officiële uitgave: Protestantse Gemeente te Arnhem Menno Leistra, Rita Hop, Ruud van Veen en Arjen van Voorst, eindredactie ( )

27e jaargang Nº 11

zaterdag 1 september 2012

Kerkperspectief verschijnt 16x per jaar

officiële uitgave: Protestantse Gemeente te Arnhem

Denk terug aan 1944 Torenhoog zie je nu de brug beneden En rondom, het slagveld van toen Gaten werden geslagen, velen zijn gevallen. Toren: teken van herinnering, weer opgericht, hersteld, vernieuwd. Herrezen toekomst, dagelijks signaal. Altijd vredeswachter over onze stad. Zijn klokken klinken in september, Remember, remember… zie ook de uitnodiging voor de herdenkingsdienst op pagina 19.

In dit nummer:

kopijdatum

redactie

maandag 10 september 2012

Menno Leistra, Rita Hop, Ruud van Veen en

Kopij voor het volgende nummer

Arjen van Voorst, eindredactie (3611694)

De Eerste Dag .

.

.

Nº 12 (22 september t/m 14 oktober 2012)

abonnementen en advertenties

Alle Zeven Dagen .

.

bij voorkeur e-mailen naar:

W.A. van Woerkens (3811103)

Voor ’t Voetlicht .

[email protected]

[email protected]

Nieuws Diaconie .

evt. afgeven op het Kerkelijk Bureau

wijknieuws

Uw Steun Waard! .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

5

.

.

.

.

.

6

. .

. .

. .

.

.

.

4

. 6

.

.

. 8

kosten

PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’ .

.

. 9

Jaarabonnement: € 21,50

Actualiteiten – Agenda .

.

10

Aanleveren via de wijkredacties, namen en adres-

Digitaal abonnement: € 11,50

Een bijzondere reis .

sen staan vermeld in de koppen boven de wijkbe-

ING rekening 2571164

Herdenking Slag om Arnhem .

.

. 19

richten.

postadres

Nieuws van het NBG .

.

. 22

Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem

Nieuws uit de Landelijke Kerk . .

. 23

.

.

. .

. .

.

. .

.

.

. 11

vormgeving {TypoVar} ontwerpers, Arnhem

drukwerk Digidruk Vandenhul BV

1

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25

Zondag

Diaconaal werk

1e coll.:

Missionaire vorming en toerusting

2e coll.:

Plaatselijk kerkenwerk

3e coll.:

Onderhoud gebouwen

3e coll.:

Onderhoud gebouwen

10.00 u.

ds. E.I. Pot

10.00 u.

10.00 u.

mw. M. Buitink, Utrecht ds. K. Dijk, Duiven ds. M.H. Leistra, belijdenisviering en startzondag ds. I.M.J.Eldering-Jonkers Nieborg, Velp, viering H.A. ds. G.J. van der Stouw, Arnhem ds. H. Hoekstra en hr. Bertrand Hoek ds. A. Vogelzang, startzondag ds. H.J.W. Laseur, Voorthuizen ds. M. de Klerck-Bets, Elst (Gld.) geen dienst

10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar en ds. E.I. Pot, startzondag ds. M.A. Maan, startzondag ds. A.C. Poley, startzondag ds. P. de Vries

10.30 u. 10.00 u.

10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.30 u. 10.00 u.

10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

Door wijk te bep. diaconaal doel

ds. J.P. Eijgenraam, viering voor Jong en Oud hr. Martijn van Duuren ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp ds. H.O. Molenaar, Heelsum ds. M.G. Fernhout geen dienst

pas de culte

pas de culte

ds. P.H. Endedijk, Arnhem ds. W. Hartogsveld, mmv cantorij ds. L. van Hilten-Matthijsen, Apeldoorn ds. J.P. Dam-Oskam

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

zie Siongemeenschap

ds. K. Touwen, cantatedienst BWV 78 ds. G. Bomer, Rheden hr. H. Noordeman, Arnhem ds. J.P. Dam-Oskam zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

mw. A. Mosterd

10.00 u.

pastor D.Th. de Mildt, Arnhem pastor T.G. Rietman

10.00 u.

ds. K. Dijk, Duiven pastor J.Mulder

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

pastor J.A.M. Bakker, Arnhem pastor H.M. Rolfes

Datum: Aanvang: Voorgangers:

7 september 14 september 21 september

Medewerking: Orgel:

hr. T.J. Strikwerda, Arnhem pastor D.Th. de Mildt, Arnhem hr. T.J. Strikwerda, Arnhem

pastor J. Koopman, Arnhem pastor M. van Ravenswaaij-Brussel ds. J. ter Avest, Arnhem

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

hr. A. Bennik, Arnhem ds. D.J. Bakker

Kerkdienst voor iedereen in de Grote- of Eusebiuskerk, Kerkplein 1

SAMEN KERK ZIJN in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur

2

9 september 2012

2e coll.:

OECUMENISCHE DIENSTEN

7 september 14 september 21 september

Zondag

1e coll.:

19.00 u. Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

2 september 2012

zondag 16 september 2012 10.15 uur ds. M. Dijkstra, Ede en pastores C.J. Koot, Arnhem en David Porter uit Coventry Marian Hofman, harpiste Jack Blok

In deze bijzondere dienst op Vredeszondag zal Arnhem vanuit Coventry het Cross of Nails ontvangen voor het wekeljkse gebed om vrede en verzoening in de Walburgisbasiliek. Tevens is er aandacht voor de ondertekening op 21 september van het Charter of Compassion, waardoor Arnhem “City of Compassion” wordt. Maar in de eerste plaats zal -zoals ieder jaar in de septemberdienst- de Slag om Arnhem van 17 tot 25 september 1944 herdacht worden.

