Onderlinge uitwisseling van informatie 11 april 2008 Hogeschool van Amsterdam International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation Het International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation (ITC) is een instituut voor internationaal hoger onderwijs dat als belangrijkste doel heeft om capaciteit op te bouwen in ontwikkelingslanden op het gebied van geo-informatica en aardobservatie. In al het onderwijs speelt ICT een rol. Centraal hierin staat de digitale leeromgeving Blackboard waarin alle mogelijke digitale leermaterialen een plaats kunnen krijgen en waarin communicatie en uitwisseling tussen studenten en met de docent plaatsvindt. ITC biedt onderwijs aan op verschillende niveaus: Master of Science degrees, Master degrees, Postgraduate programma’s en diploma programma’s. Onderwijs vindt plaat op het ITC, in joint educational programma’s en e-learning wordt ook aangeboden. Daarnaast zijn er PhD studenten die hun promotieonderzoek bij het ITC doen. Voor meer informatie zie: http://www.itc.nl/default.asp Elke student die bij ITC begint met zijn programma krijgt een hele dag cursus: Introduction Information Literacy. Daarna krijgen de Master of Science studenten nogmaals een hele dag cursus als ze met hun MSc beginnen: Advanced Information Skills. Voor PhD studenten is er gemiddeld één ochtend per maand een "inloopcursus" met een algemene presentatie en een Q&A sessie. Daarnaast ontwikkelen we binnen onze joint educational programs in samenwerking met de lokale bibliotheken van onze partners curriculum op het gebied van informatievaardigheden De introductory en advanced cursussen worden altijd gekoppeld aan een assignment In de introductory course kan dit zijn dat studenten een essay over een onderwerp moeten schrijven op basis van een aantal artikelen of een bibliografie moeten samenstellen. Dit verschilt per cursus en per jaar. Er zijn 6 onderwijsprogramma’s met gemiddeld tussen de 30/40 studenten Opgemerkt dient te worden dat wij met studenten werken die tijdens hun studie in hun eigen land niet altijd in aanraking zijn geweest met een dergelijke hoeveelheid wetenschappelijke literatuur en daardoor ook niet altijd de vaardigheden hebben om zelfstandig naar wetenschappelijke informatie te zoeken. Nadruk ligt dan ook op het belang van het ontwikkelen van kritische vaardigheden en in staat zijn de informatiebehoefte te identificeren Avans Hogeschool Momenteel weinig nieuwe ontwikkelingen. We hebben inmiddels de eerste workshop gegeven. Deze workshops: Google Advanced, weblogs/wiki's en vodcast/podcast, werden tot nu toe minimaal bezocht. De mensen die komen zijn echter enthousiast. We zijn aan het nadenken hoe we deze workshops verder onder de aandacht kunnen brengen van studenten en Academies. Verder zijn we bezig met het ontwikkelen van nieuwe workshops zoals literatuuronderzoek en Ontdek het web/ Web 2.0. Samen met een onderwijskundige zijn we aan het kijken op welke manier deze workshops passen binnen de leerlijn inforamtievaardigheden. Wilma Hoedemakers
Universiteit van Tilburg Op dit moment zijn er weinig nieuwe ontwikkelingen te melden. De JurInfo module (produkt van het eerder genoemde DU-project) wordt dit voorjaar ingezet bij de rechtenfaculteit: deze zelfstudiemodule wordt gekoppeld aan een opdracht in het vak privaatrecht. Voor het Blended Learning Project wordt op dit moment in overleg met docenten gewerkt aan opdrachten/werkvormen binnen de leerlijn informatievaardigheden. Julie Tims
Erasmus Universiteit Rotterdam Cursussen Informatievaardigheden geactualiseerd De online cursussen Informatievaardigheden die de UB aanbiedt zijn onlangs allemaal geactualiseerd. Zo zijn alle filmpjes aangepast aan de nieuwe website. Tegelijkertijd is er gestart met de productie van nieuwe cursusonderdelen. Sinds kort biedt de EUR aan haar studenten en medewerkers Refworks aan. Met Refworks, een webgebaseerde applicatie, kunnen op eenvoudige wijze literatuurverwijzingen opgeslagen, beheerd, geëxporteerd én met anderen gedeeld worden. De eerste nieuwe module gaat dan ook over Refworks. Deze cursus bevat ook informatie over het overzetten van