Onderwijsprofiel Vesterhavet
Inhoudsopgave
Inleiding
Het onderwijsprofiel: 1. Planmatig werken
5
2. De leerresultaten
9
3. Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken
12
4. De bewaking van de leertijd (per vakgebied)
17
5. De instructievaardigheden en het didactisch handelen
19
6. Het (pedagogisch) klimaat
23
7. Het klassenmanagement
27
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
2
Inleiding
Bij de opening van het nieuwe gebouw in de wijk Bornholm kreeg de school de naam Vesterhavet. Deze naam heeft een tweeledige betekenis. Figuurlijk betekent Vesterhavet voor de leerlingen een veilige haven en toevluchtsoord. De letterlijke betekenis van Vesterhavet is Westerzee, het Deense woord voor de Noordzee. Op dit moment telt de school 200 leerlingen verdeeld over 8 groepen. De school valt onder Meer Primair, een stichting voor christelijk en katholiek basisonderwijs. Vesterhavet is een christelijke school, dit betekent dat we de kinderen een christelijke levensbeschouwing mee willen geven en dat de waarden en normen die daaruit voortvloeien verankerd zijn in ons lesgeven en respect voor ons daarbij het uitgangspunt is. We willen een sfeer creëren waarbij ieder kind, maar ook elke volwassene zich veilig voelt. Samen bouwen aan een prettige en liefdevolle omgeving en een open school zijn voor iedereen. Dat betekent dat iedereen bij ons welkom is. Vesterhavet draagt zorg voor een uitdagende leeromgeving, waarin plaats is voor spel, sport, muziek, presenteren, samenwerken, ICT en cultuur. We proberen het maximale uit ieder kind te halen op cognitief en sociaal gebied. Een enthousiast team zet zich elke dag weer in om de kinderen goede prestaties te laten leveren en hen een fijne dag te bieden. We vinden het belangrijk dat we goed samenwerken met de ouders van 'onze' kinderen. Ons doel is immers hetzelfde: kinderen laten opgroeien tot zelfstandige, evenwichtige mensen. Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. Alle schoolbesturen in de Haarlemmermeer werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. Bij het opstellen van dit onderwijsprofiel is het hele team van Vesterhavet betrokken geweest. Daardoor is een breed draagvlak binnen het team ontstaan. Het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer reikte ons het format voor het onderwijsprofiel aan. De consulente van het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer, Marijke van Agteren, coachte ons bij het proces , waarvoor onze dank. Over een jaar wordt dit onderwijsprofiel geëvalueerd en waar nodig bijgesteld.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
3
Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte en het diepteaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn:
1. Planmatig werken 2. De leerresultaten 3. Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken. 4. De bewaking van de leertijd. 5. De instructievaardigheden/ didactisch handelen 6. Het (pedagogisch) klimaat 7. Het klassenmanagement
We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor alle scholen in het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van ‘wat zie ik’. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur moeten verschillen om te komen tot een dekkend netwerk.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
4
1. Planmatig werken In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe een school de verbeteringen van de school inzet, koppelt aan de leerresultaten, inplant in de jaarcyclus en borgt in het onderwijsprofiel. De vragen die hierbij worden beantwoordt zijn:
Hoe past het onderwijsprofiel in het planmatig werken aan leerresultaten Hoe past het onderwijsprofiel in de huidige schoolontwikkeling? Hoe sluiten de verbetertrajecten van het onderwijsprofiel aan op de jaarplanning? Wanneer evalueert de school en hoe borgt de school de behaalde resultaten?
De inspectie brengt op basis van een steekproef in kaart in hoeverre scholen opbrengstgericht werken op basis van vijf indicatoren: 1. De school gebruikt een systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 2. De leraren volgen en analyseren de vorderingen van hun leerlingen systematisch 3. De school gaat de effecten van de zorg na 4. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten 5. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
Een school is altijd in beweging. De omgeving en inzichten veranderen in de tijd. Daarom heeft het team van Vesterhavet veel energie gestoken in het evalueren van de opbrengst van het werken en het speuren naar mogelijke verbetertrajecten. Zo is het gekomen dat het team van Vesterhavet halverwege het schooljaar 2012-2013 de overstap heeft gemaakt van circuit onderwijs naar onderwijs volgens het zogenaamde “afschilmodel”, waarbij zoveel mogelijk op 3 niveaus les wordt gegeven. Deze ommezwaai hebben wij gedaan op basis van adviezen van Onderwijs Advies en heeft in 2013-2014 een vervolg gekregen. Om goed passend onderwijs te bieden was deze omschakeling qua onderwijsvorm noodzakelijk. Het leren en aanbieden van leerstof gebeurt in duidelijke stappen. Leerwinst per kind staat centraal. Steeds worden de vragen gesteld ‘Wat heeft dit kind nodig’, ‘Hoe kan dat doel het beste worden bereikt’ en ‘Hoe kan dat het beste worden vormgegeven in de klas’. Uiteraard zijn het kind en de ouders partner in dit proces. Per kind wordt de onderwijsbehoefte geformuleerd. Gemaakt worden groepsoverzichten (Parnassys), groepsplannen (per vakgebied in drie niveaus), waar nodig individuele handelingsplannen en weekplannen (waarin het basisprogramma staat, zo nodig aangevuld met bijzonderheden per leer-/werkniveau (wie, wat, waar, wanneer doet). Belangrijk is dat er op gezette tijden evaluatie van de resultaten plaatsvindt. Hoe dat op Vesterhavet gebeurt, is te lezen in onderstaande overzichten.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
5
Tabel: Toetskalender jaaroverzicht cursusjaar 2014-2015 sept.
okt.
nov.
dec
jan.
Cito – LVS rekenen voor kleuters Cito- LVS Taal voor Kleuters
groep 2
Cito –LVS kleuterobservatielijst Herfstsignalering Veilig Leren Lezen Wintersignalering Veilig Leren Lezen Kern 6 Lentesignalering Veilig Leren Eindsignalering Veilig Leren Cito –LVS begrijpend lezen
groep 1 en 2
groep 2
febr.
mrt.
apr.