Rooster Erediensten

Zondag 16 september 2012

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Lucaskerk Brink, Elden Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag 23 september 2012

Vredeszondag

1e coll.:

Diaconaal werk

1e coll.:

2e coll.:

Vredeswerk

2e coll.:

JOP – Landelijk Jeugdwerk

3e coll.:

Onderhoud gebouwen

3e coll.:

Onderhoud gebouwen

10.00 u.

ds. E.I. Pot, viering H.A. ds. M.A. Maan, startzondag ds. A.A.A. Schiebaan, Beekbergen ds. C.J. Kraai

10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar

10.00 u.

ds. M.A. Maan

10.00 u. 10.30 u. 10.00 u. 10.30 u.

10.00 u. 10.15 u. 10.15 u.

Diaconaal werk

zie K.K.C. Het Dorp 10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam en ds. H. Oostdijkvan Andel, oec. viering H.A. zie Lucaskerk 10.00 u.

ds. M.H. Leistra

zie Lucaskerk

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam en mw. M. Buitink, startzondag mmv cantorij ds. H. Hoekstra

zie Lucaskerk

10.00 u.

ds. A. Vogelzang

ds. W.J. Gorissen, Voorthuizen ds. M.M. van Zoest, Zeist ds. M. Dijkstra , Ede en pastor C.J. Koot, Arnhem pas de culte

10.00 u.

ds. W.C. Hovius, Apeldoorn ds. M.G. Fernhout

10.15 u.

geen dienst

ds. A.J. Metske, viering H.A. mmv cantorij ds. W. Hartogsveld, startzondag ds. M. Beekhuis-Wassenburg, Rozendaal, viering H.A. pastor R.J.J. Roefs

10.00 u.

pasteur R.N. Bennahmias, Amsterdam, rentrée fleurie leervicaris mw. M.Mielke, Zwolle ds. G.J. van der Stouw, Arnhem ds. G. Bomer, Rheden

10.15 u.

ds. Th.A.R. de Zwart

zie Siongemeenschap

10.30 u.

dr. J.G. te Lindert

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

10.00 u.

hr. A. Bennik, Arnhem pastor J. Mulder

10.00 u.

mw. W. Hagedoorn, Rheden ds. F. van de Hoek

11.00 u.

pastor T.G. Rietman

10.30 u.

mw. C.J. Koot, Arnhem ds. H. Oostdijk-van Andel

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

mw. P.Kuper, Tiel pastor B.J. Bergen dienst van Schrift en Tafel

17h00 10.30 u. 10.00 u.

10.30 u.

Korenbeurslezing in Hotel Haarhuis, Stationsplein 1 Oecumenische vieringen ‘De Zijp’ Diaconessenkerk, Iz. Evertslaan 11 Datum: Aanvang: Voorgangers: Medewerking: Dirigent: Thema:

zondag 23 september 16.00 uur Rita Hoeve, Moniek Siermann en gastvoorganger Zijp-koor Elin Meijnen Compassie

Coventrygebed Walburgiskerk, elke vrijdag 12.30 uur Walburgisplein 1

Datum: Tijd: Spreker: Thema:

zondag 9 september 10.30 – 12.15 uur Bart Brandsma, filosoof, consultant en trainer in dialoog en conflictwerk De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens over (interreligieuze) dialoog in Nederland

Uitnodiging – Remember Uitnodiging voor een Oecumenische viering op zondag 16 september 2012 in de Grote- of Eusebiuskerk. Uitreiking Cross of Nails 10.15 uur Plaatsing Cross of Nails in de Walburgisbasiliek 11.45 uur 3

Uw Steun Waard!

Help de nieuwe kerk in Moerwijk

Powered by Peace Vredesweek 2012

FOTO: SJOUKE DIJKSTRA

TEKENING: LEN | JAARGANG 10 | NUMMER 1

Missionair Werk & Kerkgroei

9 SEPTEMBER 2012 COLLECTE PROTESTANTSE KERK ING 5261 58337_Collecteposter3.indd 1

04-05-12 15:36

Missionair Werk & Kerkgroei: Help de nieuwe kerk in Moerwijk Kerk zijn voor en met de wijk. Dat is wat Hette Domburg, missionair kerkelijk werker in de Haagse Moerwijk, voor ogen staat. Sinds een jaar is hij verbonden aan de protestantse pioniersplek MarcusConnect in Moerwijk, een ‘gekleurde’ wijk met verschillende culturele groepen en veel oude mensen en nauwelijks enige binding tussen mensen. MarcusConnect richt zich op een intensievere verbinding tussen de gemeente en de wijk. “We zoeken de mensen op daar waar ze zijn”, zegt Hette. “Kerk-zijn speelt zich vooral af buiten de muren van het eigen gebouw. We werken aan meer gemeenschap in de wijk waardoor de eenzaamheid en de vervreemding minder worden.” Dat gebeurt onder meer door een netwerk van mensen in de wijk dat bestaat uit mensen uit de huidige gemeente, migrantenchristenen en anderen. Deze mensen zijn inzetbaar bij concrete noden, gemeenschapsvormende activiteiten en het zoeken van een nieuwe vorm van vieren. De collecte voor Missionair Werk & Kerkgroei op 9 september is bestemd voor deze en andere pioniersplekken in Nederland. Steun deze collecte en zodat nieuwe pioniersplekken kunnen worden gerealiseerd.

4

16 SEPTEMBER 2012 COLLECTE VREDESWERK ING 5261 58337_Collecteposter4.indd 1

04-05-12 15:35

Vredeswerk: Powered by Peace (gedreven door de vrede) Ieder jaar, in september, is de Vredesweek, waarin de Protestantse Kerk en IKV Pax Christi aandacht vragen voor het wereldwijde vredeswerk. Dit jaar is het thema: Powered by Peace (gedreven door de vrede). Wij vragen uw aandacht voor het geweld en het onrecht rondom het delven van grondstoffen. Zoals bijvoorbeeld in Colombia, waar miljoenen mensen slachtoffer zijn van een strijd om macht, geld en grond. Gewapende groepen gebruiken de opbrengst van de grond om de strijd te bekostigen. Olie, steenkool en goud zijn zo een reden van conflict in plaats van een bron van welvaart en vrede. De overheid is geregeld deelgenoot in de strijd, beschermt de bevolking niet en werkt vredesorganisaties regelmatig tegen. De Protestantse Kerk werkt aan vrede, verzoening en gerechtigheid en steunt via IKV Pax Christi en Kerk in Actie wereldwijd projecten die het geweld en de mensenrechtenschendingen tegengaan. IKV Pax Christi heeft het Ministerie van Vrede opgericht om o.a. in de vredesweek aandacht te vragen voor het vredeswerk. Kerk in Actie steunt meerdere projecten in Colombia om geweld en mensenrechtenschendingen tegen te gaan, maar steunt ook Henk Vijver, die namens de Protestantse Kerk en Kerk in Actie als uitgezonden medewerker in Colombia werkt. Hij begeleidt mensen met een oorlogsverleden op weg naar verzoening en vergeving.