referenties van Endnote naar Refworks en omgekeerd. Refworks Informatie-intermediair, Judith Gulpers, heeft de cursus ook aangevuld met een lijst van (UB) databanken met per databank een stappenplan, waarin kort wordt aangegeven welke stappen men in een bepaalde catalogus of databank dient te volgen om referenties naar de Refworks database te exporteren. Refworks Databanken Binnenkort zullen nog twee modules verschijnen, één over de databank Web of Science en één over zoeken naar overheidsinformatie. Watch this space! Promotie cursussen Informatievaardigheden Om de online cursussen Informatievaardigheden te promoten zijn boekenleggers met prikkelende uitspraken gemaakt: Doe jij het graag ‘quick and dirty’? Probeer ook eens een andere zoektechniek Lees erover in de webcursus Wetenschappelijke informatie zoeken www.eur.nl/ub > Instructies > Informatievaardigheden Wat is jouw impact factor? Lees alles over scoren in de wetenschap in de webcursus Wetenschappelijk publiceren www.eur.nl/ub > Instructies > Informatievaardigheden Chicago style? Trendy! Of toch liever de Harvard style? Lees er alles over in de webcursus Verwijzen en citeren www.eur.nl/ub > Instructies > Informatievaardigheden Nieuws van de vakreferenten VKS (Virtual Knowledge Studio) Collaboratory Project Een stel enthousiaste onderzoekers (UvA, UM en EUR) hebben de handen ineengeslagen om zelf een proef te doen in online samenwerken. Surfgroepen ondersteunt het geheel technisch. Via literatuuronderzoek (wat is er nodig om online samen te werken) en een op die resultaten gebaseerde enquete onder de onderzoekers, is een online 'werkbank' ingericht. Daarop wordt nu gedurende drie maanden onderzoek gedaan. Meer informatie over VKS Collaboratory: VKS Collaboratory Meer informatie over Erasmusstudio projecten: Current projects UKB nieuws (Zie ook bericht van RU Nijmegen) Gert Goris van de Erasmus Universiteit Rotterdam neemt ook deel aan de UKB themamiddag 'bibliotheek en onderwijs' op donderdag 10 april. Hij zal een aantal projecten van de UB EUR toelichten op het gebied van digitale leeromgeving, repositories en collaboratories. Heather Boet-Foley Erasmus Universiteit Rotterdam
Universiteit Twente Niet heel veel nieuws dit keer. We hebben onze 80 toetsvragen informatievaardigheden verbeterd, vooral de feed back is uitgebreid. Bij alle foute antwoorden staat nu feedback in de vorm: "Dit antwoord is fout, want........ Het juiste antwoord is .... want........ " Op deze manier hopen we dat studenten zoveel mogelijk van hun fouten leren. Verder zijn we de engelse vertaling van onze toetsvragen aan het voorbereiden en gaan we samenwerken met de UvA bij de verdere ontwikkeling van deze toetsvragen-database. Bert Boxem
Hogeschool Rotterdam Belangrijkste ontwikkelingen: - Meer vakmediathecarissen gaan trainingen geven aan groepen docenten van hun Instituut (was voorheen meer gericht op studenten). Een grotere diversiteit van opleidingen meldt zich hiervoor zelf aan. Deze trainingen worden gegeven binnen het officiële kader van de professionalisering van onze onderwijsgevenden. Ondergetekende is hiervan coördinator en ondersteuner. - Er is een instructie voor literatuuronderzoek voor het gehele Instituut voor Gezondheidszorg incl. alle paramedische opleidingen (was voorheen alleen gericht op Verpleeg- en verloskunde). Soortgelijke instructies voor andere Instituten zijn er nog niet. - Er is vraag gerezen naar een toetsinstrument Informatievaardigheden bij de opleiding ; is ondergetekende mee bezig - Ons Instituut voor Gezondheidszorg heeft informatievaardigheden expliciet opgenomen in de competentie Onderzoeksvaardigheden. Gaat als voorbeeld voor deze ontwikkelingen bij alle andere instituten functioneren - Ons voornemen is de aparte mediatheekinstructie op de mediatheek-website op te heffen, en in plaats daarvan alle onderdelen van de mediatheekwebsite zo zelfverklarend mogelijk te maken, alleen indien onvermijdelijk met een korte help-info op het betreffende scherm Marian Schneider, Hogeschool Rotterdam, senior mediathecaris Instituut voor Gezondheidszorg coörd. Infomatievaardigheden
