Ons jaar geëvalueerd
JAARVERSLAG
2009
Inhoud
Overzicht Kerncijfers Een kort overzicht Mijlpalen Verslag van de Raad van Bestuur Bericht van de Voorzitter Vooruitzichten Executive Committee Operationele ontwikkelingen Ontwikkelingen per regio West-Europa Centraal- en Oost-Europa Afrika en het Midden-Oosten Noord- en Zuid-Amerika Azië-Pacific Systemen voor risicobeheersing en controle Financiële ontwikkelingen Corporate Governance Statement Verslag van de Raad van Commissarissen Aan de Aandeelhouders Remuneratiebeleid Jaarrekening Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd overzicht van totaalresultaat Geconsolideerd overzicht van de financiële positie Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winsten verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Overige gegevens Verklaring Raad van Bestuur Winstbestemming Accountantsverklaring Informatie voor aandeelhouders Landen en merken Historisch overzicht Verklarende woordenlijst Colofon
Seopq`ep;
>ean`nejg faiap]hha vejpqecaj S]jjaaniajr]j^ean cajeapiap]hharefb`avejpqecaj( lnkabpiajaaj^naa`o_]h] ]]jg]n]gpaneopeagaj(`earkkn ahg^ean]j`anovefj*Ghaqn( ]nki](oi]]g(]b`nkjg ^al]hajpao]iaj`acasah`eca anr]nejcr]jdap^ean`nejgaj*
Overzicht
Kerncijfers Resultaten In miljoenen EUR
Opbrengsten EBIT3 EBIT (beia)3 Nettowinst Nettowinst (beia)3 EBITDA3 EBITDA (beia)3 Dividend (voorstel) Vrije operationele kasstroom3
14.701 1.757 2.095 1.018 1.055 2.840 2.938 318 1.741
14.319 1.080 1.932 209 1.013 2.286 2.720 304 550
Wijziging in %
2,7 62,7 8,4 387,1 4,1 24,2 8,0 4,6 216,5
Balans
Zie de verklarende woordenlijst voor definities.
Vergelijkende cijfers zijn aangepast naar aanleiding van de afronding van de toerekening van de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen van de Scottish & Newcastle acquisitie.
‘EBIT, EBIT (beia), nettowinst (beia), EBITDA, EBITDA (beia) en vrije operationele kasstroom’ zijn geen financiële prestatieindicatoren die overeenkomstig IFRS worden berekend. Zij dienen daarom niet als alternatief te worden beschouwd voor ‘bedrijfsresultaten’ of ‘winst’ als prestatie-indicatoren, of als alternatief voor de ‘kasstroom uit bedrijfsactiviteiten’ als indicator van onze liquiditeit. Wij zijn echter van mening dat ‘EBIT, EBIT (beia), nettowinst (beia), EBITDA, EBITDA (beia) en vrije operationele kasstroom’ indicatoren zijn die gewoonlijk door investeerders worden gebruikt en dat het dus nuttig is deze openbaar te maken. Vanwege verschillen in de manier van berekening is het mogelijk dat de presentatie van deze financiële gegevens niet te vergelijken is met soortgelijke gegevens die door andere bedrijven worden gepresenteerd. Zie voor een aansluiting van ‘bedrijfsresultaten, ‘winst’ en ‘kasstroom uit bedrijfsactiviteiten’ op ‘EBIT, EBIT (beia), nettowinst (beia), EBITDA, EBITDA (beia) en vrije operationele kasstroom’ het financiële ontwikkelingen overzicht op pagina tot en met .
Op december.
In miljoenen EUR
Totaal activa Eigen vermogen toe te rekenenen aan de aandeelhouders van de vennootschap Netto schuldpositie Marktkapitalisatie Results en balans per aandeel van EUR 1,60 Gewogen gemiddelde aantal aandelen – gewoon Nettowinst Nettowinst (beia) Dividend (voorstel) Vrije operationele kasstroom Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap Slotkoers4
20.180
20.5872
(2,0)
5.351 7.704 16.299
4.471 8.932 10.708
19,7 (13,7) 52,2
488.666.607 488.930.340 2,08 0,43 2,16 2,07 0,65 0,62 3,56 1,12
(0,1) 383,7 4,3 4,8 217,9
10,95 33,27
9,14 21,90
19,8 51,9
55.301
58.453
(5,4)
Medewerkers In aantallen
Gemiddelde personeelbezetting Verhoudingsgetallen EBIT in % van de opbrengsten EBIT in % van het totaal activa Nettowinst in % van het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap Netto schuldpositie/EBITDA (beia) Dividend in % van de nettowinst Kasconversieratio EBITDA/Netto rentelasten
12,0% 8,7%
7,5% 5,2%
60,0 67,3
20,7% 2,62 30,1% 147,7% 5,2
4,2% 3,28 30,0% 47,8% 6,0
392,9 (20,1) 0,3 209,0 (13,3)
Jaarverslag – Heineken N.V.
Overzicht
Een kort overzicht
Geschiedenis Het verhaal van Heineken begon 145 jaar geleden, toen Gerard Adriaan Heineken een kleine brouwerij in hartje Amsterdam overnam. Sinds 1886 garandeert het unieke Heineken A-gist de pure premium smaak van Heineken bier. In 1933, na 13 jaar drooglegging, zet Heineken voet op Amerikaanse bodem en in 1937 wordt het eerste Heineken bier gebrouwen buiten Nederland, en wel in Nederlands Indië. In de jaren die volgen, wordt de onderneming sterk uitgebreid door groei en acquisities, met name in Europa, waardoor een sterke, meer competitieve onderneming is gecreëerd, die zich concentreert op duurzame groei. Vier generaties van de familie Heineken hebben zich met hart en ziel ingezet voor de wereldwijde groei en verspreiding van het merk en het bedrijf Heineken. Aan het begin van de 21ste eeuw is de onderneming uitgegroeid van een kleine 19e-eeuwse lokale Amsterdamse brouwer tot een wereldwijde onderneming met een internationaal merk, die werk biedt aan meer dan 55.000 medewerkers. Voor meer informatie: p164
Heineken nu Heineken is een van ‘s werelds grootste bierbrouwers en voert een beleid dat is gericht op groei en onafhankelijkheid. Het Heineken merk, dat de naam van de oprichter van het bedrijf draagt, is in vrijwel alle landen verkrijgbaar en geldt wereldwijd als het meest waardevolle premiumbiermerk.
Waar zijn wij actief Dankzij ons wereldwijde netwerk van distributeurs en onze 125 brouwerijen in meer dan 70 landen in 2009, beschikken we over de grootste marktspreiding van alle internationale bierbrouwers. We zijn de grootste brouwer van Europa en de grootste ciderproducent in de wereld. Ons wereldwijde bereik is gebaseerd op een netwerk van dochter- en zusterondernemingen, licentieovereenkomsten en strategische samenwerkingsverbanden en allianties. Veel van onze groothandelaren distribueren ook wijn, gedistilleerd en frisdranken. Onze merken zijn stevig geworteld in zowel winstgevende als in ontwikkelde markten, alsmede in opkomende biermarkten. Voor meer informatie: p164
Wij streven ernaar ‘s werelds meest prominente merkenportfolio op te bouwen en de toonaangevende bierbrouwer te zijn in alle markten waarin we opereren. Ons belangrijkste internationale merk is Heineken®, maar de Heineken Groep brouwt en verkoopt meer dan 200 internationale premiumbieren, regionale en lokale bieren, speciaalbieren en ciders, waaronder:
Prioriteit
Amstel® Birra Moretti® Cruzcampo® Foster’s® Kingfisher® Newcastle Brown Ale®
Daarnaast spelen we een belangrijke rol in de samenleving en de gemeenschappen waarin wij actief zijn. Maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid zijn belangrijke ijkpunten voor alles wat we doen. In het kader hiervan, blijven we initiatieven ontplooien om alcoholmisbruik tegen te gaan en blijven we ernaar streven om de hoogste milieunormen in onze bedrijfstak te bereiken.
Ochota® Primus® Sagres® Star® Strongbow® Tiger® Z˙ywiec® Voor meer informatie: p12
Jaarverslag – Heineken N.V.
Innovatie en superieure marketing spelen een essentiële rol binnen onze groeistrategie. Bij al onze activiteiten staan de consument en diens veranderende wensen en behoeften centraal.
Voor meer informatie: p7
Financieel overzicht • Sterke autonome nettowinstgroei van 18 procent • De gerapporteerde nettowinst bedroeg EUR 1.018 miljoen • Vrije operationele kasstroom EUR 1.741 miljoen
Opbrengsten +,%
€ . miljoen EBIT (beia) +,%
€ . miljoen Nettowinst (beia) +,%
€ . miljoen Geconsolideerd biervolume (,)%
, miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment (,)%
, miljoen hectoliter
Net profit (beia) In miljoenen EUR
EBIT (beia)1 In miljoenen EUR EBIT (beia)
Nettowinst (beia)
In miljoenen EUR 2005
In miljoenen EUR
2006
1.932
2009
2.095
1.013
2008 2009
1.055
Heineken volume in premium segment In miljoenen hectoliters
Consolidated beer volume1 In millions of hectolitres biervolume Geconsolideerd
Heineken volume in premium segment
In miljoenen hectoliter
2007
1.119
2007
1.748
2008
2006
930
2006
1.481
2007
2005
840
2005
1.319
In miljoenen hectoliter 2005
88,3
2006
98,8
2007
105,4
2008
125,8
2008
2009
125,2
2009
20,1 22,5 24,7 25,9 25,1
Voor meer informatie: p71
Jaarverslag – Heineken N.V.
Overzicht
Mijlpalen
International Graduate Programme
Heineken ondertekent CEO Water Mandate
Heineken introduceert het International Graduate Programme. Met dit programma voor afgestudeerden creëren we een cultureel diverse groep veelzijdig inzetbare talenten, die al direct in het begin van hun loopbaan internationale functies kunnen vervullen. Voor de eerste jaargang van dit programma zijn circa 12 afgestudeerden geselecteerd uit de regio’s Centraalen Oost-Europa en West-Europa.
Heineken ondertekent het CEO Water Mandate van de Verenigde Naties. Met dit initiatief willen de Verenigde Naties het bedrijfsleven stimuleren een actievere rol te vervullen bij het oplossen van problemen rond de beschikbaarheid en kwaliteit van water. Met de ondertekening van het CEO Water Mandate door JeanFrançois van Boxmeer bevestigt Heineken opnieuw zijn betrokkenheid bij duurzaamheid en watermanagement.
Het is een tweejarig programma met vier werkstages op het gebied van verkoop en marketing, financiën, supply chain en human resources. Zo’n 4.500 afgestudeerden hebben zich aangemeld voor de 12 beschikbare posities. De geselecteerde kandidaten zijn in september aan het programma begonnen.
Water management is al lange tijd een speerpunt in het duurzaamheidsbeleid van Heineken. De afgelopen jaren heeft de onderneming de efficiëntie van haar waterverbruik met meer dan 10 procent verbeterd. Tegelijkertijd zijn er eigen afvalwaterzuiveringsinstallaties in gebruik genomen in vrijwel alle brouwerijen die niet zijn aangesloten op de gemeentelijke afvalwaterverwerking. Heineken draagt bij aan een betere kwaliteit van het water dat aan het eind van het brouwproces wordt geloosd.
Heineken is partner van Rugby World Cup in Nieuw-Zeeland Heineken is een wereldwijde partner van en het officiële bier dat wordt geschonken tijdens de Rugby World Cup 2011 in NieuwZeeland. Dit is de vierde keer dat Heineken optreedt als sponsor en partner voor de Rugby World Cup na eerdere betrokkenheid bij deze kampioenschappen in Zuid-Afrika in 1995, Australië in 2003 en Frankrijk in 2007. De Rugby World Cup, het onbetwiste hoogtepunt op de rugbykalender, wordt in 2011 gehouden in een land met veel kenners en liefhebbers van deze sport. Als ‘s werelds meest waardevolle internationale premiumbiermerk is Heineken verbonden aan een groot aantal populaire kampioenschappen op wereldniveau. Heineken is al sinds jaar en dag sponsor van rugby en de Rugby World Cup.
Gelet op de groeiende uitdagingen voor de beschikbaarheid en kwaliteit van water vormt het CEO Water Mandate voor Heineken een uitstekend platform om best practices op dit belangrijke vakgebied uit te wisselen met anderen.
Heineken presenteert internationale vacature website Heineken lanceert voor het eerst een vacature website als vertrekpunt voor werkzoekenden overal ter wereld die belangstelling hebben voor een loopbaan bij Heineken. De vacaturesite inspireert de bezoeker om de Heineken onderneming te verkennen en is gekoppeld aan de zakelijke website van Heineken, de speciale sites van de belangrijkste merken en de nationale websites, en leggen uit hoe aantrekkelijk een loopbaan bij Heineken is. Potentiële kandidaten kunnen op de vacaturesite alle informatie over Heineken vinden, zodat ze een goed beeld krijgen van de schaal, de geografische spreiding en de culturele diversiteit van ons bedrijf, onze merkenportfolio en de mogelijkheden van een carrière bij Heineken.
Scottish & Newcastle UK wijzigt naam in Heineken UK Na de acquisitie van Scottish & Newcastle in 2008 wordt het afgeronde integratieproces met Heineken bekroond door een naamswijziging. De invoering van de naam Heineken UK is een mijlpaal voor Heineken en markeert het begin van een uitdagend, nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van onze activiteiten in het Verenigd Koninkrijk.
Jaarverslag – Heineken N.V.
Heineken start campagne rond UEFA Champions League In het vijfde jaar als sponsor van de UEFA Champions League lanceert Heineken een nieuwe campagne voor het seizoen 2009/2010 onder de naam ‘The Heineken Star Experience’. Heineken brengt de UEFA Champions League dichter bij de voetbalfans door een nieuwe, ultieme kijkervaring toe te voegen aan ‘s werelds populairste clubcompetitie. Heineken heeft zijn programma voor verantwoorde alcoholconsumptie wederom verweven in het sponsorschap voor de UEFA Champions League. In alle stadions waar wedstrijden van de UEFA Champions League worden gespeeld, is de oproep ‘Enjoy Responsibly’ aangebracht op een van de drie Heineken reclameborden langs het veld, naast de reguliere boodschap. Daarnaast wordt er op speelavonden van de UEFA Champions League, met een geschat bereik van 150 miljoen kijkers per wedstrijdweek, meermaals een reclamebumper van 5 seconden uitgezonden met de boodschap ‘Enjoy Heineken Responsibly’.
Heineken Afrika Stichting Heineken kondigde de lancering aan van de Heineken Afrika Stichting. Deze stichting werd in het leven geroepen om de gezondheidszorg te verbeteren voor de inwoners van Afrikaanse gemeenschappen waar de onderneming actief is. De Heineken Afrika Stichting ondersteunt gezondheids- en voorlichtingsprojecten. Heineken neemt dit initiatief in het kader van zijn jarenlange commitment voor Afrika. Als één van de eerste onderdelen van het programma heeft de Heineken Afrika Stichting een overeenkomst getekend voor aankoop en distributie van duurzame muskietennetten behandeld met insecticiden ten behoeve van de malariabestrijding in Rwanda.
Heineken sluit overeenkomst voor groei in India en versterkt Azië Pacific joint venture
Heineken Experience ontvangt THEA Award Heineken Experience, een van de populairste toeristenattracties in Amsterdam, ontvangt de ‘Thea Award for Outstanding Achievement in the field of Brand Experience’ van de Themed Entertainment Association (THEA). Deze vereniging vertegenwoordigt vooraanstaande bedenkers, ontwerpers, ontwikkelaars en uitvoerders van fascinerende themalocaties en ervaringen. De Thea Award, de hoogste onderscheiding op dit gebied, is aan Heineken Experience toegekend vanwege de geweldige ervaring die de bezoeker wordt geboden. Na een grootschalige renovatie en uitbreiding is Heineken Experience in december 2008 heropend met een reeks nieuwe attracties, zoals een minibrouwerij, een proefbar en multimedia. In september was het aantal bezoekers aan Heineken Experience opgelopen tot 250.000. Het bezoekersaantal op jaarbasis komt overeen met de oorspronkelijke verwachtingen, ondanks de daling van het totaal aantal toeristen, dat 30 procent minder bezoekers uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië mocht verwelkomen. De vernieuwde Heineken Experience brengt het karakter van het Heineken merk op een aantrekkelijke en eigentijdse manier tot leven.
Heineken en United Breweries Limited sluiten een overeenkomst voor het brouwen en distribueren van het Heineken merk in India. De nieuwe overeenkomst, die begin 2010 werd geëffectueerd, creëert een sterke partnership die de groei verder zal ontwikkelen in een van ‘s werelds sterkst groeiende en meest aantrekkelijke biermarkten. Als onderdeel van de onvereenkomst zal Heineken APB India acquireren en is voornemens in een opeenvolgende transactie deze in 2010 over te dragen aan United Breweries Limited. Heineken zal hierdoor de activiteiten versterken en vergroten van Asia Pacific Breweries, de succesvolle joint venture met Fraser & Neave, door een aanzienlijk deel van het meerderheidsaandeel in PT Multi Bintang Indonesia en het meerderheidsaandeel in Grande Brasserie de Nouvelle-Calédonie over te dragen in de loop van 2010 teneinde de winstgevendheid te verbeteren en een sterker platform te creëren voor groei in Zuidoost-Azië en de Pacific.
Jaarverslag – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Bericht van de Voorzitter “In 2009 hebben we uitstekende financiële resultaten geboekt, ons platform getransformeerd met het oog op toekomstige groei en een sterker, beter concurrerend mondiaal bedrijf opgebouwd” Jean-François van Boxmeer Voorzitter Raad van Bestuur/CEO
ADDISON: Actioned
Heineken N.V. Raad van Bestuur Rechts: Jean-François van Boxmeer Voorzitter Raad van Bestuur/CEO Links: René Hooft Graafland Lid Raad van Bestuur/CFO
6
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Twaalf maanden geleden verzekerden we onze belanghebbenden dat Heineken als een sterker bedrijf tevoorschijn zou komen uit de wereldwijde economische crisis. De economische neergang is nog niet voorbij, maar we hebben in 2009 uitstekende financiële resultaten geboekt, ons platform getransformeerd met het oog op toekomstige groei en een sterker, beter concurrerend mondiaal bedrijf opgebouwd. We hebben dit bereikt door gebruik te maken van onze sterkste punten: de grote toewijding en uitmuntende kwaliteit van onze mensen, de kracht van onze merken en onze ambitie om te bouwen aan winstgevende groei in de toekomst.
Uitstekende financiële prestaties Aan het begin van het jaar hebben we ons bedrijf gemobiliseerd voor het realiseren van drie heldere prioriteiten: maximalisatie van de vrije operationele kasstroom, verbetering van de winstgevendheid van de recent overgenomen bedrijven en het versterken van onze marktposities. In het afgelopen jaar hadden kasstroomtargets voor alle Heineken managers de hoogste prioriteit. Deze prioriteitenstelling wordt in 2010 gehandhaafd. Deze rigoureuze, ondernemingsbrede focus heeft ertoe geleid dat onze vrije operationele kasstroom met 216,5 procent is gestegen tot EUR 1.741 miljoen. Bovendien hebben we een kasconversieratio van 147,7 procent gerealiseerd, waarmee de doelstelling van een ratio van meer dan 100 procent is behaald. Voor essentiële markten zoals het Verenigd Koninkrijk en Rusland hebben we speciale actieplannen opgesteld om de winstgevendheid te verbeteren. In beide landen hebben een robuust prijsbeleid, kostenbeheersing en rationalisatie van het productassortiment en de merkenportfolio een belangrijke bijdrage geleverd aan het succes.Samen met deze verbeterde resultaten heeft een voortgezette groei in alle regio’s, met name Afrika en Azië-Pacific, bijgedragen aan een nettowinstgroei van 387,1 procent en een autonome groei van de nettowinst met 18,2 procent. Ook kostenbesparingen bij alle onderdelen van het bedrijf waren een belangrijke positieve factor voor de winstgevendheid. In het kader van het Total Cost Management-programma (TCM) hebben we projecten geformuleerd om onze kostenbasis substantieel te reduceren. Het TCM-programma, dat volgt op het succesvolle Fit2Fight-programma uit de jaren 2005-2008, heeft al meteen in het eerste jaar vruchten afgeworpen door eliminatie van kosten voor een bedrag van EUR 155 miljoen. Maar niet alleen de verbetering van onze winstgevendheid is opvallend. Onze waardestrategie is onverminderd succesvol. Deze resultaten onderstrepen de voordelen van lange termijn investeringen in merken om de waarde, relevantie en veerkracht van onze merken op te bouwen.
In 2009 heeft het Heineken merk wederom het best gepresteerd binnen onze portfolio. Dit bevestigt dat de trend in de richting van premium bier wordt voortgezet en dat het de omzet en verbetering van de verkoopmix ondersteunt.
Transformatie van platforms voor toekomstige groei Omdat we vertrouwen op onze mensen en het succes van onze strategie, hebben we in de tweede helft van het jaar een aantal stoutmoedige stappen kunnen ondernemen om de toekomst van ons bedrijf te transformeren. Transformatie van onze toekomst in Noord- en Zuid-Amerika In januari 2010 hebben wij de acquisitie van FEMSA Cerveza (FEMSA) in Mexico en Brazilië aangekondigd. De transactie zal naar verwachting in de tweede kwartaal van 2010 worden afgerond en is onderhevig aan goedkeuring door de relevante authoriteiten en door de aandeelhouders van Heineken N.V., Heineken Holding N.V. en FEMSA. Dit is van de meest fascinerende en betekenisvolle transacties uit de geschiedenis van Heineken. De acquisitie van FEMSA verschaft ons een belangrijk nieuw platform om waarde te creëren in drie van de vier grootste ‘profit pools’ ter wereld, die samen verantwoordelijk zijn voor 35 procent van de winst op de mondiale biermarkt. Door deze acquisitie, waarmee FEMSA een economisch belang van 20 procent in de Heineken groep verkrijgt, wordt ons bedrijf verrijkt met nieuwe mensen, uitzonderlijke merken en nieuwe ideeën. FEMSA zal twee vertegenwoordigers voordragen voor benoeming in onze Raad van Commissarissen. We verwelkomen FEMSA als een belangrijke nieuwe aandeelhouder en we zien uit naar de waardevolle bijdrage die FEMSA zal leveren aan de toekomst van Heineken. Transformatie van onze toekomst in India In december hebben we een belangrijk samenwerkingsverband aangekondigd in India, een van ‘s werelds snelst groeiende en meest opwindende biermarkten. Onze nieuwe aandeelhoudersovereenkomst met Dr. Vijay Mallya biedt ons een belangrijke rol in de governance van de marktleider, United Breweries Limited, waarin zowel Dr Mallya en Heineken een belang hebben van 37,5 procent. Hierdoor kunnen we het aanzienlijke potentieel van deze markt aanboren en vorm geven aan het premiumsegment. We verkeren nu in een unieke uitgangspositie om te profiteren van de bijzonder gunstige demografische ontwikkeling en de sterke economische fundamenten van India. Versterking van onze samenwerking in Azië Gelijktijdig met onze transactie in India hebben we een versterking en uitbreiding aangekondigd van Asia Pacific Breweries, onze langdurige en succesvolle joint venture met Fraser & Neave. Begin 2010 hebben we een aanzienlijk deel van het meerderheidsbelang van Heineken in PT Multi Bintang Indonesia en het meerderheidsaandeel in Grande Brasserie de Nouvelle-Calédonie S.A. overgebracht naar Asia Pacific Breweries teneinde de winstgevendheid te verbeteren en een sterker platform te creëren voor groei in ZuidoostAzië en de Pacific.
Heineken N.V. – Jaarverslag 2009
7
Verslag van de Raad van Bestuur
Bericht van de Voorzitter (vervolg)
Een sterker en beter concurrerend mondiaal bedrijf Aan al onze beslissingen in 2009 lag de intentie ten grondslag oom wereldwijd een sterker en beter concurrerend bedrijf te creëren. Onze beslissingen en acties hebben onder meer de volgende effecten gehad, zonder af te doen aan onze financiële stabiliteit: • Versterking van onze positie als ‘s werelds meest internationale bierbrouwer • Onderbouwing van onze positie als ‘s werelds tweede bierbrouwer gemeten naar omzet (EUR 14,7 miljard) en substantiële verbetering van onze volumepositie (125.2 miljoen hectoliter) • Groter bereik in opkomende markten en meer profijt van de groei aldaar. Na goedkeuring van alle transacties wordt 40 procent van onze EBIT gegenereerd door opkomende markten en 60 procent door winstgevende ontwikkelde markten • Bereikte posities in 3 van de 4 grootste bier winst pools • Versterking van onze toonaangevende internationale portfolio door toevoeging van het Kingfisher merk. De portfolio zal verder worden versterkt door de toevoeging van Dos Equis, Tecate en Sol (die wij reeds in de VS distribueren) na de afronding van de transactie van de FEMSA Cerveza acquisitie.
consument, de economische situatie en veranderingen van de wet- en regelgeving in veel landen. We zullen gebruikmaken van onze leidende positie en specifieke actieplannen opstellen voor verdere groei en versterking van ons bedrijf en de sector als geheel. We moeten onze investeringen in consumentgerichte innovaties intensiveren, met name voor het Heineken merk. Iedereen bij Heineken is ervoor verantwoordelijk dat onze toekomstige groei op duurzame, integere en verantwoorde wijze tot stand komt. We streven er dan ook naar om de eerste plaats binnen onze industrietak in de SAM Dow Jones Sustainability Index te handhaven en we zullen nieuwe doelstellingen en programma’s aankondigen. In ons Sustainability Report zullen we onze Vision 2020 laten zien, ter versterking en verdere inbedding van onze inspanningen voor duurzame groei en verantwoorde alcoholconsumptie, waardoor Heineken sinds jaar en dag wordt gekenmerkt. De agenda die we onszelf voor de toekomst opleggen, is niet eenvoudig. Realisering van onze grote ambities zou echter geheel onmogelijk zijn zonder de toewijding en het harde werken van onze mensen. Zoals altijd wil ik graag mijn dank uitspreken voor hun aanzienlijke bijdrage aan de voortzetting van ons succes. Bovendien wil ik al onze belanghebbenden danken voor hun steun gedurende het jaar.
Duurzame groei in de toekomst We blijven in 2010 en ook daarna onze aandacht systematisch richten op de groei van onze merken en onze marktwaarde. Dit geldt voor alle markten, maar met name voor Europa, waar we ondanks hevige concurrentie een sterke marktleiderspositie bekleden. Dit zal geen eenvoudige taak zijn gezien de dynamische ontwikkelingen van de markt en de
Jean-François van Boxmeer Voorzitter Raad van Bestuur/CEO Amsterdam, 22 februari 2010
Seopq`]p;
Aajch]o^ean ^ar]piej`an _]hkneaj`]j aajch]osefj Ejpacajopahhejcpkps]p r]]gca`]_dpskn`p(daabp ^eaniej`an_]hkneaj`]j raah]j`ana`n]jgaj* >ean^ar]poha_dpo 0.g_]hlan-,,ih*
8
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Vooruitzichten Deze vooruitzichten 2010 geven meer informatie over algemene ontwikkelingen in de internationale bierindustrie, hun invloed op de positie van Heineken, haar winstverwachting en investeringen. Vooruitzichten 2010 Het wereldwijde economische klimaat zal ook in 2010 in enkele regio’s leiden tot een lagere bierconsumptie en downtrading. Heineken voert een beleid om zijn sterke internationale marketingcapaciteiten op alle markten in te zetten voor de versterking van de belangrijkste merken (met inbegrip van Heineken®). Het is tevens beleid om de prijsstelling te handhaven en waar mogelijk te verbeteren. Het niveau van de prijsverhogingen zal beduidend lager zijn dan in 2009. Heineken streeft er echter naar om accijnsverhogingen te blijven doorberekenen in de verkoopprijs.
Heineken bekrachtigt zijn doelstelling om de verhouding Netto schuldpositie/EBITDA (beia) te verlagen tot minder dan 2,5. Heineken vertrouwt erop dat de doelstelling voor een kasconversieratio van meer dan 100 procent zal worden gerealiseerd in de resterende twee jaar van het Hunt-4Cash-2 programma. De kapitaalinvesteringen in materiële vaste activa worden geraamd op EUR 700 miljoen, in grote lijnen gelijk aan 2009, en zullen worden gefinancierd uit de kasstroom. Heineken verwacht dat het aantal medewerkers autonoom verder zal dalen. Wanneer FEMSA Cerveza buiten beschouwing blijft, verwacht Heineken een gemiddelde rentevoet van circa 6 procent en een effectief belastingtarief in het bereik van 25 procent tot 27 procent.
Teneinde het marktaandeel en het waardeaandeel in de markten te vergroten, zal Heineken de investeringen in zijn merken intensiveren. Heineken zal het TCM-programma voor kostenbeheersing agressief uitvoeren in alle onderdelen van het bedrijf en de focus blijven richten op het verhogen van de winstgevendheid van de recent overgenomen ondernemingen. De verwachte daling van de grondstoffenkosten per hectoliter vanwege een tijdelijke prijsdaling van brouwgerst zal teniet worden gedaan door hogere energiekosten, stijgende reclametarieven en toegenomen marketingkosten.
Heineken N.V. – Jaarverslag 2009
9
Verslag van de Raad van Bestuur
Executive Committee De twee leden van de Raad van Bestuur, de vijf regionale presidenten en vijf groepsdirecteuren vormen samen het Executive Committee. Het Executive Committee is het hoogste consultatieve orgaan binnen Heineken. Het Executive Committee ondersteunt de beleidsontwikkeling en zorgt ervoor dat de prioriteiten en strategische doelstellingen binnen de gehele organisatie op één lijn worden gebracht.
1. Jean-François van Boxmeer (Belgisch; 1961) Voorzitter Raad van Bestuur/CEO Sinds 2001 lid van de Raad van Bestuur; sinds oktober 2005 voorzitter van de Raad van Bestuur/CEO. Trad in 1984 in dienst bij Heineken en bekleedde diverse management functies in Rwanda (Sales & Marketing Manager), Democratische Republiek Congo (General Manager), Polen (Managing Director), Italië (Managing Director). Verantwoordelijkheden en taakgebieden: Heineken Regio’s, Group Human Resources, Group Corporate Relations, Group Supply Chain, Group Commerce, Group Legal Affairs, Group Internal Audit, Company Secretary.
6
10
7
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2. René Hooft Graafland (Nederlands; 1955) Lid Raad van Bestuur/CFO Sinds 2002 lid van de Raad van Bestuur. Trad in 1981 in dienst bij Heineken en bekleedde diverse management functies in Democratische Republiek Congo (Financial Director), Nederland (Marketing Director), Indonesië (General Manager) en Nederland (Director Corporate Marketing, Director Heineken Export Group). Verantwoordelijkheden en taakgebieden: Group Control & Accounting, Group Finance, Group Business Development, Group Business Processes & Technology. 3. Didier Debrosse (Frans; 1956) Regionaal President Heineken West Europa Trad in 1997 in dienst bij Heineken in Frankrijk als Sales en Marketing Manager, na te hebben gewerkt bij Nivea en Kraft Jacobs
3
4
Suchard in verschillende commerciële functies. Later werd hij benoemd tot General Manager van Brasseries Heineken in Frankrijk en in 2003 werd hij aangesteld als Managing Director van Heineken France. In 2005 werd hij benoemd tot Regionaal President. 4. Marc Gross (Frans; 1958) Group Supply Chain Director Trad in 1995 in dienst bij Heineken in Griekenland. In 1999 werd hij benoemd tot Regional Technical Manager Noord-, Centraal en OostEuropa. In 2002 werd hij Managing Director van Heineken Netherlands Supply. Voorafgaand aan zijn loopbaan bij Heineken, bekleedde Marc diverse management-functies bij internationale voedingsproducenten. In 2005 werd hij benoemd tot Group Supply Chain Director.
5
1
5. Siep Hiemstra (Nederlands; 1955) Regionaal President Heineken Azië-Pacific Trad in 1978 in dienst bij Heineken en vervulde diverse commerciële en logistieke functies. In 1989 begon hij zijn nternationale carrière als Country Manager van Heineken Export in Seoul, Zuid-Korea. Vervolgens bekleedde hij diverse management-functies, onder meer in Papoea-Nieuw-Guinea, Ile de la Réunion en Singapore. In 2001 werd hij aangesteld als directeur van Heineken Technical Services en in 2005 benoemd tot Regionaal President. 6. Tom de Man (Nederlands; 1948) Regionaal President Heineken Afrika en het Midden Oosten Trad in 1971 in dienst bij Heineken Technical Services. Vervolgens bekleedde hij diverse managementfuncties in Singapore, Korea, Japan, Nigeria en Italië. In 1992 werd hij benoemd tot Corporate Production Policy & Control Director en in 2003 werd hij benoemd tot Managing Director van Heineken’s activiteiten op het Afrikaanse continent ten zuiden van de Sahara (Sub-Saharan Africa). In 2005 werd hij Regionaal President. 7. Alexis Nasard (Libanees; 1966) Group Commerce Director Trad in 2010 in dienst bij Heineken als Group Commerce Director, na 17 jaar te hebben gewerkt voor Proctor and Gamble (P&G) in senior marketing en management functies. Vanaf 2006 was hij General Manager van de
2
8
Personal Care activiteiten voor Centraal en Oost Europa, het Midden Oosten en Africa. Voorafgaand aan P&G was hij markt analist bij Frost & Sullivan en strategisch planning analist bij Bechtel Corp, beiden in de VS. 8. Michael O’Hare (Iers; 1967) Group Human Resources Director Trad in mei 2009 in dienst bij Heineken na 13 jaar te hebben gewerkt voor Pepsico, waarvan twee jaar als Chief Personnel Officer. Tussen 1998 en 2004 was hij werkzaam in de VS zowel op het hoofd-kantoor als bij werkmaatschappijen. Van 2004 tot 2007 was hij Chief Personnel Officer/VP Greater China. Voorafgaand hieraan was hij zes jaar werkzaam in de financiële dienstverlening. In 2009 werd hij benoemd tot Group Human Resources Director. 9. John Nicolson (Brits; 1953) Regionaal President Heineken Noord- en Zuid-Amerika Trad in 2008 in dienst bij Heineken, nadat hij sinds 1993 via Foster’s Brewing in de bier industrie werkzaam was als Group Group Executive Director bij Courage. In 1995 acquireerde Scottish & Newcastle de activiteiten van Courage en werd hij benoemd tot Group Marketing Director. Van 2000 tot april 2008 was John lid van de Executive Board van Scottish & Newcastle Plc. In oktober 2008 werd hij benoemd tot Regionaal President.
9
10
10. Nico Nusmeier (Nederlands; 1961) Regionaal President Centraal en Oost Europa Trad in 1985 in dienst bij Heineken als management trainee. Hij studeerde af als meesterbrouwer in 1988 en heeft binnen Heineken wereldwijd diverse managementfuncties bekleed. In 2001 werd hij benoemd tot President van de Management Board van Grupa Ðywiec in Polen en in 2005 benoemd tot Regionaal President. 11. Sean O’Neill (Brits; 1963) Group Corporate Relations Director Trad in 2004 in dienst bij Heineken, nadat hij gedurende acht jaar diverse senior functies had bekleed binnen de alcoholische drankensector. Voorafgaand aan zijn benoeming, bekleedde hij managementfuncties in Australië, het Midden-Oosten, Rusland en het Verenigd Koninkrijk bij een internationale communicatie- en corporate affairsconsultant. In 2005 werd hij benoemd tot Group Corporate Relations Director. 12. Floris van Woerkom (Nederlands; 1963) Group Control & Accounting Director Trad in 2005 in dienst bij Heineken als Group Control & Accounting Director. Daarvoor heeft hij 18 jaar bij Unilever gewerkt en diverse internationale posities bekleed, onder meer als Finance Director in Mexico en Regionaal Vice-President Finance in Zuid-Amerika.
11
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
12
11
Verslag van de Raad van Bestuur
Operationele ontwikkelingen
In 2009 is duidelijk gebleken dat sterke merken een zeer belangrijke rol spelen om makers van consumenten producten te helpen bij het doorstaan van economisch moeilijke tijden. Voor Heineken heeft het afgelopen jaar nog maar eens aangetoond dat er geen alternatief is voor duurzame, op de consument gerichte investeringen in gezonde merken. Deze beproefde strategie bood ons de mogelijkheid om ons te onderscheiden van de concurrentie en het hoofd te bieden aan de grote uitdagingen waarmee we in de loop van het jaar werden geconfronteerd. De consument hecht waarde aan relevante biermerken die een unieke ervaring bieden en die worden gebrouwen met passie en aandacht voor kwaliteit. De consument is alleen bereid iets extra’s te betalen voor een merk dat op al deze niveaus consequent goed presteert.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Het Heineken merk Het Heineken merk, het kroonjuweel in onze wereldwijd toonaangevende merkenportfolio, illustreert deze filosofie het best. We hebben zoals elk jaar ook in 2009 veel geïnves teerd in het Heineken merk, dat wederom beter presteerde dan het gemiddelde van de portfolio. Hierdoor hebben we een biervolume van 25,1 miljoen hectoliter bereikt in het premiumsegment van de internationale biermarkt en een totaal volume van 125,2 miljoen hectoliter met inbegrip van Nederland. Wanneer een merk wereldwijd het bereik en de bekendheid van het Heineken merk geniet, kan het een uitdaging worden om nog verdere groei te realiseren. Zoals was aangekondigd hebben we het distributienetwerk van het in 2008 overgeno men Scottish & Newcastle gebruikt als platform voor de groei van het Heineken merk.
Heineken bier wordt uiteraard nog steeds gebrouwen volgens het traditionele, natuurlijke recept, maar alle andere aspecten van het merk worden voortdurend bijgesteld om te waarbor gen dat het merk relevant en eigentijds blijft. Daarom hebben we begin 2009 een nieuwe visuele identiteit ingevoerd voor het volledige verpakkings- en merchandisingassortiment. De introductie van de nieuwe identiteit voor alle merkconcepten en platforms is in al onze markten in volle gang. Naast de nieuwe visuele identiteit hebben we voor Heineken ook een nieuw ‘merkconcept’ ontwikkeld: de centrale filosofie die ten grondslag ligt aan de ontwikkeling en uitvoering van alle vormen van communicatie. Om de uitvoering van het merkidee te ondersteunen, hebben we een nieuwe visuele communicatiestijl gecreëerd waarin zowel de merkidentiteit als het merkidee beter tot uitdrukking komen. In 2010 zullen we nieuwe televisiereclames en advertenties voor de gedrukte media ontwikkelen om het merkconcept onder de aandacht van de consument te brengen.
Heineken volume per regio In miljoenen hectoliter
• West-Europa* • Centraal- en Oost-Europa • Noord- en Zuid-Amerika • Afrika en het Midden-Oosten • Azië-Pacific Totaal
7,5
29,9%
2,5
9,9%
8,3
33,1%
2,3
9,2%
4,5
17,9%
25,1
100%
* in premium segment
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Operationele ontwikkelingen (vervolg)
Dergelijke maatregelen zijn van vitaal belang om het merk gezond te houden. Hetzelfde geldt voor het aanbieden van directe consumentenervaringen via een van ‘s werelds breedste portfolio’s voor merksponsoring. Een hoofdrol is hierbij weggelegd voor de UEFA Champions League, die voor het vierde achtereenvolgende jaar wordt gesponsord door Heineken. De bekendheid van het Heineken merk neemt elk jaar verder toe, terwijl er steeds meer consumenten deelne men aan de activiteiten en evenementen die we organiseren. In 2009 is onze Star Final-website 2,5 miljoen keer bezocht. We hebben met de officiële UEFA Champions League Trophy, de ‘Europacup met de grote oren’, een tournee gemaakt door vier Afrikaanse landen voor een publiek van in totaal ruim 75.000 consumenten en met een mediabereik van 260 miljoen mensen. Bij de Champions League-finale in Rome
Communicatie met de consument verloopt tegenwoordig via velerlei kanalen, niet alleen via de televisie. Het Heineken merk is al jarenlang nadrukkelijk en interactief aanwezig op het internet. Dit jaar hebben we geïnvesteerd in een nieuwe online presentatie, terwijl we een meer interactieve internetstrategie hebben ontwikkeld die volledig is geïntegreerd met de activiteiten van het merk. In november hebben we onze consumentenwebsite Heineken.com vernieuwd en sterk uitgebreid.
Innovatie
waren consumenten, afnemers, leveranciers en partners te gast bij Heineken, zodat ze uit eerste hand kennis konden maken met onze nieuwe merkidentiteit. We creëren echter niet alleen rond het grootste voetbaltoer nooi van Europa een unieke consumentenervaring. We zijn ook sponsor van een ander groot sportevenement: het Europees kampioenschap rugby voor clubs, waarbij om de Heineken Cup wordt gespeeld. In zijn tiende levensjaar verschaft dit toernooi het Heineken merk een unieke identificatie met deze wereldwijd populaire sport. Zowel de UEFA Champions League als de Heineken Cup genereren grootschalige media-aandacht. In de loop van het jaar zijn miljoenen consumenten in aanraking gekomen met ten minste een van beide evenementen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Winstgevende en op de consument gerichte innovatie van het Heineken merk en van onze portfolio als geheel blijft een wezenlijk onderdeel van onze strategie om de volumegroei te bevorderen en de voorkeur van de consument te behouden. We hebben een multidisciplinair en interregionaal innovatie team van 40 mensen samengesteld om nieuwe concepten sneller en beter geïntegreerd te kunnen identificeren en ontwikkelen. Het team heeft tot nu toe 37 conceptvoorstellen geformuleerd, waarvan er 7 zijn geselecteerd voor nadere uitwerking. Voor het verkrijgen van informatie over en inzicht in de consument heeft het innovatieteam bovendien betere methoden en technieken ontwikkeld en deze veel nauwer geïntegreerd met het innovatieproces. We blijven de distributie stimuleren van onze belangrijkste recente innovaties: Heineken Extra Cold, Tapvat, BeerTender en David. Extra Cold was ook dit jaar weer een belangrijke groeifactor. Het totaal aantal installaties is wereldwijd met 16.500 gestegen tot 84.900 en het aantal markten nam toe tot 116. Er zijn in de loop van het jaar vijf nieuwe merken toegevoegd aan het Tapvat-assortiment, zodat het Tapvat nu leverbaar is voor zeven merken. In 2009 bedroeg het totale Tapvatvolume 529.000 hectoliter. Om een bijzondere consumenten ervaring te creëren is het nieuwe Tapvat voorzien van een temperatuuraanduiding die aangeeft wanneer de juiste temperatuur is bereikt. Er zijn het afgelopen jaar 170.000 exemplaren van de BeerTender verkocht. Na de introductie
in Rusland is de BeerTender nu in 12 markten leverbaar voor in totaal 15 merken. In 2009 zijn wij blijven investeren in het David-systeem, het tapsysteem dat gericht is op horeca bedrijven met kleinere volumes. We hebben meer dan 5.000 David-installaties geplaatst, onder meer in het kader van een grootschalige productlancering in Portugal. Hierdoor is het David-systeem nu in bijna 100 markten beschikbaar.
Eind 2008 hadden we het voornemen uitgesproken om de marketing- en promotieactiviteiten effectiever en efficiënter uit te voeren. Begin 2009 waren de persoonlijke targets voor ruim de helft van al onze commercieel managers gekoppeld aan een van onze belangrijkste doelmatigheidsmaatstaven: de brutowinst na aftrek van verkoop- en marketingkosten. We zijn erin geslaagd om ondernemingsbreed onze prestaties tegen over deze belangrijke maatstaf substantieel te verbeteren.
Opbouw van competentie Beheer van onze toonaangevende portfolio Om met succes in merken te kunnen investeren, is een diep inzicht in consumenten, afnemers, marketingtechnieken en verkoopkanalen vereist. Het in stand houden van een wereld wijd toonaangevende merkenportfolio vereist bovendien dat we voortdurend blijven investeren in opleiding, ontwikkeling en competentievorming van onze mensen. In 2009 hebben we met succes een nieuw model voor commerciële competenties geïntroduceerd, compleet met ondersteunende tools en documentatie. We hebben 50 senior commercieel managers via speciale cursussen opgeleid tot trainer. Deze nieuwe trainers hebben op hun beurt circa duizend managers onderwezen in de vereiste competenties en in PDP, een proces voor persoonlijke ontwikkelings planning.
Het Heineken merk is uniek qua wereldwijd bereik en bekend heid en is als zodanig een onderscheidende factor voor ons bedrijf. De biermarkt is in wezen echter vooral lokaal georiën teerd. 82 procent van het Groep biervolume is afkomstig van lokale en soms regionale merken zoals Amstel, Zlaty Bazant en Primus. Een diepgaand inzicht in het beheren en het laten groeien van merkenportfolio’s is dan ook een essentiële vaardigheid voor onze marketingteams overal ter wereld.
Heineken heeft uitmuntendheid in de uitvoering altijd op waarde geschat, gestimuleerd en beloond. In 2009 hebben we een nieuw model voor distributeurbeheer ingevoerd, waarmee we onze plannen in het unieke distributielandschap van Afrika beter en sneller kunnen verwezenlijken. Het model wordt inmiddels toegepast in zeven belangrijke Afrikaanse markten. Een vergelijkbare aanpak werd gehanteerd in de regio Centraal- en Oost-Europa, waar we een nieuw raamwerk voor klantmarketing hebben geïntroduceerd met veel aandacht voor kanaalsegmentering en het ontwikkelen van winnende kanaalstrategieën.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Operationele ontwikkelingen (vervolg)
Met het oog hierop hebben we enkele centrale uitgangspunten geformuleerd ten behoeve van de groei op lange termijn van onze premiumbieren, zowel regionaal als nationaal. Tegelijker tijd blijven we doelgericht en intensief werken aan de herzie ning van de portfoliostrategieën en het merkassortiment voor onze belangrijkste markten. We hebben in Rusland en het Verenigd Koninkrijk uitgebreide evaluaties van onze merkenportfolio’s uitgevoerd. We zijn al begonnen met de implementatie van de hieruit voortvloeiende aanbevelingen op het gebied van de positionering, de prijsstelling, de hoogte van de marketinginvesteringen en de rationalisatie van het productassortiment. Daarnaast hebben onze portfoliospecialisten samen met onze experts voor consumentenmarketing in België, Nigeria, Polen en Nederland oplossingen geformuleerd voor proble men met specifieke merken en portfolio’s. Elke evaluatie of ingreep met betrekking tot een portfolio wordt zorgvuldig gedocumenteerd, zodat we bij soortgelijke situaties in de toekomst een beroep kunnen doen op de vergaarde kennis en het verworven inzicht. We beschikken over een ‘evaluatiegeschiedenis’ van de afgelopen vijf jaar, waardoor toekomstige evaluaties beter op de lokale omstandigheden kunnen worden afgestemd en sneller kunnen worden uitgevoerd.
In het kader van het algemene overleg over onze merkenportfolio hebben we een aanpak vastgesteld om de verbetering van de merkwaarde van het Amstel merk in de belangrijkste markten een nieuwe impuls te geven. Hetzelfde team heeft ook meer duidelijkheid geschapen over de rol van Amstel binnen de premiumportfolio van de Heineken Groep en over de strategische richting voor de belangrijkste submerken van Amstel: Bier, Lager, Pulse en Light.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Cider Sinds de acquisitie van Scottish & Newcastle is Heineken ‘s werelds grootste producent van cider. De cidermarkt in het Verenigd Koninkrijk was sterk vergeleken met de algemene biermarkt. Het Verenigd Koninkrijk is echter niet de enige markt waar cider een belangrijke rol kan spelen voor onze portfolio en onze groei. We zijn ons terdege bewust van de mogelijkheden om cider in verschillende markten te ontwik kelen op merk- of op segmentniveau. Het plan dat aan deze denkwijze ten grondslag ligt, wordt inmiddels uitgevoerd. In 2009 hebben we Strongbow in Nederland op de markt gebracht en dit cidermerk zal ook in de Verenigde Staten en Canada worden geïntroduceerd.
Duurzaamheid: een beproefde filosofie voor een nieuw decennium Heineken is er sinds jaar en dag van overtuigd dat een lange termijn perspectief voor alle aspecten van ons bedrijf cruciaal is voor het succes. We hebben geprobeerd dit uitgangspunt te verankeren in de manier waarop we zakendoen. Om deze overtuiging nogmaals te onderstrepen heeft onze adviesraad voor maatschappelijk verantwoord ondernemen in januari 2009 een voorstel besproken en goedgekeurd om een versterkte lange termijn benadering voor de komende jaren te formuleren op basis van een volledige herziening van onze agenda voor duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Naast de uitvoering van onze bestaande duurzaamheidsprogramma’s hebben we in 2009 veel aan dacht besteed aan een dialoog met interne en externe be langhebbenden over dit grootschalige project, waarbij zes werkstromen en meer dan 200 mensen betrokken waren. De nieuwe doelstellingen en actieplannen zijn opgenomen in ons Duurzaamheidsverslag 2009.
Het Heineken merk blijft het speerpunt bij onze acties ter be vordering van verantwoordelijk alcoholgebruik. Het volledig geïntegreerde platform ‘Enjoy Heineken Responsibly’ is in het vijfde jaar van zijn bestaan. Bij het doorlopende investerings- en verbeteringsproces om verantwoorde alcoholconsumptie te bevorderen, gaan we even zorgvuldig te werk als bij elk ander aspect van het merk. We hebben de oproep tot verantwoordelijk alcoholgebruik het voorbije jaar met dezelfde intensiteit voortgezet, zowel op de merkverpakkingen als in de commer ciële uitingen overal ter wereld. Aan het eind van het jaar heb ben we onze campagne ‘Know the Signs’ uitgebreid en verbe terd door korte clips over typische situaties en aspecten van alcoholgebruik op YouTube te plaatsen, waardoor de boodschap heel dichtbij komt. Bovendien hebben we nieuwe personages toegevoegd aan de ‘Know the Signs’ website en hebben we de interactieve functies vereenvoudigd, zodat de bezoeker de boodschap sneller en beter kan begrijpen. Bij wedstrijden in de UEFA Champions League hebben we wederom de meest opval lende 30 procent van onze reclameborden langs het veld ge bruikt om aandacht te vragen voor verantwoord alcoholge bruik. Daarnaast hebben we de boodschap overgebracht via reclamespots en horecareclame rond de wedstrijdlocaties.
In de afgelopen 12 maanden hebben we onze steun en bijdra gen aan waardevolle internationale initiatieven geïntensi veerd. In maart heeft Jean-François van Boxmeer het CEO Water Mandate van de Verenigde Naties ondertekend en daarmee nogmaals onderstreept dat waterbeheer een hoek steen is van het duurzaamheidsbeleid van Heineken. Het CEO Water Mandate verschaft ons een uitstekend platform om best practices uit te wisselen en om van anderen te leren.
The CEO Water Mandate An initiative by business leaders in partnership with the international community
Voor meer informatie over ons beleid en onze doelstellingen verwijzen we naar het Duurzaamheidsverslag 2009, dat in april 2010 wordt gepubliceerd. Dit verslag is ook beschikbaar via onze website www.heinekeninternational.com
In september hebben we de Wereldgezondheidsorganisatie laten weten dat Heineken, samen met andere grote spelers in de sector, een driejarig internationaal actieprogramma zal financieren om alcohol in het verkeer te bestrijden, te komen tot effectieve zelfregulering en onderzoek te doen naar de effecten van clandestiene, niet-commerciële alcoholische dranken in opkomende markten uit verschillende regio’s. Dit grootschalige project wordt gezamenlijk gecoördineerd en uitgevoerd door de Global Alcohol Producers Group (GAPG) en het International Center for Alcohol Policies (ICAP).
Onze prestaties op duurzaamheidsgebied zijn voor een be langrijk deel afhankelijk van acties en investeringen op lokaal niveau. Op dat gebied was er in 2009 sprake van een belangrijke intensivering. We nemen nu op lokaal niveau deel aan 30 samenwerkingsverbanden voor verantwoorde alcoholconsumptie, onze Goss brouwerij in Oostenrijk werkt aan het realiseren van CO2-neutraliteit, onze Griekse en Rus sische werkmaatschappijen hebben grootschalige projecten uit gevoerd om natuurgebieden schoon te maken en in Frankrijk hebben we een belangrijke nieuwe duurzaamheidsstrategie geïmplementeerd. Om het belang van actie op lokaal niveau te benadrukken en ons streven naar transparantie te onderstre pen, vragen we onze twintig grootste markten om afzon derlijke duurzaamheidsverslagen over 2009 op te stellen. Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Operationele ontwikkelingen (vervolg)
Hoewel we direct toegeven dat we niet alle antwoorden in huis hebben en dat de doelstellingen die we onszelf opleggen niet altijd voor 100 procent worden gerealiseerd, heeft Heineken op veel punten grote vooruitgang geboekt en worden we gesterkt door de erkenning die ons voor deze resultaten ten deel valt. In 2009 zijn we volgens de SAM Dow Jones Sustainability Index voor het derde achtereenvolgende jaar ‘s werelds duurzaamste bierbrouwer en de duurzaamste drankenproducent in Europa. Daarnaast zijn we er trots op dat Heineken wederom is opgenomen in de FTSE4Good Index.
9 10
Zonder feedback van belanghebbenden kunnen we onze duurzaamheid en de kwaliteit van onze verslaglegging niet verbeteren. Als u vragen of opmerkingen hebt, horen we graag van u. U kunt ons via
[email protected] per e-mail benaderen of u kunt het Duurzaamheidsverslag raadplegen voor aanvullende contactinformatie. In 2009 hebben we ons reputatiemodel verder verfijnd. Via dit model krijgen we een dieper inzicht in de meningen en opvattingen van alle betrokkenen over onze programma’s en prestaties op het gebied van duurzaamheid. Met ingang van 2010 hanteren we dit model om toezicht te houden op de perceptie van Heineken.
Medewerkers en organisatie Onze mensen leveren een belangrijke bijdrage aan het concur rerend vermogen van Heineken en we investeren veel tijd en middelen om de groei, de ontwikkeling en het welzijn van onze medewerkers te bevorderen. Hierbij besteden we met name aandacht aan: • ontwikkeling en inbedding van een nieuwe filosofie voor talentontwikkeling • verbetering van de wereldwijde HR-functie • vorming van een cultuur die prestaties stimuleert • onderzoek, afstemming en optimalisatie van de organisatiestructuur en de werkstromen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Door verder te bouwen aan de bestaande management-, leiderschaps- en beloningssystemen in de hele organisatie hebben we in 2009 weer een belangrijke stap gezet op weg naar het realiseren van deze doelstellingen. De beroepsmatige ontwikkeling van onze mensen blijft een van onze hoogste prioriteiten. Dankzij de meer dan 60 werk maatschappijen over de hele wereld kan Heineken zijn leiding gevenden opleiden en vormen door hen met uiteenlopende bedrijfsactiviteiten kennis te laten maken in settings met een steeds grotere verantwoordelijkheid. We stellen de leiding gevenden in staat om verantwoorde risico’s te nemen terwijl ze hun leiderschapscapaciteiten en hun zakelijke vaardighe den verder aanscherpen. De grote aandacht voor de manage mentontwikkeling waarborgt een soepele opvolgingsplanning tot op de hoogste niveaus van het senior management. We hebben een begin gemaakt met het vastleggen van de filosofie en het raamwerk voor ontwikkeling bij Heineken. Dit proces omvat de ontwikkeling van functionele competentie kaders om in kaart te brengen welke essentiële functionele vaardigheden, kennisvormen en gedragingen noodzakelijk zijn voor doelmatige prestaties en ontwikkeling van alle medewerkers. We introduceren speciale hulpgidsen om de ontwikkeling te ondersteunen van functionele vaardigheden en leiderschapscapaciteiten die noodzakelijk zijn voor een geslaagde aanpassing aan veranderingen in de interne en externe omgeving. Onze processen voor het herkennen en ontwikkelen van talent worden geëvalueerd en verbeterd. Hiermee willen we zorgen dat we een diverse groep getalen teerde personen al vroeg in hun carrière ontdekken, zodat we hen passende en gerichte ontwikkelingskansen kunnen aanbieden. Het is duidelijk dat de programma’s voor leider schaps- en talentontwikkeling hun vruchten beginnen af te werpen. In 2009 hebben we méér vak- en leiderschapstalen ten ontdekt dan in eerdere jaren.
Dankzij onderzoeken en rapportagesystemen met betrekking tot het werkklimaat maken we goede vorderingen bij het in kaart brengen van de behoeften op dit gebied, alsmede bij het opstellen van actieplannen voor onze bedrijven om in deze behoeften te voorzien. Onze activiteiten op dit terrein zullen in 2010 nog verder worden uitgebreid. Omdat onze onderneming zowel autonoom als door middel van acquisities verder blijft groeien, werken we onophoude lijk aan het onderzoeken, afstemmen en optimaliseren van de organisatiestructuur en de werkstromen om een goede effectiviteit en efficiëntie te waarborgen. We blijven hier ook in 2010 actief aan werken. In 2009 is het gemiddelde aantal medewerkers gedaald van 58.453 naar 55.301. Geografische verdeling van personeel In aantallen
• West-Europa • Hoofdkantoor • Centraal- en Oost-Europa • Noord- en Zuid-Amerika • Afrika en het Midden-Oosten • Azië-Pacific * in Nederland
20.670* 825 20.253 1.698 10.882 973
3.938
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Ontwikkelingen per regio
Reultaten per regio in 2009 Regio
Geconsolideerd Opbrengsten EBIT EBIT (beia) biervolume (EUR miljoen) (EUR miljoen) (EUR miljoen) (miljoen HL)
Geconsolideerd Heineken volume biervolume als in premium % van het totale segment groepsvolume (miljoen HL)
West-Europa
8.432
502
792
47,1
37,6
7,5
Centraal- en Oost-Europa
3.200
347
389
46,2
36,9
2,5
Afrika en Midden-Oosten
1.817
485
485
19,8
15,8
2,3
Noord- en Zuid-Amerika
1.541
273
273
9,4
7,5
8,3
Azië-Pacific
305
103
103
2,7
2,2
4,5
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
West-Europa
Opbrengsten
€ 8.432 miljoen EBIT
€ 502 miljoen EBIT (beia)
€ 792 miljoen Geconsolideerd biervolume
47,1 miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment
7,5 miljoen hectoliter GECONSOLIDEERD BIERVOLUME IN MILJOENEN HECTOLITER
2005
31,9
2006
32,1
2007
31,9
2008
44,3 47,1
2009
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Ondanks een ongunstige marktsituatie heeft WestEuropa een solide financieel resultaat behaald. Hogere opbrengsten per hectoliter, besparingen in het kader van het TCM-programma en betere prestaties bij de voormalige bedrijfsonderdelen van Scottish & Newcastle hebben bijgedragen aan de groei van de EBIT (beia). Het geconsolideerde biervolume groeide met 6,6 procent doordat de nieuwe bedrijfsonderdelen in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Finland, Portugal, België en Zwitserland voor het eerst werden geconsolideerd. Autonoom is het *negatieve effecten van de recessie en de accijnsverhogingen op het volume wogen zwaarder dan de positieve effecten van mooi zomerweer in een aantal landen. In Frankrijk is het geconsolideerde biervolume toegenomen. Het volume van het Heineken merk in het premiumsegment is met 2,1 procent gedaald. De groei in Frankrijk en Portugal was onvoldoende om de zwakke markt in Spanje, Italië en Ierland te compenseren. Autonoom zijn de opbrengsten in grote lijnen gelijk gebleven ondanks de lagere volumes, met name in het horecasegment. Prijsverhogingen (gemiddeld met ‘mid-single digits’) en een betere verkoopmix speelden een belangrijke rol. De gerapporteerde opbrengsten waren 10 procent hoger. De EBIT (beia) werd negatief beïnvloed door de effecten van acquisities die voor het eerst zijn geconsolideerd en gedaalde valutakoersen. Autonoom profiteerde de EBIT (beia) van efficiëntere marketingbestedingen, lagere personeelskosten en een verbeterde verkoopmix. De synergieën in verband met Scottish & Newcastle, die in totaal waren geraamd op EUR 184 miljoen, zijn inmiddels volledig gerealiseerd. West-Europa nam 38 procent van de geconsolideerde EBIT (beia) van de Groep voor zijn rekening.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
West-Europa (vervolg)
Spanje Geconsolideerd biervolume: 10,3 miljoen hectoliter Marktaandeel: 29,1% Marktpositie: 1
Heineken Spanje boekte een hogere EBIT (beia) dankzij kostenbesparingen, betere prijzen en een verbeterde verkoopmix, waarmee het effect van een volumedaling met 5,5 procent ruimschoots werd gecom penseerd. In 2009 werd de brouwerij in Arano gesloten. De Spaanse biermarkt bleef in grote lijnen stabiel doordat de krimp van het midden-
en premiumsegment grotendeels werd gecompenseerd door een groei van het huismerkensegment met 16 procent. Dit had een negatief effect op het marktaandeel. Met name het volume van het Heineken merk stond onder druk en daalde met dubbele cijfers. De merken Cruzcampo en Amstel presteerden beter dankzij de veerkracht in hun kernregio’s.
Italië Geconsolideerd biervolume: 5,3 miljoen hectoliter Marktaandeel: 31,3% Marktpositie: 1
De Italiaanse biermarkt kromp met 6 procent onder invloed van de economische omstandigheden en de prijsverhogingen van eind 2008. Heineken Italië hield zijn marktaandeel vast, ondanks het feit dat Heineken in de eerste helft van 2009 door enkele detailhandels ketens tijdelijk uit het assortiment werd genomen. Moretti presteerde beter dan het segmentgemiddelde. Het Heineken merk ondervond nadelige gevolgen van down trading in de markt voor thuisgebruik en
een tijdelijke verwijdering uit het assortiment van een aantal detailhandelsketens, waar door het volume met 7,1 procent daalde. De opbrengsten en de EBIT zijn autonoom gedaald als gevolg van lagere volumes en de lagere opbrengsten van de groothandel Partesa door een krimp met 11 procent in het horecasegment. Kostenbesparingen in het kader van TCM, betere verkoopprijzen en een verbeterde verkoopmix hebben deze daling slechts ten dele gecompenseerd.