De Eerste Dag Zondag 2 september: Marcus 8:22-26 Na de tweede deling van het brood, volgt nu opnieuw een genezingsverhaal. Met de genezing van een blinde wordt de profetie van Jesaja vervuld. God zal zijn volk bevrijden en als teken daarvan zullen blinden de ogen geopend en de oren van doven ontsloten. Verlamden zullen springen als herten: de mond van stommen zal jubelen. (Jesaja 35). Waarom de volgorde die Jezus aanhoudt niet helemaal klopt? Ik weet het niet. Misschien omdat de te genezen mensen op Zijn weg komen zoals ze komen. Of ligt er een diepere grond onder?! Moet de Boodschap van het Komende Koninkrijk niet eerst gehoord worden voordat we de tekenen ervan kunnen zien? In dat geval wordt de blindheid van deze ene mens beeld van de verblinde mensheid. Zien wij werkelijk wat voor ogen is? Zijn we ons bewust van de verschillende brillen die we dragen? Hoe dan ook, blind als hij is, verblind als wij zijn, moet er iemand zijn die hem, ons, bij de hand neemt, anders komen we nergens. Door wie de blinde man bij Jezus wordt gebracht lezen we niet, maar het moge duidelijk zijn dat er mensen zijn die zich zijn lot hebben aangetrokken en hem naar Jezus brengen. Zij hebben Zijn Licht blijkbaar gezien. Net als bij de genezing van de doofstomme man, neemt Jezus de blinde mee, weg uit de menigte. Het wordt geen groot spektakel, waar vooraf folders voor worden rondgebracht en een ruimte wordt afgehuurd. Hè en we hadden ons nou net op dit schouwspel verheugd. We hadden het met eigen ogen willen zien. Niet dus, nog niet, nog is voor Jezus de tijd niet gekomen dat Hij iets van Zijn geheim prijs geeft. Marcus houdt die spanning er nog even in. In de intimiteit van het samen zijn, opent Jezus de blinde de ogen. Niet in één keer, stapsgewijs. Blijkbaar is het voor Jezus ook niet een wonder dat Hij eventjes doet… Het wordt Hem gegeven. Jezus vraagt naar het resultaat voor Hij weet of en hoe verder te gaan. ‘Ik zie mensen, het zijn net bomen, maar ze lopen rond’. Het klinkt wat vreemd in de oren, of toch niet? Tom Naastepad legt dit beeld als volgt uit: Bomen lijken op mensen, zowel in contouren als in karaktertrekken. Bomen wandelen niet rond, maar gaan wel rechtop, indruisend tegen de zwaartekracht…… Bomen werden op de derde dag geschapen, mensen op de zesde: deze twee dagen lopen parallel. Na drie dagen staat Jezus op……. Deze blinde man ziet ineens in alle helderheid wie er voor hem staat. Hij heeft werkelijk het Licht gezien. Deze mens, die dit Licht heeft gezien, ziet ongetwijfeld veel meer dan wij: hij beleeft alles met hart en ziel, één en al be- en verwondering. Hij leeft niet aan de ‘gewone’ dingen voorbij….. In zoveel een glimpje Koninkrijk?

refrein door Marcus heen klinken. Dat deze weg niet overeenstemt met het beeld dat Petrus en velen van zijn volksgenoten met hem van de Messias hebben, maakt hij direct duidelijk. Even direct rekent Jezus hem daarop af. Niet wij bepalen de weg, noch het beeld van Hem die die weg gaat. Maar hoeveel beelden dragen we bewust of onbewust van Jezus, van God, met ons mee? In het tweede gedeelte roept Jezus nu zelf de menigte samen. Na de les aan de discipelen zijn de volgelingen in brede zin aan de beurt. De verzen die volgen zijn overbekend; over de invulling ervan lopen de meningen, door de eeuwen heen, nogal uiteen. Daarom laat ik het hier bij een paar kanttekeningen: Jezelf verloochenen: is meer dan (en daardoor meer dan genoeg) het breken met jezelf, met waar je aan vastzit. Hem als enige leermeester aanvaarden, je eigen leer of zienswijze opgeven en er geen leermeester van eigen voorkeur op nahouden. Het gaat er om alleen van Hem te (willen) horen wat het is om mens te zijn op aarde. Je kruis opnemen: dit wordt vaak ingevuld met ‘ieder huisje heeft zijn kruisje’, ieder mens krijgt zijn/haar portie ellende mee op aarde. En moet daar zijn/haar weg in of doorheen vinden, met alle pijn en moeite vandien. Maar hier verwijst je kruis allereerst naar alles waarmee je geconfronteerd wordt wanneer je probeert Jezus’ weg voor ogen te houden en van daaruit je keuzes maakt. Achter Jezus aangaan: niet als een zware opgave, maar vooral als een uitnodiging die tot vreugde stemt en vol belofte is. Daar valt al het andere waarover je in je leven druk maakt als het ware bij in het niet. Het Koninkrijk is in Jezus op aarde gekomen, en met iedere stap, hoe voorzichtig of wankel ook, we Hem op zijn weg proberen te volgen, komt het volle Licht ervan dichterbij. Zondag 16 september: Marcus 9:14-29 In het gedeelte volgend op dat van vorige week, vertelt Marcus ons over de meest intieme ontmoeting tussen Vader en Zoon op de berg. De lezing van vandaag neemt ons mee naar onderaan die berg. Daar wordt de hartverscheurende situatie getekend van een vader en een zoon die op geen enkele manier met elkaar kunnen communiceren. Nog schrijnender is het dat over het hoofd van de om hulp vragende vader heen, een stevige discussie gaande is tussen de religieuze leiders en de discipelen. Ver van ons bed? Ik vrees van niet. Terwijl er eindeloos gediscussieerd wordt door regeringsleiders over hoe en wat voor hulp gewenst en haalbaar is, sterven er dagelijks honderden mensen voor wie alle hulp te laat komt. En bij veel kerkelijke hulporganisaties is het niet veel anders. Jezus en de discipelen die met Hem mee zijn gegaan, zien het tafereel. Jezus vraagt eerst naar het onderwerp van gesprek, maar voordat iemand van de disputerenden kan antwoorden, neemt de vader het woord. Wanneer Hij zijn relaas hoort en het falen van Zijn discipelen, zet Hij de laatste met een felle reactie aan de zijlijn. Vervolgens gaat al Zijn aandacht en Zijn hele hart uit naar deze vader en zoon. En in tegenstelling tot de voorgaande confrontaties, laat Jezus het nu in het openbaar gebeuren. De vader krijgt de kans het hele lijdensproces van zijn zoon uit te spreken, zijn hart te luchten.