Protocol dyslexie checklij s-ten taal.
groep 3
groep 3 groep 3 groep 8
groep 4, 5, 6, 7
groep 3 en 4
groep 4, 5, 6, 7,8
groep 3, 4, 5, 6, 7, 8 groep 7
groep 3, 4, 5 ,6, 7 groep 4, 5, 6 groep 3, 4, 5, 6, 7, 8 M toets groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
groep 3, 4, 5, 6, 7, 8 groep 3, 4, 5 groep 3, 4, 5, 6, 7, 8 E toets groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
M toets groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
E toets groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
Cito LVS werkwoordspelling groep 8
Cito-LVS rekenen/wiskunde WIG Tempo-toetsen Cito- LVS woordenschat 1 ste week sept. Leerling -en groep 4, 5, 6, 7, 8 die in mei 2014 niet op niveau waren.
DMT(zie handleiding voor de keuze A, B of C kaarten) Viseon *November: week van 18 november *April: week van 7 april Cito eindtoets oefenen Cito eindtoets
juni
groep 1 en 2 groep 1 en 2 Protocol dyslexie checklijstentaal groep 1en 2
groep 3
Cito – LVS spelling
AVI
mei
groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
groep 3, 4, 5, 6, 7, 8
groep 8 groep 8
Naast bovengenoemde toetsen wordt bij groep 1 en 2 gewerkt met BOSOS. Dat is een observatiemodel waarbij de cognitieve-, motorische- en sociale ontwikkeling van de kinderen uitgebreid wordt gevolgd. Meetmomenten zijn: na 3 weken en na 6 weken op school, daarna bij 4 jaar en 3 maanden en vervolgens iedere 3 maanden tot en met 5 jaar en 9 maanden. Ook zijn er meetmomenten in groep 2 waarbij de hele groep gescreend wordt: oktober, november, januari, april en juni/juli. Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
6
Tabel: Cyclische benadering van de leeropbrengsten en verbetering van onderwijs op groepsniveau. Toets
Aug/sept
Cyclus 1: leeropbrengsten
Cyclus 2: verbetering onderwijs op groepsniveau
Huidige leerkracht maakt groepsplannen op basis van de evaluatie/ analyse van de opbrengsten van vorig jaar door de vorige leerkracht.
Groepsbespreking leerkracht en ib-er voor de leerlingen die een jaar extra in de kleutergroep hebben gezeten en voor de jonge leerlingen. Plan voor de leerlingen die zijn gedoubleerd.
De leerkrachten van 1/ 2 maken een groepsplan voor taal en rekenen. De leerkracht van groep 3 maakt een groepsplan voor Veilig Leren Lezen en voor rekenen. De leerkrachten van de groepen 4 tot en met 8 maken groepsplannen voor spelling, taal, begrijpend lezen en rekenen. Okt
Op basis van methode gebonden toetsen en observaties waar nodig bijstellen van groepsindeling (plus-, basis-, breedtegroep). Groep 3 verwerkt de herfstsignalering.
Denk aan aanpassingen van onderwijsbehoeften, leerstofaanbod en aanpak. Eerste groepsplannen van dit jaar zijn na 3 schoolweken gereed.
De groepsplannen zijn uitgewerkt naar een didactisch handelingsplan (SMART). De leerkracht maakt (gedifferentieerde) weekplannen. Lesdoelen worden helder geformuleerd en middels methode gebonden toetsen geëvalueerd. 1e groepsbespreking totale groep met de leerkrachten. Terugkoppeling naar de directie en bespreken in de PDO. Indien nodig consultatie met Onderwijs Advies of BTSW. Mogelijk onderzoek.
Okt t/m Dec Jan
Mtoets Cito
Waar nodig wordt het groepsplan aangepast. Op basis van Citotoetsen en observaties vindt evaluatie van de groepsindeling plaats. Belangrijk is de evaluatie van de aanpak: hebben de interventies geleid tot de
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
Analyse en evaluatie
7
verwachte leeropbrengsten? Aanpassen didactisch handelingsplan op basis van de M-toets en de daaruit voortgekomen evaluatie.
Feb
Nieuw groepsplan wordt gemaakt.
2e Groepsbespreking leerkracht en ib-er. Vragen: is de leeropbrengst conform de verwachtingen? Afwijkingen op deze verwachtingen (naar boven of naar beneden) proberen te verklaren = grip op het leerproces hebben. 2e groepsbespreking totale groep met de leerkrachten. Terugkoppeling naar de directie en bespreken in de PDO. Indien nodig consultatie met Onderwijs Advies of BTSW en zo nodig / mogelijk onderzoek.
Mrt t/mei
mei juni
Evt. bijstelling van het plan.
E-toets Cito E-toets Cito
Heeft het groepsplan geleid tot de verwachte leeropbrengsten.
Inventariseren welke leerlingen mogelijk gaan doubleren. Bespreken in PDO en met ouders als er sprake kan zijn van doubleren op basis van de observaties en resultaten methode gebonden toetsen. Definitief maken van leerlingen die doubleren. Analyse van de E-toetsen en bijstellen van de geformuleerde ambities en groepsplan. 3e groepsbespreking en warme overdracht naar volgende leerkracht.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
8
2. De leerresultaten
Leerresultaten De leerresultaten van het plus, basis, en breedteaanbod zijn gebaseerd op de landelijke normscores van CITO of de vaardigheidsscores.
