Onderwerp: Afspraken met Hogeschool Windesheim Flevoland mbt perspectieven lesplaats Lelystad

Voorstel aan de raad Nummer: Z12-221327

Portefeuille: Programma: Programmaonderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail:

Wethouder Onderwijs, sport, werk en inkomen. 2.2 Op weg met talent 2.2.1 Schoolloopbaan

F. Nilsen BLD Sociaal Maatschappelijk Beleid 8747 [email protected]

Punt 9b van de agenda voor de vergadering van 10 juli 2012. Onderwerp: Afspraken met Hogeschool Windesheim Flevoland mbt perspectieven lesplaats Lelystad. Voorgesteld besluit 1. Kennis te nemen van: - de brief van het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim (24 april 2012, kenmerk 201201017) over de ontwikkeling van lesplaats Lelystad; - de notitie ‘Gefaseerde ontwikkeling Hogeschool Windesheim Flevoland, perspectieven voor lesplaats Lelystad’; - de brief van het college van B&W aan het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim waarin de afspraken worden bevestigd. 2. De op grond van de artikelen 25, lid 2, van de Gemeentewet en 10 van de Wet openbaarheid van bestuur door het college opgelegde geheimhouding ten aanzien van de beslispunt 1 van dit besluit, inclusief de bijbehorende toelichting en bijlagen tot en met 29 juni 2012 op grond van artikel 25, lid 3, van de Gemeentewet en artikel 10 van de Wet openbaarheid bestuur te bekrachtigen Aanleiding De Hogeschool Windesheim Flevoland (HWF) is met ingang van 1 september 2011 van start gegaan. Daarmee is eindelijk een belangrijke randvoorwaarde voor de verdere maatschappelijke en economische ontwikkeling van Flevoland gerealiseerd. Een aanbod van hoger beroepsonderwijs in de nabijheid draagt er wellicht ook aan bij dat meer hoger opgeleide jongeren in de gemeente zullen blijven, om zich na hun opleiding in Lelystad te vestigen. Daar staat tegenover dat het centrale uitgangspunt bij de ontwikkeling van de HWF - er komt een hogeschool die een vestiging in Lelystad en Almere heeft - momenteel onder druk staat. De lesplaats Lelystad van de HWF komt door diverse oorzaken onvoldoende van de grond. Om die reden zijn de voorbije maanden gesprekken gevoerd met de HWF om te onderzoeken wat de reële mogelijkheden zijn om in Lelystad een aanbod hoger beroepsonderwijs tot ontwikkeling te brengen. Het college heeft per brief d.d. 23.11.2011 kenmerk U11-44728 de raad geïnformeerd over de stand van zaken bij de ontwikkeling van de Hogeschool Windesheim Flevoland. Het betrof een tussenrapportage. Verwacht werd dat eind januari 2012 meer duidelijkheid zou zijn omtrent de doorontwikkelingsmogelijkheden van het hoger onderwijs in Lelystad. De onderhandelingen met de Hogeschool Windesheim hebben langer geduurd dan verwacht. Er is een fundamentele heroriëntatie op de doorontwikkelingsmogelijkheden van hoger onderwijs in Lelystad uitgevoerd. Deze heroriëntatie heeft geleid tot afspraken met het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim, ( d.d. 24 april 2012, kenmerk 2012-1017) omtrent de verdere ontwikkeling van de lesplaats Lelystad. JH1206

paginanummer 1

Nummer: Z12-221327 De afspraken zijn reeds besproken met de provincie Flevoland, maar dienen nog te worden afgestemd met de overige financiers van de Hogeschool Windesheim Flevoland: de gemeente Almere en het rijk. Dit vindt plaats tijdens het eerstvolgende financierdersoverleg op 29 juni 2012. Omdat de afspraken die met de Hogeschool Windesheim zijn gemaakt nog niet met de alle financiers zijn besproken is geheimhouding tot en met 29 juni 2012 noodzakelijk. Beoogd effect Perspectief te bieden aan de ontwikkeling van het aanbod van hoger onderwijs in Lelystad. Argumenten 1. Kennis nemen van de documenten m.b.t. de gefaseerde ontwikkeling van lesplaats Lelystad. 1.1. Anderhalf jaar na de start van de Hogeschool Windesheim Flevoland is vastgesteld dat het aanbod van hbo-opleidingen en de instroom van studenten op de Hogeschool Windesheim Flevoland zich voorspoedig ontwikkelen, maar dat de voorgenomen initiatieven voor Lelystad, te weten het aanbod van duale opleidingen en de Roy Heiner Academy met ondermeer een uniek concept van een tweetal voltijd bachelor opleidingen in verbinding met topsportprincipes en zeilen, niet van de grond zijn gekomen. Hoewel de eerste evaluatie van de Hogeschool Windesheim Flevoland Onderwijs pas voorzien is in 2015, is in goed overleg met de Hogeschool Windesheim Flevoland vastgesteld dat het verstandig is om in een eerder stadium de ambities voor het aanbod van hoger beroepsonderwijs in Lelystad bij te stellen. In de brief d.d. 24 april 2012 doet het college van bestuur van de hogeschool Windesheim op grond van de heroriëntatie voorstellen voor de ontwikkeling van het hoger beroepsonderwijs in Lelystad. 1.2. De notitie ‘Gefaseerde ontwikkeling Hogeschool Windesheim Flevoland, perspectieven voor lesplaats Lelystad’ geeft een historisch overzicht van de ontwikkeling van hoger beroepsonderwijs in Lelystad/Flevoland en biedt aanknopingspunten voor de verdere ontwikkeling van het hoger onderwijsaanbod in Lelystad voor de periode waarin regionale overheden betrokken zijn bij de financiering van de Hogeschool Windesheim Flevoland. 1.3. De brief van het college van bestuur van Hogeschool Windesheim geeft een overzicht van de afspraken met betrekking tot de fasering en programmering van de Hogeschool Windesheim Flevoland, voor de lesplaats Lelystad. Met de brief van het college van B&W aan het college van bestuur van Windesheim, kenmerk U 12-5588) worden de afspraken die met het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim over de gefaseerde ontwikkeling van de lesplaats Lelystad overeen zijn gekomen bevestigd. In de afspraken met Windesheim is vastgelegd op welke wijze de bijdrage van Lelystad gefaseerd zal worden ingezet voor het hoger beroepsonderwijs in Lelystad. Hierbij is ook afgesproken dat indien de beoogde ontwikkeling niet van de grond komt er tot gedeeltelijke terugstorting van de inleg van Lelystad kan worden overgegaan. De doorontwikkeling van het HBO gedeelte van de Roy Heiner Academy wordt ingebracht in de financiering van de Hogeschool Windesheim Flevoland. Met het MBO worden separate afspraken gemaakt over de doorontwikkeling van het MBO deel van de Roy Heiner Academy. Daarnaast zullen ook middelen van de overige financiers ingezet worden 2. Omdat de afspraken nog niet met de overige financiers van de Hogeschool Windesheim Flevoland zijn afgestemd is geheimhouding tot en met 29 juni 2012 noodzakelijk. 2.1. Deze afspraken tussen de gemeente Lelystad en de Hogeschool Windesheim zijn al afgestemd met de provincie Flevoland, maar moeten nog afgestemd worden met de overige financiers van de Hogeschool Windesheim Flevoland: de gemeente Almere en het rijk. Dit vindt plaats tijdens het eerstvolgende financierdersoverleg d.d. 29 juni 2012. Omdat de afspraken die met de Hogeschool Windesheim zijn gemaakt nog niet met de alle financiers zijn besproken is geheimhouding tot en met 29 juni 2012 noodzakelijk.