Zondag 9 september: Marcus 8:29:9-1 De lezing voor deze zondag vormt het midden van en is een keerpunt in het Marcusevangelie. Hij valt in twee gedeelte uiteen. In het eerste gedeelte worden de discipelen meegenomen in een volgende fase van hun ‘leerproces’. Het stellen van vragen is binnen de Joodse traditie een veel gebruikte ‘lesvorm’. Na de algemene Een paar dingen die mij in het vervolg opgevallen zijn, loop ik even vraag: ‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben’ en het antwoord daarop langs. van de leerlingen, volgt de heel persoonlijke vraag: ‘Wie ben Ik …als U iets kunt doen, heb dan medelijden met ons en help ons dan: volgens jullie?’. vader en zoon zijn toch verbonden, namelijk in hun machteloosheid. Petrus antwoordt direct: ‘U bent de Messias’. En dan begint de Of Ik iets kan doen? Alles is mogelijk voor wie gelooft. Jezus wijst van eigenlijke les. Opvallend is dat Jezus het door Petrus gegeven zijn eigen macht af en benadrukt de impact van ons eigen vertrouantwoord niet overneemt. Hij spreekt over Zichzelf consequent wen. Ik denk niet dat bedoeld wordt dat voor wie gelooft alle moeials ‘Mensenzoon’. Als mens onder de mensen gaat Hij zijn weg en lijkheden zich vanzelf oplossen. Wel dat het voor de gelovige nooit zo wordt Hij ook geconfronteerd met de weerstand van de drie uitgesloten is dat wat menselijkerwijs onmogelijk is, toch gebeurt. groepen die met elkaar het gezag van de Messias op aarde zouden moeten laten zien: de oudsten vertegenwoordigen het koningschap, Anders gezegd: geloof is niet iets krampachtigs in de zin van streng tegen mezelf zeggen dat het wonder komt als ik nu maar geloof dat de hogepriesters het priesterschap en de schriftgeleerden de prohet komt. Geloof is nooit op een wonder uit en gaat dus nooit met fetie. De tegenstand zal groeien en het lijden van Jezus toenemen en uiteindelijk resulteren in verwerping, vernedering, verloochening kramp gepaard. Het is een weloverwogen motie van vertrouwen; het duidt op een relatie van vertrouwen. en dood. Het lijden van de Mensenzoon zal van hier af aan als een

5

Maar juist omdat het geloof is weet het dat het kan afglijden naar eigenmachtigheid, en het toch niet zo uitsluitend van de ander te verwachten. Zo verstaan kunnen de woorden van de vader: ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp! betekenen: help mij het van u ook te verwachten. Misschien heeft deze vader zich altijd wel als een gelovig mens beschouwd, maar nu wordt hij zich, staande tegenover Jezus, van een stuk ongeloof bewust. Dan vraagt Hij Jezus niet zozeer om hem van zijn ongeloof te bevrijden, maar dan vraagt hij om, zo ongelovig als hij is, in zijn nood en de nood van zijn kind toch te worden geholpen. ….Jezus greep zijn hand en deed hem opstaan: voordat Jezus de jongen doet opstaan, grijpt Hij zijn hand; Jezus maakt verbinding met deze door de demonische geest volkomen geïsoleerd geraakte jongen. Hij deelt in zijn ellende en zijn lijden, wordt zo met heel zijn wezen: Mensenzoon. Voor de jongen en zijn vader begint een nieuw leven. De menigte en wij lezers zijn er echter ook getuigen van geweest, wat een verwoestende kracht machten van dood en leven aanrichten en nog eens te meer als zij het slachtoffer verlaten. Hoeveel van deze machten waren rond, om ons heen, in onszelf? Tenslotte, weer samen met de discipelen, worden ze van de zijlijn afgehaald. Nu kunnen ze vragen waarin zij tekort zijn geschoten. Zij en wij krijgen geen ander antwoord dan: ‘Dit soort kan alleen met gebed worden uitgedreven’. Gebed is nodig in deze strijd, niet als een toverformule maar als een vorm van overgave en van toewending, het innerlijke verlangen naar ‘Uw Rijk kome’. Een dergelijke houding zoekt het niet in eigen kracht, maar geeft zich over aan het volste vertrouwen, dat alleen bij God de vrijheid te vinden is. Ingrid Lodewijk

