Vergadering: Agendanummer: Status: Portefeuillehouder: Behandelend ambtenaar E-mail:
11 maart 2014 8 Besluitvormend W. Zorge A. Lont, 0595-447709
[email protected] (t.a.v. A. Lont)
Aan de gemeenteraad,
Onderwerp: Integraal huisvestingsplan primair onderwijs en voorbereidingskrediet brede scholen Voorgestelde besluit: 1. 2. 3.
de actualisatie IHP met daarin de haalbaarheidsverkenning vast te stellen. de haalbaarheid van een brede school in Baflo nader uit te werken. een brede school in Winsum nader te verkennen waarbij het draagvlak voor de brede school in Winsum wordt onderzocht; inzicht wordt verschaft in welke scholen en welke functies en welk medegebruik onderdeel van de brede school kunnen zijn al dan niet in combinatie met het handhaven van één of meerdere bestaande scholen; het programma van eisen van de brede school wordt verkend waarin de dorpse schaal en kleinschaligheid gewaarborgd zijn. 4. in de nadere uitwerking en de verdere verkenning de financiële gevolgen nader uit te werken 5. een bedrag van € 130.000 beschikbaar te stellen uit de reserve onderwijshuisvesting. Samenvatting: Op 26 februari 2013 heeft uw raad besloten het Integraal Huisvestingsplan voor alle basisscholen te actualiseren en daarnaast een haalbaarheidsverkenning te starten naar een brede school/ geïntegreerde kindvoorziening in Baflo en Winsum. In goede samenwerking en met ondersteuning van adviesbureau Weusthuis Associatie zijn de schoolbesturen en de portefeuillehouder gezamenlijk dit proces gestart. Op 31 oktober jl. hebben zij uw raad over de voortgang geïnformeerd.
Pagina 1 van 8
Het onderzoek, evenals een nieuw IHP is nu gereed. Het onderzoek laat zien welke stappen verder nodig zijn voor een mogelijke realisering van een brede school in zowel Winsum als Baflo. Ten slotte vragen wij uw raad het benodigde geld voor de verdere verkenning. Inleiding: De schoolbesturen zijn primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. De gemeente heeft een faciliterende rol in de huisvesting voor wat betreft onderhoud, verbouw en nieuwbouw van gebouwen. Van belang hierbij is te realiseren dat de gemeentelijke positie in het onderwijsveld hierin zeer beperkt is. Het raadsbesluit van 26 februari 2013 geeft hierbij de richting aan die de gemeenteraad graag wil gaan. Door te werken in een gezamenlijke stuurgroep met de schoolbesturen heeft de gemeente optimaal invulling gegeven aan haar regierol. Met de verbetering van de onderwijshuisvesting en de bundeling van voorzieningen kan de gemeente de randvoorwaarden creëren om het onderwijs in de gemeente een belangrijke kwaliteitsimpuls te geven en daarmee de kansen voor kinderen in onze gemeente te verbeteren. Het proces om alle betrokken partijen mee te nemen is complex. Zo dient er rekening gehouden te worden met ieders eigen verantwoordelijkheden en verantwoordingsstructuur. De gemeentelijke rolinvulling is er één van voorop lopen en verleiden door kansen te laten zien. Met resultaat. De gehele stuurgroep staat achter het haalbaarheidsonderzoek en de schoolbesturen zijn bereid de volgende stap te zetten, rekening houdend met maatwerk voor Baflo/Rasquert en Winsum. Maatwerk voor Winsum en Baflo: De noodzakelijke vervolgstappen in Baflo/Rasquert en in Winsum verschillen van elkaar. De situatie in het dorp Winsum is complexer dan in Baflo/Rasquert. In Baflo/Rasquert bestaat er een breed gedragen consensus over de wenselijkheid van het realiseren van één brede school en vergt de ‘wat’ vraag een nadere uitwerking. Daarbij wil men in Baflo en Rasquert snelheid in het proces; liever vandaag dan morgen is hier het parool. In Winsum is de ‘hoe’ vraag actueel. Hoe zal de uitwerking van het concept van een brede school plaats vinden, welke aanvullende functies, hoe te komen tot samenwerking met borging van identiteit, hoe kan het kleinschalige dorpse karakter behouden worden? Deze bij Winsum levende vragen vergen een andere inrichting van de vervolgstappen.