JH1206

paginanummer 2

Nummer: Z12-221327 2.2. Op grond van de artikelen 55 lid 1 van de Gemeentewet en 10 van de Wet openbaarheid van bestuur heeft het college geheimhouding opgelegd ten aanzien van de beslispunten 1 tot en met 4 van dit besluit, inclusief de bijbehorende toelichting en bijlagen tot en met 29 juni 2012. Wij stellen u voor op grond van de artikelen 25 lid 3, van de Gemeentewet en 10 van de Wet openbaarheid van bestuur de onder beslispunt 4 door het college opgelegde geheimhouding ten aanzien van de beslispunten van dit besluit, inclusief de bijbehorende toelichting en bijlagen, te bekrachtigen. Financiële aspecten De raad heeft € 3 mln. beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van de Hogeschool Windesheim Flevoland en € 2 mln. uit de ROS gereserveerd voor de ontwikkeling van de Roy Heiner Academy. € 3 mln. is opgenomen in het fonds dat door de gemeente Almere beheerd wordt voor de tekortfinanciering van Hogeschool Windesheim Flevoland. Deze middelen worden gefaseerd ingezet voor de ontwikkeling van hoger onderwijs in Lelystad. De bijdrage van Lelystad wordt gefaseerd ingezet in de perioden: 1 (2012-2015), 2. (2016-2020) en 3 (2012-2026). Voorgesteld wordt om het bedrag van de reservering van € 2 mln. uit de ROS terug te brengen naar € 500.000 en deze specifiek te bestemmen voor onderwijsontwikkeling MBO in het verlengde van de Roy Heiner Academy. Hierover zal in juni 2012 een raadsvoorstel worden voorgelegd. In lijn met de eerdere afspraken rond de Roy Heiner Academy wordt hier gezamenlijk met de provincie opgetrokken. Verwacht wordt dat ook de provincie een bijdrage geeft aan de onderwijsontwikkeling MBO in het verlengde van de Roy Heiner Academy. Kanttekeningen n.v.t.

Communicatie en voortgang n.v.t.

Lelystad, 29 mei 2012. Het college van de gemeente Lelystad, de secretaris,

de burgemeester,

N. Versteeg.

M. Horselenberg.

JH1206

paginanummer 3

Raadsbesluit Nummer: Z12-221327 De raad van de gemeente Lelystad, op voorstel van het college van de gemeente Lelystad d.d. 29 mei 2012, B E S L U I T: 1. kennis te nemen van: - de brief van het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim (24 april 2012, kenmerk 201201017) over de ontwikkeling van lesplaats Lelystad; - de notitie ‘Gefaseerde ontwikkeling Hogeschool Windesheim Flevoland, perspectieven voor lesplaats Lelystad’; - de brief van het college van B&W aan het college van bestuur van de Hogeschool Windesheim waarin de afspraken worden bevestigd. 2. de op grond van de artikelen 25, lid 2, van de Gemeentewet en 10 van de Wet openbaarheid van bestuur door het college opgelegde geheimhouding ten aanzien van de beslispunt 1 van dit besluit, inclusief de bijbehorende toelichting en bijlagen tot en met 29 juni 2012, de datum van het Financierdersoverleg Windesheim Flevoland op grond van de artikelen 25, lid 3, van de Gemeentewet en 10 van de Wet openbaarheid bestuur te bekrachtigen. Lelystad, 10 juli 2012. De raad van de gemeente Lelystad, de griffier,

JH1206

de voorzitter,

paginanummer 4

Z12-014705 Christelijke Hogeschool Windesheim Campus 2-6 Postbus 10090

Windesheim

8000 GB Zwolle

Gemeente Lelystad

College van Bestuur

T 088 - 4 6 9 99 11 www.windesheim.nl

2 7 APR. 2012 T 0 8 8 4699253

Postcentrum

F 088 4699138 [email protected]

G H M i l LELYSTAD

Aan de Gemeente Lelystad T.a.v. de heer W. de Jager wethouder van Onderwijs Stadhuisplein 2 8232 ZX LELYSTAD