Alle Zeven Dagen September

6

za. 1

Spreuken 24:23-34

Eerlijkheid en vlijt

zo. 2

Spreuken 25:1-14

Eerlijk en toch niet alles zeggen

ma. 3

Spreuken 25:15-28

Raadgevingen

di. 4

Spreuken 26:1-12

Reageren op dwaasheid

wo. 5

Spreuken 26:13-28

Over luiheid en ruzie

do. 6 vr. 7

Spreuken 27:1-14 Spreuken 27:15-27

Wijze raad Scherp opgemerkt

za. 8

Psalm 54

Gebed na verraad

zo. 9

2 Koningen 21:1-18

Het gaat weer mis

ma. 10

2 Koningen 21:19-26

Moord en doodslag

di. 11

2 Koningen 22:1-13

Belangrijke vondst

wo. 12

2 Koningen 22:14-20

De profetes spreekt

do. 13

2 Koningen 23:1-14

Hervormingsdag

vr. 14

2 Koningen 23:15-30

Ingrijpende maatregelen

za. 15

Marcus 9:1-13

Verschijning

zo. 16

Marcus 9:14-29

Geloofskracht

ma. 17

Marcus 9:30-50

Belangrijkheid

di. 18

Marcus 10:1-12

Huwelijkswet

wo. 19

Spreuken 28:1-13

Tegenstellingen

do. 20

Spreuken 28:14-28

Oorzaak en gevolg

vr. 21

2 Koningen 23:31-24:7

Betaling

za. 22

2 Koningen 24:8-17

Weggevoerd

zo. 23

2 Koningen 24:18-25:7

Martelgang

Voor ’t Voetlicht Kunst

door Han Hoekstra

De Linde en de Leie Je hebt vakanties in soorten en in maten. En vakantievierders ook. Er zijn er genoeg aan een costa of op een cruise die geen museum binnengaan. Ik overdrijf het ook niet. Wij houden van fietsen langs het water. Zuid Friesland vorig jaar bood verschillende verrassingen. Omdat het zadel wat hard werd, bogen we naar het restaurant in de verte. Maar het bleek een museum (Belvédère bij Oranjewoud). Juist een expositie die al voorbij was, sprak me aan. Ansichtkaarten ervan die nog in het winkeltje waren, werden mijn kennismaking met het werk van Roger Raveel. Een Vlaamse schilder die zijn leven lang (nu 91 jaar) in Machelen aan de Leie woont. Voor we dit jaar langs die Leie fietsten, vervolgden we vorig jaar langs de Linde. Een verrassend mooi riviertje! Op fietsvakantie weet je van te voren dat je onderweg niet of nauwelijks dingen mee kunt nemen, hoe mooi ze ook zijn. De herinnering aan die zonovergoten Linde wel natuurlijk. En een kaartje van een kunstwerk, dat ook. Een museum en een kapel In Machelen heeft Roger Raveel een eigen museum. En een stukje verder staat een kapel. Van buiten zie je het nauwelijks. Een bescheiden pand in een rijtje. Ook van binnen is het eenvoudig. En bijzonder: Raveel heeft deze kapel ingericht door de muren te decoreren met fresco’s en schilderijen en door altaar, tabernakel en glasraam te ontwerpen. ‘Zijn werk’, schreef Het Volk na de opening in 1993, ‘getuigt volgens kenners van een subliem spel van kleuren, lucht en lijnen en uiteraard ontbreken de bekende witte leegtes niet’. Een kerkbestuurder zei: ‘Al is Machelen maar een zakdoek groot, het is voor u een spiegel geweest om de wereld en de hemel te bekijken’. Matisse en Raveel De kunstenaar Henri Matisse heeft in Vence (bij Nice) een kapel ingericht. ‘’Wat de artistieke aanpak betreft’’, zegt Raveel, ‘’had ik die Chapelle du Rosaire voor ogen. Na een bezoek aan die kapel riep iemand uit: ‘Wat mooi! Gezegend Matisse! Hij heeft de religie van de vreugde ontworpen’. Ik heb toen tegen de pastoor gezegd: ‘Ik maak de Religie van het Leven’. Daar had hij geen bezwaar tegen’’. ‘Raveel vertolkt de religie van het leven zoals die soms, plots opduikend tussen de plooien van de dagelijkse sleur, zichtbaar wordt. In de koesterende zorg van een moeder, in de kus van verliefden, in de vlucht van een duif boven het tintelende groen van zomerrogge die wiegt in de zon. Het zijn beelden die iedereen begrijpt en hun schoonheid verdwijnt nooit. Raveel blaast het stof van oude symbolen en geeft ze een tweede adem. Het schaapje dat nieuwsgierig vanachter het altaar de kapel inkijkt, klaar om straks weer de weide in te dartelen, straalt weerloze onschuld uit en weekt meer overpeinzingen los dan al de bekende afbeeldingen van het Lam Gods samen’. (citaat van Sabine Alexander, Tertio juni 2006). Licht en water, aarde en hemel. Vooraf: wie de moeite wil en kan nemen, kan op internet wel afbeeldingen vinden in kleur (zoek via Google b.v. op ‘Roger Raveel kapel’). De eerste afbeelding (1) hangt achterin op de linkerwand van de kapel. Het gezicht van de moeder is niet zichtbaar. Je kunt net zo goed denken aan een moeder uit Malburgen of Machelen, als aan Maria met haar kind. Een witte baan met zwarte lijnen lijkt uit de diepe aarde de moederschoot te vormen en te voeren tot het daar gedragen kind. Nog zo’n witte baan, wie weet wel uit de hoge hemel, omringt het kind met licht ook daar vandaan.

Op afb. 2 zijn we in het begin; met licht (geel) en water. Zonder deze elementen geen leven. Het water is echt, in een bak in de witte cirkel met blauwe lijn. Het leven is wel vaker tastbaar bij Raveel. De paal van een hek of de stijl van bed van echt hout en de rest geschilderd. Of een levende duif in een echte kooi aan het schilderij. Vrouw en man De nooduitgang heeft Raveel geïntegreerd. Mensen ervoor met een lichte (!) schaduw. Is het licht als bij het kind op het eerste schilderij? Licht van buiten? Uit het leven zelf, dat langs de levensboom binnenvalt? Een boom die ook de associatie aan een gekruisigde op kan roepen.

