Onderwerp: Datum:
Herijking cliëntondersteuning 21 januari 2012
Aanleiding In de Wet Maatschappelijke Ondersteuning wordt de verantwoordelijkheid voor een goede informatie, advies en cliëntondersteuning bij de gemeenten neergelegd. De gemeente Diemen wil met partners de cliëntondersteuning opnieuw vormgeven. De uitgangspunten hiervoor zijn geformuleerd in de nota “Op weg naar de Brede Hoed” – Herijking cliëntondersteuning functies, 26 juli 201 van de gemeente Diemen, afdeling samenleven. De SWD onderschrijft de uitgangspunten van deze nota en ziet mogelijkheden om dit te vertalen naar concrete vormen van dienstverlening waarmee de service aan de inwoners van Diemen geoptimaliseerd kan worden. In deze notitie geven wij aan op welke wijze de SWD de service van de cliëntondersteuning kan versterken en uitbreiden. Uitgangspunt De SWD vindt dat welzijnswerk een belangrijke bijdrage moet en kan leveren aan het welzijn en de gezondheid van inwoners van Diemen . De SWD richt zich daarbij op de Eigen Kracht van mensen. Daarnaast is samenwerking met onder meer de eerstelijnszorg, zorgverzekeraars, geestelijke gezondheidszorg, zorginstellingen voor ouderen essentieel. Ook vanuit het ‘vraag-achter-de-vraag’ principe, is preventie van grote(re) problemen en beperkingen een belangrijke insteek. Voor veel van de psychosociale klachten van patiënten die bij de huisarts komen, bieden sociale oplossingen, zoals deelname aan of organisatie van groepsactiviteiten ter ondersteuning van de eigen kracht, op de lange termijn meer uitkomst dan een medische aanpak. SWD borgt goede cliëntondersteuning in Diemen De SWD pleit voor een samenhangende en transparante organisatie ten behoeve van de cliëntondersteuning in Diemen, waarbij de functies maatschappelijk werk en sociaal raadslieden gedetacheerd worden bij de SWD waardoor de onderlinge samenwerking tussen sociaal cultureel werk, ouderenadviseur, vraagbaak, WonenPlus, verankerd is in de organisatie en dit eveneens bijdraagt van de stabiliteit van SWD als organisatie. Daarnaast is door detachering vervanging en kwaliteitsondersteuning door de MaDi Zuidoost gewaarborgd. De functie Ouderenadviseur blijft in onze dan ook onderdeel van de SWD. De ouderenadviseur heeft een natuurlijke verbinding met het sociaal cultureel werk voor ouderen. Het sociaal cultureel werk heeft een belangrijke functie voor ouderen en mensen met een beperking. Een actieve deelname aan de maatschappij verhoogd over het algemeen het welbevinden en werkt gezondheids bevorderend. Met het bundelen van krachten geven we vorm aan één van de eindconclusies van de WMO conferentie, nl. de regierol in het maatschappelijk middenveld. De huidige participerende organisaties gaan middels een convenant over tot samenwerking en vormen een alliantie. Hierdoor wordt een goede cliëntondersteuning binnen de gemeente Diemen geborgd. De gemeente voert regie vanuit de Wmo. In de opzet zoals SWD die voor ogen heeft, blijft het Wonenplus project in zijn huidige opzet behouden en wordt dit uitgebreid met Zorgruil en Buurthulpen. De frontoffice wordt versterkt met een formulieren brigade en de Vraagbaak.. Tussen de cliëntondersteuning en de wijkcentra Noorderlicht en ’t Kruitvat wordt een verbinding gelegd door het verder uitbreiden van het project Buurtkamers. De herijking van de cliëntondersteuning zal binnen het financiële kader van de notitie worden uitgevoerd. Voor een realistische meerjaren begroting en exploitatie is nader overleg met de gemeente nodig. De SWD stelt voor om de regiefunctie bij de SWD onder te brengen. Argumenten hiervoor zijn de volgende: o Integrale aanpak o Korte interne lijnen
1
o o o o o o o
