Onderwijsmonitor 2011 Dordrecht De gemeente Dordrecht heeft behoefte aan informatie voor het voeren van hun onderwijsbeleid. Het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD) voorziet via deze factsheet in die behoefte. Voor- en vroegschoolse educatie, speciaal onderwijs en voortijdig schoolverlaten passeren onder andere de revue. Aan het eind van deze monitor zetten we de huidige situatie af tegen de beleidsdoelstellingen. We plaatsen de uitkomsten waar mogelijk in een regionaal en landelijk perspectief en vergelijken met de vorige metingen. Inhoud: 1. Conclusies 2. Voorschoolse educatie 3. Primair onderwijs 4. Voortgezet onderwijs 5. Speciaal onderwijs 6. Middelbaar beroepsonderwijs 7. Hoger onderwijs 8. Opleidingsniveau 9. Beleidsdoelstellingen
1
Conclusies
Deze Onderwijsmonitor brengt de volgende situatie en ontwikkeling in beeld:
Het aantal gewichtenleerlingen in groep 1 en 2 van de basisschool daalt naar 412 maar ligt nog wel boven het landelijke gemiddelde en dat van de Drechtsteden. In totaal 347 gewichtenleerlingen (84% van de doelgroep) krijgen vroegschoolse educatie. Het totaal aantal leerlingen op Dordtse basisscholen daalt, maar het aandeel gewichtenleerlingen daalt nog sneller en ligt nu op 19%. Leerlingen uit Dordrecht op het voortgezet onderwijs gaan, vergeleken met de Drechtsteden en het landelijke gemiddelde, iets minder vaak naar de havo. Het aantal vmbo-leerlingen techniek in Dordrecht stabiliseert zich, terwijl het aantal vmbo-leerlingen verzorging sinds 2009 een stijgende lijn laat zien. In het schooljaar 2011/12 verzuimden 62 Dordtse leerlingen absoluut en 466 relatief. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters uit Dordrecht ligt op 413 leerlingen. Dit ligt boven de ambitie (336 leerlingen), maar wel lager dan voorgaande jaren. Het aantal Dordrechtse leerlingen op het mbo ligt al jaren rond de 4.200. Het aantal leerlingen dat een opleiding volgt binnen het domein techniek daalt iets, en stijgt iets binnen het domein zorg en welzijn. De verdeling van de jongeren uit Dordrecht over het mbo, hbo en wo is vergelijkbaar met die van de Drechtsteden. Het aantal studenten aan een hbo in Dordrecht is gedaald naar 1.358 en daarmee weer terug op het niveau van 2008. Het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking in Dordrecht is iets lager dan in de Drechtsteden en Nederland.
2
Voorschoolse educatie
In deze paragraaf gaan we in op het aantal kinderen dat naar de kinderdagopvang gaat, het aantal geïndiceerde doelgroepkinderen en het aandeel kinderen dat voorschoolse educatie ontvangt. Korte leeswijzer: Wanneer we spreken over ‘regio’, dan bedoelen we de Drechtsteden. Veel cijfers uit het lopende onderwijsjaar zijn voorlopig. Dit geldt voor alle cijfers die zijn voorzien van een.*
Deelname kinderdagverblijf Van alle Dordtse kinderen beneden de vier jaar gaat in 2011 51% naar kinderdagverblijf (figuur 1). In 2010 ging 52% naar de kinderdagopvang. landelijke deelnamepercentage voor het kinderdagverblijf ligt met 55% iets hoger in Dordrecht, het regionale deelnamepercentage iets lager (46%). Het bereik deelname aan peuterspeelzaal en gastouderopvang is niet gemeten.
een Het dan van
Figuur 1 deelname kinderopvang van 2- en 3-jarigen in Dordrecht per 1 oktober 60% 51%
40%
55% 46%
20%
0% Dordrecht 2010
regio
Nederland 2011
Bron: CBS
1
Aantal geschatte geïndiceerde doelgroepkinderen Kinderen met een (taal)achterstand komen in aanmerking voor voorschoolse educatie: speciale ontwikkelingsgerichte programma’s op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die moeten voorkomen dat deze kinderen met een achterstand aan de basisschool beginnen. Het rijksbeleid stelt als doel dat alle doelgroepkinderen van twee en drie jaar in de kinderdagopvang en het peuterspeelzaalwerk voorschoolse educatie krijgen aangeboden. Het rijk heeft deze inspanningsverplichting aan gemeenten opgelegd.