Voor welke vakgebieden wil de school de schoolresultaten analyseren? Hoe definieert de school haar eigen schoolnormen en ambities? Hoe differentieert de school naar het plus c.q. breedteaanbod Zie document over het stellen van ambities en normen
In onderstaande tabel zijn de ondergrens en bovengrens opgenomen die horen bij de Basisgroep. In termen van vaardigheidsscore en daaronder in termen van 4D-waarde. Onder de resultaten staan de resultaten voor Vesterhavet en de schoolnorm ingevuld. De getallen in het rood: de schoolresultaten zijn onder de norm; de getallen in het groen: de schoolresultaten voldoen aan de norm of zijn hoger. De 4D waarden passen bij opbrengstgericht werken, gebaseerd op de 4 pijlers data, duiden, doelen en doen van de CED-Groep. Ook zijn waar mogelijk schoolnormen voor 2014 -2015 geformuleerd. Het is de eerste keer dat het team op deze manier schoolnormen formuleert. Daarbij komt dat de berekening van de schoolnorm 2014 – 2015 slechts afgeleid is van 1 jaar schoolresultaten, namelijk die van 2013 -2014. Hoe realistisch de geformuleerde normen zijn zal moeten blijken uit de schoolresultaten 2014 – 2015.
Spelling Landelijke norm
E3 110120 187213 112120
M4 116125 187213 117125
4D waarde school behaald 2013 – 2014
190215
190211
Schoolnorm 2014 – 2015
187213
187213
E4 117127 187213 118126(A) 115122(B) 190211(A) 182200(B) 187213
Technisch lezen M3 Landelijke norm AVI Schoolresultaten 70% AVI 2013 - 2014 Schoolnorm AVI
E3
M4
E4
M5
81%
79%
94%
78%
4D waarde
M3 104115 187213
Schoolresultaten 2013- 2014
M5 122132 187213 120129
E5 125136 187213 122133
M6 129139 187213 127136
E6 133143 187213 130142
M7 135145 187213 135146
E7 136145 187213 135155
B/M8 139149 187213 138147
183204
180207
183206
180210
187217
185230
189213
187213
187213
187213
187213
187213
187213
187213
E5
M6
E6
M7
E7
75%
83%
94%
77%
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
B/M8
79%
9
E8
E8
Technisch lezen Landelijke norm DMT 4D waarde
M3 1332 187213 schoolresultaten 10DMT 27 2013 -2014
E3 2151 187213 2057
M4 3471 187213 3875
4D waarde School behaald 2013 -2014
179208
186218
189216
Schoolnorm DMT 2014 -2015
187213
187213
187213
M3 2959 4D waarde 187213 Schoolresultaten 322013 -2014 59
E3 3764 187213 4670
M4 4168 187213 4059
Woordenschat Landelijke norm
E4 46-77 187213 5191(A) 4575(B) 191226 186211 187213
E4 47-73 187213 5373(A) 5362(B)
M5 5685 187213 5186
E5 6189 187213 5393
M6 7193 187213 7190
E6 7797 187213 76101
M7 80102 187213 79102
E7 83105 187213 71111
B/M8 85107 187213 95118
183215
180218
187209
186213
187213
173220
198230
187213
187213
187213
187213
187213
187213
187213
M5 5159 187213 5164
E5 5581 187213 5173
M6 6287 187213 7183
E6 6890 187213 7285
M7 7699 187213 8295
E7 77102 187213 80109
B/M8 86110 187213 86106
4D waarde school behaald schoolnorm
Begrijpend lezen Landelijke norm 4D waarde Schoolresultaten 2013 -2014
E3
M4
E4
M5
M6
M7
B/M8
-13-10 187-213 -10-9
3-24 187-213 0-18
16-37 187-213 15-27
23-42 187-213 28-39
34-57 187-213 43-57
42-71 187-213 38-65
4D waarde School behaald 2013 -2014
191-212
183-207
186-202
194-209
197-214
185-210
Schoolnorm 2014 -2015
187213
187213
8-30 187-213 1328(A) 2-21(B) 193211(A) 181203(B) 187213
187213
187213
187213
187213
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
10
E8
187213
E8
Rekenen Landelijke norm
M3 2147 4D waarde 187213 Schoolresultaten 292013 -2014 56
E3 3356 187213 4565
M4 4165 187213 3960
4D waarde school behaald 2013 -2014
195223
201223
186208
Schoolnorm 2014 -2015
187213
187213
187213
E4 52-75 187213 5371(A) 4869(B) 188210(A) 183207(B) 187213
M5 E5 62-85 7092 187- 187213 213 62-80 6984
M6 7598 187213 8098
E6 83101 187213 84102
M7 91110 187213 96110
E7 96116 187213 97126
B/M8 103121 187213 100120
187208
186204
192214
188214
192214
188225
186215
187213
187213
187213
187213
187213
187213
187213
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
11
3. Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken
Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In het breedte en diepteaanbod staat hoe de school intensiveert voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Het aanbod wordt beschreven voor taal, technisch lezen, begrijpend lezen, woordenschat, spelling en rekenen. In dit hoofdstuk worden de volgende vragen beantwoord: Voor welke vakgebieden wil de school het leerstofaanbod beschrijven? Welke methodieken en onderstaande materialen gebruikt de school per vakgebied? Welke andere methodieken worden er ingezet in het plus c.q. breedteaanbod
Taal Plus
Basis
Breedte
