Stichting De Oude Wereld internet : www.oude-wereld.nl e-mail:
[email protected] ING 7655373 KvK 41190630
Onjuistheden in schoolboeken Nectar VWO bovenbouw biologie deel 3 – Hoofdstuk 20 Evolutie Inleiding Schoolboeken dienen leerlingen juiste informatie te geven. Leerlingen hebben recht op informatie en een eigen mening. Hoe worden uitgevers gecontroleerd op de juistheid van de schoolboeken die ze uitgeven? In de eerste plaats heeft een uitgever zelf verantwoordelijkheid voor gekwalificeerde schrijvers en adequate instructie en controle. Ook speelt overleg met en toetsing door externe deskundigen een rol. Voorjaar 2011 vroeg stichting De Oude Wereld het ministerie van OCW hoe het Ministerie de kwaliteit van schoolboeken controleert. Aanleiding vormden de adviezen voor de nieuwe bèta-examenprogramma’s waarin de stichting een verlies aan wetenschappelijkheid signaleert. De overheid kan immers als eindverantwoordelijk gezien worden voor de kwaliteit van onderwijs. Uit het antwoord van het Ministerie bleek dat overleg van uitgevers met andere uitgevers en derden een belangrijke rol speelt en dat ook stichting De Oude Wereld hierin een rol zou kunnen vervullen. Medio 2011 heeft stichting De Oude Wereld daarom drie biologieboeken voor het VWO met betrekking tot evolutie aan een kritisch onderzoek onderworpen. Op de meeste VWO-scholen wordt het biologieonderwijs gegeven aan de hand van één van deze schoolboeken. Zelf is stichting De Oude Wereld uitgever van Evolutie – Het nieuwe studieboek, een studieboek voor de bovenbouw van het VWO en voor HBOen universitaire opleidingen. Onderstaand document bevat de resultaten van het onderzoek naar Nectar VWO bovenbouw biologie deel 3 – Hoofdstuk 20 Evolutie, p. 8-43. Ter beschikkingstelling van de resultaten aan de uitgever heeft op 7 oktober 2011 plaatsgevonden om de uitgever in de gelegenheid te stellen met deze resultaten rekening te houden in de contacten met gebruikers en in toekomstige edities (vanaf 2013 wordt een nieuwe editie verwacht). Uit de reactie van de uitgever is niet gebleken dat de uitgever de huidige gebruikers van de methode op de hoogte wil stellen van de onjuistheden. Stichting De Oude Wereld betreurt dit ten zeerste. Aangezien het onderzochte boek naar verwachting tot minstens 2013 volop in gebruik is binnen het onderwijs, geeft stichting De Oude Wereld via www.oudewereld.nl daarom openbaarheid aan de resultaten, opdat met deze resultaten door docenten en leerlingen in de schoolsituatie rekening gehouden kan worden. Om het terugzoeken te vergemakkelijken zijn de citaten ook in een apart, op het boek lijkend overzichtsdocument weergegeven.
Nectar VWO bovenbouw biologie deel 3 – Hoofdstuk 20 Evolutie, p. 8-43 Dit hoofdstuk bevat helaas een aantal passages die een onjuiste beschrijving geven. Deze onjuistheden vallen in de categorieën: 1. Het alternatieve model brengen als niet-wetenschappelijk en het eigen model als wetenschappelijk 2. Mate van (vermeende) acceptatie door anderen gebruiken als argument 3. Overredend taalgebruik gebruiken (zoals “er zijn sterke aanwijzingen dat…”) afgezien van de inhoud van het argument 4. Hypothetische miljoenen en miljarden jaren brengen als feit en radiometrische datering presenteren als vaststaand 5. Evolutie onduidelijk formuleren 6. Neodarwinisme presenteren als logisch, compleet, uitgelegd, met mutaties, selectie (aanpassing aan milieu) en/of soortvorming door reproductieve isolatie als mechanismen 7. Oeratmosfeer en oersoep berustend op achterhaalde aanname presenteren en abiogenese presenteren als bewezen 8. Kosmologisch/geologisch/archeologisch/historisch/biologisch onjuiste informatie geven 9. Homologieargument presenteren als steekhoudend argument 10. Overgangen poneren zonder te vermelden dat fossiele overgangsvormen ontbreken. Ad 1. Het alternatieve model brengen als niet-wetenschappelijk en het eigen model als wetenschappelijk De wetenschapstheorie leert dat een model niet aan waarheid gelijkgesteld mag worden. Een model is slechts de vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid, gebaseerd op een aantal hypotheses die men vooraf moet kiezen. Daarbij geldt dat een model slechts voldoet zolang het niet gefalsifieerd is. Zodra een ander model (een andere theorie, een andere hypothese) beter blijkt, dient het oude model (de oude theorie, de oude hypothese) verworpen te worden en komt het/de nieuwe ervoor in de plaats. Om die reden hanteert men in onderzoek gewoonlijk een H0 (nulhypothese) en een H1 (alternatieve hypothese). Blijkt de alternatieve hypothese te kloppen, dan wordt de nulhypothese verworpen. Blijkt de alternatieve hypothese niet te kloppen, dan blijft de nulhypothese vooralsnog staan, maar wordt deze in een volgend onderzoek opnieuw aan de tand gevoeld. Hieruit blijkt de principiële gerichtheid van wetenschap op het vergelijken van wetenschappelijke hypotheses en uiteindelijk modellen. Zo vindt kennisontwikkeling plaats. Als een model zichzelf aanprijst als wetenschappelijk en een ander model als niet wetenschappelijk omdat dat andere model andere hypotheses hanteert, plaatst dit model zich boven de wetenschap. Dan prijst dit model zichzelf aan als waarheid, die niet meer getoetst hoeft te worden. Dit model werkt dan niet meer volgens de spelregels van de wetenschap. Als een boemerang roept dit model de conclusie over zich af dat het zelf niet wetenschappelijk is. Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 10-5 Ze nemen de vorm aan van scheppingsverhalen, indrukwekkende verhalen vol goden, demonen en oerkrachten. en 10-7 Vooral de Griekse filosofen geven met behulp van waarnemingen uit de natuur een verklaring voor het ontstaan van leven. In hun ontstaanstheorieën ontbreekt een God als
•
•
schepper (bron 3). [Onder de omschrijving 10-5 moet ook het bijbelse verslag van de schepping vallen, want dit is niet apart genoemd. De kritiek op 10-5 in combinatie met 10-7 is niet zozeer dat het bijbelse verslag op één hoop wordt gegooid met minder betrouwbaar overgeleverde, andere ontstaansverhalen. Je zou kunnen zeggen dat al deze ontstaansverhalen bewijzen vertegenwoordigen voor schepping en dus wel even samengenomen mogen worden. Deze bewijzen dragen – in ieder geval waar het de bijbelse overlevering betreft – het karakter van getuigenverklaringen afkomstig van mensen die zelf de beschreven gebeurtenissen van dichterbij of van een grotere afstand hebben meegemaakt – de basis van deze verklaringen zijn het daadwerkelijk meegemaakt hebben. De kritiek is dat deze scheppingsvisie als “verhalen” wordt aangeduid, terwijl de evolutiegedachten van sommige Griekse denkers (“sommige” want er waren ook Grieken die schepping verdedigden) als “ontstaanstheorieën”, dus met een wetenschappelijker klinkende term, worden aangeduid. 10-7 vermeldt dat de Griekse filosofen deze verklaringen hebben gegeven met behulp van waarnemingen uit de natuur – deze waarnemingen zijn echter geheel anders dan hun verklaring dat bijvoorbeeld vissen in landdieren zijn veranderd en de basis van hun verklaringen blijft daarmee hun eigen gedachtewereld (hun interpretaties) en bestaat niet uit deze waarnemingen. Hier wordt door de woordkeus aan evolutiegedachten de air van wetenschappelijkheid meegegeven, en aan de schriftelijke overlevering over schepping de air van onwetenschappelijkheid.] 11-2 Sommige mensen menen dat de organismen nog niet zo heel lang geleden, in duidelijk van elkaar gescheiden groepen, in zes dagen geschapen zijn. Deze opvatting heet creationisme. [Door de opvatting van zesdaagse schepping, die allang bestond voordat het evolutiemodel ontstond, als creationisme te betitelen, maar de evolutieopvatting niet als “evolutionisme” maar als evolutietheorie, wordt een ongelijkheid in behandeling geïntroduceerd. Door de woordkeus wordt aan de evolutieopvatting de air van wetenschappelijkheid meegegeven, en aan de scheppingsopvatting de air van onwetenschappelijkheid. De beschrijving mist ook het punt dat de scheppingsopvatting als aanname ten grondslag ligt aan een compleet ontstaansmodel dat de werkelijkheid net zo goed verklaart als het evolutiemodel (of zelfs beter).] 11-3 Zij kunnen ‘evolutie’, creationisten gebruiken hiervoor de term macroevolutie, niet aanvaarden omdat ‘macro-evolutie’ rechtstreeks ingaat tegen de letterlijke interpretatie van de Bijbel. [Afgezien van de stigmatiserende term ‘creationisten’, is de kritiek dat dit niet de enige reden is dat ‘macro-evolutie’ geen rol speelt in het bijbels ontstaansmodel (op zich is het een kenmerk van de wetenschappelijke methode dat men in het eigen model slechts die elementen gebruikt, die overeenstemmen met de eigen uitgangspunten). De kritiek is vooral dat er geen waarneembaar genetisch mechanisme gevonden is voor macro-evolutie. Met andere woorden, het bewijs voor macro-evolutie ontbreekt. Men zou kunnen stellen dat macro-evolutie is gefalsifieerd. Dit is uitvoerig gedocumenteerd in Evolutie – Het nieuwe studieboek.]
