OMA NEEMT GENEESMIDDELEN Medicatiegebruik bij bejaarden
Uw apotheker geeft raad…
WAAROM EXTRA AANDACHT?
Polyfarmacie
Meestal meerdere aandoeningen (hoge bloeddruk, cholesterol & suikergehalte; artrose, hartproblemen, slaapproblemen…) Meer medicatie ‘polyfarmacie’ Meer kans op interacties tussen geneesmiddelen
Enkele cijfers… Polyfarmacie = meer dan 4 à 5 verschillende geneesmiddelen De gemiddelde patiënt in rusthuizen neemt dagelijks 8 verschillende geneesmiddelen! Noodzaak? Kans op fouten en interacties neemt toe Kans op ‘dubbelmedicatie’ (2 of meer ‘gelijke/gelijkaardige’ geneesmiddelen) Kost (gemiddeld 90 euro/maand door overheid (RIZIV) betaald)
vrouw man
%
Leeftijd
Meer dan 7/10 ‘polyfarmaciepatiënten’ zijn ouder dan 60 jaar
Invloed van lichamelijke veranderingen op de werking van geneesmiddelen
Vermindering van lichaamsvocht (bloedvolume) en toename van vet Lichaam past zich minder gemakkelijk terug aan naar de ‘normale’ toestand Enkele voorbeelden: bloedrukdaling minder snel hersteld draaierigheid bij rechtstaan Minder dorstgevoel snellere uitdroging Geneesmiddelen worden anders (vaak trager) afgebroken door een verminderde leverdoorbloeding en verminderde werking van enzymes… Nieren werken minder goed minder goede uitscheiding van geneesmiddelenresten
Psychosociale situatie van bejaarden
Sociaal isolement
Gebrekkige communicatie Afname geheugen
Afname gezichtsvermogen Therapietrouw?
Meerdere artsen / specialisten (medicatiehistoriek?)
Voorbeelden van probleemgeneesmiddelen
Geneesmiddel voor… Nevenwerkingen epilepsie
Sufheid
parkinson psychose
Hallucinaties, bloeddrukval bij rechtstaan Sufheid, beven
bloedverdunning
Bloedingen
Hartfalen (digoxine)
Misselijkheid, trage hartslag, verwardheid, moeheid, zenuwachtigheid
Geneesmiddel voor… Nevenwerkingen Manische depressie (lithium)
Delirium, misselijkheid, sufheid
Hevige pijn (opiaten)
Sufheid, ademdepressie, obstipatie ‘Hypo’ (lage suikerspiegel)
Diabetes Antidepressiva
Sufheid, bloeddrukval bij rechtstaan
Geneesmiddel voor… Nevenwerkingen Hoge bloeddruk
Lage bloeddruk en kans op vallen
Plaspillen (diuretica)
Lage bloeddruk en kans op vallen
Slaapmiddelen en middelen Sufheid, geheugenverlies, tegen angst duizeligheid en kans op vallen Ontstekingswerende pijnstillers (NSAID’s) …
Maagzweer en maagbloeding, nierbeschadiging …
Extra aandacht voor inname van…
Fosamax ® - Fosavance ® Alendr onate ® Alendronaat is etsend voor de slokdarm Belang van juiste toedieningswijze!
zittend of staande houding met (ontkalkt) kraantjeswater nuchter (min. 1/2 uur voor ontbijt) niet samen met andere medicatie (min 30 min.voordien) Pas na 30 minuten opnieuw gaan liggen
Marevan ® (warfarine) Eet normaal, wijzig niet zomaar je voedingspatroon (vitamine K en vitamine E kunnen het antistollingseffect van warfarine verhogen) Vermijd alcoholgebruik Neem geen aspirine Pas op met andere pijnstillers. Vraag altijd eerst raad aan je arts of apotheker!
Geneesmiddelen & voeding
Pompelmoessap Remt de afbraak van sommige geneesmiddelen Vb. diazepam, simvastatine, valium… Melk Calcium kan de opname van bepaalde geneesmiddelen remmen Vb. Fosamax (alendronaat), Coversyl
Cafeïne (koffie, cola) Verminderd het slaapverwekkende effect van slaapmiddelen of middelen tegen angst
Voeding rijk aan vitamine K Niet combineren met Marcoumar® of Marevan® Vb. broccoli, spinazie, wortelen, cornflakes, orgaanvlees
Sojarijke voeding (sojamelk…) Niet combineren met Elthyrone®, L-thyroxine® of Marevan®
Neem het geneesmiddel best bij het eten, tenzij anders vermeld Wees matig met alcohol Slaapverwekkende effect van o.a. slaapmiddelen Maagschade (o.a. aspirine, NSAID’s) Leverschade (o.a. methotrexaat, paracetamol) Bloeddruk (bloeddrukverlagende middelen) Check suikergehalte i.g.v. diabetes of natriumgehalte i.g.v. hoge bloeddruk
Welke geneesmiddelen zeker niet pletten?
A. Producten met een maagsapresistente omhulling Op de verpakking: E.C. (enteric coated) Product valt niet uiteen in de maag, maar pas in de darm Bij slikproblemen: alternatief vragen aan arts! Ook capsules niet zomaar openen (vb. Omeprazole)
B. Retardpreparaten Op de verpakking: Chrono - CR (Controlled Release) - Diff (Diffucaps) - Dur (Durettes) - FAS (Facilitated Absorption System) - HBS (Hydrodynamic Balance System) - LA (Long Acting) - OROS (Oral Resorption Osmotic System) – Perlongettes - PL (Pro Longatum) –
Retard - SA (Slow Action) – UNI of UNO (slechts 1 inname per dag) - ZOK (Zero Order Kinetic)
Actieve stof wordt trager vrijgesteld Bij slikproblemen: alternatief vragen aan arts!
Generieken…
Bevatten = bestanddeel als originele product
Soms andere hulpstoffen Opgepast bij overgevoeligheid aan bepaalde stoffen (check bijsluiter) Vermijd ‘dubbelmedicatie’ (2 maal = product)
Check altijd goed de naam!
Hulpmiddelen
Pillendoosjes per dag of week
Pilomat® voor snijden van GM
Geneesmiddelenschema of dagboek
Bekijk eens de bijsluiter! 1. Waarvoor wordt dit middel gebruikt?
2. Wanneer mag u dit middel niet gebruiken of moet u er extra voorzichtig mee zijn? 3. Hoe gebruikt u dit middel? 4. Mogelijke bijwerkingen
5. Hoe bewaart u dit middel? 6. Aanvullende informatie
Alle belangrijke veiligheidswaarschuwingen (o.a. interacties)
Enkele algemene vuistregels Neem enkel geneesmiddelen in die u kent Neem enkel geneesmiddelen die de arts of apotheker u aanraadde Koop uw geneesmiddelen bij uw vertrouwde apotheker Koop nooit geneesmiddelen via internet. Geef geen geneesmiddelen door aan anderen Laat geneesmiddelen in de originele verpakking Een bijsluiter kan u ook terugvinden op www. FAGG.be Bewaar geen restjes; breng ze naar de apotheek Voelt u zich suf, rij dan niet met de auto!
Zeg altijd aan uw arts én apotheker welke geneesmiddelen u allemaal neemt!
Gezondheid!