De schatting van het aantal geïndiceerde doelgroepkinderen baseren we op het aandeel vieren vijfjarigen dat in Dordt wordt aangemerkt als gewichtenleerling. Op basis hiervan verwachten we dat 16% van de 2.657 twee- en drie jarigen in de gemeente tot de doelgroep behoort, oftewel 425 kinderen.
Iedere gemeente bepaalt zelf op welke wijze kinderen worden geïndiceerd. Dordrecht bepaalt dit via de gewichtenregeling (oftewel het opleidingsniveau van de ouders, zie kader), de taal die thuis wordt gesproken en de indicaties van het Zorg Advies Team (ZAT) voor 0 tot 4 jarigen. Naar schatting zijn er in Dordrecht 425 twee- en driejarige geïndiceerde doelgroepkinderen (zie kader). Deelname voorschoolse educatie Peuters met (taal)ontwikkelingsachterstanden op een kinderdagverblijf worden voor zover mogelijk opgevangen in een vve-groep. De gemeente moet de geïndiceerde peuters voorschoolse educatie aanbieden.
3
Primair onderwijs (po)
We staan hier stil bij het aantal kinderen in het basisonderwijs, het aantal gewichtenleerlingen, het deel uit groep 1 en 2 dat vroegschoolse educatie krijgt aangeboden en het speciaal basisonderwijs. Basisonderwijs Sinds 2005 neemt het aantal kinderen op een basisschool in Dordrecht langzaam af (figuur 2). In 2011 namen 10.618 kinderen deel.
Figuur 2 Aantal leerlingen op een Dordtse basisschool, per 1 oktober 12000 10500
11.437
11.363
11.212
11.160
11.019
10.821
10.618
2006
2007
2008
2009
2010
2011*
9000 7500 6000 4500 3000 1500 0 2005
Doelgroepkinderen hebben een gewicht van 0.3 of 1.2, afhankelijk van het opleidingsniveau van de ouders. Bij 0.3 hebben beide ouders een lage opleiding (niet hoger dan vmbo bk), bij 1.2 zijn beide ouders zeer laag opgeleid (maximaal basisschool) of één zeer laag en één laag opgeleid.
Bron: DUO-CFI
Aantal gewichtenleerlingen op basisschool Scholen krijgen subsidie voor het tegengaan en voorkomen van achterstanden bij basisschoolleerlingen. Het hebben van een achterstand wordt bepaald op basis van het leerlinggewicht dat vanaf 2008 uitsluitend wordt bepaald door het opleidingsniveau van de ouders. Er zijn twee type doelgroepkinderen: met gewicht 0.3 en gewicht 1.2. In 2011 is nog 19% van de kinderen op een basisschool in Dordrecht een achterstandsleerling. Dit aandeel daalt wel, maar ligt nog boven het regionale (15%) en Nederlandse (12%) gemiddelde. De afname van het aantal gewichtenleerlingen zien we terug in de absolute cijfers (figuur 3). Sinds 2009 is dit aantal met ruim 300 gedaald. Zowel het aantal 0.3 als aantal 1.2-gewichtenleerlingen nam met circa 150 leerlingen af.
2
Figuur 3 Gewichtenleerlingen in Dordrecht en de regio aantal in Dordrecht
aandeel Dordrecht, regio en Nederland
2500
25%
2000
20%
1.204
1.123
1500
15%
1.068
10%
1000
500
1.097
1.033
930
2009
2010
2011*
5%
0
0%
0,3
2009
1,2
Dordrecht
2010 regio
2011 Nederland
Bron: DUO-CFI
Gewichtenleerlingen en deelname vroegschoolse educatie in groep 1 en 2 Het rijk wil dat de voorschoolse educatie op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven wordt voortgezet als vroegschoolse educatie in groep 1 en 2 van de basisschool. De basisscholen zijn hiervoor verantwoordelijk. We zien dat in 2011 het aandeel leerlingen met een gewicht in deze twee groepen (16%) duidelijk hoger ligt dan het landelijke aandeel (5%). In 2011 kreeg 84% van de 412 gewichtenleerlingen (dus 347 leerlingen) op de basisschool vroegschoolse educatie (tabel 1).