Ad 2. Mate van (vermeende) acceptatie door anderen gebruiken als argument Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 14-1 Het merendeel van de wetenschappers gaat uit van het ontstaan van Homo sapiens in Afrika. Er zijn wetenschappers die hier anders over denken. Er is dus nog volop discussie en onzekerheid. [Hoe weet men zeker dat het merendeel dit echt vindt? Veel wetenschappers vinden het Midden-Oosten op grond van recente opgravingen minstens zo aannemelijk. Door het vermelden dat de meesten uitgaan van het begin van de mens in Afrika wordt impliciet aangegeven dat slechts een minderheid de start van de mensheid ziet in het Midden-Oosten. Zo wordt de suggestie gewekt dat ontstaan in Afrika wetenschappelijker is, terwijl daarvoor geen argumenten worden aangedragen.] • 32-3 Naast deze algemeen aanvaarde theorie bestaan nog enkele andere ideeën over het ontstaan van leven. [Abiotische evolutie volgens de oersoepmethode wordt als ‘algemeen aanvaard’ gekenschetst. Echter is het resultaat van de oersoepexperimenten dat de nabootsing van het ontstaan van leven niet is gelukt. De drie andere theorieën die vervolgens genoemd worden, zijn alle evolutietheorieën, waaronder de laatste, de panspermese, wellicht meer aanhangers heeft. De theorie die uitgaat van schepping van het leven wordt hier niet genoemd, maar zou ook genoemd moeten worden om volledig te zijn.] Ad 3. Overredend taalgebruik gebruiken (zoals “er zijn sterke aanwijzingen dat…”) afgezien van de inhoud van het argument Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 32-8 De eerste organismen waren waarschijnlijk heterotroof. • 32-9 Dat het leven toch doorging is waarschijnlijk te danken aan het ontstaan van autotrofe organismen. Ad 4. Hypothetische miljoenen en miljarden jaren brengen als feit en radiometrische datering presenteren als vaststaand Lange tijdsperioden in de geschiedenis (miljoenen en miljarden jaren) worden gepresenteerd als feiten. Toch betreft het interpretaties (passend binnen het evolutiemodel). De fout is hier het presenteren van een interpretatie als feit. [Binnen het alternatieve model geldt dat de geschiedenis ca. zevenduizend jaar geleden is begonnen met de schepping van het heelal in zes dagen. Een geschiedenis van ca. zevenduizend jaar past bij de plasmatheorie (die het ontstaan van de kosmos in enkele dagen tijd beschrijft), exponentieel sneller radioactief verval in het verleden (zoals blijkt uit fundamenteel natuurkundig onderzoek) en archeologische en biologische gegevens.] Uit het onderzoek van de RATE-groep is duidelijk geworden dat er iets aan de hand is met radiometrische datering waardoor deze niet op de gebruikelijke manier gebruikt kan worden. Werd bijvoorbeeld bij de datering volgens uranium-lood niet naar lood als vervalproduct gekeken, maar naar helium, dan resulteerde een ouderdom van gesteenten van slechts enkele duizenden jaren in plaats van
miljarden. En verder bleek in diamant, dat in de oudste aardlagen voorkomt en dus gewoonlijk als miljoenen jaren oud wordt gedateerd, nog een meetbare hoeveelheid C14 aanwezig te zijn. Dit zou bij een vervalsnelheid van 5730 jaar onmogelijk het geval kunnen zijn. Het onderzoek in de kosmologie van de laatste 30 jaar gepresenteerd door Barry Setterfield laat zien dat de vervalsnelheid helemaal niet constant is. In het verleden lag deze op een veel hoger niveau. Men kan dus niet langer doen alsof radiometrische datering tot vaststaande, niet-discutabele ouderdommen leidt. Volgens deze nieuwe fundamenteel-natuurkundige inzichten kan uitgegaan worden van een exponentieel hogere vervalsnelheid zevenduizend à achtduizend jaar geleden. Hypothetische miljoenen en miljarden jaren brengen als feit: Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 10-1 Venus, symbool van vruchtbaarheid. Ouderdom: zo’n 23.000 jaar v.Chr. • 10-4 Vanuit de Oudheid (vanaf 3500 v.Chr.) komen de eerste geschreven antwoorden op vragen over het ontstaan van leven. [De vloed vond volgens het bijbels ontstaansmodel rond 3000 v.Chr. plaats. Via de ark van Noach zijn de geschreven geschiedenissen van de mensen vóór de zondvloed bewaard gebleven. Hiervan maakt de tekst deel uit, die in het begin van Genesis terecht is gekomen. Deze tekst moet van ca. 5000 v.Chr. zijn.] • 12-1 Bron 5 Mogelijke afstamming van de mens. Vermelding van duizenden en miljoenen jaren. [Het woord “Mogelijke” geeft vooral de twijfel over de volgorde van de getekende apen en mensen aan. Het is niet of onvoldoende duidelijk dat het woord “Mogelijke” ook twijfel aangeeft ten aanzien van de genoemde tijden.] • 13-1 Lucy leefde waarschijnlijk drie miljoen jaar geleden. • 13-3 Zo’n twee miljoen jaar geleden leefden Australopithecus africanus, Australopithecus robustus en Homo habilis naast elkaar in Afrika. • 13-5 De tak van de Australopithecinen stierf waarschijnlijk een half miljoen jaar geleden uit. • 14-2 Al meer dan drie en een half miljoen jaar lopen ‘mensachtigen’ rechtop. • 19-1 Bron 16. Geologische tijdschaal. Met tijdperken variërend van 4500 miljoen jaar geleden tot heden. • 31-2 Je leert wanneer de belangrijkste levensvormen zijn ontstaan. [Na deze leerdoelstelling volgen in de tekst de tijdstippen waarop volgens het evolutiemodel waarschijnlijk het heelal is ontstaan en de abiotische evolutie heeft plaatsgevonden. Hoewel op enkele plaatsen wordt aangegeven dat men deze tijdstippen waarschijnlijk acht, is de leerdoelstelling stellig, zonder spoor van twijfel.] • 31-3 Het ontstaan van leven uit levenloze materie, abiotische evolutie, was waarschijnlijk een uitermate langzaam proces dat honderden miljoenen jaren duurde. [Het woord ‘waarschijnlijk’ geeft aan dat het niet helemaal zeker is, maar dat dit de beste visie is. De alternatieve visie die zich gesteund weet door de nieuwe natuurkunde en de archeologie wordt niet genoemd.] • 31-4 Volgens de huidige inzichten is het heelal zo’n 20 miljard jaar oud. • 31-5 Ons zonnestelsel is veel jonger: de zon en haar planeten (waaronder de aarde) ontstonden ruim 4,5 miljard jaar geleden. • 33-1 En in het Krijt (65-136 miljoen jaar geleden, tijdperk van de dinosauriërs) leefden weer andere soorten dan nu.