-

2 7 APR. 2012 bi* -A

•li'-il'r'hl'IH'Til'

t>

Lustrum

kopte mv

A w - B

raad CM

<WDOENEVG

MOOT:

onderwerp

kenmerk

plaats en datum

Aanbod hbo in Lelystad

2012-1017

Zwolle, 24 april 2012

Geachte heer De Jager, Uw gemeente heeft zich samen met Rijk, Provincie Flevoland, de gemeente Almere en Windesheim verbonden om bij te dragen aan de ontwikkeling van hoger beroepsonderwijs in Flevoland. Dat heeft geleid tot de start van Windesheim Flevoland. Anderhalfjaar na de start nebben uw gemeente en Windesheim vastgesteld dat het aanbod van hbo-opleidingen en de instroom van studenten op Windesheim Flevoland zich voorspoedig ontwikkelen, maar dat de voorgenomen initiatieven voor Lelystad, te weten de Roy Heiner Academy met een uniek concept van een tweetal voltijd bachelor opleidingen in verbinding met topsportprincipes en zeilen, en het aanbod van duale opleidingen niet goed van de grond zijn gekomen. Hoewel de eerste evaluatie van het Convenant Hoger Onderwijs waarin uw gemeente deelneemt, pas voorzien is voor 2015, hebben wij in goed overleg vastgesteld dat het verstandig is om nu al de ambities voor het aanbod van hoger beroepsonderwijs in uw gemeente bij te stellen. In dat verband zijn aanvullende afspraken gemaakt betreffende ontwikkelingen van Windesheim Flevoland in Lelystad voor de korte termijn, alsmede voor de middellange en lange termijn tot de einddatum van het Convenant in 2026. Deze aanvullende afspraken worden in deze brief vastgelegd. Het feit dat de voorgenomen initiatieven voor uw gemeente niet goed van de grond zijn gekomen hebben wij gezamenlijk geanalyseerd en heeft verschillende oorzaken: De ontwikkeling van een bovenregionaal onderwijsaanbod van de Roy Heiner Academy is niet gelukt vanwege een complex van oorzaken zoals het niet verlenen van een licentie voor de opleiding werktuigbouwkunde door het ministerie van OCW; Een uitbreiding van het aanbod van duale opleidingen is niet tot stand gekomen, doordat deze opleidingsvorm een nauwe samenwerking met het lokale bedrijfsleven vraagt, en commitment van werkgeverszijde voor de deelname van werknemers aan deze opleidingen in de huidige conjunctuur zeer moeilijk te verkrijgen is; Het aanbod van mbo 4 opleidingen en de deelname zijn gering, en het zal nog zeker jaren duren voordat van een voldoende instroom vanuit het mbo sprake is om hbo-bachelor opleidingen aan te kunnen bieden; Dat laatste vindt tevens oorzaak in het feit dat de doorstroom naar vwo en havo relatief gering is en ook de feitelijke aantallen laag zijn; daarnaast vraagt de kwaliteit van het voortgezet onderwijs veel aandacht. Met u is gedeeld dat deze situatie van ons en de andere partners vraagt de harde realiteit onder ogen te zien.

2011 2012

Windesheim

Daar staat echter tegenover dat het succes van Windesheim Flevoland op zichzelf ook gunstig is voor uw gemeente, aangezien het aanbod van hbo in Flevoland tot gevolg heeft dat meer jongeren langer woonachtig zullen blijven in Lelystad, en met aanvullend beleid zoals op het gebied van huisvesting, deze doelgroep in grotere getale deel zal blijven uitmaken van de lokale gemeenschap. In het kader van het Convenant hoger onderwijs heeft uw gemeente 3 miljoen euro ter beschikking gesteld als bijdrage aan het bedrag van 72 miljoen dat Rijk, Provincie Flevoland, alsmede de gemeente Almere tot en met 2026 ter beschikking stellen voor het financieren van de ontwikkel- en aanloopkosten van Windesheim Flevoland. Daarnaast heeft uw gemeente 2 miljoen euro toegezegd voor de ontwikkel- en aanloopkosten van de Roy Heiner Academy, indien deze instelling in beoogde samenwerking met ROC Flevoland en Windesheim van start gaat. Onderdeel van de aanvullende afspraken is de wijze van aanwending van de door uw gemeente ter beschikking gestelde 3 miljoen. Uitgangspunt voor uw gemeente en Windesheim is dat zij met overige partners verbonden blijven aan de uitvoering van het Convenant Hoger Onderwijs. De vaststelling dat op korte termijn de voorgenomen ambities worden bijgesteld laat onverlet dat de inzet voor de middellange en lange termijn blijft om hoger beroepsonderwijs aan te bieden in uw gemeente. Daarbij dienen wel in ogenschouw te worden genomen de mogelijke gevolgen van landelijk beleid zoals het restrictiever worden van uitbreiding van het aanbod van bachelor opleidingen, alsmede het voornemen om deeltijdopleidingen niet meer rechtstreeks te bekostigen. De voorgenomen initiatieven op korte, middellange en lange termijn worden hieronder weergegeven:

Reeds voldane kosten en initiatieven korte termijn: In de jaarrekeningen tot en met 2010, en binnenkort die van 2011 (op basis van goedgekeurde accountantsverklaringen) zijn kosten verantwoord voor opbouw- en aanloopkosten van Windesheim Flevoland die ten laste worden gebracht van het totaal beschikbare bedrag van 72 miljoen. Het aandeel van Lelystad, ter waarde van 3 miljoen, maakt hiervan deel uit. In de kosten is ook opgenomen de noodzakelijke voorfinanciering van studenten, aangezien de Rijksbekostiging een vertraging kent, doordat op basis van de zogenaamde t-2 regel bekostiging van studenten pas aanvangt twee jaar na inschrijving. Specifiek worden ten laste gebracht van het totale beschikbare bedrag van 72 miljoen, waarvan het aandeel van Lelystad dus deel uit maakt, de netto uitvoeringskosten van de deeltijd- en duale opleiding SPH die in Lelystad wordt aangeboden. Voor de afrekening van de ontwikkelkosten van de Roy Heiner Academy zijn wij met u overeengekomen dat het redelijk is om naast het bedrag van 250.000 euro dat Windesheim uit eigen vermogen dekt, plus het bedrag van 204.000 dat Windesheim vooruit heeft betaald en waarover een vordering openstaat bij ROC Flevoland, het restant van 306.000 euro te dekken uit het beschikbare bedrag van 72 miljoen. Dit zal onderdeel uitmaken van de jaarrekening 2012. Met de afwikkeling van de gemaakte kosten zoals hierboven beschreven, is met u een nieuwe gezamenlijke basis tot stand gekomen voor de uitvoering van initiatieven na bijstelling op grond van de feitelijke situatie.