Tabel 1
Aantal gewichtenleerlingen in groep 1 en 2, per 1 oktober 2009 2010 2011
aantal 4- en 5-jarigen (per 1 januari) aantal gewichtleerlingen aandeel gewichtleerlingen
2.814 527 19%
2.610 462 18%
2.549 412 16%
regio 2011 6.055 788 13%
Nederland 2011 373.394 19.485 5%
Bron: gemeente Dordrecht, DUO-CFI, structuurtelling
Speciaal basisonderwijs De gemeente Dordrecht beschikt over scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo) (zie kader). De scholen in de Drechtsteden vervullen vaak een regionale functie. Hoeveel leerlingen gaan er in de Drechtsteden naar het speciaal basisonderwijs en waar gaan de leerlingen uit Dordrecht naar school?
De scholen voor het speciaal basisonderwijs staan in Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. De scholen voor speciaal onderwijs bevinden zich in Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht.
Kinderen met leerproblemen of leerstoornissen kunnen tijdelijk of blijvend naar het speciale basisonderwijs. Tabel 2 laat zien dat na de toename in 2010 het aantal leerlingen op het speciale basisonderwijs in de Drechtsteden weer aan het dalen is, Dit zien we ook in Dordrecht. Ook landelijk is er na een toename in 2010 weer sprake van een afname. Dit is overeenkomstig het beleid dat er op gericht is kinderen zoveel mogelijk te laten deelnemen aan het reguliere basisonderwijs. Vanuit Dordrecht kunnen sbo-leerlingen binnen de Drechtsteden naar Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. Ze kiezen vooral voor de locaties in Dordrecht: 298 van de 327 leerlingen.
Tabel 2 Aantal leerlingen speciaal basisonderwijs, per 1 oktober schoolgemeente 2007 2008 2009 2010 2011* totaal 746 732 726 795 737 Dordrecht 371 368 368 370 335 Papendrecht 214 215 197 174 165 …Sliedrecht 89 91 Zwijndrecht 161 149 161 162 146 elders Nederland
35.856
35.410
35.007
42.876
uit Dordrecht 2011 327 298 2 14 0 13
41.792
Bron: DUO-CFI, BLVS
3
4
Speciaal onderwijs
In Dordrecht wordt er speciaal onderwijs aangeboden aan kinderen met beperkingen. Het aantal leerlingen dat in de Drechtsteden naar een dergelijke school gaat ligt al jaren rond de 850, waarvan het merendeel naar Dordrecht gaat (tabel 3). De meeste leerlingen uit Dordrecht gaan naar Dordrecht: 422 van de 617 leerlingen. In totaal 608 van de 667 leerlingen op een school in Dordrecht komen uit de Drechtsteden. De meesten komen uit Dordrecht zelf (422). Daarna volgen Zwijndrecht (73 leerlingen), Hendrik-Ido-Ambacht (36 leerlingen) en Papendrecht (28 leerlingen). Sliedrecht (26 leerlingen) en Alblasserdam (23 leerlingen) sluiten de rij. Het speciaal basisonderwijs is een speciale vorm van onderwijs voor kinderen met een leerprobleem of leerstoornis die het op een reguliere basisschool niet redden. Ze leren wel hetzelfde als kinderen op een gewone basisschool, maar mogen er langer over doen (tot 14 jaar).
Tabel 3 Aantal leerlingen op het speciaal onderwijs, per 1 oktober schoolgemeente 2007 2008 2009 2010 2011* totaal regio 855 857 865 856 864 Dordrecht 623 643 664 663 667 Papendrecht 72 72 71 72 71 Sliedrecht 160 142 130 121 126 elders Nederland a
52.700
54.003
55.179
68.994
uit Dordrecht 2011 617 422 25 27 143
70.137
Bron: DUO-CFI, BLVS
De leerlingen op het speciaal onderwijs worden onderverdeeld in vier clusters (zie kader):
In de Drechtsteden is er geen schoollocatie voor cluster 1 (wordt in Nederland slechts op negen scholen aangeboden). Het aantal leerlingen in cluster 2 (alleen in Dordrecht) ligt al jaren rond de 100, maar stijgt in 2011 naar 114 (figuur 4). Het aantal leerlingen in cluster 3 daalde in de voorgaande jaren, maar stijgt in 2011 weer licht (wordt in Dordrecht en Sliedrecht aangeboden). Het aantal leerlingen in cluster 4 (wordt in Dordrecht en Papendrecht aangeboden) is weer terug op het niveau van 2009 (356 leerlingen).