1 2 Woordenschat Ambrasoft Materialen gebruiken van groep 2 Uitdagender spellen en werkbladen Zelf ontdekken Zelf aan de slag gaan Differentiatie conform de methode Sil op school Sil op school: 10 thema’s; 5 weken per thema. Elk thema heeft activiteiten voor de grote en kleine kring Woordenschat aanbod woord en begrippenlijst per thema Bij ieder thema worden er prentenboeken gezocht en besproken Visuele ondersteuning van de verhalen met bijvoorbeeld pop of dier Verteltafel Boekenhoek Themahoeken Auditieve discriminatie (foneem herkenning), analyse en synthese in gerichte spelvorm Grafeem herkenning en lettermuur Liedjes zingen Klank en rijmoefeningen Stempelen Materialen waarmee doelen zoals beschreven in Bosos worden bereikt. Schooltv (Koekeloere) Map fonemisch bewustzijn Activiteiten worden herhaald aangeboden in de kleine kring Herhaald voorlezen Begeleid aanbod van de ontwikkelingsspellen (in kleine groepjes) Waar nodig extra begeleiding voor de NT2 leerlingen Differentiatie conform methode Sil op school
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
12
Taal
3
Plus
Taalkaarten Taalmeesters Kant en klaar Plustaak taal Extra werkstukken maken of een verhaal schrijven op de computer Ambrasoft Kant en klaar groep 8 Methode Taal in beeld 1 en 2 ( 4,5,6 werken met 2, groep 7 en 8 nog met 1): Leerlingenboek Werkboek Taalkaarten behorend bij de methode Leerling software Kopieerbladen Taal in beeld extra
Basis
Breedte
Technisch lezen Plus Basis
Breedte
4
5
6
7
8
Extra materiaal voor ontleden ( groep 8) Minimumstof maken Eigen leerlijn: Taal actief, Taaltijd Taalbeschouwing Computer, bijvoorbeeld voor leerlingen met dyslexie
3
4
5
6
7
8
Zonboekjes Tutor lezen Methode Veilig leren lezen: Methode Goed gelezen Voortgezet technisch lezen ( gr. 46, groep 7 en 8 hebben geen methode) Veilig en vlot Leerling boek Maan/raketboekjes Werkboekjes Letterzetter ringboekje Starten met kern 12 VLL (groep 4) Leerling software Mediatheek Spelletjes Start kwartier stil lezen elke dag Letterkaarten Half uur stillezen/duo lezen op dinsdag en donderdag tijdens tutorlezen Letterwand Racelezen Letterdoos Tutor bij tutor lezen groep 6,7 en 8 woordendoos Duo lezen Race lezen Mediatheek Start kwartier stillezen elke morgen Veilig in stapjes Groep 3,4 en 5 lezen tutor Werken op Flitsen stencils(sommige Ralfi lezen leerlingen) Tutor lezen ( 2e half jaar) Racelezen Flitsen (2e half jaar)
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
13
Begrijpend lezen Plus Basis
Breedte
3
Pravoo map Zuidvallei Oefen map voor thuis
4
5
7
8
7
8
Kant en klaar groep 8 ABCDE……ik begrijp het Methode: Jippie groep 3 2e halfjaar afmaken in groep 4 Zie verder technisch lezen Methode : Goed gelezen groep 4-8 Leerling boek Werkboek Toets boek Bakkaarten Teksten zaakvakken lezen en vragen beantwoorden Kinheim leesaardig Pre teaching Goed gelezen (thuis of op school) ABCDE…….ik begrijp het Zuidvallei
Woorden schat Plus
3
Basis
Methode: Taal in beeld Zelf opzoeken in woordenboek/google Hulpboeken van het Cito Woordenschatlessen VLL Leerling software Woordenschat Bekadidact Spelletjes woordenschat Woordenschatkamer Hulpboeken van het Cito
Breedte
6
4
5
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
6
14
Spelling
3
Plus
Zelfstandig spellen groep 3
Basis
Methode: Groep 3 Veilig leren lezen (zie technisch lezen) Groep 4,5,6 Spelling in beeld 2 Groep 7 en 8 spelling in beeld 1 Leerlingenboek Werkboek Visuele ondersteuning Stencils werkwoord spelling (groep 7 en 8) Computergebruik (leerlingen met dyslexie) Doelen in de klas hangen Zie basis Oefenen met BLOON Naar zelfstandig spellen Spelling in de lift
Breedte
Rekenen Plus
Basis
Breedte
4
5
6
7
8
1 2 Spellen bakken Loco Varia Picolo Keer om Sil op school: 10 thema’s; 5 weken per thema; in ieder thema zijn ook rekenlessen opgenomen. Resultatief tellen Synchroon tellen Vormen Ordenen Seriëren Aantal- en hoeveelheidsbegrippen zoals meer, minder, eerste, laatste Meten en wegen Constructie materiaal: Kapla, blokken, duplo etc. Tijd: dagritme kaarten, kalender, morgen, gisteren etc. Synchroon tellen Cijfersymbolen herkennen en schrijven Ontwikkelingsmateriaal gericht op aanvankelijk rekenen Digibord lessen Materialen die aansluiten in doelen zoals geformuleerd in Bosos en SLO-lijsten. Alle uitval van Bosos extra oefenen. Op maat per kind in groepjes Telspelletjes
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
15
Rekenen
3
Plus
Geen probleem ( 5,6, 7) Kant en klaar (8) Stenvert Kinheim Somplex Denkwerk Rekentijgers Pluswerk Masterclass (Kaj Munk groep 8) Pluswerkboek Methode: Wereld in getallen Leerling boek Werkboek Grote rekendag Rekenrek Rekenlijnen Geld MAB materiaal Ambrasoft Breukendozen/staven Kralensnoer Cijferbord (groep 3 en 4) Varia Loco Picolo Rekenkast Doelen in de klas ophangen Zie basis Met sprongen vooruit Maatwerk Eigen leerlijn Bijwerkboek Computer
Basis
Breedte
4
5
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
6
7
8
16
4.