Realiseren van bezuinigingen Signalen vanuit de cliëntondersteuning kunnen worden opgepakt door het sociaal cultureel werk van de SWD Overzichtelijk aantal organisaties waarmee de gemeente (resultaat/prestatie) afspraken maakt SWD heeft spin-in-het web functie (regierol maatschappelijk middenveld) Activerende werkmethodiek (Eigen Kracht, Vraag achter de Vraag) Versterken van de basis van de SWD Kwaliteitsborging Inhoudelijke werkontwikkeling Intervisie met collega’s van participerende organisatie in de cliëntondersteuning
Wonenplus uitbreiden met Zorgruil en Buurthulpen Het WonenPlus project in Diemen is een van de grootste en succesvolste WonenPlus projecten in Noord Holland met 730 abonnees en 45 vrijwilligers die burgers met een beperking dagelijks ondersteunen, meestal als aanvulling op bestaande zorg. Het mes in dit project snijdt aan 2 kanten, namelijk de burger die zich inzet voor mensen met een beperking en een zinvolle bijdrage aan de maatschappij. De sociaal culturele activiteiten van het WonenPlus worden georganiseerd om de netwerken tussen abonnees en vrijwilligers te versterken. De SWD pleit voor het principe van zorgruil. Dit betekent dat ieder mens ondersteuning kan gebruiken maar ook ieder mens een vorm van ondersteuning te bieden heeft, willen we toepassen en koppelen aan het WonenPlus. Voorbeelden hiervan zijn een buurtmarktplaats (al dan niet virtueel) waar kleinschalige vraag en aanbod van informele zorg samen kunnen worden gebracht. Ook willen we vanuit het “dienst en wederdienst” principe “vragers” stimuleren om ook “aanbieders” te worden. Het vanzelfsprekende “recht” op zorg of ondersteuning willen we hiermee ombuigen naar een vanzelfsprekende plicht om als actief burger iets te betekenen voor een ander. Een beproefd project dat SWD voorstelt om in te voeren is het project dat nu in Alkmaar is opgestart als samenwerkingsverband tussen gemeente en de welzijnsorganisatie. Iedereen die bij het WMO-loket aanklopt voor hulp bij het huishouden krijgt de keuze tussen een hulp bij het huishouden van de thuiszorg of de buurthulp. De buurthulp heeft een directe verbinding met het WonenPlus waardoor aanvullende diensten en achtervang kunnen worden geleverd. De SWD stelt voor dit concept samen met de Gemeente Diemen en WonenPlus Noordholland ontwikkelen.
Buurtkamers in de wijkcentra Noorderlicht en ‘t Kruitvat In het kader van dagopvang van mensen met een beperking worden activiteiten georganiseerd in de wijkcentra. Een sociaal cultureel werker WNS ondersteunt dit project. De uitvoering en coördinatie wordt door vrijwilligers gerealiseerd. Getrainde vrijwilligers begeleiden de verschillende onderdelen van de buurtkamer. Mantelzorgers worden actief betrokken bij de activiteiten en krijgen advies en ondersteuning. De laagdrempelige, kleinschalige, geïntegreerde en niet-stigmatiserende opzet van de ondersteuning dicht bij huis maakt het voor de persoon met een beperking gemakkelijker om hulp te aanvaarden. Zie bijlage 1 voor aanvullende informatie.
Front- en Backoffice De frontoffice is niet een nieuw loket naast bestaande loketten, maar ons voorstel is om 1 integraal loket te formeren inclusief het WMO loket. Er wordt regie gevoerd door een functionaris die goed ingevoerd is in de integrale werkwijze en maatschappelijke instellingen en zorgorganisaties kent. Het verbinden en overtuigen van partijen is een kerncompetentie. Deze functionaris kan alleen dan succesvol opereren als participerende organisaties bereid zijn bevoegdheden te delegeren. De SWD wil dit samen met de Gemeente Diemen nader uitwerken. Het frontoffice wordt versterkt met een formulierenbrigade waarin de huidige Vraagbaak wordt geïntegreerd. De formulierenbrigade helpt inwoners van Diemen bij het invullen van formulieren. De formulierenbrigade is er voor iedereen met een inkomen tot 120% van het minimum inkomen. De formulierenbrigade bestaat uit
2
getrainde vrijwilligers en studenten van MBO en HBO opleidingen. Bedrijven in en Diemen zal om medewerking en support worden gevraagd.