Figuur 4 Aantal leerlingen op speciaal onderwijs in de Drechtsteden, naar cluster op 1 oktober 500
400 394 356
300
200
Voor gehandicapte leerlingen is er het speciaal onderwijs. Er zijn vier clusters: visueel (cluster 1), auditief of communicatief (2) verstandelijk (3) en gedragsstoornis of psychiatrische problemen (4). Daarna kunnen ze tot hun 20ste naar het voortgezet speciaal onderwijs.
100
114
0 2007
2008 cluster 2
2009 cluster 3
2010
2011*
cluster 4
Bron: DUO-CFI
4
Leerlingenvervoer De verordening leerlingenvervoer regelt wanneer en op welke wijze er leerlingenvervoer wordt ingezet voor leerlingen van basisscholen, speciale scholen voor basisonderwijs en scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Elke gemeente moet zo’n verordening vaststellen. Ouders kunnen aanspraak maken op bekostiging van het vervoer van en naar school vanwege bijvoorbeeld een handicap van hun kind of vanwege levensovertuiging. Het vervoer dient altijd passend te zijn voor de leerlingen. Hoe vult de gemeente Dordrecht dit in? In Dordrecht hadden in het schooljaar 2011/12 in totaal 545 leerlingen recht op een vergoeding. Hierbij gaat het in de meeste gevallen om leerlingen van het (voortgezet) speciaal onderwijs (59%), gevolgd door het speciaal basisonderwijs (28%). In 11% van de gevallen gaat het om de levensovertuiging. Drie op de vier leerlingen krijgen aangepast vervoer in de vorm van een taxi en bus. Daarnaast krijgen twee op de tien leerlingen een vergoeding voor het openbaar vervoer en 4% voor het eigen vervoer.
5
Voortgezet onderwijs (vo)
We gaan hier in op het opleidingsniveau van de jongeren uit Dordrecht op het voortgezet onderwijs, het aantal leerlingen dat een vmbo-opleiding techniek of verzorging volgt, het schoolverzuim en het voortijdig schoolverlaten (vsv) en de deelname aan het vavo. We beginnen met de vraag waar ze het voortgezet onderwijs volgen. Gemeente van onderwijs De scholen voor het voortgezet onderwijs in Dordrecht bieden onderwijs aan op het niveau van vmbo, havo en vwo. Negen op de tien jongeren uit Dordrecht gaat in de eigen gemeente naar school. Dit aandeel neemt ieder jaar iets af, in 2009 was dit nog 92% (figuur 5). Ook het absolute aantal daalt, van 6.258 in 2009 naar 6.173 in 2011. Het aantal leerlingen op de scholen in Dordrecht blijft de laatste jaren wel gelijk, op ruim 7.700.
Figuur 5 Bestemming Dordtse leerlingen voortgezet onderwijs 100% 90%
80%
60%
40%
20% 3%
0% 2009 naar Dordrecht
2010 naar Papendrecht
2%
5%
2011* naar Zwijndrecht
elders
Opleidingsniveau vanaf het derde leerjaar De meeste leerlingen beginnen het vo in een brugklas. Pas in het derde leerjaar wordt duidelijk op welk onderwijsniveau ze examen gaan doen. Figuur 6 toont dat de leerlingen uit Dordrecht, vergeleken met alle Nederlandse scholieren, op ongeveer hetzelfde opleidingsniveau zitten. Dordtse jongeren gaan iets minder vaak naar de havo. Vergeleken met het schooljaar 2009/10 is het aandeel Dordtse leerlingen dat naar de havo gaat wel toegenomen, terwijl de deelname aan het vwo weer wat is afgenomen.
5
Figuur 6 Aandeel leerlingen per onderwijstype naar woongemeente Dordrecht 2007/8
6%
20%
23%
Dordrecht 2008/9 5%
19%
Dordrecht 2009/10 5%
19%
21%
Dordrecht 2010/11* 5%
20%
20%
Drechtsteden 2010/11* 4% Nederland 2010/11* 5%
praktijkonderwijs
23%
19% 19%
0%
22%
29%
22%
31%
23%
32%
25%
30%
20%
27%
30%
19%
27%
30%
20% vmbo bk 3-4
40%
60%
vmbo t-gl 3-4
80%
100%
havo 3-5
vwo 3-6
Bron: CBS
Leerlingen vmbo techniek en verzorging Vanuit het regionale Meerjarenprogramma (rMJP) is er aandacht voor het aantal leerlingen met een opleiding techniek en verzorging. Figuur 7 maakt duidelijk dat het aantal leerlingen techniek in Dordrecht zich lijkt te stabiliseren, op 172. Vergeleken met de Drechtsteden en Nederland volgen de leerlingen op de Dordtse vmbo’s minder vaak een technische opleiding, maar dit verschil wordt wel kleiner. Het aantal en aandeel leerlingen verzorging vertoont sinds 2009 een stijgende lijn.