Pagina 2 van 8
Financiële verkenning: Onderdeel van het haalbaarheidsonderzoek is een globale financiële verkenning. Deze verkenning is gebaseerd op de bij de gemeente bekende gegevens aangevuld met marktconforme kengetallen. Onderwijshuisvesting: twee scenario’s Om tot een goede vergelijkingsbasis te komen is de realisatie van de brede scholen vergeleken met een fictief scenario waarin geen brede school gerealiseerd wordt. In dit vergelijkingsscenario zijn de bestaande onderhoudsplannen geëxtrapoleerd en is van gefaseerde individuele nieuwbouw uitgegaan. In het vergelijkingsscenario zal in Winsum nieuwbouw van drie scholen plaatsvinden: in 2020 nieuwbouw voor de Borgschool / Piramiden, in 2025 voor de Tiggeldobbe / 9 Wieken en in 2030 voor De Wierde. In Baflo/Rasquert zal in het vergelijkingsscenario in 2020 nieuwbouw voor de Mathenesse plaatsvinden en in 2025 voor Ichtus. Omdat soms in dit vergelijkingsscenario tijdelijke huisvesting gerealiseerd moet worden is hiervoor een bedrag van 500.000 euro opgenomen. Het vergelijkingsscenario gaat uit van vijf basisscholen vanwege de teruglopende leerlingenaantallen. Financiële lasten van beide scenario’s De financiële verschillen tussen beide scenario’s zijn dermate klein, dat zij gelet op de globaliteit van de afwegingsfase moeilijk als criterium voor een keuze kunnen worden gebruikt. De kosten van de twee brede scholen zijn nagenoeg gelijk aan het scenario van gefaseerde nieuwbouw en deze bedragen in totaal circa 12 miljoen euro. Beide scenario’s hebben een toename van de jaarlijkse lasten voor onderwijshuisvesting tot gevolg van circa 350.000 euro. In het vervolgproces zal onderzocht worden hoe met optimalisaties de jaarlijkse exploitatielast voor de gemeente kan worden beperkt. Hierbij kan verder worden aangetekend dat vanaf 2015 de groot onderhoudslasten niet langer ten laste van de gemeente komen. Dit is in principe een budgettair neutrale maatregel, en heeft dat voor de vergelijking van de lasten geen gevolgen. In het kader van de financiële verkenning is ook getracht het gemeentelijk verloop van het onderwijshuisvestingsbudget zichtbaar te maken. Duidelijk is dat de gemeente geconfronteerd wordt met sterk teruglopende rijksbudgetten waardoor de onderwijsbegroting tekorten gaat krijgen. Tegelijkertijd is het zo dat deze ontwikkeling feitelijk los staat van de afweging voor vernieuwing van de gebouwen, maar dit heeft wel consequenties voor de gemeentebegroting.