De backoffice bestaat uit: onder andere Ouderenadviseur, Sociaal Raadslieden, Algemeen Maatschappelijk Werk, Wonen Plus, Buurtkamers, Vrijwilligers Vacature Bank, Mantelzorg consulent. In plaats van de functies Sociaal Raadslieden en Algemeen Maatschappelijk Werk in te kopen bij een MaDi Zuid Oost worden deze gedetacheerd bij de SWD, waardoor deze functies goed worden ingebed worden in en directe /korte lijnen met de collega’s in de organisatie verankerd zijn; niet alleen in de front- en backoffice, maar ook met medewerkers en vrijwilligers in de wijkcentra. De continuïteit ( vervanging bij ziekte) en de kwaliteitsontwikkeling van de maatschappelijk werkers en sociaal raadsvrouw worden in de detacheringsovereenkomst vastgelegd. Voorwaardenpakket invulling Wmo loket. Eisen waar aan de functionarissen moeten voldoen: De medewerkers van de SWD zijn opgeleidde beroepskrachten, conform de functiebeschrijvingen van de CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. De medewerkers volgen trainingen om hun professionele kennis op pijl te houden en beschikken over een uitstekende kennis van de sociale kaart van Diemen en de regio. Tevens beschikken de medewerkers over een flinke dosis ervaring. De medewerkers, met name de ouderenadviseur, maar ook de medewerkers WonenPlus en Vraagbaak voldoen aan alle door de gemeente Diemen gestelde eisen. De werkwijze zoals geschetst in de notitie Op Weg naar de Brede Hoed wordt onderschreven en de intentie is aanwezig om een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling daarvan.
Eisen waar aan de instelling moet voldoen: • De instelling wil zich committeren aan de visie van de gemeente Diemen op informatie, advies en cliëntondersteuningsfuncties. Doel van de informatie en adviesfuncties binnen de SWD is altijd geweest om de cliënten te helpen waar nodig maar juist de dingen die cliënten zelf wel kunnen, behouden en sterker te maken zodat ze goed of beter kunnen functioneren binnen onze gemeente. Zelfredzaamheid is hierin een kernwoord. De SWD opereert op het snijvlak van welzijn en zorg; doordat we enerzijds activiteiten faciliteren door en voor bewoners en anderzijds ook inzicht hebben in de ondersteunings behoefte van bewoners met een beperking kunnen we een verbinding maken. Een voorbeeld hiervan is de buurtkamer in ‘t Noorderlicht. Met het bundelen van krachten geven we vorm aan één van de eindconclusies van de WMO conferentie, nl. de regierol in het maatschappelijk middenveld. De huidige participerende organisaties gaan middels een convenant over tot samenwerking en vormen een alliantie. Hierdoor wordt een goede cliëntondersteuning binnen de gemeente geborgd. De SWD onderschrijft de meerjaren visie van de gemeente: In 2040 is Diemen een duurzaam, stedelijk dorp op het grensvlak van Amsterdam en de Diemerscheg, waar het goed wonen, werken en recreëren is. Juist in bovenstaande visie kan de stichting een brug slaan, omdat we zowel in het recreëren alsook in het informatie en adviesorgaan mensen kunnen verbinden en in samenwerking tussen de maatschappelijke dienstverleners en sociaal cultureel werkers activiteiten kunnen afstemmen op behoeftes. • De instelling kan aangeven welke rol zij wil vervullen in het hulpverleningsaanbod, o.a. gelet op de schaal van Diemen en de daarbinnen aanwezige samenwerkingsverbanden. SWD opereert op het snijvlak van welzijn en zorg; doordat we enerzijds activiteiten faciliteren door en voor bewoners en anderzijds ook inzicht hebben in de ondersteunings behoefte van Diemenaren met een beperking
3