Windesheim

Initiatieven voor de korte termijn tot 2016 omvatten ondermeer: Samenwerking met ROC Flevoland om meer mbo-studenten voor te bereiden op doorstroom naar het hbo; daaronder begrepen de inzet om in Lelystad meer mbo-opleidingen op niveau 4 aan te bieden, naast de opleiding bouwkunde op korte termijn ook de opleiding middenkader engineering, met als effect dat vanaf circa 2017 meer mbo'ers door kunnen stromen; Onderdeel van de samenwerking met ROC Flevoland is de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn leadership die ondermeer zijn vertaling vindt in een aanbod van een minor leadership door de opleiding Small business en retailmanagement van Windesheim Flevoland in samenwerking met het team Heiner; afgesproken is dat u bereid bent voor de eerstkomende jaren in totaal 265.000 euro voor de aanloop- en meerkosten van deze minor bij te dragen uit het door u ter beschikking gestelde bedrag van 3 miljoen; conditie is wel dat voldoende instroom nodig is om de minor structureel aan te kunnen bieden. De ontwikkeling van een minor composieten in samenwerking met Compoworld en NLR Marknesse; De ontwikkeling van Associate degrees, bij voorkeur een AD bouwkunde, op voorwaarde van commitment van het werkveld en voldoende instroom van studenten; De ontwikkeling van een lectoraat watermanagement in samenwerking met de Waterdienst; afgesproken is dat u bereid bent voor de opstartkosten in totaal 100.000 euro bij te dragen uit het door u ter beschikking gestelde bedrag van 3 miljoen. Tevens wordt voorbereid de ontwikkeling van een exclusieve minor watermanagement die vanuit het lectoraat wordt aangeboden. De verkenning of bepaalde opleidingen in samenwerking met bedrijven en/of organisaties in company, in duale of deeltijdvorm, kunnen worden aangeboden, bijvoorbeeld bouwkunde, verpleegkunde, IT softwaredevelopment; Uitbreiding van de samenwerking met bedrijven en organisaties in Lelystad voor praktijkopdrachten voor studenten, in het bijzonder comakerships waarbij studenten op de locatie van het bedrijf of de organisatie opdrachten uitvoeren. Met u is overeengekomen dat eind 2015 wordt geëvalueerd wat de inzet en resultaten van deze initiatieven zijn, alsmede dat een verantwoording wordt opgesteld van het aandeel in de dekking van de kosten van bovengenoemde initiatieven uit het door uw gemeente ter beschikking gestelde bedrag van 3 miljoen euro (als deel van het totale beschikbare bedrag waaraan overige financiers ook bijdragen). Uitgangspunt is dat circa een derde van de door uw gemeente beschikbaar gestelde 3 miljoen voor de reeds voldane kosten alsmede voor de initiatieven voor de korte termijn worden aangewend.

Initiatieven voorde middellange termijn: Voor de middellange termijn hebben Windesheim en uw gemeente herbevestigd dat wordt gestreefd naar een lesplaats voor hbo aanbod in Lelystad. In samenhang met de portfolio voorstellen van Windesheim Flevoland voor de korte termijn zal worden verkend welke mogelijkheden perspectiefrijk zijn. Deze kunnen liggen in het verlengde van bijvoorbeeld in company opleidingen, of voortvloeien uit een lectoraat, bijvoorbeeld dat voor watermanagement. Aansluiting wordt gezocht bij het profiel van Lelystad. Gezamenlijk is vastgesteld dat het perspectief vooral wordt beïnvloed door de economische ontwikkeling, dat geldt in het bijzonder voor het aanbod van duale opleidingen, alsmede ook afhankelijk is van het aantal leerlingen uit voortgezet onderwijs en mbo, en de kwaliteit van het voorbereidende onderwijs.

Windesheim

Met u is overeengekomen dat medio 2020 wordt geëvalueerd wat de inzet en resultaten van deze initiatieven zijn, alsmede dat een verantwoording wordt opgesteld van het aandeel in de dekking van de kosten van deze initiatieven uit het door uw gemeente ter beschikking gestelde bedrag van 3 miljoen euro (als deel van het totale beschikbare bedrag waaraan overige financiers ook bijdragen). Uitgangspunt is dat circa een derde van de 3 miljoen voor de initiatieven middellange termijn wordt aangewend.

Initiatieven lange termijn: In deze periode kan worden voortgebouwd op de middellange termijn. Met u is het perspectief geschetst om in samenhang met de te verwachten ontwikkeling van luchthaven Lelystad samen met ROC Flevoland door Windesheim Flevoland te onderzoeken welke mogelijkheden aanwezig zijn om de aansluiting onderwijsarbeidsmarkt te verbeteren. Als voorbeeld is genoemd de ontwikkeling van logistiek onderwijs. Voor deze periode is met u overeengekomen dat aan het einde van de Convenantsperiode, medio 2026 wordt geëvalueerd wat de resultaten zijn, alsmede dat een verantwoording wordt opgesteld van het aandeel in de dekking van de kosten van deze initiatieven uit het door uw gemeente ter beschikking gestelde bedrag van 3 miljoen euro (als deel van het totale beschikbare bedrag waaraan overige financiers ook bijdragen). Uitgangspunt is dat circa een derde van de 3 miljoen voor de initiatieven van deze periode worden aangewend. Tenslotte hebben wij met u besproken dat het gewenst is dat van de zijde van de scholen alsmede van uw gemeente inspanningen worden geleverd om de kwaliteit van basis- en voortgezet onderwijs te verhogen, opdat aankomende studenten beter gekwalificeerd zijn voor het volgen van een hbo-opleiding, alsmede dat ook het aantal aankomende studenten vanuit Lelystad in de komende jaren zal toenemen om de perspectieven op het aanbod van hbo in Lelystad kansrijk te laten zijn. Daarnaast hebben wij u in overweging gegeven om door middel van betaalbare studentenhuisvesting en voorzieningen voor studenten in uw gemeente te bereiken dat een groter aandeel van deze doelgroep in Lelystad zal blijven wonen. Met u is voorts overeengekomen de overige financiers voor te stellen dat mochten onverhoopt geen concrete resultaten voor de lesplaats Lelystad worden behaald, uw gemeente ongeveer voor elke termijn een derde deel van de oorspronkelijke bijdrage van 3 miljoen euro retour zal ontvangen. Wij vertrouwen er evenwel op in goede samenwerking te kunnen werken aan de in deze brief genoemde initiatieven. Graag zien wij uw bevestiging van deze in deze brief opgenomen aanvullende afspraken, waarover wij vervolgens gezamenlijk de overige financiers kunnen informeren.