Na ‘Moeder en kind’ staan voor de dreigend uitgevoerde nooduitgang de eerste mensen. Gaan ze het verhaal uit voor het begonnen is? Wordt het leven wel leven? Met de volgende mensen wel! Een liefdespaar! Een zoenende man en vrouw. Vlak bij het altaar. Als mensen dit leven juist op die plaats misschien wat gewaagd vinden, schijnt het volgende detail, in vriendelijk Vlaams vermeld, meestal wel wat ontspanning te geven: is het u trouwens opgevallen hoe de kussende vrouw op de tenen van de man trapt? Wolk en witte vierkanten Witte vierkanten zijn een soort kenmerk van Raveel geworden. Hij ‘speelt’ er mee. ‘Te pas en te onpas’ verschijnen ze op zijn schilderijen. Soms als een laken of een boek dat je wel kunt plaatsen. Soms ook nogal hinderlijk, je zo maar een deel van het beeld benemend. Dat is blijkbaar zo in het leven. In het godsdienstig leven ook. De Bijbel getuigt van het mysterie van Gods liefde voor mens en schepping. De Bijbel onthult en verhult dat mysterie, bijv. door te vertellen dat een wolk de aanwezigheid Gods symboliseert en verder zicht daarop verhult. In de kapel aan de Posthoornstraat zet Raveel het mysterie van de schepping om in zijn eigen jargon, door de vinger Gods een etherisch lichtblauw vierkant te laten beroeren (afb.3). En een wit vlak voor de achterwand, beneemt het zicht op een deel van dat God geraakte vlak. En ook waar het lam vandaan komt, kun je niet zien. En of daarachter misschien het graan geboren wordt, dat weet je niet – er staat iets voor. Ook het tabernakel waar het brood bewaard wordt. Het eucharistisch brood dat niet los verschijnt, maar te midden van levende natuur: blauw-groen gele rogge. Massa en individu Op afbeelding 4 is de rechterwand van de kapel begonnen. De kruisiging van Christus (afb.5) is geschilderd recht tegenover de dreigende nooduitgang aan de linkerwand. De vraag van daar: wordt het leven wel leven, dient zich hier ook aan. Daar durfden we bij de volgende scene ‘Ja!’ te zeggen. Hier ook … het grote vierkant dat volgt is rood, als het bloed van Christus, zijn levenskracht voor ons gegeven. En rood als de wijn bij de Maaltijd van de Heer. Dit rode vlak bevindt zich recht tegenover het begin van leven, met water en met licht. De mensen zijn met contouren als een massa geschilderd. Gaan wij er ook in onder? Zwijgend? Of zijn we (soms) ook als die ene? Dat individu, het lijden zeer nabij?

Diep dragend en opgaand Net als ‘Moeder en kind’ is ‘De prediking’ (afb.6) een los schilderij op doek. Het was de vraag of tegenover de pasgeborene een tafereel van de verrijzenis kon komen. Raveel: ‘’ik heb daar lang over gepiekerd en een eerder idee verworpen. Ik voelde meer voor een schilderij als ‘De prediking van Johannes’. Ik bedoel: de woorden van Christus zijn nog steeds onder ons (…) De prediker heeft geen aangezicht, het gaat immers in de eerste plaats om zijn boodschap’’.

Zoals vaker heeft de schilder zijn vrouw afgebeeld (helemaal rechts). En zijn vader, iemand die alles wat hij zag en hoorde sterk relativeerde. Pal tegenover de prediker zie je hem hier zo denken: is dat allemaal wel waar? Sommigen zien in de vrouw voor de fel gele preekstoel een moeder die haar kind maant om stil te zijn. Maar ook bij haar dacht ik: de prediking staat niet zo maar boven aan. En mag het met aandacht voor een kind? Detail: wat de kleine haar aanreikt is net zo geschilderd als haar gezicht en heeft overeenkomst met wat je kunt zien van het gezicht van de prediker. De lijn die links naar het schilderij loopt, is de voortzetting van de contourlijn van de massa. Die lijn zakt in het schilderij en wordt een stuk dieper de dragende lijn van prediker en preekstoel. Vervolgens springt hij weer omhoog en blijft stijgen om hoog bij de uitgang bijna, te verdwijnen. Raveel: ‘Ze symboliseert een hoopvolle toekomst. Het woord van Christus houdt, juist zoals de democratie, niet op te bestaan’. (Citaten van de kunstenaar uit Roger Raveel, De Religie van het Leven, p.44, 46 en 47).

Begin en eind van een gedicht van Anton van Wilderode bij: De religie van het leven De deur valt dicht, de bidkapel gaat open. Wij komen in een heldere wereld binnen die louter stilte is. Een feest van kleuren… Het leven wordt verhevigde religie. Wij gaan van hier weg, heilig opgeladen met evenwicht en daadlijke genade. Zo klaar al glas Glas in lood heeft licht van buiten nodig om voorstelling en kleur binnen tot leven te brengen. Matisse en Raveel hebben daar op hun wijze mee gewerkt. ‘Zo klaar als glas’ is een cursus van het Stadspastoraat die ook in de Walburgis wordt gegeven. Werken aan een glasproduct, omgeven door de hoge ramen in deze ruimte. Ik hou van het blauw in de bidkapel van deze basiliek. Wat zou het mooi zijn als ook deze cursus o.l.v. glaskunstenaar Frederik Rombach opmaat is voor meer: de Walburgis als open stadskerk voor ontmoeting, bezinning en bezieling. Een projectgroep met deelnemers uit de Eusebiusparochie, de Protestantse Gemeente en het Stadspastoraat heeft voor de zomer een projectplan daartoe gepresenteerd! 7

Nieuws Diaconie

Collectenopbrengsten PGA (bedragen in euro’s)

www.diaconiearnhem.nl

5 augustus 2012 1e Collecte: Diaconaal werk 2e Collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e Collecte: Onderhoud gebouwen kerk 1e collecte

Opstandingskerk Diaconessenkerk Siongemeenschap De Rank Bethlehemkerk Salvatorkerk De Kandelaar totaal