•
33-2 Door toedoen van de mens ligt het tempo van uitsterven nu echter 6000 keer hoger dan het tempo waarin nieuwe soorten ontstaan. [Dit getal berust op de aannamen over een geleidelijke ontwikkeling van de biodiversiteit in miljarden jaren. Zo berekend is het effect van menselijk handelen natuurlijk groot. Maar de miljarden jaren zijn een aanname, waardoor deze beschuldiging aan het adres van de mens grond mist.]
Radiometrische datering presenteren als vaststaand: Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 17-1 Elk radioactief element heeft een vaste halveringstijd, onafhankelijk van de temperatuur en druk (Binas 25). [Uit kosmologisch onderzoek van de laatste 30 jaar is gebleken dat radioactief verval in het verleden niet in hetzelfde tempo heeft plaatsgevonden. Sterke aanwijzingen zijn er voor een exponentieel sneller verval dan we nu waarnemen.] • 17-2 Koolstof-14 (14C, halveringstijd 5730 jaar)… • 18-1 De uranium-238-bepaling (halveringstijd 4,5 miljard jaar) is zeer geschikt voor het dateren van oude gesteentes en lagen. • 18-2 Er is gebleken dat onder zeer extreme omstandigheden de halveringstijd kan gaan afwijken. Correcties worden aangebracht om de methode in bovenstaande gevallen toch betrouwbaar te laten zijn. [Deze correcties bedragen enkele procenten in alleen die situaties die men als zeer extreem ziet. Er zouden echter standaard correcties oplopend tot ca. een miljoen procent moeten plaatsvinden.] • 18-3 De absolute leeftijd is vast te stellen aan de hand van radioactief verval van elementen. [Dit kan alleen als alle aannames die gedaan moeten worden, op juiste wijze worden gedaan, waaronder de daadwerkelijke snelheid van radioactief verval. Op dit moment vindt standaard geen correctie plaats voor de hogere vervalsnelheid in het verleden en levert radiometrische datering daardoor geen betrouwbare ouderdommen op.] Ad 5. Evolutie onduidelijk formuleren Definiëring van vaktermen is uiterst belangrijk. In een verhandeling over het evolutiemodel zal uiterst precies aangegeven moeten worden wat onder evolutie wordt verstaan. Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 9-1 De prehistorische mens maakte schilderingen van dieren die hij om zich heen zag. [De omschrijving prehistorische mens gaat uit van de evolutionaire aanname dat de mens vele generaties heeft geleefd zonder het vermogen om te kunnen schrijven (=”pre”historisch). Volgens het bijbels ontstaansmodel kon de eerste mens, Adam, al schrijven. Volgens dit model heeft hij wat hij tijdens zijn leven meemaakte op kleitablet geschreven en aan zijn opvolger overgedragen (dit gedeelte is via Mozes terechtgekomen in Genesis; in Genesis zijn de afzonderlijke kleitabletten van verschillende herkomst te herkennen).] • 9-2 Ook leer je hoe de allelenvoorraad van een populatie kan veranderen (evolutie). [Het toevoegen van “evolutie” tussen haakjes maakt van deze zin een definitie van evolutie. Deze definitie is echter verre van volledig.
•
•
•
•
•
•
Verandering van allelfrequenties is slechts micro-evolutie en heeft met de claim van macro-evolutie niets te maken.] 10-2 De prehistorische mens verwonderde zich… [Hier wordt weer het beeld van een mens gebruikt die nog niet kan schrijven. Dit beeld past niet binnen het bijbels ontstaansmodel.] 14-3 Het rechtop lopen maakt de ‘mens’ tot slak onder de zoogdieren. [Het onderbrengen van de mens bij de zoogdieren is iets wat slechts binnen de visie van het evolutiemodel verdedigbaar is. Het omschrijven van de mens als dier is interpretatie, maar geen waarneembaar feit. Wel waarneembaar is dat de mens een gewervelde is die zijn kinderen zoogt. Het gebruiken van de term “zooggewervelde” komt tegemoet aan de kritiek. “Zooggewervelde” is een beschrijvend begrip, terwijl de toepassing van “zoogdier” op de mens van “zoogdier” een interpreterend en dus niet-objectief begrip maakt.] 21-2 Ook de mens kent rudimentaire lichaamsdelen, zoals de oorspieren. [Als men de definitie van p.20 van ‘rudimentaire organen’ hanteert (“Soms veranderen organen bij het ontstaan van nieuwe soorten zo dat ze hun functie verliezen.”), houdt dit in dat de menselijke oorspieren vroeger een duidelijker functie hadden, die momenteel verloren is gegaan. Dit is interpretatie. Het feit is dat de mens over weinig ontwikkelde spieren beschikt. Net als bij andere ‘rudimentair’ genoemde organen kan niet bewezen worden dat deze structuren vroeger een duidelijker functie hadden in het volwassen organisme, of dat deze structuren een functie hebben tijdens de ontogenese (volwassenwording) en dus uit die optiek noodzakelijk zijn.] 24-2 Op de website van Natuurinformatie lees je over de koolmees die zijn zang aanpast aan zijn omgeving; een actuele vorm van evolutie. [Dit is microevolutie, maar geen macro-evolutie. Dit onderscheid dient gemaakt te worden, omdat deze uitspraak anders gedeeltelijk onjuist is.] 26-1 Evolutionaire veranderingen bij de berkenspanner. [Hier gaat het om verandering van de allelfrequenties. Het gaat niet om het ontstaan van een nieuw allel. Verandering van allelfrequenties is micro-evolutie, maar geen macro-evolutie. Het is verwarrend om deze veranderingen algemeen, als evolutionaire veranderingen te omschrijven.] 32-4 Vanaf het begin vond selectie plaats. Stabiele moleculen die gemakkelijk ontstonden, waren in het voordeel ten opzichte van onstabiele moleculen. Als bovendien bepaalde moleculen (DNA, RNA) de vorming van identieke moleculen stimuleren, dan is er een vroege vorm van voortplanting. [Het begrip ‘selectie’ wordt nu in een geheel andere context gebruikt dan de context van het voortbrengen van nageslacht door geselecteerde ouders. In de context van oersoepexperimenten heeft het begrip ‘selectie’ niet de betekenis die eraan gegeven wordt. Het beeld dat geschetst wordt berust niet op de werkelijkheid. DNA en RNA ontstaan niet in oersoepexperimenten. Er is dus ook geen stimulering van identieke moleculen. Van een vroege vorm van voortplanting is dus ook geen sprake.]