Hoogachtend,

Drs. J.W. Meinsma, College van Bestuur

Gefaseerde ontwikkeling Hogeschool Windesheim Flevoland,

perspectieven voor lesplaats Lelystad.

Lelystad, 15 mei 2012 afdeling beleid Eric Pul, Fred Nilsen

Pagina 1 van 13

Inleiding

De Hogeschool Windesheim Flevoland (HWF) is met ingang van 1 september 2011 van start gegaan. Daarmee is eindelijk een belangrijke randvoorwaarde voor de verdere maatschappelijke en economische ontwikkeling van Flevoland gerealiseerd. Een aanbod van hoger beroepsonderwijs in de nabijheid draagt er aan bij dat wellicht meer jongeren in de gemeente zullen blijven, om zich na hun opleiding in Lelystad te vestigen. Daar staat tegenover dat het centrale uitgangspunt bij de ontwikkeling van de HWF - er komt een hogeschool die een vestiging in Lelystad en Almere heeft - momenteel onder druk staat. De lesplaats Lelystad van de HWF komt door diverse oorzaken onvoldoende van de grond. Om die reden zijn de voorbije maanden gesprekken gevoerd met de HWF om te onderzoeken wat de reële mogelijkheden zijn om in Lelystad een aanbod hoger beroepsonderwijs tot ontwikkeling te brengen. In de onderliggende notitie wordt de uitkomst van dit proces toegelicht. Deze notitie is als volgt opgesteld. Om het actuele voorstel voor de ontwikkeling van hoger onderwijs voor lesplaats Lelystad te kunnen wegen, wordt eerst een samenvattend historisch overzicht geboden van het traject tot hoger onderwijsaanbod in Flevoland, en Lelystad in het bijzonder. Vervolgens worden de knelpunten belicht die zich bij de realisatie van de lesplaats Lelystad hebben gemanifesteerd. Ten slotte wordt gekeken naar de mogelijkheden die met de HWF zijn besproken om in het licht van de ambitie van de stad en de bijdrage die de gemeente Lelystad heeft gegeven aan brede businesscase, op langere termijn een aanbod van hoger beroepsonderwijs in Lelystad te realiseren. Deze analyse is met de provincie Flevoland gedeeld. De gedeputeerde onderschrijft het uitgangspunt dat van de Hogeschool Windesheim Flevoland verwacht wordt dat ook in Lelystad hoger beroeps onderwijs wordt aangeboden. Met de onderwijswethouder van de gemeente Almere moet nog overleg plaats vinden.

Pagina 2 van 13

1. Historisch overzicht

Advies Interdepartementale commissie In de 1987 heeft de interdepartementale commissie Lelystad een advies uitgebracht over de aanpak van de groeiende problematiek in de nieuwe provincie Flevoland. Van de 5 adviezen die de commissie heeft uitgebracht waren er twee die relevant zijn voor deze notitie: a) Er moet hoger en middelbaar beroepsonderwijs in Flevoland komen; b) Lelystad Airport moet tot ontwikkeling worden gebracht. Aanvraag onderwijslicenties De relatie tussen HWF en de gemeente Lelystad dateert uit het begin van deze eeuw. De Hogeschool Windesheim heeft in 2004 bij het ministerie van OC&W een aanvraag ingediend voor de benodigde licenties om in Flevoland acht HBO opleidingen (commerciële economie, logistiek en economie, management, economie en recht, personeel en arbeid, sociaal pedagogische hulpverlening, pabo technische bedrijfskunde en verpleegkunde) aan te kunnen bieden. Deze licenties werden niet direct verkregen. Na uitgebreide bezwaarprocedures – ondermeer vanwege bezwaren van de gemeente Almere – werden uiteindelijk in 2007 de licenties door het ministerie toegekend. Convenant en Uitwerkingsovereenkomst In hetzelfde jaar ondertekenen staatssecretaris B. Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W), gedeputeerde J. Bos van de provincie Flevoland, de wethouders mw. M. Visser van de gemeente Almere en W. de Jager van de gemeente Lelystad, en de betrokken instellingen op het gebied van hoger onderwijs in Flevoland, op 29 januari het Convenant Hoger Onderwijs in Flevoland. Dit convenant vormde een belangrijke stap omdat het de mogelijkheden vergroot voor het vestigen van nieuwe opleidingen in Almere en Lelystad. Op basis van nieuw regionaal voorkeursbeleid erkent het ministerie dat de uitbreiding van het aanbod van hoger onderwijs van essentieel belang is voor de ontwikkeling van de jonge provincie Flevoland. Het toenemende belang van de as Almere-Lelystad geeft ook Lelystad de mogelijkheid van uitbreiding van hoger onderwijs.

Pagina 3 van 13

In 2008 volgde de Uitwerkingsovereenkomst van dit convenant. In de Uitwerkingsovereenkomst wordt een heldere verdeling gemaakt, waarbij “massa” wordt geprogrammeerd in Almere en er voor Lelystad een interessant pakket wordt ontwikkeld bestaande uit: a. t.a.v. duaal onderwijs: -

opleidingen die passen bij de lokale economische en arbeidsmarktontwikkeling in en rond Lelystad; basis voor het aanbod is:-in 2008 de duale opleidingen Small business & Retail management, Sociaal pedagogische hulpverlening, Verpleegkunde en Bouwkunde;

-

overige toekomstige duale opleidingen die aansluiten bij nieuwe initiatieven en ontwikkelingen.

b. t.a.v. voltijd/deeltijd/duaal onderwijs: -

Afhankelijk van de behoefte en ontwikkelingen in de bedrijvigheid in en rond Flevoland/Lelystad zal voltijd/deeltijd/duaal onderwijsaanbod op de domeinen toerisme en recreatie en techniek worden verzorgd. Het gaat daarbij in het bijzonder om (delen van) opleidingen op het gebied van watermanagement.

Bedrijfsplan Boer & Croon Het bureau Boer & Croon kreeg in 2008 de opdracht van Hogeschool Windesheim om voor de hogeschool Flevoland een bedrijfsplan op te stellen. Opmerkelijk is dat dit bedrijfsplan afwijkt van de domeinindeling uit de Uitvoeringsovereenkomst. Om voor de beginnende hogeschool in Flevoland voldoende kritische massa te kunnen garanderen, worden in het plan de voltijdsopleidingen volledig in Almere geprogrammeerd en in Lelystad alleen een aantal deeltijd/duale opleidingen gestationeerd. Het bedrijfsplan van Boer & Croon is in het volgende overzicht samengevat.