76,35 63,90 31,10 66,44 103,97 93,40 114,78 549,94

2e collecte 54,10 49,34 25,60 73,35 77,30 67,99 84,60 432,28

3e collecte 62,50 32,75 29,95 89,50 60,20 55,78 54,65 385,33

12 augustus 2012 1e Collecte: Door wijk te bepalen diaconaal doel 2e Collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e Collecte: Onderhoud gebouwen kerk 1e collecte 2e collecte

Opstandingskerk Diaconessenkerk Siongemeenschap De Rank Bethlehemkerk Salvatorkerk De Kandelaar totaal

61,49 70,46 32,01 46,50 88,20 91,40 134,45 524,51

3e collecte 55,65 50,00 27,64 59,10 74,00 79,18 64,29 409,86

2e collecte 67,40 54,37 26,96 59,55 75,09 58,71 73,05 415,13

3e collecte 42,70 33,88 26,70 73,89 50,51 44,13 48,15 319,96

128,11 126,95 51,90 73,45 133,70 140,17 173,50 827,78

19 augustus 2012 1e Collecte: Diaconaal werk 2e Collecte: Kerk in Actie-Zomerzending 3e Collecte: Onderhoud gebouwen kerk 1e collecte

Opstandingskerk Diaconessenkerk Siongemeenschap De Rank Bethlehemkerk Salvatorkerk De Kandelaar totaal

67,02 58,06 33,50 88,45 72,35 63,92 81,90 465,20

Belastingaftrek Indien u meer dan 1 % van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60, – per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.

Collectebonnen • Kaart A: € 0,75 (20 bonnen van € 0,75 = € 15, – ) • Kaart B: € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Kaart C: € 1,50 (20 bonnen van € 1,50 = € 30, – ) • Kaart D: € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau tegen ‘contante betaling’; pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening 69.96.42.132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. ‘collectebonnen A, B, C, of D’. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­ cartridges t.b.v. Kika. 8

• Diaconaal consulenten: Margriet Kok en Alie Teunissen • Bureausecretaris: Nancy Spiele • telefoon: 3512201 • bankrekening: 635800667 • e-mail: [email protected]

Diaconie in deze tijd, achtergronden en perspectieven

Op dinsdag 11 september verzorgt professor Herman Noordegraaf een lezing over het onderwerp ´Diaconie in deze tijd, achtergronden en perspectieven´. Herman Noordegraaf is hoogleraar diaconaat van de Protestantse Theologische Universiteit. Diakenen, ouderlingen, gemeenteleden, predikanten, pastors en belangstellenden zijn van harte welkom. Wij hopen dat we u dinsdagavond 11 september om 19.30 uur kunnen begroeten in de Diaconessenkerk. Adres: G.A. van Nispenstraat 139, 6814 JA Arnhem . Voor de voorbereiding is het prettig dat wij vooraf weten op hoeveel deelnemers wij kunnen rekenen. Daarom het verzoek dit voor 31 augustus door te geven per e-mail [email protected] of per post (College van Diakenen, Zijpendaalsweg 57, 6814 CD Arnhem).

Margriet Kok, diaconaal consulent College van Diakenen

Diaconie Protestantse wijkgemeente Bethlehemkerk

Het is onvoorstelbaar hoe vlug of de tijd gaat en het al weer de beurt is aan onze wijkdiaconie om te schrijven over waar de diakenen zich zoal mee bezig hebben gehouden in het afgelopen jaar. Wij zijn met vier diakenen met een goede onderlinge taakverdeling en samenwerking. Eens in de 6 weken wordt er vergaderd. In deze vergadering komen lopende zaken aan de orde maar ook wordt aandacht besteed aan andere dingen, zoals bijv. “welk type diaken zijn wij”, “wat houdt ons als diaken bezig”. Of zomaar vrij met elkaar in gesprek gaan waar dan, ondanks het feit dat wij elkaar al langer kennen, verrassende dingen uit voort komen.

Doordat deze maand diaken Ans Kruitbos en ondergetekende aftreden, werd ook veel aandacht geschonken aan het vinden van nieuwe diakenen. Het streven was om zeker twee nieuwe diakenen te vinden en dit is gelukt. Dosmarita Eekma en Wil Terwel zijn bereid gevonden om de taak van diaken op zich te nemen. In de dienst van 23 september a.s. zullen zij bevestigd worden. Hoe of de taakverdeling zal worden, gaat bekeken worden in de eerstvolgende vergadering. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit lukt. Ik wens Dosmarita en Wil heel veel sterkte, kracht en Gods nabijheid toe in hun te aanvaarden ambt. Binnen onze wijkgemeente wordt in de maand december extra aandacht besteed aan partners van overleden gemeenteleden en aan gemeenteleden die om welke reden dan ook wat extra aandacht kunnen gebruiken. In het verleden werden ook deze gemeenteleden persoonlijk bezocht. Echter het aantal te bezoeken adressen werden steeds meer en dit was een reden voor de diakenen naar een andere vorm te zoeken. Deze is sinds 2010 gevonden en wel in de vorm van het laten bezorgen van een mooi boeket bloemen met een begeleidende brief. Gezien de reacties die hierop binnenkwamen bleek dat ook deze vorm van aandacht zeer op prijs wordt gesteld. Afgelopen december was het voor de 2de keer dat de diakenen een gezamenlijke maaltijd voor gemeenteleden organiseerden in de week voor kerst.