Figuur 7 Aantal en aandeel VMBO leerlingen, naar schoollocatie aantal leerlingen techniek in Dordrecht 60%
300
50%
250
40%
200
30%
150 100
aandeel techniek
212
219
185
20%
169
172
50
10%
0
0%
2007
2008
2009
2010
2007
2011*
2008
Dordrecht
aantal leerlingen verzorging in Dordrecht
2010
regio
2011*
Nederland
aandeel verzorging 60%
300
50%
250 200
2009
219
225
40%
183
150
185
198 30%
100
20%
50
10% 0%
0 2007
2008
2009
2010
2011*
2007 Dordrecht
2008
2009 regio
2010
2011*
Nederland
Bron: DUO-CFI, CBS
6
Leerlingen havo/vwo techniek Het aantal leerlingen dat in Dordrecht op de havo en het vwo een opleiding techniek volgt, neemt na een aantal ‘betere’ jaren weer iets af (figuur 8). Momenteel zijn er 101 techniek leerlingen op de havo, 411 op het vwo. Vooral het deelname aan techniek op het vwo ligt hoog, wat ook blijkt uit de vergelijking met de regio en Nederland. De techniekdeelname op de havo blijft in 2011 juist iets achter bij deze gebieden.
Figuur 8 Aantal en aandeel techniek leerlingen, naar schoollocatie aantal havo leerlingen techniek in Dordrecht
Absoluut verzuim: leerplichtige leerling zonder startkwalificatie staat niet ingeschreven bij een school. Relatief verzuim: jongere spijbelt, meldt zich (onterecht) ziek, verschijnt vaak niet op school of gaat zonder toestemming van school op vakantie.
aandeel techniek 50%
200
40% 150
30%
128 100
109
119 101
101
50
20%
10%
0%
0 2007
2008
2009
2010
2007
2011*
2008
Dordrecht
havo
aantal vwo leerlingen techniek in Dordrecht
2009 regio
2010
2011*
Nederland
aandeel techniek 50%
500 471
462
400
411 346
300
40%
30%
269 200
20%
100
10%
0
0% 2007
2008
2009 vwo
Absoluut verzuim: leerplichtige leerling zonder startkwalificatie staat niet ingeschreven bij een school. Relatief verzuim: jongere spijbelt, meldt zich (onterecht) ziek, verschijnt vaak niet op school of gaat zonder toestemming van school op vakantie.
2010
2011*
2007 Dordrecht
2008
2009 regio
2010
2011*
Nederland
* leerlingen dat een opleiding volgt in de richting natuur en techniek
Schoolverzuim Bij het schoolverzuim onderscheiden we twee soorten verzuim: absoluut (leerling staat niet ingeschreven) en relatief (leerling is afwezig, zie kader). Figuur 9 laat zien dat in het schooljaar 2011/2012 62 Dordrechtse leerlingen absoluut verzuimden. Dit is meer dan voorgaande jaren. Ook bij het relatief verzuim zien we een aanzienlijke toename, van 281 in 2009/10, via 359 in 2010/11 naar 466 in 2011/12.