Frankrijk Geconsolideerd biervolume: 5,4 miljoen hectoliter Marktaandeel: 27,6% Marktpositie: 2
Uitzonderlijk mooi zomerweer heeft in Frankrijk de negatieve effecten van de economie op de bierconsumptie ongedaan gemaakt en gezord voor een marktgroei van 1,3 procent. Heineken Frankrijk boekte een groter waarde- en marktaandeel dankzij sterke prestaties in de markt voor thuisgebruik.
Alle belangrijke merken vertoonden een gezonde groei: het Heineken merk groeide met 8,4 procent en de volumes van Desperados en Pelforth namen eveneens toe. De EBIT (beia) is gegroeid dankzij een groter volume en een betere merkenmix. De Fischer brouwerij in Schiltigheim werd in september 2009 gesloten.
Nederland Geconsolideerd biervolume: 5,0 miljoen hectoliter Marktaandeel: 46,9% Marktpositie: 1
De Nederlandse biermarkt is met 5,5 procent gekrompen doordat de effecten van de accijnsverhoging per 1 januari en de lagere bierconsumptie in de horeca slechts gedeel telijk werden gecompenseerd door mooi weer en de groei van huismerken in de markt voor thuisgebruik. De EBIT (beia) is licht gestegen. De volume daling werd grotendeels gecompenseerd door het positieve effect van kostenbespa ringen en betere prijzen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Het volume van Heineken Nederland daalde met 6,4 procent. De volumes van de merken Heineken en Amstel zijn beide gedaald. De introductie van Strongbow Gold cider en Jillz cider via geselecteerde distributiepunten en de detailhandel in april en mei 2009 is zeer succesvol verlopen. Het volume bedroeg meer dan 30.000 hectoliter. Het volume van het frisdrankenbedrijf Vrumona is afgenomen, voornamelijk ten gevolge van een tijdelijke verwijdering uit het assortiment in een deel van de detailhandel.
Introductie van cider in Nederland Cider is algemeen verkrijgbaar en bijzonder populair in West-Europa, met name in het Verenigd Konink rijk, waar jaarlijks zo’n 600 miljoen liter wordt geproduceerd. Andere belangrijke Europese markten bevinden zich in delen van Spanje, Frankrijk en Duitsland.
Jillz is speciaal gericht op jonge vrouwen tussen 18 en 35 jaar, een markt met een verwachte jaar lijkse groei van circa 7 procent. Jillz en Strongbow Gold presteren goed en dragen bij aan de bekend heid en de maatschappelijke acceptatie van cider in Nederland.
Tot voor kort was cider echter niet gemakkelijk verkrijgbaar in Nederland en waren er maar weinig cafés en winkels met cider in het assortiment. Na uitvoerig marktonderzoek heeft Heineken een gat in de Nederlandse markt ontdekt: steeds meer mensen die weinig of geen bier drinken, hebben belangstelling voor een alternatief dat veel positieve eigenschappen deelt met bier.
Zowel Jillz als Strongbow zijn ondersteund door intensieve reclamecampagnes waarin cider werd gepresenteerd als een ver frissend en natuurlijk alternatief voor bier en wijn. Deze campag nes zijn er uitstekend in geslaagd de bekendheid van de nieuwe categorie en de beide merken te vergroten.
Begin 2009 heeft Heineken in Nederland twee ciders geïntro duceerd: Strongbow Gold, de traditionele, rondborstige Engelse appelcider, en het nieuwe merk Jillz, een verfrissende, spranke lende cider.
De reacties zijn positief, zowel in de horeca als in de detailhandel. De resultaten in het eerste jaar voldeden aan de ambitieuze doel stellingen van Heineken. Er zijn plannen opgesteld voor verdere bevordering van de groei van de nieuwe categorie in 2010 en daarna.
www.annualreport.heineken.com/nl
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
West-Europa (vervolg)
Verenigd Koninkrijk Geconsolideerd biervolume: 12,1 miljoen hectoliter Marktaandeel: 26,5% Marktpositie: 1
De Britse biermarkt kromp met 4,2 procent, waarbij in de tweede helft van het jaar een positieve trend te zien was. In het premium segment was sprake van groei. Heineken UK presteerde substantieel beter dan het marktgemiddelde en wist zijn marktaandeel te vergroten bij een slechts licht afgenomen biervolume. Het merk Foster’s groeide met 2,6 procent dankzij de nieuwe merkcampagne, een breder distributieplatform en verbeterde marketing. Er was sprake van een volumedaling bij John Smith’s, het grootste ale-merk in het Verenigd Koninkrijk, maar deze daling was kleiner dan het marktgemiddelde. De cidermarkt groeide met 8 procent dankzij sterkere prestaties in de markt voor thuisge bruik en een breder distributieplatform in het horecasegment. Het succes van Bulmers is te danken aan de toenemende respons van de consument en de introductie van cider in flesjes voor het premiumsegment.
De opbrengsten groeiden autonoom met ‘low single digits’ doordat betere prijzen en een verbeterde merkenmix ruimschoots voldoende waren om de lagere volumes te compenseren. De EBIT groeide autonoom met 35 procent dankzij gerealiseerde kostensynergieën, voort zetting van de agressieve kostenbesparingen en lagere inkoopprijzen. In 2009 werden belangrijke maatregelen ge nomen om het bedrijf verder te stroomlijnen. In 2010 zullen de brouwerijen in Berkshire en Dunston worden gesloten. Na de overname van Scottish & Newcastle heeft Heineken in 2008 de activa en verplichtingen van Globe in zijn balans geconsolideerd. In 2009 heeft Heineken het grootste deel van de open staande schuld van Globe overgenomen met een substantiële korting op de nominale waarde en de boekwaarde, waardoor een bijzondere boek winst van EUR 215 miljoen werd gerealiseerd. Daarnaast heeft Heineken zijn belangen in cafés in het Verenigd Koninkrijk afgewaardeerd.
Ierland Geconsolideerd biervolume: 1,4 miljoen hectoliter Marktaandeel: 26,7% Marktpositie: 2
Door de sterke effecten van de recessie is de bierconsumptie in Ierland met ‘high single digits’ gedaald.
marktgemiddelde dankzij de sterke verkoop van tapbier.
Autonoom heeft Heineken Ierland zijn markt aandeel vergroot. Daarnaast werd geprofi teerd van groei bij de merken van Beamish & Crawford en het merk Coors Light. Hoewel het volume van het Heineken merk met 6,8 procent daalde, waren de prestaties beter dan het
De onderliggende opbrengsten en de EBIT daalden met dubbele cijfers vanwege een zwak volume, meer aanbiedingen en beperkte moge lijkheden voor prijsverhogingen. Heineken Ierland heeft aandacht besteed aan verdere kostenbesparingen en de brouwerij van Beamish & Crawford in Cork werd gesloten.
De Portugese biermarkt is met 3,3 procent gekrompen vanwege het effect van de economie op het horecasegment.
bij aan hogere opbrengsten en zorgden, samen met kostenbesparingen, voor een autonome groei van de EBIT (beia).
Centralcer heeft zijn marktaandeel vergroot dankzij de groei van het Heineken merk. Het merk Sagres is nu het meest verkochte merk in Portugal. Hogere verkoopprijzen droegen
Het volume van het mineraalwatersegment van Centralcer, met name het premiummerk Luso, stond onder druk door downtrading naar huismerken.
De Finse drankenmarkt kromp in totaal met slechts 1 procent. Huismerken van kant-enklare dranken en bieren in het economische segment vertoonden groei.
De succesvolle herpositionering van het merk Lapin Kulta eind 2008 heeft een positief effect op het volume gehad. Het Heineken merk werd aan de portfolio van Hartwall toegevoegd. Dit heeft geleid tot goede verkoopresultaten.
Portugal Geconsolideerd biervolume: 3,2 miljoen hectoliter Marktaandeel: 47,0% Marktpositie: 2
Finland Geconsolideerd biervolume: 1,4 miljoen hectoliter Marktaandeel: 27,9% Marktpositie: 2
De EBIT van Hartwall groeide dankzij strin gente kostenbeheersing en ondanks lagere volumes in de horeca en het premiumsegment.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Hartwall heeft aangekondigd dat de brouwe rij in Tornio in 2010 zal worden gesloten.
Zwitserland Geconsolideerd biervolume: 1,1 miljoen hectoliter Marktaandeel: 24,7% Marktpositie: 2
De Zwitserse biermarkt was stabiel en de markt voor thuisgebruik groeide met 2,5 procent. De opbrengsten van Heineken Switzerland daalden autonoom door een volumedaling van 4,4 procent. Het Heineken merk vergrootte zijn marktaandeel in het premiumsegment, dat een volumedaling met dubbele cijfers doormaakte.
De EBIT groeide substantieel dankzij kostenbesparingen en een betere productenmix. Heineken Switzerland heeft de integratie van het in augustus 2008 overgenomen Eichhof Getränke afgerond.
In België bleef de biermarkt onder druk staan, waarbij het volume in het horeca segment met meer dan 6 procent daalde.
ontvangen door de consument en leidde tot een ombuiging van de langdurige neerwaartse trend. De onderliggende EBIT was in grote lijnen stabiel, doordat de gunstige effecten van kostenbeheersing en prijsverhogingen teniet werden gedaan door lagere volumes en extra marketingbestedingen.
België Geconsolideerd biervolume: 1,0 miljoen hectoliter Marktaandeel: 11,3% Marktpositie: 2
De Alken-Maes brouwerijen vergrootten hun marktaandeel. Het belangrijke merk Maes werd opnieuw gelanceerd. Dit werd positief
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Centraal- en Oost-Europa
Opbrengsten
€ 3.200 miljoen EBIT
€ 347 miljoen EBIT (beia)
€ 389 miljoen Geconsolideerd biervolume
46,2 miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment
2,5 miljoen hectoliter
De effecten van de recessie, hogere prijzen en accijns verhogingen hadden gevolgen voor alle belangrijke biermarkten in de regio, waarmee de groeitrend van de afgelopen jaren werd omgebogen. De EBIT (beia) groeide autonoom dankzij stringente kosten beheersing, met name in Rusland en Tsjechië. Het TCMprogramma verloopt volgens schema met de sluiting van vier brouwerijen en vier mouterijen. De gerapporteerde EBIT (beia) is gedaald, hoofdzakelijk vanwege sterke waardedalingen van de zloty en de roebel. Het effect op de EBIT van valutaomrekeningsverschillen en transacties in relatief zwakke valuta’s bedroeg in totaal EUR 119 miljoen (waarvan EUR 39 miljoen in samenhang met valutaomrekeningsverschillen). Het biervolume in de regio daalde, mede ten gevolge van de beslissing om de nadruk op winstgevende merken en verpakkingen te leggen en de rationalisatie van onvoldoende presterende producten in Rusland. Het volume van het Heineken merk daalde met 9,3 procent doordat de consumentenvoorkeur verschoof in de richting van goedkopere bieren en laaggeprijsde wodka. Samen waren Rusland en Polen verantwoordelijk voor meer dan de helft van de krimp in de regio. In Oostenrijk en Servië groeide het Heineken merk en werd een groter marktaandeel behaald. Autonoom daalden de opbrengsten licht doordat het effect van lagere volumes en de verschuiving van de verkoopmix naar minder winstgevende kanalen en verpakkingen slechts ten dele werd goedgemaakt door betere prijzen.
GECONSOLIDEERD BIERVOLUME IN MILJOENEN HECTOLITER
2005 2006 2007 2008 2009
34,9 42,4 46,5 50,5 46,2
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Centraal- en Oost Europa (vervolg)
Oostenrijk Geconsolideerd biervolume: 4,3 miljoen hectoliter Marktaandeel: 47,4% Marktpositie: 1
In Oostenrijk is de biermarkt met 3,0 procent gekrompen doordat de afzet in 2008 relatief hoog was vanwege het Europees Kampioen schap voetbal en doordat in 2009 de volumes in het horecasegment zijn gedaald. De trend in de richting van thuisgebruik en bier in blik (met een lagere winstmarge) zette zich verder door. De EBIT (beia) van Heineken Austria groeide ondanks het lagere volume met ‘mid single
digits’ dankzij betere prijzen en de positieve effecten van kostenbesparingen. Terwijl de onderneming zich richt op segmenten met een hogere winstmarge, daalde het marktaandeel vanwege de groei in het economische marktsegment. Deze trend had ook gevolgen voor de volumes van de merken Zipfer, Gösser en Puntigamer, die zich in het middensegment bevinden. Het Heineken merk groeide met 3,7 procent.
Polen Geconsolideerd biervolume: 11,4 miljoen hectoliter Marktaandeel: 35,0% Marktpositie: 2
Na jaren van sterke volumegroei is de Poolse biermarkt met 10 procent gekrompen door de ongunstige economische situatie, een accijnsverhoging en hogere verkoopprijzen. · De Zywiec Group vergrootte zijn marktaan deel dankzij goede resultaten in de markt voor thuisgebruik. In het middensegment groeide het merk Warka en het volume van Desperados is ruimschoots verdubbeld. De · volumes van de merken Heineken en Zywiec zijn beide gedaald onder invloed van boven
gemiddelde volumedalingen in het inter nationale en nationale premiumsegment. Zowel de gerapporteerde opbrengsten als de EBIT (beia) in euro’s zijn substantieel gedaald, voornamelijk door de waardedaling van de zloty met gemiddeld 23 procent ten opzichte van de euro. Dit heeft geleid tot een negatief effect van valutaomrekeningsverschillen van EUR 37 miljoen. De EBIT (beia) is autonoom gedaald.
Rusland Geconsolideerd biervolume: 12,8 miljoen hectoliter Marktaandeel: 11,9% Marktpositie: 3
De Russische biermarkt is met dubbele cijfers gekrompen onder invloed van de ernstige recessie, die veel consumenten ertoe aanzette om van bieren uit het economische segment over te stappen op laaggeprijsde wodka. Het premium biersegment presteerde naar verhouding goed. Heineken Rusland heeft zijn commerciële strategie aangepast. In de nieuwe strategie ligt de nadruk op vier belangrijke nationale merken en zes regionale merken, terwijl de commerciële ondersteuning voor niet-strate gische merken wordt teruggeschroefd. De prijzen van de belangrijkste premiummerken werden verhoogd ten opzichte van de concur rentie. Onvoldoende presterende producten werden gerationaliseerd.
Vanwege de recessie en de opstarteffecten van de nieuwe commerciële strategie daalde het volume van Heineken Rusland met 17 procent. Daarentegen is de winstgevendheid substan tieel toegenomen. De gerapporteerde EBIT was aanzienlijk hoger, ondanks negatieve effecten van de zwakke roebel, die heeft geleid tot valutaomrekeningsverschillen met een totaal effect van meer dan EUR 10 miljoen. Bij de kostenbesparingen werd sterke vooruit gang geboekt. Heineken Rusland heeft onder meer de Stepan Razin brouwerij in St. Peters burg en een brouwerij in Novotroitsk gesloten. Per 1 januari 2010 is de accijns op bier ver drievoudigd. Heineken Rusland heeft deze verhoging doorberekend in de prijzen.
Roemenië Geconsolideerd biervolume: 5,2 miljoen hectoliter Marktaandeel: 29,5% Marktpositie: 2
In Roemenië is de biermarkt met 11,3 procent gekrompen onder invloed van de markt voor thuisgebruik, die onder druk stond door een koopkrachtdaling en doordat er minder geld is overgeboekt door in het buitenland werkzame Roemenen. Het volume van Heineken Romania daalde in lijn met de algemene markttrend. Goldenbrau presteerde boven het marktgemiddelde, maar het Heineken merk en de merken Ciuc en Bucegi krompen sneller dan de markt als geheel.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Hogere verkoopprijzen konden het effect van een lager volume niet geheel compenseren, waardoor de opbrengsten en de EBIT autonoom zijn gedaald. Bovendien had de waardevermin dering van de Roemeense lei een negatief effect van ruim EUR 7 miljoen op de in euro’s gerap porteerde EBIT. Heineken Romania blijft zich richten op merkenopbouw op lange termijn, verbeterde uitvoering van verkoopprocessen en kostenbesparingen. In 2009 werden drie mouterijen gesloten en in januari 2010 werd de sluiting van de brouwerij in Hateg aangekondigd.
Griekenland Geconsolideerd biervolume: 3,2 miljoen hectoliter Marktaandeel: 71,9% Marktpositie: 1
De Griekse biermarkt is met 6 procent ge krompen ten gevolge van de financiële crisis, een accijnsverhoging met 20 procent in februari, lagere aantallen toeristen, voor raadreductie in de groothandel en minder gunstig zomerweer in vergelijking met 2008. Het marktaandeel van Athenian Breweries nam af doordat bier van kleine brouwers en van huismerken een groter marktaandeel verwierf. Het volume van Amstel is substan
tieel gedaald, maar het Heineken merk en de merken Fischer en Alfa presteerden boven het marktgemiddelde. Het Heineken merk onder vond positieve effecten van een nieuwe marketingcampagne. De opbrengsten en de EBIT zijn gedaald als gevolg van een netto prijsverhoging met 2 procent, die onvoldoende was om het effect van lagere volumes te compenseren.
Tsjechië Geconsolideerd biervolume: 2,6 miljoen hectoliter Marktaandeel: 12,4% Marktpositie: 3
De biermarkt in Tsjechië is met 6 procent gekrompen onder invloed van het econo mische klimaat en een substantiële accijns verhoging. Het marktaandeel van Heineken steeg naar 12,4 procent. Er zijn belangrijke
maatregelen genomen om de productie capaciteit verder te rationaliseren. In 2009 werden twee brouwerijen gesloten en in 2010 werd de sluiting van de brouwerij in Louny aangekondigd.
In Duitsland daalde het volume van Brau Holding International, de joint venture van Heineken en de Schörghuber Unterneh mungsgruppe, met name ten gevolge van de desinvestering van Karlsberg in 2009. Het marktaandeel van de onderliggende bedrijfs
activiteiten is echter licht toegenomen. Exclusief het effect van éénmalige posten (met name de bijzondere waardeverminde ring van Karlsberg in 2008) is de nettowinst van Brau Holding International gestegen.
Duitsland
Zlatý Bažant, een Slowaaks bier van wereldklasse Zlatý Bažant, het bekendste bier merk van Heineken Slovensko, heeft in 2009 een uitgebreide rebranding ondergaan om zijn po sitie te versterken als een modern premiumbiermerk dat kwaliteit en mondiaal succes uitstraalt. Het in 1969 opgerichte Zlatý Bažant is in Slowakije een van de leidende na tionale merken en het meest ver kochte exportbier. De belangrijkste exportmarkten zijn Canada, de Verenigde Staten en recentelijk onder meer ook Zweden. In het kader van de rebranding heeft het opvallende etiket van Zlatý Bažant een restyling onder gaan en is een ambitieuze reclameen sponsorcampagnegestart. De campagne omvatte onder andere een reclamespot waarin de nieuwe slogan van het merk werd geïntro duceerd: ‘Zlatý Bažant, het Slo waakse bier van wereldklasse’. Bij de binnenlandse rebranding was er veel aandacht voor de nationale trots op een bier van eigen bodem
dat internationale faam geniet. Het algehele succes van de campagne kwam tot uiting in de sterk geste gen marktprestatiescore van het merk, die eind 2009 een record hoogte van 90 procent bereikte. Dit is de hoogste score van alle Centraal- en Oost-Europese landen waar Heineken actief is in het nationale remiumsegment. De merkherkenning is ook verbe terd doordat Zlatý Bažant officieel sponsor was van het Slowaakse Olympische team dat in 2010 deel nam aan de Winterspelen van Van couver. Het sponsorcontract heeft ook betrekking op het Slowaakse team voor de Olympische Zomer spelen van Londen in 2012. “We zijn heel tevreden over het succes bij het overbrengen van de nieuwe merkboodschap”, zegt Zuzana Putalova, Group Brand Manager van Heineken Slovensko. “Slowaken worden in het dagelijks leven omringd door producten uit
www.annualreport.heineken.com/nl
landen van over de hele wereld, dus ze hebben grote waardering voor een product met karakter en kwali teit van wereldklasse, dat tegelijker tijd heel erg Slowaaks is, zoals Zlatý Bažant”. Voor het derde achtereenvolgende jaar heeft Zlatý Bažant een speciaal bier voor de kerstdagen gebrou wen. In 2009 werd Zlatý Bažant Porter gepresenteerd, een donker bier met 19 procent alcohol, een sterk aroma en een moutige smaak. Dit bier werd volgens traditioneel recept gebrouwen uit vier soorten mout en speciaal geselecteerde hopsoorten. Als seizoensbier was Porter bijzonder populair op de Slo waakse markt, waar het volop in de belangstelling stond en druk werd besproken op internetforums die aan bier zijn gewijd. Door regelma tig speciaalbieren in een beperkt volume uit te brengen, onder streept Zlatý Bažant zijn nationale leiderschap.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Afrika en het Midden-Oosten
Opbrengsten
€ 1,817 miljoen
Heineken is de op een na grootste brouwer in Afrika en het Midden-Oosten
EBIT
In de tweede helft van het jaar was er een afvlakking van de bierconsumptie in Nigeria, hetgeen van invloed was op de totale groei in de regio. In de overige delen van Afrika blijven de volumes zich goed ontwikkelen.
EBIT (beia)
De opbrengsten groeiden autonoom met 9,1 procent als gevolg van hogere volumes en betere prijzen. De EBIT (beia) is gestegen dankzij autonome volumegroei met dubbele cijfers en ondanks een negatief effect van valutaomrekenings verschillen ten bedrage van EUR 34 miljoen.
Geconsolideerd biervolume
Het volume van het Heineken merk steeg met 12 procent naar 2,3 miljoen hectoliter, voornamelijk dankzij sterke groei in Zuid-Afrika (29 procent), Nigeria (22 procent) en Algerije (29 procent). Door de sterke groei van 29 procent is Algerije in de regio nu de derde markt voor het Heineken merk.
€ 485 miljoen € 485 miljoen 19,8 miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment
2,3 miljoen hectoliter GECONSOLIDEERD BIERVOLUME IN MILJOENEN HECTOLITER
2005 2006 2007 2008
10,7 12,5 14,7 18,1 19,8
2009
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Het volume van het Amstel merk groeide met 24 procent. Amstel is nu het derde biermerk in de regio, na Primus en Star. Het volume van fris- en andere dranken in de regio groeide met 7,5 procent naar 7,2 miljoen hectoliter.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Afrika en het Midden-Oosten (vervolg)
Nigeria Geconsolideerd biervolume: 10,0 miljoen hectoliter Marktaandeel: 55,1% Marktpositie: 1
De biermarkt groeide met ‘low single digits’, ondanks een relatief zwak volume in de tweede helft van 2009 door een lokale bankencrisis en problemen met de openbare orde in delen van het land, waardoor de horecaverkoop was gedaald. Het gecombineerde biervolume van Nigerian Breweries en Consolidated Breweries steeg met 2,8 procent. De merken Heineken (+21 procent), Gulder, Amstel Malta en Turbo-King groeiden opnieuw. Fayrouz, een frisdrank op mout basis, boekte een substantiële groei en wordt nu ook verkocht in blik.
De opbrengsten daalden ondanks grotere volumes, prijsverhogingen en een verbeterde verkoopmix. Deze positieve factoren werden teniet gedaan door het negatieve effect van de zwakke Nigeriaanse naira. Op basis van constante valuta groeide de EBIT substantieel, ondanks hogere kosten van geïmporteerde grondstoffen door de lage koers van de naira. In euro’s is de EBIT licht gedaald, eveneens ten gevolge van de koersdaling van de naira. De nieuwe mouterij in Aba is nu volledig operationeel en heeft 30.000 ton mout geproduceerd.
Egypte Geconsolideerd biervolume: 1,2 miljoen hectoliter Marktaandeel: 99,2% Marktpositie: 1
Ondanks een lager volume groeiden in Egypte de opbrengsten en de EBIT (beia) van Al Ahram Beverages autonoom als gevolg van betere prijzen en kostenbesparingen. De bier- en wijnmarkt stond onder druk door een afname van het aantal toeristen en een lokale koopkrachtdaling.
De alcoholvrije bieren Birell en Amstel Zero, de moutdrank Fayrouz en gedistilleerde dranken bleven goed presteren. Ten opzichte van de eerdere kwartalen vertoonden het toerisme en de volumes in het vierde kwartaal een positieve trend. Al Ahram heeft in 2009 de kleine Luxor brouwerij overgenomen.
Democratische Republiek Congo Geconsolideerd biervolume: 2,4 miljoen hectoliter Marktaandeel: 66,0% Marktpositie: 1
Het volume van Bralima steeg hier met 13 procent en het bedrijf vergrootte zijn marktaandeel tot 66 procent in een markt die als geheel 7 procent groeide. Alle biermerken van Bralima, waaronder Primus en Turbo King, realiseerden een sterke groei. De nieuwe brouwerij in Lubumbashi, die eind 2008 in gebruik werd genomen, is volledig operationeel en heeft
bijgedragen aan de volumegroei in de pro vincie Katanga. Het frisdrankenvolume is licht gegroeid. De EBIT in euro’s is gedaald vanwege een koersdaling van de Congolese franc met 45 procent, hogere afschrijvingen gerelateerd aan de brouwerij en toegenomen marketing bestedingen. De opbrengsten werden even eens beïnvloed door de zwakke valuta.
Zuid-Afrika Geconsolideerd biervolume: 2,7 miljoen hectoliter Marktaandeel: 10,1%
In Zuid-Afrika is Heineken actief door middel van joint ventures met Diageo en Namibian Breweries, die in het premiumsegment een uitgebreid assortiment bieren, ciders en ready-to-drink merken leveren. Het biervolume groeide met 1 miljoen hecto liter en het marktaandeel nam toe. Het volume van het Heineken merk groeide met 29 procent dankzij betere distributie en intensieve marke ting. Het Amstel merk, dat eveneens in het premiumsegment is gepositioneerd, groeide met 26 procent.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Vanaf augustus wordt Amstel bier gebrouwen in de nieuwe brouwerij in de omgeving van Johannesburg, die een capaciteit van 3 miljoen hectoliter heeft. Sinds eind 2009 wordt in deze brouwerij ook Heineken bier gebrouwen. Tot augustus 2009 moest Amstel bier uit Europa worden geïmporteerd. Sinds het begin van de lokale productie wordt winst gemaakt doordat de transport- en andere kosten zijn gedaald. In oktober werd Strongbow op de markt gebracht.
Andere landen in de regio Afrika en het Midden-Oosten Geconsolideerd biervolume: 3,5 miljoen hectoliter
De biervolumes van Brarudi in Burundi bleven in grote lijnen stabiel, terwijl Bralirwa in Rwanda een lichte volumegroei boekte. Onze joint venture Brasserie du Congo rapporteerde een volumegroei met dubbele cijfers.
Nieuwe brouwerij geopend in Sedibeng, Zuid-Afrika De Zuid-Afrikaanse biermarkt is een van de grootste ter wereld met een geschat omzetvolume van 27 mil joen hectoliter per jaar. Zuid-Afrika is ook een belangrijke markt voor internationale premiummerken zoals Heineken en Amstel. De snel groeiende Zuid-Afrikaanse econo mie kan in 2010 op een extra impuls rekenen doordat het land gastheer is voor het FIFA WK voetbal. Door de voltooiing van de nieuwe brouwerij die Heineken in 2009 samen met Diageo heeft gebouwd in Sedibeng, verkeert Heineken in een uitstekende positie om te profiteren van de huidige en toekomstige groeimogelijkheden op de Zuid-Afrikaanse markt. De merken Heineken en Amstel, die nu voor het eerst lokaal worden gebrouwen, hebben het afgelopen jaar al een sterke groei van meer dan 25 procent doorgemaakt.
De brouwerij, gebouwd op een terrein van 80 hectare, heeft een jaarlijks productievolume van 3 miljoen hectoliter. Als de vraag toeneemt, is er voldoende capa citeit om het volume te vergroten tot 6 miljoen hectoliter. Sedibeng heeft een belangrijke invloed op de Zuid-Afrikaanse economie gehad dankzij de vele nieuwe banen voor gekwalificeerd perso neel en de grote investeringen in samenhang met de brouwerij. “De brouwerij is om een heel een voudige reden gebouwd: je kunt geen grote speler op deze markt zijn als je alles moet importeren”, zegt Johan Doyer, General Mana ger van de brouwerij in Sedibeng. “Dankzij lokale productie kunnen we volop deelnemen aan deze markt en zowel het Heineken merk als het Amstel merk verder uitbreiden. Bovendien gaan we biermerken van de Windhoek
brouwerij en uit de portfolio van Diageo brouwen”. Heineken heeft niet alleen zijn aandeel in de biermarkt vergroot, maar in september 2009 ook het populaire cidermerk Strongbow geïntroduceerd. Dit merk wordt verkocht naast Foundry, het cidermerk van Brandhouse. “De komende zes maanden staat de brouwerij in Sedibeng centraal. We werken aan een groter aan deel in de markt voor premium bieren terwijl we blijven investe ren in de premiummerken die we in Zuid-Afrika leveren via Brandhouse, een joint venture voor marketing, distributie en verkoop van producten van Heineken, Diageo en Namibia Breweries”, aldus Tom de Man, regionaal president voor Afrika en het Midden-Oosten.
www.jaarverslag.heinekeninternational.com
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Noord- en Zuid-Amerika
Opbrengsten
€ 1.541 miljoen EBIT
€ 273 miljoen
De economische neergang heeft geleid tot lagere consumptie in de horeca en tot downtrading in de markt voor thuisgebruik, met name in de Verenigde Staten. Het geconsolideerde biervolume daalde met 8,7 procent. Het Groep biervolume heeft naar verhouding goed gepresteerd dankzij CCU, de joint venture in Chili en Argentinië. In het vierde kwartaal vertoonde het volume van het Heineken merk een positieve trend in Canada, het Caribisch gebied en Zuid-Amerika.
EBIT (beia)
In constante valuta zijn de opbrengsten gedaald. Het effect van betere prijzen heeft de lagere volumes slechts ten dele gecompenseerd. Autonoom is de EBIT (beia) sterk gegroeid, mede onder invloed van ingrijpende besparingsprogramma’s in het kader van TCM in de hele regio.
Geconsolideerd biervolume
Het effect van betere prijzen heeft de lagere volumes slechts ten dele gecompenseerd.
€ 273 miljoen 9,4 miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment
8,3 miljoen hectoliter GECONSOLIDEERD BIERVOLUME IN MILJOENEN HECTOLITER
2005 2006 2007
8,6 9,6 9,9
2008 2009
10,3 9,4
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Noord- en Zuid-Amerika (vervolg)
Verenigde Staten Geconsolideerd biervolume: 7,1 miljoen hectoliter Marktaandeel: 3,8%
De biermarkt is licht gekrompen. Als gevolg van downtrading is het economische segment met 4 procent gegroeid terwijl het importsegment een krimp van 9,8 procent te zien gaf. Autonoom is de EBIT van Heineken USA substantieel verbeterd. De belangrijkste factoren hierbij waren de prijsverhoging die eind 2008 is doorgevoerd voor de gehele Nederlandse portfolio, lagere marketing tarieven en het positieve effect van TCMprogramma’s, die belangrijke besparingen hebben opgeleverd in de marketingbeste dingen, uitgaven voor logistiek en algemene kosten. De gerapporteerde EBIT daalde met EUR 17 miljoen vanwege de zwakke Dollar.
Het biervolume van Heineken USA is met 10,7 procent gedaald door de krimp in het importsegment en door prijsconcurrentie. De volumes van de Nederlandse portfolio daalden met 10,4 procent terwijl de Mexicaanse portfolio een groei van 1,0 procent realiseerde. Het volume van Heineken® daalde met 10 procent. Tecate Light en Dos Equis boekten sterke resultaten en groeiden met respectievelijk 14 procent en 20 procent. Het volume van Newcastle Brown Ale, dat wordt geïmporteerd van Heineken UK, steeg met 1,7 procent. De verkopen door distributeurs aan de detailhandel, de zogenoemde ‘depletions’, waren in 2009 in lijn met de verkoop voor wat betreft de Nederlandse portfolio. De ‘depletions’ van de Mexicaanse portfolio waren hoger (2,4 procent).
Canada Geconsolideerd biervolume: 0,5 miljoen hectoliter Marktaandeel: 2,1%
De markt stond onder druk door het ongunstige economische klimaat. Het volume van geïmporteerd Heineken bier daalde met ‘high single digits’, maar verbeterde in het vierde kwartaal.
Latijns-Amerika en het Caribisch gebied Geconsolideerd biervolume: 1,8 miljoen hectoliter
Heineken is in deze regio op verschillende manieren actief: • Dochterondernemingen in Panama, de Bahama’s, St. Lucia, Martinique en Suriname • CCU, een joint venture die marktleider is in Chili en de nummer 2 in Argentinië • Een minderheidsbelang in FIFCO in Costa Rica • Export naar verscheidene markten, waarvan Puerto Rico de belangrijkste is.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
De bierconsumptie in Chili is afgenomen. Het volume van CCU is autonoom in grote lijnen stabiel gebleven. Het volume van het Heineken merk groeide met 8,3 procent. Ondanks een ongunstige marktsituatie is het volume in het Caribisch gebied en ZuidAmerika licht gestegen. Het Heineken merk groeide in Brazilië (52 procent) en Panama (4,5 procent). De EBIT groeide met dubbele cijfers als gevolg van lagere indirecte kosten en hogere winstgevendheid van de activiteiten in de Bahama’s en Costa Rica.
FEMSA en de Mexicaanse markt Met zijn snel groeiende bevolking is Mexico, een van de grootste ‘profit pools’ op de mondiale bier markt, de thuisbasis voor een aan tal grote merken. De op één na grootste brouwer van het land is onderdeel van FEMSA Cerveza. Naast een marktaandeel van 42 procent in Mexico, heeft zij ook een gedegen marktpositie in Brazilië en exporteert zij grote volumes naar de Verenigde Staten en andere markten over de hele wereld. In januari 2010 heeft Heineken de acquisitie aangekondigd van 100 procent van de bierdivisie van FEMSA, met het doel een belang rijk nieuw platform te creëren voor groei en internationale uit breiding. Na afronding van de acquisitie is Heineken’s positie in 3 van de 4 grootste ‘profit pools’ op de biermarkt versterkt. Dankzij de acquisitie van de resterende 83 procent van de Braziliaanse bedrijfsonderdelen van FEMSA, die momenteel 9 procent van de nationale biermarkt in handen hebben, verkrijgt Heineken een uitvalsbasis voor de Braziliaanse markt met een sterke portfolio met merken zoals Dos Equis, Tecate en Sol. De aantrekkelijke biermarkt van Mexico biedt unieke mogelijkhe den om de marktsegmentering te verbreden en het premiumseg
ment te ontwikkelen. Bovendien kan Heineken in de Verenigde Staten een sterkere positie opbou wen in de winstgevende import sector en binnen het groeiende marktsegment van bierdrinkers met een Spaanstalige achtergrond. Daarnaast is Heineken één van de drie spelers die met een nummer één concurreert in snelgroeiende en winstgevende Braziliaanse bier markt, die bovendien zeer aan trekkelijke mogelijkheden biedt voor ontwikkeling van het premiumsegment. “Dit is een belangrijke ontwikke ling, die een transformatie inluidt voor onze toekomst in zowel Noord- als Zuid-Amerika. Het is een natuurlijk vervolg op onze nauwe samenwerking met FEMSA”, verklaarde Jean-François van Boxmeer, voorzitter van de Raad van Bestuur en CEO van Heineken. “Latijns-Amerika is één van de meest winstgevende en snelst groeiende biermarkten ter wereld. De acquisitie van de bier activiteiten van FEMSA versterkt onze positie op de internationale biermarkt en verbreedt onze portfolio van leidende internationale merken”. Dankzij de acquisitie verwacht Heineken belangrijke synergieën en kostenbesparingen te kunnen realiseren door toepassing van operationele best practices.
www.annualreport.heineken.com/nl
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Azië-Pacific
Opbrengsten
€ 305 miljoen EBIT
€ 103 miljoen EBIT (beia)
€ 103 miljoen Geconsolideerd biervolume
2,7 miljoen hectoliter Heineken volume in premium segment
4,5 miljoen hectoliter
Ondanks de moeilijke marktsituatie zijn de opbrengsten met 9,3 procent gestegen. De EBIT (beia) groeide met 59 procent (EUR 38 miljoen), vooral dankzij sterke resultaten in Indonesië en bij Asia Pacific Breweries. Heineken is in deze regio op verschillende manieren actief: • Asia Pacific Breweries (APB), een joint venture met Fraser & Neave die actief is in grote delen van Azië en Oceanië • United Breweries Limited, een joint venture in India • Eigen brouwerijen in Indonesië en Nieuw-Caledonië • Export en licenties. Heineken® is in de regio Azië-Pacific met afstand het populairste internationale premium biermerk met een totaal volume van 4,5 miljoen hectoliter. Daarnaast beschikken de joint ventures van Heineken over sterke regionale en lokale merken, zoals Tiger®, Kingfisher, Larue, Anchor, SP en Tui, die een leidende positie innemen in de markten waarop ze actief zijn. Verscheidene markten waarin Asia Pacific Breweries (APB) opereert, hadden te kampen met een vlak marktsentiment. Dit heeft geleid tot lagere bierconsumptie en een daling van het Groep biervolume. Het geconsolideerde biervolume groeide met 1,4 procent doordat Multi Bintang Indonesia, Grande Brasserie de Nouvelle Calédonie en Taiwan goede resultaten boekten. Het volume van het Heineken merk groeide met 3,4 procent, vooral dankzij sterke groei in Vietnam, China, NieuwCaledonië en Taiwan.
GECONSOLIDEERD BIERVOLUME IN MILJOENEN HECTOLITER
2005
2,2
2006
2,2
2007 2008
2,4 2,6 2,7
2009
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Op 7 december 2009 heeft Heineken het voornemen bekend gemaakt om een aanzienlijk gedeelte van haar meerderheidsbelang in Multi Bintang Indonesia en haar meerderheidsbelang in Grande Brasserie de Nouvelle-Calédonie over te dragen aan APB. Hierdoor zal APB uitgroeien tot een nog winstgevender onderneming en een nog sterker platform voor groei in Zuidoost-Azië en Oceanië. De overdracht heeft in februari 2010 zijn beslag gekregen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur Ontwikkelingen per regio
Azië-Pacific (vervolg)
Asia Pacific Breweries Geconsolideerd biervolume: 10,7 miljoen hectoliter
De winst van APB is substantieel gestegen, hoofdzakelijk ten gevolge van sterke resulta ten in Singapore, Zuidoost-Azië en PapoeaNieuw-Guinea. In Vietnam is de bierconsumptie wederom gegroeid (10 procent), met name in het midden segment. APB heeft hogere volumes, opbreng sten en winsten geboekt dankzij de groei van de volumes van Heineken en Larue. In Singapore steeg de winst van Asia Pacific Breweries (Singapore) met 25 procent als gevolg van een stijging met 3 procent van het binnenlands volume en het exportvolume, betere prijzen en kostenbesparingen. Het volume van het merk Tiger is toegenomen dankzij een nieuwe reclamecampagne en voetbalsponsoring. Het Heineken merk heeft goed gepresteerd dankzij het succes van de Heineken Green Room, Formula One Rocks en andere muziekevenementen. De portfolio van geïmporteerde merken is uitgebreid met Bulmers Original Cider, Newcastle Brown Ale en John Smith’s Bitter van Heineken UK.
In Papoea-Nieuw-Guinea, één van de meest winstgevende biermarkten van APB, zijn de op brengsten van South Pacific Brewery (SPB) met 20 procent gestegen dankzij een 4 procent hoger volume en prijsverhogingen. Met name SP Pilsener, het grootste biermerk in het land, heeft een sterke volumegroei gerapporteerd. De winst is substantieel gegroeid. Om gelijke tred met de volumegroei te kunnen houden, heeft SPB een investeringsprogramma gestart voor uitbreiding en modernisering van zijn twee brouwerijen. In China ligt de focus op de premiummerken Tiger en Heineken. De aanwezigheid in het middensegment, dat wordt gekenmerkt door extreem lage winstmarges, blijft met opzet be perkt. De operationele winst is substantieel ge stegen dankzij betere prijzen, een verbeterde verkoopmix en intensivering van de distributie. Het algemene beeld bleef echter licht negatief. Het volume van Thai APB, waarin APB een minderheidsbelang houdt, had te lijden onder een krimpende biermarkt vanwege het poli tieke en economische klimaat, beperkende wet- en regelgeving en een teruglopend aantal toeristen.
United Breweries, India Geconsolideerd biervolume: 6,9 miljoen hectoliter Marktaandeel: 48,0% Marktpositie: 1
United Breweries Limited (UBL) is marktleider in India met een marktaandeel van 48 procent en levert het leidende Indiase biermerk Kingfisher, dat als enige een nationaal bereik heeft. Heineken heeft een belang van 37,5 procent in UBL. De onderneming heeft wederom een volume groei met dubbele cijfers doorgemaakt. In het kwartaal eindigend op 31 december 2009 werd een marktaandeel van 53 procent bereikt. De winstgevendheid nam toe dankzij volumegroei en efficiëntieverbeteringen. Op 7 december 2009 heeft Heineken een nieuwe aandeelhoudersovereenkomst met betrekking tot UBL ondertekend met Dr. Vijay Mallya. Via deze overeenkomst wordt een
sterk samenwerkingsverband gecreëerd om groei te realiseren in India, een van ‘s werelds snelst groeiende en meest opwindende bier markten. Er werd tevens overeenstemming bereikt over de belangrijkste voorwaarden voor het brouwen en distribueren van het Heineken merk door UBL in India. Heineken heeft in februari 2010 de brouwerijen van APB in India overgenomen en is voornemens om deze in 2010 over te dragen aan UBL. India heeft een bevolking van meer dan 1,1 miljard mensen, van wie 70 procent jonger is dan 30 jaar. In 2009 had de biermarkt een totale omvang van 14,4 miljoen hectoliter. De bierconsumptie is nog laag (1,3 liter per persoon per jaar), maar groeit jaarlijks met dubbele cijfers.
Dochterondernemingen van Heineken Het geconsolideerde biervolume is zowel in Indonesië als in Nieuw-Caledonië gegroeid. De opbrengsten en de EBIT van Multi Bintang Indonesia groeiden met dubbele cijfers dankzij prijsverhogingen in de gehele
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
portfolio, een betere verkoopmix en kostenbeheersing. De EBIT van Grande Brasserie de Nouvelle Calédonie is sterk gestegen dankzij een hoger volume, een betere verkoopmix, verbeterde distributie en hogere prijzen.
Export en licenties In Taiwan is het volume van het Heineken merk met dubbele cijfers gestegen dankzij het betreden van nieuwe regionale markten en het verbreden van de distributie in zowel het horecasegment als de markt voor thuisgebruik. Het Heineken merk heeft een zeer hoge merkwaarde in de Taiwanese biermarkt.
In Zuid-Korea zijn de opbrengsten autonoom licht gedaald. In Hong Kong daalden de opbrengsten licht door een volumedaling die het effect van de prijsverhogingen teniet deed. Het Heineken merk heeft in Australië een solide volume groei van 9,1 procent gerealiseerd.
Heineken versterkt zijn positie op de Indiase markt Met een bevolking van 1,1 miljard mensen is India een van ‘s werelds snelst groeiende en meest inte ressante biermarkten. De bier consumptie wordt gestimuleerd door de snelle vorming van een middenklasse en de groeiende voorkeur voor bier ten opzichte van andere dranken. In 2009 had de Indiase markt een volume van circa 14,4 miljoen hecto liter, relatief gering gezien de om vang van de bevolking. De vraag neemt de laatste jaren echter hand over hand toe. De bierconsumptie per hoofd van de bevolking be draagt inmiddels 1,3 liter en ver toont elk jaar een groeipercentage met dubbele cijfers. Voortbouwend op zijn huidige marktpositie heeft Heineken in december 2009 een nieuw, op groei gericht samenwerkingsver band aangekondigd met United Breweries Limited (UBL) en dr. Vijay Mallya. Heineken en dr. Mallya heb ben elk een belang van 37,5 pro cent in UBL, terwijl de resterende 25 procent van de aandelen vrij worden verhandeld. De nieuwe aandeelhoudersovereenkomst geeft Heineken de mogelijkheid waarde toe te voegen aan het be sturen van UBL en bevat belangrij ke voorzieningen voor de productie
en distributie van het Heineken merk in India. Het vlaggenschip van UBL is Kingfisher, het grootste biermerk in India en het toonaangevende Indiase bier op de internationale markt. In het kader van de overeenkomst heeft Heineken in februari 2010 de Indiase bedrijfsonderdelen van Asia Pacific Brewery overgenomen. In een tweede transactie, later in 2010, zal Heineken deze bedrijfs onderdelen overdragen aan UBL. Ondertussen gebruikt UBL de kracht van het wereldwijde distri butienetwerk van Heineken om Kingfisher te leveren aan nieuwe markten over de hele wereld. “Dit is een zeer veelbelovende deal”, zegt Onno Rombouts, Regional Commercial Manager van Heineken Azië Pacific. “Het Heineken merk heeft in deze nog grotendeels onontgonnen markt een immens potentieel. We zien dat de Indiase consument zeer bewust te werk gaat bij het vormen van een merkvoorkeur. We zijn ervan overtuigd dat de combina tie van de merken Kingfisher en Heineken ons mogelijkheden biedt om vorm te geven aan het premium segment en de biermarkt als geheel in India”.
www.annualreport.heineken.com/nl
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Bestuur
Systemen voor risicobeheersing en controle Het beheersen van risico’s heeft nadrukkelijk de aandacht van het management om de onderneming effectief te beheren en te beschermen tegen de effecten van calamiteiten, bedrijfsuitval en reputatieschade. Continuïteit en duurzaamheid van de onderneming zijn voor de belanghebbenden minstens zo belangrijk als groei en bedrijfsvoering. Systemen voor risicobeheersing en controle Onze systemen voor risicobeheersing en controle beogen op redelijk niveau te waarborgen dat de risico’s voor de onderneming afdoende worden onderkend en beheerst en dat de operationele en financiële doelstellingen met een redelijke mate van zekerheid worden gerealiseerd onder naleving van de geldende wet- en regelgeving. Er is tevens voorzien in een controlesysteem dat een adequate financiële verslaglegging garandeert. Het interne controlesysteem van Heineken is gebaseerd op het COSO-raamwerk voor interne controle.
Risicotolerantie De onderneming staat bekend om haar inzet op het gebied van kwaliteit, consistentie en financiële discipline. Binnen de Groep wordt onder beheersing van risico’s een gezonde ondernemingsgeest aangemoedigd om groeimogelijkheden (zoals acquisities en innovaties) te vinden. De zorgvuldig afgewogen landenportfolio’s en de robuste balans reflecteren de risico tolerantie van de onderneming.
bieden. De systemen voor risicobeheersing en controle worden doorlopend geëvalueerd en bijgesteld om een goede balans te handhaven met de voortdurende groei en veranderingen in het risicoprofiel.
Verantwoordelijkheden De Raad van Bestuur, onder toezicht van de Raad van Commissarissen, is eindverantwoordelijk voor de systemen voor risicobeheersing en controle. Binnen de hiertoe door de Raad van Bestuur geformuleerde kaders en met ondersteuning en toezicht door stafafdelingen op centraal niveau is het management van de regio’s en de werkmaatschappijen verantwoordelijk voor het beheer van de resultaten, het onderkennen en beheren van de hieraan gerelateerde risico’s en de doelmatigheid van de activiteiten.
Heineken Bedrijfsregels De Heineken Bedrijfsregels vormen een centraal element in het risicobeheersingssysteem en verschaffen de kaders waarbinnen de werkmaatschappijen dienen te opereren. Er is voorzien in een systeem van managementprocedures en activiteiten voor het onderhouden en handhaven van de regels. Deze procedures en activiteiten worden beheerd door het Heineken Company Rules Network, een orgaan dat halfjaarlijks bijeenkomt. De Assurance Letter, die elk jaar door al onze regionale presidenten en algemene en financiële managers wereldwijd wordt ondertekend namens het managementteam, biedt aanvullende zekerheid ten aanzien van de financiële verslaglegging en specifieke regels.
Risicoprofiel Heineken is een onderneming met één product. De werkmaatschappijen, die verspreid zijn over een groot aantal ontwikkelde en opkomende markten over de hele wereld, hebben dan ook veel gemeenschappelijke kenmerken. De wereldwijde activiteiten zijn in uiteenlopende mate onderhevig aan risico’s en onzekerheden. Indien sommige van deze risico’s en onzekerheden onvoldoende worden onderkend en beheerst, kunnen ze ingrijpende gevolgen hebben voor een specifieke werkmaatschappij. Dit hoeft echter geen belangrijk effect te hebben op de Groep als geheel. In vergelijking met andere vooraanstaande bierbrouwers worden de activiteiten van Heineken gekenmerkt door een substantieel grotere mondiale spreiding. Heineken is niet afhankelijk van een beperkt aantal markten.
Risicobeheersing Heineken streeft ernaar een duurzame en prestatiegerichte onderneming te zijn. De hiertoe ontplooide bedrijfsactiviteiten gaan gepaard met risico’s en met beheersing van deze risico’s. Structurele risicobeoordelingen zijn onder meer ingebouwd in de veranderingsprojecten, de processen voor bedrijfsplanning en prestatiebewaking, uniforme processen en systeemimplementaties en de activiteiten op het gebied van acquisitie en integratie van bedrijven. De systemen voor risicobeheersing en controle zijn naar onze mening in balans met het risicoprofiel en de risicotolerantie van Heineken, hoewel dergelijke systemen nooit absolute zekerheid kunnen
44
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Bedrijfsplanning en prestatiebewaking De voornaamste pijlers onder de interne beheersingsactiviteiten van Heineken zijn de jaarlijkse processen voor bedrijfsplanning en prestatiebewaking. De strategie, het ondernemingsplan, de belangrijkste risico’s en de kwartaalresultaten van de werkmaatschappijen worden kwartaallijks besproken met het regionale management. De resultaten per regio worden besproken met de Raad van Bestuur. De goedgekeurde ondernemingsplannen bevatten duidelijke doelstellingen, prestatie-indicatoren en targets, waarmee kan worden nagegaan in hoeverre de beoogde prestaties worden gerealiseerd. Deze plannen bevatten tevens een jaarlijkse inventarisatie van de voornaamste risico’s, risicobeheersingsmaatregelen en financiële gevoeligheden. Dit inventarisatieproces is in het verslagjaar verder geoptimaliseerd. Heineken is de implementatie van een geïntegreerd managementinformatiesysteem voor verslaglegging aan de regio’s en aan de Groep aan het afronden.
Interne controle binnen de werkmaatschappijen Op groepsniveau wordt voortdurend gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van best practice-processen met ondersteuning door gemeenschappelijke IT-systemen. Eind 2009 werkte (gemeten naar opbrengst) 65 procent van de werkmaatschappijen volgens het uniforme systeem. De documentatie, de meetsystemen en de resultaten van processen in het kader van het Business Process Management
Initiative worden voortdurend verder verbeterd door stafafdelingen op centraal niveau. In de ontwikkelde uniforme processen en systemen worden best practice-raamwerken (zogeheten Key Controls) ingebed om een correcte informatieverwerking te waarborgen ter ondersteuning van de dagelijkse transacties, de financiële verslaglegging en de managementrapportages. Internal Audit is nauw betrokken bij het bewaken van de controlesystemen die in de belangrijkste bedrijfsprocessen zijn ingebed op basis van een uniform auditproces. De bewaking van de controlesystemen door het management is versterkt door de implementatie van een geïntegreerd managementinformatiesysteem.
Informatie Technologie De wereldwijde processen van Heineken zijn sterk afhankelijk van de beschikbaarheid en de integriteit van de (gemeenschappelijke) informatiesystemen. De IT-processen en de infra-structuur zijn voor een belangrijk deel gecentraliseerd en uitbesteed aan professionele IT-outsourcingpartners. Er bestaan gestructureerde controleprocessen voor IT-risico’s, met inbegrip van duidelijke afspraken over waarborgen door de IT-outsourcingpartners. De harmonisering, centralisatie en outsourcing van de IT hebben een positief effect op de beheersbaarheid van de controleomgeving.
Gedragscode en Klokkenluidersregeling De Gedragscode en de Klokkenluidersregeling gelden voor alle dochtermaatschappijen waarin Heineken een meerderheidsbelang heeft, alsmede de regionale kantoren en het hoofdkantoor. De naleving wordt ondersteund door voortdurende doelmatigheidsbewaking en roterende audits. Medewerkers kunnen mogelijke verdenkingen van ernstige schendingen bij hun directe leidinggevende melden of de plaatselijke vertrouwenspersoon of anoniem en vertrouwelijk doorgeven aan een onafhankelijke meldlijn. De Integrity Commissie ziet toe op het functioneren van de Klokkenluidersregeling en brengt tweemaal per jaar verslag uit aan de Raad van Bestuur en de Audit Commissie over de gemelde zaken en de effectiviteit van de procedure. In het verslagjaar heeft Heineken een herziene Gedragscode ingevoerd en is de Klokkenluidersregeling in lijn gebracht met voorschriften voor privacybescherming. Begin 2010 worden een nieuw systeem voor case-management en een e-learning tool voor werkmaatschappijen geïmplementeerd.
Toezicht De Raad van Bestuur houdt toezicht op de toereikendheid en het functioneren van het totale systeem voor risicobeheersing en interne controle, hierin bijgestaan door de stafafdelingen op centraal niveau. De afdeling Group Internal Audit voert onafhankelijke toetsing en adviseringen uit betreffende het systeem voor risicobeheersing en interne controle. Door middel van zogeheten Assurance Meetings wordt toegezien op de toereikendheid en de operationele doelmatigheid van de systemen voor risicobeheersing en interne controle op lokaal en regionaal niveau. De regionale managementteams en de afdeling Group Internal Audit nemen aan deze bijeenkomsten deel om een effectieve en transparante dialoog te
waarborgen. De resultaten en de effectiviteit van de systemen voor risicobeheersing en interne controle worden besproken met de Raad van Bestuur en de Audit Commissie.
Financiële verslaglegging Het systeem voor risicobeheersing en controle aangaande de financiële verslaglegging voorziet in eenduidige boekhoudkundige regels, een standaard rekeningstelsel en Assurance Letters die worden ondertekend door het regionale en lokale management. De uniforme systemen en ingebedde controlesystemen van Heineken, die in een groot aantal werkmaatschappijen zijn geïmplementeerd, ondersteunen de standaardisering van de boekhouding en de reguliere financiële verslaglegging. Het uniforme interne auditproces bevat het testen van de belangrijke controlemaatregelen die relevant zijn voor de financiële verslaglegging. De wereldwijde activiteiten voor externe accountantscontrole bieden extra waarborgen dat de financiële verslaglegging van de werkmaatschappijen een getrouw beeld van de werkelijkheid geeft. In het kader van de externe controle rapporteren de externe accountants in hun management letter ook over aspecten van de interne controle. Bovendien wonen ze regionale en bepaalde lokale assurance meetings bij. In 2009 is speciale aandacht besteed aan voortgaande integratie van de financiële verslaglegging van de overgenomen bedrijven van het voormalige S&N en andere acquisities, inclusief de overgang naar de verslagleggingsgrondslagen van Heineken. Vrijwel alle overgenomen bedrijven hebben het standaard rekeningstelsel van Heineken al geïmplementeerd. De interne risicobeheersings- en controlesystemen, als omschreven in deze paragraaf, geven een redelijke mate van zekerheid dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. De risicobeheersings- en controlesystemen hebben in het verslagjaar naar behoren gewerkt. Deze verklaring kan niet worden geïnterpreteerd als een verklaring zoals bedoeld in artikel 404 van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley Wet, welke niet van toepassing is op Heineken N.V.
Voornaamste risico’s Onder uitdrukkelijk voorbehoud dat dit geen volledige opsomming betreft, worden hieronder de voornaamste risico’s en maatregelen voor risicobeheersing beschreven. De belangrijkste risico’s hebben betrekking op het Heineken merk en de reputatie van de onderneming, de economische neergang, fluctuerende inkoopkosten, wisselkoersen en rentevoeten, beschikbaarheid en kosten van kapitaal en aanscherping van wet- en regelgeving die relevant is voor de onderneming, bijvoorbeeld op het gebied van alcohol, accijnzen en kartelvorming. De belangrijkste ondernemingsrisico’s zijn besproken met de voltallige Raad van Commissarissen.
Strategische risico’s Het Heineken merk en de reputatie van de onderneming Aangezien de onderneming en haar meest waardevolle merk
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
45
Verslag van de Raad van Bestuur
Systemen voor risicobeheersing en controle (vervolg)
dezelfde naam dragen, is reputatiemanagement van fundamenteel belang. Heineken geniet als onderneming een solide, positieve reputatie en de werkmaatschappijen staan ter plaatse goed bekend. Het management besteedt voortdurende aandacht aan de reputatie van Heineken waar het gaat om sociale en financiële aspecten en milieubescherming. Het Heineken merk is, samen met onze medewerkers, ons meest waardevolle bezit en een van de dragende elementen in de groeistrategie van Heineken, die is gebaseerd op een portfolio waarin lokale en internationale merken elkaar aanvullen. Alles wat het vertrouwen van consumenten of belanghebbenden in het merk of het bedrijf Heineken negatief zou kunnen beïnvloeden, kan nadelig zijn voor de onderneming als geheel.
actief betrokken bij de mondiale strategie om de nadelige gevolgen van alcoholgebruik te beperken, welke door de Wereldgezondheidsorganisatie wordt ontwikkeld. We hebben de overheid in verschillende landen geadviseerd over een mondiale strategie. Hierbij presenteren we geen strategie die overal ter wereld als standaardoplossing moet dienen, maar bieden we op feiten gebaseerde maatwerkprogramma’s die daadwerkelijk helpen om de nadelige gevolgen van alcoholgebruik te beperken. Daarnaast leggen we aan overheden uit dat bij het beperken van de nadelige gevolgen van alcoholgebruik een rol is weggelegd voor de producenten van alcoholhoudende dranken.
Aantrekkelijkheid van biersegment onder druk De bedrijfsreputatie, het merkimago en de afzet kunnen nadelig worden beïnvloed door eventuele twijfels rond de integriteit van het product. Daarom wordt de volledige productieketen van alle Heineken werkmaatschappijen onderworpen aan strikte kwaliteitseisen en controleprocedures, zodat de productintegriteit gewaarborgd blijft in overeenstemming met de normen van internationale certificeringsinstanties. Met de Gedragscode en de Klokkenluidersregeling wordt beoogd onethisch en onverantwoordelijk gedrag door de onderneming of haar medewerkers te voorkomen. In het verslagjaar is de nieuwe, praktijkgerichte crisishandleiding afgerond en verspreid binnen de onderneming. Daarnaast worden er simulatieworkshops georganiseerd. Alle werkmaatschappijen zijn verplicht deze workshops te volgen en minimaal eens in de twee jaar een opfrisoefening te houden. De onderneming investeert veel middelen in activiteiten die de duurzaamheid en een goede bedrijfsreputatie bevorderen. In het Heineken Duurzaamheidsverslag worden de prioriteiten, doelstellingen en prestaties op deze terreinen beschreven. Dit verslag is online beschikbaar op www. heinekeninternational.com.
Alcohol onder druk Een in toenemende mate negatieve maatschappelijke perceptie van alcohol en met name alcoholmisbruik zou voor de wetgever aanleiding kunnen zijn om striktere regelgeving in te voeren, onder meer in de vorm van reclamebeperkingen en hogere accijnzen. Deze perceptie wordt gevoed door kritische verslaggeving in de media. Verdere beperkingen van de commerciële vrijheid om onze producten aan te prijzen en te verkopen zou kunnen leiden tot een daling van de merkwaarde en mogelijk de afzet en tot schade voor de sector als geheel. Heineken neemt actief deel aan het EU-forum over alcohol en gezondheid en is zijn toezeggingen uit 2008 op het gebied van consumentenvoorlichting, alcoholgebruik op het werk en commerciële communicatie nagekomen. In 2009 heeft Heineken in samenwerking met Brewers of Europe verder gewerkt aan effectieve zelfregulering. Daarnaast hebben we op het EU-forum onze campagne ‘Know the signs’ gepresenteerd, die in vele markten wordt gevoerd. Onze interne programma’s Cool@Work en Responsible Commercial Communication zijn onverminderd belangrijke bouwstenen voor ons beleid en onderwerp van voortdurend toezicht. Heineken is tevens
46
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Heineken is zeer actief in ontwikkelde biermarkten, waar de aantrekkelijkheid van bier onder druk staat door de populariteit van andere dranken. Daarnaast ondergaat het consumentengedrag mogelijk veranderingen door de opkomst van goedkope merken en winkelketens naar aanleiding van de recessie. In ontwikkelde markten staat met name het horecakanaal onder druk, waardoor wijzigingen in de kostenstructuur onvermijdelijk zijn. Sinds de overname van Scottish & Newcastle is Heineken relatief sterk vertegenwoordigd op ontwikkelde markten. De aandacht van het management is erop gericht om via productinnovatie, portfoliobeheer en kosten-besparingen onze marktposities en winstgevendheid te waarborgen.