kunnen we een verbinding maken. Een voorbeeld hiervan is het ” Huis van de buurt “in ’t Noorderlicht: ongeïndiceerde dagopvang voor mensen met een beperking, uitgevoerd door vrijwilligers.Een ander voorbeeld is de Vrijwilligers Vacature Bank en ook het WonenPluas project is ooit gestart op basis van signalering. Wij willen een compleet aanbod bieden waarbinnen wij zowel de hulpverlening aanbieden alsook een coördinerende rol kunnen spelen. In veel overlegvormen zijn medewerkers van de SWD betrokken. De SWD zou en kan deze rol goed uitvoeren omdat door de veelzijdigheid alsook de jarenlange ervaring en hierdoor een groot netwerk binnen Diemen is opgebouwd en werkers van andere instellingen/ organisaties ook bekend zijn met et werk van de SWD. • De instelling kan door middel van concrete voorbeelden laten zien dat ze niet alleen in staat is om adequaat te reageren op een hulpvraag, maar dat ze ook een signalerende rol kan vervullen. Door de contacten met bewoners en cliënten van de maatschappelijke dienstverlening en het sociaal cultureel werk signaleren wij behoeften bij groepen en individuen (bijv. sociaal-cultureel werk, VVB, Sociale activering). Op deze behoefte kunnen wij zelf inspelen en/of doorverwijzen. Jaarlijks staan er in het jaarverslag van bijvoorbeeld de ouderenadviseur en Vraagbaak signalen en ook tussen de verslagen door geeft de ouderenadviseur / Vraagbaak aan waar knelpunten dreigen te ontstaan. Er is overleg met de gemeente hoe we gezamenlijk zaken beter en efficiënter zouden kunnen aanpakken. Denk hierbij aan advies over de alarmering, huurgrens voor een sociale huurwoning en de effecten hiervan bij cliënten, het afschaffen van de woningnetkrant en de vraag om assistentie bij het reageren . Ook in het verleden is een signaal afgegeven dat de regels m.b.t. het krijgen van een huisvestingsurgentie moeilijk toetsbaar zijn en hierdoor ook moeilijk in te schatten of iemand hier recht op heeft. Hierdoor zadel je vaak mensen die het al moeilijk hebben soms met kosten op die niet nodig zijn. En is het moeilijk om bezwaar op een uitspraak. • De instelling is in staat om basis van die signalerende rol beleidsmatige aanbevelingen te doen die een bijdrage kunnen leveren aan de (structurele) oplossing van geconstateerde problemen en kan hier voorbeelden van geven. In het kader van de WMO worden burgers gewezen op hun eigen verantwoordelijkheid om problemen in de eerste instantie zelf op te lossen en pas in de tweede instantie een beroep te doen op de overheid. Dit is een proces dat gaande is en juist ouderen en mensen met een beperking voelen zich in de steek gelaten. Wij signaleren dat behoefte aan support, structuur, onmoeting nog steeds aanwezig is. Bijvoorbeeld in Het Noorderlicht (wijkcentrum) faciliteren en ondersteunen wij bewoners om met elkaar een antwoord te geven op deze behoefte. Bijvoorbeeld het project buurtkamers, het project van ouders met kinderen met een beperking, maar ook zijn er diverse initiatieven op het terrein van ontmoeting waarbij de buurtbewoners het zelf organiseren. • De instelling beschikt over voldoende vakinhoudelijke kennis om feedback en intervisie voor de medewerkers te kunnen organiseren c.q. waarborgen en houdt deze kennis voortdurend up-to-date Medewerkers van de SWD nemen deel aan intervisie en trainingen op hun vakgebied. Daarnaast vindt er uitwisseling van kennis en ervaring plaats tussen de medewerkers van de verschillende organisatie onderdelen.
• De instelling is in staat om een goede achterwacht te organiseren bij uitval van medewerkers door ziekte e.d. Binnen de organisatie wordt goed samengewerkt, de lijnen zijn kort en men kent elkaars klanten. Bij kort ziekte verzuim wordt voor elkaar waargenomen. Bij langdurig ziekte verzuim worden 70% van de uren vervangen door een professional die voldoet aan de eisen van de cao welzijn en maatschappelijke dienstverlening. Doordat in het voorstel van ons de ouderenadviseur, de maatschappelijk werkers en de sociaal raadsvrouw 4
onderdeel zijn van de zelfde organisatie kan vervanging bij ziekte ook goed geregeld worden door de uitwisselbaarheid van de functies. • De instelling is in staat om inzicht te geven in de prijs per eenheid product (bijvoorbeeld de kosten van 1 fte maatsch. werk incl. overhead en excl. huisvestingskosten). Een fulltime (36 uur) maatschappelijke dienstverlener – maatschappelijk werker, sociaalraadslieden, ouderenadviseur - wordt ingeschaald in schaal 8 met maximale trede 13. De totale kosten, incl. werkgeverslasten zijn € 63.240 per jaar op basis van de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening 2011. •
De instelling heeft de beschikking over een klachtenregeling. Ja.