Ad 6. Neodarwinisme presenteren als logisch, compleet, uitgelegd, met mutaties, selectie (aanpassing aan milieu) en/of soortvorming door reproductieve isolatie als mechanismen Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 11-1 Door selectieprocessen neemt per generatie het aandeel van de dieren met gunstige eigenschappen (aangepast aan de omgeving) toe. De
•
•
•
•
samenstelling van de populatie verandert hierdoor langzaam. [Hier wordt natuurlijke selectie opgevoerd als de sleutel van evolutie, waardoor langzame verandering kan plaatsvinden. Selectie is echter niet zelf het mechanisme waardoor de genetische variabiliteit ontstaat waaruit geselecteerd kan worden. De oorzaak van genetische variabiliteit blijft onbesproken. Dit is slechts een beschrijving van micro-evolutie, die niets van doen heeft met het ontstaan van nieuwe genetische pathways (en dus niets van doen heeft met macro-evolutie, de echte evolutie die Darwin poneerde).] 23-1 Dit proces noemt hij (Darwin) ‘natuurlijke selectie’. Door de erfelijkheid van eigenschappen lijken die nakomelingen op hun ouders. Zo blijft de eigenschap, die een betere aanpassing aan de omgeving oplevert, behouden en verandert de soort langzaam. [‘Natuurlijke selectie’ wordt opgevoerd als de reden van de veranderingen. Selectie selecteert echter alleen en is geen verklaring voor het voor macro-evolutie noodzakelijke ontstaan van nieuwe genetische pathways. Natuurlijke selectie zorgt in de natuur gewoonlijk voor het stabiliseren van een soort en niet voor het veranderen ervan. Darwins opvattingen over erfelijkheid waren verre van juist. De zinsnede dat ‘door de erfelijkheid van eigenschappen de nakomelingen op hun ouders lijken’ kan niet van Darwin afkomstig zijn, want hij (er)kende de principes van erfelijkheid niet zoals door Mendel in zijn tijd waren aangetoond; Darwin ging van spontane verandering van de erfelijke aanleg (‘gemmulen’) uit afhankelijk van de richting van de selectie. In Darwins ogen kon een nakomeling wel afwijken van zijn ouders.] 23-2 Binnen een soort bestaat variatie in eigenschappen. Via natuurlijke selectie neemt het aantal individuen met gunstige eigenschappen in een populatie toe. [Natuurlijke selectie is hier niet meer dan het veranderen van allelfrequenties, wat men ook kan aanduiden met micro-evolutie. Een oorzaak van of mechanisme voor macro-evolutie wordt hier niet gegeven. Toch zou men hier de uitleg over het mechanisme van macro-evolutie, ‘echte’ evolutie verwachten, gezien de leerdoelen van deze paragraaf.] 24-1 De Berkenspanner is een voorbeeld van natuurlijke selectie. [Afgezien van de gekunsteldheid van dit voorbeeld – die elders wordt besproken – moet bezwaar worden gemaakt tegen de gesuggereerde bewijskracht voor natuurlijke selectie als onderdeel van de macro-evolutietheorie. Verandering van allelfrequenties is helemaal geen voorbeeld van macro-evolutie, maar valt onder micro-evolutie. Het ontstaan van de donkere vorm van de berkenspanner wordt niet eens behandeld (dat zou nog verband kunnen houden met macro-evolutie). Als men naar de moleculair-biologische achtergrond van de donkere vorm kijkt, dan moet men constateren dat het gaat om variatie op het reeds bestaande thema van de melanineproductie (want ook de lichte vorm produceert reeds melanine, echter op een lager niveau). Daarmee is dit voorbeeld slechts een voorbeeld van micro-evolutie.] 24-3 Mutaties leiden tot veranderingen in eigenschappen. Deze nieuwe kennis is verwerkt in de neodarwinistische theorie. Door mutaties ontstaan erfelijke variaties in eigenschappen. Onder bepaalde omstandigheden zal door natuurlijke selectie het aantal individuen met gunstige eigenschappen toenemen. De soort verandert… Hoe ontstaat een nieuwe soort? Eerst raakt een deel van een populatie geïsoleerd. Bij de tweede stap ontstaan er verschillen in gedrag en uiterlijk tussen twee gescheiden populaties (door mutaties en natuurlijke selectie). Op een gegeven moment zijn de verschillen in gedrag en uiterlijk tussen de leden van de twee populaties zo groot geworden dat ze elkaar niet langer als soortgenoten ‘herkennen’. [De