Pagina 3 van 8
Effecten voor de begroting Beide modellen maken zichtbaar dat in de toekomst de gemeentelijke reservering voor onderwijs zoals die tot nu toe heeft plaatsgevonden onvoldoende zal zijn. Zo zal in deze modellen bijvoorbeeld in 2020 op basis van de huidige beleidspraktijk de gemeentelijke reservering circa 670.000 euro bedragen terwijl in beide modellen circa 1.1 miljoen euro nodig zal zijn voor het jaar 2019 respectievelijk 2020 aflopend tot circa 770.000 in 2035. Als deze modellen worden toegepast op de huidige praktijk in onze gemeente dan heeft dit een toename van de jaarlijkse lasten voor onderwijshuisvesting tot gevolg van circa 440.000 euro in 2019 respectievelijk 2020 aflopend tot circa 100.000 euro in 2035. Voor een verdere specificatie van het kostenverloop van de beide modellen verwijzen wij u naar bijlage 7 van het rapport. Deze toekomstige hogere last heeft veel te maken met de ouderdom van de bestaande schoolgebouwen. Zowel de gefaseerde nieuwbouw als de bouw van brede scholen zullen in de nabije toekomst tot duidelijk hogere lasten voor de gemeente leiden. De werkelijke consequenties kunnen pas aan de hand van definitieve keuzen als omvang nieuw te bouwen scholen en dergelijke worden bepaald. In het vervolgproces zal onderzocht moeten worden wat ook vanuit financiële overwegingen de optimale keuze zal zijn. Mogelijk dat met name in Winsum een mix van een brede school van een omvang van circa 3 scholen en een krimpmodel voor 1 of 2 bestaande scholen zowel maatschappelijk als financieel aantrekkelijk kan zijn. Ons college is zich ervan bewust dat indien de situatie met name in Winsum zich voordoet dat er één of meerdere scholen niet meedoen in de brede school, de keuze welke scholen vrijkomen een nadere afweging vergt. Naast onderwijskundige, bouwkundige, financiële en historische aspecten zullen hierbij ook de herontwikkelingsmogelijkheden van de diverse locaties betrokken worden. Wij zijn voornemens bij de uitwerking van de planontwikkeling ook dit aspect nader te belichten. Gymzalen Een consequentie die separaat van de onderwijsbegroting speelt betreft de eventuele nieuwbouw van gymlokalen. De gymzalen vallen namelijk buiten de onderwijsbegroting. In de Grontmij rapportage over sportvoorzieningen is aangegeven dat de gymzaal in Rasquert en de gymzaal bij de Borgschool aan vervanging toe zijn en zijn de onderhoudslasten hoog (Winsum ruim € 27.000,per jaar en Rasquert ruim € 21.000,- per jaar). Op dit moment is in de gemeentelijke begroting voor vervangende nieuwbouw geen financiële reservering opgenomen.
Pagina 4 van 8
Voor een moderne gymzaal die up to date is dient met een bouwbudget van circa € 700.000,- rekening gehouden te worden. Overwogen dient hierbij te worden wat de kwaliteiten van een nieuw gymlokaal dienen te zijn. Hierbij kan betrokken worden dat de bezetting van de gymlokalen in Winsum (Borgweg) met 77% goed is en in Rasquert met 59% redelijk. Ook zou het toekomstige concept van integrale kindvoorziening in combinatie met een nieuw gymlokaal tot een hogere bezetting kunnen leiden met wellicht ook gevolgen voor andere gymlokalen. Geadviseerd wordt dit onderdeel bij de vervolgstap nader te verkennen en uit te werken. Vrijkomende locaties De boekwaarde van de scholen in Winsum en Baflo bedraagt circa 3 miljoen waarvan circa de helft mogelijk kan worden gedekt met de opbrengsten van de vrijkomende locaties. De restwaarde is gebaseerd op conservatieve ramingen volgens de huidige marktsituatie en lijkt daarmee voldoende realistisch. In het nadere onderzoek zal ook de haalbaarheid van de invulling van de vrijkomende locaties verder worden uitgewerkt. Nadat bekend is welke locaties daadwerkelijk vrij komen (afhankelijk van locatiekeuze en welke scholen meedoen) zal definitief afgewogen moeten worden hoe hier mee om te gaan. De opbrengsten van de vrijkomende locaties kunnen worden ingezet voor de afboeking van de boekwaarde. De mate waarin dit als dekking voor de afboeking kan voorzien, zal nader worden verkend. Vervolg: De stuurgroep heeft uitgesproken graag de noodzakelijke vervolgstappen te willen zetten. Voor de gemeente betekent dat de werkstructuur met een stuurgroep met de schoolbestuurders onder voorzitterschap van de portefeuillehouder voortgezet wordt en daarmee ook de gemeentelijke regiefunctie voortgezet wordt. Omdat de vervolgstap in Winsum anders is dan in Baflo/Rasquert volgt hierna de vervolgstap uitgesplitst naar dorp. Baflo/Rasquert: Voorbereiding en uitwerking programma van eisen brede school (inclusief bepalen welke aanvullende functies en welk medegebruik onderdeel van de bouw brede school kan worden). De haalbaarheid op de locatie Mathenesse verder uitwerken (financieel en ruimtelijk). Bepalen realisatietraject.