De bewaking van de leertijd (per vakgebied)
De leertijd wordt beschreven in gestelde leertijd (roostertijd) in aantal uren per week. De leertijd kan worden verfijnd in gerealiseerde en effectieve leertijd in termen van percentages van de gestelde leertijd. De gerealiseerde leertijd is het percentage van de roostertijd dat daadwerkelijk aan het vak besteed wordt. De effectieve leertijd is een percentage van de gerealiseerde leertijd waarop de leerlingen daadwerkelijk met de les bezig zijn. Op dit moment kan deze verfijning voor Vesterhavet niet worden gemaakt. Het idee is dat dat bij het onderwijsprofiel van 2015-2016 wel kan. Het team verwacht meer inzicht in de gerealiseerde en effectieve leertijd te krijgen door de geplande klassenbezoeken door ib-ers. In dit hoofdstuk worden de volgende vragen beantwoord: Hoeveel uur staat er per vakgebied op het rooster? Hoeveel tijd is er minder of extra voor de leerlingen in het plus c.q. breedteaanbod
In onderstaande tabellen worden de leertijd zoals die op de roosters staan weergegeven: # Voor groep 1 en 2 is het lastig om onderscheid te maken tussen de verschillende vakken op taalgebied. In het weekrooster voor deze groepen staan 4 uur voor taalactiviteiten genoteerd. ## in groep 3 wordt met veilig leren lezen gewerkt. Taal, technisch lezen en spelling zijn met elkaar verweven. Ook begrijpend lezen is in de methode verweven. In totaal zijn 2 uren per dag ingeroosterd voor Veilig leren lezen, dus 10 uur per week. De getallen in de tabellen voor technisch lezen, begrijpend lezen komen daar bij.
Technisch 1# 2# 3## 4 5 6 7 8 lezen Plus Basis 1,25 uur * 3,08 uur 3,08 uur 3,00 uur 2,25 uur 2,25 uur Breedte Voor de groepen 3 tot en met 8 zijn iedere dag 10 tot 15 minuten stillezen en twee maal per week een half uur tutor, duo of stillezen in het rooster opgenomen. De leerlingen van groep 6, 7 en 8 zijn tutor. *Voor groep 3 start het duo/tutorlezen vanaf januari; het aantal uren technisch lezen voor de basisgroep wordt dan 2,25.
Begrijpend 1# 2# 3## 4 5 6 7 8 lezen Plus Basis 1,00 uur * 1,25 uur 1,5 uur 1,5 uur 2,25 uur 1,5 uur Breedte *Begrijpend lezen is voor groep 3 in het begin van het schooljaar in VLL opgenomen. Vanaf februari komt naast het VLL ook Jippie lezen. Voor Jippie lezen wordt 1,00 uur ingeroosterd.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
17
Taal 1# 2# 3## 4 5 6 7 Plus Basis 3,00 uur * 3,00 uur 3,00 uur 4,00 uur Breedte *Halverwege het jaar wordt het aantal uren taal voor groep 4, conform methode, 3,75 uur.
8 5,00 uur
Spelling 1# 2# 3## 4 5 6 7 8 Plus Basis 1,83 uur 2,50 uur 2,25 uur 2,00 uur 2,00 uur Breedte In alle groepen wordt per dag vijf tot tien minuten besteed aan niet-methode-gebonden spellingsopdrachten die wel aansluiten bij de spellingsdoelen van die dag. De plus groep besteedt een deel van de tijd aan extra taken. Groep 3 besteedt een groot deel van de taal activiteiten aan lezen en spelling in het tweede half jaar
Sociale 1 competentie Plus Basis Breedte
Rekenen Plus Basis Breedte
1
2
1,00 uur
2 1,50 uur
3
4
5
6
7
8
1,00 uur
1,00 uur
1,00 uur
1,00 uur
1,00 uur
1,00 uur
3
4
5
6
7
8
4,00 uur
4,50 uur
4,17 uur
5,00 uur
5,00 uur
5,00 uur
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
18
5. Instructievaardigheden en didactisch handelen
We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: “Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen.” Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. In dit hoofdstuk worden de antwoorden op de volgende vragen beschreven: Wat is didactisch handelen? Hoe kan dit voor jullie school worden gedefinieerd? Wat is jullie visie op didactisch handelen? Hoe kun je het didactisch handelen vormgeven? Werkt de school met een instructiemodel? Zo ja, welke? Welke fasen worden er binnen de les onderscheiden? Wat wil je terugzien per les fase? Wat moet iedere leerkracht iedere les laten zien en aan de orde laten komen?
Het afgelopen jaar heeft het team gewerkt met een afschilmodel. Dit model is ons aangereikt in een teamtraining. Dit model gaat over de manier waarop de instructie wordt gegeven aan leerlingen. De leerkracht past de inhoud en duur van de instructie aan, aan de behoeften van de leerlingen. Bij veel lessen komt het er op neer dat kinderen die de leerstof goed begrijpen snel aan het werk kunnen en de kinderen die meer uitleg nodig hebben die ook kunnen krijgen in een kleinere groep. Kinderen die hun werk af hebben kunnen met andere (uitdagende) leerstof aan de slag.
Schema afschilmodel:
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
19
De les begint en eindigt met de hele groep. Introductie: Tijdens de introductie van de les komen de volgende onderdelen aan bod: - Dagelijkse terugblik - Voorkennis activeren - Leerdoel communiceren (visueel maken) Leerdoelen worden als volgt geformuleerd: Ik kan….(handelen), ik weet….(kennis), ik begrijp…(inzicht).