beschreven soortvorming is micro-evolutionair: er ontstaan geen nieuwe genetische pathways. Het uitwaaieren in verschillende rassen en soorten gaat samen met genetische verarming. Dit is tegengesteld aan de eisen die aan macro-evolutie worden gesteld. De beschrijving gaat over micro-evolutie. DNA heeft een anti-mutatiehouding en repareert mutaties zoveel mogelijk. Geen enkele waargenomen mutatie heeft een nieuwe genetische pathway opgeleverd. Mutaties die optreden hebben doorgaans een negatief effect op de gezondheid van de drager. Er is geen enkele keer empirisch aangetoond dat mutaties hebben bijdragen aan macro-evolutie.] Ad 7. Oeratmosfeer en oersoep berustend op achterhaalde aanname presenteren en abiogenese en ontwikkeling van eencelligen presenteren als bewezen Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 31-1 Je leert hoe abiotische evolutie kan hebben plaatsgevonden. [Deze leerdoelstelling drukt de mogelijkheid uit van het optreden van abiotische evolutie zonder daarbij een mate van waarschijnlijkheid te geven. Toch zijn alle pogingen om abiotische evolutie onder laboratoriumomstandigheden na te bootsen, mislukt. Het zou wetenschappelijk zijn om twijfel die gerezen is vanwege het mislukken van abiogenese tot uitdrukking te brengen, en van de zin bijvoorbeeld te maken: Je leert hoe abiotische evolutie waarschijnlijk niet heeft plaatsgevonden.] • 31-6 Bij het ontstaan van de aarde kwam er door de hitte uitsluitend waterstof voor. Door fusie van twee waterstofatomen ontstond helium. Geleidelijk aan vormden zich meer stabiele elementen die we nu nog steeds kennen. Een enorme hitte deed het binnenste van de aarde smelten. De gassen stegen via vulkanen op en vormden een atmosfeer. Behalve waterdamp bevatte die vroege atmosfeer grote hoeveelheden methaan, waterstofsulfide, ammoniak, koolstofdioxide. De waterdamp in de atmosfeer veroorzaakte stortregens die langzamerhand de oceaanbekkens vulde. In het warme water losten allerlei stoffen op. Zuurstof was nog vrijwel nergens te bekennen. [Dit is de visie volgens het evolutiemodel, die ondermeer berust op de Big Bang-theorie. De Big Bang-theorie is gefalsifieerd en maakt plaats voor de plasmafysica. Zuurstof was volgens de nieuwste inzichten wel in de begintijd van de aarde aanwezig, gezien het bestaan van oxiden in de onderste aardlagen. Ontstaan van het heelal volgens de plasmafysica levert een volledig ander verhaal op, dat ditmaal wel in het laboratorium nagebootst (!) kan worden.] • 32-1 Doordat zuurstof en micro-organismen ontbraken… [Zuurstof was volgens de nieuwste inzichten wel aanwezig.] • 32-2 Zo ontstond er in het water een grote voorraad organische moleculen, waarbij ook complexe structuren mogelijk waren. [De meest complexe structuren zoals DNA en RNA zijn in het laboratorium onder oersoepomstandigheden niet ontstaan.] • 32-4 Vanaf het begin vond selectie plaats. Stabiele moleculen die gemakkelijk ontstonden, waren in het voordeel ten opzichte van onstabiele moleculen. Als bovendien bepaalde moleculen (DNA, RNA) de vorming van identieke moleculen stimuleren, dan is er een vroege vorm van voortplanting. [Het beeld dat geschetst wordt berust niet op de werkelijkheid. DNA en RNA ontstaan niet in oersoepexperimenten. Er is dus ook geen stimulering van identieke moleculen.]
•
•
•
32-5 Onderzoekers denken dat deze vroege DNA-moleculen ingesloten zijn geraakt in bolletjes met één laag vetzuurmoleculen. Langzamerhand ontstond hieruit een ‘primitieve cel’ waarin het DNA beschermd werd. [Voor dit gedachtespinsel bestaat geen empirische onderbouwing. Het gaat dus niet over waargenomen werkelijkheid.] 32-6 Door endosymbiose ontstonden complexere cellen met daarin chloroplasten en mitochondriën. [Er bestaan tegen deze theorie zwaarwegende bezwaren. Hier wordt gedaan alsof dit een uitgemaakte zaak is.] 32-10 Door de fotosynthese kwam een grote hoeveelheid zuurstof vrij en veranderde de atmosfeer (zuurstofrevolutie). [Zuurstof was volgens de nieuwste inzichten vanaf het begin wel aanwezig.]