• De instelling beschikt over kennis op het gebied van -en kan een brug slaan met- enerzijds het lokale welzijnswerk en anderzijds de lokale en regionale zorgvoorzieningen, zoals huisartsen, ziekenhuizen en revalidatie-instellingen. De werknemers van de SWD participeren in verschillende netwerken op verschillende niveaus. Op Diemens niveau, maar ook bijv. regionaal- (buurgemeenten), Amsterdams- en provinciaalniveau. De contacten met het lokale netwerk zijn goed, zowel de huisartsen als thuiszorgorganisaties als WMO, als ouderenbonden, als WonenPLus en Vraagbaak. In 2012 zullen wij ons richten op de inhoudelijke ontwikkeling van Welzijn Nieuwe Stijl.
Informatie Arie van ’t Hoog,
[email protected], tel. 020 – 695 37 83 / 06 388 98 258
5
Bijlage 1 Begeleiding van mensen met een beperking. Buurtgericht en vanuit de eigen kracht Als gevolg van de AWBZ-pakketmaatregel wordt ondersteunende en activerende begeleiding niet langer gefinancierd voor mensen met lichte beperkingen. De Wmo,moet uitkomst bieden. SWD heeft ervaring en expertise opgebouwd met het project buurtkamers die toepasbaar zijn op de doelgroepen die “uit de AWBZ zijn gevallen”. Daarbij denken wij aan de dagopvang / dagbesteding en begeleiding. In het kader van dagopvang van mensen met een beperking worden activiteiten georganiseerd in een accommodatie die openstaat voor (activiteiten voor) alle buurtbewoners. Een sociaal cultureel werker WNS ondersteunt dit project. De uitvoering en coördinatie wordt door vrijwilligers gerealiseerd. Getrainde vrijwilligers begeleiden de verschillende onderdelen van de buurtkamer. Mantelzorgers worden actief betrokken bij de activiteiten en krijgen advies en ondersteuning. De laagdrempelige, kleinschalige, geïntegreerde en niet-stigmatiserende opzet van de ondersteuning dicht bij huis maakt het voor de persoon met een beperking gemakkelijker om hulp te aanvaarden. Het bevordert bovendien de vertrouwensband tussen personeel en mantelzorger. Hierdoor is deze laatste eerder bereid de zorg met anderen te delen, bijvoorbeeld met de buurtbewoners die deelnemen aan de activiteiten in dezelfde accommodatie. De SWD is ervan overtuigd dat zij met (variaties op) deze collectieve aanpak, waarbij een mix van professionele en vrijwillige begeleiding ingezet wordt in een buurtaccommodatie, een aantrekkelijk alternatief op de zorg kan bieden aan mensen met fysieke, sociale en psychische beperkingen. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat zo lang mogelijk uitgegaan wordt van de Eigen Kracht van het individu en diens sociale netwerk. De focus ligt niet op het probleem, of de zorgvraag, maar op de oplossing, waardoor de levensvreugd toeneemt en de zorgvraag afneemt. Met deze visie en werkwijze geven wij vorm en inhoud aan prestatievelden 5 en 6 van de Wet maatschappelijke ondersteuning: resp. “het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking” en “het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer”.
6
Bijlage 2 Begroting Offerte Individuele Clientondersteuning versie: 8 december 2011 aantal fte
Inschaling
0,7
S2/13
Kosten
Opmerkingen
Front Office - receptiemedewerker
18.463 18.463
Back-Office Algemeen maatschappelijk werk
2,5
S8/13
166.301
(kosten nog verifieren)
Sociaal raadsvrouw: 20 uur
0,5
S8/13
39.740
(kosten nog verifieren)
Ouderenadviseur
65.283
Coordinatie Huisbezoek
12.000
begel. Formulierenbrigade
PM 283.325
WonenPlus
15.000
Vrijwilligersvacaturebank
23.567 38.567
Blijfgroep Steunpunt Huiselijk geweld
71.474
Wet Tijdelijk Huisverbod
20.000 91.474
Gemeente Diemen Huur Brede Hoed Coordinator Brede Hoed
53.300 0,7
S10/10A
27.350 80.650
Mantelzorgondersteuner Markant
12.484
Clip
2.541 15.025 Totaal
Verschil met Begroting uit nota: Totaalbedrag uit nota:
540.459
Begroting SWD
527.504 12.955
7
527.504