7
Figuur 9
Aantal leerlingen uit Dordrecht op het vo, vso en mbo met schoolverzuim
absoluut verzuim
relatief verzuim 500
80
400
60
300 40
200
62 20
100
30 9
0
0 2009/10
2010/11
2011/12
2009/10 luxe
relatief
2010/11 te laat
2011/12 ziekte
overig
Bron: Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, bewerking OCD
Voortijdig schoolverlaten Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft convenanten afgesloten met gemeenten en onderwijsinstellingen over het terugdringen van voortijdig schoolverlaten (vsv) in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Om de convenantafspraken te halen stelt OCW subsidies beschikbaar voor onderwijsprogramma’s. Alle leerlingen die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten worden aangemerkt als vsv-er. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters in Dordrecht bedraagt in het schooljaar 2010/2011 413 leerlingen, het laagste aantal tot op heden (figuur 10). Het ligt nog wel boven de gestelde ambitie van maximaal 336 nieuwe vsv-ers. De ambitie voor het voortgezet onderwijs (96 vsv-ers) wordt wel gehaald. Het aandeel vsv-ers uit Dordrecht (4,3%) ligt boven dat van de Drechtsteden (3,5%) en Nederland (2,9%). Figuur 10 Nieuwe voortijdig schoolverlaters
aantal in Dordrecht
aandeel Dordrecht (D) en regio
600
15%
500
12%
400 400 362
403
383
9%
398 320
200
3%
118
93
vo
mbo
'10/'11*
'09/'10
'08/'09
'07/'08
'06/'07
0
0%
D vo regio vo
'10/'11
108
'09/'10
110
'08/'09
123
'07/'08
160
'06/'07
100
6%
'05/'06
300
'05/'06
Leerlingen hebben een startkwalificatie wanneer zij een van de volgende diploma’s behalen: havo, vwo of mboniveau 2 of hoger. Alléén een vmbo-diploma wordt dus niet gezien als een startkwalificatie.
D mbo regio mbo
Bron: VSV-verkenner (ministerie van OC&W).
De Overstap Voortijdig schoolverlaten komt relatief vaak voor bij de overgang van vmbo naar mbo. Om de uitval te beperken, verzorgt BLVS het project “De Overstap” om overstappers begeleiding aan te bieden. In 2011 kregen 700 vmbo-leerlingen uit Dordrecht 8
begeleiding, tegenover 788 in 2008. Bij 93 leerlingen heeft BLVS een nader onderzoek uitgevoerd: jongeren waarvan vóór de schoolvakantie nog niet bekend is wat ze gaan doen, of jongeren die niet in het bestand van het mbo voorkomen, worden door BLVS benaderd. Voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) Het voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) biedt leerlingen de kans alsnog een diploma te halen voor vwo, havo of vmbo theoretische leerweg als zij gezakt zijn voor één of twee vakken. In 2011 volgden 149 Dordrechtse jongeren een vavo-opleiding (figuur 11). Dit is hetzelfde aantal als in voorgaande jaren. Wel neemt het aantal jongeren dat een vwo diploma probeert te behalen weer iets af. Op het niveau van de Drechtsteden zien we juist dat in 2011 meer jongeren naar de vavo gaan, in totaal 250. Sinds 2005 daalt het landelijke aandeel vsv-ers op het vo beduidend sneller dan op het mbo. Deze trend zien we ook in de Drechtsteden. De vo-scholen in de Drechtsteden halen hun doel.
Figuur 11 Aantal deelnemers uit Dordrecht aan vavo, per 1 oktober 200 175 150 125 100 75 50 25 0 2008
2009
2010
vwo
havo
2011
vmbo
Bron: Da Vinci College
6
Middelbaar beroepsonderwijs (mbo)
Mbo-ers kunnen in de Drechtsteden terecht op het Da Vinci College en het Wellant College (beide in Dordrecht). Het aantal deelnemers op het Da Vinci College ligt al jaren op ruim 6.500, op het Wellant rond de 600. Deze deelnameaantallen zijn in 2011 gestegen: respectievelijk 6.512 (Da Vinci College) en 665 leerlingen (Wellant). De Da Vinci-locatie in Zwijndrecht trekt 300 leerlingen (tegenover 310 een jaar eerder).
Het mbo kent de beroepsgerichte opleidende leerweg (bol) en de beroeps begeleidende leerweg (bbl). De bbl-opleiding combineert leren met werken. Met een bblopleiding hebben leerlingen sneller een baan dan met een bol-opleiding (CBS 2010).
In totaal bezoeken ongeveer 4.200 jongeren uit Dordrecht een mbo – in de Drechtsteden of daarbuiten. Over de door hen gekozen leerweg, domein en opleidingsniveau kunnen we het volgende zeggen (tabel 4, 5 en 6). Vergeleken met als de jongeren uit de Drechtsteden en Nederland:
kiest de Dordtse jeugd iets minder vaak voor een bbl-opleiding; volgt de Dordtse jeugd de mbo-opleiding vaker op niveau 1 en wat vaker in de richting economie en minder vaak in de richting techniek.