Ad 8. Kosmologisch/geologisch/archeologisch/historisch/biologisch onjuiste informatie geven Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 10-3 Ze bezaten geen schrift… [Als het gaat om de hypothetische oermens, die volgens het evolutiemodel voortkwam uit een halfaap, dan past daarbij deze beschrijving. Echter als het gaat om een beschrijving van de mensen ten tijde van de maankalender, dan is dit in het bijbels ontstaansmodel een groep mensen die na de zondvloed leefde en beheerste de mens an sich wel het schrift (namelijk al vanaf Adam, getuige zijn geschiedenis op kleitablet, tot ons gekomen via Genesis). Het zomaar noteren dat de mens niet kon schrijven is een interpreterende uitspraak en geen feit.] • 10-6 Rond 500 v.Chr. beginnen mensen te zoeken naar een natuurlijke verklaring voor veel dingen die ze voor die tijd aan goden hadden toegeschreven. Vooral de Griekse filosofen geven met behulp van waarnemingen uit de natuur een verklaring voor het ontstaan van leven. [Sommige Griekse filosofen waren daar mee bezig. Andere Griekse filosofen waren tégen het ondergraven van het geloof in een schepper-God. Een ander punt van kritiek is de suggestie dat de evolutiegedachte pas rond 500 v.Chr. opkwam: in het Egypte dat ontstond vrij snel na de zondvloed, ca. 3000 v.Chr. (gesticht door Misraïm, kleinzoon van Noach), is de evolutiegedachte ook gedocumenteerd. Hier geloofde men in het ontstaan van kikkers uit modder.] • 12-1 Homo sapiens neanderthalensis, Homo sapiens sapiens, Homo habilis in bron 5. [De naamgeving van deze organismen is gewijzigd in Homo neanderthalensis, Homo sapiens, Australopithecus habilis.] • 12-1 Bron 5 Mogelijke afstamming van de mens. Australopithecinen. [De wijze waarop deze getekend zijn is op grond van huidige kennis te menselijk. Ze worden momenteel gezien als (uitgestorven) apen met een tegenwoordig onbekende manier van tweebenige voortbeweging, gekoppeld aan zich hangend met de handen voortbewegen en klauteren, waarbij het oprichten van het lichaam een rol speelde (opgericht grijpklauteren).] • 13-2 (Lucy, A. afarensis) … liep rechtop. [Australopithecinen worden niet als menselijk gezien, maar als aapachtig. Ze liepen niet letterlijk rechtop zoals de mens, maar hadden een tegenwoordig onbekende manier van tweebenige voortbeweging, gekoppeld aan zich hangend met de handen voortbewegen en klauteren, waarbij het oprichten van het lichaam een rol speelde (opgericht grijpklauteren).]
•
•
•
•
•
•
•
•
13-4 Alle drie de soorten (A. africanus, A. robustus en Homo habilis) hadden als menselijk kenmerk dat ze rechtop liepen. [Homo habilis heet nu Australopithecus habilis. Ze worden niet als menselijk gezien, maar als aapachtig. Ze liepen niet letterlijk rechtop zoals de mens, maar hadden een tegenwoordig onbekende manier van tweebenige voortbeweging, gekoppeld aan zich hangend met de handen voortbewegen en klauteren, waarbij het oprichten van het lichaam een rol speelde (opgericht grijpklauteren).] 13-6 Homo habilis werd de voorouder van Homo erectus. [De nieuwe naam is Australopithecus habilis, want dit dier wordt niet meer beschouwd als voorouder van H. erectus maar als behorend tot een aparte groep (uitgestorven) apen.] 14-2 Al meer dan drie en een half miljoen jaar lopen ‘mensachtigen’ rechtop. [Tot deze groep worden ondermeer gerekend zoals bron 5 toont A. africanus, A. robustus en “Homo” habilis. Deze soorten liepen niet menselijk rechtop. “Homo” habilis is geherclassificeerd en heet nu Australopithecus habilis.] 14-5 Tijdens de evolutie van de mens neemt over het algemeen het hersenvolume toe. [Een dergelijke toename van het hersenvolume geldt als men uitgaat van de gefalsifieerde reeks zoals weergegeven in bron 5. Deze reeks is echter achterhaald doordat de australopithecinen alle als apen zijn geclassificeerd en een overgangsvorm van aap naar mens ontbreekt. Binnen de Homo erectus, H. neanderthalensis en H. sapiens is geen tendens naar toename van hersenvolume waarneembaar.] 20-4 Biologen vergelijken aan de hand van hybridisatie-technieken de totale genetische bagage van twee soorten. Hoe hoger het percentage hybridisatie tussen het DNA van de twee soorten, des te groter de (genetische) verwantschap (bron 20). [Deze techniek is inmiddels sterk verouderd en niet meer in gebruik.] 21-1 DNA van mens en chimpansee komt voor ongeveer 98,5% overeen. [Dit percentage op grond van de hybridisatietechniek is achterhaald, want de hybridisatietechniek zelf is sterk verouderd en heeft plaatsgemaakt voor andere onderzoeksmethoden. Het genetisch verschil tussen mens en chimpansee is op grond van nieuwer onderzoek aanmerkelijk groter ingeschat (zie werk van Peter Borger).] 24-1 Door toename van industriële vervuiling was de bast van berkenbomen, waarop de dieren overdag rustten, donkerder geworden. [Bekend is geworden dat ten tijde van het onderzoek helemaal niet bekend was op welke bomen de berkenspanner daadwerkelijk rustte. Men heeft het voorbeeld in scene gezet: de opgezette exemplaren zijn op de stam geplaatst en gefotografeerd terwijl de dieren helemaal niet op de stam leefden. Voorts bleek de verandering van allelfrequentie helemaal geen gelijke tred te houden met de mate van aanwezigheid van korstmossen. Slechts gedurende een bepaalde periode leek er een samenhang, maar later bleek deze afwezig. De berkenspanner zou een mooi voorbeeld van micro-evolutie hebben kunnen zijn, als het voorbeeld niet zo gekunsteld was geweest. Een voorbeeld van macro-evolutie is het absoluut niet.] 25-1 Een populatie verandert als het milieu verandert. [Deze opmerking is te lezen aan het begin van vraag 13. De opmerking is niet als stelling in het kader van de vraag te lezen, maar als losstaande mededeling. Tegen het algemene gebruik van deze stelling richt zich de kritiek. Er zijn vele plantenen diersoorten bekend die in vergelijking met hun fossiele voorgeslacht helemaal niet zijn veranderd. Zo’n dier is de krokodil. Toch moet het milieu
•
van toen anders zijn geweest dan het milieu van nu. Men kan dus niet als regel stellen dat een populatie verandert als het milieu verandert.] 31-4 Volgens de huidige inzichten is het heelal zo’n 20 miljard jaar oud. [Deze visie vormt een verouderde weergave. Het evolutiemodel hanteert nu 13,7 miljard jaar als ouderdom.]