RU Nijmegen Wat betreft informatievaardigheden in Nijmegen niet zoveel nieuws. Endnote instructies beginnen gevraagd te worden vanuit faculteiten nu dit voor studenten beschikbaar is. Met de aanwezigheid van de bibliotheek in BlackBoard hebben we vorderingen gemaakt: de bibliotheken van de faculteiten proberen in de course templates diensten voor literatuur zoeken aan te bieden. Voor het kopiëren van fulltext links in Bb (zodanig dat thuistoegang mogelijk is) biedt SFX iets meer mogelijkheden nu op de RU (o.a. knopje om URL te kopiëren naar prikbord). We proberen dit via een procedure in SFX aan te moedigen. We bieden op de RU de [http://www.ru.nl/ubn/diensten/cursussen_en/onderverdeling/demo's/|demo's] aan die de UvA gemaakt heeft voor het werken met bibliografische bestanden voor zover we over de dezelfde bestanden beschikken. Als tegenprestatie hebben we demo's ontwikkeld voor het werken in OpMaat. Verder heeft er net een webenquête plaatsgevonden waarvan de focus was: hoe komen onderzoekers en studenten aan hun wetenschappelijke informatie en hoe kan de bibliotheek daarop inspelen. We zijn bezig met analyse en rapportage. Harrie Knippenberg, Radboud Universiteit Nijmegen UKB nieuws Op donderdag 10 april heeft de UKB na haar reguliere vergadering een themamiddag gewijd aan bibliotheek en onderwijs. Op deze themamiddag zal de werkgroep Ondersteuning Digitale Leeromgevingen van UKB haar werkplan toelichten aan de hand van de drie kernpunten hiervan: informatievaardigheden; ontsluiting digitale leermiddelen; learning environment. Samen met Kees Konings van Leiden zal ik de presentatie doen over informatievaardigheden. Daarnaast zal het bureau Alares vertellen over projecten die ze gedaan hebben of doen bij VU (VU MediaXperience) en TU Delft (Library: centre of belonging). Doel van UKB is meer samenwerking te krijgen tussen de nederlandse universiteitsbibliotheken, onder andere op het gebied van bibliotheek en onderwijs. Ik zal op 11 april wel verslag doen van deze themamiddag. Harrie Knippenberg
Stenden Hogeschool (voorheen CHN) Sinds 1 januari 2008 fusie met de Hogeschool van Drenthe. Vandaar dat wij een nieuwe naam hebben gekregen. Maar goed. Informatievaardigheden. Naar aanleiding van het geven van de instructies/presentaties aan docenten, geven we nu ook deze instructies aan studenten. Bij 2 opleidingen ook echt gerelateerd aan de opdrachten waar ze op dat moment mee bezig zijn. Studenten hebben de informatie ook echt nodig op dat moment . Verder krijgen de studenten van vorig jaar (toen eerste jaar, nu tweede jaar) aanvullende instructie. Voor volgend studiejaar willen we een andere opzet van de basisinstructie (deze krijgen alle eerstejaars studenten). Rennie Wiegersma
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen hebben de afgelopen periode 2 pilotversies gedraaid van onze nieuwe basiscursus informatievaardigheden Na een tussenevaluatie aan het einde van dit schooljaar zal ook in de eerste periode van het volgend schooljaar de cursus bij 2 opleidingen worden gegeven met aandacht voor de verbeterpunten uit de eerste evaluatie. De cursus is opgezet in Scholar, de nieuwe elektronische leeromgeving van de HAN. In een programma van 8 weken doorlopen de studenten het programma aan de hand van een werkboek met opdrachten en een reader met achtergrondinformatie. Er zijn 2 contactbijeenkomsten met de informatiespecialist en er wordt feedback gegeven op de resultaten. Afhankelijk van de resultaten van deze pilots zal de cursus als pluspakket worden aangeboden door de Studiecentra. Jos Fleuren, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Universiteit van Amsterdam Vanaf september 2008 is bij de grootste faculteit van de UvA, die van Geesteswetenschappen, het onderwijs in onderzoeksvaardigheden niet meer centraal geregeld, maar wordt het (weer) geïntegreerd in het vakinhoudelijke onderwijs. Er moet ter ondersteuning een Digitale Gereedschapskist komen voor alle GW-studies, zoals die bijvoorbeeld gebruikt werd bij Nederlands (let op: verouderd!). Het is de bedoeling dat deze Gereedschapskist een online beschikbaar naslagwerk wordt waar de student de gehele studie door op terug kan vallen bij het