Fluctuerende inkoopkosten Prijsstrategieën hebben in al onze markten de hoogste prioriteit. In het kader hiervan wordt de respons van de horeca, de consument en de concurrentie geëvalueerd bij verschillende prijsscenario’s, waarvan de resultaten per markt verschillend zullen zijn. In het algemeen geldt dat Heineken zijn gestegen inkoopkosten doorberekent, hetgeen gevolgen heeft voor de volumes. In de tweede helft van 2008 kwamen de commodity-markten sterk onder druk te staan door het wereldwijde economische klimaat. Deze markten bleven het grootste deel van 2009 onder druk staan. Daarnaast is er een einde gekomen aan een reeks van slechte oogstjaren in belangrijke graan- en hopmarkten en is er sprake van herstel in de wereldwijde graanvoorraden. De afdeling Group Purchasing maakt gebruik van flexibele contracten en actieve afdekking om de schaalgrootte van Heineken optimaal te benutten. Dit leidt tot schaalvoordelen, beperking van het effect van kostenstijgingen en optimalisatie van de mogelijkheden voor kostenbeheersing. Er worden thans ook afdekkingscontracten afgesloten voor aluminium. In 2009 had in totaal 83 procent van de inkoopkosten betrekking op contracten die op groepsniveau worden beheerd. In eerdere jaren is onze afdekkingsstrategie een doeltreffende bescherming tegen prijspieken gebleken. Soortgelijke strategieën waarborgen ook in 2010 en latere jaren de aanvoer van grondstoffen tegen lage, zo niet minimale kosten. In de tweede helft van 2009 was er in verschillende belangrijke markten opnieuw sprake van sterke fluctuaties in belangrijke markten voor termijngoederen. We evalueren en onderhouden onze risicostrategieën op permanente basis om de inkoopkosten tegen de effecten van deze marktfluctuaties te
beschermen. Contracten voor het afdekken van het meerendeel van het benodigde aluminium zijn thans gesloten. In het verslagjaar heeft een gezamenlijke evaluatie van het beheer van valutarisico’s door de functies Finance en Purchasing geleid tot implementatie van nieuwe procedures voor beoordeling van en toezicht op het valutarisico en tot een commerciële herziening van inkoopcontracten in vreemde valuta.
Stabiliteit in Afrika en het Midden-Oosten In de regio Afrika en het Midden-Oosten is de volumegroei met name gebaseerd op de economische groei in Nigeria, het Midden-Oosten en Centraal-Afrika. De regio is gestabiliseerd en in de meeste gebieden heerst vrede. In Nigeria behoort de onrust in de Nigerdelta grotendeels tot het verleden behoort en is er weer sprake van relatieve rust.
Economische neergang De economische crisis heeft onze reguliere activiteiten en prestaties beïnvloed, met name vanwege de effecten op het bestedingspatroon en het besteedbaar inkomen van de consument. De gevolgen verschillen echter per regio en per werkmaatschappij. Het lokale management heeft aan de hand van centraal verstrekte instructies een risicoanalyse uitgevoerd en heeft maatregelen genomen tegen ongebruikelijk hoge risico’s. Er wordt met name intensief en doorlopend aandacht besteed aan klanten (het beheer van handelsvorderingen en leningen) en leveranciers (de financiële positie van essentiële leveranciers). Tevens besteedt het management aandacht aan onze relaties met banken (zie onder ‘Beschikbaarheid van kapitaal’) en verzekeringsmaatschappijen (kredietwaardigheid van verzekeraars en herverzekeraars). Het regionale management en de betrokken stafafdelingen op centraal niveau houden toezicht op de effectiviteit van de analyse en het ingrijpen door het lokale management, hierbij ondersteund door informatie van interne auditors.
Operationele risico’s Reorganisaties en veranderingsprogramma’s Een groot aantal reorganisatieprojecten zijn inmiddels voltooid, in uitvoering of in voorbereiding. Het gaat hierbij onder andere om het centraliseren van back-office activiteiten, de sluiting van brouwerijen en andere kosten besparende operaties. De grootste impact is gerealiseerd in de productieketen, de groothandelsbedrijven en de ondersteunende functies in Europa en Amerika. Er bestaat een risico dat sociale onrust of een tijdelijk lagere operationele effectiviteit de productiekwaliteit en de leveringscontinuïteit zou kunnen aantasten, hetgeen ten koste kan gaan van de financiële resultaten en de reputatie van de onderneming. De Raad van Bestuur houdt toezicht op strategische programma’s op centraal niveau, terwijl de betreffende managementteams zich rechtstreeks bezighouden met veranderingsprogramma’s op regionaal en lokaal niveau, met inbegrip van capaciteitsplanning en prioriteitenstelling. De betrokken werkmaatschappijen voeren de reorganisatieprojecten zorgvuldig uit met aandacht voor het juiste uitvoeringstempo, een
goede afstemming met relaties binnen en buiten de bedrijfstak en consistente communicatie met de medewerkers. Noodprocedures zijn geïmplementeerd en voor de belangrijkste reorganisatieprojecten zijn duidelijke doelstellingen geformuleerd. Risicobeheersing is een integraal deel van de lopende veranderingsprojecten.
Integratie van bedrijven Bij het streven naar verdere uitbreiding tracht Heineken de juiste balans te vinden tussen autonome groei en groei door acquisitie. De afgelopen jaren is Heineken op het gebied van acquisities sterk actief geweest met transacties in opkomende markten, de overname van Scottish & Newcastle in 2008 en de verwachte overname van FEMSA in 2010. Bij de meeste acquisities wordt Heineken geconfronteerd met uiteenlopende maatschappelijke en zakelijke culturen en met verschillende politieke, economische en sociale omstandigheden. Deze factoren kunnen van invloed zijn op de waarden, het imago en de kwaliteitsstandaarden van de onderneming. Er kunnen ook gevolgen zijn voor de verwezenlijking van de langetermijnplannen en synergiedoelstellingen die ten grondslag liggen aan de waardebepaling van de overgenomen ondernemingen. Teneinde deze risico’s te beperken, werkt Heineken voortdurend aan verbetering van de processen voor acquisitie en integratie. De betreffende stafafdelingen op centraal niveau, de werkmaatschappijen en het regionale management worden nauw betrokken bij het uitvoeren van doeltreffende due diligence-onderzoeken en bij het voorbereiden van plannen voor de feitelijke overname en de integratie. Heineken beschikt over best practice-programma’s voor acquisitie- en integratieprocessen, met inbegrip van gestandaardiseerde processen voor acquisitie en due diligence.
Continuïteit Onderbrekingen in de levering van onze producten kunnen negatieve gevolgen hebben voor de omzet en het marktaandeel. Dit wordt echter, gezien de relatieve omvang en geografische spreiding van de werkmaatschappijen, niet beschouwd als een substantieel risico. Er wordt specifieke aandacht besteed aan de levering van bier vanuit Nederland naar winstgevende exportmarkten. Heineken Nederland Supply legt de laatste hand aan de implementatie van een managementproces voor continuïteit in de bedrijfsvoering met betrekking tot de levering vanuit Nederland. Dit proces wordt geïntegreerd in de cyclus voor planning en verslaglegging en een goede procesuitvoering wordt gewaarborgd door kwaliteitsbewakingssystemen met een ISO-certificaat.
Informatiebeveiliging De vestigingen van Heineken over de hele wereld zijn in toenemende mate afhankelijk van informatiesystemen. De voortgaande centralisatie van IT-systemen maakt centrale handhaving van beveilingsmaatregelen in de Groep mogelijk. Omdat de potentiële gevolgen van een beveiligingsincident veel groter zijn geworden, is strikte bewaking noodzakelijk. De werkmaatschappijen en de centrale IT-functie moeten aan strikte voorschriften voor informatiebeveiliging voldoen om de vertrouwelijkheid en integriteit van gegevens en de beschikbaarheid van informatiesystemen te garanderen. Er is
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
47
Verslag van de Raad van Bestuur
Systemen voor risicobeheersing en controle (vervolg)
op alle locaties een systeem voor het beheer van IT-risico’s geïmplementeerd, dat voorziet in inventarisatie en bewaking van IT-risico’s, een halfjaarlijkse evaluatie van de naleving van het beleid, toezicht op de voortgang bij verbeteringsprocessen en onafhankelijke controles.
Financiële risico’s Valutarisico’s Heineken is internationaal actief en de verslaglegging geschiedt in euro’s. Dit is de laatste jaren een bijzonder sterke valuta gebleken. Met name koersschommelingen ten opzichte van de Amerikaanse Dollar, de Zuid-Afrikaanse Rand, de Poolse Zloty en (in mindere mate) het Britse Pond kunnen een substantiële invloed hebben op de financiële resultaten van de onderneming, gezien de omvang van de exporten vanuit de eurozone naar met name de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Heineken voert een duidelijk omschreven beleid voor het afdekken van valutakoersrisico’s op transacties, waarmee de effecten op de financiële resultaten worden vertraagd. Koersrisico’s vanwege de omrekening naar euro’s worden in beperkte mate afgedekt. Het bedrijfsresultaat van werkmaatschappijen in landen met valuta’s die ten opzichte van de euro in waarde zijn gedaald, is in 2009 tegen een lagere koers naar Euro’s omgerekend. Het effect dat de waardedaling van valuta’s zoals de Russische Roebel, het Britse Pond en de Poolse Zloty op onze resultaten heeft, wordt voor een deel gecompenseerd doordat de Groep in deze valuta’s tevens financiering aantrekt en rente betaalt. Heineken heeft tevens de risicobeheersing ten aanzien van de bewaking en het beheer van valuta- en renteposities versterkt.
Beschikbaarheid van kapitaal Heineken concentreert zich op het genereren van kasstromen teneinde onze schuldenniveaus te verlagen en onze financieringsratio te verbeteren. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan het waarborgen van voldoende toegang tot kapitaalmarkten om aflopende verplichtingen te kunnen herfinancieren en de groei op lange termijn te kunnen financieren. We beogen een verdere verscherping van het aflossingsprofiel van onze langlopende schulden. Onze financieringsstrategieën worden doorlopend geëvalueerd. De voorwaarden voor aanvullende herfinanciering kunnen worden beïnvloed door ontwikkelingen op de kredietmarkt. We voeren een strikt kosten- en liquiditeitsbeheer en investeringsvoorstellen worden beoordeeld op doeltreffendheid en doelmatigheid van de bestedingen.
Pensioenen In sommige landen waar de onderneming actief is, draagt Heineken bij aan een aantal specifieke pensioenregelingen die medewerkers ondersteuning bieden bij pensionering. De contractuele en verordenende maatregelen van deze pensioenfondsen zijn zodanig dat bij eventuele terkorten geen eenmalige betalingen vereist zijn, maar de jaarlijkse bijdrage toeneemt, waarmee de potentiële kasuitgaven worden verlicht.
48
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Risico’s met betrekking tot wet- en regelgeving Belastingen Heineken en de werkmaatschappijen hebben te maken met een veelheid aan nationale wetgeving inzake accijnzen en andere belastingen. Group Fiscal Affairs heeft verdere vooruitgang geboekt bij de gestructureerde beheersing van belastingrisico’s door de implementatie van een Tax Control Framework. Accijnzen op bier kunnen van grote invloed zijn op de financiële resultaten. In principe worden de verkoopprijzen van Heineken aangepast bij tariefsveranderingen in de accijnzen, maar hogere accijnzen kunnen desondanks een nadelig effect hebben op het afzetvolume respectievelijk de dekkingsgraad van de vaste kosten.
Juridische procedures Als gevolg van de gestegen regeldruk neemt de kans toe dat regelgeving niet volledig wordt nageleefd. De toenemende controle door toezichthouders en de versterkte claimcultuur kunnen ertoe leiden dat de gevolgen van niet-naleving ingrijpender worden, zowel voor het financiële resultaat als voor de reputatie van de onderneming. Alle ondernemingen waarin Heineken een meerderheidsbelang heeft, brengen twee keer per jaar verslag uit aan Group Legal Affairs over alle juridische procedures waarin Heineken partij is en waarmee een bedrag van meer dan EUR 1 miljoen is gemoeid. Deze verslagen bevatten tevens een raming van de omvang van de claims waarvoor voorzieningen moeten worden getroffen. Het is denkbaar dat er risico’s bestaan die momenteel geen substantiële invloed hebben op de bedrijfsvoering, maar die in een later stadium alsnog gevolgen voor de onderneming kunnen krijgen. Onze systemen voor risicobeheersing zijn erop gericht dergelijke risico’s tijdig in kaart te brengen.
Seopq`ep;
Aaj^eanch]oi]c ]hhaajrkkn^ean skn`ajca^nqegp =ho^eanch]vajrkkn]j`ana `n]jgajËvk]hobnqepo]lkb iahgËskn`ajca^nqegp(^hefraj anopkbbaj]_dpanejdapch]o vk]horap*@epoh]]pdap^eanlh]p* Cka`cap]lp^eanikapejdap o_dkkjopikcahefgach]o skn`ajcaoanraan`*
Verslag van de Raad van Bestuur
Financiële ontwikkelingen Resultaat uit bedrijfsactiviteiten In miljoenen EUR
Opbrengsten Overige baten Grondstoffen, materialen en diensten Personeelslasten Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardevermindering Totale bedrijfslasten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waardeverminderingen hiervan EBIT
2009
2008
14.701 41 9.650 2.379 1.083 13.112 1.630
14.319 32 9.548 2.415 1.206 13.169 1.182
127 1.757
(102) 1.080
Algemeen overzicht Heineken heeft in 2009 een autonome netto winstgroei van 18 procent geboekt dankzij hogere opbrengsten per hectoliter en kostenverlagingen. Het geconsolideerde biervolume is afgenomen ten gevolge van de wereldwijde economische neergang.
Opbrengsten en kosten De opbrengsten zijn met 2,7 procent gestegen van EUR 14,3 miljard naar EUR 14,7 miljard. Autonoom zijn de opbrengsten met 0,2 procent gedaald. Het geconsolideerde biervolume is met 0,5 procent gedaald tot 125,2 miljoen hectoliter in 2009, ondanks de bijdrage van de in 2008 voor het eerst geconsolideerde acquisities (met name Scottish & Newcastle, Beamish & Crawford en Eichhof Getränke). Autonoom is het geconsolideerde biervolume met 5,4 procent gedaald ten gevolge van het economisch klimaat en accijnsverhogingen. Het Heineken volume in het premiumsegment (inclusief Heineken Premium Light) daalde in 2009 met 0,8 miljoen hectoliter naar 25,1 miljoen hectoliter (een daling van 3,1 procent, waarvan 2,9 procent autonoom). Heineken heeft de gestegen inkoopprijzen en accijnzen kunnen doorberekenen in de verkoopprijzen. Deze prijsverhogingen hebben de volumedaling ten dele gecompenseerd. De autonome daling van de opbrengsten bedroeg 0,2 procent. De brutowinst per hectoliter en de brutowinstmarge per hectoliter zijn beide gestegen. Waardedalingen van de Nigeriaanse naira, de Russische roebel en de Poolse zloty hadden een negatief effect op de opbrengsten. De overige baten zijn gestegen van EUR 32 miljoen in 2008 tot EUR 41 miljoen in 2009, voornamelijk ten gevolge van hogere winsten op de verkoop van materiële vaste activa. Total Cost Management (TCM), het ondernemingsbrede kostenbesparingsprogramma voor de periode 20092011, heeft voornamelijk besparingen op de vaste kosten opgeleverd. Er zijn diverse herstructureringsprogramma’s gestart en enkele brouwerijen werden gesloten. Onder afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen is een bedrag van EUR 140 miljoen opgenomen voor bijzondere waardeverminderingen van cafés en brouwerijsluitingen in het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Finland, Spanje en Frankrijk. De overige kosten zijn gedaald met EUR 36 miljoen. De bijzondere lasten voor reorganisaties als onderdeel van de personeelslasten gerelateerd aan TCM bedroegen in 2009 EUR 63 miljoen voor belastingen. De kosten van grondstoffen en verpakkingsmaterialen zijn gedaald met 4,4 procent (3,2 procent van deze daling was autonoom) als gevolg van lagere volumes en lagere inkoopprijzen voor gerst tegen het einde van 2009. De gemiddelde inkoopkosten per hectoliter zijn al met al licht gedaald. De marketing- en verkoopkosten daalden in 2009 autonoom met 3,7 procent tot 11,3 procent van de opbrengsten (2008: 11,7 procent). De personeelslasten daalden autonoom met 1,0 procent. Het effect van voor het eerst geconsolideerde acquisities werd gecompenseerd door een afname van het personeelsbestand ten gevolge van efficiëntieverbeteringen, met name in Centraal- en Oost-Europa, alsmede door lagere herstructureringskosten. Waardedalingen van de Russische roebel en de Poolse zloty hebben eveneens bijgedragen aan de kostendaling.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
49
Verslag van de Raad van Bestuur
Financiële ontwikkelingen (vervolg)
Resultaat (beia) In miljoenen EUR
EBIT Amortisatie van merken en klantenrelaties Bijzondere posten EBIT (beia) In miljoenen EUR
Nettowinst Amortisatie van merken en klantenrelaties Bijzondere posten Nettowinst (beia)
2009
2008
1.757 79 259 2.095
1.080 63 789 1.932
2009
2008
1.018 59 (22) 1.055
209 47 757 1.013
EBIT (beia) en nettowinst (beia) In miljoenen EUR
2008 Autonome groei Wijzigingen in de consolidatie Valutaomrekeningsverschillen 2009
EBIT beia
Nettowinst beia
1.932 264 (19) (82) 2.095
1.013 186 (118) (26) 1.055
EBIT en nettowinst De EBIT is van EUR 1.080 miljoen in 2008 gestegen tot EUR 1.757 miljoen in 2009 als gevolg van een betere prijsmix en kostenbesparingen. Daarnaast was het effect van bijzondere posten in 2009 veel geringer dan in 2008. De EBIT als percentage van de opbrengsten steeg in 2009 tot 12 procent (2008: 7,5 procent), voornamelijk vanwege de hiervoor genoemde factoren. De netto rentelasten stegen van EUR 378 miljoen tot EUR 543 miljoen, hoofdzakelijk door de uitgifte van obligaties in Britse ponden en euro’s en de gemiddeld hogere geconsolideerde netto schuldpositie vanwege het effect van de eerste consolidatie van de financieringskosten van Scottish & Newcastle. Ook op autonome basis zijn de netto rentelasten gestegen (met EUR 35 miljoen) ten opzichte van vorig jaar. De overige netto financieringslasten bedroegen EUR 214 miljoen (baten) in 2009. Hiervan is een bedrag van EUR 248 miljoen toe te rekenen aan een boekwinst op de schuldherstructurering van Globe, die is opgenomen als een bijzondere bate. Hiertegenover stond EUR 33 miljoen aan bijzondere lasten in andere posten op de winsten verliesrekening, zodat de totale netto boekwinst EUR 215 miljoen bedroeg. In de overige netto financieringslasten zijn bijzondere lasten van EUR 14 miljoen opgenomen in verband met herwaarderingen van derivaten. De gemiddelde belastingdruk is in 2009 gedaald tot 22 procent (2008: 35,6 procent). Zonder bijzondere posten zou het effectieve belastingtarief 25 procent zijn geweest in 2009, vergeleken met 26 procent in 2008. De eenmalige (grotendeels vrijgestelde) boekwinst op de schuldherstructurering van Globe heeft geleid tot de relatief lage gemiddelde belastingdruk in 2009, terwijl in 2008 de bijzondere waardevermindering van goodwill in Rusland nog had geleid tot een relatief hoge gemiddelde belastingdruk. De gewone winst per aandeel steeg van EUR 0,43 tot EUR 2,08 ten gevolge van een substantieel hogere nettowinst.
50
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Kasstroomoverzicht In miljoenen EUR
2009
2.876 220 (67) 3.029 (650) 2.379 (638) 1.741 (149) (1.837) (245)
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten voor mutatie werkkapitaal en voorzieningen Totale mutatie werkkapitaal Mutatie voorzieningen en personeelsbeloningen Netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Kasstroom gebruikt voor rente, dividend en winstbelastingen Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Kasstroom gebruikt voor operationele investeringsactiviteiten Vrije operationele kasstroom Kasstroom gebruikt voor acquisities en desinvesteringen Kasstroom uit/(gebruik voor) financieringsactiviteiten Netto kasstroom
2008
2.329 (47) (114) 2.168 (508) 1.660 (1.110) 550 (3.634) 3.309 225
Kasstromen en investeringen De vrije operationele kasstroom van EUR 1.741 miljoen betekent een stijging van EUR 1.191 miljoen ten opzichte van 2008. De belangrijkste oorzaken hiervoor waren: • De kasstroom uit bedrijfsactiviteiten voor mutatie werkkapitaal en voorzieningen is met EUR 547 miljoen toegenomen • Het werkkapitaal is afgenomen, hetgeen heeft geleid tot een positieve bijdrage aan de kasstroom van EUR 220 miljoen. Dit is een verbetering met EUR 267 miljoen ten opzichte van vorig jaar • De kasstroom gebruikt voor operationele investeringsactiviteiten is met EUR 472 miljoen gedaald door een afname van de kapitaalinvesteringen. De kasconversieratio van 148 procent in 2009 betekent een substantiële verbetering ten opzichte van de kasconversieratio van 48 procent in 2008.
Financieringsstructuur In miljoenen EUR
Totaal eigen vermogen Latente belastingverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Rentedragende leningen en overige financieringsverplichtingen Overige verplichtingen
2009
%
5.647 786 634 518
28 4 3 3
4.752 661* 688 502
2008
23 3 3 3
%
8.239 4.356 20.180
41 21 100
9.644 4.340 20.587
47 21 100
* Aangepast als gevolg van de afronding van de toerekening van de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen van de S&N acquisitie.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
51
Verslag van de Raad van Bestuur
Financiële ontwikkelingen (vervolg)
Totaal vermogen Als percentage van de totale activa
Jappko_dqh`lkoepea+A>EP@=$^ae]% 38,2
2005
.,,1
42,5
2006
.,,2 47,8
2007 23,1
2008
28,0
2009
.,,3
-(.2 ,(4/ ,(3/ /(.4
.,,4 .,,5
In miljoenen EUR
EBIT Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen immateriële activa (inclusief goodwill) EBITDA Bijzondere posten (gecorrigeerd voor bijzondere posten in afschrijvingen en amortisaties) EBITDA (beia)
.(2.
2009
2008
1.757 931
1.080 825
152 2.840
381 2.286
98 2.938
434 2.720
Financiering en liquiditeit Per 31 december 2009 was het totaal eigen vermogen met EUR 895 miljoen toegenomen tot EUR 5.647 miljoen, terwijl het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap met EUR 880 miljoen was gestegen tot EUR 5.351 miljoen. Deze stijging hangt voornamelijk samen met een sterke winstgroei en een positief effect van valutaomrekeningsverschillen. Na de kredietscrisis in 2008 zijn de activa ter afdekking van pensioenverplichtingen in 2009 belangrijk toegenomen. Tegelijkertijd zijn de rentevoeten gedaald, resulterend in hogere pensioenverplichtingen. De netto opgenomen verplichtingen zijn licht gedaald en de niet-opgenomen actuariële verliezen zijn substantieel gestegen. De bijdragen aan pensioenregelingen worden in de toekomst mogelijk verhoogd indien de huidige situatie aanhoudt. De netto schuldpositie per 31 december 2009 bedroeg EUR 7.704 miljoen. Dit is een afname met EUR 1.228 miljoen, voornamelijk veroorzaakt door sterke kasstromen in 2009 en de terugkoop van schulden van Globe. Van de totale bruto rentedragende schuld luidt circa 90 procent in euro. Dit is inclusief het effect van valutaswaps op niet in euro luidende schulden, zoals de obligaties in Britse ponden en de Amerikaanse onderhandse leningen op het niveau van Heineken N.V. en Heineken UK. De marktwaarde van deze swaps maakt geen deel uit van de netto schuldpositie. Circa 7 procent (EUR 550 miljoen) van de bruto rentedragende schuld luidt in Britse ponden. Dit betreft rentedragende schulden op het niveau van Heineken UK (bij verscheidene dochterondernemingen) en op het niveau van Heineken N.V. De resterende 3 procent van de bruto rentedragende schuld luidt in andere valuta’s. Het betreft hoofdzakelijk schulden op het niveau van dochterondernemingen. In deze uitsplitsing naar valuta blijft buiten beschouwing het effect van derivaten die worden gebruikt ter afdekking van leningen binnen de Groep luidend in andere valuta’s dan de euro. Heineken heeft zijn EMTN-programma in september 2009 herzien. Dit programma is goedgekeurd door de Luxemburgse Commission de Surveillance du Secteur Financier, de voor Luxemburg bevoegde autoriteit in de zin van Richtlijn 2003/71/EC, en verschaft Heineken een flexibele toegang tot de obligatiemarkten.
52
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Het terugbetalingsprofiel van Heineken’s lange termijnschuld per 31 december 2009 is als volgt: In miljoenen EUR H1 2010
2-3
H2 2010
/4
H1 2011
0-
H2 2011
-23
H1 2012
1.
H2 2012
.44
H1 2013
.*,51
H2 2013
3,.
H1 2014
-*,-3
H2 2014
4-,
>2015
-*42/ 0
500
1000
1500
2000
2500
In februari 2009 heeft Heineken obligaties in Britse ponden met een looptijd van 6 jaar en een couponrente van 7,25 procent geplaatst voor een hoofdsom van GBP 400 miljoen. In maart 2009 heeft Heineken euroobligaties voor een hoofdsom van EUR 1 miljard geplaatst met een looptijd van 5 jaar en een couponrente van 7,125 procent. In oktober 2009 heeft Heineken euro-obligaties met een looptijd van 7 jaar en een couponrente van 4,625 procent geplaatst voor een hoofdsom van EUR 400 miljoen. In ons aflossingsprofiel zijn tot het eerste halfjaar van 2013 geen grote aflossingen voorzien. In februari 2010 is onze obligatielening van EUR 500 miljoen, uitgegeven in 2003, afgelost. Voor de herfinanciering hiervan is gebruik gemaakt van operationele kasstromen en bestaande kredietfaciliteiten. Het beleid van Heineken is om het komende jaar een gecommitteerde vrij beschikbare kredietruimte van EUR 1 miljard tot EUR 1,5 miljard aan te houden. In januari 2010 bedroeg de beschikbare kredietruimte (met inbegrip van op groepsniveau beschikbare kasmiddelen) circa EUR 2 miljard, aangezien de doorlopende kredietfaciliteit 2005-2012 ter waarde van EUR 2 miljard niet was aangewend. Heineken beschikt over gecommitteerde financiering tot 2012 om alle vervallende schulden verplichtingen te kunnen herfinancieren uit operationele kasstromen en beschikbare kredietfaciliteiten.
Financieringsratio’s Heineken beschikt in enkele kredietfaciliteiten over een ‘incurrence-convenant’. In het kader van dit convenant wordt de verhouding netto schuldpositie/EBITDA (beia) bepaald door de netto schuldpositie, berekend volgens de consolidatiemethode uit de jaarrekening 2007, te delen door de EBITDA (beia), eveneens berekend volgens de consolidatiemethode uit de jaarrekening 2007 en met inbegrip van de pro forma EBITDA over het gehele jaar van alle acquisities die in 2008 hebben plaatsgevonden. Per 31 december 2009 was deze verhouding 2,5 (2008: 3,1). Als de verhouding groter dan 3,50 was geweest, zou door de ‘incurrence-convenant’ worden verhinderd dat Heineken verdere substantiële, uit schulden gefinancierde acquisities uitvoert.
Winstbestemming In 2009 bedroeg de winst van Heineken N.V. (toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap) EUR 1.018 miljoen. In overeenstemming met artikel 12, lid 7 van de statuten zal aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden voorgesteld een bedrag van EUR 318 miljoen te bestemmen voor uitkering als dividend. De voorgestelde bestemming komt overeen met een dividend van EUR 0,65 per aandeel van EUR 1,60 nominaal. Op 2 september 2009 is reeds een interimdividend van EUR 0,25 per aandeel betaalbaar gesteld. Derhalve bedraagt het slotdividend EUR 0,40 per aandeel. Op het slotdividend wordt 15 procent Nederlandse dividendbelasting ingehouden.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
53
Verslag van de Raad van Bestuur
Corporate Governance Statement Nederlandse Corporate Governance Code Op 10 december 2008 is een herziene Nederlandse Corporate Governance Code gepresenteerd, die in de plaats treedt van de Nederlandse Corporate Governance Code van 9 december 2003. Als onderdeel van dit Jaarverslag 2009 heeft Heineken N.V. een ‘Comply or Explain’ rapport opgesteld op basis van de Nederlandse Corporate Governance Code van 10 december 2008 (“de Code”).
de bovengenoemde best practice bepalingen niet (volledig) toepast te bespreken. Het ‘Comply or Explain’ rapport is tevens beschikbaar op de website www.heinekeninternational.com. De Nederlandse Corporate Governance Code kan worden gedownload vanaf de website www.commissiecorporategovernance.nl
Systemen voor risicobeheersing en controle
Heineken onderschrijft de principes van de Code en voldoet aan vrijwel alle best practice bepalingen. Zoals reeds vermeld in het eerdere ‘Comply or Explain’ rapport van Heineken d.d. 21 februari 2005 met betrekking tot de Nederlandse Corporate Governance Code van 9 december 2003, weerhoudt met name de structuur van de Heineken Groep – en dan in het bijzonder de relatie tussen Heineken Holding N.V. en Heineken N.V. – Heineken N.V. van het toepassen van een beperkt aantal best practice bepalingen.In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 20 april 2005 is deze afwijking van de Code van 2003 in stemming gebracht en goedgekeurd.
Het systeem voor risicobeheersing en controle aangaande de financiële verslaglegging voorziet in duidelijke boekhoudkundige regels, een standaard rekeningstelsel en Assurance Letters die worden ondertekend door het regionale en lokale management. De uniforme systemen en ingebedde controlesystemen van Heineken, die in een groot aantal werkmaatschappijen zijn geïmplementeerd, ondersteunen de standaardisering van de boekhouding en de reguliere financiële verslaglegging. Het uniforme interne auditproces omvat het testen van de belangrijke controlesystemen die relevant zijn voor de financiële verslaglegging.
Zoals vermeld in de Code (principe ‘Naleving en handhaving van de code’, hoofdstuk I) is het uitgangspunt de erkenning dat corporate governance een kwestie van maatwerk is en dat afwijking van individuele bepalingen door een vennootschap gerechtvaardigd kunnen zijn.
De wereldwijde activiteiten voor externe accountantscontrole bieden extra waarborgen dat de financiële verslaglegging van de werkmaatschappijen een getrouw beeld van de werkelijkheid geeft. In het kader van de externe controle rapporteren de externe accountants in hun management letter ook over aspecten van de interne controle. Bovendien wonen ze regionale en bepaalde lokale Assurance Meetings bij.
De onderstaande best practice bepalingen worden niet (volledig) toegepast of toegepast met een nadere toelichting: • • • •
II.1.1: benoemingsperiode leden van de Raad van Bestuur II.2.8: ontslagvergoeding leden van de Raad van Bestuur III.2.1, III.2.2 a, c en e en III.2.3: onafhankelijkheid III.3.5: zittingsduur voor leden van de Raad van Commissarissen • III.4.1 (g): contacten met de centrale ondernemingsraad • III.5.11: voorzitterschap van de Remuneratiecommissie • III.6.6: gedelegeerd commissaris. Omdat bepaalde principes en/of best practice bepalingen niet op Heineken N.V. van toepassing zijn, worden de volgende best practice bepalingen niet toegepast: • II.2.4, II.2.6 en II.2.7: Heineken kent geen aandelenopties toe • III.8: Heineken kent geen ‘one-tier’ bestuursstructuur • IV.1.2: Heineken kent geen financieringspreferente aandelen • IV.2: Heineken kent geen certificaten van aandelen en heeft geen administratiekantoor • IV.3.11: Heineken kent geen beschermingsmaatregelen tegen een overname van de vennootschap • IV.4: dit principe en de bijbehorende best practice bepalingen gelden voor aandeelhouders • V.3.3: Heineken heeft een interne audit functie. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010 zal de gelegenheid hebben om de wijze waarop Heineken de Code hanteert en het feit dat Heineken N.V.
54
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
In 2009 is speciale aandacht besteed aan voortgaande integratie van de financiële verslaglegging van de overgenomen bedrijven van het voormalige S&N en andere acquisities, inclusief de overgang naar verslagleggingsgrondslagen van Heineken. Vrijwel alle overgenomen bedrijven hebben het standaard rekeningstelsel van Heineken al geïmplementeerd. De interne risicobeheersings- en controlesystemen, als omschreven in deze paragraaf, geven een redelijke mate van zekerheid dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. De risicobeheersings- en controlesystemen hebben in het verslagjaar naar behoren gewerkt. Deze verklaring kan niet worden geïnterpreteerd als een verklaring zoals bedoeld in Artikel 404 van de Amerikaanse SarbanesOxley Wet, welke niet van toepassing is op Heineken N.V.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders Binnen zes maanden na het einde van het boekjaar wordt de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden, waarop onder meer de volgende onderwerpen aan de orde komen: (i) behandeling van het jaarverslag, (ii) behandeling en vaststelling van de jaarrekening, (iii) decharge van de leden van de Raad van Bestuur voor het gevoerde bestuur, (iv) decharge van de leden van de Raad van Commissarissen voor het toezicht op het gevoerde bestuur, en (v) bestemming van de winst. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt gehouden te Amsterdam.
Bijeenroeping De statuten schrijven voor dat de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bijeenroept op een termijn van ten minste veertien (14) dagen, de dag van oproeping en de dag van vergadering niet meegerekend. In de praktijk vindt de bijeenroeping meestal een maand van tevoren plaats. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zijn verplicht een Algemene Vergadering van Aandeelhouders bijeen te roepen wanneer hierom wordt verzocht door aandeelhouders die afzonderlijk of gezamenlijk ten minste 25 procent van de aandelen houden. Een dergelijke vergadering wordt binnen vier weken na de datum van het verzoek gehouden. Op de vergadering komen de onderwerpen aan de orde zoals bepaald door de aandeelhouders die om de vergadering hebben verzocht.
Agenderingsrecht Indien een of meer aandeelhouders, die afzonderlijk of gezamenlijk (i) ten minste één procent (1 procent) van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen of (ii) ten minste een waarde vertegenwoordigen van 50 miljoen euro, uiterlijk 60 dagen voorafgaand aan de datum van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij de Raad van Bestuur schriftelijk een verzoek indienen om een onderwerp op de agenda te plaatsen, dan wordt het onderwerp opgenomen in de oproeping of op dezelfde wijze aangekondigd, mits geen zwaarwichtig belang van de vennootschap zich daartegen verzet. In best practice bepaling IV.4.4 van de Nederlandse Corporate Governance Code van 10 december 2008 wordt het volgende bepaald: “Een aandeelhouder oefent het agenderingsrecht slechts uit nadat hij daaromtrent in overleg is getreden met het bestuur. Wanneer een of meer aandeelhouders het voornemen heeft de agendering te verzoeken van een onderwerp dat kan leiden tot wijziging van de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld door het ontslag van één of meer bestuurders of commissarissen, wordt het bestuur in de gelegenheid gesteld een redelijke termijn in te roepen om hierop te reageren (de responstijd). Dit geldt ook voor een voornemen als hiervoor bedoeld dat strekt tot rechterlijke machtiging voor het bijeenroepen van een algemene vergadering op grond van artikel 2:110 BW. De desbetreffende aandeelhouder respecteert de door het bestuur ingeroepen responstijd in de zin van best practice bepaling II.1.9.” Indien de Raad van Bestuur een responstijd inroept, is deze periode niet langer dan 180 dagen, berekend vanaf het moment waarop de Raad van Bestuur door een of meer aandeelhouders op de hoogte wordt gesteld van het voornemen tot agendering tot aan de dag van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders waarop het onderwerp zou moeten worden behandeld. De Raad van Bestuur gebruikt de responstijd voor nader beraad en constructief overleg. De Raad van Commissarissen ziet hierop toe. De responstijd wordt per Algemene Vergadering van Aandeelhouders slechts eenmaal ingeroepen en geldt niet ten aanzien van een aangelegenheid waarvoor reeds eerder een responstijd is ingeroepen.
Registratiedatum Voor elke Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de vennootschap een registratiedatum vast voor de uitoefening van de stem- en vergaderrechten. De registratiedatum kan niet vroeger zijn dan op de 30ste dag voor de dag van de vergadering. De registratiedatum wordt in de oproeping vermeld. De oproeping bevat tevens informatie over de registratieprocedure voor degenen die het recht hebben de vergadering bij te wonen en/of hun stem uit te brengen, alsmede over de wijze waarop zij hun rechten kunnen uitoefenen. Uitsluitend zij die op de registratiedatum aandeelhouder zijn, mogen deelnemen aan en hun stem uitbrengen op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Deelname via een vertegenwoordiger of middels elektronische communicatie Alle aandeelhouders hebben het recht, zij het in persoon of via een schriftelijk gevolmachtigde, de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij te wonen, de vergadering toe te spreken en hun stemrecht uit te oefenen. Aandeelhouders die hun rechten via een schriftelijk gevolmachtigde willen uitoefenen, doen een hiertoe strekkende schriftelijke volmacht toekomen aan de vennootschap. Deze volmacht moet uiterlijk op de hiervoor geldende en in de oproeping vermelde einddatum in het bezit van de vennootschap zijn. De Raad van Bestuur kan bepalen dat de in de voorafgaande zin beschreven rechten ook middels elektronische communicatie kunnen worden uitgeoefend. De Raad van Bestuur kan voorwaarden verbinden aan het gebruik van elektronische communicatie. Deze voorwaarden worden in de oproeping vermeld.
Presentielijst Alle personen of gevolmachtigden van personen die het recht hebben om op een Algemene Vergadering van Aandeelhouders een stem uit te brengen of om een dergelijke vergadering bij te wonen, ondertekenen de presentielijst onder vermelding van het aantal aandelen en stemrechten die zij vertegenwoordigen.
Voorzitter van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Elke Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt voorgezeten door de voorzitter of de vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen, of in hun afwezigheid door een van de ter vergadering aanwezige leden van de Raad van Commissarissen, die in onderling overleg door de aanwezige leden wordt aangewezen. Indien er geen leden van de Raad van Commissarissen aanwezig zijn, benoemt de vergadering zelf een voorzitter.
Stemmen Alle besluiten van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden genomen bij volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen, behalve in situaties waarvoor bij wet of in de statuten een grotere meerderheid wordt voorgeschreven.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
55
Verslag van de Raad van Bestuur
Corporate Governance Statement (vervolg)
Elk aandeel geeft recht op één stem. Blanco stemmen gelden als niet uitgebracht. De Raad van Bestuur kan in de oproeping vermelden dat elke stem die voorafgaand aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders via een electronische communicatiemiddel wordt uitgebracht, wordt gelijkgesteld met een stem die op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is uitgebracht. Dergelijke stemmen worden niet eerder uitgebracht dan op de registratiedatum. Aandeelhouders die voorafgaand aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders via een electronisch communicatiemiddel hun stem hebben uitgebracht, behouden het recht om deel te nemen aan de vergadering, al dan niet vertegenwoordigd door een schriftelijk gevolmachtigde. Een eenmaal uitgebrachte stem kan echter niet meer worden herroepen.
Notulen Van het verhandelde in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden door een door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan te wijzen secretaris notulen gehouden. De notulen worden ondertekend door de voorzitter en de secretaris van de vergadering. Indien een notarieel proces-verbaal wordt opgemaakt van het verhandelde in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, wordt het proces-verbaal mede ondertekend door de voorzitter van de vergadering. Het proces-verbaal van het verhandelde in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt uiterlijk drie maanden na afloop van de vergadering op hun verzoek aan de aandeelhouders ter beschikking gesteld.
Besluiten van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders De Algemene Vergadering van Aandeelhouders is bevoegd besluiten te nemen ten aanzien van onder meer de volgende aangelegenheden: (i) uitgifte van aandelen of rechten op aandelen door de vennootschap (en machtiging van de Raad van Bestuur om te besluiten dat de vennootschap aandelen of rechten op aandelen uitgeeft), (ii) machtiging van de Raad van Bestuur om te besluiten dat de vennootschap eigen aandelen inkoopt, (iii) intrekking van aandelen en vermindering van het aandelenkapitaal, (iv) benoeming van leden van de Raad van Bestuur, (v) het remuneratiebeleid voor leden van de Raad van Bestuur, (v) schorsing en ontslag van leden van de Raad van Bestuur, (v) benoeming van leden van de Raad van Commissarissen, (vi) de remuneratie voor leden van de Raad van Commissarissen, (vii) schorsing en ontslag van leden van de Raad van Commissarissen, (viii) benoeming van de gedelegeerd commissaris, (ix) vaststelling van de jaarrekening, (x) decharge van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen, (xi) het reserverings- en dividendbeleid, (xi) dividenduitkeringen, (xii) materiële wijzigingen in de corporate governance structuur, (xiii) aanstelling van de externe accountant, (xiv) statutenwijzigingen en (xv) liquidatie. Besluiten omtrent een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van de vennootschap of de onderneming zijn onderworpen aan de goedkeuring van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Dit geldt in ieder geval voor (a) overdracht van de onderneming of overdracht van vrijwel de gehele onderneming van de vennootschap aan derden, (b)
56
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
het aangaan of verbreken van duurzame samenwerking van de vennootschap of een dochtermaatschappij met een andere rechtspersoon of vennootschap dan wel als volledig aansprakelijke vennoten in een commanditaire vennootschap of een vennootschap onder firma, indien deze samenwerking of verbreking van samenwerking van ingrijpende betekenis is voor de vennootschap, en (c) het nemen of afstoten van een deelneming in het kapitaal van een vennootschap door de vennootschap of een dochtermaatschappij, ter waarde van ten minste een derde deel van het bedrag van de activa volgens de geconsolideerde balans met toelichting volgens de laatst vastgestelde jaarrekening van de vennootschap.
Informatieverstrekking De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen verschaffen alle verlangde informatie aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, tenzij een zwaarwichtig belang van de vennootschap zich daartegen verzet. Wanneer de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen een beroep doet op een zwaarwichtig belang, wordt dit gemotiveerd.
Raad van Bestuur Samenstelling en taak van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur bestaat uit twee leden: voorzitter en CEO Jean-François (J.F.M.L.) van Boxmeer en CFO René (D.R.) Hooft Graafland. De leden van de Raad van Bestuur worden door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd op niet-bindende voordracht door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen benoemt een van de leden van de Raad van Bestuur tot voorzitter en CEO. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan leden van de Raad van Bestuur ontslaan nadat een besluit hiertoe is genomen bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen, mits de betreffende meerderheid ten minste een derde deel van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigt. Het bestuur is belast met het besturen van de vennootschap, hetgeen onder meer inhoudt dat het verantwoordelijk is voor het formuleren en realiseren van de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap, het ontwikkelen van een strategie om deze doelstellingen te verwezenlijken, de randvoorwaarden die bij de strategie worden gehanteerd (bijvoorbeeld met betrekking tot financiële ratio’s), het bijbehorende risicoprofiel, de ontwikkeling van de resultaten en de voor de onderneming relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. De Raad van Bestuur legt over deze onderwerpen verantwoording af aan de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de relevante belangen van de belanghebbenden bij de vennootschap af. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle wet- en regelgeving, voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de vennootschap en voor de financiering van de vennootschap.
Leden van de Raad van Bestuur nemen niet deel aan discussies of besluitvorming over onderwerpen of transacties waarbij zij een tegenstrijdig belang hebben met de vennootschap.
Raad van Commissarissen Samenstelling van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestaat uit negen leden: Cees (C.J.A). van Lede (voorzitter), Jan Maarten ( J.M.) de Jong (vicevoorzitter), Maarten (M.) Das (gedelegeerd commissaris), Michel (M.R.) de Carvalho, Jan Michiel (J.M.) Hessels, Annemiek (A.M.) Fentener van Vlissingen, Lord Ian (I.C.) MacLaurin, Mary (M.) Minnick en Christophe (V.C.O.B.J.) Navarre. Hieronder wordt informatie verstrekt over de leden van de Raad van Commissarissen. Cees (C.J.A.) van Lede (1942) Nederlandse nationaliteit; man. Benoemd in 2002; vorige herbenoeming in 2006*. Voorzitter (2004). Beroep: directeur. Commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen: Royal Philips Electronics N.V. Overig: Sara Lee Corporation, Air Liquide S.A., Air France/ KLM, Senior Advisor Europe, JP Morgan Plc., Londen. Jan Maarten (J.M.) de Jong (1945) Nederlandse nationaliteit; man. Benoemd in 2002; vorige herbenoeming in 2006*. Vice-voorzitter (2004). Beroep: bankier. Commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen: Nutreco Holding N.V. Overig: CRH plc, Ierland, AON Groep Nederland B.V., Kredietbank S.A. Luxembourgeoise, Luxemburg, Krediet Bank N.V., België. Maarten (M.) Das (1948) Nederlandse nationaliteit; man. Benoemd in 1994; vorige herbenoeming in 2009*. Gedelegeerd commissaris (1995). Beroep: advocaat. Geen commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Overige ondernemingen: Greenfee B.V. (voorzitter). Overige bestuursfuncties en commissariaten**: Heineken Holding N.V. (voorzitter), L’Arche Green N.V. (voorzitter), Stichting Administratiekantoor Priores, LAC B.V. Michel (M.R.) de Carvalho (1944) Britse nationaliteit; man. Benoemd in 1996; vorige herbenoeming in 2007*. Beroep: bankier, Investment Banking, Citi Inc., UK (vicevoorzitter) en Citi Private Bank Europe, Middle East and Africa (voorzitter).Geen commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen.
Overige bestuursfuncties en commsissariaten**: L’Arche Green N.V. Jan Michiel (J.M.) Hessels (1942) Nederlandse nationaliteit; man. Benoemd in 2001; vorige herbenoeming in 2009*. Beroep: directeur. Commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen: Royal Philips Electronics N.V. (voorzitter). Overig: NYSE Euronext (voorzitter), S.C. Johnson Europlant N.V. (voorzitter), Centraal Planbureau (voorzitter). Annemiek (A.M.) Fentener van Vlissingen (1961) Nederlandse nationaliteit; vrouw. Benoemd in 2006*. Beroep: directeur. Commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen: Draka Holding N.V. Overig: SHV Holdings N.V. (voorzitter), De Nederlandsche Bank (lid). Ian (I.C.) MacLaurin (1937) Britse nationaliteit; man. Benoemd in 2006*. Beroep: directeur. Geen commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Overig: Evolution Group Plc., Chartwell Group. Mary (M.E.) Minnick (1959) Amerikaanse nationaliteit; vrouw. Benoemd in 2008*. Beroep: partner in Lion Capital LLP, Verenigd Koninkrijk. Geen commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Christophe (V.C.O.B.J.) Navarre (1958) Belgische nationaliteit; man. Benoemd in 2009*. Beroep: president en CEO, LVMH Wines & Spirits Group. Geen commissariaten Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Onder ‘Overig’ worden alleen de overige belangrijke commissariaten genoemd. * Voor de maximale periode van vier jaar. ** Voor zover relevant voor de uitoefening van de taak van commissaris.
De leden van de Raad van Commissarissen worden door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd op niet-bindende voordracht door de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan leden van de Raad van Commissarissen ontslaan nadat een besluit hiertoe is genomen bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen, mits de betreffende meerderheid ten minste een derde deel van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigt.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
57
Verslag van de Raad van Bestuur
Corporate Governance Statement (vervolg)
De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Drie leden van de Raad van Commissarissen (M.R. de Carvalho, J.M. de Jong en M. Das) voldoen niet aan de criteria voor “onafhankelijkheid” in de zin van best practice bepaling III.2.2 van de Nederlandse Corporate Governance Code van 10 december 2008. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar het ‘Comply or Explain’ rapport. Een lid van de Raad van Commissarissen kan maximaal drie maal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van Commissarissen. De structuur van de Heineken Groep brengt echter met zich mee dat de maximale zittingsduur niet onverkort wordt toegepast op leden die bloed- of aanverwant zijn van de heer A.H. Heineken of die tevens zitting hebben in de Raad van Beheer van Heineken Holding N.V. De Raad van Commissarissen heeft een rooster van aftreden opgesteld om zo veel mogelijk een situatie te voorkomen waarin meerdere leden van de Raad van Commissarissen tegelijkertijd aftreden. Het rooster van aftreden is beschikbaar op de website www.heinekeninternational.com onder Corporate Governance/Supervisory Board.
interne risicobeheersings- en controle systemen, het financiële verslaggevingsproces, de naleving van wet- en regelgeving, de verhouding met de aandeelhouders en de voor de vennootschap relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. De Raad van Commissarissen bespreekt in ieder geval eenmaal per jaar de strategie en de voornaamste risico’s verbonden aan de onderneming, de uitkomsten van de beoordeling door de Raad van Bestuur van de opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controle systemen, alsmede eventuele significante wijzigingen hierin. De taakverdeling en de werkwijze van de Raad van Commissarissen zijn neergelegd in een reglement voor de Raad van Commissarissen. Dit is beschikbaar op de website www. heinekeninternational.com onder Corporate Governance/ Supervisory Board. Leden van de Raad van Commissarissen nemen niet deel aan discussies of besluitvorming over onderwerpen of transacties waarbij zij een tegenstrijdig belang hebben met de vennootschap. De Raad van Bestuur verschaft de Raad van Commissarissen alle informatie die nodig is voor uitoefening van de taak van de Raad van Commissarissen.
Profielschets De Raad van Commissarissen heeft een profielschets opgesteld voor zijn omvang en samenstelling, rekening houdend met de aard van de onderneming, haar activiteiten en de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Commissarissen. In de profielschets wordt ingegaan op de voor de vennootschap relevante aspecten van diversiteit in de samenstelling van de Raad van Commissarissen en wordt vermeld welke concrete doelstelling de Raad van Commissarissen hanteert ten aanzien van diversiteit. Elk lid van de Raad van Commissarissen dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Minimaal één lid van de Raad van Commissarissen is een zogenoemde financieel expert, hetgeen inhoudt dat deze persoon relevante kennis en ervaring heeft opgedaan op financieel administratief/accounting-gebied bij beursvennootschappen of bij andere grote rechtspersonen. De Raad van Commissarissen dient zodanig te zijn samengesteld dat deze zijn taak naar behoren kan vervullen. De profielschets is beschikbaar op de website www.heinekeninternational.com onder Corporate Governance/Supervisory Board.
Taak De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming, alsmede de Raad van Bestuur met raad ter zijde te staan. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de relevante belangen van de belanghebbenden bij de vennootschap af. Het toezicht van de Raad van Commissarissen op de Raad van Bestuur omvat onder andere de realisatie van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie en de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten, de opzet en de werking van de
58
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
De Raad van Commissarissen bespreekt ten minste eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur zijn eigen functioneren en het functioneren van de afzonderlijke commissies en de individuele leden van de Raad van Commissarissen, alsmede de conclusies die hieraan moeten worden verbonden. Tevens bespreekt de Raad van Commissarissen het gewenste profiel en de samenstelling en de competentie van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen bepreekt verder ten minste eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur zowel het functioneren van de Raad van Bestuur als college als dat van de individuele leden van de Raad van Bestuur, alsmede de conclusies die hieraan moeten worden verbonden.
Besluiten die goedkeuring door de Raad van Commissarissen vereisen Bepaalde besluiten van de Raad van Bestuur moeten door de Raad van Commissarissen worden goedgekeurd. Het betreft bijvoorbeeld besluiten aangaande de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap, de strategie om deze doelstellingen te verwezenlijken, de randvoorwaarden die bij de strategie worden gehanteerd (bijvoorbeeld met betrekking tot financiële ratio’s) en de voor de vennootschap relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Besluiten tot het aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van leden van de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen spelen die van materiële betekenis zijn voor de vennootschap en/of voor de desbetreffende leden, behoeven eveneens goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Daarnaast wordt verwezen naar artikel 8, lid 6 van de statuten van de vennootschap, waarin een lijst is opgenomen van besluiten van de Raad van Bestuur die onderworpen zijn aan goedkeuring door de Raad van Commissarissen.
Voorzitter De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn midden een voorzitter. De voorzitter van de Raad van Commissarissen kan geen voormalig lid van de Raad van Bestuur zijn. Momenteel is de heer C.J.A. van Lede voorzitter. De voorzitter van de Raad van Commissarissen draagt zorg voor het goed functioneren van de raad en zijn commissies en is namens de Raad van Commissarissen het voornaamste aanspreekpunt voor de Raad van Bestuur en voor aandeelhouders bij zaken betreffende het functioneren van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen.
Vice-voorzitter De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn midden een vice-voorzitter. De vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen vervangt bij gelegenheid de voorzitter. Momenteel is de heer J.M. de Jong vice-voorzitter. Tevens fungeert de vice-voorzitter als aanspreekpunt voor individuele leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur bij zaken betreffende het functioneren van de voorzitter van de Raad van Commissarissen.
Gedelegeerd commissaris De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan een van de leden van de Raad van Commissarissen benoemen tot gedelegeerd commissaris. Momenteel is de heer M. Das gedelegeerd commissaris. De delegatie van bevoegdheden aan de gedelegeerd commissaris kan niet verder gaan dan de taken die de Raad van Commissarissen zelf heeft en omvat niet het besturen van de vennootschap. De delegatie strekt tot intensiever toezicht en advies en meer geregeld overleg met de Raad van Bestuur. De gedelegeerd commissaris heeft een vetorecht bij besluiten van de Raad van Commissarissen omtrent goedkeuring van besluiten van de Raad van Bestuur zoals bedoeld in artikel 8 lid 6 sub a, b en c van de statuten van de vennootschap.
Commissies De Raad van Commissarissen kent vier commissies: de Voorbereidingscommissie, de Audit Commissie, de Remuneratiecommissie en de Selectie- en Benoemingscommissie. De taak van de commissies is het voorbereiden van de besluitvorming van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft voor iedere commissie een reglement opgesteld. Het reglement bepaalt de taak en verantwoordelijkheid van de desbetreffende commissie, haar samenstelling en de wijze waarop zij haar taak uitoefent. De reglementen zijn beschikbaar op de website www.heinekeninternational.com onder Corporate Governance/Supervisory Board. Het verslag van de Raad van Commissarissen verschaft informatie over de samenstelling van de commissies, het aantal bijeenkomsten en de belangrijkste onderwerpen van overleg.
Voorbereidingscommissie De Voorbereidingscommissie bereidt de besluitvorming van
de Raad van Commissarissen voor bij aangelegenheden die niet behoren tot het werkterrein van een van de andere commissies, zoals acquisities en investeringen.
Audit Commissie Het voorzitterschap van de Audit Commissie wordt niet vervuld door de voorzitter van de Raad van Commissarissen of door een voormalig lid van de Raad van Bestuur. Minimaal één lid van de Audit Commissie is een zogenoemde financieel expert, hetgeen inhoudt dat deze persoon relevante kennis en ervaring heeft opgedaan op financieel administratief/accounting-gebied bij beursvennootschappen of bij andere grote rechtspersonen. De Audit Commissie richt zich op het toezicht op de Raad van Bestuur ten aanzien van (i) de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, waaronder het toezicht op de naleving van de relevante wet- en regelgeving en het toezicht op de werking van gedragscodes, (ii) de financiële informatieverschaffing door de vennootschap, (iii) de naleving van aanbevelingen en de opvolging van opmerkingen van interne en externe accountants, (iv) de rol en het functioneren van de interne audit functie, (v) het beleid van de vennootschap met betrekking tot tax-planning, (vi) de relatie met de externe accountant, waaronder in het bijzonder zijn onaf hankelijkheid, de bezoldiging en de eventuele niet-controlewerkzaamheden voor de vennootschap, (vii) de financiering van de vennootschap en (viii) de toepassingen van de informatie- en communicatietechnologie. De Audit Commissie is het eerste aanspreekpunt van de externe accountant, wanneer deze onregelmatigheden constateert in de inhoud van financiële berichten. De Audit Commissie overlegt zo vaak als zij dit noodzakelijk acht, doch ten minste eenmaal per jaar, buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur met de externe accountant.
Remuneratiecommissie Het voorzitterschap van de Remuneratiecommissie wordt niet vervuld door de voorzitter van de Raad van Commissarissen, noch door een voormalig lid van de Raad van Bestuur, noch door een commissaris die bij een andere beursvennootschap bestuurder is. Gezien de structuur van de Heineken groep en het karakter van de Raad van Beheer van Heineken Holding N.V. zal het voorzitterschap van de Remuneratiecommissie kunnen worden vervuld door een lid van de Raad van Commissarissen die tevens zitting heeft in de Raad van Beheer van Heineken Holding N.V. (dit geldt momenteel voor de heer M. Das). In de Remuneratiecommissie neemt maximaal één commissaris zitting die bij een andere Nederlandse beursvennootschap bestuurder is. De Remuneratiecommissie stelt onder meer een voorstel op betreffende het te voeren bezoldigingsbeleid, alsmede een voorstel inzake de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Bestuur. Beide voorstellen worden ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd. Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
59
Verslag van de Raad van Bestuur
Corporate Governance Statement (vervolg)
Selectie- en Benoemingscommissie De Selectie- en Benoemingscommissie richt zich onder meer op (i) het opstellen van selectiecriteria en benoemingsprocedures voor leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur, (ii) de periodieke beoordeling van omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur en het doen van een voorstel voor een profielschets van de Raad van Commissarissen, (iii) de periodieke beoordeling van het functioneren van individuele leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur en de rapportage hierover aan de Raad van Commissarissen, (iv) het doen van voorstellen voor (her)benoemingen, en (v) het toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur inzake selectiecriteria en benoemingsprocedures voor het senior management.
Besluit Artikel 10 Overnamerichtlijn Het geplaatste aandelenkapitaal van Heineken N.V. bedraagt EUR 783.959.350,40, bestaande uit 489.974.594 aandelen van elk EUR 1,60. Elk aandeel geeft recht op één stem. De aandelen zijn genoteerd aan Euronext Amsterdam en zijn vrij verhandelbaar. Alle aandelen geven dezelfde rechten en zijn vrij overdraagbaar (tenzij anders is bepaald hieronder). Onder de Wet op het financieel toezicht en het Besluit melding zeggenschap en kapitaalbelang in uitgevende instellingen is aan de Autoriteit Financiële Markten melding gedaan van de volgende substantiële deelnemingen met betrekking tot Heineken N.V.: • Mevrouw C.L. de Carvalho-Heineken (indirect 50,005 procent; de directe houder van 50,005 procent van de aandelen is Heineken Holding N.V.). • Massachusetts Financial Services Company (een kapitaalbelang van 4,07 procent waarvan 2,92 procent rechtstreeks wordt gehouden en 1,14 procent indirect, en een stemrechtbelang van 5.03 procent, waarvan 2,91 procent rechtstreeks wordt gehouden en 2,12 procent indirect). Bij afronding van de overname van de bier operaties van Fomento Económico Mexicano, S.A.B. de C.V. (‘FEMSA’), als onderdeel waarvan FEMSA and aan haar gerelateerde vennootschappen Heineken N.V.-aandelen (en Heineken Holding N.V.-aandelen) zullen ontvangen, geldt het volgende krachtens de te sluiten Corporate Governance Agreement tussen Heineken N.V., Heineken Holding N.V., L’Arche Green N.V. en FEMSA: • enkele uitzonderingen daargelaten, zullen Femsa en Femsa’s groepsmaatschappijen hun aandelenkapitaal in Heineken Holding N.V. niet verhogen boven 20 procent en evenmin hun economisch belang in de Heineken Groep niet verhogen boven 20 procent (deze maximumpercentages worden hierna de Voting Ownership Cap genoemd). • enkele uitzonderingen daargelaten, mogen FEMSA en FEMSA’s groepsmaatschappijen geen stemrecht uitoefenen op aandelen in zoverre die aandelen de Voting Ownership Cap te boven gaan.