Ad 9. Homologieargument De woorden homologie en analogie worden gebruikt om aan te geven of vergelijkbare structuren van elkaar afstammen (homoloog zijn) of niet (dan zijn ze analoog). Het gebruik van deze woorden helpt ons echter niet aan het zo broodnodige mechanisme voor de macro-evolutionaire verandering. Homoloog is slechts een etiket voor die structuren (organismen) die volgens de theorie uit een gemeenschappelijke voorouder zijn ontstaan. En al datgene wat niet uit die voorouder ontstond maar er wel vergelijkbaar uit ziet, heet dan automatisch “analoog” (convergente evolutie). Homoloog zijn is dus het gevolg van de keuze van de onderzoeker (of van de evolutietheorie) om twee structuren (organismen) te zien als verwant. Homologie is dus geen op zichzelf staand argument. Het helpt ons niet om de werkelijkheid mee in de vingers te krijgen. Het is slechts het verlengstuk van de macro-evolutie-hypothese. Dit is uitvoerig uiteengezet in hoofdstuk 10 van Evolutie – Het nieuwe studieboek. Er is bijvoorbeeld gebleken dat structuren die men homoloog heeft genoemd, een geheel andere genetische achtergrond kunnen hebben. Ook is gebleken dat organismen met in redelijke mate vergelijkbaar DNA geheel verschillende fenotypen kunnen hebben. Onder het kopje van homologieargument passen naast de traditionele (achterhaalde) voorbeelden van de arm bij gewervelden en de embryonale vorm van gewervelden, ook de moderne moleculaire voorbeelden (bijv. DNA-overeenkomsten, cladogrammen). Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 20-1 Overeenkomst in bouwplan wijst op een gemeenschappelijke herkomst. • 20-3 De aanwezigheid van rudimentaire organen is een aanwijzing voor verwantschap met soorten waarbij die organen nog wel een functie hebben. • 20-4 Biologen vergelijken aan de hand van hybridisatie-technieken de totale genetische bagage van twee soorten. Hoe hoger het percentage hybridisatie tussen het DNA van de twee soorten, des te groter de (genetische) verwantschap (bron 20). • 20-5 Via DNA-hybridisatie is verwantschap tussen organismen te achterhalen. Ad 10. Overgangen poneren zonder te vermelden dat fossiele overgangsvormen ontbreken Tussen de grote groepen organismen (stammen) bestaan volgens de evolutietheorie overgangen. Het optreden van zo’n overgang is macro-evolutie. Echter zijn deze overgangen omstreden omdat ze in het fossiel archief niet of niet overtuigend worden aangetroffen. Juist om die reden is aan het eind van de 20e eeuw het punctuated equilibrium voorgesteld. Dit is uitvoerig uiteengezet in diverse hoofdstukken van Evolutie – Het nieuwe studieboek. Hieronder worden die tekstgedeelten genoemd, waarin zonder commentaar de suggestie wordt gewekt dat deze overgangen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.
Op pagina - met tekstblok, met daarachter de inhoud van de tekst [eventueel gevolgd door commentaar van stichting De Oude Wereld]: • 14-4 Mensen en apen zijn ontstaan uit gemeenschappelijke voorouders. [Dit wordt in deze samenvatting meegedeeld – als feit. Uit het onderzoek van de laatste 15 jaar blijkt echter duidelijk dat het steeds moeilijker is om een reeks fossiele vormen te maken waaruit deze overgang blijkt. Geponeerde tussenvormen blijken telkens of volledig aap of volledig mens te zijn. Een gemeenschappelijke voorouder van mensen en apen, vanaf Darwin gepropageerd, is nog nooit zo slecht bewezen geweest als de laatste 15 jaar. Homo erectus, Homo neanderthalensis en Homo sapiens blijken mens, terwijl de australopithecinen alle apen blijken te zijn. De hypothese van gemeenschappelijke voorouder van mensen en apen is op grond van de paleontologie onbewezen.] • 32-7 Later ontstonden meercellige organismen met verschillende levensfuncties over een groot aantal cellen verdeeld. [overgang van eencellige naar meercellige] November 2011
