. Voor geïndividualiseerd fiscaal, patrimoniaal of juridisch advies dient de cliënt zich te richten tot de personen of instanties die hierin gespecialiseerd zijn. De informatie opgenomen in deze publicatie steunt op betrouwbare bronnen en eigen onderzoek. De (gesimuleerde) resultaten uit het verleden of prognoses vormen geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten. Resultaten uitgedrukt in vreemde valuta kunnen onderhevig zijn aan valutaschommelingen. Tenzij dit uitdrukkelijk anders wordt vermeld, richt deze informatie zich enkel tot ingezetenen van lidstaten van de Europese Unie. Deze publicatie is een publicitaire mededeling uitgebracht door Société Générale Private Banking België. De bevoegde controleautoriteit is de Nationale Bank van België (NBB) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Raadpleeg onze website www.privatebanking.societegenerale.be voor meer informatie over beleggingsaanbevelingen. Société Générale Private Banking België, noch enige andere vennootschap van de Groep Société Générale kan aansprakelijk worden gesteld voor de eventuele onjuistheid, onvolledigheid of oneigenlijk gebruik van de informatie.
22 SGPB ontmoetingen
foto: Steven Vendeputte
Lions Historic
a selection of stylish feel good hotels
Even een break inlassen, uzelf verwennen U zoekt een mooi, origineel en stijlvol hotel om maximaal te genieten van uw schaarse vrije tijd?
Lausanne Palace & Spa - Zwitserland
Met meer dan 50 jaar evaring in de toeristische sector, hebben we voor u een selectie van bijzondere hotels gemaakt. Cocooningtime geeft u de keuze uit 60 stijlvolle feel good hotels in Europa: hotels met een bijzondere uitstraling, een uitstekende service, een uniek kader, ... Vaak bieden zij een sublieme keuken, een goed uitgeruste spa, soms met eigen golfterrein.
Vichy Spa Hôtel & Resort Les Célestins - Frankrijk
stylish ion of
od feel go
hotels
2011
ct a sele
Sofitel Thalassa Biarritz Le Miramar - Frankrijk
Bestel het boek op www.cocooningtime.com Ook verkrijgbaar bij de betere (reis)boekhandel
Grand Hôtel des Thermes - Frankrijk Hamburg
London Cologne Aachen
Antwerp
Dresden Prague
Paris
Saint-Malo
Vichy Saint-Emilion
Biarritz
Porto
Ludwigsburg Bad Herrenalb Bad Peterstal-Griesbach Colmar Schluchsee Höchenschwand Obernai
Vienna
Lausanne Stresa
Pallanza-Verbania Venice Milan
Avignon-Le Pontet Florence Salon-de-Provence Marina di Castagneto La Borghetta Marseille Mougins Carducci San Gimignano Rome
Sintra Estoril Lisbon Cascais Evora Carvoeiro Vilamoura
Naples Paestum
Estoi Rota
Marbella Estepona
Marina di Ostuni
SGPB ontmoetingen 23
Colofon REDACTIE - Peter Ampe en Peter Bossaer (Vermogensbeheer), Annick Haerens en Katia Gevaert (Patrimoniaal Advies), Jeroen Vandamme (Investment Solutions), Els Decouttere en Tom Dewulf (Patrimoniale Kredieten), Helena Buckinx en Leen Joos (Communicatie). MET DE MEDEWERKING VAN - Communicatie PRIV Parijs Jochen Leën - Musée Magritte Museum EINDREDACTIE - Dienst Communicatie,
[email protected] Afsluiting eindredactie: 21 september 2011. ILLUSTRATIES - Charlotte Bouckaert - Charly Herscovici Jochen Leën - Frank Toussaint - Steven Vandeputte (cover) Christophe Vander Eecken - CSC - Société Générale Private Banking - stock.xchng. OPMAAK - CSC. DRUK - Cassochrome Graphic Production. Elke volledige of gedeeltelijke reproductie of vertaling is strikt verboden zonder de voorafgaande schriftelijke toelating van de bank. Alle informatie in dit document wordt louter ter informatie verstrekt en mag in geen geval worden beschouwd als een verbintenis van de bank.
Société Générale Private Banking Kortrijksesteenweg 302 9000 Gent T +32 9 242 22 22 F +32 9 242 22 44 E
[email protected] www.privatebanking.societegenerale.be BE 0415 835 337 RPR Gent Brusselsesteenweg 165 9300 Aalst T +32 53 76 84 84 F +32 53 21 32 99
[email protected] Koninklijkelaan 7 2600 Antwerpen T +32 3 233 78 00 F +32 3 233 84 24
[email protected] Scheepsdalelaan 60 8000 Brugge T +32 50 39 25 55 F +32 50 38 76 68
[email protected] Koloniënstraat 11 1000 Brussel T +32 2 511 02 06 F +32 2 511 77 21
[email protected] Luikersteenweg 267A 3500 Hasselt T +32 11 22 24 29 F +32 11 22 28 47
[email protected]
Natiënlaan 203 8300 Knokke-Heist T +32 50 33 95 77 F +32 50 33 19 29
[email protected] Condédreef 69 8500 Kortrijk T +32 56 21 01 44 F +32 56 21 01 47
[email protected] Bondgenotenlaan 109 3000 Leuven T +32 16 28 46 00 F +32 16 23 38 43
[email protected] Avenue des Dessus de Lives 4 - 3e étage 5101 Namur T +32 81 39 10 05 F +32 81 39 10 00
[email protected] Noordlaan 51 8800 Roeselare T +32 51 26 46 46 F +32 51 24 32 26
[email protected] Rue du Curé Notre Dame 8 7500 Tournai T +32 69 76 67 51 F +32 69 76 67 63
[email protected] Langestraat 207 2240 Zandhoven T +32 3 311 75 43 F +32 3 309 32 97
[email protected]