Pagina 5 van 8
Winsum: -
-
De nadere verkenning geeft inzicht in de haalbaarheid van en het draagvlak voor een geïntegreerde kindvoorziening / brede school en de te nemen vervolgstappen. Uitwerking programma van eisen brede school waarin de dorpse schaal en kleinschaligheid gewaarborgd zijn. Bepalen welke scholen en welke functies en welk medegebruik onderdeel van de brede school kunnen zijn (al dan niet in combinatie met handhaven van één of meerdere bestaande scholen).
Planning Doel is deze stappen rond de zomer van 2014 af te ronden en te rapporteren aan de raad. Financiële consequenties Wij stellen voor om voor de uitvoering van de genoemde werkzaamheden uit de reserve onderwijshuisvesting € 130.000 te onttrekken. Ten opzichte van de totaal ingeschatte investering van circa 12 miljoen bedraagt dit minder dan 2%. Deze voorbereidingskosten zullen zodra tot werkelijke realisatie overgegaan wordt, in het uiteindelijke bouwbudget voor beide bouwplannen worden opgenomen. De ingeschatte kosten zijn als volgt opgebouwd. Voor de vervolgstap voor Winsum bedraagt de inschatting van de kosten voor de werkzaamheden; Procesbegeleiding en onderzoek draagvlak € 35.500,Verkenning p.v.e. € 12.500,Communicatie € 12.500,Onvoorzien € 4.500,+ Totaal € 65.000,Voor de vervolgstap voor Baflo bedraagt de inschatting van de kosten voor de werkzaamheden; Procesbegeleiding € 21.420,Ruimtelijke uitwerking locatie Mathenesse € 12.500,Technische begeleiding opstellen p.v.e. € 15.000,Aanbestedingsstrategie € 7.500,Communicatie € 4.500,Onvoorzien € 4.080,Totaal € 65.000,-
Pagina 6 van 8
Advies / Voorstel: Wij adviseren uw raad 1. 2. 3.
de actualisatie IHP met daarin de haalbaarheidsverkenning vast te stellen. de haalbaarheid van een brede school in Baflo nader uit te werken. een brede school in Winsum nader te verkennen waarbij het draagvlak voor de brede school in Winsum wordt onderzocht; inzicht wordt verschaft in welke scholen en welke functies en welk medegebruik onderdeel van de brede school kunnen zijn al dan niet in combinatie met het handhaven van één of meerdere bestaande scholen; het programma van eisen van de brede school wordt verkend waarin de dorpse schaal en kleinschaligheid gewaarborgd zijn. 4. in de nadere uitwerking en de verdere verkenning de financiële gevolgen nader uit te werken 5. een bedrag van € 130.000 beschikbaar te stellen uit de reserve onderwijshuisvesting.
Communicatie: Een zorgvuldige communicatie is belangrijk in dit complexe proces. Daarom zal ook voor de komende fase een communicatieplan worden opgesteld. Bijlagen: -
Integraal Huisvestingsplan primair onderwijs met bijlagen.
Achterliggende documenten:
Burgemeester en wethouders van Winsum, M.A.P. Michels, burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris
Pagina 7 van 8
Agendanummer: 8 Vergadering: 11 maart 2014 De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders;
besluit:
1. 2. 3.
de actualisatie IHP met daarin de haalbaarheidsverkenning vast te stellen. de haalbaarheid van een brede school in Baflo nader uit te werken. een brede school in Winsum nader te verkennen waarbij het draagvlak voor de brede school in Winsum wordt onderzocht; inzicht wordt verschaft in welke scholen en welke functies en welk medegebruik onderdeel van de brede school kunnen zijn al dan niet in combinatie met het handhaven van één of meerdere bestaande scholen; het programma van eisen van de brede school wordt verkend waarin de dorpse schaal en kleinschaligheid gewaarborgd zijn. 4. in de nadere uitwerking en de verdere verkenning de financiële gevolgen nader uit te werken 5. een bedrag van € 130.000 beschikbaar te stellen uit de reserve onderwijshuisvesting.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van 11 maart 2014 De raad voornoemd,
voorzitter,
griffier,
Pagina 8 van 8