60
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
• FEMSA (en de desbetreffende aan haar gerelateerde vennootschappen) hebben er mee ingestemd geen aandelen Heineken N.V. (en Heineken Holding N.V.) te verkopen gedurende een periode van vijf jaar, enkele uitzonderingen daargelaten, waaronder (i) vanaf jaar drie, het recht om in elk kwartaal tot 1 procent van alle uitstaande aandelen in zowel Heineken N.V. als Heineken Holding N.V. te verkopen en (ii) vanaf jaar drie, het recht om aandelen in zowel Heineken N.V. als Heineken Holding N.V. buiten beurs te verkopen in een “private block sale”, mits Heineken Holding N.V. (met betrekking to Heineken N.V.-aandelen) en L’Arche Green N.V. (met betrekking to Heineken Holding N.V.- aandelen) eerst de gelegenheid is gegeven om de aandelen tegen marktwaarde te verkrijgen. • tenzij FEMSA’s economisch belang in de Heineken Groep onder de 14 procent zou dalen, de huidige controle structuur van FEMSA zou wijzigen of er een “change of control” bij FEMSA zou plaatsvinden, zal FEMSA het recht hebben om twee vertegenwoordigers in de Raad van Commissarissen van Heineken N.V. te hebben, van wie één een Vice-Voorzitter zal zijn, die ook de FEMSA -vertegenwoordiger in de Raad van Beheer van Heineken Holding N.V. wordt. Zowel voor de leden van de Raad van Bestuur als voor het senior management bestaan er lange termijn incentive plannen op basis van aandelen. Aan de hand van objectieve criteria wordt vastgesteld wie in aanmerking komt voor deelname aan deze incentive plannen. Elk jaar worden er voorwaardelijke rechten op aandelen toegekend aan de deelnemers. Afhankelijk van het realiseren van bepaalde, vooraf vastgestelde prestatiedoelstellingen over een periode van drie jaar kunnen deze rechten worden uitgekeerd, waarna de deelnemers echte aandelen Heineken N.V. ontvangen. De voor de lange termijn incentive plannen benodigde aandelen worden door Heineken N.V. ingekocht. De toekenning van aandelen aan de deelnemers behoeft goedkeuring door de Raad van Commissarissen van Heineken N.V. De door de leden van de Raad van Bestuur ontvangen aandelen moeten tot vijf jaar na de datum van toekenning van de voorwaardelijk rechten op aandelen worden vastgehouden, hetgeen ongeveer tot twee jaar na de ontvangst van de aandelen is. Voor zover Heineken N.V. bekend is, zijn de aandeelhouders van Heineken N.V. geen partij bij een andere overeenkomst die zou kunnen leiden tot een beperkte verhandelbaarheid van aandelen of tot een beperking van het stemrecht op aandelen. De aandelen die door Heineken N.V. ten behoeve van de lange termijn incentive plannen worden ingekocht, geven geen stemrecht en geen recht op dividenduitkering. Ten aanzien van andere aandelen Heineken N.V. gelden geen beperkingen voor het stemrecht. Aandeelhouders die op een vooraf vastgestelde registratiedatum in het bezit zijn van aandelen, kunnen Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders bijwonen en
hier hun stemrecht uitoefenen. De registratiedatum voor de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010 is vastgesteld op 21 dagen vóór de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, te weten op 1 april 2010. Heineken N.V. is geen partij bij belangrijke overeenkomsten die in werking zullen treden dan wel gewijzigd of ontbonden zullen worden wanneer er sprake is van een wijziging van zeggenschap over Heineken N.V. ten gevolge van een openbaar bod. Heineken N.V. heeft met leden van de Raad van Bestuur of met andere medewerkers geen overeenkomsten gesloten waaraan deze personen rechten op compensatie kunnen ontlenen bij beëindiging van hun dienstverband na de afwikkeling van een openbaar bod op aandelen Heineken N.V. Leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur worden door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd na een niet-bindende voordracht door de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur ontslaan nadat een besluit hiertoe is genomen bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen, mits de betreffende meerderheid ten minste een derde deel van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigt. De statuten kunnen worden gewijzigd bij besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op voorwaarde dat ten minste de helft van het geplaatste kapitaal in deze vergadering vertegenwoordigd is, en uitsluitend indien het wijzigingsvoorstel is ingediend hetzij door de Raad van Commissarissen, hetzij door de Raad van Bestuur met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, hetzij door een of meer aandeelhouders die gezamenlijk ten minste de helft van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen.
De machtiging tot het inkopen van eigen aandelen kan worden aangewend in het kader van de lange termijn incentive plannen voor leden van de Raad van Bestuur en het senior management, maar kan ook worden aangewend ten behoeve van andere doeleinden, bijvoorbeeld in verband met overnames. Een nieuwe machtiging zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010. Op 20 april 2005 heeft de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders de Raad van Bestuur tevens gemachtigd om te besluiten tot uitgifte van aandelen of rechten tot het nemen van aandelen, alsmede tot het beperken of uitsluiten van het voorkeursrecht van aandeelhouders (deze machtiging is laatstelijk op 23 april 2009 verlengd voor de duur van 18 maanden), één en ander met inachtneming van de wet en de statuten (die goedkeuring door de Raad van Commissarissen voorschrijven). Deze machtiging beperkt zich tot 10 procent van het geplaatste aandelenkapitaal van Heineken N.V. op de datum van uitgifte. De machtiging kan worden aangewend in het kader van de lange termijn incentive plannen voor leden van de Raad van Bestuur en het senior management, maar kan ook ten behoeve van andere doeleinden worden aangewend, bijvoorbeeld in verband met overnames. Een nieuwe machtiging zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010.
Raad van Bestuur J.F.M.L. van Boxmeer D.R. Hooft Graafland Amsterdam, 22 februari 2010
Seopq`ep;
Op 20 april 2005 heeft de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders de Raad van Bestuur gemachtigd om aandelen in te kopen (deze machtiging is laatstelijk op 23 april 2009 verlengd voor de wettelijk toegestane maximale duur van 18 maanden), onder de volgende voorwaarden en met inachtneming van de wet en de statuten (die goedkeuring door de Raad van Commissarissen voorschrijven): a. het maximum aantal aandelen dat kan worden ingekocht, bedraagt het wettelijk maximum van 10 procent van het geplaatste aandelenkapitaal van Heineken N.V.; b. transacties moeten worden uitgevoerd tegen een prijs die ligt tussen de nominale waarde van de aandelen en 110 procent van de openingskoers van de aandelen zoals vermeld in de Officiële Prijscourant van Euronext Amsterdam op de datum van de transactie of, indien een dergelijke koers niet beschikbaar is, de meest recente koers die in de Officiële Prijscourant vermeld is;
ÏLehoajanÐajÏ^eanÐ vefjdapvahb`a Ejbaeparansefvaj^ae`askkn`aj j]]ndapvahb`a*Saca^nqegaj `avapaniajkiaajhe_dp(lqqn ajkj`anceopaj`^ean]]jpa `qe`aj(ejpacajopahhejcpkpdap `kjganaj^krajceopaj`^ean `]pejdapAjcahokkgsahÏ]haÐ kbÏopkqpÐskn`pcajkai`*
c. transacties kunnen worden verricht ter beurze of anderszins. Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
61
Verslag van de Raad van Commissarissen
Aan de aandeelhouders Gedurende het verslagjaar heeft de Raad van Commissarissen zijn taken verricht overeenkomstig de geldende wet- en regelgeving en de statuten van Heineken N.V. en op continue basis toezicht gehouden op en advies uitgebracht aan de Raad van Bestuur. Jaarrekening en winstbestemming De Raad van Bestuur heeft de jaarrekening over het boekjaar 2009 voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. Deze jaarrekening is opgenomen op de pagina’s 71 tot en met 155 van dit jaarverslag. De jaarrekening is gecontroleerd door KPMG Accountants N.V. De accountantsverklaring is weergegeven op pagina 158. De Raad van Commissarissen beveelt de aandeelhouders aan om deze jaarrekening overeenkomstig de statuten vast te stellen en om, zoals voorgesteld door de Raad van Bestuur, EUR 318 miljoen voor dividenduitkering te bestemmen. Het uitgangspunt van het dividendbeleid is dat 30-35 procent van de nettowinst voor bijzondere posten en afschrijving op merken (nettowinst beia) ter beschikking van de aandeelhouders wordt gesteld voor uitkering als dividend. Het voorgestelde dividend per aandeel van EUR 1,60 nominaal bedraagt EUR 0,65. Hiervan is op 2 september 2009 reeds EUR 0,25 als interimdividend betaalbaar gesteld.
Samenstelling, remuneratie en onafhankelijkheid van de Raad van Commissarissen Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 23 april 2009 is de heer V.C.O.B.J. Navarre voor de maximale periode van vier jaar benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen. De heren Das en Hessels zijn voor de maximale periode van vier jaar herbenoemd als leden van de Raad van Commissarissen. De heer Das is tevens opnieuw benoemd tot gedelegeerd commissaris. In vervolg op de aankondiging van de acquisitie van de bieractiviteiten van Fomento Económico Mexicano S.A.B. de C.V. (FEMSA) en afhankelijk van de afronding van de transactie, wordt voorgesteld om de heren J.A. Fernández Carbajal aen J.G. Astaburuaga Sanjinés te benoemen tot leden van de Raad van Commissarissen van Heineken N.V. voor de maximale periode van vier jaar. Niet-bindende voordrachten voor hun benoeming worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010. De heren Van Lede en De Jong, mevrouw Fentener van Vlissingen en Lord MacLaurin zullen op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010 volgens rooster aftreden als commissaris van de vennootschap. De heren Van Lede en De Jong en mevrouw Fentener van Vlissingen zijn herkiesbaar voor de maximale periode van vier jaar. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zullen niet-bindende voordrachten worden voorgelegd om de
62
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
heren Van Lede en De Jong en mevrouw Fentener van Vlissingen opnieuw te benoemen. De toelichting op de agenda bevat nadere informatie met betrekking tot de voorgestelde benoemingen en herbenoemingen. Lord MacLaurin zal terugtreden uit de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen dankt Lord MacLaurin voor zijn bijdragen aan de onderneming en meer specifiek voor zijn ondersteuning met betrekking tot de Britse markt. In 2009 bestond de Raad van Commissarissen uit negen leden. Alle leden van de Raad van Commissarissen voldoen aan ‘best practice’ bepaling III.3.4 uit de Nederlandse Corporate Governance Code betreffende het maximum aantal commissariaten. De Raad van Commissarissen kent een diverse samenstelling vanuit een oogpunt van ervaring, geslacht en leeftijd. Twee van de negen leden zijn vrouw en vier van de negen leden hebben een andere nationaliteit dan de Nederlandse. De gemiddelde leeftijd is 61 (de leeftijd loopt uiteen van 48 tot 72). De remuneratie van de leden van de Raad van Commissarissen wordt vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 2005 is besloten de remuneratie van de Raad van Commissarissen met ingang van 1 januari 2006 te herzien. De gedetailleerde bedragen zijn opgenomen op pagina 143 van de jaarrekening. De Raad van Commissarissen is voornemens nieuwe voorstellen voor te leggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2011. De Raad van Commissarissen onderschrijft het principe dat de Raad van Commissarissen een zodanige samenstelling dient te hebben dat haar leden in staat zijn zich kritisch op te stellen en onafhankelijk te handelen ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en eventuele speciale belangen. In strikt formele zin voldoen de heren De Jong, Das en de Carvalho niet aan de geldende criteria voor ‘onafhankelijkheid’ zoals uiteengezet in de Nederlandse Corporate Governance Code van 10 december 2008. Met betrekking hiertoe verwijzen we naar ‘best practice’ bepaling III.2.2 van de Nederlandse Corporate Governance Code, zoals opgenomen in het ‘Comply or Explain’ rapport van 22 februari 2010. De Raad van Commissarissen heeft zich ervan verzekerd dat de heren De Jong, Das en de Carvalho zich daadwerkelijk kritisch en onafhankelijk opstellen.
Bijeenkomsten en activiteiten van de Raad van Commissarissen Er zijn negen vergaderingen van de Raad van Commissarissen gehouden samen met de Raad van Bestuur, met inbegrip van telefonische vergaderingen. In de vergaderingen kwam een aantal onderwerpen aan de orde, waaronder de strategie van de onderneming, de financiële positie van de Groep, de resultaten van de werkmaatschappijen, acquisities, substantiële investeringsvoorstellen, het jaarlijkse budget, wijzigingen in het management, de jaarlijkse evaluatie van het management en de interne systemen voor risicobeheersing en
controle. Met name de acquisitie van de bieractiviteiten van FEMSA (Mexico) werd besproken in verschillende vergaderingen. De Raad van Commissarissen heeft tevens de wijzigingen in het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur besproken en goedgekeurd. De bespreking van de jaarresultaten werd bijgewoond door de externe accountant. Verschillende vertegenwoordigers van het senior management presenteerden een onderwerp, waaronder de Group Supply Chain Director (belangrijke aspecten van Supply Chain, Total Production Management en duurzaamheid) en de Group Legal Affairs Director (over het voorkomen van geschillen en nalevingsprogramma’s voor de mededingingswetgeving). Twee Regionaal Presidenten (West-Europa en Centraal & OostEuropa) presenteerden hun programma voor groei. Op een vergadering buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur, heeft de Raad van Commissarissen het functioneren van de Raad van Commissarissen, haar commissies en haar leden besproken, evenals het functioneren van de Raad van Bestuur en haar leden. De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft deze vergadering voorbereid door afzonderlijke gesprekken te voeren met de leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur, op basis van zelf-evaluaties. Een van de vergaderingen is gehouden in de brouwerij te Zoeterwoude. Tevens heeft op deze vergadering de Supply Chain Director voor Nederland een overzicht gegeven van de ontwikkelingen binnen de Supply Chain van de brouwerijen in Nederland. Elk jaar houdt de Raad van Commissarissen een tweedaagse bijeenkomst met de Raad van Bestuur om de lange termijn strategie en de managementontwikkeling te bespreken. Tijdens deze bijeenkomst presenteerde de Managing Director van Heineken Nederland samen met zijn managementteam de belangrijkste kenmerken van de commerciële organisatie in Nederland (met inbegrip van Vrumona). De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft regelmatig overleg gevoerd met onder anderen de CEO om de vergaderingen van de Raad van Commissarissen voor te bereiden en toezicht te houden op de voortgang. Geen enkel lid van de Raad van Commissarissen was regelmatig afwezig. Er is sprake van regelmatige afwezigheid indien een commissaris twee of meer keren afwezig is.
Commissies De Raad van Commissarissen kent vier commissies: de Voorbereidingscommissie, de Audit Commissie, de Selectieen Benoemingscommissie en de Remuneratiecommissie. De reglementen van de commissies zijn vermeld op de website van de vennootschap.
Voorbereidingscommissie
De Voorbereidingscommissie is zeven maal bijeengekomen. De commissie bereidt de besluiten van de Raad van Commissarissen voor.
Audit Commissie Samenstelling: de heren De Jong (voorzitter) en Hessels en mevrouw Fentener van Vlissingen. De Audit Commissie is drie maal bijeengekomen. De leden hebben gezamenlijk de vereiste ervaring en financiële expertise om toezicht te kunnen houden op de jaarrekening en het risicoprofiel van Heineken N.V. In de vergaderingen van de Audit Commissie kwamen vaste onderwerpen aan de orde, zoals de jaar- en halfjaarresultaten, de effectiviteit van de risicobeheersing, de toereikendheid van de interne controlesystemen en -programma’s, de reikwijdte, benadering en vergoeding voor de externe accountantswerkzaamheden alsmede de verslagen van zowel de interne als de externe controles. Speciale aandacht werd besteed aan de internationale IT-programma’s en belastingscontrole programma’s door middel van presentaties door de verantwoordelijke managers. De Audit Commissie heeft beoordeeld in hoeverre is voldaan aan de doelstellingen voor de korte termijn incentive van de Raad van Bestuur en het senior management. De CEO en de CFO woonden alle vergaderingen bij, evenals de externe accountants, de Group Control & Accounting Director en de Group Internal Auditor. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft in 2008 KPMG Accountants N.V. aangesteld als externe accountant voor een periode van vier jaar (de jaarrekeningen over 2008 tot en met 2011).
Selectie- en Benoemingscommissie Samenstelling: de heren Van Lede (voorzitter), Das, de Carvalho en Lord MacLaurin. De Selectie- en Benoemingscommissie is vier maal bijeengekomen. In deze vergaderingen zijn de samenstelling en het herbenoemingsrooster van de Raad van Commissarissen besproken.
Remuneratiecommissie Samenstelling: de heren Das (voorzitter), Van Lede en de Carvalho. De Remuneratiecommissie is zes maal bijeengekomen. De Remuneratiecommissie heeft de aanpassingen in het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur besproken. De aanpassingen zullen worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010. De Remuneratiecommissie heeft tevens de doelstellingen en de uitkering geëvalueerd van de korte termijn incentive en het lange termijn aandelenplan voor de Raad van Bestuur (aandelen Heineken N.V.).
Samenstelling: de heren Van Lede (voorzitter), Das en de Carvalho.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
63
Verslag van de Raad van Commissarissen
Aan de aandeelhouders (vervolg)
Remuneratie van de Raad van Bestuur
Dankbetuiging
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft in 2005 het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur goedgekeurd. In 2007 heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de eerste herziening goedgekeurd. Gezien de financiële crisis werden de basissalarissen van de Raad van Bestuur bevroren en in 2009 werden geen aanpassingen aan het beleid uitgevoerd.
2009 was geen gemakkelijk jaar, in het bijzonder ten gevolge van het algemene economische klimaat. Veel aandacht ging uit naar de integratie van de overgenomen bedrijven, Total Cost Management en naar cash flow management. De Raad van Commissarissen wil graag de leden van de Raad van Bestuur en alle medewerkers van Heineken danken voor hun toewijding en bijdragen aan sterke resultaten in 2009.
De details van het remuneratiebeleid en de implementatie hiervan worden beschreven op pagina 65 van dit verslag.
Raad van Commissarissen Heineken N.V.
De aanpassingen op het herziene remuneratiebeleid, ingaand op 1 januari 2010, zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 april 2010. De aanpassingen worden uiteengezet op pagina 69 van dit verslag.
Van Lede De Jong Das de Carvalho Hessels Fentener van Vlissingen MacLaurin Minnick Navarre Amsterdam, 22 februari 2010
Seopq`ep;
@ao_dqeign]]cohqep ^ean]brkknvqqnopkb( s]jp]ho^eanej_kjp]_p gkipiapvqqnopkb skn`aj`aoi]]gaj `ags]hepaep^ajrhka`*
64
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verslag van de Raad van Commissarissen
Remuneratierapport Het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur van Heineken weerspiegelt onze bestendige uitgangspunten voor de remuneratie, te weten ondersteuning van de bedrijfsstrategie, beloning naar prestaties en een concurrerende en rechtvaardige beloning. Deze kernprincipes blijven onaangetast nu we geconfronteerd worden met de uitdagingen van de huidige economische crisis en we eraan werken om deze uitdagingen om te zetten in duurzame voordelen voor onze onderneming en haar aandeelhouders. In 2009 heeft de Remuneratiecommissie het remuneratiebeleid opnieuw beoordeeld omwille van blijvende aansluiting op onze uitgangspunten voor de remuneratie, de best practices voor deugdelijk ondernemingsbestuur en onze bedrijfsdoelstellingen. De door de Raad van Commissarissen aanbevolen aanpassingen van het remuneratiebeleid zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van 2010. Inleiding Het Remuneratierapport bestaat uit drie delen: • Deel I beschrijft het huidige remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur van Heineken, dat door de jaarlijkse AVA in 2005 is vastgesteld en in 2007 is aangepast. • Deel II a. verstrekt informatie over de remuneratie die de leden van de Raad van Bestuur in 2009 hebben ontvangen en b. beschrijft de aanpassingen om deze remuneratie in lijn te brengen met de uitgangspunten van het huidige beleid. • Deel III schetst de aanpassingen in het huidige beleid die ter goedkeuring zullen worden voorgelegd aan de jaarlijkse AVA van 2010.
Deel I: Remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur Uitgangspunten voor de remuneratie Het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur van Heineken is ontwikkeld met het oog op vier kerndoelstellingen: • Ondersteuning van de bedrijfsstrategie: we stemmen onze remuneratieprogramma’s af op bedrijfsstrategieën die gericht zijn op het genereren van duurzame groei en aandeelhouderswaarde, terwijl er tegelijkertijd een sterke focus wordt gehandhaafd op de financiële resultaten op korte termijn. • Beloning naar prestaties: we definiëren duidelijke, meetbare doelstellingen voor onze korte en lange termijn incentives. Een hogere beloning wordt uitgekeerd wanneer deze doelstellingen worden overtroffen, terwijl een lagere beloning wordt uitgekeerd indien de doelstellingen niet worden gehaald. • Concurrerende beloning: we stellen een remuneratie op target niveau vast die concurrerend is met andere multinationale ondernemingen van vergelijkbare omvang, waarde en complexiteit. • Rechtvaardige beloning: we stellen de remuneratie op target niveau vast op basis van interne consistentie en rechtvaardigheid. De verhoudingen tussen de remuneratie van de Raad van Bestuur en die van het senior management worden regelmatig opnieuw beoordeeld, waarbij waar mogelijk wordt gestreefd naar consistentie en onderlinge afstemming.
Overzicht van elementen van de remuneratie Het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur heeft een eenvoudige en transparante structuur en is opgebouwd uit de volgende kernelementen:
Remuneratie element
Beschrijving
Basissalaris
• Aantrekkelijkheid • Vaste financiële vergoeding passend bij het verantwoordelijkheidsniveau en takenpakket • Beloning voor uitoefening van dagelijkse taken • IJkpunt voor het salarisniveau is de mediaan van de referentiegroep voor de arbeidsmarkt
Strategische functie
Korte termijn incentive
• Variabele financiële vergoeding, gebaseerd op realisering van jaarlijkse doelstellingen • Voor 75 procent afhankelijk van financiële en operationele maatstaven en voor 25 procent van individuele prestatiedoelstellingen
• Bevorderen en belonen van de Heineken jaarresultaten
Lange termijn incentive
• Variabele lange termijn beloning, uitgekeerd in aandelen Heineken N.V. • Uitkering van aandelen is afhankelijk van de mate waarin de prestatiedoelstellingen van Heineken N.V. over een periode van 3 jaar worden gerealiseerd
• Bevorderen en belonen van goede lange termijn resultaten van Heineken: – hogere aandeelhouderswaarde – focus op duurzaam succes • Retentie van bestuurders • Aandelenbezit
Pensioen
• Beschikbare-premieregeling of • Kapitaalopbouwregeling
• Voorzien in welzijn en behoefte aan pensioenopbouw
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
65
Verslag van de Raad van Commissarissen
Remuneratierapport (vervolg)
Basissalaris De basissalarissen worden vastgesteld op basis van het salarisniveau binnen een relevante referentiegroep voor de arbeidsmarkt, waarbij het mediaanniveau van de referentiegroep als ijkpunt geldt. De hoogte van de basissalarissen wordt elk jaar geëvalueerd, waarna de Remuneratiecommissie wenselijke aanpassingen ter goedkeuring voorlegt aan de Raad van Commissarissen, rekening houdend met informatie over de referentiegroep en de interne remuneratieverhoudingen. De referentiegroep voor de arbeidsmarkt bestaat momenteel voornamelijk uit Nederlandse multinationale ondernemingen, aangevuld met een aantal producenten van merkproducten voor de consument die actief zijn op het vasteland van Europa. De referentiegroep voor de arbeidsmarkt is als volgt samengesteld: • • • • • • • • • • • •
Akzo Nobel (NL) Anheuser-Busch InBev (B) Henkel (D) Ahold (NL) DSM (NL) KPN (NL) Philips (NL) Nestlé (CH) L’Oréal (F) Reed Elsevier (NL) TNT (NL) Unilever (NL).
Koninklijke Numico (NL) maakte tot aan de overname van deze onderneming deel uit van de referentiegroep voor de arbeidsmarkt. Er is nog niet besloten tot vervanging. De referentiegroep wordt elk jaar door de Remuneratiecommissie geëvalueerd om een relevante samenstelling te waarborgen. De Remuneratiecommissie kan aanpassingen aanbevelen aan de Raad van Commissarissen.
Korte termijn incentive De korte termijn incentive is erop gericht het realiseren van de jaarlijkse prestatiedoelstellingen van Heineken te bevorderen en te belonen. Bij prestaties op targetniveau bedraagt de uitkering uit hoofde van de korte termijn incentive 100 procent van het basissalaris voor de CEO respectievelijk 75 procent van het basissalaris voor de CFO. De maximale uitkering is vastgesteld op 150 procent van de uitkering bij prestaties op targetniveau. De drempelwaarde voor de uitbetaling is vastgesteld op 60 procent van de uitkering bij prestaties op targetniveau. Uitkering van de korte termijn incentive is voor 75 procent afhankelijk van het realiseren van een doelstelling voor de autonome nettowinstgroei en een acceptabele kasconversieratio. De resterende 25 procent van de uitkering is gekoppeld aan persoonlijke prestatiedoelstellingen.
66
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Bij het vaststellen van de daadwerkelijke uitbetaling kan de Raad van Commissarissen naar eigen inzicht het volgens de bepalingen van de korte termijn incentive uit te keren bedrag naar beneden of naar boven bijstellen, indien uitbetaling op basis van de bepalingen van de Plan Rules tot een onbillijke uitkomst zou leiden ten gevolge van buitengewone omstandigheden. De Raad van Commissarissen is tevens gerechtigd om uitbetalingen uit hoofde van de korte termijn incentive terug te vorderen van de leden van de Raad van Bestuur, indien deze uitbetalingen zouden zijn gedaan op basis van incorrecte financiële of andere gegevens (terugvorderingsbeding).
Lange termijn incentive De lange termijn incentive is erop gericht de belangen van de Raad van Bestuur en de aandeelhouders op elkaar af te stemmen en het creëren van duurzame waarde te belonen. Jaarlijks wordt een aantal voorwaardelijke rechten op aandelen toegekend. Uitkering van de aandelen is afhankelijk van het relatieve totale aandeelhoudersrendement van Heineken over een periode van drie jaar, vergeleken met een prestatiereferentiegroep. De prestatiereferentiegroep bestaat uit Europese producenten van merkproducten voor de consument die met Heineken concurreren op de kapitaalmarkten. Deze referentiegroep is als volgt samengesteld: • • • • • • • • • • •
Anheuser-Busch InBev (B) Cadbury (GB) Carlsberg (DK) Danone (F) Diageo (GB) Henkel (D) LVMH (F) Nestlé (CH) L’Oréal (F) SABMiller (GB) Unilever (NL).
Elk jaar evalueert de Remuneratiecommissie de prestatiereferentiegroep teneinde de relevantie daarvan te waarborgen en kan de Commissie aanpassingen aanbevelen aan de Raad van Commissarissen. Bij prestaties op targetniveau bedraagt de uitkering uit hoofde van de lange termijn incentive 100 procent van het basissalaris van de CEO respectievelijk 75 procent van het basissalaris van de CFO. Indien het totale aandeelhoudersrendement van Heineken hoger is dan de mediaan van de prestatiereferentiegroep, worden de voorwaardelijk toegekende aandelen uitgekeerd volgens het onderstaande schema: Rangnummer van Heineken binnen de prestatiereferentiegroep
1 2 3 4 5 6 (mediaanpositie) 7-11
Percentage van voorwaardelijk toegekende aandelen dat wordt uitgekeerd
150% 125% 100% 75% 50% 25% 0%
Het percentage van de voorwaardelijke aandelen dat volgens de bepalingen van de lange termijn incentive op basis van het bovenstaande schema zou worden uitgekeerd, kan naar eigen inzicht door de Raad van Commissarissen naar beneden of naar boven worden bijgesteld indien uitkering op basis van de bepalingen van de Plan Rules tot een onbillijke uitkomst zou leiden ten gevolge van buitengewone omstandigheden. De Raad van Commissarissen is tevens gerechtigd om uitgekeerde aandelen terug te vorderen van de leden van de Raad van Bestuur, indien deze aandelen zouden zijn uitgekeerd op basis van incorrecte financiële of andere gegevens (terugvorderingsbeding).
Realisatie korte termijn incentive 2009 De uitbetalingen uit hoofde van de korte termijn incentive voor 2009 waren afhankelijk van het realiseren van doelstellingen voor de autonome nettowinstgroei en de kasconversieratio, gecombineerd met individuele prestatiedoelstellingen. Informatie over specifieke doelstellingen wordt als commercieel gevoelig beschouwd en derhalve niet openbaar gemaakt. De Raad van Commissarissen heeft de resultaten afgewogen tegen de gestelde doelen en de uitbetaling van de korte termijn incentive voor 2009 vastgesteld op 150 procent van de uitkering bij prestaties op targetniveau voor de CEO en op 150 procent van de uitkering bij prestaties op targetniveau voor de CFO.
Voor de netto uitgekeerde aandelen geldt tevens een additionele houderschapsrestrictie van twee jaar.
Pensioenen De leden van de Raad van Bestuur kunnen deelnemen aan een beschikbare-premieregeling of aan een kapitaalopbouwregeling. In het kader van de beschikbare-premieregeling zal in geval van overlijden tijdens het dienstverband een eenmalige uitkering plaatsvinden van twee maal het basissalaris, onafhankelijk van het nabestaandenpensioen. Bij de kapitaalopbouwregeling kan het lid van de Raad van Bestuur ervoor kiezen het premiebedrag van de toegezegde bijdrage uit de pensioenregeling als inkomen te ontvangen, waarop dan een bedrag in mindering wordt gebracht dat gelijk is aan het werknemersdeel van de premie. In geval van overlijden tijdens het dienstverband wordt, in plaats van een nabestaandenpensioen, een eenmalige uitkering verstrekt van tien, acht, zes of vier maal het basissalaris, afhankelijk van de bereikte leeftijd. De pensioenleeftijd is 65 jaar, maar de leden van de Raad van Bestuur kunnen ervoor kiezen eerder met pensioen te gaan. In dat geval geldt een gereduceerd uitkeringsniveau. Er is een premiestelsel ontwikkeld dat de huidige leden van de Raad van Bestuur de mogelijkheid biedt om op 62-jarige leeftijd met pensioen te gaan.
Deel II.a: Remuneratie Raad van Bestuur in 2009 De onderstaande tabel geeft een overzicht van de remuneratie die in 2009 is ontvangen door de leden van de Raad van Bestuur. Lange termijn incentive
in EUR
Dhr. van Boxmeer Dhr. Hooft Graafland 1
Basissalaris Korte termijn incentive1
750.000 550.000
1.125.000 618.750
Aantal tot uitkering gekomen rechten op aandelen voor 2007-2009
Waarde van tot uitkering gekomen rechten op aandelen voor 2007-2009
Pensioenkosten
– –
– –
379.280 314.569
De korte termijn incentive is gebaseerd op de in 2009 behaalde resultaten en wordt derhalve uitgekeerd in 2010.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
67
Verslag van de Raad van Commissarissen
Remuneratierapport (vervolg)
Realisatie lange termijn incentive 2009 Na 2009 kwamen de in 2007 toegekende voorwaardelijke rechten op aandelen in aanmerking voor uitkering. Uitkering van aandelen is afhankelijk van het door Heineken gerealiseerde relatieve totale aandeelhoudersrendement, afgemeten aan de resultaten van de vastgestelde prestatiereferentiegroep in de driejarige referentieperiode van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2009. In deze periode nam Heineken de 10e positie in binnen de prestatiereferentiegroep. Deze positie is lager dan de mediaan van de referentiegroep, zodat geen van de in 2007 toegekende voorwaardelijke rechten op aandelen in 2010 worden uitgekeerd aan de leden van de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen heeft met betrekking tot de toekenningen in 2009 en voorgaande toekenningen uit hoofde van de korte termijn incentive en de lange termijn incentive een scenarioanalyse uitgevoerd. De onderstaande tabel verschaft een overzicht van de voorwaardelijke rechten op aandelen in het kader van de lange termijn incentive, die op 31 december 2009 waren toegekend maar nog niet waren uitgekeerd:
Toekenningsdatum
Voorwaardelijk toegekende aandelen bij prestaties op targetniveau
Waarde van voorwaardelijk toegekende aandelen op de toekenningsdatum in EUR
2009 2008 2007
34.247 16.960 20.816
735.626 619.549 787.053
2009 2008 2007
18.836 9.328 11.449
404.597 340.752 432.887
Aandelen uitgekeerd op uitkeringsdatum (bruto)
Einde van lock-up periode
Waarde van niet-uitgekeerde aandelen per 31 december 2009 in EUR
02.2012 02.2011 23.02.2010
– – –
2014 2013 –
1.139.226 564.174 –
02.2012 02.2011 23.02.2010
– – –
2014 2013 –
626.580 310.296 –
Uitkeringsdatum1
Van Boxmeer
Hooft Graafland
1 Binnen vijf werkdagen onmiddelijk na de publicatie van de jaarresultaten van de onderneming, plaats te vinden na afronding van de prestatieperiode zoals bepaald door de Raad van Commisarrissen.
De onderstaande tabel geeft een overzicht van de in het kader van de lange termijn incentive uitgekeerde aandelen waarvoor momenteel een houderschapsrestrictie van kracht is.
Aandelen uitgekeerd op uitkeringsdatum (netto)
Waarde van aandelen uitgekeerd op uitkeringsdatum in EUR
Einde van lock-up periode
Waarde van uitgekeerde aandelen per 31 december 2009 in EUR
Toekenningsdatum
Uitkeringsdatum
Aandelen uitgekeerd op uitkeringsdatum (bruto)
2005
20.02.2008
14.244
9.244
337.683
2010
307.502
2005
20.02.2008
13.250
6.544
239.052
2010
217.686
Van Boxmeer Hooft Graafland
68
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Deel IIb: Aanpassingen om remuneratie in lijn te brengen met huidig beleid
Deel III: Aanpassingen in het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur met ingang van 2010
Basissalaris
De Raad van Commissarissen heeft op aanbeveling van de Remuneratiecommissie met ingang van 1 januari 2010 de navolgende wijzigingen in het remuneratiebeleid aangebracht. De aanpassingen worden ter goedkeuring voorgelegd aan de jaarlijkse AVA. Onze uitgangspunten voor de remuneratie, te weten ondersteuning van de bedrijfsstrategie, beloning naar prestaties en een concurrerende en rechtvaardige beloning, blijven onverkort van kracht. Teneinde het verband tussen beloning en prestaties verder te versterken, het succes van Heineken op de lange termijn effectiever te bevorderen en naleving van de best practices uit de Nederlandse Corporate Governance Code te waarborgen, worden de navolgende aanpassingen in het remuneratiebeleid voorgesteld:
De Remuneratiecommissie heeft de hoogte van de basissalarissen van de leden van de Raad van Bestuur in 2009 geëvalueerd. Bij de beoordeling van de basissalarissen is de in het remuneratiebeleid vastgestelde referentiegroep van ondernemingen als maatstaf gehanteerd. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de huidige niveaus van de basissalarissen voor de leden van de Raad van Bestuur beduidend lager zijn dan de mediaan van de referentiegroep, die volgens het remuneratiebeleid als richtpunt geldt voor het basissalaris. Daarnaast heeft de Remuneratiecommissie de verschillen tussen de remuneratie van de leden van de Raad van Bestuur en het senior management geanalyseerd en geconcludeerd dat de huidige salarisverschillen in vergelijking met de markt te gering zijn en geen betekenisvolle salarisverbetering mogelijk maken. Dit wordt veroorzaakt doordat de basissalarissen sinds 2007 niet meer zijn aangepast en het voorstel voor een nieuw remuneratiebeleid in 2009 werd ingetrokken. Op basis van deze bevindingen van de Remuneratiecommissie heeft de Raad van Commissarissen besloten de interne salarisverhoudingen te corrigeren en de achterstand op de mediaan van de referentiegroep in 2009 ongedaan te maken. De onderstaande tabel bevat de nieuwe basissalarissen voor 2010. 2009 Basissalaris in EUR
2010 Basissalaris Ingangsdatum voor in EUR 2010 basissalaris
Van Boxmeer
750.000
950.000 1 januari 2010
Hooft Graafland
550.000
650.000 1 januari 2010
Lange termijn incentive Daarnaast heeft de Raad van Commissarissen besloten de uitkering in het kader van de lange termijn incentive bij prestaties op targetniveau te verhogen van 100 procent tot 125 procent van het basissalaris voorde CEO en van 75 procent tot 100 procent van het basissalaris voor de CFO. Samen met de aanpassing van het basissalaris betekent dit dat de totale remuneratie voor beide leden van de Raad van Bestuur wordt verhoogd tot de mediaanwaarden van de referentiegroep voor de arbeidsmarkt. De aangepaste totale remuneratie van de CFO is enigszins hoger dan die van andere CFO’s in de referentiegroep, hetgeen gerechtvaardigd is gezien de verantwoordelijkheden van de CFO, die breder zijn dan gebruikelijk. Door de hogere uitkering uit hoofde van de lange termijn incentive bij prestaties op targetniveau wordt tevens de lange termijn incentive sterker benadrukt ten opzichte van de korte termijn incentive, zodat een groter deel van de variabele remuneratie afhankelijk wordt van het succes van Heineken op lange termijn. Tot 2010 was de variabele remuneratie gelijkelijk verdeeld over de korte termijn incentive en de lange termijn incentive, een situatie die naar het oordeel van de Raad van Commissarissen niet langer passend is in het licht van de recente marktontwikkelingen.
1. Korte termijn incentive: herziening van prestatiemaatstaven 2. Lange termijn incentive: herziening van prestatiemaatstaven.
Korte termijn incentive De recente turbulente ontwikkelingen in het economische klimaat hebben de noodzaak onderstreept om de maatstaven voor de korte termijn incentive elk jaar aan te passen, zodat tijdig kan worden ingespeeld op veranderende marktomstandigheden. Met het oog hierop stelt de Raad van Commissarissen voor het huidige beleid zodanig aan te passen dat het mogelijk wordt om op jaarbasis specifieke financiële en operationele maatstaven vast te stellen. In overeenstemming met het huidige remuneratiebeleid blijft 75 procent van de uitbetaling uit hoofde van de korte termijn incentive afhankelijk van financiële en operationele maatstaven, terwijl de resterende 25 procent afhankelijk is van individuele leiderschapsdoelstellingen. Aan het begin van het jaar zal de Raad van Commissarissen op basis van de bedrijfsmaatstaven van Heineken financiële en operationele prestatietargets vaststellen welke door de Raad van Bestuur gerealiseerd dienen te worden. Deze zijn commercieel gevoelig en zullen op dat moment niet openbaar worden gemaakt. De Raad van Commissarissen vergelijkt aan het eind van het jaar de resultaten van de onderneming en de individuele prestaties met de gestelde maatstaven en targets en stelt dan de uitbetaling uit hoofde van de korte termijn incentive vast op basis van het gerealiseerde prestatieniveau. Na het jaar zal in het jaarverslag verslag worden gedaan van de prestatiemaatstaven en hun relatieve gewicht. Bij prestaties op minimum-, target- en maximumniveau gelden in het kader van de korte termijn incentive de volgende uitbetalingspercentages ten opzichte van de uitkering bij prestaties op targetniveau: • Prestaties op drempelniveau: 50 procent uitbetaling (verlaagd van 60 procent volgens het huidige beleid) • Prestaties op targetniveau: 100 procent uitbetaling (ongewijzigd ten opzichte van huidig beleid) • Prestaties op maximumniveau: 150 procent uitbetaling (ongewijzigd ten opzichte van huidig beleid).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
69
Verslag van de Raad van Commissarissen
Remuneratierapport (vervolg)
De uitkering van de korte termijn incentive op target niveau blijft 100 procent van het basissalaris voor de CEO respectievelijk 75 procent van het basissalaris voor de CFO.
delijk toegekende aandelen wordt uitgekeerd • Prestaties op maximumniveau: 150 procent van de voorwaardelijk toegekende aandelen wordt uitgekeerd.
In overeenstemming met het huidige beleid kan de Raad van Commissarissen bij het vaststellen van de daadwerkelijke uitbetaling naar eigen inzicht het volgens de bepalingen van de korte termijn incentive uit te keren bedrag naar beneden of naar boven bijstellen, indien uitbetaling op basis van de bepalingen van de Plan Rates tot een onbillijke uitkomst zou leiden ten gevolge van buitengewone omstandigheden. De Raad van Commissarissen is tevens gerechtigd om uitbetalingen uit hoofde van de korte termijn incentive terug te vorderen van de leden van de Raad van Bestuur, indien deze uitbetalingen zouden zijn gedaan op basis van incorrecte financiële of andere gegevens (terugvorderingsbeding).
Bij prestaties op tussenliggende niveaus vindt uitkering plaats op basis van lineaire interpolatie. De prestatieniveaus zijn commercieel gevoelig en zullen niet aan het begin van de prestatieperiode openbaar worden gemaakt. Na de prestatieperiode zal de prestatie per maatstaf worden gerapporteerd in het jaarverslag.
Lange termijn incentive Volgens de huidige regeling voor de lange termijn incentive is de uitkering van aandelen volledig afhankelijk van één prestatiemaatstaf, te weten het totale aandeelhoudersrendement relatief ten opzichte van de prestatie referentiegroep. De ongekende recente marktinstabiliteit die het gevolg was van de ineenstorting van de financiële markten, de voortgaande consolidaties in de actieve markt voor consumentenproducten en het unieke aandelenprofiel van Heineken hebben een aantal problemen aan het licht gebracht die samenhangen met het gebruik van het relatieve totale aandeelhoudersrendement als maatstaf voor de onderliggende prestaties van de onderneming. Derhalve beveelt de Raad van Commissarissen aan om het relatieve totale aandeelhoudersrendement als maatstaf te vervangen door fundamentele financiële prestatiemaatstaven die van cruciaal belang zijn voor het succes van Heineken op de lange termijn: • Autonome brutowinst beia groei: een maatstaf voor het stimuleren van de top line growth, de belangrijkste maat voor de sterkte van een onderneming • Autonome EBIT beia-groei: een maatstaf voor het stimuleren van de operationele efficiëntie • Groei van de winst per aandeel beia: een maatstaf van de totale prestaties van een onderneming op lange termijn • Vrije operationele kasstroom: een maatstaf voor het stimuleren van een focus op kasstroom. Deze vier prestatiemaatstaven worden in gelijke mate meegewogen teneinde het nemen van gedegen zakelijke beslissingen voor de gezondheid van Heineken op lange termijn te bevorderen en het risico te beperken dat teveel nadruk wordt gelegd op een van de prestatiemaatstaven ten koste van de andere. Voor elk van de prestatiemaatstaven wordt een drempel-, target- en maximumniveau vastgesteld voor uitkering van de voorwaardelijk toegekende aandelen: • Prestaties op drempelniveau: 50 procent van de voorwaardelijk toegekende aandelen wordt uitgekeerd • Prestaties op targetniveau: 100 procent van de voorwaar-
70
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Het percentage van de voorwaardelijk toegekende aandelen dat volgens de bepalingen van de lange termijn incentive op basis van het bovenstaande schema zou worden uitgekeerd, kan naar eigen inzicht door de Raad van Commissarissen naar beneden of naar boven worden bijgesteld indien uitkering op basis van de bepalingen van de Plan Rates tot een onbillijke uitkomst zou leiden ten gevolge van buitengewone omstandigheden. De Raad van Commissarissen is tevens gerechtigd om uitgekeerde aandelen terug te vorderen van de leden van de Raad van Bestuur, indien deze aandelen zouden zijn uitgekeerd op basis van incorrecte financiële of andere gegevens (terugvorderingsbeding). Eventuele terugvordering wordt vereenvoudigd door de geldende lock-up periode van vijf jaar volgend op de datum van toekenning van de voorwaardelijke rechten op aandelen, hetgeen neerkomt op een periode van circa twee jaar na de datum waarop de aandelen zijn uitgekeerd. De Raad van Commisarrisen heeft een scenarioanalyse verricht naar mogelijke uitkomsten van de aanpassingen in het remuneratiebeleid met betrekking tot variabele remuneratie met ingang van 2010.
Opmerkingen over het remuneratiebeleid voor 2011 en daarna Het remuneratiebeleid dat voor 2009 was voorgesteld en later werd ingetrokken, omvatte de vaststelling van een nieuwe referentiegroep voor de arbeidsmarkt, bestaande uit continentaal-Europese en Britse multinationale ondernemingen die actief zijn in de brouwerijsector of op de consumentenmarkt voor merkproducten. Deze nieuwe referentiegroep voor de arbeidsmarkt maakt niet langer deel uit van het voorstel van de Raad van Commissarissen betreffende het remuneratiebeleid voor 2010, aangezien het huidige economische klimaat en het publieke debat een hoge mate van terughoudendheid vereisen. Het is echter duidelijk dat het internationale marktbereik van Heineken wezenlijk is verbreed sinds de huidige referentiegroep voor de arbeidsmarkt werd vastgesteld in 2007, en dat het marktbereik in 2010 waarschijnlijk zal groeien met de voorgenomen acquisitie van de bieractiviteiten van FEMSA. De huidige referentiegroep voor de arbeidsmarkt, die voornamelijk is samengesteld uit Nederlandse ondernemingen, wordt derhalve voor de lange termijn niet optimaal geacht. Derhalve zal de Raad van Commisarrisen een nieuwe referentiegroep voor de arbeidsmarkt voorstellen voor 2011 en daarna.
Jaarrekening
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 In miljoenen EUR
Toelichting
2009
Opbrengsten
5
14.701
14.319
Overige baten
8
41
32
9 10
(9.650) (2.379)
(9.548) (2.415)
11
(1.083) (13.112) 1.630 90 (633) 214 (329)
(1.206) (13.169) 1.182 91 (469) (107) (485)
127 1.428 (286) 1.142
(102) 595 (248) 347
1.018 124 1.142
209 138 347
488.666.607 489.974.594 2,08 2,08
488.930.340 489.974.594 0,43 0,43
Grondstoffen, materialen en diensten Personeelslasten Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Totale bedrijfslasten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Rentebaten Rentelasten Overige netto financieringslasten Netto financieringslasten Aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waardeverminderingen daarop (na winstbelasting) Winst voor winstbelastingen Winstbelastingen Winst Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de vennootschap (nettowinst) Minderheidsbelangen Winst Gewogen gemiddelde van het aantal aandelen – gewoon Gewogen gemiddelde van het aantal aandelen – verwaterd Gewone winst per aandeel (EUR) Verwaterde winst per aandeel (EUR)
12 12 12
16 13
23 23 23 23
2008
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
71
Jaarrekening
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat Voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 In miljoenen EUR
Winst Resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen: Valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten Effectief deel van de reële-waardemutaties in kasstroomafdekkingen Effectief deel van kasstroomafdekkingen overgeheveld naar winst- en verliesrekening Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop overgeheveld naar winst- en verliesrekening Aandeel in het totaalresultaat van geassocieerde deelnemingen en joint ventures Resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen, na belastingen Totaalresultaat Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de vennootschap Minderheidsbelangen Totaalresultaat
72
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2009
2008
1.142
347
24
112
(645)
24
(90)
(105)
24
88
(59)
24
26
(12)
24
(12)
1
24
22
(3)
24
146 1.288
(823) (476)
1.172 116 1.288
(570) 94 (476)
Toelichting
Jaarrekening
Geconsolideerd overzicht van de financiële positie per 31 december 2009 In miljoenen EUR
Activa Materiële vaste activa Immateriële activa Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Overige investeringen Vooruitbetalingen verstrekt aan afnemers Latente belastingvorderingen Totaal vaste activa Voorraden Overige investeringen Handels- en overige vorderingen Vooruitbetalingen en overlopende activa Geldmiddelen en kasequivalenten Activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Totaal vlottende activa Totaal activa Eigen vermogen Aandelenkapitaal Reserves Ingehouden winsten Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap Minderheidsbelangen Totaal eigen vermogen Verplichtingen Leningen en overige financieringsverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Latente belastingverplichtingen Totaal langlopende verplichtingen Rekening-courantkredieten banken Leningen en overige financieringsverplichtingen Handels- en overige verplichtingen Belastingen Voorzieningen Verplichtingen geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Totaal kortlopende verplichtingen Totaal verplichtingen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
Toelichting
2009
14 15
6.017 7.135
6.314 7.030*
1.427 568 319 561 16.027 1.010 15 2.310 189 520 109 4.153 20.180
1.145 641 346 362* 15.838 1.246 14 2.504 231 698 56 4.749 20.587
784 159 4.408
784 (74) 3.761
5.351 296 5.647
4.471 281 4.752
7.401 634 356 786 9.177 156 1.145 3.696 132 162 65 5.356 14.533 20.180
9.084 688 344 661* 10.777 94 875 3.846 85 158 – 5.058 15.835 20.587
17 18 19 17 20 21 7
25 28 30 18 21 25 31 30 7
2008
* De vergelijkende cijfers zijn aangepast als gevolg van de afronding van de toerekening van de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen van de S&N acquisitie (zie toelichting 6).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
73
Jaarrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 In miljoenen EUR
Bedrijfsactiviteiten Winst Aanpassingen voor: Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Netto rentelasten Resultaat op verkoop materiële vaste activa, immateriële activa en dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen Inkomsten uit investeringen en aandeel in het resultaat en bijzondere waardeverminderingen van geassocieerde deelnemingen en joint ventures Winstbelastingen Overige posten zonder feitelijke in-/uitgaande kasstromen Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten voor mutatie werkkapitaal en voorzieningen Mutatie voorraden Mutatie handels- en overige vorderingen Mutatie handels- en overige verplichtingen Totale mutatie werkkapitaal Mutatie voorzieningen en personeelsbeloningen Netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Rente betaald en ontvangen Ontvangen dividenden Betaalde winstbelastingen Kasstroom gebruikt voor rente, dividend en winstbelastingen Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten
74
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Toelichting
2009
2008
1.142
347
11 12
1.083 543
1.206 378
8
(41)
(32)
13
(138) 286 1
108 248 74
2.876 202 337 (319) 220 (67) 3.029 (467) 62 (245)
2.329 (157) (184) 294 (47) (114) 2.168 (309) 52 (251)
(650) 2.379
(508) 1.660
Jaarrekening
In miljoenen EUR
Investeringsactiviteiten Ontvangsten uit de verkoop van materiële vaste activa en immateriële activa Aankoop van materiële vaste activa Aankoop van immateriële activa Leningen verstrekt aan afnemers en overige investeringen Aflossing op leningen verstrekt aan afnemers Kasstroom gebruikt voor operationele investeringsactiviteiten Vrije operationele kasstroom Acquisitie van dochterondernemingen en minderheidsbelangen, na aftrek van verkregen geldmiddelen Acquisitie van geassocieerde deelnemingen, joint ventures en andere investeringen Desinvestering van dochterondernemingen en minderheidsbelangen, na aftrek van afgestoten geldmiddelen Desinvestering van geassocieerde deelnemingen, joint ventures en andere investeringen Kasstroom gebruikt voor acquisities en desinvesteringen Kasstroom gebruikt voor investeringsactiviteiten
Toelichting
2009
2008
180 (678) (99) (117) 76 (638) 1.741
93 (1.102) (158) (163) 220 (1.110) 550
(84)
(3.580)
(116)
(202)
17
68
34 (149) (787)
80 (3.634) (4.744)
2.052 (3.411) (392) (13) (73) (1.837)
6.361 (2.532) (485) (11) (24) 3.309
Netto kasstroom
(245)
225
Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari Valutaomrekeningsverschillen Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december
604 5 364
309 70 604
Financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende leningen Aflossing van langlopende leningen Uitgekeerde dividenden Inkoop eigen aandelen en uitgegeven aandelen Overige Kasstroom uit/(gebruikt voor) financieringsactiviteiten
14 15
6
6
25
21
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
75
Jaarrekening
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
In miljoenen EUR
Stand per 1 januari 2008 Resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen Winst Totaalresultaat Overheveling naar ingehouden winsten Dividenden aan aandeelhouders Inkoop (heruitgifte) eigen/ minderheidsaandelen Op aandelen gebaseerde betalingen Wijzigingen in de consolidatie Stand per 31 december 2008
Stand per 1 januari 2009 Resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen Winst Totaalresultaat Overheveling naar ingehouden winsten Dividenden aan aandeelhouders Inkoop (heruitgifte) eigen/ minderheidsaandelen Op aandelen gebaseerde betalingen Wijzigingen in de consolidatie Stand per 31 december 2009
76
AandelenToelichting kapitaal
Reserve koersverschillen
Afdekkingsreserve
784
7
44
99
571
– – –
(602) – (602)
(166) – (166)
(11) – (11)
(44) 142 98
– – –
– –
– –
– –
– –
(74) –
–
–
–
–
–
– – 784
– – (595)
– – (122)
– – 88
784
(595)
(122)
– – –
144 – 144
– –
24
24
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
ReëleOverige Reserve waarde- wettelijke eigen reserve reserves aandelen
Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelInge- houders van MinderTotaal houden de vennootheidseigen winsten schap belangen vermogen
(29) 3.928
5.404
307
5.711
44 67 111
(779) 209 (570)
(44) 138 94
(823) 347 (476)
– –
74 (363)
– (363)
– (148)
– (511)
(11)
–
(11)
(7)
(18)
– – 595
– 11 – – (40) 3.761
11 – 4.471
– 35 281
11 35 4.752
88
595
(40) 3.761
4.471
281
4.752
(2) – (2)
12 – 12
6 150 156
– – –
(6) 868 862
154 1.018 1.172
(8) 124 116
146 1.142 1.288
– –
– –
– –
(75) –
– –
75 (289)
– (289)
– (96)
– (385)
–
–
–
–
–
(2)
(11)
(13)
(2)
(15)
– – 784
– – (451)
– – (124)
– – 100
– – 676
– 10 – – (42) 4.408
10 – 5.351
– (3) 296
10 (3) 5.647
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1.
Verslaggevende entiteit
Heineken N.V. (‘de vennootschap’) is een in Nederland gevestigde onderneming. De vennootschap is gevestigd aan het Tweede Weteringplantsoen 21, Amsterdam. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over het boekjaar eindigend op 31 december 2009 heeft betrekking op de vennootschap en haar dochterondernemingen (gezamenlijk aangeduid als ‘Heineken’ of ‘de Groep’ en afzonderlijk aangeduid als ‘Heineken entiteiten’), alsmede op de belangen van Heineken in joint ventures en geassocieerde deelnemingen. Een overzicht van de belangrijkste dochterondernemingen is opgenomen in toelichting 36. Een overzicht van de belangrijkste joint ventures en geassocieerde deelnemingen is opgenomen in toelichting 16. De kernactiviteit van Heineken is het brouwen en verkopen van bier.
2. Gehanteerde grondslagen (a) Overeenstemmingsverklaring De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de EU en voldoet tevens aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Uit hoofde van de vrijstelling in artikel 402, Titel 9, Boek 2 BW presenteert de vennootschap een verkorte winsten verliesrekening. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld door de Raad van Bestuur van de vennootschap en voor publicatie vrijgegeven op 22 februari 2010. De jaarrekening zal op de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2010 ter vaststelling aan de aandeelhouders worden voorgelegd.
(b) Grondslag voor de waardering De geconsolideerde jaarrekening is samengesteld op basis van historische kostprijzen, met uitzondering van de volgende activa en verplichtingen, die worden gewaardeerd tegen de reële waarde: • • • • •
investeringen beschikbaar voor verkoop investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening afgeleide financiële instrumenten verplichtingen uit hoofde van op aandelen gebaseerde betalingen die in het eigen vermogen worden verwerkt langlopende rentedragende verplichtingen waarop reële-waardeafdekking is toegepast.
De methoden voor de bepaling van de reële waarde worden nader toegelicht in toelichting 4.
(c) Functionele valuta en presentatievaluta De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in euro. Dit is de functionele valuta van de vennootschap. Alle in Euro’s gepresenteerde financiële gegevens zijn afgerond naar het dichtstbijzijnde miljoen, tenzij anders vermeld.
(d) Gebruik van schattingen en oordelen Bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening conform de IFRS dient het Bestuur bepaalde oordelen te vormen, schattingen te maken en veronderstellingen te doen die van invloed zijn op de toepassing van de grondslagen en op de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, baten en lasten. De werkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en de onderliggende veronderstellingen worden doorlopend geëvalueerd. Wijzigingen in schattingen worden verantwoord in de periode waarin de schatting is herzien en in alle toekomstige perioden waarop de herziening van invloed is.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
77
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
2. Gehanteerde grondslagen vervolg Informatie over veronderstellingen, schattingsonzekerheid en wezenlijke oordelen bij de toepassing van grondslagen die het meest van invloed zijn op de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen, wordt in het bijzonder verstrekt in de volgende onderdelen van de toelichting: • • • • • • • • • •
Toelichting 6: Acquisities en desinvesteringen van dochterondernemingen en minderheidsbelangen Toelichting 15: Immateriële activa Toelichting 16: Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Toelichting 17: Overige investeringen Toelichting 18: Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Toelichting 28: Personeelsbeloningen Toelichting 29: Op aandelen gebaseerde betalingen – lange termijn aandelen plan Toelichting 30: Voorzieningen Toelichting 32: Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten Toelichting 34: Voorwaardelijke verplichtingen.
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging (a) Algemeen De hieronder beschreven grondslagen zijn door de entiteiten van Heineken consistent toegepast op alle perioden die in deze geconsolideerde jaarrekening worden gepresenteerd.
(b) Stelselwijzigingen IAS 23 Financieringskosten Financieringskosten die verband houden met kwalificerende activa waarvan de aanvangsdatum voor activering op of na 1 januari 2009 ligt, worden geactiveerd als onderdeel van de kostprijs van dat actief, voorzover die financieringskosten rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van het kwalificerende actief. Voorheen werden alle financieringskosten onmiddellijk opgenomen als last. Deze stelselwijziging houdt verband met de invoering van IAS 23 (herziene versie) en is in overeenstemming met de overgangsbepalingen van deze standaard; de vergelijkende cijfers zijn niet aangepast. De stelselwijziging heeft geen materieel effect op de activa, de winst of de winst per aandeel in het boekjaar eindigend op 31 december 2009.
Wijzigingen in IAS 1 Presentatie van de jaarrekening De herziene versie van IAS 1 leidt tot een verandering in de presentatie van de geconsolideerde jaarrekening. In de herziene versie wordt het mutatieoverzicht van het eigen vermogen geïntroduceerd als één van de primaire financiële basisoverzichten en worden de begrippen ‘totaalresultaat’ en ‘resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen’ geïntroduceerd, dat verwijst naar de vermogensmutaties tijdens een periode met uitzondering van mutaties die voortvloeien uit transacties met aandeelhouders. Heineken presenteert het totaalresultaat in een winst- en verliesrekening en een afzonderlijk overzicht van het totaal resultaat. Dit geldt voor deze geconsolideerde jaarrekening met ingang van en met betrekking tot het boekjaar eindigend op 31 december 2009. Vergelijkende informatie is opnieuw gepresenteerd conform de herziene standaard. Aangezien de wijzigingen in IAS 1 uitsluitend gevolgen hebben voor aspecten van de presentatie, is er geen effect op de winst per aandeel.
Wijzigingen in IFRS 7 Financiële instrumenten: informatieverschaffing De wijzigingen hebben betrekking op uitgebreide informatieverschaffing over de waardering tegen reële waarde en het liquiditeitsrisico. De wijzigingen schrijven met name voor dat informatie over de waardering tegen reële waarde wordt verstrekt aan de hand van niveaus in een reële-waardehiërarchie. Deze stelselwijziging leidt uitsluitend tot aanvullende informatieverschaffing en zij heeft geen effect op de winst per aandeel.
Overige standaarden en interpretaties Wijzigingen in overige standaarden en interpretaties van toepassing met ingang van 1 januari 2009 hebben geen materiële gevolgen voor Heineken.
78
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(c) Grondslagen voor de consolidatie (i) Dochterondernemingen Dochterondernemingen zijn entiteiten waarbij Heineken beslissende zeggenschap heeft. Er is sprake van beslissende zeggenschap wanneer Heineken, direct of indirect, het financiële en operationele beleid van een entiteit kan bepalen teneinde economische voordelen te behalen uit de activiteiten van deze entiteit. Bij de beoordeling of Heineken beslissende zeggenschap heeft, wordt mede gelet op potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend of omgewisseld. De jaarrekening van een dochteronderneming wordt volledig geconsolideerd in de geconsolideerde jaarrekening vanaf het moment dat deze dochteronderneming onder de beslissende zeggenschap van Heineken valt tot aan het moment waarop deze beslissende zeggenschap ten einde komt. Waar nodig zijn de grondslagen voor financiële verslaggeving gewijzigd om consistentie met de door Heineken gehanteerde grondslagen te waarborgen.
(ii) Voor een bijzonder doel opgerichte entiteiten (SPE’s) Een voor een bijzonder doel opgerichte entiteit (‘Special Purpose Entity’, SPE) wordt geconsolideerd indien Heineken, na analyse van de economische realiteit van de relatie tussen de SPE en Heineken en van de risico’s en voordelen van de SPE, tot het oordeel komt dat Heineken beslissende zeggenschap heeft over de SPE. SPE’s waarover Heineken beslissende zeggenschap heeft, zijn opgericht onder voorwaarden die strikte beperkingen opleggen aan de beslissingsbevoegdheid van het management van de SPE’s en die ervoor zorgen dat Heineken het merendeel ontvangt van de voordelen verbonden aan de bedrijfsactiviteiten en de netto activa van de SPE, wordt blootgesteld aan het merendeel van de risico’s die voortvloeien uit de activiteiten van de SPE en de meerderheid behoudt van de resterende risico’s of eigendomsrisico’s met betrekking tot de SPE of haar activa.
(iii) Geassocieerde deelnemingen Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin Heineken wel invloed van betekenis, maar geen beslissende zeggenschap heeft over het financiële en operationele beleid. Invloed van betekenis wordt verondersteld te bestaan wanneer de Groep tussen 20 en 50 procent van het stemrecht in een andere entiteit in handen heeft. In de geconsolideerde jaarrekening wordt het aandeel van Heineken in de baten en lasten en de vermogensmutaties van geassocieerde deelnemingen op basis van de vermogensmutatiemethode verantwoord vanaf het moment dat van invloed van betekenis sprake is tot het moment waarop de invloed van betekenis ten einde komt. Wanneer het aandeel van Heineken in de verliezen van de geassocieerde deelneming de boekwaarde van de geassocieerde deelneming overtreft, wordt de boekwaarde afgeboekt tot nihil en worden geen verdere verliezen meer verantwoord, tenzij voor zover Heineken voor de geassocieerde deelneming verplichtingen is aangegaan of betalingen heeft verricht.
(iv) Joint ventures Joint ventures zijn entiteiten waarbij de zeggenschap over de activiteiten door Heineken gezamenlijk op basis van contractuele afspraken wordt uitgeoefend en waarbij unanieme overeenstemming vereist is voor strategische financiële en operationele beslissingen. Het aandeel van Heineken in de baten en lasten en de vermogensmutaties van joint ventures op basis van de vermogensmutatiemethode wordt in de geconsolideerde jaarrekening verantwoord vanaf het moment dat van gezamenlijke zeggenschap sprake is tot het moment waarop de gezamenlijke zeggenschap ten einde komt. Wanneer het aandeel van Heineken in de verliezen van de joint venture de boekwaarde van de joint venture overtreft, wordt de boekwaarde afgeboekt tot nihil en worden geen verdere verliezen meer verantwoord, tenzij en voor zover Heineken voor de joint venture verplichtingen is aangegaan of betalingen heeft verricht.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
79
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (c) Grondslagen voor de consolidatie vervolg (v) Eliminatie van transacties bij consolidatie Balansposities en eventuele ongerealiseerde winsten en verliezen of baten en lasten die voortvloeien uit transacties binnen de Heineken Groep worden bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Ongerealiseerde winsten die voortvloeien uit transacties met geassocieerde deelnemingen en joint ventures op basis van de vermogensmutatiemethode worden geëlimineerd tegen de investering naar evenredigheid van het in de betreffende entiteit gehouden belang. Ongerealiseerde verliezen worden op dezelfde manier geëlimineerd als ongerealiseerde winsten, maar uitsluitend voor zover er geen aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering.