organiseren van onderzoek, het schrijven van papers, het houden van presentaties enz. In grote lijnen valt het uiteen in drie delen: 1. onderzoek: wat is onderzoek, hoe stel ik een onderzoeksvraag op, wat is de wetenschappelijke etiquette, hoe voorkom ik plagiaat, hoe citeer ik, enz.; 2. literatuur verzamelen: hoe ga ik te werk bij het zoeken naar literatuur en het opslaan van wat ik gevonden heb; 3. vakspecifiek: wat zijn goede bestanden of websites voor mijn vakgebied, wat zijn de conventies binnen mijn vakgebied voor het schrijven van papers, literatuur citeren enz. Onderdeel 1 wordt verzorgd door de faculteit, 2 door de bibliotheek, 3 door de leerstoelgroepen al dan niet in samenwerking met hun vakreferent. Het ontwerp van de site wordt uitbesteed aan een extern bureau, zodat het hopelijk een overzichtelijk en flexibel apparaat wordt, dat voor de student gemakkelijk in het gebruik is en “stuk gelezen” wordt. Al willen we het leeswerk beperken tot een minimum en de nadruk leggen op het doen. De UBA is bezig toetsvragen te ontwikkelen, gebaseerd op de ACRL-normen, waarmee studenten hun informatievaardigheid kunnen vaststellen. We maken graag gebruik van het aanbod tot samenwerking in deze, gedaan door Bert Boxem van de UB Twente tijdens de vorige LOOWIbijeenkomst. De interbibliothecaire uitwisseling van tutorials / demo's met betrekking tot specifieke databases krijgt vorm. Zie hierboven de mededeling vanuit de UB Nijmegen, en ook de UB Leiden biedt sinds een half jaar op de eigen website enkele door de UBA ontwikkelde demo's aan. Zie voor de interne werkpagina:http://cf.uba.uva.nl/nl/handl/ De cursussen voor klanten staan bij de UB op een laag pitje: niet alleen vanwege de verbouwing van de UB waardoor de cursuszaal niet gebruikt kan worden, maar ook doordat de aanmeldingen in het laatste jaar drastisch is teruggelopen. Wel trekken de cursussen EndNote veel belangstelling. Tenslotte: valt scholing van bibliotheekmedewerkers ook binnen de scope van LOOWI? Kennelijk wel, gezien een van de onderwerpen op 11 april. Dus meld ik hierbij graag dat we sinds januari een leergang web 2.0 voor UBA-medewerkers verzorgen onder de naam SPOETNIK. Zie ubaspoetnik.wordpress.com. Een groot succes. Wageningen UR Op http://loowi-oui.pbwiki.com/Wageningen%20UR staat een overzicht van onze activiteiten op het gebied van het onderwijs in 2007 In Wageningen is er meer aandacht voor het vaardighedenonderwijs in de BSc. Er is in oktober 2007 een set van 12 vaardigheden vastgesteld, waaronder informatievaardigheden, die een student aan het eind van de BSc moet bezitten. De opleidingscommissies zijn nu aan het inventariseren welke vaardigheden aan bod komen in het curriculum en wanneer, hoe en door wie ze getoetst en teruggekoppeld moeten worden. Wanneer wij het vak Informatievaardigheden geven, sluiten we het vak zelf meestal af met een toets of opdracht, waarvoor studenten een cijfer krijgen. Informatievaardig worden gebeurt echter al doende tijdens PGO-opdrachten en het
schrijven van een BSc thesis. Tijdens dit proces speelt de bibliotheek niet of nauwelijks een rol bij het geven van feedback of de beoordeling, maar ligt deze taak bij docenten en begeleiders. Het idee is om docenten ondersteuning te geven bij deze taak aan de hand van feedback- en beoordelingsformulieren, die wij hiervoor zullen ontwikkelen. Verder is het goed als wij zelf ook die rol opeisen en dan met name bij die PGO-vakken waarin informatievaardigheden wordt gegeven door ons. Voortaan zal Informatievaardigheden in principe in de BSc gegeven worden, wat bij sommige studierichtingen een verschuiving veroorzaakt van onderwijs in de MSc naar BSc. Deze verschuivingen betekenen nieuwe (en hopelijk verbeterde) afspraken tussen bibliotheek en docenten over het onderwijs (roostering, betrokkenheid bij pgo-vakken, etc.). In de MSc blijft Informatievaardigheden één van de vaardighedenmodules die studenten kunnen volgen en dan met name voor die studenten die dit onderwijs niet of onvoldoende in de BSc hebben gehad. Met de verandering van het OvidSP-platform zal ons lesmateriaal in de komende periode enigszins aangepast moeten worden.