-
Instructiemodel: De school werkt met het direct instructie model De school heeft bepaald welke elementen ze per les-fase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema:
Groep 1 en 2 Plus
Introductie: - De leerkracht of de leerling verwoordt het doel van de les In oefening/Verwerking: - Na uitleg van de leerkracht gaan de leerlingen in een groepje onder begeleiding van de leerkracht aan het werk na een poosje mogen de leerlingen zelfstandig verder gaan
Basis
Terugkoppeling: - Leerlingen vertellen aan de leerkracht hoe de samenwerking ging en wat zij geleerd hebben Introductie: - Leerkracht geeft de start van de les duidelijk aan - Leerkracht vertelt het doel van de les - Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen (lesopbouw) Instructie: - Leerkracht laat de leerlingen nadenken over oplossingen/strategieën - Leerkracht activeert de voorkennis - Leerkracht geeft uitleg over de opdracht - Leerkracht creëert betrokkenheid door vragen te stellen en samen met de leerleerlingen de opdracht op te starten In oefening: - Leerkracht begeleidt de opdracht en het samenwerken Verwerking: - Leerkracht vertelt dat de leerlingen zelfstandig verder mogen gaan - Leerkracht maakt duidelijke afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp mag vragen - Leerkracht zorgt voor regelmatige feedback, loopt dan ronde
Breedte
Terugkoppeling: - Leerkracht houdt de nabespreking aan het eind van de lestijd (opdracht) - Leerkracht vat de les en het les doel samen (met de leerlingen) - Leerkracht complimenteert de leerlingen met wat ze geleerd hebben Instructie: - Leerling krijgt verlengde instructie - Leerkracht oefent samen met de leerling In oefening: - Leerkracht werkt in eerste instantie samen met de leerling - De leerling mag zelfstandig verder gaan met de opdracht, als dat mogelijk is
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
20
Verwerking: - Leerkracht vertelt de leerlingen wat ze moeten doen. Materialen liggen klaar. - Na afloop bespreekt de leerkracht de opdracht
Groep 3 t/m 8 Plus
Introductie: - De Leerling of de leerkracht verwoordt het doel van de les In oefening/Verwerking: - Leerling gaat zelfstandig aan het werk
Basis
Terugkoppeling: - Leerling rapporteert aan de leerkracht over het gemaakte werk; hij geeft aan wat hij geleerd heeft en hoe het werken ging Introductie: - Leerkracht geeft de start van de les duidelijk aan - Leerkracht vertelt het doel van de les - Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen (lesopbouw) Instructie: - Leerkracht laat de leerlingen nadenken over oplossingen/strategieën - Leerkracht geeft uitleg over inhoud van de opgaven - Leerkracht creëert betrokkenheid door vragen te stellen en leerlingen opgaven voor te laten doen In oefening: - Leerkracht maakt samen met de leerlingen een opgave Verwerking: - Leerkracht vertelt of schrijft op het bord wat de leerlingen moeten doen. - Leerkracht maakt duidelijke afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp mag vragen - Leerkracht zorgt voor regelmatige feedback
Breedte
Terugkoppeling: - Leerkracht houdt de nabespreking direct na de in oefening/verwerking - Leerkracht vat de les en het lesdoel samen (met de leerlingen) - Leerkracht complimenteert de leerlingen met wat ze geleerd hebben Instructie: - Leerling krijgt verlengde instructie - Leerkracht doet de opgave minimaal twee keer goed voor - Preteaching In oefening: - Leerkracht maakt minimaal twee voorbeeldopgave samen met de leerling Verwerking: - Leerkracht spreekt met leerlingen af wat ze moeten doen.
Evaluatie: Aan de hand van de leerdoelen bespreken de leerlingen en leerkracht aan het eind van de les wat er geleerd is. Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
21
Er zijn nog aandachtspunten: - Geformuleerd wordt één doel voor de hele klas. In handelingsplannen en weekplannen worden de doelen verbijzonderd naar niveau en werk. Dit betekent dat omschreven is wat de basisgroep doet en aan de hand daarvan omschrijf je de plus- en breedte groep. - De indeling in groepen wordt gemaakt aan de hand van behaalde scores (Cito/ methodegebonden toetsen). Implementatie van het instructiemodel is recent: het er optimaal mee werken vraagt nog tijd en aandacht. De verwachting is dat het model in 2014-2015 in alle groepen voor taal en rekenen goed gaat werken.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
22
6. Het (pedagogisch) klimaat In dit hoofdstuk worden de volgende vragen beantwoord: Pedagogisch handelen Wat is pedagogisch handelen? Hoe kan dit voor jullie school worden gedefinieerd? Wat is jullie visie op pedagogisch handelen? Hoe kun je het pedagogisch handelen vormgeven? Gedrag: Welke afspraken gelden er rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag? Wat zijn de regels rondom het geven van complimenten? (hoe vaak, verbaal/non-verbaal) Hoe verhoudt zich het aantal complimenten ten opzichte van het aantal correcties? Welke afspraken gelden er rondom het geven van feedback? Relatie, competentie en autonomie: Hoe versterk je als leerkracht je relatie tot je leerlingen? Hoe versterk je het gevoel van competentie van de leerlingen? Hoe versterk je de autonomie van de leerlingen?
Pedagogisch handelen (algemeen): De zorg voor de sociaal- en emotionele ontwikkeling van de leerlingen is belangrijk op Vesterhavet. De school vindt het van groot belang dat een kind zich op school prettig voelt. Er wordt veel aandacht besteed aan het scheppen van een goede sfeer met aandacht en belangstelling voor elkaar. Een kind moet zich veilig voelen en waardering krijgen van zijn omgeving. Als een kind zich veilig voelt kan het zich goed ontwikkelen. Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt met de leerlingen gepraat en niet over hen. Competentie: De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie: Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen. Visie op pedagogisch handelen In de dagelijkse omgang met mensen, kinderen en volwassenen, ontwikkelen kinderen zich in sociaal en emotioneel opzicht. De school levert daar een grote bijdrage aan. Vesterhavet schenkt dagelijks aandacht aan de ontwikkeling van de sociaal-emotionele kant van kinderen. Op Vesterhavet willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen op een systematische wijze aanpakken. Om problemen te voorkomen wordt er vooral preventief gewerkt. Bijvoorbeeld door het geven van een structurele positieve ondersteuning in de begeleiding van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen, bijvoorbeeld door het geven van lessen uit de methode Leefstijl. Ook de methode Trefwoord wordt gebruikt, waar dagelijks Bijbelverhalen maar ook spiegelverhalen worden
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
23
verteld aan de kinderen en met de kinderen worden besproken. De leerkracht functioneert als rolmodel en geeft zelf het goede voorbeeld. In de hele school wordt gewerkt vanuit de gedachte van de basisontwikkeling: zelfvertrouwen hebben, nieuwsgierig zijn en emotioneel vrij zijn wordt als basis gezien om jezelf als mens in alle opzichten te ontwikkelen. Leerkrachten geven ruimte aan het autonomie gevoel van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en wat ze ermee doen. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken. Ze laten de leerlingen, naar inzicht van de leerkracht, zelf keuzes maken bij het doen van bepaalde taken (hoe en wat). Ze vertrouwen organisatorische zaken aan leerlingen toe. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat ze respect hebben voor elkaar en voor de omgeving. Algemene schoolregels gelden voor allen en worden door allen nageleefd, waarbij voor een ieder geldt: Goed voorbeeld doet goed volgen. Gedrag Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op een rij gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. Het team besteedt dagelijks aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen binnen de eigen groep en gebruikt daarbij de methode Trefwoord. Er wordt drie keer per jaar een onderwerp uitgediept met de gehele school van de methode Leefstijl. De 6 uitgangspunten van Leefstijl zijn: o o o o o o
de sociale en emotionele vaardigheden en de cognitieve intelligentie stimuleren het vermijden van ongewenst gedrag het ontplooien van talenten gevoelens kunnen hanteren doordachte beslissingen kunnen nemen van je fouten willen leren
De school brengt de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen goed in kaart door middel van observatiemethoden als Bosos, Viseon en de Kleuterobservatielijst.