(d) Vreemde valuta (i) Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden naar de betreffende functionele valuta van de Heineken entiteiten omgerekend tegen de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. Monetaire activa en verplichtingen die op de balansdatum in vreemde valuta luiden, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen de op die datum geldende wisselkoers. De valutaomrekeningsverschillen op monetaire posten bestaan uit het verschil tussen de geamortiseerde kostprijs in de functionele valuta aan het begin van de periode (aangepast voor effectieve rente en betalingen gedurende de periode) en de geamortiseerde kostprijs in vreemde valuta, omgerekend tegen de wisselkoers aan het einde van de verslagperiode. Niet-monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde valuta en die tegen de reële waarde zijn gewaardeerd, worden teruggerekend naar de functionele valuta tegen de wisselkoers die gold op de datum waarop de reële waarde werd bepaald. Valutaomrekeningsverschillen die ontstaan bij omrekening, worden verantwoord in de winst- en verliesrekening, met uitzondering van verschillen die ontstaan bij de omrekening van voor verkoop beschikbare (eigen vermogen) investeringen en valutaomrekeningsverschillen die ontstaan bij omrekening van een financiële verplichting die wordt aangemerkt als afdekking van een netto investering, welke direct worden opgenomen in het eigen vermogen. Niet-monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde valuta en die tegen kostprijs zijn gewaardeerd, worden tegen historische wisselkoersen omgerekend naar de functionele valuta.
(ii) Buitenlandse activiteiten De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten, inclusief goodwill en reële-waardeaanpassingen die uit de consolidatie voortvloeien, worden omgerekend naar de euro tegen wisselkoersen die gelden op de balansdatum. De baten en lasten van buitenlandse activiteiten worden omgerekend naar de euro tegen koersen die de wisselkoersen op de transactiedata benaderen. Valutaomrekeningsverschillen worden verantwoord in het totaalresultaat en rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de reserve koersverschillen. Bij gehele of gedeeltelijke desinvestering van buitenlandse activiteiten wordt het dienovereenkomstige bedrag overgeheveld van de reserve koersverschillen naar de winst- en verliesrekening. Valutaomrekeningsverschillen op monetaire posten die invorderbaar zijn bij of verschuldigd zijn aan buitenlandse activiteiten en waarvan de afwikkeling niet gepland en in de nabije toekomst niet waarschijnlijk is, worden geacht deel uit te maken van een netto investering in buitenlandse activiteiten en worden verantwoord in het totaalresultaat en rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de reserve koersverschillen.
80
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Bij het opstellen van deze geconsolideerde jaarrekening zijn voor de belangrijkste landen waar Heineken actief is, de volgende wisselkoersen gebruikt: Ultimokoers In EUR
GBP EGP NGN PLN RUB USD
Gemiddelde koers
2009
2008
2009
2008
1,1260 0,1273 0,0047 0,2436 0,0232 0,6942
1,0499 0,1303 0,0051 0,2408 0,0242 0,7185
1,1224 0,1292 0,0048 0,2311 0,0227 0,7170
1,2577 0,1255 0,0057 0,2856 0,0275 0,6832
(iii) Afdekking van netto-investeringen in buitenlandse activiteiten Valutaomrekeningsverschillen die ontstaan uit de omrekening van een financiële verplichting die is aangewezen als een afdekking van een netto investering in buitenlandse activiteiten, worden verantwoord in het totaalresultaat voor zover de afdekking effectief is en rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de reserve koersverschillen. Voor zover de afdekking niet-effectief is, worden de verschillen verantwoord in de winst- en verliesrekening. Wanneer het afgedekte deel van een netto investering wordt afgestoten, wordt het desbetreffende in de reserve koersverschillen opgenomen bedrag overgeheveld naar de winst- en verliesrekening als een onderdeel van de winst of het verlies bij desinvestering.
(e) Niet-afgeleide financiële instrumenten (i) Algemeen Niet-afgeleide financiële instrumenten bestaan uit investeringen in aandelen en obligaties, handels- en overige vorderingen, geldmiddelen en kasequivalenten, leningen en overige financieringsverplichtingen, alsmede handels- en overige verplichtingen. Niet-afgeleide financiële instrumenten worden bij eerste opname verantwoord tegen reële waarde plus (behalve wanneer het gaat om investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening) direct toerekenbare transactiekosten. Na de eerste opname worden niet-afgeleide financiële instrumenten gewaardeerd zoals hierna vermeld. Geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kasgelden en direct opvraagbare tegoeden. Rekening-courantkredieten bij banken die direct opeisbaar zijn en integraal deel uitmaken van het kasstroombeheer van Heineken, worden ten behoeve van het kasstroomoverzicht opgenomen als onderdeel van de geldmiddelen en kasequivalenten. De grondslagen voor de verslaglegging van rentebaten en -lasten en overige netto financieringsbaten en -lasten worden toegelicht in toelichting 3t.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
81
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (e) Niet-afgeleide financiële instrumenten vervolg (ii) Investeringen aangehouden tot einde looptijd Daar waar Heineken de intentie en de mogelijkheid heeft om investeringen aan te houden tot het einde van de looptijd, worden deze geclassificeerd als investeringen aangehouden tot einde looptijd. Investeringen zijn leningen en langlopende vorderingen uitgegeven door Heineken en worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode, na aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen. Investeringen aangehouden tot einde looptijd worden opgenomen dan wel niet langer opgenomen op de dag dat deze aan respectievelijk door Heineken worden overgedragen.
(iii) Investeringen beschikbaar voor verkoop De investeringen van Heineken in aandelen en bepaalde obligaties worden geclassificeerd als beschikbaar voor verkoop. Na eerste opname worden deze gewaardeerd tegen reële waarde. Aanpassingen in de reële waarde, met uitzondering van bijzondere waardeverminderingen (zie toelichting 3k(i)) en valutaomrekeningsverschillen bij monetaire activa en verplichtingen beschikbaar voor verkoop (zie toelichting 3d(i)), worden verantwoord in het totaalresultaat en rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de reële-waardereserve. Wanneer deze investeringen niet langer in de balans worden opgenomen, worden de desbetreffende in de reële-waardereserve opgenomen cumulatieve winsten of verliezen overgeheveld naar de winst- en verliesrekening. Indien deze investeringen rentedragend zijn, wordt de op basis van de effectieve-rentemethode berekende rente verantwoord in de winst- en verliesrekening. Voor verkoop beschikbare investeringen worden in de balans opgenomen, respectievelijk niet langer in de balans opgenomen op de datum dat Heineken zich tot aankoop respectievelijk verkoop van de investeringen verplicht.
(iv) Investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Een investering wordt als een investering tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening geclassificeerd indien de investering voor handelsdoeleinden wordt aangehouden of bij eerste opname is aangewezen als aangehouden voor handelsdoeleinden. Investeringen zijn als zodanig aangewezen indien Heineken deze investeringen beheert en beslissingen ten aanzien van aankoop of verkoop baseert op de reële waarde van de investeringen in overeenstemming met de gedocumenteerde risicobeheersings- of beleggingsstrategie van Heineken. Bij eerste opname worden toerekenbare transactiekosten verantwoord in de winst- en verliesrekening. Investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening worden tegen reële waarde gewaardeerd. Waardeveranderingen worden verantwoord in de winst- en verliesrekening als onderdeel van de overige netto financieringsbaten of lasten. Investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening worden in de balans opgenomen, respectievelijk niet langer in de balans opgenomen op de datum dat Heineken zich tot aankoop respectievelijk verkoop van de investeringen verplicht.
(v) Overige Overige niet-afgeleide financiële instrumenten worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode, na aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen. Vooruitbetalingen verstrekt aan afnemers zijn opgenomen onder niet-afgeleide financiële instrumenten. De vooruitbetalingen worden over de looptijd van de overeenkomst afgeschreven als vermindering van de opbrengsten.
82
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(f) Afgeleide financiële instrumenten (inclusief ‘hedge accounting’) (i) Algemeen Heineken gebruikt derivaten in de normale bedrijfsvoering om marktrisico’s te beheersen. In het algemeen streeft Heineken ernaar om ‘hedge accounting’ toe te passen teneinde het effect van valutakoersschommelingen op de winst- en verliesrekening te minimaliseren. Tot de mogelijk te gebruiken derivaten behoren renteswaps, rentetermijncontracten, caps en floors, commodity-swaps, spotcontracten, valutatermijncontracten en opties. Afdekkingstransacties worden aangegaan met een beperkt aantal tegenpartijen, die over een gedegen kredietwaardigheid beschikken. Het afdekken van valuta-, rente- en grondstoffen-risico’s is gebonden aan interne richtlijnen die door de Raad van Bestuur zijn goedgekeurd en op de naleving waarvan door de Raad van Bestuur wordt toegezien. Afgeleide financiële instrumenten worden bij eerste opname verantwoord tegen reële waarde, waarbij de toerekenbare transactiekosten in de winst- en verliesrekening worden verantwoord zodra deze zich voordoen. Derivaten waarop geen ‘hedge accounting’ wordt toegepast, worden verantwoord als instrumenten tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Wanneer derivaten in aanmerking komen voor ‘hedge accounting’, vindt de latere waardering plaats tegen reële waarde en worden veranderingen van de reële waarde verantwoord zoals beschreven in de toelichtingen 3d (iii), 3f(ii) and 3f(iii). De reële waarde van renteswaps vertegenwoordigt het geschatte bedrag dat Heineken zou ontvangen of betalen om de swap op de balansdatum te beëindigen, rekening houdend met de actuele rentestanden.
(ii) Kasstroomafdekkingen Veranderingen in de reële waarde van het afgeleide afdekkingsinstrument dat is aangewezen als een kasstroomafdekking, worden verantwoord in het totaalresultaat en rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de afdekkingsreserve voor zover de afdekking effectief is. Voor zover de afdekking niet-effectief is, worden veranderingen in de reële waarde verantwoord in de winst- en verliesrekening. Als het afdekkingsinstrument niet langer aan de criteria voor ‘hedge accounting’ voldoet, afloopt of wordt verkocht, beëindigd of uitgeoefend, dan wordt de ‘hedge accounting’ beëindigd en worden de in het totaalresultaat verwerkte cumulatieve niet-gerealiseerde winsten of verliezen (rechtstreeks verwekt in het eigen vermogen) onmiddellijk in de winst- en verliesrekening verantwoord. Wanneer een afdekkingsinstrument wordt beëindigd maar de afgedekte transactie naar verwachting nog steeds zal plaatsvinden, blijven de cumulatieve winsten of verliezen op dat moment in het totaalresultaat opgenomen. De cumulatieve winsten of verliezen worden volgens de bovenvermelde grondslag verantwoord wanneer de transactie plaatsvindt. Wanneer de afgedekte positie een niet-financieel actief betreft, wordt het in het totaalresultaat opgenomen bedrag overgeheveld naar de boekwaarde van het actief wanneer dit wordt verantwoord. In andere gevallen wordt het in het totaalresultaat opgenomen bedrag overgeheveld naar dezelfde post in de winst- en verliesrekening in de periode waarin de afgedekte positie de winst- en verliesrekening beïnvloedt.
(iii) Reële-waardeafdekkingen Veranderingen in de reële waarde van een afgeleid afdekkingsinstrument dat is aangewezen als een reëlewaardeafdekking, worden in de winst- en verliesrekening verantwoord. Ook de afgedekte positie wordt tegen reële waarde opgenomen ten aanzien van het afgedekte risico; de winst of het verlies welke toerekenbaar is aan het afgedekte risico wordt in de winst- en verliesrekening verantwoord en leidt tot aanpassing van de boekwaarde van de afgedekte positie. Indien de afdekking niet langer aan de criteria voor ‘hedge accounting’ voldoet, wordt de aanpassing van de boekwaarde van een afgedekte positie waarop de effectieve-rentemethode is toegepast, afgeschreven over de periode tot het einde van de looptijd.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
83
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (f) Afgeleide financiële instrumenten (inclusief ‘hedge accounting’) vervolg (iv) Afscheidbare in contracten besloten derivaten In contracten besloten derivaten worden afgescheiden van het basiscontract en afzonderlijk verantwoord indien de economische kenmerken en risico’s van het basiscontract en het in het contract besloten derivaat niet nauw verwant zijn, een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten derivaat niet aan de definitie van een derivaat zou voldoen en het gecombineerde instrument niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Veranderingen in de reële waarde van afscheidbare in contracten besloten derivaten worden onmiddellijk in de winst- en verliesrekening verantwoord.
(g) Aandelenkapitaal (i) Gewone aandelen Gewone aandelen worden geclassificeerd als eigen vermogen. Marginale kosten die direct toe te schrijven zijn aan de uitgifte van gewone aandelen, worden na aftrek van eventuele belastingen in mindering gebracht op het eigen vermogen.
(ii) Inkoop van eigen aandelen Bij de inkoop van aandelenkapitaal dat als eigen vermogen is verantwoord, wordt de hiervoor betaalde vergoeding met inbegrip van de rechtstreeks toerekenbare kosten na aftrek van eventuele belastingen in mindering gebracht op het eigen vermogen. Ingekochte aandelen in het eigen vermogen worden opgenomen in de reserve eigen aandelen. Wanneer ingekochte aandelen in het eigen vermogen later opnieuw worden verkocht of uitgegeven, wordt het ontvangen bedrag opgenomen ten gunste van het eigen vermogen en wordt het resulterende overschot of tekort op de transactie overgeheveld naar of van de ingehouden winsten.
(iii) Dividenden Dividenden worden als verplichting opgenomen in de periode waarin zij worden vastgesteld.
(h) Materiële vaste activa (i) Activa in eigendom Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van ontvangen overheidssubsidies (zie (s)), cumulatieve afschrijvingen (zie (iv)) en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag 3k(ii)). De kostprijs bestaat uit de aankoopprijs vermeerderd met kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de verkrijging van het actief (zoals transportkosten en niet-terugvorderbare belastingen). De kostprijs van zelfvervaardigde activa bestaat uit de kosten van materialen en directe arbeid en alle overige kosten die rechtstreeks toegerekend kunnen worden aan het gereed maken van het actief voor het beoogde gebruik (zoals het relevante deel van de indirecte productiekosten), alsmede de kosten voor ontmanteling en verwijdering van het actief en voor het herstel van het terrein. Financieringskosten met betrekking tot de verwerving of bouw van kwalificerende activa worden geactiveerd als onderdeel van de kosten van het desbetreffende actief. Reserveonderdelen die worden verkregen als onderdeel van een aankoop van bedrijfsmiddelen en die uitsluitend in samenhang met deze specifieke bedrijfsmiddelen zullen worden gebruikt, worden bij eerste opname geactiveerd en afgeschreven als onderdeel van deze bedrijfsmiddelen. Daar waar een materieel vast actief uit belangrijke componenten met een verschillende economische levensduur bestaat, worden deze componenten verantwoord als afzonderlijke materiële vaste activa.
84
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(ii) Geleasde activa Leaseovereenkomsten waarbij Heineken vrijwel alle aan de eigendom verbonden risico’s en voordelen overneemt, worden geclassificeerd als financiële leaseovereenkomsten. Bij eerste opname worden materiële vaste activa die middels een financiële leaseovereenkomst zijn verkregen, gewaardeerd tegen de reële waarde, of tegen de contante waarde van de minimale leasetermijnen op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst, indien deze laatstgenoemde waarde lager is. De leasetermijnen worden deels opgenomen als aflossing op de uitstaande verplichting en deels als financieringskosten, zodanig dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de verplichting. Overige leases gelden als operationele leaseovereenkomsten. Deze worden niet opgenomen in het overzicht van de financiële positie van Heineken. Betalingen verricht uit hoofde van operationele leaseovereenkomsten worden gedurende de looptijd van de overeenkomst lineair ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Wanneer een operationele leaseovereenkomst wordt beëindigd voordat de looptijd is verstreken, worden eventuele betalingen die bij wijze van boete aan de lessor verschuldigd zijn, opgenomen als lasten in de periode waarbinnen de beëindiging plaatsvindt.
(iii) Uitgaven na eerste opname De kosten voor vervanging van een onderdeel van een materieel vast actief worden verantwoord in de boekwaarde van het actief of verantwoord als een afzonderlijk actief, al naar gelang het geval, indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen van het actief aan Heineken zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden bepaald. De boekwaarde van het vervangen onderdeel wordt niet langer opgenomen. De kosten van dagelijks onderhoud aan materiële vaste activa worden in de winst- en verliesrekening opgenomen zodra deze kosten worden gemaakt.
(iv) Afschrijvingen materiële vaste activa Afschrijvingen worden berekend over het af te schrijven bedrag, dat gelijk staat aan de kostprijs van een actief, of een ander bedrag dat de kostprijs vervangt, verminderd met zijn restwaarde. Op grond wordt niet afgeschreven, aangezien de levensduur hiervan onbeperkt wordt geacht. De afschrijvingen op overige materiële vaste activa geschieden lineair ten laste van de winst- en verliesrekening op basis van de verwachte economische levensduur van de materiële vaste activa en van de belangrijke componenten die afzonderlijk worden opgenomen, aangezien dit een zo getrouw mogelijke weergave biedt van het verwachte verbruikspatroon van toekomstige economische voordelen die het actief in zich bergt. Op projecten in uitvoering wordt niet afgeschreven. De geschatte economische levensduur luidt als volgt: • Gebouwen • Machines en installaties • Andere vaste bedrijfsmiddelen
30 - 40 jaar 10 - 30 jaar 5 - 10 jaar.
Daar waar componenten van een materieel vast actief een verschillende economische levensduur hebben, worden deze componenten verantwoord als afzonderlijke materiële vaste activa. De afschrijvingsmethoden, de restwaarde en de economische levensduur worden ieder jaar opnieuw beoordeeld en waar nodig aangepast.
(v) Winst en verlies op verkoop Nettowinsten op de verkoop van materiële vaste activa worden in de winst- en verliesrekening opgenomen onder overige baten. Nettoverliezen op verkoop worden als onderdeel van afschrijvingen verantwoord. Nettowinsten en -verliezen worden in de winst- en verliesrekening verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen verbonden aan eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper, de vergoeding waarschijnlijk inbaar is, de bijbehorende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en de materiële vaste activa niet langer worden beheerd.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
85
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (i) Immateriële activa (i) Goodwill Goodwill ontstaat bij de acquisitie van dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures bestaat uit het positieve verschil tussen de kostprijs van de acquisitie en het belang van Heineken in de reële waarde van de netto identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen van de overgenomen partij. Goodwill ontstaan bij de acquisitie van dochterondernemingen wordt opgenomen onder immateriële activa. Goodwill ontstaan bij de acquisitie van geassocieerde deelnemingen en joint ventures wordt opgenomen in de boekwaarde van de geassocieerde deelneming of joint venture. Goodwill met betrekking tot acquisities vóór 1 oktober 2003 is verwerkt op basis van de veronderstelde kostprijs, zijnde het bedrag dat onder de voorheen toegepaste GAAP werd verantwoord. Goodwill op acquisities vóór 1 januari 2003 is op het eigen vermogen in mindering gebracht. Goodwill die voortvloeit uit de acquisitie van een minderheidsbelang in een dochteronderneming, bestaat uit het positieve verschil tussen de kosten van de extra investering en de boekwaarde van het belang in de netto activa dat wordt verkregen op de ruildatum. Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van cumulatieve bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag 3k(ii)). Goodwill wordt ten behoeve van de toetsing op bijzondere waardevermindering toegerekend aan kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) en jaarlijks getoetst op bijzondere waardevermindering. Negatieve goodwill wordt rechtstreeks in de winst- en verliesrekening verantwoord als overige baten.
(ii) Merken Merken die afzonderlijk of als onderdeel van een bedrijfscombinatie bij een acquisitie zijn verkregen, worden geactiveerd indien zij voldoen aan de definitie van immateriële activa en indien wordt voldaan aan de opnamecriteria. Merken die als onderdeel van een bedrijfscombinatie zijn verkregen, worden gewaardeerd tegen de reële waarde volgens de ‘royalty relief’-methode. Afzonderlijk verworven merken worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Strategische merken zijn algemeen bekende internationale of lokale merken met een sterke marktpositie en een gevestigde merknaam. Strategische merken worden afzonderlijk afgeschreven over de geschatte economische levensduur van het merk. Andere merken worden in portfolioverband per land afgeschreven.
(iii) Klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa Klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa worden geactiveerd indien zij voldoen aan de definitie van een immaterieel actief en indien aan de opnamecriteria wordt voldaan. Indien de bedragen nietmaterieel zijn, worden zij opgenomen in de waardering van het merk. De relatie tussen merken en klantgerelateerde immateriële activa wordt zorgvuldig voor ogen gehouden om te voorkomen dat zowel merken als klantgerelateerde immateriële activa worden verantwoord op basis van dezelfde kasstromen. Klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa die zijn verkregen als onderdeel van een bedrijfscombinatie, worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Afzonderlijk verworven klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa worden afgeschreven over de looptijd van de contractuele afspraken of de resterende economische levensduur van de klantrelaties.
86
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(iv) Software, onderzoek en ontwikkeling en overige immateriële activa Aangekochte software wordt gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen (zie (vi)) en bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag 3k(ii)). Uitgaven voor intern ontwikkelde software worden geactiveerd indien deze uitgaven voldoen aan de criteria voor ontwikkelingsactiviteiten. Indien niet aan deze criteria wordt voldaan, worden de uitgaven in de winst- en verliesrekening verantwoord zodra de uitgaven zich voordoen. Uitgaven voor onderzoeksactiviteiten die worden verricht met het vooruitzicht nieuwe technische kennis en inzichten te verwerven, worden in de winst- en verliesrekening verantwoord zodra de uitgaven zich voordoen. Ontwikkelingsactiviteiten hebben betrekking op een plan of ontwerp teneinde nieuwe of aanzienlijk verbeterde producten, software en processen te vervaardigen. Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten worden uitsluitend geactiveerd indien de ontwikkelingskosten op betrouwbare wijze kunnen worden bepaald, het product of proces technisch en commercieel haalbaar is, het waarschijnlijk is dat er toekomstige economische voordelen behaald zullen worden en Heineken zowel over de intentie als over voldoende middelen beschikt om de ontwikkeling te voltooien en het actief te gebruiken of te verkopen. De geactiveerde uitgaven bestaan uit de kosten van materialen en directe arbeid en indirecte kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan het gereedmaken van het actief voor het beoogde gebruik, alsmede geactiveerde financieringskosten. De overige ontwikkelingskosten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord zodra deze zich voordoen. Geactiveerde ontwikkelingsuitgaven worden gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen (zie (vi)) en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag 3k(ii)). Overige immateriële activa die door Heineken zijn verkregen, worden gewaardeerd tegen de kostprijs, onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen (zie (vi)) en bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag 3k(ii)). Uitgaven voor intern gegenereerde goodwill en merken worden in de winst- en verliesrekening verantwoord zodra deze zich voordoen.
(v) Uitgaven na eerste opname Uitgaven na de eerste opname worden uitsluitend geactiveerd indien hierdoor de toekomstige economische voordelen zullen toenemen die het desbetreffende specifieke actief in zich bergt. Alle overige uitgaven worden als lasten in de winst- en verliesrekening verwerkt zodra deze zich voordoen.
(vi) Amortisatie immateriële activa De amortisatie wordt berekend over de kostprijs van een actief, of een ander bedrag dat de kostprijs vervangt, verminderd met zijn restwaarde. Immateriële activa met een eindige levensduur worden lineair afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur vanaf de datum waarop deze activa voor gebruik beschikbaar zijn, aangezien dit een zo getrouw mogelijke weergave biedt van het verwachte verbruikspatroon van toekomstige economische voordelen die het actief in zich bergt. De geschatte economische levensduur luidt als volgt: • • • • •
Strategische merken Overige merken Klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa Software Geactiveerde ontwikkelingskosten
40 - 50 jaar 15 - 25 jaar 5 - 30 jaar 3 - 5 jaar 3 jaar.
(vii) Winst en verlies op verkoop Nettowinsten op de verkoop van immateriële activa worden in de winst- en verliesrekening opgenomen onder overige baten. Nettoverliezen op verkoop worden als onderdeel van de amortisatie verantwoord. Nettowinsten en -verliezen worden in de winst- en verliesrekening verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen verbonden aan eigendom zijn overgedragen aan de koper, de vergoeding waarschijnlijk inbaar is, de bijbehorende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en de immateriële activa niet langer worden beheerd.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
87
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (j) Voorraden (i) Algemeen Voorraden worden gewaardeerd tegen de kostprijs, of tegen de opbrengstwaarde indien deze lager is. De kostprijs van de voorraden wordt gebaseerd op de gewogen gemiddelde kostprijs en omvat de verwer vingskosten, de productie- of conversiekosten en de overige kosten die gemaakt worden om de voorraden naar de huidige locatie te vervoeren en in de huidige staat te brengen. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het normale verloop van de bedrijfsvoering, onder aftrek van de geschatte afwerkingskosten en de kosten noodzakelijk voor de verkoop.
(ii) Gereed product en onderhanden werk Gereed product en onderhanden werk worden gewaardeerd tegen het gewogen gemiddelde van de fabricagekosten, rekening houdend met het bereikte productiestadium. In de kosten is het van toepassing zijnde deel opgenomen van de overheadkosten die rechtstreeks met de productie samenhangen, uitgaande van een normale bedrijfscapaciteit.
(iii) Overige voorraden en reserveonderdelen De kostprijs van de overige voorraden wordt gebaseerd op de gewogen gemiddelde inkoopprijs. Reserveonderdelen worden gewaardeerd tegen de kostprijs, of tegen de opbrengstwaarde indien deze lager is. Waardeverminderingen en het gebruik van onderdelen worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Reserveonderdelen die worden verkregen als onderdeel van een aankoop van bedrijfsmiddelen en die uitsluitend in samenhang met deze specifieke bedrijfsmiddelen zullen worden gebruikt, worden bij eerste opname geactiveerd en afgeschreven als onderdeel van deze bedrijfsmiddelen.
(k) Bijzondere waardevermindering (i) Financiële activa Een financieel actief wordt elke verslagdatum geëvalueerd om te bepalen of er objectieve aanwijzingen zijn dat het actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Een financieel actief wordt geacht een bijzondere waardevermindering te hebben ondergaan indien uit objectieve aanwijzingen blijkt dat een of meer gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de geschatte toekomstige kasstromen van het betreffende actief. Een bijzondere waardevermindering van een financieel actief dat tegen geamortiseerde kostprijs is gewaardeerd, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, verdisconteerd op basis van het oorspronkelijke effectieve rendement. Een bijzondere waardevermindering van een voor verkoop beschikbaar financieel actief wordt berekend op basis van de actuele reële waarde van het actief. Financiële activa die afzonderlijk een aanzienlijke waarde vertegenwoordigen, worden afzonderlijk getoetst op bijzondere waardeverminderingen. De overige financiële activa worden gezamenlijk getoetst in groepen met een vergelijkbaar kredietrisicoprofiel. Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen. Cumulatieve waardeverminderingsverliezen van een voor verkoop beschikbaar financieel actief dat eerder in het totaalresultaat was opgenomen en rechtstreeks in het eigen vermogen was verwerkt in de reële-waardereserve, worden overgeheveld naar de winst- en verliesrekening. Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen indien de terugname objectief kan worden gerelateerd aan een gebeurtenis die zich voordeed nadat de bijzondere waardevermindering was verantwoord. Bij financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs en bij voor verkoop beschikbare financiële activa in de vorm van schuldbewijzen wordt de terugname verantwoord in de winst- en verliesrekening. Bij voor verkoop beschikbare financiële activa in de vorm van aandelen wordt de terugname rechtstreeks in het totaalresultaat verwerkt.
88
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(ii) Niet-financiële activa De boekwaarde van de niet-financiële activa van Heineken, uitgezonderd voorraden (zie grondslag (j)) en latente belastingvorderingen (zie grondslag (u)), wordt elke verslagdatum opnieuw geëvalueerd om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa die nog niet gereed zijn voor gebruik, wordt elk jaar op hetzelfde tijdstip de realiseerbare waarde geschat. De realiseerbare waarde van een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de reële waarde minus verkoopkosten, of de bedrijfswaarde indien deze hoger is. De realiseerbare waarde van een actief of een kasstroomgenererende eenheid wordt gelijkgesteld aan de bedrijfswaarde. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet na belasting die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. Ten behoeve van de toetsing op bijzondere waardevermindering worden activa die niet afzonderlijk kunnen worden getoetst, gegroepeerd in de kleinste groep activa (‘kasstroomgenererende eenheid’) welke een instroom van kasmiddelen uit voortgezet gebruik genereert die in ruime mate onafhankelijk is van de instroom van kasmiddelen van andere activa of groepen van activa. Goodwill verworven als gevolg van een bedrijfscombinatie wordt, ten behoeve van de toetsing op bijzondere waardevermindering, toegerekend aan elk van de kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) van de overnemende partij die naar verwachting voordeel zullen halen uit de synergie in de bedrijfscombinatie. Elke kasstroomgenererende eenheid of groep van eenheden waaraan de goodwill wordt toegerekend, vertegenwoordigt binnen de entiteit het laagste niveau waarop toezicht wordt gehouden op de goodwill voor interne managementdoeleinden. Het toezicht op de goodwill vindt plaats op het niveau van regio’s, subregio’s of landen, afhankelijk van de kenmerken van de acquisitie, de te behalen synergie voordelen en het niveau van integratie. Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies verantwoord indien de boekwaarde van een actief (of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort) hoger is dan de realiseerbare waarde. Een kasstroomgenererende eenheid is de kleinst identificeerbare groep activa die kasstromen genereert welke grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen uit overige activa of groepen van activa. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst- en verliesrekening verantwoord. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot kasstroomgenererende eenheden worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventuele aan de kasstroomgenererende eenheden toegerekende goodwill en vervolgens naar rato op de boekwaarde van de overige activa in de kasstroomgenererende eenheid (of groep van eenheden). Bijzondere waardeverminderingen op goodwill worden niet teruggenomen. De in voorgaande perioden verantwoorde bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot andere soorten activa worden op elke verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er aanwijzingen zijn dat de waardevermindering is afgenomen of niet langer bestaat. Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen als er een wijziging is opgetreden in de schattingen op basis waarvan de realiseerbare waarde is bepaald. Bijzondere waardeverminderingen worden alleen teruggenomen voor zover de verhoogde boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde (na aftrek van afschrijvingen) die vastgesteld zou zijn indien er geen bijzondere waardevermindering was verantwoord. Goodwill die deel uitmaakt van de boekwaarde van een investering in een geassocieerde deelneming of joint venture wordt niet afzonderlijk verantwoord en wordt derhalve niet afzonderlijk getoetst op bijzondere waardevermindering. In plaats daarvan wordt het volledige bedrag van de investering in een geassocieerde deelneming of joint venture als een enkel actief getoetst op bijzondere waardevermindering wanneer er objectieve aanwijzingen zijn dat de investering mogelijk een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
89
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (l) Vaste activa aangehouden voor verkoop Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar verwachting voornamelijk door verkoop zal worden gerealiseerd in plaats van door voortgezet gebruik, worden geclassificeerd als aangehouden voor verkoop. Direct voorafgaand aan de classificatie als aangehouden voor verkoop worden de activa (of onderdelen van een groep activa die wordt afgestoten) opnieuw gewaardeerd op basis van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Heineken. Daarna worden de activa (of onderdelen van een groep activa die wordt afgestoten) gewaardeerd tegen de boekwaarde, of tegen de reële waarde minus verkoopkosten indien deze lager is. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot groepen activa die worden afgestoten, worden eerst toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de overige activa en verplichtingen, met dien verstande dat geen verliezen worden toegerekend aan voorraden, financiële activa, latente belastingvorderingen en activa uit hoofde van personeelsbeloningen, welke zoals voorheen zullen worden gewaardeerd op basis van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Heineken. Bijzondere waardeverminderingen bij eerste classificatie als aangehouden voor verkoop en latere winsten of verliezen door herwaarderingen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening. Winsten worden niet verwerkt voor zover deze de cumulatieve bijzondere waardevermindering te boven gaan.
(m) Personeelsbeloningen (i) Toegezegde-bijdrageregelingen Een toegezegde-bijdrageregeling is een pensioenregeling op grond waarvan de Groep vaste bijdragen afdraagt aan een aparte entiteit (een fonds). De Groep heeft geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting om verdere bijdragen te betalen indien het fonds niet over voldoende activa beschikt om alle werknemers de beloningen uit te keren die verband houden met werknemersprestaties in de huidige periode en in voorgaande perioden. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als kosten voor personeelsbeloningen in de winst- en verliesrekening opgenomen in de perioden waarin de werknemersprestaties worden geleverd. Vooruitbetaalde bijdragen worden als actief opgenomen voor zover er sprake is van een terugbetaling in contanten of een verlaging van toekomstige betalingen.
(ii) Toegezegd-pensioenregelingen Een toegezegd-pensioenregeling is een pensioenregeling die geen toegezegde-bijdrageregeling is. In een toegezegd-pensioenregeling wordt doorgaans een bedrag aan pensioenuitkering vastgelegd dat de werknemer bij pensionering ontvangt, meestal afhankelijk van een of meer factoren zoals leeftijd, dienstjaren en beloning. De netto verplichting van Heineken uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden verdisconteerd om de contante waarde te bepalen. Eventuele niet-opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de reële waarde van de fondsbeleggingen worden in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement op de balansdatum van obligaties met kredietwaardigheidsbeoordeling AA waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van Heineken benadert. De berekening wordt jaarlijks door een erkende actuaris uitgevoerd volgens de ‘projected unit credit’-methode. Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor Heineken, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het netto totaal van eventuele niet-opgenomen actuariële winsten en verliezen en eventuele niet-opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van economische voordelen beschikbaar in de vorm van eventuele toekomstige restituties uit de regeling of verlagingen van toekomstige bijdragen aan de regeling. Een economisch voordeel is beschikbaar voor de Groep indien het gerealiseerd kan worden tijdens de looptijd van de regeling, of bij afwikkeling van de verplichtingen uit hoofde van de regeling.
90
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers lineair als last in de winst- en verliesrekening opgenomen over de gemiddelde periode tot de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Voor zover de aanspraken onmiddellijk onvoorwaardelijk worden, wordt de last onmiddellijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. Met betrekking tot actuariële winsten en verliezen past Heineken de ‘corridor’-methode toe bij het berekenen van de verplichtingen uit hoofde van een pensioenregeling. Voor zover eventuele niet-opgenomen cumulatieve actuariële winsten en verliezen meer bedragen dan 10 procent van de contante waarde van de bruto verplichting uit hoofde van de toegezegd-pensioenregeling, dan wel van de reële waarde van de fondsbeleggingen indien deze hoger is, wordt het betreffende gedeelte in de winst- en verliesrekening opgenomen over de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van de werknemers die aan de regeling deelnemen. In overige gevallen worden actuariële winsten of verliezen niet opgenomen.
(iii) Overige langlopende verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen De netto verplichting van Heineken uit hoofde van lange termijn personeelsbeloningen anders dan pensioenregelingen is het bedrag van de toekomstige beloningen die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze beloningen worden verdisconteerd. De reële waarde van de hieraan gerelateerde activa wordt hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van obligaties met een hoge kredietwaardigheidsbeoordeling, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van Heineken benadert. De verplichting wordt berekend volgens de ‘projected unit credit’-methode. Eventuele actuariële winsten en verliezen worden verantwoord in de winst- en verliesrekening in de periode waarin zij zich voordoen.
(iv) Ontslagvergoedingen Ontslagvergoedingen worden uitgekeerd wanneer het dienstverband door de Groep wordt beëindigd vóór de normale pensioendatum of wanneer een werknemer vrijwillig ontslag aanvaardt in ruil voor een dergelijke vergoeding. Ontslagvergoedingen worden opgenomen als lasten indien Heineken zich aantoonbaar heeft verplicht tot het beëindigen van het dienstverband van huidige werknemers volgens een gedetailleerd formeel plan zonder de mogelijkheid dit plan in te trekken, of tot het uitkeren van ontslagvergoedingen ten gevolge van een aanbod waarmee wordt beoogd vrijwillig ontslag aan te moedigen. Ontslagvergoedingen voor vrijwillig ontslag worden opgenomen indien Heineken een aanbod heeft gedaan om vrijwillig ontslag aan te moedigen, het waarschijnlijk is dat dit aanbod zal worden geaccepteerd en het aantal werknemers dat het aanbod accepteert betrouwbaar kan worden ingeschat. Vergoedingen die meer dan 12 maanden na de balansdatum verschuldigd worden, worden verdisconteerd om de contante waarde te bepalen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
91
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (m) Personeelsbeloningen vervolg (v) Op aandelen gebaseerde beloning (lange termijn aandelenplan) Met ingang van 1 januari 2005 heeft Heineken een incentive plan voor leden van de Raad van Bestuur in het leven geroepen en per 1 januari 2006 heeft Heineken tevens een incentive plan ingesteld voor het senior management (zie toelichting 29). De reële waarde per toekenningdatum van de toegekende rechten op aandelen wordt opgenomen onder personeelskosten, tegen een overeenkomstige toename in het eigen vermogen, over de periode waarin de werknemers onvoorwaardelijk aanspraak kunnen maken op de rechten op aandelen. De kosten van het incentive plan voor de leden van de Raad van Bestuur en het senior management worden gelijkmatig verdeeld over de periode waarin de prestatie gemeten wordt. Op elke balansdatum herziet Heineken de schattingen van het aantal rechten op aandelen dat naar verwachting zal worden uitgeoefend, uitsluitend voor de 75 procent interne prestatiemaatstaven van het incentive plan voor de leden van het senior management. De eventuele effecten van de herziening van de oorspronkelijke schattingen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening tegen een overeenkomstige aanpassing van het eigen vermogen. De reële waarde wordt per toekenningdatum bepaald op basis van het Monte Carlo-model, met inachtneming van de bepalingen en voorwaarden van het incentive plan.
(vi) Korte termijn personeelsbeloningen Verplichtingen uit hoofde van korte termijn personeelsbeloningen worden op niet-verdisconteerde basis gewaardeerd. Deze verplichtingen worden in de winst- en verliesrekening verwerkt zodra de gerelateerde prestaties worden verricht. Voor het in het kader van korte termijn personeelsbeloningen naar verwachting uit te keren bedrag wordt een kortlopende verplichting gevormd, indien de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om dit bedrag uit te keren uit hoofde van verstreken diensttijd van de werknemer en de verplichting betrouwbaar kan worden ingeschat.
(n) Voorzieningen (i) Algemeen Er wordt een voorziening gevormd wanneer Heineken een betrouwbaar in te schatten, in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting nodig zijn om de verplichting af te wikkelen, gebruik makend van een disconteringsvoet vóór belastingen die de marktverwachtingen weerspiegelt inzake de tijdswaarde van geld en de specifieke risico’s die aan de verplichting verbonden zijn. De stijging in de voorziening die te wijten is aan het verstrijken van de tijd wordt opgenomen als onderdeel van de netto financieringslasten.
(ii) Herstructurering Een voorziening voor herstructureringen wordt in de balans opgenomen indien Heineken een gedetailleerd en formeel herstructureringsplan heeft goedgekeurd en deze herstructurering hetzij in gang is gezet, hetzij publiekelijk is aangekondigd. Er worden geen voorzieningen gevormd voor toekomstige operationele verliezen. De voorziening omvat de uitkeringsverplichtingen uit hoofde van vervroegde pensionering en afvloeiingsregelingen.
92
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(iii) Verlieslatende contracten Er wordt een voorziening voor verlieslatende contracten gevormd wanneer de economische voordelen die Heineken naar verwachting uit een contract zal behalen, geringer zijn dan de onvermijdelijke kosten die nodig zijn om de verplichtingen uit hoofde van het contract na te komen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte kosten voor beëindiging van het contract, of tegen de verwachte netto kosten van voortzetting van het contract, indien deze waarde lager is. Alvorens een voorziening wordt opgenomen, verantwoordt Heineken eventuele bijzondere waardeverminderingen op de activa die verband houden met het betreffende contract.
(o) Leningen en overige financieringsverplichtingen Leningen en overige financieringsverplichtingen worden bij eerste opname verantwoord tegen reële waarde na aftrek van transactiekosten. Daarna worden leningen en overige financieringsverplichtingen verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs. Een eventueel verschil tussen de opbrengsten (na aftrek van transactiekosten) en de aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve-rentemethode opgenomen in de winst- en verliesrekening over de looptijd van de financieringsverplichtingen. Leningen en overige financieringsverplichtingen die onderdeel zijn van een reële-waardeafdekking, worden tegen reële waarde opgenomen ten aanzien van het afgedekte risico. Leningen en overige financieringsverplichtingen waarbij de Groep een onvoorwaardelijk recht heeft om de afwikkeling van de verplichting uit te stellen tot minimaal 12 maanden na de balansdatum, worden geclassificeerd als langlopende verplichtingen.
(p) Opbrengsten (i) Verkoop van goederen Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden gewaardeerd tegen de reële waarde van de ontvangen of te ontvangen vergoeding, na aftrek van omzetbelasting, accijnzen, retouren, klantkortingen en overige verkoopgerelateerde kortingen. Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden in de winst- en verliesrekening verantwoord wanneer de omvang van de opbrengsten betrouwbaar kan worden bepaald, de belangrijke risico’s en voordelen verbonden aan eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper, de vergoeding waarschijnlijk inbaar is, de bijbehorende kosten en mogelijke retouren van de goederen betrouwbaar kunnen worden ingeschat en de goederen niet langer worden beheerd.
(ii) Overige opbrengsten Overige opbrengsten bestaan uit de opbrengsten uit royalty’s, huuropbrengsten, dienstverlening op het gebied van cafébeheer en technische dienstverlening aan derden, na aftrek van omzetbelasting. Royalty’s worden op basis van het toerekeningsbeginsel in de winst- en verliesrekening opgenomen in overeenstemming met de economische realiteit van de desbetreffende overeenkomst. Huuropbrengsten en technische dienstverlening worden in de winst- en verliesrekening opgenomen zodra de betreffende diensten zijn verleend.
(q) Overige baten Overige baten zijn baten uit de verkoop van materiële vaste activa, immateriële activa en (belangen in) dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen, na aftrek van omzetbelasting. Deze baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen zodra de eigendom is overgedragen aan de koper.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
93
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (r) Lasten (i) Termijnen van operationele leases Betalingen verricht uit hoofde van operationele leaseovereenkomsten worden gedurende de looptijd van de overeenkomst lineair in de winst- en verliesrekening verantwoord. Ontvangen vergoedingen ter stimulering van het afsluiten van leaseovereenkomsten worden als integraal onderdeel van de totale leasekosten in de winst- en verliesrekening verantwoord gedurende de looptijd van de overeenkomst.
(ii) Termijnen van financiële leases De minimale leasetermijnen uit hoofde van een financiële leaseovereenkomst worden deels opgenomen als financieringslasten en deels als aflossing op de uitstaande verplichting. De financieringslasten worden zodanig toegerekend aan perioden binnen de looptijd van de leaseovereenkomst dat dit voor elke periode resulteert in een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de verplichting. Voorwaardelijke leasebetalingen worden verwerkt door de minimale leasetermijnen over de resterende looptijd van de leaseovereenkomst te herzien wanneer de leaseaanpassing wordt bevestigd.
(s) Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen tegen reële waarde indien er een redelijke mate van zekerheid is dat Heineken zal voldoen aan de voorwaarden die aan de subsidies zijn verbonden en dat de subsidies zullen worden ontvangen. Overheidssubsidies met betrekking tot materiële vaste activa worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de activa. Overheidssubsidies die betrekking hebben op kosten, worden in de balans verantwoord als uitgestelde bate en vervolgens in de winst- en verliesrekening verantwoord in de periode waarin ze kunnen worden toegerekend aan de kosten waarvoor deze subsidies als compensatie dienen.
(t) Rentebaten, rentelasten en overige netto financieringsbaten en -lasten Rentebaten en -lasten worden opgenomen naarmate de rente wordt opgebouwd. De berekening vindt plaats volgens de effectieve-rentemethode, tenzij er twijfel bestaat aan de inbaarheid. Overige netto financieringsbaten zijn dividendinkomsten, winsten uit de vervreemding van investeringen beschikbaar voor verkoop, veranderingen in de reële waarde van investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, alsmede investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden en winsten en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst- en verliesrekening worden verantwoord. Dividendinkomsten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen op de datum dat Heineken het recht verkrijgt de betaling te ontvangen. In het geval van beursgenoteerde effecten is dit de datum waarop de effecten ex-dividend genoteerd worden. Overige netto financieringslasten betreffen de oprenting van voorzieningen, veranderingen in de reële waarde van investeringen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, veranderingen in de reële waarde van investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden, bijzondere waardeverminderingen op investeringen, alsmede winsten of verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst- en verliesrekening worden verantwoord. Winsten en verliezen op valutakoersverschillen worden netto opgenomen onder overige netto financieringslasten.
94
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(u) Winstbelastingen Winstbelastingen bestaan uit acute en latente belastingen. Acute en latente belastingen worden in principe in de winst- en verliesrekening verantwoord. Echter, wanneer de belasting betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen zijn verwerkt, wordt de belasting verantwoord in het eigen vermogen of in het totaalresultaat. Acute belastingen hebben betrekking op de naar verwachting te betalen of te ontvangen winstbelastingen over de belastbare winst of het belastbare verlies van het boekjaar op basis van geldende belastingtarieven of van belastingwetgeving waarvan het wetgevingsproces op de balansdatum materieel is afgesloten, alsmede op eventuele aanpassingen in de verschuldigde winstbelastingen over de winsten uit voorgaande jaren. Latente belastingen worden verantwoord voor tijdelijke verschillen tussen de commerciële boekwaarde en de fiscale boekwaarde van activa en verplichtingen. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden niet verantwoord voor de volgende tijdelijke verschillen: (i) de eerste opname van goodwill, (ii) de eerste opname van activa of verplichtingen in een transactie die geen bedrijfscombinatie is en die geen invloed heeft op winst of verlies in commerciële dan wel fiscale zin, (iii) verschillen uit hoofde van investeringen in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen die het gevolg zijn van valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten, en (iv) verschillen uit hoofde van investeringen in dochterondernemingen en joint ventures voor zover de vennootschap in staat is het tijdstip van de afwikkeling van het tijdelijke verschil te bepalen en deze verschillen waarschijnlijk niet in de nabije toekomst afgewikkeld zullen worden. Latente belastingen worden bepaald op basis van belastingtarieven (en belastingwetten) waarvan het wetgevingsproces op de balansdatum materieel is afgesloten en die worden geacht van kracht te zijn wanneer de betreffende latente belastingvordering wordt gerealiseerd of wanneer de latente belastingverplichting wordt afgewikkeld. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien er een in rechte afdwingbaar recht bestaat op het salderen van kortlopende belastingverplichtingen en -vorderingen en indien deze betrekking hebben op winstbelastingen die door dezelfde belastingautoriteit zijn opgelegd aan dezelfde belastbare entiteit, of op verschillende belastbare entiteiten die ofwel de intentie hebben om kortlopende belastingverplichtingen en -vorderingen netto af te wikkelen, of om de realisering van de belastingvorderingen en de afwikkeling van de verplichtingen te laten samenvallen. Latente belastingvorderingen worden verantwoord voor compensabele fiscale verliezen, fiscaal verrekenbare tegoeden en verrekenbare tijdelijke verschillen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige belastbare winsten beschikbaar komen waartegen deze posten kunnen worden gecompenseerd. Latente belastingvorderingen worden op elke balansdatum geëvalueerd en afgewaardeerd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat de belastingbate kan worden gerealiseerd. Latente belastingvorderingen worden verantwoord met het oog op voorwaartse verrekening van nietgecompenseerde fiscale verliezen en ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden. Wanneer een entiteit in het recente verleden verlies heeft geleden, zal deze entiteit een latente belastingvordering uit niet-gecompenseerde fiscale verliezen of ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden uitsluitend opnemen voor zover de entiteit over voldoende belastbare tijdelijke verschillen beschikt of als er andere overtuigende aanwijzingen zijn dat er voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarvoor de niet-gecompenseerde fiscale verliezen of ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden kunnen worden gebruikt.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
95
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging vervolg (v) Winst per aandeel Heineken presenteert de gewone en verwaterde winst per aandeel voor de gewone aandelen Heineken. De gewone winst per aandeel wordt berekend door de winst of het verlies dat toe te rekenen is aan gewone aandeelhouders van de vennootschap, te delen door het gewogen gemiddelde van het aantal gewone aandelen dat gedurende de verslagperiode uitstaande was. De verwaterde winst per aandeel wordt berekend door de winst of het verlies dat toe te rekenen is aan gewone aandeelhouders en het gewogen gemiddelde van het aantal uitstaande gewone aandelen te corrigeren voor de effecten van alle potentiële gewone aandelen die tot verwatering zullen leiden, zoals rechten op aandelen die aan werknemers zijn toegewezen.
(w) Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Mutaties in balansposten die niet hebben geleid tot kasstromen, zoals omrekeningsverschillen, veranderingen in reële waarde, op aandelen gebaseerde betalingen die in het eigen vermogen worden verwerkt en overige posten zonder feitelijke in- of uitgaande kasstromen, zijn geëlimineerd ten behoeve van het opstellen van dit overzicht. Activa en verplichtingen die als onderdeel van een bedrijfscombinatie zijn verkregen, worden opgenomen onder investeringsactiviteiten (na aftrek van verkregen geldmiddelen). De dividenden uitgekeerd aan gewone aandeelhouders worden opgenomen onder financieringsactiviteiten. Ontvangen dividenden worden geclassificeerd als bedrijfsactiviteiten. Ook betaalde rente wordt opgenomen onder bedrijfsactiviteiten.
(x) Operationele segmenten Operationele segmenten worden gepresenteerd op een wijze die consistent is met de interne verslaglegging aan de Raad van Bestuur, die wordt beschouwd als het hoogste orgaan van de Groep dat belangrijke operationele beslissingen neemt. Een operationeel segment is een onderdeel van Heineken dat bedrijfsactiviteiten uitoefent waaruit opbrengsten kunnen worden verdiend en waarbij kosten kunnen worden gemaakt, met inbegrip van opbrengsten en kosten die verband houden met transacties met andere onderdelen van Heineken. De bedrijfsresultaten van alle operationele segmenten, waarvoor specifieke financiële informatie beschikbaar is, worden regelmatig beoordeeld door de Raad van Bestuur teneinde beslissingen te nemen over de aan het segment toe te kennen middelen en om de financiële prestaties van het segment te evalueren. Overdrachten of transacties tussen segmenten worden aangegaan onder de normale zakelijke voorwaarden die ook beschikbaar zouden zijn voor niet-gerelateerde externe partijen. De gesegmenteerde resultaten, activa en verplichtingen die aan de Raad van Bestuur worden gerapporteerd, omvatten posten die rechtstreeks aan het segment zijn toe te rekenen, alsmede posten die redelijkerwijs aan het segment toegerekend kunnen worden. Niet-toegerekende resultaten betreffen netto financieringslasten en winstbelastingen. Niet-toegerekende activa zijn overige kortlopende investeringen en direct opvraagbare tegoeden. Gesegmenteerde kapitaalinvesteringen hebben betrekking op de totale kosten die gedurende de verslagperiode zijn gemaakt voor het verwerven van materiële vaste activa en immateriële activa anders dan goodwill.
(y) Emissierechten Emissierechten hebben betrekking op de uitstoot van CO2 in samenhang met de productie van energie. Deze rechten zijn vrij verhandelbaar. Aangekochte emissierechten en verplichtingen uit hoofde van de productie van CO2 worden gewaardeerd tegen kostprijs, met inbegrip van rechtstreeks toerekenbare kosten. Kosteloos ontvangen emissierechten worden eveneens gewaardeerd tegen kostprijs (nihil).
96
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(z) Recent gepubliceerde IFRS (i) Standaarden van kracht in 2009 en toegepast op deze geconsolideerde jaarrekening • IAS 23 Financieringskosten (herziene versie) (geldig met ingang van 1 januari 2009). Deze herziening verplicht een entiteit om financieringskosten die direct toe te rekenen zijn aan de verwerving, bouw of productie van een kwalificerend actief (een actief dat pas na een aanzienlijke tijdsperiode klaar is voor gebruik of verkoop), te activeren als deel van de kostprijs van het actief. De mogelijkheid om deze financieringskosten onmiddellijk als last op te nemen, is komen te vervallen. De herziening van IAS 23 houdt voor Heineken een stelselwijziging in (zie toelichting 3b). • IAS 1 Presentatie van de jaarrekening (herziene versie) (geldig met ingang van 1 januari 2009). In de herziene versie wordt het mutatieoverzicht van het eigen vermogen geïntroduceerd als één van de primaire financiële basisoverzichten en worden de begrippen ‘totaalresultaat’ en ‘resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen’ geïntroduceerd. Het resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen verwijst naar de vermogensmutaties tijdens een periode met uitzondering van mutaties die voortvloeien uit transacties met eigenaars. De herziene versie van IAS 1 leidt tot een verandering in de presentatie van de geconsolideerde jaarrekening (zie toelichting 3b). Heineken presenteert het totaalresultaat in een winst- en verliesrekening plus een afzonderlijk overzicht van het resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen. • IFRS 7 Financiële instrumenten: informatieverschaffing (herziene versie) (geldig met ingang van 1 januari 2009). De herziene versie schrijft uitgebreide informatieverschaffing voor over de waardering tegen reële waarde en het liquiditeitsrisico. Met name wordt voorgeschreven dat informatie over de waardering tegen reële waarde wordt verstrekt aan de hand van niveaus in een reële-waardehiërarchie. Deze stelselwijziging heeft alleen een uitbreiding van de informatieverschaffing tot gevolg (zie toelichting 3b). • IFRS 8 Operationele segmenten (geldig met ingang van 1 januari 2009). IFRS 8 vervangt IAS 14 en brengt de gesegmenteerde informatie in lijn met de voorschriften in de Amerikaanse standaard SFAS 131, ‘Disclosures about segments of an enterprise and related information’. De nieuwe standaard vereist een ‘management benadering’, waarbij gesegmenteerde informatie wordt verstrekt op dezelfde basis die ook voor de interne verslaglegging wordt gehanteerd. Gezien de huidige wijze van interne verslaglegging heeft deze standaard geen gevolgen voor de te rapporteren segmenten en is er geen sprake van een stelselwijziging. • Overige standaarden: overige standaarden en interpretaties geldend met ingang van 1 januari 2009 hebben geen materiële gevolgen voor Heineken.
(ii) Nog niet toegepaste relevante nieuwe standaarden en interpretaties De volgende nieuwe standaarden en interpretaties op bestaande standaarden die relevant zijn voor Heineken, zijn nog niet van kracht voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 en zijn niet toegepast bij het opstellen van deze geconsolideerde jaarrekening: • IFRS 3R Bedrijfscombinaties herziene versie (geldig met ingang van 1 juli 2009). In deze standaard wordt nog steeds de overnamemethode toegepast op bedrijfscombinaties, maar er zijn enkele belangrijke wijzigingen. Zo moeten bijvoorbeeld alle betalingen voor de verwerving van een entiteit worden verantwoord tegen de reële waarde op de acquisitiedatum, waarbij voorwaardelijke betalingen die als schulden zijn geclassificeerd, vervolgens opnieuw worden gewaardeerd via de winst- en verliesrekening. Per acquisitie bestaat de keuzevrijheid om het minderheidsbelang in de overgenomen partij ofwel te waarderen tegen reële waarde, ofwel op het proportionele deel van het minderheidsbelang in de netto activa van de overgenomen partij. Alle kosten uit hoofde van de acquisitie moeten ten laste van de winst- en verliesrekening worden gebracht. Op basis van de herziene versie van IAS 12 worden fiscale verliezen uit eerdere acquisities die zijn opgenomen na de implementatie van IFRS 3R, verantwoord in de winst- en verliesrekening en niet als een aanpassing van de goodwill. Heineken zal IFRS 3R met ingang van 1 januari 2010 prospectief toepassen op alle bedrijfscombinaties. • IAS 27 Geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening aangepast (geldig met ingang van 1 juli 2009). Deze standaard schrijft voor dat wijzigingen in de deelneming van de Groep in een dochteronderneming waarbij de zeggenschap behouden blijft, worden verantwoord als een vermogenstransactie. Wanneer de Groep de zeggenschap over een dochteronderneming verliest, wordt een eventueel resterend minderheidsbelang in de voormalige dochteronderneming gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij de winst of het verlies wordt verantwoord in de winst- en verliesrekening. Heineken zal deze standaard met ingang van 1 januari 2010 toepassen. • IFRS 9 Financiele instrumenten is een onderdeel van het lopende IASB project om IAS 39 ‘Financiële instrumenten: opname en waardering’ te vervangen. IFRS 9 behoudt maar vereenvoudigd tegelijkertijd het gemengde waarderingsmodel. Zij definieert een tweetal waarderingscategorieën voor financiële activa, te weten geamortiseerde kostprijs en reële waarde. De indeling is afhankelijk van het business model van de onderneming en de eigenschappen van de kasstroom die het financiële actief genereert. De standaard is van toepassing op perioden die aanvangen op of na 1 januari 2013 maar is nog niet door de EU bekrachtigd. Heineken onderzoekt de gevolgen van toepassing van deze standaard. Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
97
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
4. Bepaling van de reële waarde (i) Algemeen Een aantal grondslagen en toelichtingen van Heineken vereist het bepalen van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële activa en verplichtingen. Ten behoeve van waardering en/of toelichting is de reële waarde bepaald volgens de onderstaande methoden. Waar van toepassing bevatten de specifieke toelichtingen bij de betreffende activa of verplichtingen nadere informatie over de veronderstellingen die gehanteerd zijn bij het bepalen van reële waarden of het toetsen op bijzondere waardevermindering.
(ii) Materiële vaste activa De reële waarde van materiële vaste activa die wordt opgenomen als gevolg van een bedrijfscombinatie, is gebaseerd op de beschikbare marktprijzen voor soortgelijke activa wanneer deze beschikbaar zijn en op de vervangingswaarde wanneer van toepassing.
(iii) Immateriële activa De reële waarde van merken die zijn verkregen als gevolg van een bedrijfscombinatie is gebaseerd op de ‘royalty relief’-methode. De reële waarde van klantrelaties die zijn verkregen als gevolg van een bedrijfscombinatie, wordt bepaald aan de hand van de ‘multi-period excess earnings’-methode, waarbij het betreffende actief wordt gewaardeerd na aftrek van een reëel rendement op alle overige activa die een rol spelen bij het genereren van de gerelateerde kasstromen. De reële waarde van overige immateriële activa is gebaseerd op de verdisconteerde kasstromen die naar verwachting zullen voortkomen uit het gebruik en de eventuele verkoop van de activa.
(iv) Voorraden De reële waarde van voorraden verkregen als gevolg van een bedrijfscombinatie wordt bepaald op basis van de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering minus de geschatte kosten voor voltooiing en verkoop, alsmede een redelijke winstmarge gelet op de inspanningen die benodigd zijn om de voorraden te voltooien en te verkopen.
(v) Investeringen in effecten De reële waarde van financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, investeringen aangehouden tot einde looptijd en financiële activa beschikbaar voor verkoop wordt bepaald op basis van de genoteerde slotbiedkoers op de verslagdatum. De reële waarde van investeringen aangehouden tot einde looptijd wordt uitsluitend bepaald omwille van de informatieverschaffing. Indien er geen genoteerde koers beschikbaar is voor de betreffende datum of indien er wel een genoteerde koers voor deze datum beschikbaar is maar deze koers niet is gebruikt voor de waardering, worden de investeringen indirect gewaardeerd op basis van de verdisconteerde kasstroom.
(vi) Handels- en overige vorderingen De reële waarde van handels- en overige vorderingen wordt geschat op de contante waarde van toekomstige kasstromen, verdisconteerd op basis van de marktrente op de verslagdatum. Deze reële waarde wordt bepaald omwille van de informatieverschaffing.
(vii) Afgeleide financiële instrumenten De reële waarde van valutatermijncontracten is gebaseerd op de genoteerde marktprijs, indien beschikbaar. Als er geen genoteerde marktprijs beschikbaar is, wordt de reële waarde veelal geschat door het verschil tussen de contractuele termijnkoers en de actuele termijnkoers voor de resterende looptijd van het contract te verdisconteren op basis van een risicovrije rentevoet (gebaseerd op de interbancaire rente). De reële waarde van renteswaps wordt geschat door verdiscontering van het verschil tussen kasstromen die voortvloeien uit de contractuele rentevoeten van beide zijden van de transactie, rekening houdend met de huidige rentevoet en de actuele kredietwaardigheid van de bij de renteswap betrokken partijen. In de reële waarde komt het kredietrisico van het instrument tot uitdrukking en is, waar van toepassing, een aanpassing opgenomen om rekening te houden met het kredietrisico van de entiteit van de Groep en haar tegenpartij.