Tabel 4 Aantal deelnemers mbo naar leerweg, per 1 oktober leerweg uit Dordrecht 2007
2008
2009
2010
2011*
2.819
2.718
2.813
2.835
2.932
uit Drechtsteden
aandeel 2011*
2011*
aandeel 2011*
aandeel NL 2011
69%
5.964
66%
68%
bol voltijd bol deeltijd bbl
112
84
65
90
67
2%
142
2%
2%
1.335
1.381
1.350
1.261
1.215
29%
2.913
32%
31%
totaal
4.266
4.183
4.228
4.186
4.214
100*
9.019
100%
100%
9
Tabel 5 Aantal deelnemers mbo naar domein, per 1 oktober domein uit Dordrecht
De opleidingsniveaus op het mbo hebben de volgende betekenis: 1: 2: 3: 4:
assistent opleiding basisberoepsopleiding vakopleiding hogere opleiding
uit Drechtsteden
2007
2008
2009
2010
2011*
aandeel 2011*
2011*
combinatie economie groen techniek zorg & welzijn
188 1.441 211 1.150 1.276
166 1.428 175 1.173 1.241
151 1.443 208 1.168 1.258
200 1.384 230 1.114 1.258
231 1.440 177 1.080 1.286
5% 34% 4% 26% 31%
376 2.872 424 2.571 2.776
4% 32% 5% 29% 31%
3% 32% 6% 27% 32%
totaal
4.266
4.183
4.228
4.186
4.214
100%
9.019
100%
100%
Tabel 6 Aantal deelnemers mbo naar niveau, per 1 oktober niveau uit Dordrecht
aandeel aandeel 2011* NL 2011
uit Drechtsteden
2007
2008
2009
2010
2011*
aandeel 2011*
2011*
aandeel aandeel 2011* NL 2011
1 2 3 4
302 1.235 1.231 1.498
261 1.181 1.222 1.519
293 1.203 1.195 1.537
348 1.119 1.144 1.575
330 1.156 1.182 1.546
8% 27% 28% 37%
538 2.289 2.582 3.160
6% 27% 30% 37%
5% 23% 28% 44%
totaal
4.266
4.183
4.228
4.186
4.214
100%
9.019
100%
100%
Bron: DUO-CFI
Drechtstedenniveau Het beleidsdoel om meer jongeren de richting techniek te laten volgen wordt voorlopig gehaald. Het aantal mbo-leerlingen in de richting zorg en welzijn blijft constant. Binnen de Drechtsteden is er speciale aandacht voor het aantal mbo-leerlingen dat een opleiding techniek of zorg en welzijn volgt, aangezien hiervoor tekorten worden voorzien. Het aantal leerlingen dat een mbo-opleiding in de richting zorg en welzijn volgt, is voorzichtig toegenomen sinds 2009 (figuur 12). Het aantal techniek leerlingen is, na een toename tot aan 2010, weer wat afgenomen.
Figuur 12 Aantal deelnemers uit de Drechtsteden op twee mbo-domeinen, per 1 oktober 3000
2800 2.776 2600
2.697
2.680 2.586
2400
2.681 2.591
2.709 2.625
2.571
2.480
2200
2000 2007
2008 techniek
7
2009
2010
2011*
zorg en welzijn
Hoger onderwijs
Het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs vormen samen het hoger onderwijs. Om een beeld te krijgen van het niveau waarop de leerlingen uit Dordrecht na het vo een opleiding volgen, zetten we in figuur 13 het aandeel dat naar een mbo, een hbo en het wo gaat tegen elkaar af. De leerlingen uit Dordrecht zitten in 2010/2011 op ongeveer hetzelfde opleidingsniveau als de leerlingen uit de Drechtsteden. Vergeleken met de Nederlandse cijfers gaan er relatief weinig leerlingen naar het wo en veel naar het mbo. Dit zal voor een belangrijk deel veroorzaakt worden doordat wo-studenten vaak dichtbij de plaats van studie gaan wonen. 10
Figuur 13 Aandeel leerlingen per onderwijstype, naar woongemeente Dordrecht 2007/8
58%
Dordrecht 2008/9
57%
31%
12%
Dordrecht 2009/10
57%
31%
12%
Dordrecht 2010/11*
57%
32%
11%
55%
Drechtsteden 2010/11*
0%
www.statline.nl www.data.duo.nl www.vsvverkenner.nl
12%
35%
20%
mbo
11%
33%
45%
Nederland 2010/11*
De gebruikte bronnen staan vermeld bij de tabellen en figuren. Daarnaast bekeken we de volgende webpagina’s:
31%
40%
60%
20% 80%
hbo
100%
wo
Bron: CBS
Hbo in Dordrecht In Dordrecht bevinden zich nog zeven gesubsidieerde hbo-opleidingen, drie particuliere. Tabel 7 geeft de ontwikkeling van het aantal studenten weer. Het ligt nu op 1.358, waarmee het aantal studenten terug is op het niveau van 2008. We zien een duidelijke afname bij de opleidingen van Da Vinci (psychologie), InHolland (Pabo) en de CHE (duale opleiding verpleegkunde, gestopt).