In onderstaande tabel worden algemene afspraken over omgaan met gedrag weergegeven. In de tweede tabel is het pedagogisch handelen in concrete handelingen vertaald.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
24
Afspraken, van toepassing op alle leerlingen
Tabel 1: Omgaan met gedrag: - Leerkrachten benaderen de leerlingen positief door goed gedrag consequent te benoemen. Wanneer het toch misgaat, wordt het gedrag afgekeurd en NIET de leerling. - Er kan groepsgericht en individueel worden beloond, bijvoorbeeld door een stickers/stempels/ smileys te verdienen. Er kan gebruik worden gemaakt van spaarkaarten. - Aan het begin van een schooljaar worden klassenregels en afspraken opgesteld. Deze hangen in elke klas. Zie ook het pestprotocol. - Er wordt niet gepest (zie ons pestprotocol). Wanneer een leerling ziet dat er gepest wordt of wanneer een leerling zelf gepest wordt, moet hij/zij dit altijd melden aan de leerkracht. De leerkracht neemt deze melding altijd zeer serieus. - Er wordt gewerkt aan een protocol om grensoverschrijdend gedrag structureel en volgens hetzelfde stappenplan aan te pakken. Op dit moment zijn er verschillende mogelijkheden: het ongewenste gedrag wordt genegeerd, de leerling wordt even apart gezet, doet even niet meer mee. Daarna wordt er met de leerling gesproken en een afspraak gemaakt. Wanneer nodig worden de ouders van de leerling(en) hiervan op de hoogte gesteld. Indien de afspraak niet wordt nagekomen, kan de directie worden geraadpleegd. Bij geweld wordt de directie altijd direct ingeschakeld. De directie legt het incident schriftelijk vast. - Bij persisterende problemen worden dagelijks/wekelijks gesprekken gevoerd door de leerkracht en/of ib-er. Indien nodig wordt de directeur en/ of ouders ingeschakeld. - Leerlingen geven het naar elkaar aan wanneer zij specifiek gedrag van anderen niet (meer) leuk vinden. Geleerd wordt dit in duidelijke zinnen te doen: ‘Stop hou op’. - Wanneer de leerling er zelf niet uitkomt, komt het naar de leerkracht. - Wat je zelf niet leuk vindt, doe je bij een ander ook niet. - Er is een leerlingenraad op school. In vergaderingen (5x per jaar) wordt de mogelijkheid geboden om problemen over diverse onderwerpen met de directie te bespreken. Ook bijdragen uit de ideeën bus worden in deze vergaderingen besproken. - Bij het oplossen van problemen wordt er met de betrokken leerlingen gesproken. Zij mogen, indien mogelijk, zelf meedenken over het oplossen. - Leerkrachten houden actief toezicht op het schoolplein. - Door dagelijks aandacht voor groepsgesprekken, rollenspel uit de methode Trefwoord en/of Leefstijl wordt er preventief aandacht besteed aan positief gedrag. Afspraken worden zo op een andere manier nogmaals benadrukt. - De leerkracht geeft het goede voorbeeld met zijn/haar gedrag. - Door het regelmatig (meerdere keren per schooljaar) observeren en afnemen van de observatiemethoden wordt o.a. het gedrag van leerlingen in kaart gebracht. Er wordt indien nodig actie ondernomen door leerkracht en/of IB-er.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
25
Tabel 2: Pedagogisch handelen Gericht op relatie: Basis - De leerkracht ontvangt en begroet de leerlingen bij het begin en aan het einde van de dag. - De leerkracht kijkt de leerlingen aan als hij met hen spreekt. - De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes leerlingen om het samenwerken te bevorderen. - De leerkracht bevordert effectieve communicatie tussen thuis en school. - De leerkracht praat alleen met betrokkenen over de leerlingen en hun thuissituatie. - De leerkracht hanteert consequent het pestprotocol. - De leerkracht is geïnteresseerd in hetgeen het kind heeft beleefd buiten school. Gericht op competentie: - De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de leerlingen in het omgaan met elkaar. Hij gaat hierbij uit van hoge, maar realistische verwachtingen. - De leerkracht benoemt het gewenst gedrag en spreekt met de leerlingen over hun kwaliteiten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden. - De leerkracht stimuleert samenwerking tussen verschillende groepen, bijvoorbeeld het tutorlezen of hulp bij sportdagen. - De leerkracht geeft het goede voorbeeld aangaande de omgangsregels. - Er worden minimaal 2x per jaar oudergesprekken gevoerd o.a. over het gedrag van het kind.