98
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
(viii) Niet-afgeleide financiële instrumenten De reële waarde, die wordt bepaald ten behoeve van de informatieverschaffing of bij toepassing van ‘hedge accounting’ tegen reële waarde, wordt berekend op basis van de contante waarde van toekomstige kasstromen van aflossing en rente, verdisconteerd op basis van de marktrente op de verslagdatum. De marktrente voor financiële leases wordt bepaald door te refereren aan soortgelijke lease-overeenkomsten.
5. Operationele segmenten Heineken onderscheidt de volgende zes te rapporteren segmenten: • • • • • •
West-Europa Centraal- en Oost-Europa Noord- en Zuid-Amerika Afrika en het Midden-Oosten Azië-Pacific Hoofdkantoor/eliminaties
Deze zes te rapporteren segmenten zijn de bedrijfsregio’s van de Groep. Deze bedrijfsregio’s staan elk afzonderlijk onder leiding van een regio president. De regio president is direct verantwoordelijk voor de activa, verplichtingen en resultaten van het segment en onderhoudt regelmatig contact met de Raad van Bestuur (het hoogste orgaan dat belangrijke operationele beslissingen neemt) teneinde bedrijfsactiviteiten, regionale vooruitzichten en regionale resultaten te bespreken. Voor elk van de zes te rapporteren segmenten worden maandelijks interne managementrapporten beoordeeld door de Raad van Bestuur. Informatie over de resultaten van de te rapporteren segmenten is opgenomen in de tabel op de volgende pagina. De prestaties worden gewaardeerd op basis van EBIT (beia), zoals vermeld in de interne managementrapporten die door de Raad van Bestuur worden beoordeeld. EBIT (beia) is gedefinieerd als winst voor rente, winstbelastingen en overige netto financieringslasten, vóór bijzondere posten en afschrijving op merken en klantenrelaties. Bijzondere posten zijn gedefinieerd als baten en lasten van een zodanige omvang of aard dat informatieverschaffing naar oordeel van het management relevant is om inzicht te verschaffen in de resultaten van Heineken in de verslagperiode. EBIT en EBIT (beia) zijn geen financiële kengetallen die overeenkomstig IFRS-grondslagen worden berekend. EBIT (beia) wordt voor de prestatiewaardering gebruikt aangezien het management van oordeel is dat dit kengetal het meest geschikt is om de resultaten van deze regio’s te beoordelen. Heineken beschikt over meerdere distributiemodellen om goederen aan afnemers te leveren. Er is geen afhankelijkheid van grote afnemers. In sommige landen vindt de levering aan de consument plaats via eigen groothandels of cafés, in andere landen rechtstreeks en in een aantal landen via externe partijen. De distributiemodellen zijn derhalve landspecifiek en op geconsolideerd niveau van uiteenlopende aard. De verschillende distributiemodellen worden bovendien niet centraal aangestuurd of bewaakt. Dientengevolge worden door de Raad van Bestuur geen middelen toegekend of prestaties beoordeeld op basis van informatie per bedrijfstype, zodat Heineken geen gesegmenteerde informatie per bedrijfstype verschaft. De interne verrekenprijzen tussen de segmenten worden marktconform vastgesteld. Aangezien het toezicht op de netto financieringslasten en de winstbelastingen buiten verantwoordelijkheid van de regio presidenten wordt uitgeoefend op geconsolideerd niveau (en niet per individuele regio), verschaft Heineken geen gesegmenteerde informatie over de netto financieringslasten en de winstbelastingen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
99
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
5. Operationele segmenten vervolg Informatie over te rapporteren segmenten Centraal- en Oost-Europa
West-Europa In miljoenen EUR
Toelichting
Opbrengsten Opbrengsten van derden1 Opbrengsten interregionaal Totale opbrengsten Overige baten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Netto financieringslasten Aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waardeverminderingen hiervan Winstbelastingen Winst Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de vennootschap (nettowinst) Minderheidsbelangen
Aansluiting EBIT EBIT eia EBIT (beia) Biervolumes2 Geconsolideerd volume Volume joint ventures Licenties Groepsvolume Activa van het segment Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Totaal activa van het segment Niet toegerekende activa Totaal activa Verplichtingen van het segment Niet-toegekende verplichtingen Totaal eigen vermogen Totaal eigen vermogen en verplichtingen Aankoop van materiële vaste activa Goodwill bij acquisitie Aankoop van immateriële activa Afschrijvingen materiële vaste activa Netto bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa Amortisatie immateriële activa Bijzondere waardevermindering immateriële activa
27
2009
2008
2009
2008
7.775 657 8.432
6.979 682 7.661
3.183 17 3.200
3.671 16 3.687
28
16
11
5
504
505
329
98
(2)
4
18
13
502 290 792
509 266 775
347 42 389
111 289 400
47.151 – 243 47.394
44.245 – 345 44.590
46.165 8.909 – 55.074
50.527 10.775 – 61.302
11.047 26 11.073
11.143* 29 11.172
4.826 143 4.969
5.066 123 5.189
3.355
3.635
1.153
1.128
291 16 31 401 108 89 21
447 3.395* 10 365 79 70 –
216 – 20 244 51 21 4
335 232 18 259 (1) 20 275
Inclusief overige opbrengsten van EUR 432 miljoen in 2009 en EUR 360 miljoen in 2008. Zie de verklarende woordenlijst voor definities. In de volumes zijn de volumes van India niet meegenomen. * Vergelijkende cijfers zijn aangepast naar aanleiding van de definitieve vaststelling van de verantwoording van de acquisitiesom voor S&N (zie toelichting 6). 1 2
100
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Noord- en Zuid-Amerika
Afrika en het Midden-Oosten
Azië-Pacific
Hoofdkantoor/ eliminaties
2009
2008
2009
2008
2009
2008
2009
2008
1.540 1 1.541
1.566 – 1.566
1.807 10 1.817
1.764 10 1.774
301 4 305
279 – 279
95 (689) (594)
–
1
2
10
–
–
204
163
470
442
72
46
69
43
15
20
31
(182)
Geconsolideerd 2009
2008
60 (708) (648)
14.701 – 14.701
14.319 – 14.319
–
–
41
32
51
(72)
1.630
1.182
(329)
(485)
127 (286) 1.142
(102) (248) 347
1.018 124 1.142
209 138 347
1.757 338 2.095
1.080 852 1.932
(4)
–
273 – 273
206 4 210
485 – 485
462 1 463
103 – 103
(136) 201 65
47 6 53
(72) 91 19
9.430 8.988 339 18.757
10.329 8.803 255 19.387
19.820 2.228 1.413 23.461
18.076 2.186 1.316 21.578
2.681 10.897 805 14.383
2.644 11.039 949 14.632
– – – –
834 565 1.399
1.058 450 1.508
1.673 226 1.899
1.716 164 1.880
185 472 657
171 379 550
(414) (5) (419)
(241) – (241)
18.151 1.427 19.578 602 20.180
18.913* 1.145 20.058 529* 20.587
123
107
466
640
107
70
571
203
5.775 8.758 5.647 20.180
5.783 10.052* 4.752 20.587
13 5 1 15 – 12 –
19 303 108 17 – 13 –
139 13 1 84 2 2 –
251 149 4 79 2 1 –
10 – – 10 – – –
10 – – 7 – – –
9 – 46 14 2 3 –
40 – 18 14 4 2 –
678 34 99 768 163 127 25
1.102 4.079* 158 741 84 106 275
– 125.247 125.821 – 31.022 32.803 – 2.800 2.865 – 159.069 161.489
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
101
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
6. Acquisities en desinvesteringen van dochterondernemingen en minderheidsbelangen Acquisities en desinvesteringen 2009 In 2009 hebben vier kleinere acquisities plaatsgevonden in het Verenigd Koninkrijk, Nigeria en Egypte. Het totaalbedrag aan goodwill uit hoofde van de acquisities is EUR 34 miljoen. Deze acquisities worden afzonderlijk beschouwd als immaterieel vanuit een oogpunt van IFRS-vereisten inzake informatieverschaffing. De desinvesteringen hebben betrekking op een paar kleine desinvesteringen in West-Europa. Het totaal van de acquisities en desinvesteringen had op de acquisitiedatum het volgende effect op de activa en verplichtingen van Heineken:
In miljoenen EUR
Materiële vaste activa Immateriële activa Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Voorraden Handels- en overige vorderingen Vooruitbetalingen en overlopende activa Geldmiddelen en kasequivalenten Minderheidsbelangen Leningen en overige financieringsverplichtingen Personeelsbeloningen Latente belastingverplichtingen Voorzieningen Rekening-courantkredieten banken Kortlopende verplichtingen Netto identificeerbare activa en verplichtingen Goodwill uit hoofde van acquisities Betaalde vergoedingen, voldaan in geldmiddelen Netto opgenomen rekening-courantkrediet banken/netto afgeloste rekeningcourantkredieten banken Netto uitgaande/(ingaande) kasstroom
Toelichting
Boekwaarde vóór acquisitie
Reële waarde aanpassingen
Totaal acquisities
14 15
123 36
9 –
132 36
(27) –
1 1 1 1 1 3 (91) – – – (1) (19) 56
– – – – – – – (1) (6) (1) – (7) (6)
1 1 1 1 1 3 (91) (1) (6) (1) (1) (26) 50 34 84
(2) – 8 – (1) – – 1 – – – 3 (18) – (18)
– 84
1 (17)
18 30
15
Totaal desinvesteringen
De reële waarde van de verworven activa en verplichtingen uit deze acquisities is vastgesteld op voorlopige basis en zal in 2010 definitief worden vastgesteld. De overgenomen entiteit in het Verenigd Koninkrijk is volledig geïntegreerd in de regio West-Europa. Goodwill uit deze acquisitie is aan de regio West-Europa toegerekend teneinde de toetsing op bijzondere waardevermindering te kunnen uitvoeren in lijn met de operationele verantwoordelijkheid. De goodwill uit de recente acquisities in Egypte en Nigeria is toegerekend aan de afzonderlijke landen. Hoewel er synergievoordelen op regionaal niveau worden behaald, wordt de goodwill op nationaal niveau toegerekend en getoetst op bijzondere waardevermindering omdat deze entiteit minder in de regio is geïntegreerd. De gezamenlijke bijdrage van de overige acquisities aan de opbrengsten en de bijdrage aan het resultaat uit bedrijfsactiviteiten in 2009 was niet materieel. Als deze acquisities op 1 januari 2009 zouden hebben plaatsgevonden, dan zouden naar schatting van het management de opbrengsten en het resultaat uit bedrijfsactiviteiten niet wezenlijk anders zijn geweest.
102
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Voorlopige verantwoording van acquisitie Scottish & Newcastle in 2008 In de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar eindigend op 31 december 2008 zijn de reële waarden van de activa en verplichtingen van de acquisitie van Scottish & Newcastle (‘S&N’) op voorlopige basis vastgesteld. De definitieve aankoopprijs en de toegerekende reële waarde van de verkregen activa en passiva voor S&N zijn inmiddels vastgesteld (met uitzondering van de definitieve schuldvereffening met consortiumpartner Carlsberg, zie toelichting 34 Voorwaardelijke verplichtingen), waarbij enkele aanpassingen hebben plaatsgevonden in de voorlopige cijfers. De belangrijkste aanpassingen hebben betrekking op een verhoging van de latente belastingvorderingen met EUR 103 miljoen en een verhoging van de latente belastingverplichtingen met EUR 24 miljoen en een dienovereenkomstige afname van de goodwill met EUR 79 miljoen vanwege het feit dat S&N zekerheid heeft verkregen dat een deel van de verliezen van vóór de acquisitiedatum beschikbaar zal zijn voor toekomstig gebruik en kan worden gesaldeerd met latente belastingverplichtingen die al in de openingsbalans zijn opgenomen. De vergelijkende cijfers in het overzicht van de financiële positie en de respectievelijke toelichtingen 15 en 18 zijn aangepast in overeenstemming met IFRS3.
Voorlopige verantwoording van overige acquisities in 2008 Voor de overige acquisities in 2008 (Rechitsapivo, Drinks Union, Central Europe Beverages, United Serbian Breweries, Bere Mures, Sierra Leone, Tango en SNBG) zijn de reële waarden van de activa en verplichtingen en de aankoopprijs inmiddels definitief vastgesteld zonder materiële wijzigingen.
7.
Activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop
Op 7 december 2009 heeft Heineken overeenkomsten ondertekend waarmee het volledige belang van Heineken in Grande Brasserie de Nouvelle Calédonie S.A. (GBNC) en een meerderheidsbelang in P.T. Multi Bintang Indonesia Tbk (MBI) worden verkocht aan Asia Pacific Breweries Ltd (APB) in het kader van de strategische herschikking van de belangen in de regio Azië-Pacific. Tevens wordt het Bintang merk overgedragen aan APB. De transactie is afgerond op 10 februari 2010. Deze dochterondernemingen zijn niet langer geconsolideerd en worden vanaf 31 december 2009 geclassificeerd als een groep activa die wordt afgestoten, aangehouden voor verkoop. Overige activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop betreffen bedrijfsgebouwen en terreinen. Heineken heeft zich in 2008 aan verkoopplannen gecommitteerd en de verkoopinspanningen hebben reeds een aanvang genomen. Gedurende 2009 is de verkoop gerealiseerd van een deel van de activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop. De verkoop van de overige activa zal naar verwachting in 2010 worden afgerond.
Activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop In miljoenen EUR
2009
2008
Vlottende activa Vaste activa
39 70 109
56 – 56
In miljoenen EUR
2009
2008
57 8 65
– – –
Kortlopende verplichtingen Langlopende verplichtingen
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
103
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
8. Overige baten In miljoenen EUR
Netto resultaat op de verkoop van materiële vaste activa Nettowinst op de verkoop van dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen
2009
2008
39
32
2 41
– 32
9. Grondstoffen, materialen en diensten In miljoenen EUR
Grondstoffen Verpakkingen Handelsvoorraden Mutatie in voorraden Marketing- en verkoopkosten Transportkosten Energie en water Reparatie en onderhoud Verlies op desinvesteringen van dochterondernemingen Overige kosten
2009
2008
1.140 1.739 2.253 (5) 1.664 934 319 299 – 1.307 9.650
1.230 1.782 2.158 (154) 1.671 988 349 295 16 1.213 9.548
De overige kosten omvatten EUR 184 miljoen voor huur, EUR 158 miljoen voor consultancy kosten, EUR 145 miljoen voor telecommunicatie en kantoorautomatisering en EUR 820 miljoen overige vaste kosten.
104
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
10. Personeelslasten In miljoenen EUR
Lonen en salarissen Verplichte premies sociale verzekeringen Bijdragen aan toegezegde-bijdrageregelingen Lasten uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen Lasten uit hoofde van overige langlopende personeelsbeloningen Op aandelen gebaseerde beloningsregelingen die in eigen vermogen worden verwerkt Overige personeelslasten
Toelichting
2009
2008
28
1.554 287 17 107
1.519 279 10 78
7
3
10 397 2.379
11 515 2.415
29
De overige personeelskosten zijn met name gedaald door lagere reorganisatiekosten. De gemiddelde personeelsbezetting in het boekjaar was: In miljoenen EUR
2009
2008*
3.938 17.557 20.253 1.698 10.882 973 55.301
4.176 18.598 22.186 1.778 10.719 996 58.453
Toelichting
2009
2008
14 15
931 152 1.083
825 381 1.206
Nederland Overig West-Europa Centraal- en Oost-Europa Noord- en Zuid-Amerika Afrika en het Midden-Oosten Azië-Pacific Heineken N.V. en dochterondernemingen * De vergelijkende cijfers zijn aangepast in verband met een definitie wijziging.
11. Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen In miljoenen EUR
Materiële vaste activa Immateriële activa
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
105
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
12. Netto financieringslasten Verantwoord in de winst- en verliesrekening In miljoenen EUR
2009
2008
8 1 81 90
7 1 83 91
(633)
(469)
Dividendopbrengsten op investeringen beschikbaar voor verkoop Dividendopbrengsten op investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden
1 10
9
Netto winst/(verlies) op vervreemding van investeringen beschikbaar voor verkoop Netto verlies op verkoop van investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden Netto reële-waardemutaties van derivaten, leningen en overige financieringsverplichtingen Netto wisselkoersverliezen Bijzondere waardeverminderingen op investeringen aangehouden tot einde looptijd Oprenting van voorzieningen Overige netto financieringsbaten/(lasten) Overige netto financieringsbaten/(lasten)
12
(1)
–
(1)
(7) (47)
(55) (45)
– (3) 248 214
(1) (11) (2) (107)
Netto financieringslasten
(329)
(485)
Rentebaten uit leningen en investeringen aangehouden tot einde looptijd zonder bijzondere waardevermindering Rentebaten uit investeringen beschikbaar voor verkoop Rentebaten uit geldmiddelen en kasequivalenten Rentebaten Rentelasten
Verantwoord in het totaalresultaat In miljoenen EUR
2009
2008
Valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten Effectief deel van de reële-waardemutaties in kasstroomafdekkingen Effectief deel van kasstroomafdekkingen overgeheveld naar winst- en verliesrekening Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop overgeheveld naar winst- en verliesrekening Aandeel in de niet-gerealiseerde resultaten van geassocieerde deelnemingen en joint ventures
112 (90)
(645) (105)
88 26
(59) (12)
(12)
1
22 146
(3) (823)
12 (2) 136 146
(11) (167) (645) (823)
Opgenomen in: Reële-waardereserve Afdekkingsreserve Reserve koersverschillen
Onder overige netto financieringslasten is een totale (netto) boekwinst van EUR 248 miljoen op de aankoop van schulden van Globe (S&N Pub Enterprises) opgenomen. Zie toelichting 25 voor een volledig overzicht van de effecten van de terugkoop van schulden van Globe. De toename van het effect op de niet-gerealiseerde resultaten van valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten wordt voornamelijk veroorzaakt door het effect van in totaal EUR 145 miljoen dat de koersdaling van het Britse pond heeft gehad op de netto activa en de goodwill die in Britse ponden worden gewaardeerd. Het resterende deel van het effect hangt samen met de waardedaling van de Russische roebel, de Wit-Russische roebel, de Nigeriaanse naira en de Amerikaanse dollar, ten dele gecompenseerd door de waardestijging van de Chileense peso.
106
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
13. Winstbelastingen Verantwoord in de winst- en verliesrekening In miljoenen EUR
Verschuldigde winstbelastingen Lopend jaar Te weinig/(te veel) voorzien in voorgaande jaren Latente belastingen Ontstaan en vervallen van tijdelijke verschillen Voorheen niet-opgenomen verrekenbare tijdelijke verschillen Wijzigingen in belastingtarief (Bate)/last uit hoofde van opgenomen fiscale verliezen Te weinig/(te veel) voorzien in voorgaande jaren Totaal winstbelastingen in de winst- en verliesrekening
2009
2008
360 8 368
352 (25) 327
(84) – – 10 (8) (82) 286
1 (1) (2) (78) 1 (79) 248
Aansluiting met het effectieve belastingtarief In miljoenen EUR
Winst voor winstbelastingen Aandeel in de nettowinst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waardeverminderingen daarop Winst voor winstbelastingen exclusief aandeel in het netto resultaat van geassocieerde deelnemingen en joint ventures (inclusief bijzondere waardeverminderingen daarop) %
Belasting volgens binnenlands belastingtarief van de vennootschap Effect buitenlandse belastingtarieven Effect niet-aftrekbare kosten Effect fiscale faciliteiten en vrijgestelde winst Voorheen niet-opgenomen verrekenbare tijdelijke verschillen Gebruik of opname van voorheen niet-opgenomen fiscale verliezen Verliezen in het boekjaar waarvoor geen latente belastingvordering is opgenomen Effect van wijzigingen in belastingtarief Bronbelastingen Te weinig/(te veel) voorzien in voorgaande jaren Overig
2009
2008
1.428
595
(127)
102
1.301
697
2009
%
2008
25,5 1,6 2,8 (8,2) (0,1) (0,5)
332 21 36 (107) (1) (7)
25,5 2,3 16,9 (9,2) (0,1) (0,3)
178 16 118 (64) (1) (2)
0,9 – 1,2 – (1,2) 22,0
12 – 16 – (16) 286
3,3 (0,3) 1,9 (3,4) (1,0) 35,6
23 (2) 13 (24) (7) 248
De effectieve belastingdruk in 2009 is aanzienlijk verminderd. De belastingdruk is gedaald van 35,6 procent naar 22 procent. In 2008 zijn de fiscale gevolgen van de bijzondere waardevermindering van de goodwill in Rusland ten bedrage van EUR 275 miljoen opgenomen in de niet-aftrekbare kosten, terwijl in 2009 de boekwinst op de aankoop van de Globe schuld (zie toelichting 12 en 25) is vrijgesteld van belasting.
Winstbelasting verantwoord in het totaalresultaat In miljoenen EUR
Toelichting
Reële waardemutaties Mutaties in de afdekkingsreserve 18
2009
2 (4) (2)
2008
4 57 61
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
107
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
14. Materiële vaste activa In miljoenen EUR
Bedrijfsgebouwen en Toelichting terreinen
Kostprijs Stand per 1 januari 2008 Wijzigingen in de consolidatie Aankopen Overboeking voltooide projecten in uitvoering Overboeking van/naar activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2008 Stand per 1 januari 2009 Wijzigingen in de consolidatie Aankopen Overboeking voltooide projecten in uitvoering Overboeking van/naar activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2009 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Stand per 1 januari 2008 Wijzigingen in de consolidatie Afschrijvingslasten over het boekjaar Bijzondere waardeverminderingen Terugname van bijzondere waardeverminderingen Overboeking van/naar activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2008 Stand per 1 januari 2009 Wijzigingen in de consolidatie Afschrijvingslasten over het boekjaar Bijzondere waardeverminderingen Terugname van bijzondere waardeverminderingen Overboeking naar/van activa geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2009 Boekwaarde Per 1 januari 2008 Per 31 december 2008 Per 1 januari 2009 Per 31 december 2009
6
11 11 11
6 11 11 11
Machines Andere vaste Projecten en bedrijfsin installaties middelen uitvoering
Totaal
2.498 887 117 74
4.615 333 218 250
2.994 326 357 101
432 86 410 (425)
10.539 1.632 1.102 –
– (61) (134) 3.381
13 (117) (143) 5.169
– (219) (100) 3.459
(11) – (35) 457
2 (397) (412) 12.466
3.381 15 45 89
5.169 91 110 199
3.459 (9) 232 78
457 3 291 (366)
12.466 100 678 –
19 (94) 5 3.460
(39) (122) (71) 5.337
(39) (204) 1 3.518
(3) (68) 1 315
(62) (488) (64) 12.630
(1.221) 28 (81) (55) 2
(2.619) 49 (277) (31) 3
(2.026) 11 (383) (4) 1
– – – – –
(5.866) 88 (741) (90) 6
(2) 34 13 (1.282)
(2) 101 56 (2.720)
– 199 52 (2.150)
– – – –
(4) 334 121 (6.152)
(1.282) 2 (117) (81) 1
(2.720) – (286) (95) 16
(2.150) 3 (365) (5) 1
– – – – –
(6.152) 5 (768) (181) 18
8 62 2 (1.405)
22 169 19 (2.875)
19 166 (2) (2.333)
– – – –
49 397 19 (6.613)
1.277 2.099 2.099 2.055
1.996 2.449 2.449 2.462
968 1.309 1.309 1.185
432 457 457 315
4.673 6.314 6.314 6.017
Bijzondere waardeverminderingen In 2009 zijn bijzondere waardeverminderingen van in totaal EUR 181 miljoen (2008: EUR 90 miljoen) ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Dit betreft onder meer bijzondere waardeverminderingen van cafés in het Verenigd Koninkrijk ten bedrage van EUR 67 miljoen. Deze waardeverminderingen werden veroorzaakt door aanhoudende negatieve ontwikkelingen op de cafémarkt. De hoogte van deze bijzondere waardevermin-
108
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
deringen is berekend aan de hand van marktconversietabellen. De overige bijzondere waardeverminderingen houden hoofdzakelijk verband met herstructureringen in Frankrijk, Finland, Ierland, Rusland en Roemenië.
Zekerheidstellingen aan de overheid Heineken heeft in een aantal landen materiële vaste activa aan de overheid verpand als zekerheid voor te betalen belastingen. Deze belastingen betreffen met name accijnzen voor bier, frisdranken en gedistilleerd alsmede invoerrechten. Het totaal van de gestelde zekerheden bedraagt EUR 27 miljoen (2008: EUR 70 miljoen).
Materiële vaste activa in uitvoering Bij materiële vaste activa in aanbouw gaat het voornamelijk om uitbreiding van de brouwerijcapaciteit in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Rusland en Polen. In 2009 zijn geen financieringskosten geactiveerd (zie de stelselwijziging zoals beschreven in toelichting 3b).
15. Immateriële activa
In miljoenen EUR
Toelichting
Kostprijs Stand per 1 januari 2008 Wijzigingen in de consolidatie Aankopen/intern ontwikkeld Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2008 Stand per 1 januari 2009 Wijzigingen in de consolidatie Aankopen/intern ontwikkeld Desinvesteringen Overboekingen naar activa aangehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2009
6
Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen Stand per 1 januari 2008 Amortisatie over het boekjaar 11 Bijzondere waardeverminderingen 11 Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2008 Stand per 1 januari 2009 Amortisatie over het boekjaar Bijzondere waardeverminderingen Overboekingen naar activa aangehouden voor verkoop Desinvesteringen Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december 2009 Boekwaarde Per 1 januari 2008 Per 31 december 2008 Per 1 januari 2009 Per 31 december 2009
11 11
Klantgerelateerde en op een contract Software, gebaseerde onderzoek en immateriële ontwikkeling activa en overige
Goodwill*
Merken
1.896 4.079 – – (371) 5.604
237 1.239 1 (1) (144) 1.332
– 327 108 – (16) 419
162 41 49 (4) (23) 225
2.295 5.686 158 (5) (554) 7.580
5.604 34 – –
1.332 4 9 (7)
419 31 19 –
225 1 71 (47)
7.580 70 99 (54)
– 75 5.713
– 44 1.382
– 6 475
(2) 11 259
(2) 136 7.829
(14) – (275) – (1) (290)
(41) (30) – – 3 (68)
– (42) – – 2 (40)
(130) (34) – 4 8 (152)
(185) (106) (275) 4 12 (550)
(290) – (1)
(68) (36) (4)
(40) (61) (20)
(152) (30) –
(550) (127) (25)
– (1) 12 (280)
– – – (108)
– – (3) (124)
2 5 (7) (182)
2 4 2 (694)
1.882 5.314 5.314 5.433
196 1.264 1.264 1.274
– 379 379 351
32 73 73 77
2.110 7.030 7.030 7.135
Totaal*
* De goodwill in de vergelijkende cijfers is met EUR (79) miljoen aangepast als gevolg van de afronding van de toerekening van de reële waarde van de verkregen activa en verplichtingen van de S&N acquisitie (zie toelichting 6).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
109
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
15. Immateriële activa vervolg Merken en klantgerelateerde/contractgebaseerde immateriële activa De belangrijkste geactiveerde merken zijn de merken die in 2008 zijn overgenomen: Fosters, Strongbow en Sagres. De belangrijkste klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa zijn verkregen in 2008 en betreffen klantrelaties met cafés of groothandels in het Verenigd Koninkrijk, Finland en Portugal (relaties al dan niet op basis van een contractuele overeenkomst) en de licentieovereenkomst met FEMSA Cerveza (in 2008 voor een periode van 10 jaar verlengd). Van het totale amortisatiebedrag van EUR 61 miljoen (2008: EUR 42 miljoen) voor klantgerelateerde en contractgebaseerde immateriële activa heeft EUR 43 miljoen (2008: EUR 33 miljoen) betrekking op klantgerelateerde immateriële activa en EUR 18 miljoen (2008: EUR 9 miljoen) op contractgebaseerde immateriële activa.
Geactiveerde financieringskosten In 2009 zijn geen financieringskosten geactiveerd (zie de stelselwijziging zoals beschreven in toelichting 3b).
Toetsing op bijzondere waardeverminderingen van goodwill bij kasstroomgenererende eenheden Per regio is aan de kasstroomgenererende eenheden goodwill met de onderstaande cumulatieve boekwaarde toegerekend: In miljoenen EUR
West-Europa Centraal- en Oost-Europa (exclusief Rusland) Rusland Noord- en Zuid-Amerika Afrika en het Midden-Oosten
2009
2008
3.282 1.467 99 349 236 5.433
3.141 1.479 104 356 234 5.314
Op de goodwill met betrekking tot West-Europa, Centraal- en Oost-Europa (exclusief Rusland) en Noord- en ZuidAmerika wordt op regionaal niveau toezicht gehouden ten behoeve van de toetsing op bijzondere waardevermindering. Ten aanzien van werkmaatschappijen die minder zijn geïntegreerd in de overige regio’s en Rusland wordt op nationaal niveau toezicht gehouden op de goodwill. Gedurende het jaar is de goodwill toegenomen ten gevolge van winsten op valutakoersverschillen. Goodwill wordt jaarlijks getoetst op bijzondere waardevermindering. De realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheden is gebaseerd op berekeningen van de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is bepaald door verdiscontering van de toekomstige kasstromen vóór belastingen voortvloeiend uit voortgezet gebruik van de eenheid, gebruikmakend van een disconteringsvoet vóór belastingen. De belangrijkste veronderstellingen bij de berekeningen van de bedrijfswaarde zijn als volgt: • Kasstromen zijn geprojecteerd op basis van actuele bedrijfsresultaten en het driejarige ondernemingsplan. De kasstromen voor een aansluitende periode van zeven jaar zijn geëxtrapoleerd aan de hand van prognoses van de jaarlijkse volumegroei per land. Deze prognoses zijn gebaseerd op externe bronnen. Het Bestuur is van mening dat de lengte van de geprognosticeerde periode gerechtvaardigd is met het oog op ervaringen uit het verleden en de mate van voorspelbaarheid van de biersector op lange termijn. • De jaarlijkse stijging van de bierprijs na de eerste periode van drie jaar is verondersteld gelijk te zijn aan de op lange termijn verwachte jaarlijkse inflatie per land. Deze verwachtingen zijn gebaseerd op prognoses van externe bronnen. • De kasstromen na de eerste periode van tien jaar zijn geëxtrapoleerd aan de hand van de op lange termijn verwachte inflatie, gebaseerd op prognoses van externe bronnen, teneinde de uiteindelijk realiseerbare waarde te berekenen. • De realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheden is bepaald op basis van een specifieke, vóór winstbelastingen gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet per eenheid. De gehanteerde gewogen gemiddelde vermogenskostenvoeten zijn weergegeven in de onderstaande tabel, samen met de verwachte volumegroei en de verwachte inflatie op lange termijn:
110
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
West-Europa Centraal- en Oost-Europa (exclusief Rusland) Rusland Noord- en Zuid-Amerika Afrika en het Midden-Oosten
Gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet voor winstbelastingen
Verwachte jaarlijkse inflatie op lange termijn
Verwachte volumegroei 2013-2019
10,17% 11,74% 16,28% 10,1-11,54% 14,9-20,04%
1,7% 2,4% 7,13% 3,0-7,87% 3,31-7,97%
(0,14)% 2,48% 2,9% 0,84-2,85% 3,57-3,96%
De waarden die bij de belangrijke veronderstellingen worden gehanteerd, geven de inschatting van het Bestuur weer van toekomstige trends en ontwikkelingen in de biersector en zijn gebaseerd op historische gegevens uit zowel externe als interne bronnen. Een beperkte wijziging in de belangrijkste veronderstellingen leidt niet tot een materieel andere uitkomst.
16. Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Heineken heeft de volgende materiële investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures:
Land
Deelneming 2009
Deelneming 2008
Joint ventures Brau Holding International GmbH & Co KgaA Zagorka Brewery A.D. Brewinvest S.A. Pivara Skopje A.D Brasseries du Congo S.A. Asia Pacific Investment Pte.Ltd. Asia Pacific Breweries Ltd. Compania Cervecerias Unidas S.A. Tempo Beverages Ltd. Heineken Lion Australia Pty. Sirocco FZCo Diageo Heineken Namibia B.V. United Breweries Limited Millenium Alcobev Private Limited* DHN Drinks (Pty) Ltd. Sedibeng Brewery (Pty) Ltd.*
Duitsland Bulgarije Griekenland Macedonië Congo Singapore Singapore Chili Israël Australië Dubai Namibië India India Zuid-Afrika Zuid-Afrika
49,9% 49,0% 50,0% 27,6% 50,0% 50,0% 41,9% 33,1% 40,0% 50,0% 50,0% 50,0% 37,5% 68,8% 44,5% 75,0%
49,9% 49,0% 50,0% 27,6% 50,0% 50,0% 41,9% 33,1% 40,0% 50,0% 50,0% 50,0% 37,5% 68,8% 44,5% 75,0%
Geassocieerde deelnemingen Cervecerias Costa Rica S.A. Brasserie Nationale d’Haïti S.A. JSC FE Efes Karaganda Brewery
Costa Rica Haïti Kazachstan
25,0% 23,3% 28,0%
25,0% 23,3% 28,0%
* Gelet op het feit dat de contractbepalingen unanieme instemming voorschrijven bij belangrijke operationele en financiële besluiten, heeft Heineken bij deze investeringen gezamenlijke zeggenschap en geen beslissende zeggenschap.
Verslagdatum De verslagdatum van de jaarrekeningen van alle genoemde Heineken entiteiten en joint ventures is dezelfde als die van de vennootschap, behalve in het geval van de navolgende entiteiten: (i) Asia Pacific Breweries Ltd., Heineken Lion Australia Pty. en Asia Pacific Investment Pte. Ltd., met een verslagdatum van 30 september (de cijfers van Asia Pacific Breweries worden opgenomen met een vertraging van drie maanden in de verslaglegging), (ii) DHN Drinks (Pty) Ltd., met een verslagdatum van 30 juni, en (iii) United Breweries Limited (UBL) en Millennium Alcobev Private Limited (MAPL), met een verslagdatum van 31 maart. De cijfers van de onder (ii) en (iii) genoemde entiteiten zijn zodanig aangepast dat ze informatie verschaffen over het volledige boekjaar eindigend op 31 december 2009.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
111
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
16. Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures vervolg Belangen in India In maart 2008 hebben de joint venture-partners van Heineken betreffende UBL in India juridische procedures aanhangig gemaakt tegen verschillende entiteiten van Scottish & Newcastle (S&N), Heineken en Carlsberg, waarbij werd gesteld dat de rechten die Scottish & Newcastle India Private Limited (de entiteit via welke Heineken zijn investering in UBL houdt) krachtens een aandeelhoudersovereenkomst betreffende UBL en de statuten van UBL genoot, strikt gebonden waren aan S&N en niet langer golden na de overname van S&N door Sunrise Acquisitions Limited in april 2008. Op 7 december 2009 zijn Heineken en haar joint venture partners tot overeenstemming gekomen en hebben hun geschil geschikt en de juridische procedures in India gestaakt. Ook op deze datum hebben Heineken en haar joint venture partners een nieuwe aandeelhoudersoveerkomst gesloten, krachtens welke Heineken bestuursleden heeft benoemd en toegang heeft gekregen tot financiële informatie met betrekking tot UBL. Deze informatie is gebruikt om de reële waardevaststelling van de S&N overname af te ronden en om de gerapporteerde financiële informatie van UBL op Indiase grondslagen aan te passen aan de Heineken grondslagen.
Aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waarde verminderingen daarop In miljoenen EUR
2009
2008
Aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen Aandeel in de winst van joint ventures Bijzondere waardeverminderingen
7 120 – 127
18 94 (214) (102)
In 2009 zijn er geen bijzondere waardeverminderingen op geassocieerde deelnemingen en joint ventures (2008: EUR 200 miljoen gerelateerd aan onze Indiase investeringen in UBL en MAPL en EUR 14 miljoen opgenomen door APB).
Financiële cijfers van joint ventures op basis van de vermogensmutatiemethode Joint ventures In miljoenen EUR
Vaste activa Vlottende activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen
Opbrengsten Lasten
* De belangen van S&N in India zijn opgenomen in de gepresenteerde cijfers.
112
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Joint ventures*
2009
2008
1.375 681 (430) (631) 995
1.197 622 (365) (659) 795
1.540 (1.377) 163
1.564 (1.388) 176
17. Overige investeringen In miljoenen EUR
Toelichting
2009
2008
Overige langlopende investeringen Leningen Investeringen aangehouden tot einde looptijd Investeringen beschikbaar voor verkoop Langlopende derivaten gebruikt voor ‘hedge-accounting’
32 32 32 32
329 4 219 16 568
310 10 221 100 641
Overige kortlopende investeringen Investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden
32
15 15
14 14
In de leningen zijn leningen aan afnemers opgenomen met een totale boekwaarde van EUR 150 miljoen per 31 december 2009 (2008: EUR 190 miljoen). De effectieve rente loopt uiteen van 3 tot 11 procent. Van de leningen vervalt EUR 145 miljoen (2008: EUR 182 miljoen) binnen 1 tot 5 jaar en EUR 5 miljoen (2008: EUR 8 miljoen) na meer dan 5 jaar. De belangrijkste investeringen beschikbaar voor verkoop zijn Consorcio Cervecero de Nicaragua S.A., Desnoes & Geddes Ltd. en Cervejarias Kaiser Brasil S/A (‘Kaiser’). Voor zover deze investeringen beursgenoteerd zijn, zijn ze gewaardeerd tegen de genoteerde marktprijs. Voor de overige investeringen is de bedrijfswaarde of een vermeerdering gehanteerd. Obligaties (deze zijn rentedragend) met een boekwaarde van EUR 21 miljoen (2008: EUR 23 miljoen) zijn opgenomen in de investeringen beschikbaar voor verkoop.
Gevoeligheidsanalyse – aandelenkoersrisico Per 31 december 2009 was er voor een bedrag van EUR 57 miljoen (2008: EUR 47 miljoen) aan investeringen beschikbaar voor verkoop en investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden genoteerd aan aandelenbeurzen. Een stijging van de aandelenkoers met één procent op de verslagdatum zou het eigen vermogen hebben doen toenemen met EUR 1 miljoen (2008: EUR 1 miljoen); een daling met één procent zou het eigen vermogen hebben doen afnemen met EUR 1 miljoen (2008: EUR 1 miljoen).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
113
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
18. Latente belastingvorderingen en verplichtingen In de balans opgenomen latente belastingvorderingen en verplichtingen De latente belastingvorderingen en verplichtingen kunnen worden toegerekend aan de volgende posten: Activa
Verplichtingen
Netto
In miljoenen EUR
2009
2008*
2009
Materiële vaste activa Immateriële activa Investeringen Voorraden Leningen en overige financieringsverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Overige posten Fiscaal compensabele verliezen Latente belastingvorderingen/ (belastingverplichtingen)
55 41 15 17 1 92 92 111 137
33 43 2 10 1 85 64 (4) 128
(385) (310) (6) (6) – 24 – (103) –
(371) (324) (27) (5) – 32 – 34 –
(330) (269) 9 11 1 116 92 8 137
(338) (281) (25) 5 1 117 64 30 128
561
362
(786)
(661)
(225)
(299)
2008*
2009
2008*
* De eindbalans van de latente belastingvorderingen is aangepast met EUR 103 miljoen en de latente belastingverplichting is aangepast met EUR 24 miljoen als gevolg van de afronding van de reële waarde toerekening van de S&N acquisitie (zie toelichting 6).
Fiscaal compensabele verliezen Per 31 december 2009 bedroeg de omvang van de compensabele verliezen verliezen EUR 983 miljoen (2008: EUR 1.157 miljoen). Deze compensabele verliezen vervallen in de volgende jaren: In miljoenen EUR
2009
2008
2009 2010 2011 2012 2013 2014 Later dan 2014 respectievelijk 2013 maar niet ongelimiteerd Ongelimiteerd
– 11 16 11 18 18 91 818 983 (479) 504
12 11 16 8 22 – 151 937 1.157 (470) 687
In de balans opgenomen latente belastingvorderingen bruto Niet in de balans opgenomen
114
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Mutaties in latente belastingen op tijdelijke verschillen gedurende het boekjaar Stand per 1 januari 2008
In miljoenen EUR
Materiële vaste activa Immateriële activa Investeringen Voorraden Leningen en overige financieringsverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Overige posten Fiscaal compensabele verliezen Netto latente belastingvorderingen/ (belastingverplichtingen)
Wijzigingen in de consolidatie*
Valutaomrekeningsverschillen
Verwerkt in winsten verliesrekening
Verwerkt in eigen vermogen
Stand per 31 december 2008*
(349) 20 1 15
11 (256) (27) (2)
20 – (1) (2)
(20) (45) 1 (6)
– – 1 –
(338) (281) (25) 5
– 113 49 26 14
1 46 (59) (141) 42
1 (1) (1) 47 (6)
– (41) 75 37 78
(1) – – 61 –
1 117 64 30 128
(111)
(385)
57
79
61
(299)
* De goodwill is met EUR (79) aangepast als gevolg van de afronding van de toerekening van de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen van de S&N acquisitie (zie toelichting 6).
In miljoenen EUR
Materiële vaste activa Immateriële activa Investeringen Voorraden Leningen en overige financieringsverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Overige posten Fiscaal compensabele verliezen Netto latente belastingvorderingen/ (belastingverplichtingen)
Stand per 1 januari 2009
Wijzigingen in de consolidatie
Valutaomrekeningsverschillen
Verwerkt in winsten verliesrekening
Verwerkt in eigen vermogen
Overboekingen
Stand per 31 december 2009
(338) (281) (25) 5
(3) (1) – –
10 (4) (2) –
(3) 49 34 6
– – 2 –
4 (32) – –
(330) (269) 9 11
1 117 64 30 128
– 1 (4) 1 –
– 3 (4) (4) 6
– (4) – 10 (10)
– – – (4) –
– (1) 36 (25) 13
1 116 92 8 137
(299)
(6)
5
82
(2)
(5)
(225)
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
115
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
19. Voorraden In miljoenen EUR
Gondstoffen Product in bewerking Gereed product Handelsvoorraden Verpakkingen Overige voorraden
2009
2008
170 132 140 269 107 192 1.010
239 134 245 261 144 223 1.246
In 2009 en 2008 hoefden er geen afschrijvingen van voorraden tot de opbrengstwaarde te worden opgenomen.
20. Handels- en overige vorderingen In miljoenen EUR
Toelichting
2009
2008
32
78 1.730 453 49 2.310
60 1.890 451 103 2.504
Handelsvorderingen op geassocieerde deelnemingen en joint ventures Handelsvorderingen Overige vorderingen Derivaten gebruikt ter afdekking
Er is een netto bijzondere waardevermindering van EUR 64 miljoen (2008: EUR 21 miljoen) voor handels- en overige vorderingen opgenomen onder lasten van grondstoffen, materialen en diensten.
21. Geldmiddelen en kasequivalenten In miljoenen EUR
Banksaldi Direct opeisbare tegoeden Geldmiddelen en kasequivalenten Rekening-courantkredieten banken Geldmiddelen en kasequivalenten in het kasstroomoverzicht
116
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Toelichting
32 25
2009
2008
482 38 520 (156) 364
475 223 698 (94) 604
22. Eigen vermogen Aandelenkapitaal Gewone aandelen In miljoenen EUR
2009
2008
Geplaatst per 1 januari Geplaatst tegen contante storting Geplaatst per 31 december
784 – 784
784 – 784
Per 31 december 2009 bestond het geplaatste aandelenkapitaal uit 489.974.594 gewone aandelen (2008: 489.974.594). De gewone aandelen hebben een nominale waarde van EUR 1,60. Alle geplaatste aandelen zijn volgestort. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 2,5 miljard, bestaande uit 1.562.500.000 aandelen. De houders van gewone aandelen in de vennootschap hebben recht op ontvangst van dividenden, die van tijd tot tijd worden aangekondigd, en zijn tevens gerechtigd tot het uitbrengen van één stem per aandeel tijdens vergaderingen van de vennootschap. Alle rechten uit hoofde van aandelen die worden gehouden door Heineken, worden opgeschort.
Reserve koersverschillen De reserve koersverschillen omvat valutaomrekeningsverschillen die voortvloeien uit de omrekening van de jaarrekeningen van buitenlandse bedrijfsonderdelen van de Groep (exclusief bedragen die toe te rekenen zijn aan minderheidsaandeelhouders), alsmede veranderingen in de waarde van afdekkingsinstrumenten in de netto investeringsafdekkingen.
Afdekkingsreserve Deze reserve omvat het effectieve deel van de cumulatieve netto mutatie in de reële waarde van kasstroomafdekkingsinstrumenten waarbij de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden. Heineken beschouwt dit als een wettelijke reserve.
Reële-waardereserve Deze reserve omvat de cumulatieve netto mutatie in de reële waarde van voor verkoop beschikbare investeringen totdat deze investeringen niet meer op de balans worden opgenomen of een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan. Heineken beschouwt dit als een wettelijke reserve.
Overige wettelijke reserves Deze reserves betreffen het aandeel in de winst van joint ventures en geassocieerde deelnemingen over de uitkering waarvan Heineken geen zeggenschap heeft. De mutatie in deze reserves houdt verband met ingehouden winsten van joint ventures en geassocieerde deelnemingen minus ontvangen dividenden. Ingeval een wettelijke of andere beperking verhindert dat ingehouden winsten van dochterondernemingen vrijelijk kunnen worden uitgekeerd, wordt er een wettelijke reserve opgenomen voor het beperkte deel.
Reserve eigen aandelen De reserve eigen aandelen heeft betrekking op de kosten van de aandelen Heineken die in handen zijn van de vennootschap. Per 31 december 2009 hield de vennootschap 1.251.201 aandelen Heineken (2008: 1.044.233).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
117
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
22. Eigen vermogen vervolg Dividenden De onderstaande dividenden zijn door Heineken aangekondigd en uitgekeerd: In miljoenen EUR
Slotdividend voorgaand jaar EUR 0,34 respectievelijk EUR 0,46 per in aanmerking komend gewoon aandeel Interim-dividend huidig jaar EUR 0,25 respectievelijk EUR 0,28 per in aanmerking komend gewoon aandeel Totaal aangekondigd en uitgekeerd dividend
2009
2008
167
226
122 289
137 363
De Raad van Bestuur heeft na balansdatum de volgende dividenden voorgesteld. De dividenden, rekening houdend met de aangekondigde en uitgekeerde interim-dividenden, zijn niet voorzien. In miljoenen EUR
2009
2008
EUR 0,65 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2008: EUR 0.62)
318
304
23. Winst per aandeel Gewone winst per aandeel De berekening van de gewone winst per aandeel per 31 december 2009 is gebaseerd op de winst toe te rekenen aan gewone aandeelhouders van de vennootschap (nettowinst) van EUR 1.018 miljoen (2008: EUR 209 miljoen) en het gewogen gemiddelde van het aantal uitstaande gewone aandelen gedurende het boekjaar eindigend op 31 december 2009, te weten 488.666.607 (2008: 488.930.340). De gewone winst per aandeel bedraagt EUR 2,08 voor het boekjaar (2008: EUR 0,43).
Gewogen gemiddelde van het aantal aandelen In aandelen
2009
Aantal gewone aandelen per 1 januari Effect van aangehouden eigen aandelen Gewogen gemiddelde van aantal aandelen per 31 december
488.930.361 (263.754) 488.666.607
2008
489.174.594 (244.254) 488.930.340
Verwaterde winst per aandeel De berekening van de verwaterde winst per aandeel per 31 december 2009 is gebaseerd op de winst toerekenbaar aan gewone aandeelhouders van de vennootschap (nettowinst) van EUR 1.018 miljoen (2008: EUR 209 miljoen) en het gewogen gemiddelde van het aantal uitstaande gewone aandelen na aanpassing voor de effecten van alle potentiële gewone aandelen die tot verwatering zullen leiden, te weten 489.974.594 (2008: 489.974.594). De verwaterde winst per aandeel bedroeg EUR 2,08 voor het boekjaar (2008: EUR 0,43).
118
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
24. Vennootschapsbelasting op totaalresultaat 2009 In miljoenen EUR
2008
Bedrag voor belasting
Belasting
112
–
112
(645)
–
(645)
(121)
31
(90)
(146)
41
(105)
117
(29)
88
(75)
16
(59)
34
(8)
26
(16)
4
(12)
(16)
4
(12)
1
–
1
22
–
22
(3)
–
(3)
148
(2)
146
(884)
61
(823)
Resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen Valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten Effectief deel van de reële-waardemutaties in kasstroomafdekkingen Effectief deel van kasstroomafdekkingen overgeheveld naar winst- en verliesrekening Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop Netto reële-waardemutaties van investeringen beschikbaar voor verkoop overgeheveld naar winst- en verliesrekening Aandeel in de niet-gerealiseerde resultaten van geassocieerde deelnemingen/joint ventures Totaal resultaat direct opgenomen in het eigen vermogen
Bedrag na Bedrag voor belasting belasting
Belasting
Bedrag na belasting
25. Leningen en overige financieringsverplichtingen Deze toelichting bevat informatie over de contractuele eigenschappen van de rentedragende leningen en opgenomen gelden van Heineken. Nadere informatie omtrent het rente- en valutarisico is opgenomen in toelichting 32.
Langlopende verplichtingen In miljoenen EUR
Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Verplichtingen uit hoofde van financiële leases Overige langlopende rentedragende verplichtingen Langlopende rentedragende verplichtingen Langlopende niet-rentedragende verplichtingen Langlopende derivaten gebruikt ter afdekking
Toelichting
26
2009
2008
179 2.958 2.445 89 1.267 6.938 93 370 7.401
381 6.444 1.104 82 664 8.675 16 393 9.084
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
119
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
25. Leningen en overige financieringsverplichtingen vervolg Kortlopende rentedragende verplichtingen In miljoenen EUR
Toelichting
Kortlopend deel bankleningen met zekerheidstelling Kortlopend deel bankleningen zonder zekerheidstelling Kortlopend deel obligatieleningen zonder zekerheidstelling Kortlopend deel verplichtingen uit hoofde van financiële leases Kortlopend deel van overige rentedragende verplichtingen Totaal kortlopend deel van langlopende rentedragende verplichtingen Deposito’s van derden
26
Rekening-courantkredieten banken
21
2009
2008
96 78 500 19 75 768 377 1.145 156 1.301
139 351 18 13 6 527 348 875 94 969
Netto rentedragende schuldpositie In miljoenen EUR
Toelichting
Langlopende rentedragende verplichtingen Kortlopend deel van langlopende rentedragende verplichtingen Deposito’s van derden 21
Rekening-courantkredieten banken Geldmiddelen, kasequivalenten en overige kortlopende investeringen Netto rentedragende schuldpositie
2009
2008
6.938 768 377 8.083 156 8.239
8.675 527 348 9.550 94 9.644
(535) 7.704
(712) 8.932
Langlopende verplichtingen
In miljoenen EUR
Stand per 1 januari 2009 Wijzigingen in de consolidatie Valutaomrekeningsverschillen Overboeking Rentederivaten verwerkt in winst- en verliesrekening Rentederivaten verwerkt in eigen vermogen Ontvangsten Aflossingen Overige Stand per 31 december 2009
120
Overige Langlopende BankBank- ObligatieVerplich- langlopende Langnietleningen leningen leningen tingen uit rentelopende rentemet zonder zonder hoofde van dragende derivaten dragende zekerzekerzeker- financiële verplich- gebruikt ter verplichheidstelling heidstelling heidstelling leases tingen afdekking tingen
381 – 17 27
6.444 – 124 (611)
1.104 – – (498)
82 11 4 (3)
664 – (141) 929
393 – 53 (65)
–
–
–
–
–
1
– 18 (47) (217) 179
– 122 (3.121) – 2.958
– 1.844 (13) 8 2.445
– – (5) – 89
– 45 (224) (6) 1.267
(12) – – – 370
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Totaal
16 9.084 – 11 19 49 19 (202) –
1
7 (5) 23 2.052 (1) (3.411) 10 (205) 93 7.401
Voorwaarden en aflossingsschema De contractuele bepalingen van uitstaande lang- en kortlopende leningen en overige financieringsverplichtingen zijn als volgt:
Valuta
Nominale rente %
Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling
GBP diverse EUR EUR EUR EUR EUR
1,4-6,0 diverse 4,4 5,1 3,3 5,1 1,6
Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Overige rentedragende verplichtingen
EUR EUR EUR EUR GBP PLN USD USD USD USD diverse GBP EUR EUR EUR EUR diverse GBP
0,3-5,0 2,7-6,2 2,4-6,0 2,5-6,0 1,0 3,7-3,9 5,4 5,6 5,4 diverse diverse 7,3 4,3 5,0 7,1 4,6 diverse 5,6
Overige rentedragende verplichtingen
USD
5,4-5,6
Overige rentedragende verplichtingen
USD
5,9-6,3
Overige rentedragende verplichtingen USD Overige rentedragende verplichtingen diverse Deposito's van derden diverse Verplichtingen uit hoofde van financiële leases diverse
1,6-2,0 diverse diverse diverse
In miljoenen EUR
Aflossing
20112017 diverse 2009 2010 2012 2010 2013 2010 -2016 2017 2014 2015 2013 2011 2012 2014 2015 diverse diverse 2015 2010 2013 2014 2016 diverse 2033 2012 -2015 2015 -2018 2010 -2012 diverse diverse diverse
Boekwaarde 2009
Nominale waarde 2009
Boekwaarde 2008
Nominale waarde 2008
234 41 – – – – 1.700
234 41 – – – – 1.709
470 50 125 284 470 860 2.403
485 50 125 284 470 860 2.416
486 111 102 207 329 61 – – – – 40 442 500 598 996 397 12 –
486 111 102 207 329 61 – – – – 40 450 500 600 1.000 400 12 –
435 – – 418 504 53 118 485 242 73 325 – 500 598 – – 24 162
435 – – 418 504 53 118 494 247 73 325 – 500 600 – – 24 204
778
729
–
–
306
307
280
280
100 158 377 108 8.083
100 158 377 108 8.061
– 228 348 95 9.550
– 251 348 95 9.659
Op 31 december 2009 heeft Heineken geen gebruik gemaakt van de bestaande doorlopende kredietfaciliteit van EUR 2 miljard. Deze kredietfaciliteit loopt af in 2012 en de rentevergoeding is gebaseerd op EUR IBOR plus een opslag.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
121
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
25. Leningen en overige financieringsverplichtingen vervolg EMTN-programme In februari 2009 heeft Heineken obligaties in Britse ponden uitgegeven met een totale hoofdsom van GPB 400 miljoen, een looptijd van 6 jaar en een couponrente van 7,25 procent. In maart 2009 heeft Heineken Euro-obligaties uitgegeven met een totale hoofdsom van EUR 1 miljard, een looptijd van 5 jaar en een couponrente van 7,125 procent. In oktober 2009 heeft Heineken euro-obligaties uitgegeven met een totale hoofdsom van EUR 400 miljoen, een looptijd van 7 jaar en een couponrente van 4,625 procent. Deze obligaties zijn uitgegeven in het kader van het Euro Medium Term Note-programme (‘EMTN’) van Heineken. De obligaties zijn genoteerd aan de Effectenbeurs van Luxemburg. De opbrengsten van deze obligaties zijn gebruikt voor een gedeeltelijke herfinanciering van kredietfaciliteiten van banken gerelateerd aan de acquisitie van Scottish & Newcastle en voor algemene bedrijfsdoeleinden.
Globe Op 17 april 2009 heeft Heineken 30,1 procent aangekocht van de door Globe Pub Issuer plc (‘Globe’) uitgegeven Class A1 obligaties, die een nominale waarde van GPB 60,2 miljoen vertegenwoordigen. In mei 2009 heeft Heineken nog eens 55,6 procent van de door Globe uitgegeven Class A1 obligaties verworven met een nominale waarde van GPB 111,2 miljoen. Op 29 oktober 2009 bezat Heineken in totaal 92,8 procent van de Class A1 obligaties (met een nominale waarde van GPB 175 miljoen). Daarnaast heeft Heineken 31,6 procent van de door Globe uitgegeven Class B1 obligaties verkregen (met een nominale waarde van GPB 18 miljoen), een deelneming van 23,9 procent in de gesyndiceerde banklening (te weten GPB 55 miljoen van de totale hoofdsom van GPB 230 miljoen) en het economisch belang overgenomen van de tegenpartij in een swaptransactie van Globe Pub Management Limited (‘GPM’). Deze swaptransactie werd aangegaan in 2006, waarbij de variabele rentevoet met betrekking tot de gesyndiceerde banklening werd ingewisseld voor een vaste rentevoet. Heineken heeft de obligaties en de gesyndiceerde banklening verkregen met een substantiële korting ten opzichte van de nominale waarde. Aangezien Globe met ingang van 28 april 2008 deel uitmaakt van de Groep, is de netto schuldpositie van Globe opgenomen in het geconsolideerde overzicht van de financiële positie van de Groep. Daardoor leidt de aankoop van schulden van Globe met een korting ten opzichte van de nominale waarde tot een afname van de totale netto schuldpositie van de Groep en een netto boekwinst, zoals uiteengezet in toelichting 12. Op 29 oktober 2009 heeft Heineken een overeenkomst gesloten om bier en management services te verlenen aan EBP Pub Company Limited (EBP), een bedrijf onder leiding van FEOH Investments Limited (FEOH), die de verhuurde cafe panden heeft verkregen van Globe Tenanted Pub Company (GTP). De opbrengst van de verkoop aan EBP is gebruikt om de Class A1 Notes af te lossen die GTP gedeeltelijk financierden. Op deze datum heeft Heineken ook een voorwaardelijke koopovereenkomst gesloten met FEOH inzake EBP. Verwacht wordt dat Heineken op grond hiervan in de loop van 2010 de volledige eigendomsrechten van EBP zal verkrijgen. Op 23 december 2009 heeft Heineken het resterende deel van de gesyndiceerde banklening van GPM met een korting op de nominale waarde van GPB 175 miljoen (EUR 195 miljoen) verkregen. Als gevolg hiervan heeft Heineken nu de volledige gesyndiceerde banklening van GPM met een nominale waarde van GPB 230 miljoen (EUR 256 miljoen) verkregen en heeft zij geen uistaande schuld met betrekking tot Globe meer opgenomen in het geconsolideerde overzicht van de financiële positie van de Groep.
122
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
26. Verplichtingen uit hoofde van financiële leases De verplichtingen uit hoofde van financiële leases vervallen als volgt:
In miljoenen EUR
Minder dan 1 jaar Tussen 1 en 5 jaar Meer dan 5 jaar
Toekomstige minimale leasebetalingen 2009
22 76 23 121
Contante waarde van minimale leaseRente betaling 2009 2009
(3) (9) (1) (13)
19 67 22 108
Toekomstige minimale leasebetalingen 2008
19 62 35 116
Contante waarde van minimale leaseRente betaling 2008 2008
(5) (12) (4) (21)
14 50 31 95
27. EBIT en EBIT (beia) EBIT is gedefinieerd als het resultaat uit bedrijfsactiviteiten plus het aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures inclusief bijzondere waardeverminderingen hiervan. EBIT (beia) is gedefinieerd als het resultaat uit bedrijfsactiviteiten plus het aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures inclusief bijzondere waardeverminderingen hiervan, vóór bijzondere posten en afschrijving op merken en klantenrelaties. Bijzondere posten zijn gedefinieerd als baten en lasten van een zodanige omvang of aard dat informatieverschaffing naar oordeel van het management relevant is om inzicht te verschaffen in de resultaten van Heineken in de verslagperiode. De bijzondere posten en afschrijvingen op merken en klantenrelaties op EBIT-niveau hebben in 2009 een waarde van EUR 338 miljoen (2008: EUR 852 miljoen). Onder de personeelskosten zijn bijzondere lasten van EUR 63 miljoen (2008: EUR 166 miljoen)opgenomen in verband met de sluiting van brouwerijen in het Verenigd Koninkrijk,Spanje, Finland en Frankrijk. Onder de afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen zijn bijzondere lasten opgenomen voor EUR 140 miljoen (2008: EUR 81 miljoen) voor de waardevermindering van cafés in het Verenigd Koninkrijk (EUR 68 miljoen) en de sluiting van bovengenoemde brouwerijen (EUR 72 miljoen). Daarnaast is een bedrag van EUR 36 miljoen (2008: EUR 50 miljoen) opgenomen onder de overige kosten. De afschrijving op merken en klantrelaties bedraagt EUR 79 miljoen (2008: EUR 63 miljoen). De bijzondere waardevermindering van contract gebaseerde immateriële activa bedraagt EUR 20 miljoen (2008: EUR 275 miljoen). In 2008 was een bijzondere waarde vermindering inbegrepen van EUR 275 miljoen aan goodwill toegerekend aan Rusland. EBIT en EBIT (beia) zijn geen financiële kengetallen die overeenkomstig IFRS-grondslagen worden berekend. Vanwege verschillen in de manier van berekening is het mogelijk dat de presentatie van deze financiële kengetallen niet te vergelijken is met gelijknamige kengetallen die door andere bedrijven worden gepresenteerd.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
123
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
28. Personeelsbeloningen In miljoenen EUR
Contante waarde van niet-gefinancierde verplichtingen Contante waarde van gefinancierde verplichtingen Totale contante waarde van verplichtingen Reële waarde fondsbeleggingen Contante waarde netto verplichtingen Niet opgenomen actuariële (verliezen)/winsten Opgenomen verplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen Overige langlopende verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
2009
198 5.738 5.936 (4.858) 1.078 (548) 530 104 634
2008
266 4.697 4.963 (4.231) 732 (143) 589 99 688
De fondsbeleggingen bestaan uit: In miljoenen EUR
Aandelen Staatsobligaties Vastgoed Overige fondsbeleggingen
2009
2008
2.195 2.119 385 159 4.858
1.593 1.955 333 350 4.231
Verplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen Heineken draagt bij aan een aantal toegezegd-pensioenregelingen op basis waarvan medewerkers pensioenuitkeringen ontvangen na hun pensionering. Dergelijke regelingen zijn voornamelijk van toepassing in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk, Spanje en Nigeria. In andere landen kent Heineken toegezegde-bijdrageregelingen en/of vergelijkbare regelingen voor medewerkers. De overige langlopende personeelsbeloningen betreffen hoofdzakelijk langlopende bonusregelingen, ontslagvergoedingen en jubileumuitkeringen.