Tabel 7
Aantal studenten hoger beroepsonderwijs in Dordrecht 2008
2009
2010
2011
1.213
1.215
1.235
1.107
Hogeschool Rotterdam, pabo InHolland, pabo Dordrecht
440 430
420 440
420 419
415 368
Da Vinci College, Psychologie Da Vinci College, Economie
298 45
288 7
268 4
226 0
Da Vinci College, Business and Innovation Da Vinci College, 2de graads lerarenopleiding
31 16
30 45
53 29
Christelijke Hogeschool Ede, Dordrecht, duaal verpleegkunde Christelijke Hogeschool Ede, Dordrecht, duaal SPH
13
31 18
0 16
135 123
181 156
224 200
251 217
12
10 15
16 8
15 19
1.396
1.459
1.358
gesubsidieerde instelling, totaal
particuliere instelling, totaal ABC Hogeschool Dordrecht, Bedrijfsadministratie ABC Hogeschool Dordrecht, Accountant administratieconsulent ABC Hogeschool Dordrecht, Associate’s degree totaal
1.348
Bron: Hogeschool Rotterdam, InHolland, Da Vinci College, Christelijke Hogeschool Ede, ABC Hogeschool Dordrecht
8
Opleidingsniveau (beroeps)bevolking
Het CBS meet het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking via de Enquête Beroepsbevolking. Figuur 14 toont dat iets meer dan zes op de tien Dordtenaren van 15 tot en met 64 jaar minimaal een middelbare opleiding heeft (figuur 14). Berekend over de beroepsbevolking ligt dit aandeel nog hoger, op ruim zeven van de tien (figuur 15). Het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking in Dordrecht is door de tijd vrij constant, en ligt iets lager dan in de Drechtsteden en Nederland. Hierbij moeten we wel een slag om de arm houden, aangezien de cijfers zijn gebaseerd op steekproefonderzoek (betrouwbaarheidsmarges).
11
Figuur 14 Bevolking met middelbaar en hoog opleidingsniveau (%) 80 75 70 66
66
67
67
68
68
65
2003/2005
2004/2006
2005/2007
2006/2008
2007/2009
2008/2010
2009/2011
65 60 55 50
Do rdrecht
Drechtsteden
Nederland
Figuur 15 Beroepsbevolking met middelbaar en hoog opleidingsniveau (%) 80 75 70
74
75
75
75
76
76
76
2003/2005
2004/2006
2005/2007
2006/2008
2007/2009
2008/2010
2009/2011
65 60 55 50
Do rdrecht
9
Drechtsteden
Nederland
Beleidsdoelstellingen
De gemeente Dordrecht heeft diverse doelstellingen op het terrein van onderwijs geformuleerd. Met behulp van deze Onderwijsmonitor kan de voortgang op deze doelstellingen worden gevolgd. Onderstaande tabel geeft de doelen en de huidige stand van zaken weer.
dr. B.J.M. van der Aa drs. J.H. van Laarhoven W. van den Boogaard oktober 2012
deelname vroegschoolse educatie gewichtenleerlingen (4- en 5-jarigen) in het basisonderwijs nieuwe voortijdig schoolverlaters (aantal) schoolverzuim langdurig relatief aantal techniek leerlingen in Dordrecht vmbo (schoolgemeente) mbo (woongemeente) aantal leerlingen in zorgonderwijs in Dordrecht vmbo (schoolgemeente) mbo (woongemeente) aantal studenten hbo in Dordrecht
uitgangssituatie
doelstelling
huidige situatie
56% 491
95% 390
84% 413
45 318
40 210
nb 466
219 1.173
500 1.500
172 1.080
225 1.241 1.348
350 1.100 2.000
198 1.286 1.358
Postbus 619 3300 AP Dordrecht (078) 770 39 05
[email protected] www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl
12