-
-
Breedte
-
-
-
Gericht op autonomie: De groepssamenstelling binnen de werkgroepjes in de klas verandert regelmatig. De leerling leert hiervan zelf om te gaan met verschillen tussen leerlingen. Leerlingen van groep 6 tot en met 8 zijn aanwezig bij de rapportgesprekken. Leerlingen leren steeds meer zelfstandig (week)taken te plannen en uit te voeren. De leerkracht signaleert onzekerheid en faalangst bij de leerling in leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. De leerkracht signaleert opvallend gedrag, bv signalen van ASS en ADHD. In samenspraak met de ouders, IB-er en externe instanties wordt het individueel handelingsplan opgesteld en nageleefd. Denk aan werken met pictogrammen, maatjes, dagritme, etc. Gedragsproblemen worden besproken met de IB-er, deze ‘bespreekt’ de leerling in het PDO of in het zorgoverleg indien nodig. De leerkracht voert individuele of groepsgesprekken, denk hierbij aan coachgesprekken. Er kunnen extra oudergesprekken worden gevoerd over het gedrag van de leerling. Meestal zal de leerkracht dit gesprek initiëren.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
26
7. Het klassenmanagement Klassenmanagement bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen. In dit hoofdstuk worden de volgende vragen beantwoord: Wat is klassenmanagement? Hoe kan dit voor jullie school worden gedefinieerd? Wat is jullie visie op klassenmanagement? Hoe kun je het klassenmanagement vormgeven? Ruimte, tijd en activiteit Wat is het beleid van de school ten aanzien van de inrichting van de klas? Welke aanpassingen zijn nodig om af te stemmen op de behoeften van alle leerlingen? Wat zijn de afspraken ten aanzien van het rooster, planning, lestijd? Wat zijn de afspraken ten aanzien van de te geven lessen, activiteiten? Tabel 1: Ruimte Plus Basis
Breedte
Werkplek op de gang. De klassenregels hangen zichtbaar in de klas. De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er duidelijke looproutes zijn. De klok hangt zichtbaar in de klas. De dag planning staat duidelijk op het bord (eventueel met tijden en waar nodig pictogrammen). In groep 1 t/m 3 wordt de dag planning vormgegeven door gebruik van pictogrammen en dagritmekaarten. De leerkracht zorgt ervoor dat de leerling weet wat hij/ zij moet doen als de opdracht af is. In groep 3 t/m 8 staat een kieskast. De inhoud van de weektaak staat vast in groep 1 en 2. De inhoud van de dagtaak staat vast in de groepen 3 tot en met 8. Voor de groepen 3 tot en met 8 staat voor het vak rekenen de weektaak vast. De benodigde materialen liggen klaar op een toegankelijke plek, zodat de materialen gepakt kunnen worden zonder anderen te storen. De leerkracht zorgt ervoor dat de leerlingen weten welke materialen ze mogen pakken en waar die liggen. Het is voor leerlingen duidelijk op welke plek gemaakt werk moet worden neergelegd, bijvoorbeeld per tafelgroepje een nakijkmand. Er zijn kleine kleurenklokjes (time-timers) beschikbaar voor op de tafel van de leerling. Er is een aparte rustige plek in de klas waar de leerling (indien nodig) kan werken. Bij de indeling van de groepjes wordt rekening gehouden met de behoefte van de leerling. Er zijn koptelefoons beschikbaar. Er zijn studie buddy’s aanwezig. Er zijn leerlingen met eigen pictogrammen op de tafel of aan de muur.
Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
27
Tabel 2: Tijd Plus De leerlingen gaan, indien mogelijk, versneld aan het werk. Basis
De leerkracht gebruikt een rooster waarin hij alle lessen plant. De lesovergangen zijn voorspelbaar voor de leerlingen. De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar minuten de tijd om het werk af te ronden. Zie tabel 1.Ruimte
Breedte
De leerkracht/ RT-er bespreekt de planning van bijzondere dagen met leerlingen die daar behoefte aan hebben. Specifieke onderwijsbehoeften staan omschreven in het groepsplan.
Tabel 3: Activiteit Plus De plusgroep gaat na een verkorte instructie aan het werk. Zij krijgen altijd het doel van de les en terugblik mee. Leerlingen die groeps-doorbroken werken volgen instructie en verwerken deze in het andere leerjaar. (rekenen) Eventueel extra lesprogramma buiten de klas door een hiervoor aangetrokken leerkracht of deskundige. De leerkracht vertelt bij de start van de instructie het doel van de les. Basis De lesdoelen hangen zichtbaar op het bord. Na de basisinstructie controleert de leerkracht of de leerlingen aan de slag kunnen. De leerkracht is voorspelbaar en maakt na de verlengde instructie een ronde door de klas om de leerlingen te begeleiden en hulpvragen te beantwoorden. De leerlingen weten hoe en wanneer zij hulp kunnen vragen, d.m.v. de vraagkaartjes. Er is een vaste inleverplek voor het gemaakte werk. Voor de leerlingen is er passend extra werk beschikbaar. Er zijn duidelijke afspraken over toiletbezoek tijdens de instructie. Toetsen worden afgenomen wanneer de methode dit aangeeft. Na het afnemen van toetsen worden de resultaten digitaal ingevoerd en een kopie wordt bewaard in de klassenmap. De gemaakte toetsen worden niet mee naar huis genomen. Naar aanleiding van onder andere de toets resultaten krijgen de kinderen remediërende of verdiepingsstof aangeboden. In de klassenmap is een overzicht met de verdeling van de drie groepen (instructie-, basis- en plusgroep) per vakgebied. Er is een toets kalender aanwezig met daarin de toetsen van Cito. Breedte Na de basisinstructie komen de leerlingen die extra instructie behoeven aan de instructietafel werken. De leerkracht kan de groep overzien terwijl hij/ zij aan de instructietafel werkt. Indien noodzakelijk krijgen leerlingen in overleg met IB en ouders een eigen leerlijn. Vanaf groep 6 wordt een Ontwikkelingsperspectief gemaakt. Extra oefenstof voor thuis. Onderwijsprofiel augustus 2014 Passend Onderwijs Haarlemmermeer
28