Mutaties in de contante waarde van de verplichtingen voor toegezegd-pensioenregelingen In miljoenen EUR
Totale contante waarde van de verplichtingen per 1 januari Wijzigingen in de consolidatie en overboekingen Valutaomrekeningsverschillen Uitkeringen Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten en rente met betrekking tot pensioenverplichtingen (zie hierna) Pensioen over verstreken diensttijd Effect van inperkingen of beëindiging Actuariële (winsten)/verliezen Totale contante waarde van de verplichtingen per 31 december
124
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2009
2008
4.963 (6) 153 (255)
2.858 2.973 (494) (199)
363 12 (16) 722 5.936
333 5 (18) (495) 4.963
Mutaties in de contante waarde van fondsbeleggingen In miljoenen EUR
Reële waarde fondsbeleggingen per 1 januari Wijzigingen in de consolidatie en overboekingen Valutaomrekeningsverschillen Betaalde bijdragen Uitkeringen Verwacht rendement op fondsbeleggingen Actuariële winsten/(verliezen) Reële waarde fondsbeleggingen per 31 december Effectief rendement op fondsbeleggingen
2009
2008
4.231 (5) 160 157 (255) 252 318 4.858
2.535 2.737 (450) 177 (199) 241 (810) 4.231
570
(569)
In de winst- en verliesrekening verantwoorde lasten In miljoenen EUR
Toelichting
Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten Rentekosten met betrekking tot pensioenverplichtingen Verwacht rendement op fondsbeleggingen Opgenomen actuariële winsten en verliezen Pensioen over verstreken diensttijd Effect van inperkingen of beëindiging 10
2009
2008
70 293 (252) – 12 (16) 107
75 258 (241) (1) 5 (18) 78
Voornaamste actuariële veronderstellingen per balansdatum Per 31 december 2009 betreffen de toegezegd-pensioenregelingen in Nederland en het Verenigd Koninkrijk 88,8 procent van de contante waarde van de fondsbeleggingen (2008: 88,6 procent), 86,3 procent van de contante waarde van de verplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen (2008: 83,5 procent) en 75,1 procent van het tekort in de regelingen (2008: 54,3 procent). Voor Nederland en het Verenigd Koninkrijk gelden per 31 december 2009 de volgende actuariële veronderstellingen: Nederland
Disconteringsvoet per 31 december Verwacht rendement fondsbeleggingen per 1 januari Toekomstige salarisverhogingen Toekomstige pensioenverhogingen Trendgroei medische kosten
Verenigd Koninkrijk
2009
2008
2009
2008
5,3 6,3 3 1,5 –
5,6 5,9 3 1,5 –
5,7 6,3 4,8 3 7
6,7 5,7 4 2,8 7
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
125
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
28. Personeelsbeloningen vervolg Voornaamste actuariële veronderstellingen per balansdatum vervolg Voor de overige toegezegd-pensioenregelingen gelden per 31 december 2009 de volgende actuariële veronderstellingen: Overig West-, Centraal en Oost-Europa 2009
Disconteringsvoet per 31 december Verwacht rendement fondsbeleggingen per 1 januari Toekomstige salarisverhogingen Toekomstige pensioenverhogingen Trendgroei medische kosten
2008
1-3 3,5-4,5
Azië-Pacific
2009
2008
2009
2008
5,3-7 5,5-6,5
11
12
–
2,5-12
4,5-7 6,5 6,5 2,9-12 2,5-5,5 0,5-5,5
11 11
4,6 11
– –
2,5-8 3-10
11 10
– –
– –
8 –
1,5-5 1,5
2009
Afrika en het Midden-Oosten
2008
3,3-5,6 4,5-6,2 3,5-6,6 1,5-3,5
Noord- en Zuid-Amerika
– 5
3,5 5
Veronderstellingen ten aanzien van toekomstige sterfterisico’s zijn gebaseerd op gepubliceerde statistieken en sterftetabellen. Het verwachte algemene langetermijnrendement op de fondsbeleggingen bedraagt 6,1 procent (2008: 6,0 procent). Deze verwachting is gebaseerd op de beleggingenmix en het verwachte rendement op de belangrijkste categorieën van beleggingen die door het pensioenfonds worden beheerd. De veronderstellingen voor de trendgroei van de medische kosten hebben geen effect op de bedragen die zijn opgenomen in de winst- en verliesrekening. Een verandering van één procentpunt in de veronderstellingen voor de trendgroei van de medische kosten zou geen enkel effect hebben op de winst- en verliesrekening of op het overzicht van de financiële positie per 31 december 2009. De Groep verwacht dat de bijdragen die in 2010 voor de toegezegd-pensioenregelingen zullen worden betaald, ongeveer 20 procent hoger zullen zijn dan de bijdragen in 2009.
Historische gegevens In miljoenen EUR
Contante waarde van de toegezegd-pensioenregelingen Reële waarde fondsbeleggingen Tekort in de regeling Ervaringsaanpassingen betreffende verplichtingen, verliezen/(winsten) Ervaringsaanpassingen betreffende fondsbeleggingen, (verliezen)/winsten
126
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2009
2008
2007
2006
5.936 4.963 2.858 2.984 (4.858) (4.231) (2.535) (2.397) 1.078 732 323 587
(116)
71
(4)
(159)
313
(817)
16
9
29. Op aandelen gebaseerde betalingen – lange termijn aandelenplan Met ingang van 1 januari 2005 heeft Heineken voor de Raad van Bestuur een prestatiegerelateerd incentive plan ingesteld (lange termijn incentive plan). Met ingang van 1 januari 2006 is een soortgelijk incentive plan ingesteld voor het senior management. Het lange termijn incentive plan voor de Raad van Bestuur omvat rechten op aandelen die elk jaar voorwaardelijk aan de Raad van Bestuur worden toegekend. Deze rechten zijn afhankelijk van het relatieve totale aandeelhoudersrendement van Heineken, waarbij het totale aandeelhoudersrendement van een specifieke referentiegroep als maatstaf dient. De voorwaardelijke rechten op aandelen die jaarlijks in het kader van het lange termijn incentive plan aan het senior management worden toegekend, zijn voor 25 procent afhankelijk van het relatieve totale aandeelhoudersrendement van Heineken en voor 75 procent afhankelijk van interne prestatiemaatstaven. Indien de prestatie conform de doelstelling is, wordt 100 procent van de toegekende aandelen onvoorwaardelijk. Ligt de prestatie op het maximumniveau, dan wordt 150 procent van de toegekende aandelen onvoorwaardelijk. De periode van prestatiemeting voor in 2007 toegekende rechten op aandelen liep van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2009. De periode van prestatiemeting voor in 2008 toegekende rechten op aandelen loopt van 1 januari 2008 tot en met 31 december 2010. De periode van prestatiemeting voor in 2009 toegekende rechten op aandelen loopt van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2011. Toegekende aandelen voor de Raad van Bestuur worden uiterlijk vijf werkdagen na publicatie van de jaarresultaten over 2009, 2010 en 2011 onvoorwaardelijk. Toegekende aandelen voor het senior management worden twintig werkdagen na publicatie van de jaarresultaten over 2009, 2010 en 2011 onvoorwaardelijk, doch uiterlijk op 1 april. Heineken N.V. zal de af te dragen loonbelasting met betrekking tot het onvoorwaardelijk worden van de aandelen inhouden en afdragen aan de belastingdienst, zodoende ontvangen de leden van de Raad van Bestuur en het senior management een netto aantal aandelen Heineken N.V. De voorwaarden ten aanzien van de toegekende rechten op aandelen zijn als volgt:
Datum van toekenning/rechthebbenden
Aantal*
Gebaseerd op koers
Rechten op aandelen toegekend aan Raad van Bestuur in 2007
32.265
36,03
Rechten op aandelen toegekend aan senior management in 2007
281.400
36,03
Rechten op aandelen toegekend aan Raad van Bestuur in 2008
26.288
44,22
Rechten op aandelen toegekend aan senior management in 2008
263.958
44,22
Rechten op aandelen toegekend aan Raad van Bestuur in 2009
53.083
21,90
562.862 1.219.856
21,90
Rechten op aandelen toegekend aan senior management in 2009
Voorwaarden
Voortzetting van dienstverband en relatief totaal aandeelhoudersrendement Voortzetting van dienstverband, interne prestatiemaatstaven (75%) en relatief totaal aandeelhoudersrendement (25%) Voortzetting van dienstverband en relatief totaal aandeelhoudersrendement Voortzetting van dienstverband, interne prestatiemaatstaven (75%) en relatief totaal aandeelhoudersrendement (25%) Voortzetting van dienstverband en relatief totaal aandeelhoudersrendement Voortzetting van dienstverband, interne prestatiemaatstaven (75%) en relatief totaal aandeelhoudersrendement (25%)
Contractuele geldigheidsduur van de rechten
3 jaar
3 jaar
3 jaar
3 jaar
3 jaar
3 jaar
* De aantallen aandelen gelden bij prestaties volgens de doelstelling.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
127
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
29. Op aandelen gebaseerde betalingen – lange termijn aandelenplan vervolg Op basis van het relatieve totale aandeelhoudersrendement en de interne prestatiemeting zullen naar verwachting 253.000 aandelen onvoorwaardelijk worden in 2010. De kosten in verband met deze extra aandelen worden in de winst- en verliesrekening verantwoord in de periode waarover de prestaties worden gemeten Het aantal aandelen en de gewogen gemiddelde aandelenkoers per aandeel zijn als volgt: Gewogen gemiddelde aandelenkoers 2009
Uitstaand per 1 januari Toegekend gedurende het jaar Opgegeven gedurende het jaar Onvoorwaardelijk geworden gedurende het jaar Uitstaand per 31 december
37,48 21,90 – – 31,17
Aantal rechten op aandelen 2009
Gewogen gemiddelde aandelenkoers 2008
905.537 615.945 (74.813) (292.921) 1.153.748
30,10 44,22 – – 37,48
Aantal rechten op aandelen 2008
696.616 290.246 (40.581) (40.744) 905.537
De 292.921 aandelen (bruto) die in 2009 onvoorwaardelijk zijn geworden, hebben betrekking op het lange termijn incentive plan voor het senior management over de periode 2006-2008. Er zijn geen aandelen onvoorwaardelijk geworden in verband met het lange termijn incentive plan voor de Raad van Bestuur over de periode 2006-2008. De reële waarde van de geleverde prestaties in ruil voor de toegekende rechten op aandelen is gebaseerd op de reële waarde van de aandelenrechten, gewaardeerd volgens het Monte Carlo-model, met de volgende variabelen:
In EUR
Reële waarde op datum van toekenning Verwachte volatiliteit Verwachte dividenden
Raad van Bestuur 2009
Raad van Bestuur 2008
Senior management 2009
Senior management 2008
512.359 22,8% 2,1%
411.670 18,4% 1,7%
8.478.659 22,8% 2,1%
7.409.515 18,4% 1,7%
Toelichting
2009
2008
10
– 3 3 4 10
3 4 4 – 11
Personeelslasten In miljoenen EUR
Rechten op aandelen toegekend in 2006 Rechten op aandelen toegekend in 2007 Rechten op aandelen toegekend in 2008 Rechten op aandelen toegekend in 2009 Totaal lasten opgenomen als personeelslasten
30. Voorzieningen
In miljoenen EUR
Stand per 1 januari 2009 Wijzigingen in de consolidatie Dotaties Onttrekkingen Vrijval voorzieningen Valutaomrekeningsverschillen Oprenting Stand per 31 december 2009 Langlopend Kortlopend
128
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Toelichting
6
Herstructurering
Verlieslatende contracten
Overige
Totaal
180 – 98 (88) (18) (2) 1 171
65 – 2 (9) – (3) – 55
257 1 91 (35) (44) 20 2 292
502 1 191 (132) (62) 15 3 518
66 105 171
47 8 55
243 49 292
356 162 518
Herstructurering De herstructureringsvoorziening van EUR 171 miljoen heeft voornamelijk betrekking op herstructureringsprogramma’s in Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Dotaties houden voornamelijk verband met TCM. Deze herstructureringskosten zijn opgenomen onder personeelslasten (zie toelichting 10).
Overige voorzieningen Voorzieningen zijn onder meer opgenomen voor borgstellingen EUR 61 miljoen (2008: EUR 28 miljoen), rechtszaken en procedures EUR 50 miljoen (2008: EUR 59 miljoen) en milieuzaken EUR 8 miljoen (2008: EUR 17 miljoen).
31. Handels- en overige verplichtingen In miljoenen EUR
Toelichting
2009
2008
32
1.361 408 551 24 134 94 233 891 3.696
1.563 427 553 76 104 87 291 745 3.846
Handelsverplichtingen Statiegeld op emballage voor meermalig gebruik Belastingen en premies sociale verzekeringen Dividend Rente Derivaten gebruikt ter afdekking Overige verplichtingen Overlopende verplichtingen en uitgestelde baten
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten Overzicht Heineken is onderhevig aan de volgende risico’s in verband met het gebruik van financiële instrumenten, voortvloeiend uit de gewone bedrijfsuitoefening: • Kredietrisico • Liquiditeitsrisico • Marktrisico Deze toelichting bevat informatie over de mate waarin Heineken onderhevig is aan elk van de genoemde risico’s, alsmede een samenvatting van het beleid en de processen van Heineken voor het bepalen en beheren van risico’s, met inbegrip van risico’s op het gebied van kapitaalbeheer. Nadere kwantitatieve informatie is te vinden in verschillende toelichtingen in deze geconsolideerde jaarrekening.
Raamwerk voor risicobeheersing De Raad van Bestuur, onder toezicht van de Raad van Commissarissen, is eindverantwoordelijk voor en stelt regels op voor de systemen voor risicobeheersing en controle van Heineken. Deze systemen worden regelmatig herzien om veranderingen in de marktomstandigheden en de activiteiten van de Groep te weerspiegelen. De Raad van Bestuur houdt toezicht op de toereikendheid en het functioneren van het totale systeem voor risicobeheersing en interne controle, hierin bijgestaan door de stafafdelingen op centraal niveau. De afdeling Group Treasury richt zich met name op het beheer van financiële risico’s en financiële middelen. Tot de strategieën voor risicobeheersing behoort de inzet van derivaten, hoofdzakelijk in de vorm van spotcontracten, valutatermijncontracten en renteswaps, maar ook opties kunnen worden gebruikt. Het is beleid van de Groep dat er geen speculatieve transacties worden aangegaan.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
129
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor Heineken indien een afnemer of een tegenpartij in een financieel instrument niet voldoet aan zijn contractuele verplichtingen. Dit risico vloeit met name voort uit vorderingen van Heineken op afnemers en beleggingen in effecten. Op balansdatum was er geen sprake van aanmerkelijke concentraties van kredietrisico. Het maximale kredietrisico is gelijk aan de boekwaarde van elk financieel instrument in het geconsolideerd overzicht van de financiële positie, met inbegrip van afgeleide financiële instrumenten.
Leningen aan afnemers Het kredietrisico van Heineken wordt hoofdzakelijk beïnvloed door de individuele kenmerken van elke afnemer. Heineken’s investeringen aangehouden tot einde looptijd omvatten tevens leningen aan afnemers, die worden verstrekt op basis van een leenovereenkomst. Bij leningen aan afnemers wordt idealiter zekerheid verkregen, onder meer in de vorm van rechten op materiële vaste of immateriële activa, zoals het recht op beslaglegging op de gebouwen van de afnemer. De door Heineken berekende rentetarieven zijn minimaal gebaseerd op de risicovrije rentevoet plus een marge waarin het risicoprofiel van de afnemer en de waarde van de verstrekte zekerheid tot uiting komen. Heineken vormt een voorziening voor bijzondere waardevermindering op leningen, gebaseerd op een schatting door Heineken van de ontstane verliezen. De belangrijkste componenten van deze voorziening zijn een specifieke verliescomponent die betrekking heeft op individuele significante risicoposities, alsmede een collectieve verliescomponent die wordt ingesteld voor groepen soortgelijke afnemers met betrekking tot verliezen die zijn ontstaan maar nog niet geïdentificeerd. De voorziening voor collectieve verliezen wordt vastgesteld op basis van historische betaalgegevens. In enkele landen is de uitgifte van nieuwe leningen uitbesteed aan derden. In de meeste gevallen verstrekt Heineken zekerheidsstellingen (garanties) aan de derde partij voor het risico dat de afnemer in gebreke blijft. In ruil hiervoor ontvangt Heineken een vergoeding.
Handels- en overige vorderingen Het lokale management van Heineken heeft specifiek beleid geformuleerd met betrekking tot kredietrisico’s. Het kredietrisico wordt doorlopend bewaakt. Volgens het kredietbeleid worden alle afnemers getoetst die krediet boven een bepaald limietbedrag aanvragen. Tevens worden nieuwe afnemers individueel getoetst op kredietwaardigheid, alvorens de standaard betalings- en leveringsvoorwaarden van Heineken worden aangeboden. De toetsing door Heineken omvat externe kredietwaardigheidsbeoordelingen, waar beschikbaar, en in sommige gevallen bankreferenties. Voor elke afnemer worden inkooplimieten vastgesteld en deze limieten worden regelmatig herzien. In het licht van de verslechterde economische omstandigheden in 2008 en 2009 zijn enkele inkooplimieten aangepast. Afnemers die niet aan de maatstaven van Heineken voor de kredietwaardigheid voldoen, kunnen uitsluitend transacties met Heineken aangaan op basis van vooruitbetaling. Bij de bewaking van het kredietrisico van afnemers worden de afnemers, per land, gegroepeerd aan de hand van hun kredietkenmerken, waaronder de vraag of het natuurlijke of rechtspersonen betreft, welk type distributiekanaal zij vertegenwoordigen, geografische locatie, bedrijfstak, ouderdoms- en looptijdanalyse en het bestaan van eerdere financiële problemen. Afnemers met de classificatie ‘hoog risico’ worden op een speciale lijst geplaatst. Toekomstige verkopen aan deze afnemers vinden uitsluitend plaats op basis van vooruitbetaling, na goedkeuring door het management.
130
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Heineken beschikt over meerdere distributiemodellen om goederen aan afnemers te leveren. In sommige landen vindt levering plaats via eigen groothandels, in andere landen rechtstreeks en in een aantal landen via externe partijen. Aangezien de distributiemodellen landspecifiek en op geconsolideerd niveau van uiteenlopende aard zijn, kunnen de resultaten en de balansposten niet op geconsolideerde basis worden uitgesplitst naar het type afnemer. De verschillende distributiemodellen worden bovendien niet centraal aangestuurd of bewaakt. Heineken vormt een voorziening voor bijzondere waardevermindering, gebaseerd op een schatting door Heineken van de ontstane verliezen met betrekking tot handels- en andere vorderingen en investeringen. Deze voorziening bestaat uit een specifieke verliescomponent en een collectieve verliescomponent.
Investeringen Heineken beperkt het kredietrisico, behalve voor investeringen aangehouden tot einde looptijd zoals opgenomen in toelichting 17, door uitsluitend te investeren in liquide effecten en uitsluitend met tegenpartijen die beschikken over een kredietwaardigheidsbeoordeling A of hieraan gelijkwaardig voor korte termijn transacties, respectievelijk AA- voor lange termijn transacties. Heineken ziet actief toe op deze kredietwaardigheidsbeoordelingen.
Garanties Het is beleid van Heineken om het verstrekken van garanties zoveel mogelijk te vermijden, behalve waar dit leidt tot aanzienlijke besparingen voor de Groep. In situaties waarin Heineken wel garanties verstrekt, bijvoorbeeld garanties aan banken voor leningen (aan derden), streeft Heineken ernaar een zekerheidstelling van de derde partij te verkrijgen. De vennootschap heeft een aansprakelijkstelling overeenkomstig artikel 403, Titel 9, Boek 2 BW afgegeven voor in Nederland gevestigde rechtspersonen.
Kredietrisico De boekwaarde van financiële activa vertegenwoordigt het maximale kredietrisico. Het maximale kredietrisico op de verslagdatum was als volgt: In miljoenen EUR
Leningen Investeringen aangehouden tot einde looptijd Investeringen beschikbaar voor verkoop Langlopende derivaten gebruikt ter afdekking Investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden Handels- en overige vorderingen, exclusief derivaten gebruikt ter afdekking Kortlopende derivaten gebruikt ter afdekking Geldmiddelen en kasequivalenten
Toelichting
2009
2008
17 17 17 17 17
329 4 219 16 15
310 10 221 100 14
20 20 21
2.261 49 520 3.413
2.401 103 698 3.857
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
131
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Het maximale kredietrisico voor handels- en overige vorderingen (exclusief derivaten gebruikt ter afdekking) was op de verslagdatum als volgt, uitgesplitst naar geografische regio: In miljoenen EUR
West-Europa Centraal- en Oost-Europa Noord- en Zuid-Amerika Afrika en het Midden-Oosten Azië-Pacific Hoofdkantoor/eliminaties
2009
2008
1.256 554 134 131 32 154 2.261
1.493 512 122 145 31 98 2.401
Bijzondere waardeverminderingen De ouderdom van handels- en overige vorderingen (exclusief derivaten gebruikt ter afdekking) op de verslagdatum was als volgt:
In miljoenen EUR
Niet vervallen 0-30 dagen vervallen 31-120 dagen vervallen Meer dan 120 dagen vervallen
Bruto 2009
1.895 202 198 300 2.595
Bijzondere waardevermindering 2009
(34) (26) (67) (207) (334)
Bruto 2008
Bijzondere waardevermindering 2008
1.868 232 241 340 2.681
(17) (7) (56) (200) (280)
De mutatie in de voorziening voor bijzondere waardevermindering van handels- en overige vorderingen (exclusief derivaten gebruikt ter afdekking) gedurende het boekjaar was als volgt: In miljoenen EUR
2009
2008
Stand per 1 januari Wijzigingen in de consolidatie Opgenomen bijzondere waardeverminderingen Onttrekkingen Vrijval Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december
280 1 109 (26) (45) 15 334
194 88 52 (13) (31) (10) 280
132
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
De mutatie in de voorziening voor bijzondere waardevermindering van leningen gedurende het boekjaar was als volgt: In miljoenen EUR
2009
2008
Stand per 1 januari Wijzigingen in de consolidatie Opgenomen bijzondere waardeverminderingen Onttrekkingen Vrijval Valutaomrekeningsverschillen Stand per 31 december
177 – 48 (27) (9) (4) 185
108 49 46 (26) – – 177
De opgenomen bijzondere waardeverminderingen voor handels- en overige vorderingen (exclusief derivaten gebruikt ter afdekking) en leningen maken deel uit van de overige posten zonder feitelijke in-/uitgaande kasstromen in het geconsolideerd kasstroomoverzicht. De bijzondere waardevermindering van EUR 48 miljoen (2008: EUR 46 miljoen) ten aanzien van leningen en de bijzondere waardevermindering van EUR 109 miljoen (2008: EUR 52 miljoen) met betrekking tot handelsvorderingen (exclusief derivaten gebruikt ter afdekking) zijn opgenomen onder lasten van grondstoffen, materialen en diensten. In 2009 is een bijzondere waardevermindering ter waarde van EUR 48 miljoen (2008: EUR 46 miljoen) opgenomen ten aanzien van leningen, waarvan EUR 37 miljoen (2008: EUR 34 miljoen) betrekking heeft op leningen aan afnemers. Heineken heeft geen zekerheidstelling voor deze in waarde verminderde investeringen. De voorzieningen voor handels- en overige vorderingen en investeringen aangehouden tot einde looptijd worden gebruikt voor het registreren van bijzondere waardeverminderingen, tenzij Heineken van mening is dat het uitstaande bedrag niet geïnd kan worden; in dat geval wordt het als oninbaar beschouwde bedrag op het financiële actief afgeschreven.
Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat Heineken niet in staat zal zijn om te voldoen aan de verplichtingen in verband met financiële instrumenten die worden afgewikkeld door de overdracht van geldmiddelen of andere financiële activa. Het liquiditeitsbeheer van Heineken is erop gericht ervoor te zorgen, voorzover dit mogelijk is, dat er altijd voldoende liquiditeit is om aan de verplichtingen te voldoen wanneer deze verschuldigd worden, zowel onder normale als onder bijzondere omstandigheden, zonder dat er onaanvaardbare verliezen of risico’s voor de reputatie van Heineken ontstaan. Ontwikkelingen in het recente verleden hebben aangetoond dat op de kredietmarkten een situatie kan ontstaan waarin het moeilijk is om kapitaal te genereren voor de financiering van lange termijn groei van de onderneming. Hoewel de situatie inmiddels beduidend gestabiliseerd is, besteedt Heineken veel aandacht aan het waarborgen van voldoende toegang tot kapitaalmarkten om de groei op lange termijn te kunnen financieren en om aflopende verplichtingen te kunnen herfinancieren. Onze financieringsstrategieën worden doorlopend geëvalueerd. Daarnaast werkt Heineken aan een verbeterde afstemming tussen het ouderdomsprofiel van haar langlopende schulden en de verwachte operationele kasstromen. We voeren een strikt kosten- en liquiditeitsbeheer en de investeringsvoorstellen worden gecontroleerd op doeltreffendheid en doelmatigheid van de bestedingen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
133
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Contractuele looptijden Hieronder volgen de contractuele looptijden van niet-afgeleide financiële verplichtingen en afgeleide financiële activa en verplichtingen, inclusief rentebetalingen en exclusief de effecten van ‘netting-overeenkomsten’: 2009
In miljoenen EUR
Financiële verplichtingen Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Verplichtingen uit hoofde van financiële leases Overige rentedragende verplichtingen Niet-rentedragende verplichtingen Deposito’s van derden Rekening-courantkredieten banken Handels- en overige verplichtingen, exclusief rente, dividend en derivaten gebruikt ter afdekking
Boekwaarde
Contractuele kasstroom
6 maanden of minder
6-12 maanden
1-2 jaar
2-5 jaar
Meer dan 5 jaar
275 3.036
(304) (3.249)
(13) (96)
(16) (170)
(89) (1.375)
(153) (1.263)
(33) (345)
2.945
(3.786)
(626)
(49)
(152)
(2.032)
(927)
108 1.342 93 377 156
(114) (1.690) (120) (377) (156)
(10) (91) (20) (368) (156)
(9) (54) (23) (9) –
(15) (67) (31) – –
(49) (803) (45) – –
(31) (675) (1) – –
3.444
(3.444)
(3.278)
(166)
–
–
–
(17) 438
1.490 (1.819)
43 (74)
36 (89)
88 (102)
732 (965)
591 (589)
(48) 26 12.175
1.015 (996) (13.550)
615 (608) (4.682)
282 (268) (535)
118 (120) (1.745)
– – (4.578)
– – (2.010)
Afgeleide financiële (activa) en verplichtingen Renteswaps gebruikt ter afdekking: Ingaande kasstroom Uitgaande kasstroom Valutatermijncontracten gebruikt ter afdekking: Ingaande kasstroom Uitgaande kasstroom
De totale boekwaarde en de contractuele kasstroom van derivaten zijn opgenomen onder handels- en overige vorderingen (zie toelichting 20), overige investeringen (zie toelichting 17), handels- en overige verplichtingen (zie toelichting 31) en langlopende niet-rentedragende verplichtingen (zie toelichting 25).
134
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2008
In miljoenen EUR
Financiële verplichtingen Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Verplichtingen uit hoofde van financiële leases Overige rentedragende verplichtingen Niet-rentedragende verplichtingen Deposito’s van derden Rekening-courantkredieten banken Handels- en overige verplichtingen, exclusief rente en dividend Afgeleide financiële activa en verplichtingen Renteswaps gebruikt ter afdekking: Ingaande kasstroom Uitgaande kasstroom Valutatermijncontracten gebruikt ter afdekking: Ingaande kasstroom Uitgaande kasstroom Overige derivaten gebruikt ter afdekking, netto
Boekwaarde
Contractuele kasstroom
6 maanden of minder
6-12 maanden
1-2 jaar
2-5 jaar
Meer dan 5 jaar
520 6.795
(600) (7.611)
(125) (392)
(35) (207)
(44) (2.017)
(358) (3.655)
(38) (1.340)
1.122
(1.319)
(40)
(30)
(552)
(690)
(7)
95 670 409 348 94
(107) (1.245) (390) (348) (102)
(11) (77) (36) (338) (102)
(12) (39) (38) (10) –
(13) (44) (78) – –
(38) (129) (80) – –
(33) (956) (158) – –
3.666
(3.605)
(3.375)
(213)
(8)
(1)
(8)
(89) 425
2.082 (2.532)
160 (194)
144 (191)
206 (293)
888 (1.022)
684 (832)
(102) 55
2.068 (2.028)
1.095 (1.056)
670 (677)
303 (295)
– –
– –
(12) 13.996
– (15.737)
– (4.491)
– (638)
– (2.835)
– (5.085)
– (2.688)
De totale boekwaarde en de contractuele kasstroom van derivaten zijn opgenomen onder handels- en overige vorderingen (toelichting 20), handels- en overige verplichtingen (toelichting 31) en langlopende nietrentedragende verplichtingen (toelichting 25).
Marktrisico Het marktrisico is het risico dat veranderingen in marktprijzen, zoals valutakoersen, marktrentes en aandelenkoersen, invloed uitoefenen op de inkomsten van Heineken of de waarde van de door Heineken gehouden financiële instrumenten. Het doel van marktrisicobeheersing is de blootstelling aan marktrisico’s binnen aanvaardbare grenzen te houden, terwijl het risicorendement geoptimaliseerd wordt. Heineken gebruikt derivaten in de normale bedrijfsvoering en gaat tevens financiële verplichtingen aan om marktrisico’s te beheersen. In het algemeen streeft Heineken ernaar om ‘hedge accounting’ toe te passen of gebruik te maken van natuurlijke hedges teneinde het effect van valutakoersschommelingen op de winst- en verliesrekening te minimaliseren. Tot de mogelijk te gebruiken derivaten behoren renteswaps, rentetermijncontracten, caps en floors, commodity-swaps, spotcontracten, valutatermijncontracten en opties. Afdekkingstransacties worden aangegaan met een beperkt aantal tegenpartijen, die over een gedegen kredietwaardigheid beschikken. Het afdekken van valuta-, rente- en grondstoffen-risico’s is gebonden aan interne richtlijnen die door de Raad van Bestuur zijn goedgekeurd en op de naleving waarvan door de Raad van Bestuur wordt toegezien.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
135
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Valutarisico Heineken is onderhevig aan valutarisico’s op verkopen, aankopen en leningen die in een andere valuta luiden dan de functionele valuta van de betreffende Heineken-entiteit. Het valutarisico bij Heineken is voornamelijk gerelateerd aan de Amerikaanse Dollar en het Britse Pond. Bij de beheersing van valutarisico’s streeft Heineken ernaar het effect van kortetermijnfluctuaties op het resultaat te beperken. Blijvende wijzigingen in valutakoersen kunnen op langere termijn echter gevolgen hebben voor de winst. Heineken dekt tot 90 procent van haar (voornamelijk interne) kasstromen in Amerikaanse dollars af op basis van voortschrijdende kasstroomprognoses met betrekking tot verwachte verkopen en aankopen. De afdekking van kasstromen in andere valuta geschiedt eveneens op basis van voortschrijdende kasstroomprognoses. Heineken maakt bij het afdekken van valutarisico’s voornamelijk gebruik van valutatermijncontracten. Als gevolg van de beperkte beschikbaarheid van doelmatige en werkzame afdekkingsinstrumenten zijn de afdekkingsniveaus in een aantal Centraal- en Oost-Europese landen momenteel lager dan voorgeschreven in de richtlijnen. Het merendeel van de valutatermijncontracten vervalt binnen een jaar na de balansdatum. Heineken voert een duidelijk omschreven beleid voor het afdekken van valutakoersrisico’s op transacties, waarmee de effecten op de financiële resultaten worden vertraagd. Valutakoersrisico’s op transacties worden in beperkte mate afgedekt, aangezien de onderliggende valutaposities in het algemeen beschouwd worden als lange termijn posities. Het resultaat van de afdekking van netto investeringen wordt onder de reserve koersverschillen opgenomen in het totaalresultaat. Het is beleid van Heineken om interne financiering binnen de Heineken Groep waar mogelijk beschikbaar te stellen in de functionele valuta van de dochterondernemingen, zodat valutarisico op het niveau van dochterondernemingen wordt vermeden. Het hieruit voortvloeiende risico op het niveau van de Groep wordt afgedekt middels valutatermijncontracten. Interne financiering van Heineken in vreemde valuta’s vindt voornamelijk plaats in Britse pond, Amerikaanse dollar, Russische roebel en Poolse zloty. In sommige gevallen kiest Heineken ervoor om interne financiering binnen de Heineken Groep met een permanent karakter te behandelen als eigen vermogen. In deze gevallen wordt het valutarisico niet afgedekt. De hoofdsommen van de bank- en obligatieleningen van Heineken in Britse pond, Poolse zloty en Egyptische pond worden gebruikt voor het afdekken van lokale activiteiten die kasstromen genereren in de desbetreffende functionele valuta’s. De bijbehorende rente op deze leningen wordt eveneens gesteld in valuta’s die aansluiten op de kasstromen welke worden gegenereerd door de onderliggende activiteiten van Heineken. Deze benadering verschaft een economische afdekking zonder dat er derivaten worden afgesloten. De netto risicopositie van Heineken met betrekking tot overige monetaire activa en verplichtingen luidend in andere valuta’s dan de functionele valuta’s van de vennootschap en de buitenlandse activiteiten van de Groep, wordt op een aanvaardbaar niveau gehouden door waar nodig vreemde valuta tegen de spotkoers aan te kopen of te verkopen teneinde onevenwichtigheden op de korte termijn te beperken.
Valutarisicopositie Het valutarisico van Heineken met betrekking tot transacties in Britse ponden, Amerikaanse dollars en euro’s is hieronder weergegeven in nominale bedragen. De bedragen in de kolom EUR betreffen het valutarisico op transacties in euro’s binnen dochterondernemingen met een andere presentatievaluta dan de euro.
136
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
2009
2009
2009
2008
2008
EUR
GBP
USD
GBP
USD
– 25 46 – (100) – (10) (63) (88) (190) 140 (402) (452) 61
– – – – (57) (400) – – – (457) 1 (1) (457) 427
– 7 2 (1) (1.492) – (1) (2) (26) (1.513) 885 (88) (716) (375)
480 12 24 – (537) – – – (4) (25) 2 1 (22) (1)
257 142 19 – (1.720) 2 (2) (13) (58) (1.373) 1.000 (295) (668) (545)
(945) (1.336)
– (30)
1.061 (30)
57 34
799 (414)
In miljoenen
Leningen en investeringen aangehouden tot einde looptijd Handels- en overige vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Bankleningen met zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Niet-rentedragende verplichtingen Rekening-courantkredieten banken Handels- en overige verplichtingen Bruto balans valutarisicopositie Verwachte toekomstige verkopen volgend jaar Verwachte toekomstige inkopen volgend jaar Bruto valutarisicopositie Kasstroomafdekking valutatermijncontracten Overige ‘hedge accounting’ valutatermijncontracten Netto valutarisicopositie
Opgenomen in USD bedragen zijn intra-Heineken kasstromen. Als onderdeel van de overige valutatermijncontracten die voor hedge accounting gebruikt worden, vormen de cross-currency interest rate swaps van Heineken UK de grootste component. Als onderdeel van de acquisitie van S&N heeft Heineken schuld geconsolideerd die teruggeswapped was naar euro, die vervolgens aangehouden is als netto investeringsafdekking. De volgende valutakoersen golden gedurende het jaar: Gemiddelde koers In EUR
GBP USD
Koers op verslagdatum
2009
2008
2009
2008
1,1224 0,7170
1,2577 0,6832
1,1260 0,6942
1,0499 0,7185
Gevoeligheidsanalyse Een waardestijging van de euro met 10 procent tegenover het Britse pond en de Amerikaanse dollar of in geval van de euro een versterking van de euro ten opzichte van alle andere valuta’s per 31 december zou hebben geleid tot een toename/(afname) van het eigen vermogen en de winst met de hieronder vermelde bedragen. Bij deze analyse is verondersteld dat alle overige variabelen, met name rentevoeten, constant blijven. De analyse is op dezelfde basis uitgevoerd voor 2008. Eigen vermogen In miljoenen EUR
EUR GBP USD
31 december
2009
1 2 39
2008
– (2) 54
Winst of verlies 2009
(3) 2 –
2008
– (2) 6
Een waardedaling van de euro met 10 procent tegenover het Britse pond en de Amerikaanse dollar of in geval van de euro een verzwakking van de euro ten opzichte van alle andere valuta’s per 31 december zou een effect hebben gehad met dezelfde bedragen, doch met tegengesteld teken, ervan uitgaande dat alle overige variabelen constant zouden zijn gebleven.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
137
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Renterisico Bij de beheersing van renterisico’s streeft Heineken ernaar het effect van kortetermijnfluctuaties op het resultaat te beperken. Blijvende wijzigingen in rentevoeten kunnen op langere termijn echter gevolgen hebben voor de winst. Ten aanzien van financieringsactiviteiten kiest Heineken voor een mix van vaste en variabele rente, in combinatie met rente-instrumenten. Momenteel is de rentepositie van Heineken eerder vast dan variabel. De rente-instrumenten die gebruikt kunnen worden, zijn renteswaps, rentetermijncontracten, caps en floors. Swaps vervallen naar gelang de vervaldatum van de bijbehorende leningen. De swaptarieven voor de vaste component lopen uiteen van 2,0 tot 7,3 procent (2008: van 2,9 tot 7,3 procent).
Renterisico – profiel Op de verslagdatum was het renteprofiel van de rentedragende financiële instrumenten van Heineken als volgt: In miljoenen EUR
2009
Instrumenten met vaste rente Financiële activa Financiële verplichtingen Renteswaps variabel naar vast
Instrumenten met variabele rente Financiële activa Financiële verplichtingen Renteswaps vast naar variabel
2008
157 (4.664) (2.505) (7.012)
121 (3.192) (4.656) (7.727)
88 (2.947) 2.505 (354)
817 (6.452) 4.656 (979)
Reële waarde-gevoeligheidsanalyse voor instrumenten met vaste rente In 2009 heeft Heineken ervoor gekozen om ‘hedge accounting’ tegen reële waarde toe te passen op bepaalde financiële verplichtingen met vaste rente. De reële-waardemutaties op deze instrumenten worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. De netto reële-waardemutatie op deze instrumenten bedroeg in 2009 EUR 73 miljoen (2008: EUR 294 miljoen). Hiertegenover stond een netto reële-waardemutatie op de afdekkingsinstrumenten ten bedrage van EUR (73) miljoen (2008: EUR (288) miljoen). Een verandering van 100 basispunten in de rentevoeten op de verslagdatum zou het eigen vermogen en de winst of het verlies hebben doen toenemen/(afnemen) met de hieronder vermelde bedragen (na belastingen). Winst of verlies In miljoenen EUR
100 bp stijging
100 bp daling
Eigen vermogen 100 bp stijging
100 bp daling
31 december 2009 Instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde Renteswaps Reële waarde-gevoeligheid (netto)
45 (19) 26
(48) 21 (27)
45 49 94
(48) (47) (95)
31 december 2008 Instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde Renteswaps Reële waarde-gevoeligheid (netto)
30 (3) 27
33 (63) (30)
30 94 124
33 (159) (126)
138
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
In het kader van de acquisitie van S&N in 2008 heeft Heineken een specifieke portfolio van Euro-renteswaps variabel naar vast overgenomen met een nominale waarde van EUR 1.290 miljoen. Hoewel het renterisico in economische zin wordt afgedekt, is het niet mogelijk om ‘hedge accounting’ op deze portfolio toe te passen. Een verandering in de rentevoeten zal derhalve leiden tot een reële-waardemutatie in de winst- en verliesrekening onder overige netto financieringsbaten/(lasten). Alle hiermee samenhangende baten of lasten zonder feitelijke kasstromen op de winst- en verliesrekening zullen naar verwachting na verloop van tijd worden teruggenomen.
Kasstroomgevoeligheidsanalyse voor instrumenten met variabele rente Een verandering van 100 basispunten in de rentevoeten die gedurende de gehele verslagperiode zou gelden, zou het eigen vermogen en de winst of het verlies met de hieronder vermelde bedragen (na belastingen) hebben doen toenemen/(afnemen). Bij deze analyse is verondersteld dat alle overige variabelen, met name valutakoersen, constant blijven. De analyse is op dezelfde basis uitgevoerd voor 2008. Winst of verlies In miljoenen EUR
100 bp stijging
100 bp daling
Eigen vermogen 100 bp stijging
100 bp daling
31 december 2009 Instrumenten met variabele rente Netto renteswaps variabel naar vast Kasstroomgevoeligheid (netto)
(21) 19 (2)
21 (19) 2
(21) 19 (2)
21 (19) 2
31 december 2008 Instrumenten met variabele rente Renteswaps vast naar variabel Kasstroomgevoeligheid (netto)
(42) 35 (7)
42 (35) 7
(42) 35 (7)
42 (35) 7
Overige marktprijsrisico’s Het management van Heineken bewaakt de mix van obligaties en aandelen in haar beleggingsportefeuille op basis van de marktverwachtingen. Materiële beleggingen binnen de portefeuille worden afzonderlijk beheerd. De hoofddoelstelling van de beleggingsstrategie van Heineken is het maximaliseren van het beleggingsrendement ten behoeve van een gedeeltelijke dekking van de niet-gefinancierde verplichtingen uit hoofde van toegezegdpensioenregelingen. Het management wordt hiertoe bijgestaan door externe adviseurs. Grondstoffen-risico is het risico dat de resultaten van Heineken worden beïnvloed door schommelingen in de prijzen van grondstoffen. Door middel van beheersing van het grondstoffen-risico wordt de blootstelling aan grondstoffen-risico’s binnen aanvaardbare grenzen gehouden, terwijl het risicorendement geoptimaliseerd wordt. Het grondstoffen-risico heeft voornamelijk betrekking op de inkoop van blikjes, glazen flessen, mout en nutsvoorzieningen. Het grondstoffen-risico wordt voornamelijk beheerst door vaste prijzen overeen te komen in leveringscontracten met verschillende looptijden. Vooralsnog blijft grondstoffen-afdekking met financiële tegenpartijen door Heineken beperkt tot de incidentele verkoop van overtollige emissierechten CO2 en afdekkingstransacties ten aanzien van aluminium, uitgevoerd in overeenstemming met het risicobeleid. Heineken sluit grondstoffen-contracten alleen af om te voorzien in de verwachte behoefte ten behoeve van gebruik en verkoop. Op 31 december 2009 bedraagt de onderliggende waarde van aluminiumswaps EUR 8 miljoen. Het niet uit de balans blijkende commodity-risico per 31 december 2009 bedraagt EUR 3.564 miljoen en heeft voornamelijk betrekking op langlopende leveringscontracten voor grondstoffen.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
139
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg Kasstroomafdekkingen De onderstaande tabel vermeldt de perioden waarin de kasstromen gerelateerd aan derivaten die kasstroomafdekkingen zijn, naar verwachting zullen optreden. 2009 In miljoenen EUR
Boekwaarde
Renteswaps: Activa Verplichtingen Valutatermijncontracten: Activa Verplichtingen
Verwachte kasstroom
6 maanden of minder
6-12 maanden
1-2 jaar
2-5 jaar
Meer dan 5 jaar
(17) 226
503 (740)
16 (65)
16 (78)
27 (80)
66 (163)
378 (354)
(48) 26 187
1.015 (996) (218)
615 (608) (42)
282 (268) (48)
118 (120) (55)
– – (97)
– – 24 2008
In miljoenen EUR
Boekwaarde
Renteswaps: Activa Verplichtingen Valutatermijncontracten: Activa Verplichtingen
Verwachte kasstroom
6 maanden of minder
6-12 maanden
1-2 jaar
2-5 jaar
Meer dan 5 jaar
(89) 206
856 (1.097)
80 (100)
64 (97)
124 (212)
139 (214)
449 (474)
(102) 55 70
2.068 (2.028) (201)
1.095 (1.056) 19
670 (677) (40)
303 (295) (80)
– – (75)
– – (25)
De periode waarin de kasstromen, gerelateerd aan valutatermijncontracten die kasstroomafdekkingen zijn, naar verwachting effect zullen hebben op de winst- en verliesrekening, is gemiddeld twee maanden eerder dan het optreden van de kasstromen zoals vermeld in de bovenstaande tabel.
Reële-waardeafdekkingen/netto investeringsafdekkingen De onderstaande tabel vermeldt de perioden waarin de kasstromen gerelateerd aan derivaten die reëlewaardeafdekkingen of netto investeringsafdekkingen zijn, naar verwachting zullen optreden. 2009 In miljoenen EUR
Boekwaarde
Renteswaps: Activa Verplichtingen
– (212) (212)
Verwachte kasstroom
987 (1.079) (92)
6 maanden of minder
27 (9) 18
6-12 maanden
20 (11) 9
1-2 jaar
2-5 jaar
61 (22) 39
666 (802) (136)
Meer dan 5 jaar
213 (235) (22) 2008
In miljoenen EUR
Boekwaarde
Renteswaps: Activa Verplichtingen
– 167 167
Verwachte kasstroom
1,106 (1.316) (210)
6 maanden of minder
62 (76) (14)
6-12 maanden
61 (76) (15)
1-2 jaar
2-5 jaar
47 (45) 2
701 (761) (60)
Meer dan 5 jaar
235 (358) (123)
Kapitaalbeheer Er waren in het verslagjaar geen belangrijke wijzigingen in de benadering van het kapitaalbeheer. Het beleid van de Raad van Bestuur is gericht op het handhaven van een sterke kapitaalbasis, zodat het vertrouwen van investeerders, crediteuren en de markt behouden blijft, een duurzame bedrijfsontwikkeling gewaarborgd is en er voldoende ruimte blijft voor nieuwe acquisities. Hierbij wordt onder ‘kapitaal’ verstaan: het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap (totaal eigen vermogen minus minderheidsbelangen).
140
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Voor Heineken gelden geen van buitenaf opgelegde kapitaalvoorschriften, anders dan de wettelijke reserves die worden beschreven in toelichting 22. Aandelen worden ingekocht om te voorzien in de behoeften van het lange termijn incentive plan, zoals nader uiteengezet in toelichting 29.
Reële waarden De reële waarden van financiële activa en verplichtingen, alsmede de boekwaarden opgenomen in het overzicht van de financiële positie, zijn als volgt: Boekwaarde
Reële waarde
Boekwaarde
Reële waarde
In miljoenen EUR
2009
2009
2008
2008
Leningen Investeringen aangehouden tot einde looptijd Investeringen beschikbaar voor verkoop Vooruitbetalingen verstrekt aan afnemers Investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden Handels- en overige vorderingen, exclusief derivaten gebruikt ter afdekking Geldmiddelen en kasequivalenten Renteswaps gebruikt ter afdekking: Activa Verplichtingen Valutatermijncontracten gebruikt ter afdekking: Activa Verplichtingen Overige derivaten, netto Bankleningen Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Verplichtingen uit hoofde van financiële leases Overige rentedragende verplichtingen Niet-rentedragende verplichtingen Langlopende derivaten gebruikt ter afdekking Deposito's van derden Handels- en overige verplichtingen exclusief dividend, rente en derivaten gebruikt ter afdekking Rekening-courantkredieten banken
329 4 219 319 15
329 4 219 319 15
310 10 221 346 14
310 10 221 346 14
2.261 520
2.261 520
2.401 698
2.401 698
17 (438)
17 (438)
89 (425)
89 (425)
48 (26) – (3.311) (2.945) (108) (1.342) (93) (370) (377)
48 (26) – (3.362) (3.058) (108) (1.423) (93) (370) (377)
102 (55) 12 (7.315) (1.122) (95) (670) (16) (393) (348)
102 (55) 12 (7.401) (1.204) (95) (679) (16) (393) (348)
(3.444) (156)
(3.444) (156)
(3.579) (94)
(3.579) (94)
Basis voor de bepaling van reële waarden De significante methoden en veronderstellingen gehanteerd bij het schatten van de reële waarden van financiële instrumenten zoals vermeld in de bovenstaande tabel, worden uiteengezet in toelichting 4.
Reële-waardehiërarchie Met ingang van 1 januari 2009 past Heineken de herziene versie van IFRS 7 toe voor financiële instrumenten die in het overzicht van de financiële positie worden gewaardeerd tegen de reële waarde (zie toelichting 3b). De herziene versie schrijft voor dat informatie over de waardering tegen reële waarde wordt verstrekt aan de hand van een reële-waardehiërarchie met de volgende niveaus: • Genoteerde koersen (niet-aangepast) op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen (niveau 1). • Andere informatie dan de in niveau 1 ondergebrachte genoteerde koersen die voor het actief of de verplichting hetzij direct (dat wil zeggen als koersen) hetzij indirect (dat wil zeggen afgeleid van koersen) waarneembaar zijn (niveau 2). • Inputs voor het actief of de verplichting die niet gebaseerd zijn op waarneembare marktgegevens (nietwaarneembare inputs) (niveau 3).
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
141
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
32. Financiële risicobeheersing en financiële instrumenten vervolg
In miljoenen EUR
Niveau 1
Niveau 2
57 – – 15 72
– 16 49 – 65
162 – – – 162
–
370
–
– –
94 464
– –
47 – – 14 61
– 100 103 – 203
174 – – – 174
–
393
–
– –
87 480
– –
31 december 2009 Investeringen beschikbaar voor verkoop Langlopende afgeleide financiële activa gebruikt ter afdekking Kortlopende afgeleide financiële activa gebruikt ter afdekking Investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden
Langlopende afgeleide financiële verplichtingen gebruikt ter afdekking Kortlopende afgeleide financiële verplichtingen gebruikt ter afdekking
31 december 2008 Investeringen beschikbaar voor verkoop Langlopende afgeleide financiële activa gebruikt ter afdekking Kortlopende afgeleide financiële activa gebruikt ter afdekking Investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden
Langlopende afgeleide financiële verplichtingen gebruikt ter afdekking Kortlopende afgeleide financiële verplichtingen gebruikt ter afdekking
In miljoenen EUR
Niveau 3
2009
Investeringen beschikbaar voor verkoop op basis van niveau 3 Stand per 1 januari Reële-waardeaanpassingen verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten Desinvesteringen Overboekingen Stand per 31 december
174 18 (34) 4 162
33. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Totaal 2009
Minder dan 1 jaar
1-5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal 2008
371 177 548
191 116 307
146 5 151
34 56 90
408 89 497
Verplichtingen uit hoofde van leases en operationele leases Materiële vaste activa in bestelling Inkoopcontracten grondstoffen Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen Niet uit de balans blijkende verplichtingen
322 46 3.564 2.199 6.131
47 42 950 450 1.489
139 2 1.399 1.228 2.768
136 2 1.215 521 1.874
378 56 2.835 2.325 5.594
Niet opgenomen toegezegde bankfaciliteiten
2.077
77
2.000
–
1.640
In miljoenen EUR
Aan banken verstrekte garanties voor leningen (door derden) Overige garanties Garanties
142
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Heineken least bedrijfsgebouwen, auto’s en installaties Aan banken verstrekte garanties voor leningen hebben betrekking op leningen aan afnemers, die door externe partijen worden verstrekt in het kader van de normale bedrijfsvoering van Heineken. De inkoopcontracten grondstoffen omvatten langlopende contracten met leveranciers waarin de prijzen vooraf zijn overeengekomen of gebaseerd op vooraf overeengekomen formules. De verplichtingen houden verband met de inkoop van mout, flessen en blikjes. Gedurende het boekjaar eindigend op 31 december 2009 is EUR 184 miljoen (2008: EUR 177 miljoen) ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht voor operationele leases en huurlasten. Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen betreffen met name distributie-, huur-, service- en sponsorovereenkomsten. Toegezegde bankfaciliteiten zijn kredietfaciliteiten waarvoor een vergoeding wordt betaald ter compensatie van de verplichting voor de bank om kapitaal te reserveren. Zie toelichting 25 voor nadere informatie over deze toegezegde bankfaciliteiten. De bank is wettelijk gehouden de faciliteit te verstrekken volgens de voorwaarden en bepalingen van de overeenkomst. Als onderdeel van de transactie met APB in het kader van de herschikking van de belangen in de regio AziëPacific heeft Heineken op 10 februari 2010 het volledige geplaatste aandelenkapitaal van APB-Pearl Ltd en APB (Aurangabad) Ltd verworven (zie toelichting 37). Heineken is voornemens haar belangen in deze beide ondernemingen over te dragen aan UBL, samen met de belangen van Heineken in MAPL in de loop van 2010.
34. Voorwaardelijke verplichtingen Nederland Heineken is partij in een kartelzaak die door de Europese Commissie aanhangig is gemaakt wegens vermeende schending van de antikartelwetgeving van de Europese Unie. In een beschikking van 18 april 2007 stelt de Europese Commissie dat Heineken en andere in Nederland opererende brouwers in de periode 1996-1999 de vrije marktwerking in Nederland hebben beperkt. Deze beschikking volgt op een onderzoek door de Europese Commissie dat in maart 2000 is gestart. Heineken heeft in het kader van het onderzoek volledige medewerking aan de autoriteiten verleend. In het verlengde van de beschikking heeft de Europese Commissie in 2007 aan Heineken een boete van EUR 219 miljoen opgelegd. Op 4 juli 2007 heeft Heineken bij het Europees Gerecht van Eerste Aanleg beroep aangetekend tegen de beschikking van de Europese Commissie, aangezien Heineken de bevindingen van de Commissie bestrijdt. In afwachting van het beroep was Heineken genoodzaakt de boete aan de Europese Commissie te betalen. De opgelegde boete is betaald in 2007 en is als een bijzondere last opgenomen in de jaarrekening van 2007. De definitieve uitspraak door het Europese Gerecht van Eerste Aanleg wordt verwacht in 2010 of 2011.
Carlsberg De betaalde koopprijs voor de acquisitie van S&N kan nog aan verandering onderhevig zijn, aangezien er in lijn met de consortiumovereenkomst overleg tussen de consortiumpartners gaande is over de definitieve netto schuldvereffening. Aangezien de uitkomst van het overleg niet zeker is, wordt het niet praktisch haalbaar geacht de financiële effecten van de netto schuldvereffening betrouwbaar in te schatten.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
143
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
35. Vermelding van verbonden partijen Identiteit van verbonden partijen De geassocieerde deelnemingen en joint ventures (zie toelichting 16), Heineken Holding N.V., het Heineken Pensioenfonds (zie toelichting 28) alsmede de managers op sleutelposities (Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen) zijn aangemerkt als verbonden partijen van Heineken.
Bezoldiging van Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen In miljoenen EUR
2009
2008
4,2 0,4 4,6
Raad van Bestuur Raad van Commissarissen
3,2 0,4 3,6
Raad van Bestuur De bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit een vaste component en een variabele component. De variabele component is opgebouwd uit een korte termijn plan en een lange termijn incentive plan. Het korte termijn plan is gebaseerd op een target voor de autonome winstgroei en specifieke jaarlijkse targets die door de Raad van Commissarissen worden vastgesteld. Zie toelichting 29 voor informatie over het lange termijn incentive plan. Het afzonderlijke verslag van het remuneratiebeleid is opgenomen op pagina 65. Per 31 december 2009 hield de heer J.F.M.L. van Boxmeer 9.244 aandelen in de vennootschap en de heer D.R. Hooft Graafland 6.544 aandelen (2008: J.F.M.L. van Boxmeer 9.244 en D.R. Hooft Graafland 6.544 aandelen). Per 31 december 2009 had de heer D.R. Hooft Graafland 3.052 aandelen Heineken Holding N.V. in bezit (2008: 3.052 aandelen).
Raad van Bestuur
Vast salaris In duizenden EUR
J.F.M.L. van Boxmeer D.R. Hooft Graafland Totaal
Korte termijn plan
Lange termijn incentive plan*
Pensioenregeling
Totaal
2009
2008
2009
2008
2009
2008
2009
2008
2009
2008
750 550 1.300
750 550 1.300
1.125 619 1.744
611 336 947
303 167 470
249 149 398
379 315 694
287 247 534
2.557 1.651 4.208
1.897 1.282 3.179
* De gerapporteerde remuneratie in het kader van het lange termijn aandelenplan is gebaseerd op IFRS-grondslagen en weerspiegelt niet de waarde van de voorwaardelijke rechten op aandelen die onvoorwaardelijk zijn geworden.
Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen hebben de volgende bezoldiging ontvangen: In duizenden EUR
2009
2008
C.J.A. van Lede J.M. de Jong M. Das M.R. de Carvalho J.M. Hessels I.C. MacLaurin A.M. Fentener van Vlissingen M. Minnick V.C.O.B.J. Navarre Totaal
66 52 52 50 50 50 50 45 31 446
66 52 52 50 50 50 50 32 – 402
144
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
De heer M.R. de Carvalho hield als enige aandelen Heineken N.V. (8) op 31 december 2009 (2008: 8 aandelen). Per 31 december 2009 en per 31 december 2008 hielden de leden van de Raad van Commissarissen geen obligaties of optierechten in de vennootschap. Op 31 december 2009 hield de heer C.J.A. van Lede 2.656 aandelen Heineken Holding N.V. en de heer M.R. de Carvalho 8 aandelen Heineken Holding N.V. (2008: C.J.A. van Lede 2.656 en M.R. de Carvalho 8 aandelen).
Overige transacties met verbonden partijen
Transactiewaarde In miljoenen EUR
Verkoop van producten en diensten Aan geassocieerde deelnemingen en joint ventures
Grondstoffen, materialen en diensten Handelsvoorraden – joint ventures Overige kosten – joint ventures
Openstaand saldo per 31 december
2009
2008
2009
2008
142 142
50 50
12 12
6 6
89 12 101
26 1 27
1 – 1
7 6 13
Heineken Holding N.V. Aan Heineken Holding N.V. is in 2009 een bedrag van EUR 712.129 betaald (2008: EUR 551.000) voor verleende bestuursdiensten ten behoeve van de Heineken Groep. Deze betaling is gebaseerd op een overeenkomst opgesteld in 1977 en herzien in 2001, die inhoudt dat Heineken N.V. aan Heineken Holding N.V. een vergoeding voor administratiekosten betaalt. Met betrekking hiertoe is ‘best practice’ bepaling III.6.4 van de Dutch Corporate Governance Code van 10 december 2008 nageleefd.
36. Heineken-entiteiten Zeggenschap van Heineken De aandelen en opties van de vennootschap worden verhandeld op Euronext Amsterdam, alwaar de vennootschap in de AEX-hoofdindex is opgenomen. Heineken Holding N.V. te Amsterdam heeft een belang van 50,005 procent in het geplaatste kapitaal van de vennootschap. De jaarrekening van de vennootschap is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Heineken Holding N.V. Voor de hieronder met een • gemarkeerde, in Nederland gevestigde rechtspersonen is een aansprakelijkstelling overeenkomstig artikel 403, Titel 9, Boek 2 BW afgegeven.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
145
Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
36. Heineken-entiteiten vervolg Belangrijke dochterondernemingen Deelneming in %
• Heineken Nederlands Beheer B.V • Heineken Brouwerijen B.V. • Heineken Nederland B.V. • Heineken International B.V. • Heineken Supply Chain B.V. • Amstel Brouwerij B.V. • Amstel Internationaal B.V. • Vrumona B.V. • Invebra Holland B.V. • B.V. Beleggingsmaatschappij Limba • Brand Bierbrouwerij B.V. • Heineken CEE Holdings B.V. • Heineken CEE Investments B.V. • Brasinvest B.V. • Heineken Beer Systems B.V. Central Europe Beverages B.V. Heineken France S.A.S. Heineken UK Ltd. Sociedade Central de Cervejas et Bebidas S.A. Oy Hartwall Ab. Heineken España S.A. Heineken Italia S.p.A. Athenian Brewery S.A. Brau Union AG Brau Union Österreich AG Grupa Z˙ywiec S.A. Heineken Ireland Ltd.1 Heineken Hungária Sorgyárak Zrt. Heineken Slovensko a.s. Heineken Switzerland AG Karlovacka Pivovara d.o.o. Mouterij Albert N.V. Ibecor S.A. Affligem Brouwerij BDS N.V. N.V. Brouwerijen Alken-Maes Brasseries S.A. LLC Heineken Breweries Heineken USA Inc. Heineken Ceskà republika a.s. Drinks Union a.s. Heineken Romania S.A. FCJSC Brewing Company, Syabar’ OJSC, Rechitsapivo’1 Commonwealth Brewery Ltd. Windward & Leeward Brewery Ltd. Cervecerias Baru-Panama S.A. Nigerian Breweries Plc. Al Ahram Beverages Company S.A.E. Brasserie Lorraine S.A. Surinaamse Brouwerij N.V. Consolidated Breweries Ltd. Brasserie Almaza S.A.L. Brasseries, Limonaderies et Malteries ‘Bralima’ S.A.R.L. Brasseries et Limonaderies du Rwanda ‘Bralirwa’ S.A.