Pagina 4 van 13

De drie scenario’s worden stapsgewijs ontwikkeld, totdat in 2014 alle opleidingen worden aangeboden Almere Economie & Management

2009 (HvA) Small Business & Retail Management

2010

2012

Commerciële Economie

Toerisme & Vrije Tijd

Communicatie

International Business

2014 Small Business & Horeca Management Small Business & Mode Management Event management

Bedrijfseconomie MER Personeel & Arbeid Informatica & Techniek

Informatica

Industrieel Ontwerpen

Techniek, Innoveren en Ondernemen

Werktuigbouwkunde

Bouw & Ruimte

Game Architecture & Design

Urbanism & Area Development Vastgoed & Makelaardij Pedagogiek

Bouwkunde Verkeerskunde

Onderwijs Zorg & Welzijn

Aantal opleidingen Lelystad Economie & Management

Kunst & Techniek

Pabo

Klimaat & Watermanagement Geomatica

SPH MWD Verpleegkunde Logopedie 4

Wellness & Preventie Verslavingskunde Toegepaste Psychologie

13 2010 MER Small Business & Retail Management

6 2012 Logistiek & Economie

9 2014 Toerisme & Vrije Tijd

Accountancy Small Business & Horeca Management

Techniek Bouw & Ruimte

Zorg & Welzijn

Werktuigbouwkunde Geomatica Klimaat & Watermanagement

Bouwkunde

SPH Verpleegkunde

Aantal opleidingen

5

3

4

1

In een reactie op dit bedrijfsplan is door het college van de gemeente Lelystad aangegeven dat het plan op gespannen voet staat met de afspraken in de uitvoeringsovereenkomst. De gemeente had ook twijfels dat de opleidingen deeltijd-duaal ‘stand alone’ voldoende tot ontwikkeling zouden kunnen komen. Ondanks deze bestuurlijke reactie heeft het HWF er uiteindelijk toch voor gekozen om dit onderdeel van het bedrijfsplan te implementeren. HWF heeft ons destijds verzekerd dat deze opzet wel levensvatbaar zou zijn.

Financiering De financiering van de Hogeschool Windesheim Flevoland is in 2010 is vastgelegd. Voor de financiering van de Hogeschool Windesheim Flevoland is in totaal 72 mln. bij elkaar gebracht. 37 mln. van het rijk, 20 mln. van de provincie Flevoland, 12 mln. van de gemeente Almere en 3 mln. van de gemeente Lelystad.1

1

Op 25 juni 2009 heeft de gemeenteraad van Lelystad besloten genomen om in totaal 5 mlj. uit de Reserve Ont-

wikkeling Stad beschikbaar te stellen t.b.v. de investeringsopgave voor Hogeschool Windesheim. De raad heeft daarbij de bijdrage aan de brede hogeschool (3 mlj.), verbonden met een bijdrage (2 mlj.) aan de ontwikkeling van de Roy Heiner Academy.

Pagina 5 van 13

Aan de financieringsafspraken zijn prestatiecriteria gekoppeld. Het onderwijsprogramma van de HWF gaat zich richten op de realisatie van 37 opleidingen, waarvan er 10 plaats zouden moeten gaan vinden in Lelystad (27%). Het programma is gebaseerd op 6.500 studenten, waarvan 1.250 in Lelystad. Dat de regionale overheden bereid waren om bijna 50 % van de aanloopkosten voor hun rekening te nemen, terwijl de financiering van het onderwijs feitelijk een rijkstaak is, is een overtuigend bewijs dat het de regionale overheden ernst was en is om in Flevoland hoger onderwijs te ontwikkelen. Bij de financieringsafspraken hebben zowel het rijk evenals de provincie aangegeven dat de bijdragen van beide overheidslagen en goede zouden moeten komen voor de ontwikkeling van het onderwijsaanbod in Almere evenals in Lelystad.

Pagina 6 van 13

2. Knelpunten bij de realisatie lesplaats Lelystad

De opgave om een brede hogeschool in Flevoland van de grond af aan op te bouwen is enorm. De inspanningen die hiervoor nodig zijn hebben consequenties gehad voor de aandacht voor de ontwikkeling en werving van de geprogrammeerde opleidingen in Lelystad. In het bijzonder de aanpassing van het speelveld op basis van het bedrijfsplan 2008 van Boer & Croon om de ontwikkeling van het HBO in Flevoland voldoende kritische massa te kunnen bieden, lijkt ten koste te zijn gegaan van de ontwikkelingsmogelijkheden van de lesplaats Lelystad. Een tweede aspect dat hier kan worden genoemd betreft de vooralsnog matige belangstelling vanuit het lokale bedrijfsleven voor de participatie in de beoogde duale opleidingen in Lelystad. Wellicht beïnvloedt door de actuele economische situatie. De samenwerking met het bedrijfsleven vormt evenwel een belangrijk onderdeel van deze opleidingen, participatie met het bedrijfsleven is daarom cruciaal om de opleidingen te kunnen realiseren.

Toestroom studenten Een aanbod van opleidingen alleen is evenwel niet voldoende. Het perspectief op de ontwikkeling van een lesplaats wordt tevens bepaald door het studentenpotentieel en het aantal studenten dat zich daadwerkelijk voor de opleidingen aanmeldt. De ontwikkeling van het HBO in de polder en in het bijzonder Lelystad kan in dat licht niet los worden gezien van de situatie van het basis- en voortgezet onderwijs (inclusief MBO) in Flevoland, in het bijzonder in Almere en Lelystad. Die kenmerkt zich ondermeer door een relatieve en een feitelijke lage doorstroom naar het HBO en WO. Mede daardoor zijn de beoogde opleidingen voor de lesplaats Lelystad kwetsbaar gebleken. De beperkte lokale en regionale toestroom naar het HBO, is mede bepalend geweest dat er uiteindelijk te weinig aanmeldingen waren om in Lelystad de retail-opleidingen, de duale verpleegkunde opleiding en de duale bouwkunde opleiding te kunnen realiseren. De enige opleiding die in Lelystad kon worden aangeboden was de SPH opleiding. Maar ook hier is ondertussen de kritische ondergrens voor het aantal studenten bereikt en zullen nieuwe SPH studenten in de nabije toekomst hun opleiding in Zwolle gaan volgen.