Vrije Universiteit Amsterdam Project "Toetsing en Evaluatie" In samenwerking met het Onderwijscentrum van de VU wil dit project: * Het onderwijs informatievaardigheden breder, dieper en structureel integreren in de facultaire curricula. * Het ontwikkelen en toepassen van geschikte meetmethoden en -instrumenten voor de evaluatie van de webcursussen informatievaardigheden * Het vullen van de vragen en opdrachtenpool: inventarisatie van alle vragen en opdrachten die bij de faculteiten worden gegeven mbt informatievaardigheden. De faculteiten hebben toegang tot deze site, zodat men ook bij elkaar kan kijken hoe de informatievaardigheden bij de diverse opleidingen worden getoetst. * Onderlinge communicatie vergroten tussen faculteiten, onderwijsdirecteuren en de UB. Aanvraag subsidie voor een game informatievaardigheden Bij het Nationaal Actieplan e-Learning heeft de UB VU een voorstel gedaan om in samenwerking met de Faculteit der Exacte Wetenschappen van de VU, de UB van TU Eindhoven en de leden van de projectgroep Creative Technology van de UT een game informatievaardigheden te ontwikkelen. Eind april wordt door het platformbestuur ICT en Onderwijs een besluit genomen over subsidiëring. Wilma van den Brink Universiteitsbibliotheek Groningen Geen nieuwe ontwikkelingen te melden. Onze tweewekelijkse Inloopinstructie wordt in 2008 voortgezet. In 2007 hebben we langs deze weg bijna 100 belangstellenden kennis kunnen laten maken met het 'basispakket' van onze Bibliotheek. Indien gewenst werd na de algemene instructie ingegaan op specifieke vragen, die men bij op het elektronische aanmeldingsformulier al kon vermelden. Soms werd ook een vervolgafspraak gemaakt of aansluitend een korte rondleiding verzorgd. Uit de aanmeldingen valt af te leiden dat, zoals ook was voorzien, zich met name studenten hebben ingeschreven die bij de reguliere (verplichte) bibliotheekinstructie buiten de boot vielen. Meer dan de helft van de studenten was afkomstig uit het buitenland. De instructie wordt dan ook in principe in het engels gegeven. Ook belangstellenden van buiten de Universiteit weten inmiddels deze instructies te vinden. Verheugend is verder dat het team van rondleiders/instructiemedewerkers is uitgebreid met maar liefst negen collega's. Voor hen biedt de UB een op maat gesneden cursus aan, verzorgd door een bureau voor presentatietraining. Jettie Noordam-Noorman, Evert Jan Reker
Bibliotheek Sociale Wetenschappen Groningen Onze zoekhulp IZO (http://www.gmw.rug.nl/~bibshop/izo/index.php) is online en wordt aangeraden tijdens de bibliotheekworkshops. Exacte gebruikscijfers zijn nog niet in kaart gebracht, maar er wordt veelal positief op gereageerd. In het kader van de aankomende Engelstalige bachelor zijn we begonnen met het vertalen van alle bachelor bibliotheekinstructies en toetsen. Joost Driesens