146
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Land van vestiging
2009
2008
Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Portugal Finland Spanje Italië Griekenland Oostenrijk Oostenrijk Polen Ierland Hongarije Slowakije Zwitserland Kroatië België België België België Rusland Verenigde Staten Tsjechië Tsjechië Roemenië Wit-Rusland Wit-Rusland Bahama’s St Lucia Panama Nigeria Egypte Martinique Suriname Nigeria Libanon Democratische Republiek Congo Rwanda
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 72% 100% 100% 100% 100% 98,7% 100% 98,8% 100% 100% 61,9% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99,7% 100% 100% 100% 100% 98,5% 100% 86,2% 53,2% 72,7% 74,9% 54,1% 99,9% 100% 76,2% 50,4% 67%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 72% 100% 100% 100% 100% 98,6% 100% 98,8% 100% 100% 62% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99,7% 100% 100% 100% 98,5% 98,2% 100% 80,8% 53,2% 72,7% 74,9% 54,1% 99,9% 83,1% 76,1% 50,1% 67%
95% 70%
95% 70%
Deelneming in %
Brasseries et Limonaderies du Burundi ‘Brarudi’ S.A. Brasseries de Bourbon S.A. Sierra Leone Brewery Ltd. Tango s.a.r.l. Société Nouvelle des Boissons Gazeuses S.A. (‘SNBG’) Nouvelle de Brasserie S.A. ‘Sonobra’ 1
Land van vestiging
2009
2008
Burundi Réunion Sierra Leone Algerije Tunesië Tunesië
59,3% 85,7% 83,1% 100% 74,5% 49,9%
59,3% 85,7% 83,1% 100% 74,5% 49,9%
In overeenstemming met artikel 17 van de Companies (Amendment) Act 1986 van de Republiek Ierland heeft de vennootschap met betrekking tot de boekjaren eindigend op 31 december 2009 en 31 december 2008 een onherroepelijke garantie afgegeven inzake de verplichtingen van Heineken Ireland Ltd. en Heineken Ireland Sales Ltd., West Cork Bottling Limited, Western Beverages Limited en Beamish&Crawford Limited zoals bedoeld in artikel 5I van genoemde wet.
37. Gebeurtenissen na balansdatum Aankondiging FEMSA overname Op 11 januari 2010 heeft Heineken de overname aangekondigd van de bier activiteiten van Fomento Económico Mexicano, S.A.B. de C.V (‘FEMSA’) via een aandelentransactie (de ‘Transactie’). Heineken zal FEMSA Cerveza, bestaande uit 100 procent van FEMSA’s Mexicaanse bier activiteiten (inclusief haar Amerikaanse en andere export activiteiten) verkrijgen en de resterende 83 procent van FEMSA’s Braziliaanse bier activiteiten die Heineken op dit moment nog niet in eigendom heeft. Heineken verwacht dat de Transactie in het tweede kwartaal van 2010 zal worden afgerond. De Transactie moet nog worden goedgekeurd door de bevoegde autoriteiten en de aandeelhouders van Heineken N.V., Heineken Holding N.V. en FEMSA. Als onderdeel van de Transactie zal Heineken ten tijde van de closing aan FEMSA 86.028.019 nieuw uit te geven aandelen Heineken leveren onder de voorwaarde dat FEMSA gelijktijdig 43.018.320 aandelen Heineken zal omruilen tegen 43.018.320 nieuw uit te geven aandelen Heineken Holding N.V. Daarnaast zal Heineken over een periode van maximaal 5 jaar na de closing van de Transactie 29.172.504 aandelen leveren aan FEMSA. Als gevolg van de Transactie zal FEMSA een 20 procent economisch belang in de Heineken Groep verkrijgen. Op basis van de slotkoers op 8 januari 2010, de laatste handelsdag voor het afsluiten van de Transactie, van Heineken N.V. van EUR 32,925 en de levering van 115.200.523 aandelen bedraagt de afgeleide vermogenswaarde van FEMSA Cerveza EUR 3,8 miljard. Inclusief netto schuldpositie en pensioen verplichtingen van EUR 1,5 miljard bedraagt de totale afgeleide ondernemingswaarde van FEMSA Cerveza ongeveer EUR 5,3 miljard.
Strategische heroriëntatie van de belangen in de Azië-Pacific regio Op 10 februari 2010 heeft Heineken het volledige uitstaande aandelenkapitaal van APB-Pearl Ltd en APB (Aurangabad) Ltd. verkregen. Heineken is voornemens om haar belangen in deze ondernemingen alsmede haar belang in MAPL aan UBL over te dragen. Op 10 februari 2010 heeft Heineken haar volledige aandelenbelang in GBNC overgedragen aan APB. Op dezelfde datum heeft Heineken 68,5 procent van haar aandelenbelang in MBI overgedragen aan APB. Heineken behoudt een aandelenbelang in MBI van 16,5 procent. Beide transacties worden in de boekhouding opgenomen onder toepassing van de aangepaste IAS 27 voorschriften en Heineken verwacht een bruto boekwinst van EUR 140 miljoen voor belastingen te realiseren.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
147
Jaarrekening
Heineken N.V. Vennootschappelijke balans Voor winstverdeling per 31 december 2009 In miljoenen EUR
Vaste activa Financiële vaste activa Investering in deelnemingen Overige investeringen Latente belastingvorderingen Totaal financiële vaste activa Handels- en overige vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Totaal vlottende activa Totaal activa Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Reserve koersverschillen Afdekkingsreserve Reële-waardereserve Overige wettelijke reserves Reserve eigen aandelen Ingehouden winsten Nettowinst Totaal eigen vermogen Verplichtingen Leningen en overige financieringsverplichtingen Totaal langlopende verplichtingen Kortlopend deel van leningen en langlopende financieringsverplichtingen Handels- en overige verplichtingen Belastingverplichting Totaal kortlopende verplichtingen Totaal verplichtingen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
148
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Toelitching
2009
2008
38 17
11.345 35 38 11.418 22 2 24 11.442
10.723 89 23 10.835 26 8 34 10.869
784 (451) (124) 100 676 (42) 3.390 1.018 5.351
784 (595) (122) 88 595 (40) 3.552 209 4.471
5.406 5.406
6.289 6.289
500 185 – 685 6.091 11.442
– 99 10 109 6.398 10.869
39 40
Jaarrekening
Heineken N.V. Vennootschappelijke winsten verliesrekening Voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 In miljoenen EUR
Aandeel in de winst van deelnemingen na winstbelastingen Overige winsten na winstbelastingen Nettowinst
Toelitching
39
2009
2008
1.305 (287) 1.018
246 (37) 209
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
149
Jaarrekening
Heineken N.V. Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Verslaggevende entiteit De jaarrekening van Heineken N.V. (‘de vennootschap’) is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Heineken N.V.
Gehanteerde grondslagen De vennootschappelijke jaarrekening is opgesteld conform de bepalingen van Titel 9, Boek 2 BW. De vennootschap heeft gebruikgemaakt van de in artikel 362.8, lid 8, Titel 9, Boek 2 BW geboden mogelijkheid om de vennootschappelijke jaarrekening op te stellen op basis van dezelfde grondslagen als de geconsolideerde jaarrekening. Waarderingen zijn gebaseerd op de standaarden voor verantwoording en waardering zoals goedgekeurd door de EU. (Alleen IFRS-standaarden die in de EU van kracht waren op de datum dat deze jaarrekening werd vrijgegeven, zijn als grondslag gebruikt). De gehanteerde grondslagen zijn nader beschreven in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
Belangrijke grondslagen voor financiële verslaglegging Financiële vaste activa Kapitaalbelangen in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen worden gewaardeerd op basis van de vermogensmutatiemethode.
Eigen vermogen De reserve koersverschillen en de overige wettelijke reserves zijn indertijd gevormd volgens de bepalingen in het Burgerlijk Wetboek en worden nog steeds in overeenstemming met deze bepalingen opgenomen.
Winst van deelnemingen Het aandeel in de winst van deelnemingen bestaat uit het aandeel dat de vennootschap heeft in de resultaten van de deelnemingen. Resultaten van transacties waarbij overdracht van activa en verplichtingen plaatsvindt tussen de vennootschap en haar deelnemingen of tussen deelnemingen onderling, worden niet opgenomen.
150
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
38. Investering in deelnemingen
In miljoenen EUR
Deelnemingen
Leningen aan deelnemingen
Totaal
Stand per 1 januari 2008 Winst van deelnemingen Dividenduitkeringen door deelnemingen Valutaomrekeningsverschillen Veranderingen in afdekkings- en reële-waardeaanpassingen Investeringen/toevoegingen Stand per 31 december 2008
3.954 246 (1) (602) (102) 660 4.155
2.606 – 1 – – 3.961 6.568
6.560 246 – (602) (102) 4.621 10.723
Stand per 1 januari 2009 Winst van deelnemingen Dividenduitkeringen door deelnemingen Valutaomrekeningsverschillen Veranderingen in afdekkings- en reële-waardeaanpassingen Investeringen/terugbetalingen Stand per 31 december 2009
4.155 1.305 (688) 144 62 151 5.129
6.568 – 688 – – (1.040) 6.216
10.723 1.305 – 144 62 (889) 11.345
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
151
Jaarrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
39. Eigen vermogen
In miljoenen EUR
Stand per 1 januari 2008 Niet-gerealiseerde resultaten Winst Totaalresultaat Overheveling naar ingehouden winsten Dividenden aan aandeelhouders Inkoop/(heruitgifte) eigen aandelen Op aandelen gebaseerde betalingen Stand per 31 december 2008 Stand per 1 januari 2009 Niet-gerealiseerde resultaten Winst Totaalresultaat Overheveling naar ingehouden winsten Dividenden aan aandeelhouders Inkoop/(heruitgifte) eigen aandelen Op aandelen gebaseerde betalingen Stand per 31 december 2009
Reserve Geplaatst koerskapitaal verschillen
Afdekkingsreserve
Reëlewaardereserve
Overige wettelijke reserves
Reserve eigen aandelen
Ingehouden winsten
Totaal Nettoeigen winst vermogen
784 – – –
7 (602) – (602)
44 (166) – (166)
99 (11) – (11)
571 (44) 142 98
(29) – – –
3.121 44 (142) (98)
807 – 209 209
5.404 (779) 209 (570)
–
–
–
–
(74)
–
881
(807)
–
–
–
–
–
–
–
(363)
–
(363)
–
–
–
–
–
(11)
–
–
(11)
–
–
–
–
–
–
11
–
11
784
(595)
(122)
88
595
(40)
3.552
209
4.471
784 – – –
(595) 144 – 144
(122) (2) – (2)
88 12 – 12
595 6 150 156
(40) – – –
3.552 (6) (150) (156)
209 – 1.018 1.018
4.471 154 1.018 1.172
–
–
–
–
(75)
–
284
(209)
–
–
–
–
–
–
–
(289)
–
(289)
–
–
–
–
–
(2)
(11)
–
(13)
–
–
–
–
–
–
10
–
10
784
(451)
(124)
100
676
(42)
3.390
1.018
5.351
Zie toelichting 22 van de geconsolideerde jaarrekening voor een uiteenzetting van de reserves. Zie toelichting 29 van de geconsolideerde jaarrekening voor een uiteenzetting van het lange termijn incentive plan.
152
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
40. Leningen en overige financieringsverplichtingen Langlopende verplichtingen In miljoenen EUR
Toelichting
Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatieleningen zonder zekerheidstelling Overige Langlopende rentedragende verplichtingen Langlopende niet-rentedragende verplichtingen Langlopende derivaten gebruikt ter afdekking
25
2009
2008
2.448 2.433 371 5.252 7 147 5.406
4.655 1.098 377 6.130 – 159 6.289
Langlopende verplichtingen
In miljoenen EUR
Overige Obligatie- langlopende Langlopende leningen renteniet-rente- Langlopende zonder dragende dragende derivaten zekerheidverplichverplich- gebruikt ter stelling tingen tingen afdekking
Bankleningen zonder zekerheidstelling
Stand per 1 januari 2009 Rentederivaten verwerkt in winst- en verliesrekening Valutaomrekeningsverschillen Ontvangsten Aflossingen Overboekingen Stand per 31 december 2009
Totaal
4.655
1.098
377
–
159
6.289
– 69 – (1.959) (317) 2.448
– 8 1.838 (13) (498) 2.433
– (41) – – 35 371
7 – – – – 7
5 – – – (17) 147
12 36 1.838 (1.972) (797) 5.406
Voorwaarden en aflossingsschema De contractuele bepalingen van uitstaande leningen zijn als volgt:
In miljoenen EUR
Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Bankleningen zonder zekerheidstelling Obligatielening zonder zekerheidstelling Obligatielening zonder zekerheidstelling Obligatielening zonder zekerheidstelling Obligatielening zonder zekerheidstelling Obligatielening zonder zekerheidstelling Overige rentedragende verplichtingen Overige rentedragende verplichtingen
Valuta
Nominale rente %
EUR EUR
3,3 5,1
EUR EUR EUR GBP GBP EUR EUR EUR EUR USD diverse
2,4-6,2 1,6 2,5-6,0 2,8 7,3 4,3 5,0 7,1 4,6 5,9 diverse
Aflossing
2012 2010 20142017 2013 2015 2013 2015 2010 2013 2014 2016 2018 diverse
Nominale waarde 2009
Boekwaarde 2009
Nominale waarde 2008
Boekwaarde 2008
– –
– –
470 860
470 860
213 1.700 207 329 442 500 598 996 397 306 64 5.752
213 1.709 207 329 450 500 600 1.000 400 307 64 5.779
– 2.403 418 504 – 500 598 – – 280 97 6.130
– 2.416 418 504 – 500 600 – – 280 97 6.145
Zie toelichting 32 voor informatie over financiële risicobeheersing en financiële instrumenten.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
153
Jaarrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
41. Accountantshonorarium Onder overige kosten in de geconsolideerde jaarrekening is in 2009 een bedrag van EUR 11,7 miljoen (2008: EUR 14,5 miljoen) opgenomen als honoraria voor diensten verleend door KPMG Accountants N.V. en hierbij aangesloten firma’s en/of zustermaatschappijen. De honoraria voor accountantsdiensten hebben betrekking op de accountantscontrole van de jaarrekening van Heineken en haar dochterondernemingen. De honoraria voor overige accountantsdiensten betreffen onderzoeken inzake duurzaamheid, subsidies en andere onderwerpen. De honoraria voor fiscale diensten hebben betrekking op het voldoen aan belastingvoorschriften en op fiscale adviezen. De honoraria voor overige diensten betreffen due diligence inzake fusies en acquisities, controle van tussentijdse financiële verslagen, overeengekomen procedures en adviesdiensten.
KPMG Accountants N.V.
Accountantscontrole van Heineken en haar dochtermaatschappijen Overige accountantsdiensten Fiscale diensten Overige diensten Totaal
Bij KPMG aangesloten firma’s en zustermaatschappijen
Totaal
2009
2008
2009
2008
2009
2008
2,0 0,4 – 0,8 3,2
2,7 0,1 – 0,7 3,5
5,5 0,4 1,6 1,0 8,5
6,9 0,5 1,4 2,2 11,0
7,5 0,8 1,6 1,8 11,7
9,6 0,6 1,4 2,9 14,5
Totaal
Minder dan 1 jaar
1-5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal 2008
2.000
–
2.000
–
1.530
42. Niet uit de balans blijkende verplichtingen
In miljoenen EUR
Niet opgenomen toegezegde bankfaciliteit
2008
2009
Hoofdelijke en gezamenlijke aansprakelijkstellingen
Derden
Heinekenbedrijven
Derden
Heinekenbedrijven
–
1.563
–
1.937
Fiscale eenheid De vennootschap is hoofd van de fiscale eenheid van Heineken in Nederland. Hierdoor is de vennootschap voor alle belastingschulden van de fiscale eenheid in Nederland aansprakelijk.
154
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
43. Gebeurtenissen na balansdatum De toelichting op de gebeurtenissen na balansdatum is opgenomen in toelichting 37 van de geconsolideerde jaarrekening.
44. Overige toelichtingen Bezoldiging Voor informatie over bezoldiging en prestatiebeloningen van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen wordt verwezen naar toelichting 35 van de geconsolideerde jaarrekening. De leden van de Raad van Bestuur zijn de enige werknemers in dienst van de vennootschap.
Deelnemingen Voor een overzicht van de belangrijkste directe en indirecte deelnemingen wordt verwezen naar de toelichtingen 16 en 36 van de geconsolideerde jaarrekening.
Verklaring Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen hebben de jaarrekening ondertekend teneinde te voldoen aan hun wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:101 lid 2 BW. De leden van de Raad van Bestuur hebben de jaarrekening ondertekend teneinde te voldoen aan hun wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:101 lid 2 BW en artikel 5:25c lid 2 sub c Wet op het financieel toezicht. Amsterdam, 22 februari 2010
Raad van Bestuur
Van Boxmeer Hooft Graafland
Raad van Commissarissen
Van Lede De Jong Das de Carvalho Hessels Fentener van Vlissingen MacLaurin Minnick Navarre
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
155
Overige gegevens
Verklaring Raad van Bestuur Verklaring ex Artikel 5:25c Lid 2 Sub c Wet op het Financieel Toezicht Voor zover ons bekend, 1°. geeft de Jaarrekening een getrouw beeld van de activa, de passiva, de financiële positie en de winst van Heineken N.V. en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen; 2°. geeft het Verslag van de Raad van Bestuur een getrouw beeld omtrent de toestand op 31 december 2009 en de gang van zaken gedurende het boekjaar 2009 van Heineken N.V. en van de met haar ver bonden ondernemingen waarvan de gegevens in haar Jaarrekening zijn opgenomen; en 3°. zijn in het Verslag van de Raad van Bestuur de wezenlijke risico’s waarmee Heineken N.V. wordt geconfronteerd beschreven. Raad van Bestuur Van Boxmeer (Voorzitter/CEO) Hooft Graafland (CFO) Amsterdam, 22 februari 2010
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Winstbestemming Winstbestemming Artikel 12, lid 7 van de statuten bepaalt: ‘Van de winst wordt in de eerste plaats zo mogelijk zes procent dividend over het geplaatste deel van het maatschappelijk kapitaal uitgekeerd. Hetgeen daarna resteert, is ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.’ Voorgesteld wordt om van de totale nettowinst EUR 318 miljoen voor dividend-uitkering te bestem men en om EUR 700 miljoen toe te voegen aan de reserve ingehouden winsten.
Bijzondere statutaire rechten Heineken N.V. is geen structuurvennootschap zoals bedoeld in de artikelen 152-164 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek. Van de aandelen Heineken N.V. wordt 50,005 procent gehouden door Heineken Holding N.V., een vennootschap genoteerd aan Euronext Amsterdam.
Maatschappelijk kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 2,5 miljard.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Accountantsverklaring Aan: Algemene vergadering van Aandeelhouders
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 71 tot en met 155 opgenomen jaarrekening 2009 van Heineken N.V. te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaar rekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit het geconsolideerd overzicht van de financiële positie per 31 december 2009, winst- en verliesrekening, het overzicht van het totaalresultaat, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht over 2009 en de toelichting, bestaande uit een overzicht van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslag geving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2009 en de enkelvoudige winsten-verliesrekening over 2009 met de toelichting.
Verantwoordelijkheid van het bestuur De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeen stemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het verslag van de Raad van Bestuur in overeen stemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoorde lijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersings systeem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oor deel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstem ming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarreke ning geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaam heden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhan kelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarreke ning van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaam heden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aan vaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarreke ning een getrouw beeld van de grootte en de samen stelling van het vermogen van Heineken N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat en de kasstromen over 2009 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Heineken N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstem ming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het op pagina 6 tot en met 61 opgenomen verslag van de Raad van Bestuur, voor zover wij dat kunnen beoor delen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. KPMG ACCOUNTANTS N.V. G.L.M. van Hengstum RA Amsterdam, 22 februari 2010
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Informatie voor aandeelhouders Investor relations Heineken stelt zich pro-actief op teneinde een open dialoog met aandeel- en obligatiehouders te onderhouden en tijdig en consistent volledige informatie te verstrekken. Dit doen we door middel van persberichten, het jaarverslag, presentaties, webcasts, periodieke briefings en open dagen voor analisten, fondsbeheerders en aandeelhouders.
Eigendomsstructuur Heineken Holding N.V. staat aan het hoofd van de Heineken Groep. Het is geen gewone houdstermaat schappij. Sinds de oprichting in 1952 is het statutaire doel van Heineken Holding N.V. het besturen van en/of het toezicht houden op de Heineken Groep alsmede het verlenen van diensten ten behoeve van de Groep. De rol die Heineken Holding N.V. sinds 1952 vervult, is gericht op het waarborgen van continuïteit, onafhan kelijkheid en stabiliteit, alsmede op het scheppen van kaders voor gestage en beheerste groei van de activi teiten van de Groep. Dankzij deze stabiele structuur kon de Heineken Groep uitgroeien tot de brouwer met de grootste internationale marktspreiding en tot één van de grootste brouwerijgroepen ter wereld. Tegenover elk aandeel Heineken N.V. dat Heineken Holding N.V. in bezit heeft, is één aandeel Heineken Holding N.V. uitgegeven. De intrinsieke waarde van het aandeel Heineken Holding N.V. is daardoor gelijk aan de intrinsieke waarde van het aandeel Heineken N.V. Ook is het dividend op beide aandelen gelijk. Historisch gezien worden de aandelen Heineken Holding N.V. echter tegen een lagere prijs verhandeld vanwege marktspecifieke technische factoren. Heineken Holding N.V. heeft 50,005 procent van de aandelen Heineken N.V. in bezit. L’Arche Green N.V. bezit 58,78 procent van de aandelen Heineken Holding N.V. De familie Heineken is voor 88,42 procent eigenaar van L’Arche Green N.V. De overige 11,58 procent van L’Arche Green N.V. is in handen van de familie Hoyer. Daarnaast heeft mevrouw de Carvalho-Heineken een direct belang van 0,03 procent in Heineken Holding N.V. Ingevolge de Wet op het financieel toezicht en het Besluit melding zeggenschap en kapitaalbelang in uitgevende instellingen, doet de Financial Markets Authority melding van de volgende aanzienlijke deelneming:
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Met betrekking tot Heineken N.V.: • Massachusetts Financial Services Company –– een kapitaalbelang van 4,07 procent (waarvan 2,92 procent direct en 1,14 procent indirect). –– een stemgerchtigd belang van 5,03 procent (waar van 2,91 procent direct en 2,12 procent indirect). Met betrekking tot Heineken Holding N.V.: • Davis Investments, LLC –– een kapitaalbelang van 6,46 procent –– een stemgerechtigd belang van 5,84 procent
Aandelen en opties Heineken N.V. De aandelen en opties Heineken N.V. worden verhan deld op Euronext Amsterdam. De onderneming is opgenomen in de AEX-index. De aandelenkoersen kunnen op Bloomberg worden opgevraagd onder de fondscodes HEIA:NA en HEIO:NA en op Reuters Equities 2000 Service onder HEIA.AS en HEIO.AS. De ISIN-code is NL0000009165. Opties op aandelen Heineken N.V. zijn genoteerd aan Euronext.Liffe. Aanvullende informatie is beschikbaar op de website: www.heinekeninternational.com. In 2009 werden per dag gemiddeld 1.639.752 aandelen verhandeld.
Marktkapitalisatie Per 31 december 2009 waren er 489.974.594 aandelen geplaatst met een nominale waarde van EUR 1,60. Tegen de slotkoers van EUR 33,27 op 31 december 2009 bedroeg de marktkapitalisatie van Heineken N.V. op de balansdatum EUR 16,3 miljard. Slotkoers Hoogste koers Laagste koers
EUR 33,27 EUR 34,21 EUR 19,97
31 december 2009 4 december 2009 19 maart 2009
Aandelenverdeling Heineken N.V. aandelen* Vrijverhandelbaar: Exclusief aandelen van Heineken Holding N.V. in Heineken N.V.
Dividend per aandeel (voorstel) In EUR 2005
0,40 0,60
2006
0,70
2007 2008
0,62 0,65
2009
Aandelen Heineken N.V. In EUR, Euronext Amsterdam Gebaseerd op 245,0 miljoen aandelen vrijverhandelbaar
• • UK/Ierland • Nederland • Overig Europa (ex. Nederland) • Overig wereld • Onbeschikbaar Noord-Amerika
2005
28,3%
2006
14,0%
2007
3,8%
2008
18,3%
2009
26,78 36,03 44,22 21,90 33,27
2,5% 33,1%
* Bron: Capital Precision, geschat per januari .
Heineken N.V. aandelenkoers In EUR, Euronext Amsterdam na aanpassing voor aandelensplitsing
2005
26,78
2006
36,03
2007
44,22
2008
21,90
2009
33,27 0
10
20
30
40
50
koersverloop slotkoers Gemiddelde handel in 2009: 1.639.752 aandelen per dag
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Informatie voor aandeelhouders (vervolg)
Aandelen Heineken Holding N.V. De gewone aandelen Heineken Holding N.V. worden verhandeld op Euronext Amsterdam. De ISIN-code is NL0000008977. In 2009 werden per dag gemiddeld 350.836 aandelen verhandeld.
Marktkapitalisatie Per 31 december 2009 waren er 245.011.848 gewone aandelen geplaatst met een nominale waarde van EUR 1,60 en 250 prioriteitsaandelen met een nominale waarde van EUR 2,00. Tegen de slotkoers van EUR 29,24 op 31 december 2009 bedroeg de marktkapitalisatie van Heineken Holding N.V. op de balansdatum EUR 7,2 miljard. Slotkoers Hoogste koers Laagste koers
EUR 29,24 EUR 29,55 EUR 16,69
31 december 2009 29 december 2009 9 maart 2009
Belangrijke data in 2010 voor zowel Heineken N.V. en Heineken Holding N.V. Bekendmaking jaarcijfers 2009 Publicatie jaarverslag Trading update eerste kwartaal 2010 Algemene Vergadering van Aandeelhouders, Amsterdam Notering ex-slotdividend Betaalbaarstelling slotdividend 2009 Bekendmaking halfjaarcijfers 2010 Notering ex-interimdividend Betaalbaarstelling interim dividend 2010 Trading update derde kwartaal 2010
23 februari 23 maart 21 april 22 april 26 april 29 april 25 augustus 26 augustus 3 september 27 oktober
Contactgegevens Heineken N.V. en Heineken Holding N.V. Nadere informatie over Heineken N.V. is verkrijgbaar bij de afdeling Group Corporate Relations en de afdeling Investor Relations, telefoon 020 523 97 77 of e-mail:
[email protected]. Nadere informatie over Heineken Holding N.V. is verkrijgbaar via telefoonnummer 020 622 11 52 of faxnummer 020 625 22 13. Tevens is informatie verkrijgbaar bij de afdeling Investor Relations, telefoon 020 523 97 77 of e-mail:
[email protected]. Op de website www.heinekeninternational.com is eveneens uitgebreide informatie beschikbaar over zowel Heineken N.V. als Heineken Holding N.V.
Aandelenverdeling Heineken Holding N.V. aandelen* Vrijverhandelbaar: exclusief aandelen van L’Arche Green N.V. in Heineken Holding N.V.
Gebaseerd op 101,0 milljoen aandelen vrijverhandelbaar
• Noord Amerika • UK/Ierland • Nederland • Overig Europa (ex. Nederland) • Overig wereld • Onbeschikbaar * Bron: Capital Precision, geschat per januari .
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
49,3% 17,2% 4,6% 7,5% 1,0% 20,4%
Heineken Holding N.V. aandelenkoers In EUR, Euronext Amsterdam na aanpassing voor aandelensplitsing
2005
24,82
2006
30,80
2007
38,73
2008
20,41
2009
29,24 0
10
20
30
40
50
koersverloop slotkoers Gemiddelde handel in 2009: 350.836 aandelen per dag
Informatie voor obligatiehouders Op 4 november 2003 heeft Heineken N.V. twee obligatieleningen voor een totaalbedrag van EUR 1,1 miljard uitgegeven. Daarnaast heeft Heineken op 26 februari 2009 obliga ties ter waarde van GBP 400 miljoen (EUR 450 miljoen) uitgegeven met een couponrente van 7,25 procent en een looptijd van 6 jaar. Op 25 maart 2009 zijn obligaties ter waarde van EUR 1 miljard uitgegeven met een couponrente van 7,125 procent en een looptijd van 5 jaar. Op 1 oktober 2009 zijn obligaties ter waarde van EUR 400 miljoen uitgegeven met een couponrente van 4,625 procent en een looptijd van 7 jaar. Deze obligaties zijn uitgegeven in het kader van het Euro Medium Term Note-programma (EMTN), dat in 2008 door Heineken is ingesteld en in september 2009 is verlengd. Het EMTN stelt Heineken N.V. in staat van tijd tot tijd obligaties uit te geven voor een totaalbedrag van EUR 3 miljard. Aangezien momenteel circa EUR 1,9 miljard uitstaand is, heeft Heineken nog een capaciteit van EUR 1,1 miljoen in het kader van dit programma, dat kan worden gebruikt voor uitgave tot 1 jaar na vaststelling van het programma. De Effectenbeurs van Luxemburg heeft goedkeuring verleent aan dit programma. Obligaties Heineken N.V. zijn genoteerd aan de Effectenbeurs van Luxemburg.
Totale nominale waarde* Couponrente Vervaldatum ISIN code
Heineken N.V. Obligatie 2010
Heineken N.V. Obligatie 2013
Heineken N.V. EMTN 2014
Heineken N.V. EMTN 2015
Heineken N.V. EMTN 2016
EUR 500 miljoen 4,375%
EUR 600 miljoen 5,0%
EUR 1 miljard 7,125%
GBP 400 miljoen 7,25%
EUR 400 miljoen 4,625%
4 februari 2010 4 november 2013 XS0179266597 XS0179266753
7 april 2014 XS0421464719
10 maart 2015 XS0416081296
10 oktober 2016 XS0456567055
* Het verschil van het in de balans vermelde bedrag wordt veroorzaakt door afschrijving van emissiekosten.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Landen en merken Per 31 december 2009
Heineken streeft ernaar ’s werelds meest prominente merkenportfolio op te bouwen en de toonaangevende bierbrouwer te zijn in alle markten waarin we opereren. De tabellen in dit hoofdstuk tonen onze brouwerijen en merken over de gehele wereld. 1. West-Europa Heineken is de grootste en meest toonaangevende brouwer van West-Europa. We zijn marktleider in het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Spanje. En nummer twee in België, Finland, Frankrijk, Ierland, Italië, Portugal en Zwitserland. In een aantal overige West-Europese landen wordt het Heineken merk in licentie gebrouwen en worden verschillende Groepsmerken geïmporteerd.
2. Centraal- en Oost-Europa Heineken is de grootste brouwerijgroep van CentraalEuropa en marktleider in Griekenland, Oostenrijk, Slowakije, Bulgarije en de Voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië. We zijn de nummer twee in Polen, Kroatië, Roemenië en Wit-Rusland. Heineken heeft bovendien sterke marktposities in Rusland, Duitsland, Hongarije, Servië en Tsjechië. In een aantal overige Centraal- en Oost-Europese landen wordt het Heineken merk, en soms ook het Amstel merk, geïmporteerd of in licentie gebrouwen.
3. Afrika en het Midden-Oosten Heineken is eveneens zeer succesvol in Afrika en het Midden-Oosten. Heineken bezit al meer dan vijftig jaar brouwerijen in verscheidene Afrikaanse landen en beschikt in deze regio over een aanzienlijk markt aandeel. Naast het brouwen van een scala aan lokale merken, brouwen en exporteren wij tevens Heineken en Amstel in deze regio De meeste werkmaatschap pijen produceren en verkopen ook frisdranken.
Op 11 januari 2010 werd de acquisitie van de bieractiviteiten van FEMSA aangekondigd. 1
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
4. Noord- en Zuid-Amerika Heineken heeft in Noord- en Zuid-Amerika een sterke positie opgebouwd, via exporten naar de Verenigde Staten, Midden-Amerika en het Caribisch gebied. Heineken bezit tevens een aantal brouwerijen in het Caribisch gebied en Midden-Amerika en heeft belangen in en licentieovereenkomsten met verscheidene brouwerijen in Midden- en ZuidAmerika1. In Zuid-Amerika geeft ons belang in CCU ons in Chili en Argentinië een sterke positie.
5. Azië Pacific Onze sterke positie in deze regio wordt ondersteund door onze joint venture met Fraser & Neave, Asia Pacific Breweries (APB) in Singapore. APB heeft brouwerijen in Singapore, Laos, Maleisië, Mongolië, Thailand, Vietnam, Cambodja, China, Nieuw-Zeeland, Papoea Nieuw-Guinea en Sri Lanka, en vanaf februari 2010 ook in Indonesië en Nieuw Caledonië2. Heineken bier wordt in de regio gebrouwen in verscheidene brouwerijen van APB. In India hebben wij een aandeel van 37,5 procent in United Breweries Limited (UBL) en samen met UBL een 50/50 joint venture in Millenium Alcobev. UBL is de marktleider in India. Daarnaast wordt Heineken door ons in deze regio geïmporteerd. Heineken bier heeft een sterke marktpositie, in het bijzonder in Thailand, Vietnam, Australië, Nieuw-Zeeland, Singapore en Taiwan.
Geografische verdeling van het geconsolideerd biervolume In duizenden hectoliter
West-Europa Centraal- en Oost-Europa Afrika en het Midden-Oosten Noord- en Zuid-Amerika Azië Pacific Geconsolideerd biervolume
2009
2008
%
47.151
44.245
6,6
46.165
50.527
(8,6)
19.820
18.076
9,7
9.430 2.681
10.329 2.644
(8,7) 1,4
125.247 125.821
(0,5)
10 februari 2010 is een aanzienlijk deel van het meerderheidsbelang van Heineken in PT Multi Bintang Indonesia en Grande Brasserie de Nouvelle-Calédonie overgebracht naar APB. 2
West-Europa Land
Bedrijf
Locaties
België
Affligem Brouwerij BDS (100%) Alken-Maes (99,7%)
Opwijk Alken, Kobbegem
Finland
Hartwall (100%)
Frankrijk
Heineken France (100%)
Ierland
Heineken Ireland (100%)
Italië
Heineken Italia (100%)
Nederland
Heineken Nederland (100%)
Brand Bierbrouwerij (100%) Vrumona (100%) Portugal Spanje
Sociedade Central de Cervejas et Bebidas (100%) Heineken España (98,7%)
Verenigd Koninkrijk
Heineken UK (100%)
Zwitzerland
Heineken Switzerland (100%)
Merken
Affligem, Postel, Op-Ale Maes, Grimbergen, Mort Subite, Cristal, Ciney, Judas, Hapkin, Brugs Lahti Lapin Kulta, Karjala, Foster’s, Heineken, 1836 Classic, Urho, Aura, Sininen, Newcastle Brown Ale, Krusovice, Jaffa, Pepsi, Novelle, Original, Upcider, Vichy, Strongbow Marseille, Mons-en-Baroeul, Heineken, Adelscott, Amstel, Buckler, Schiltigheim Desperados, Doreleï, ‘33’ Export, Fischer Tradition, Kriska, Murphy’s Irish Stout, Pelforth Cork Heineken, Amstel, Coors Light, Murphy’s Irish Stout, Beamish, Foster’s, Paulaner, Desperados Aosta, Bergamo, Cagliari, Heineken, Amstel, Birra Messina, Birra Massafra Moretti, Classica von Wunster, Dreher, Ichnusa, McFarland, Murphy’s Irish Stout, Foster’s, Prinz, Sans Souci ’s-Hertogenbosch, Zoeterwoude Heineken, Amstel, Wieckse Witte, Jillz, Strongbow, Desperados, Lingen’s Blond, Murphy’s Irish Red Wijlre Brand Bunnik Crystal Clear, Royal Club, Sissi, Sourcy, Vitamin Water, Pepsi, 7-Up, Rivella Vialonga, Luso Sagres, Heineken, Cergal, Imperial, São Jorge, Jansen, Foster’s Jaen, Madrid, Seville, Valencia Heineken, Amstel, Buckler, Cruzcampo, Guinness, Kaliber, Murphy’s Irish Red, Shandy, Paulaner Manchester, Newcastle, Foster’s, Strongbow, John Smith, Edinburgh, Hereford, Ledbury Kronenbourg, Bulmers, Heineken, Newcastle Brown Ale, Amstel, Scrumpy Jack, Woodpecker Chur, Luzern Heineken, Amstel, Eichhof, Calanda, Haldengut, Ziegelhof, Desperados, Ittinger
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Landen en merken (vervolg)
Centraal- en Oost-Europa Land
Bedrijf
Locaties
Merken
Bulgarije
Zagorka Brewery (49%)
Stara Zagora
Duitsland
Paulaner Brauerei (25%)
Munich, Rosenheim
Kulmbacher Brauerei (31,4%) Fürstlich Fürstenbergische Brauerei (49,9%) Hoepfner Brauerei (49,9%)
Chemnitz, Kulmbach, Plauen Donaueschingen
Schmucker Brauerei (49,8%) Würzburger Hofbräu (31,4%)
Mossautal, Odenwald Würzburg, Poppenhausen
Griekenland
Athenian Brewery (98,8%)
Athens, Patras, Thessaloniki
Hongarije
Heineken Hungaria (100%)
Martfü, Sopron
Kazachstan
Efes Karaganda (28%)
Almaty, Karaganda
Kroatië
Karlovacka Pivovara (100%)
Karlovac
Oostenrijk
Brau Union Österreich (100%)
Polen
Grupa Z˙ywiec (61,9%)
Leoben-Göss, Graz-Puntigam, Schladming, Schwechat, Wieselburg, Zipf, Linz, HalleinKaltenhausen Cieszyn, Elblag, Lezajsk, Warka, Z˙ywiec
Roemenië
Heineken Romania (98,5%)
Heineken, Amstel, Ariana, Stolichno, Zagorka, Starobrno Hacker-Pschorr, Paulaner, Paulaner, Weissbier Kulmbacher, Mönchshof, Sternquell-pils Bären Pilsner, Fürstenberg, Riegeler, QOWAZ Arnegger, Edel-Weizen, Export, Goldköpfle, Grape, Hefe Weißbier, Hoepfner Pilsner, Jubelbier, Keller Weißbier, Kräusen, Leicht, Maibock, Porter, Radler Schmucker, Odenwälder Zwickel Würzburger Hofbräu, Werner Bräu, Lohrer Bier, Wächtersbacher Heineken, Alfa, Amstel, Buckler, Desperados, Fischer, McFarland, Murphy’s Irish Stout, Zorbas Heineken, Amstel, Buckler, Gösser, Kaiser, Schlossgold, Soproni Ászok, Talléros, Zlaty Bazant, Edelweiss, Steffl, Adambrau Heineken, Tian Shan, Efes, Beliy Medved, Stary Melnik, Sokol, Gold Mine Heineken, Karlovacˇko, Gösser, Edelweiss Kaiser, Golden Brau Heineken, Edelweiss, Gösser, Kaiser, Puntigamer, Schlossgold, Schwechater, Wieselburger, Zipfer, Schladminger, Reininghaus Heineken, Kro˙ lewskie, Kujawiak, Lezajsk, Specjal, Strong, Tatra, Warka Jasne Pelne, Z˙ywiec, Budweiser Heineken, Bucegi, Ciuc, Gambrinus, Golden Brau, Gösser, Schlossgold, Silva, Neumarkt, Dracula, Sovata
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Karlsruhe
Constanta, Craiova, Miercurea Ciuc, Targu Mures
Centraal- en Oost-Europa vervolg Land
Bedrijf
Locaties
Merken
Rusland
Heineken Breweries (100%)
St. Petersburg
Skopje
Heineken, Amstel, Bochkarov, Ochota, Zlaty Bazant, Kirin, Guinness, Kilkenny, Buckler, Stepan Razin, Kalinkin, Ordinar PIT, Amur-Pivo, Docter Diesel, Three Bears Patra, Strelets, Zhigulevskoye Zhigulevskoye, Yantarnoe, Rizhkoye, Kumanda, Gubernatorskoye, Brandmayor Okskoye, Rusich, Volga, Heineken Sobol, Zhigulevskoye Sedoy Ural, Shikhan, Solyanaya Pristan PIT, Docter Diesel, Ostmark, Three Bears, Gösser, Bitburger, Buckler Heineken, Kaiser, MB, Master, Amstel Pils Plus, Efes, Zajecarsko, Standard, Weifert Heineken, Amstel, Corgon, Gemer, Kelt, Martiner, Zlaty Bazant, Starobrno Krušovice, Heineken, Amstel, Hostan, Starobrno, Zlaty Bazant, Cerveny Drak, Baron Trenck Zlatopramen, Breznak, Dacicky Louny Heineken, Amstel, Gorsko, Skopsko
Babruysk Rechitsa
Bobrov, Zlaty Bazant Rechitsa, Dneprovska, BergG
Khabarovsk Ekaterinburg Irkutsk Nizhnyi Novgorod Novosibirsk Sterlitamak Kaliningrad Servië
Novi Sad Zajecar
Slowakije
United Serbian Breweries (72%) United Serbian Breweries Zajecarsko (52,5%) Heineken Slovensko (100%)
Tsjechische Republiek
Heineken Ceské republika, a.s. (100%)
Krušovice, Brno, Znojmo,
Hurbanovo
Usti nad Labem Drinks Union (100%) VYR Macedonië Pivara Skopje (27,6%) Wit-Rusland
Brewing Company Syabar (100%) Rechitsapivo (86,2%)
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Landen en merken (vervolg)
Afrika en het Midden Oosten Land
Bedrijf
Locaties
Merken
Algerije Burundi Congo
Tango (100%) Brarudi (59,3%) Brasseries du Congo (50%)
Rouiba Bujumbura, Gitega Brazzaville, Pointe Noire
Tango, Samba, Fiesta, Heineken, Amstel Amstel, Primus, Mützig, Heineken Amstel, Guinness, Maltina, Mützig, Ngok, Primus, Turbo King, Heineken Amstel, Guinness, Maltina, Mützig, Primus, Turbo King, Heineken
Democratische Bralima (95%) Republiek Congo Egypte Al Ahram Beverages Company (99,9%) Ghana Guinness Ghana Breweries Ltd. (20%) Israël Tempo Beverages Limited (40%) Jordanië Kameroen
General Investment (10,8%) Brasseries du Cameroun (8,8%)
Libanon Marokko Namibië
Almaza (67%) Brasseries du Maroc (2,2%) Namibia Breweries (14,6%)
Nigeria
Nigerian Breweries (54,1%)
Réunion Rwanda
Consolidated Breweries (50,4%) Brasseries de Bourbon (85,7%) Bralirwa (70%)
Sierra Leone Tunisië Zuid-Afrika
Sierra Leone Brewery (83,1%) Nouvelle de Brasserie ‘Sonobra’ (49,99%) Sedibeng Brewery (75%)
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Boma, Bukavu, Kinshasa, Kisangani, Mbandaka, Lubumbashi Badr, El Obour, Sharkí Accra, Kumasi Netanya Zerka Bafoussam, Douala, Garoua, Yaoundé Beirut Casablanca, Fès, Tanger Windhoek
Heineken, Birell, Fayrouz, Meister, Sakara, Stella, Amstel Zero Amstel Malt, Guinness, Gulder, Star, Malta Guiness, Heineken Heineken, Gold Star, Maccabee, Malt Star, Nesher Amstel, Heineken Amstel, Dynamalt, Mützig, Heineken
Freetown Tunis
Almaza, Laziza, Amstel, Heineken Heineken, Fayrouz Heineken, Guinness, Kilkenny, Windhoek, Amstel, Tafel Heineken, Amstel Malta, Gulder, Legend, Maltina, Star, Fayrouz “33” Export, Hi-malt, Maller, Turbo King Bourbon, Dynamalt, Heineken Amstel, Guinness, Mützig, Primus, Turbo King Heineken, Guinness, Maltina, Star Heineken, Golden Brau
Johannesburg (Sedibeng)
Heineken, Amstel, Windhoek
Aba, Ama, Ibadan, Kaduna, Lagos Jjebu Ode, Awe-Omamma Saint Denis Gisenyi, Kigali
Noord- en Zuid Amerika Land
Bedrijf
Locaties
Merken
Argentinië
Companias Cervecerias Unidas Argentina (30,7%) Commonwealth Brewery (53,2%) Cervejarias Kaiser (17%)
Salta, Santa Fe, Lujan
Heineken, Budweiser, Cordoba, Imperial, Salta, Santa Fe, Schneider Heineken, Guinness, Kalik, Vitamalt Kaiser, Bavaria, Sol Kaiser, Bavaria, Sol Kaiser, Bavaria, Sol, Summer Draft Kaiser, Bavaria, Sol, Gold Kaiser, Bavaria, Sol, Heineken, Kaiser Bock, Gold, Xingú, Summer Draft Kaiser, Bavaria, Sol Kaiser, Bavaria, Sol Kaiser, Bavaria, Sol, Summer Draft, Gold Heineken, Cristal, Escudo, Royal
Bahamas Brazilië
Chili
Companias Cervecerias Unidas (33,1%) Costa Rica Cervecería Costa Rica (25%) Dominicaanse Cervecería Nacional Dominicana Republiek (9,3%) Haïti Brasserie Nationale d’Haïti (23,3%) Jamaica Desnoes & Geddes (15,5%) Martinique Brasserie Lorraine (100%) Nicaragua Consorcio Cervecero Centroamericano (12,4%) Panama Cervecerias Barú-Panama (74,9%) St. Lucia Suriname Trinidad
Nassau Araraquara Cuiabá Feira de Santana Gravataí Jacareí Manaus Pacatuba Ponta Grossa Antofagasta, Santiago, Temuco San José Santo Domingo
Heineken, Bavaria, Imperial, Pilsen, Rock Ice Presidente
Port-au-Prince Kingston Lamentin Managua
Guinness, Malta, Prestige Heineken, Dragon Stout, Guinness, Red Stripe Heineken, Lorraine, Malta, Porter Heineken, Bufalo, Tona, Victoria
Panama City
Windward & Leeward Brewery (72,7%) Surinaamse Brouwerij (76,2%)
Vieux-Fort
Heineken, Crystal, Guinness, Panama, Soberana, Budweiser Heineken, Guinness, Piton
Paramaribo
Heineken, Parbo
Carib Development Corporation (20%)
Port of Spain
Carib, Stag, Guinness
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Landen en merken (vervolg)
Asië Pacific Land
Bedrijf
Locaties
Merken
Cambodja
Cambodia Brewery (33,5%)
Phnom Penh
China
Shanghai Asia Pacific Brewery (46,0%) Hainan Asia Pacific (46%) Kingway Brewery (9,9%)
Shanghai
ABC Extra Stout, Anchor, Gold Crown, Tiger Heineken, Reeb, Tiger, Strongbow, Murphy’s Irish Stout Anchor, Aoke, Tiger Kingway
Haikou Shenzhen, Shantou, Dongguan,Tianjin, Xian, Chengdu, Foshan Guangzhou
Indonesië
Guangzhou Asia Pacific Brewery (46%) Asia Pacific Breweries (Aurangabad) Chowgule, Aurangabad (41,9%) Asia Pacific Breweries – Pearl Hyderabad Private (41,9%) United Breweries (37,5%) Taloja, Cherthala, Palakkad, Hyderabad, Ponda, Kalyani, Ludhiana, Chopanki, Mangalore, Nelamangla, Khurda Rewari, Aurangabad, Srikakulam, Millennium Alcobev (68,8%) Thiruvallur Multi Bintang Indonesia (85,0%) Sampang Agung, Tangerang
Laos Maleisië
Lao Asia Pacific Breweries (28,5%) Guinness Anchor Berhad (10,7%)
Vientiane Kuala Lumpur
Mongolië Nieuw Caledonië
MCS Asia Pacific Brewery (23,1%) Grande Brasserie de Nouvelle Calédonie (87,3%)
Ulaan baatar Nouméa
India
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Cannon 10000, Arlem, Baron’s Strong Brew, Tiger Tiger Kingfisher, Kalyani, UB
Heineken, Bintang, Guinness, Bintang Zero, Green Sands Tiger, Heineken, Namkong Heineken, Anchor, Baron’s, Guinness, Strongbow, Kilkenny, Tiger, Lion, Malta, Anglia Tiger, Sengur Heineken, Number One, Desperados
Asië Pacific vervolg Land
Bedrijf
Nieuw Zeeland DB Breweries (41,9%)
Locaties
Merken
Greymouth, Mangatainoka, Otahuhu
Heineken, Amstel, DB Draught, Export Gold, Export Dry, Tiger, Monteith’s, Tui, Fuse, Barrel 51, Murphy’s Irish Stout, Murphy’s Irish Red Double Brown, Bushmans Draught, DB Draught, Export 33, Export Dry, Export Gold, Flame, Monteith’s, Skippers Draught, Tui Niugini Ice Beer, South Pacific Export Lager, SP Lager, SP Gold Heineken, ABC Extra Stout, Anchor, Baron’s, Tiger, Strongbow, Bulmers, Newcastle Brown Ale, John Smith Archipelago, Bison, Kings Stout, Baron's Lager, Baron's Strong Brew Heineken, Tiger, Cheers Heineken, Bivina, Tiger, Coors Light Heineken, Anchor Draft, Tiger Coors Light, Foster’s, Bier Larue
DB South Island Brewery (27%)
Timaru
Papua Nieuw Guinea Singapore
South Pacific Brewery (31,8%)
Lae, Port Moresby
Asia Pacific Breweries (Singapore) (41,9%)
Singapore
Sri Lanka
Asia Pacific Brewery (Lanka) (25,2%) Mawathagama
Thailand Vietnam
Thai Asia Pacific Brewery (15,4%) Vietnam Brewery (25,2%) Hatay Brewery (41,9%) VBL Da Nang Co (25,2%) VBL Tien Giang (25,2%) VBL Quang Nam (20,1%)
Bangkok Ho Chi Minh City Hatay Da Nang Tien Giang Guang Nam
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Historisch overzicht IFRS 2009
IFRS 2008
IFRS 2007
IFRS 2006
IFRS 2005
14.701 1.630 1.968 13,4 9,8 1.018 1.055
14.319 1.182 181 1,3 0,9 209 1.013
11.245 1.364 1.642 14,6 13,7 807 1.119
10.556 1.637 1.391 13,2 11,6 1.211 930
9.672 1.125 1.234 12,8 11,3 761 840
19,7 318 31,2
22,7 304 145,5
20,7 343 42,5
18,6 294 24,3
21,2 196 25,8
4,87 2,16 0,65
3,39 2,07 0,62
3,12 2,28 0,70
3,55 1,90 0,60
3,49 1,71 0,40
10,95
9,14
11,04
10,23
8,10
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Kasstroom gebruikt voor rente, dividend en winstbelastingen
3.029 (650)
2.168 (508)
1.945 (416)
2.164 (498)
2.024 (314)
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Kasstroom uit operationele investeringsactiviteiten Vrije operationele kasstroom Kasstroom uit financieringsactiviteiten (exclusief operationele investeringsactiviteiten) Dividend Kasstroom uit financieringsactiviteiten, exclusief dividend Netto kasstroom
2.379 (638) 1.741
1.660 (1.110) 550
1.529 (866) 663
1.666 (612) 1.054
1.710 (622) 1.088
(149) (392)
(3.634) (485)
(259) (417)
(14) (268)
(347) (251)
(1.445) (245)
3.794 225
(214) (227)
(381) 391
(415) 75
Kasconversieratio
147,7%
47,8%
53,4%
103,7%
119,2%
2,62 5,41 23% 1,4
3,28 7,2 6% 1,9
0,73 26,2 38% 0,3
0,83 17,1 62% 0,3
1,26 14,6 44% 0,6
Opbrengsten en winst In miljoenen EUR
Opbrengsten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (beia) in % van de opbrengsten in % van de totale activa Nettowinst Nettowinst (beia) in % van totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhoudens van de vennootschap Voorgesteld dividend als % van nettowinst Per aandeel van EUR 1,60 In miljoenen EUR
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Nettowinst (beia) Voorgesteld dividend Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhoudens van de vennootschap Kasstroom In miljoenen EUR
Financieringsratios Netto schuldpositie/EBITDA (beia) EBITDA (beia)/Netto rentelasten Vrije operationele kasstroom/Netto schuldpositie Netto schuldpositie/Eigen vermogen
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
IFRS 2009
IFRS 2008
IFRS 2007
IFRS 2006
IFRS 2005
784 4.567
784 3.687
784 4.620
784 4.225
784 3.185
5.351 296 5.647 634 1.304 7.401 5.194 12.595 20.180
4.471 281 4.752 688 1.163* 9.084 4.900 13.984 20.587
5.404 307 5.711 586 728 1.295 3.634 4.929 11.954
5.009 284 5.293 600 780 1.883 3.482 5.365 12.038
3.969 310 4.279 602 731 1.999 3.279 5.278 10.890
Financiering In miljoenen EUR
Geplaatst kapitaal Reserves en ingehouden winsten Eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhoudens van de vennootschap Minderheidsbelang Totaal eigen vermogen Personeelsbeloningen Voorzieningen inclusief latente belastingverplichtingen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen exclusief voorzieningen Totaal verplichtingen Totaal passiva Eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhoudens van de vennootschap/overig vermogen
0,37
0,28
0,87
0,74
0,60
Materiële vaste activa Immateriële activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa
6.017 7.135 2.875 16.027
6.314 7.030* 2.494* 15.838
4.673 2.110 1.814 8.597
4.248 1.976 2.056 8.280
4.354 1.984 1.730 8.068
Voorraden Handels- en overige vorderingen Geldmiddelen, kasequivalenten en overige vlottende activa Vlottende activa Totaal activa
1.010 2.623 520 4.153 20.180
1.246 2.805 698 4.749 20.587
883 1.900 574 3.357 11.954
777 1.718 1.263 3.758 12.038
759 1.587 476 2.822 10.890
0,35 0,80
0,30 0,97
0,66 0,92
0,64 1,08
0,53 0,86
Bestedingen In miljoenen EUR
Totaal eigen vermogen/Totaal vaste activa Vlottende activa/kortlopende verplichtingen
* Aangepast naar aanleiding van de afronding van de financiële verslaglegging van de aankoopprijs van de S&N acquisitie, zoals verklaard in noot 6 in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Verklarende woordenlijst Autonome groei
Kasconversieratio
Groei exclusief het effect van valutakoers schommelingen, wijzigingen in de consolidatie, bijzondere posten, afschrijving merken, klantenrelaties en stelselwijzigingen.
Vrije operationele kasstroom/nettowinst beia voor aftrek van minderheidsbelang.
Netto schuldpositie
Toename van het geconsolideerd volume exclusief het effect van acquisities die voor het eerst zijn geconsolideerd.
Langlopende en kortlopende rentedragende leningen en overige financieringsverplichtingen en voorschot ten in rekening-courant minus geldmiddelen, kas equivalenten en investeringen aangehouden voor handelsdoeleinden.
Beia
Netto schuldpositie/EBITDA (beia) ratio
Vóór bijzondere posten en afschrijving merken en klantenrelaties.
Deze ratio is gebaseerd op een voortschrijdende calculatie voor EBITDA (beia) van twaalf maanden.
Depletions
Omzetgroei
Verkopen van distributeurs aan de detailhandel.
Groei van de opbrengsten.
Dividend percentage
Opbrengsten
Voorgesteld dividend in procent van de nettowinst (beia).
Netto gerealiseerde verkoopopbrengsten in Euro’s.
Autonome volumegroei
® EBIT Winst voor rente, winstbelastingen, overige netto financieringslasten.
Alle merknamen genoemd in dit verslag, ook wanneer deze niet met een ® zijn gekenmerkt, vertegenwoor digen geregistreerde handelsmerken en zijn juridisch beschermd.
EBITDA Winst voor rente, winstbelastingen, overige netto financieringslasten, afschrijvingen en amortisatie.
Effectief belastingpercentage Belastbare winst exclusief de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures, dividendopbrengsten en bijzondere waardeverminderingen.
Gewogen gemiddelde van het aantal aandelen (gewoon)
Regio Een regio is gedefinieerd als de indeling van landen in geografische segmenten conform de management- en interne rapportagestructuur van Heineken.
Solvabiliteit Verhouding vreemd/totaal vermogen.
Total Cost Management Programme (TCM)
Het gewogen gemiddelde van het aantal geplaatste aandelen, gecorrigeerd voor het gewogen gemiddelde van de aangekochte eigen aandelen in het jaar.
TCM is een driejarig kostenreductieprogramma voor de periode 2009-2011. Alle initiatieven op dit gebied zijn ingedeeld onder vier clusters Supply Chain, Commerce, Wholesale en Overig.
(verwaterd)
Vaste kosten ratio
Gewogen gemiddelde van het aantal geplaatste aandelen, gecorrigeerd voor het effect van inkoop van eigen aandelen.
Vaste kosten onder Fit2Fight als percentage van de opbrengsten.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Vrije operationele kasstroom
Vrije operationele kasstroom
Dit vertegenwoordigt de totale kasstroom uit bedrijfsactiviteiten en kasstroom uit operationele investeringsactiviteiten.
Het totaal van de kasstroom uit bedrijfsactiviteiten en de kasstroom operationele investeringsactiviteiten.
Volume Amstel® volume Het groep biervolume van het Amstel merk.
Winst Nettowinst De totale winst van de Groep na aftrek van het aandeel van derden (winst toe te rekenen aan de aandeelhouders van Heineken N.V.).
Geconsolideerd biervolume 100 procent van het biervolume dat door volledig geconsolideerde ondernemingen gebrouwen en verkocht is.
Operationele winst
Het groep biervolume van het Heineken merk.
EBIT minus aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen en joint ventures en bijzondere waardeverminderingen daarop (na belastingen), exclusief netto winst of verlies op verkoop van deelnemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen. Of resultaat uit bedrijfsactiviteiten, exclusief netto winst of verlies op verkoop van deelnemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen.
Heineken® volume in het premiumsegment
Operationele winstmarge
Heineken groep biervolume van het Heineken merk, exclusief Heineken volume in Nederland.
Verhouding van operationele winst gedeeld door de netto opbrengsten, gewoonlijk in percentages vermeld.
Groep biervolume Het deel van het totale groepsvolume dat betrekking heeft op bier.
Heineken® volume
Totaal biervolume Het groep biervolume in een land.
Winst
Totaal groep volume
De totale winst van de Groep vóór aftrek van het aandeel van derden.
100 procent van het bier-, frisdranken- en overige drankenvolume dat door volledig geconsolideerde ondernemingen en 100 procent van het volume dat door joint ventures is geproduceerd en verkocht, plus het volume aan Heineken merken dat in licentie is geproduceerd en verkocht.
Winst per aandeel gewoon Nettowinst gedeeld door het gewogen gemiddeld aantal aandelen gedurende het jaar.
verwaterd Nettowinst gedeeld door het gewogen gemiddeld aantal aandelen (verwaterd) gedurende het jaar.
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Overige gegevens
Colofon Dit verslag is een uitgave van Heineken N.V.
Papier
Heineken N.V. Postbus 28 1000 AA Amsterdam
9lives 55 silk 300 gms omslag 9lives 55 silk 130 gms binnenwerk 1-48 9lives 55 silk 100 gms binnenwerk jaarrekening 49-176
telefoon 020 523 92 39 fax 020 626 35 03
9lives 55 is geproduceerd door een ISO 14001 gecertificeerde producent en voldoet aan FSC normen. Het is geproduceerd met 55 procent hergebruikte vezels en 45 procent nieuwe cellulose, uit verantwoord beheerde bossen, dat elementair chloorvrij is (ECF).
Exemplaren van dit verslag en nadere informatie zijn verkrijgbaar bij de afdeling Corpoarte Relations via via www.heinekeninternational.com Op deze website kan tevens een elektronische versie worden gedownload.
Productie en redactie Heineken N.V. Group Corporate Relations
Tekst Heineken International
De inhoud van dit jaarverslag en van de jaarrekening is een vertaling van het Engelstalige origineel. In geval van enige discrepantie tussen de tekstversies is de Engelstalige versie leidend.
Vertaling V V H Business Translations, Utrecht,
Fotografie Andreas Pohlmann, München Heineken International
Grafisch ontwerp en elektronische uitgave Addison Corporate Marketing Ltd, Londen
Druk Boom & van Ketel grafimedia, Haarlem
Bindwerk en distributie Hexspoor, Boxtel
Jaarverslag 2009 – Heineken N.V.
Voor meer online informatie over Heineken: www.heinekeninternational.com www.heineken.com www.enjoyheinekenresponsibly.com
Toekomstgerichte uitspraken Dit jaarverslag bevat toekomstgerichte uitspraken die betrekking hebben op de financiële positie en de resultaten van Heineken. Deze toekomstgerichte uitspraken zijn onderhevig aan risico’s en onzekerheden, die ertoe kunnen leiden dat de feitelijke resultaten materieel afwijken van de resultaten die worden genoemd in de toekomstgerichte uitspraken. Veel van deze risico’s en onzekerheden hebben betrekking op factoren die Heineken niet onder controle heeft en/of niet nauwkeurig kan inschatten, zoals bijvoorbeeld toekomstige marktontwikkelingen en ontwikkelingen in de economie, het handelen van andere marktspelers, veranderingen in consumentenvoorkeuren, het vermogen om overgenomen bedrijven succesvol te integreren en de verwachte synergieën te realiseren, de kosten van grondstoffen, schommelingen in rentevoeten en wisselkoersen, veranderingen in belastingtarieven, wijzigingen in de wetgeving, pensioenkosten, het handelen van regulerende instanties en het weer. Deze en andere risicofactoren worden gedetailleerd beschreven in de door Heineken gepubliceerde jaarverslagen. U wordt aangeraden om niet overmatig te vertrouwen op deze toekomstgerichte uitspraken, die uitsluitend relevant zijn op de publicatiedatum van dit jaarverslag. Heineken is geenszins verplicht om herzieningen van deze toekomstgerichte uitspraken te publiceren naar aanleiding van gebeurtenissen of gewijzigde omstandigheden na dato. Schattingen van marktaandelen in dit jaarverslag zijn gebaseerd op externe bronnen, zoals gespecialiseerde onderzoeksbureaus, in combinatie met ramingen door het management van Heineken.
Bezoek
www.enjoyheinekenresponsibly.com