Roy Heiner Academy Een relevante en perspectiefvolle ontwikkeling op het gebied van het HBO in Lelystad dat zich tussen 2008 en 2011 heeft voltrokken betreft de planvorming voor de Roy Heiner Academy (RHA). Voor Lelystad was het zowel op het terrein van onderwijs - alsmede voor het imago als (water)sportstad - een buitengewoon interessante propositie om nabij de Batavia-

Pagina 7 van 13

haven een zeilacademie op hbo-niveau te realiseren. Het plan bevatte onder meer de volgende elementen: •

Voltijdsopleidingen economie en werktuigbouwkunde;

•

Een doorlopende leerlijn mbo - hbo;

•

Een kwaliteitsimpuls voor het ROC-Flevoland met nieuwe niveau 3 & 4 opleidingen;

•

Een zeilopleiding op topsportniveau;

•

Een bijdrage aan de kunstontwikkeling, waaronder Bataviahaven.

Het concept van de RHA paste zoals gezegd tevens uitstekend bij de ontwikkelambities van Lelystad. Vol enthousiasme zijn de verschillende initiatiefnemers, (Team Heiner, ROC/Flevoland, ROC van Amsterdam en de HWF), de ontwikkelaar van Bataviahaven en de gemeente Lelystad in 2008 aan de slag gegaan om de plannen voor de zeilacademie verder uit te werken. In korte tijd was het Bidbook klaar, waarin de plannen van de initiatiefnemers tevens werden vertaald in ruimtelijke plannen. Eind van 2009 is ook de provincie Flevoland betrokken geraakt bij de RHA. Ondanks de inspanningen en het enthousiasme van de betrokken partijen, bleek het uiteindelijk niet mogelijk om de Roy Heiner Academy in zijn oorspronkelijke vorm te realiseren. Terugkijkend kunnen daar de volgende opmerkingen bij worden geplaatst. Het plan is in zijn oorspronkelijke vorm wellicht te groots opgezet. In het bijzonder de investeringsopgave rond de huisvesting bleek voor de initiatiefnemers van de nieuwe opleiding een te zware belasting. De vertraging die de onderwijspartijen bij de realisatie van de RHA hebben opgelopen en in het bijzonder het besluit van het ministerie van OC&W om de noodzakelijke licentie voor de opleiding Werktuigbouwkunde niet te verstrekken vanwege het al aanwezig aanbod van vergelijkbare opleidingen in de nabijheid, heeft er uit eindelijk toe geleid dat dit bijzondere initiatief niet kon worden uitgevoerd. Conclusie De ambities om in Lelystad een aanbod van hoger beroepsonderwijs te realiseren hebben een lange geschiedenis. De beoogde doelen van het Convenant Hoger Onderwijs in Flevoland uit 2008 en de financieringsafspraken in 2010, bleken om diverse redenen moeilijk te kunnen worden omgezet naar concrete resultaten. De economische crisis en de tendens van schaalvergroting in het HBO en een wijzing in de financiering van het HBO-onderwijs, maken de ontwikkeling van de lesplaats Lelystad nog eens extra moeilijk. Het uitgangspunt van twee lesplaatsen voor het hoger onderwijs in Flevoland - een van de motieven van de regionale partijen om middelen vrij te spelen voor een rijkstaak – wordt op grond van bovengemelde ontwikkelingen voor de korte- en middellange termijn in de oorspronkelijke vorm niet meer als zeer kansrijk ingeschat. De aanwezigheid Pagina 8 van 13

van een hogeschool in de stad blijft echter van groot belang voor de economische ontwikkeling van de stad. Het draagt bij aan de versterking van de lokale onderwijs-infrastructuur. Het fundament van deze lokale onderwijs-infrastructuur zal de komende jaren versterkt dienen te worden zodat er voldoende Lelystedelingen kunnen doorstromen naar het hoger onderwijs. Wat de perspectieven zijn voor een succesvolle ontwikkeling lesplaats Lelystad op de langere termijn wordt in volgende paragraaf toegelicht.

Pagina 9 van 13

3. Perspectieven voor de toekomst.

Het Convenant Hoger Onderwijs in Flevoland voorziet in een evaluatie in 2015. Echter op basis van de ervaringen die de afgelopen anderhalf zijn opgedaan, is in overleg met HWF besloten de ambities voor de lesplaats Lelystad in een eerder stadium bij te stellen. Het uitgangspunt van het convenant blijft echter leidend. Dat wil zeggen dat het beoogde doel van het convenant, een aanbod van hoger beroepsonderwijs in Lelystad, nog steeds zal worden nagestreefd. Samen met HWF is de afgelopen maanden geïnventariseerd wat de reële mogelijkheden zijn om de lesplaats Lelystad de komend jaren tot ontwikkeling te laten komen. De analyse heeft zich hierbij gericht op de perspectieven voor de korte, de middellange en de lange termijn.2

Korte termijn. Tot aan 2016 zullen geen voltijdse HBO-opleidingen in Lelystad worden ingericht. Dit betekent echter niet dat de ontwikkeling in deze periode volledig stil staat. Met de HWF is overeen gekomen dat zij zich tot aan 2016 in Lelystad gaat richten op de volgende zaken:

•

In samenwerking met ROC Flevoland MBO-studenten voorbereiden op het HBO;

•

In samenwerking met ROC Flevoland en Team Heiner een doorlopende leerlijn leadership ontwikkelen, aanbieden van de minor leadership;

•

De ontwikkeling van een opleiding minor composieten;

•

De ontwikkeling van Associate Degrees opleidingen voor o.a. Bouwkunde in Lelystad;

•

De ontwikkeling van een lectoraat Watermanagement in Lelystad;

•

Een verkenning van de mogelijkheid voor ‘in-company-opleidingen’ in Lelystad;

•

De ontwikkeling van ‘Comakerships’ bij bedrijven in Lelystad.

Op deze wijze blijven een aantal onderdelen die ontwikkeld zijn voor de Roy Heiner Academy in een gewijzigde vorm voor de stad beschikbaar. Daarnaast zal door middel van het te ontwikkelen lectoraat Watermanagement een onderwijs en onderzoekprogramma in Lelystad gerealiseerd gaan worden die uitstekend aansluiten op de lokale infrastructuur en de aanwezigheid van de Waterdienst van Rijkswaterstaat. 2

Voor uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de bijgevoegde brief van de WHF.

Pagina 10 van 13

De samenwerking met het ROC Flevoland biedt kansen dat er meer jongeren vanuit het MBO doorstromen naar het HBO. Met HWF is overeengekomen dat eind 2015 de behaalde resultaten zullen worden geëvalueerd.

Middellange termijn Naast het opleidingsaanbod dat in de bovengenoemde korte termijn ontwikkeld en aangeboden wordt, is voor de middellange termijn (tot 2020) is afgesproken dat HWF zich zal gaan inzetten om in Lelystad een lesplaats te ontwikkelen, dat inhoudelijk aansluit bij het lokale profiel. Al in de komende jaren zal worden bekeken welke opleidingen hierbij het meeste perspectief kunnen bieden. Momenteel wordt in relatie tot het lectoraat Watermanagement gedacht aan een opleiding op dit vakgebied. Een en ander is echter in grote mate afhankelijk van de economische ontwikkelingen en het lokale en regionale potentieel aan studenten. De evaluatie voor deze termijn wordt voorzien in 2020. In deze tweede termijn zullen ook voorbereidingen voor de derde termijn opgepakt gaan worden. Lange termijn Voor de periode na 2020 zullen de regionale en vooral lokale ontwikkelingen op het gebied van logistieke dienstverlening een belangrijke factor gaan vormen voor realisatie van de lesplaats Lelystad. In het bijzonder de te verwachten doorontwikkeling van Airport Lelystad, en eventueel de overslaghaven aan het IJsselmeer, kan hierbij van grote betekenis zijn. Met de HWF is overeengekomen dat wordt onderzocht op welke wijze het beroepsonderwijs een relatie kan aangegaan met de ontwikkeling van deze belangrijke regionale logistieke knooppunten. Concreet zou dit kunnen leiden tot de inrichting van voltijdse logistieke opleidingen op de lesplaats Lelystad. De inspanningen en resultaten voor deze termijn zullen in 2026 worden geëvalueerd.

Financiering Met betrekking tot de gemeentelijke bijdrage van 3 ml aan de financiering van het HBO, is afgesproken dat voor elke termijn een derde van de gemeentelijke inzet wordt aangewend. Indien op grond van de evaluatie voor de betreffende termijn wordt geconcludeerd dat de beoogde resultaten niet zijn gerealiseerd, dan ontvangt de gemeente haar bijdrage voor deze termijn retour.

Pagina 11 van 13

periode 2012-2015

Inzet middelen Ontwikkeling doorlopende leerlijn MBO HBO;

1 mln.*

Minor composieten en minor leadership; De Associate Degrees Bouwkunde (en eventueel andere AD’s), afhankelijk van de vraag uit het bedrijfsleven; Oprichting lectoraat Watermanagement ‘in-company-opleidingen’ in Lelystad; De ontwikkeling van ‘Comakerships’ bij bedrijven in Lelystad. 2016-2020

Opleidingen in het kader van lectoraat Watermanagement

1 mln.*

en overige opleidingen in relatie tot het economisch profiel van de stad. 2021-2026

Onderwijsontwikkeling gerelateerd aan de luchthavenont-

1 mln*

wikkeling i.s.m. met ROC Flevoland, bijvoorbeeld logistiek.

* Naast het gedeelte van de inbreng van Lelystad in de brede businesscase wordt voor de ontwikkeling van de lesplaats Lelystad ook gebruik gemaakt van de middelen die ingebracht zijn door provincie en rijk. Overige aandachtspunten

De overige aandachtspunten die in dit kader met de HWF zijn besproken betreffen de kwaliteitsverbetering van het primair- en regulier onderwijs teneinde de doorstroom naar het vervolgonderwijs te bevorderen en het aanbod voor geschikte woonruimten en voorzieningen voor studenten. Binnen het kader van de lokale educatieve agenda worden nadere plannen ontwikkeld om in samenwerking met het onderwijsveld de kwaliteit van het onderwijs in Lelystad op een hoger pijl te brengen. Samenwerking tussen Windesheim en het lokale onderwijsveld wordt door de gemeente gestimuleerd.

Slot Reeds in 1987 werd geadviseerd de luchthaven en hoger onderwijs in Flevoland te realiseren. In de voorliggende plannen komen hoger onderwijs en de luchthaven ook in de toekomst bij elkaar. Duidelijk wordt dat het voor beide geen eenvoudige zaak is in Lelystad te realiseren. De ontstane situatie met betrekking tot de ontwikkeling van de lesplaats Lelystad Pagina 12 van 13

noopt ons en onze partners de realiteit onder ogen te zien. De fasering die wij met Windesheim Flevoland zijn overeengekomen biedt mogelijkheden om substantieel hoger onderwijs in Lelystad tot ontwikkeling te brengen. Het schept echter verplichtingen voor Windesheim Flevoland en de overige partners van het convenant hoger onderwijs Flevoland substantiële activiteit in onze stad te programmeren en in de investeringopgave voor de komende jaren hiermee rekening te houden. Dit vraagt ook inspanningen van lokale onderwijspartijen en gemeente om waar mogelijk de kwaliteit van het onderwijs in de stad op een hoger pijl te brengen.

Gezamenlijk uitgangspunt is dat Lelystad samen met de overige partners verbonden blijft aan de uitvoering van het Convenant Hoger Onderwijs. Met het Rijk, de provincie Flevoland en de gemeente Almere wordt nader overleg gevoerd om te borgen dat ook op middellange en lange termijn hoger beroepsonderwijs in Lelystad aangeboden wordt. Ook de bijbehorende financieringsafspraken moeten hierbij nog geformaliseerd. Het is de bedoeling dat deze toekomstontwikkeling van lesplaats Lelystad tijdens het Financierdersoverleg van 29 juni 2012 worden vastgesteld.

We vertrouwen op een goede, constructieve samenwerking met Windesheim en de overige financiers om de hogeschool Windesheim Flevoland in het algemeen, en de ontwikkeling van de lesplaats Lelystad in het bijzonder, tot een succes te maken.

Pagina 13 van 13