Aan deze maaltijd nemen een groot aantal gemeenteleden deel en is één van de vele manieren die ons als gemeente met elkaar verbindt. Saamhorigheid en omzien naar elkaar staan hoog in het vaandel en tijdens deze maaltijd wordt dat ook zo ervaren. Mooi om op deze manier ook diaconaal bezig te kunnen zijn. Tevens werd voor de 2e keer een jaarlijkse kerstmarkt georganiseerd. De eerste keer was het aftasten of hiervoor wel animo was. Al gauw bleek dat dit zeker het geval was en kwam de vraag of dit niet elk jaar georganiseerd kan worden en zo geschiedde. In het organiseren hiervan hebben de diakenen een groot aandeel en ook hier blijkt dat onderlinge verbondenheid met elkaar binnen en buiten de kerk een grote factor is. Wereldwinkel Iedere zondagmorgen kunnen na de dienst artikelen gekocht worden van de Wereldwinkel. Dit is mogelijk omdat een aantal vrijwilligers zich hiervoor inspannen. Wil Terwel zorgt dat de kast up to date blijft met iedere keer weer verrassend leuke en lekkere dingen. Dank zij hen en het verkopen van de artikelen kunnen wij als gemeente een steentje bijdragen aan het welzijn van mensen in de derde wereldlanden. Voedselbank Doordat de economie er niet beter op wordt en mensen mede daardoor in financiële problemen komen, wordt steeds meer een beroep gedaan op de Voedselbank. Eén middag in de week wordt een ruimte in onze kerk beschikbaar gesteld om van daaruit voedselpakketten uit te geven. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door een groot aantal vrijwilligers voornamelijk afkomstig uit onze wijkgemeente. Naast het ophalen van hun pakket wordt hen koffie of thee aangeboden. Soms wordt hier gebruik van gemaakt en komt het tot een gesprek. Mochten hier vragen uit voort komen die meer aandacht nodig hebben dan wordt dit doorgegeven aan ondergetekende of één van de diakenen. Komend seizoen Het komend seizoen zal een seizoen worden van o.a. het inwerken van de twee nieuwe diakenen en samen weer de weg te vinden om diaken te zijn binnen onze wijk en daarbuiten. Als scheidend voorzitter van de diaconie heb ik er alle vertrouwen in dat dit lukt en wens hen alle goeds, sterkte, kracht, vertrouwen en Gods nabijheid toe. Hartelijke groet, Marijke Gerritsen, voorzitter Diaconie Protestantse Wijkgemeente Bethlehemkerk

Kerkelijk Bureau PGA adres: telefoon: e-mail: geopend: bankrekeningen:

Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem (026) 442 09 87 [email protected] elke werkdag 9.00 – 12.30 uur voor vrijwillige bijdragen: 63.58.17.187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem voor overige 69.96.42.132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem

PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’

Besnijdenis – briet mila

Het ligt iedereen nog vers in het geheugen welke problemen ontstonden toen de Partij voor de Dieren op regeringsniveau protesteerde tegen de wijze waarop kosher wordt geslacht. Het betrof echter niet alleen de Joodse gemeenschap maar eveneens de Islamitische bevolkingsgroep met dit verschil dat alleen een langdurig opgeleide slager, die exact handelt volgens de eeuwenoude regels die gesteld zijn om een dier niet te laten lijden voorwaarde zijn bij de Joodse gemeenschap in tegenstelling tot de Islamitische regels waar een ieder in zijn achtertuin of op zijn balkon een schaap kon slachten. De volgende hindernis die genomen moet worden is het punt van de besnijdenis. De traditie van het besnijden van jonge kinderen is al duizenden jaren oud. Wat de Joodse traditie betreft kennen we de besnijdenis van de zoon van Josef en Maria in de Tempel op de achtste dag na zijn geboorte. We hebben allemaal ooit de lofzang van Simeon gezongen. Men poogt al heel lang deze traditie te verbieden. In de tweede eeuw van onze jaartelling verbood Antiochus 4 Epipfanes besnijdenis als onderdeel van een systematische vernietiging van het Joodse geloof. Ook in onze tijd blijven mensen zich inspannen voor een besnijdenisverbod. In november 2011 is een Amerikaanse antibesnijdenisgroepering naar de rechter gestapt om een volksstemming over een besnijdenisverbod te eisen. De rechter heeft dit verzoek afgewezen. Naar aanleiding van een uitspraak van het Landsgericht te Keulen, 28 juni 2012, is de conclusie getrokken dat het besnijden van jonge kinderen voortaan strafbaar is n.l. “ het recht van ouders om hun kinderen volgens een bepaalde religieuze opvatting op te voeden niet opweegt tegen het recht op lichamelijke integriteit en zelfbescherming van het betreffende kind”. De Duitse rechter heeft geen onderscheid gemaakt tussen islamitische en Joodse uitgangspunten bij besnijdenis. Besnijdenis als religieuze praktijk is niet expliciet opgenomen in de Koran, er is geen procedure in religieuze teksten neergelegd, er is geen precieze leeftijd vastgelegd voor de puberteit is de norm. In het Jodendom is er sprake van een wettelijke verplichting tot besnijdenis die haar grondslag heeft in het Oude Testament (Genesis 17: 9-14) met een duidelijk omschreven procedure en leeftijdsgrens, 8 dagen na de geboorte, De ingreep moet uitgevoerd worden door een medisch specialist met de vereiste kennis (moheel). Onze Hoge Raad maakte al in 1902 uit dat indien het toebrengen van lichamelijk letsel (inbreuk op lichamelijke integriteit van het kind) niet het doel op zichzelf is maar slechts een middel tot een geoorloofd doel, er geen sprake is van mishandeling in juridische zin. Ook een jaar later kwam de Hoge Haad tot een gelijkluidend oordeel. Het juridische gevaar van het Duitse vonnis te Keulen is dat het een eigen leven kan gaan leiden en gebruikt gaat worden door mensen die vooroordelen koesteren. Wellicht maakte bondskanselier Angela Merkel daarom de opmerking dat Duitsland zichzelf belachelijk maakt met deze rechterlijke uitspraak. Critici zullen er altijd blijven maar doorgaans geven de argumenten van deze lieden blijk van onvoldoende kennis van de juridische dimensies van de briet mila. Jurist Geert Jan Knoops heeft deze materie uit en te na uitgevogeld. Sophie Oudkerk namens de commissie Kerk en Israël afd. Arnhem Bron: NIW

9

Lezing dr. Rodenburg over een samenleving van joden, palestijnen en christenen. 11 oktober, plaats de Bethlehemkerk, aanvang 20.00 uur. Kees Jan Rodenburg was vanaf 2003 tot 2010 in dienst voor het Centrum voor Israëlstudies (CIS) standplaats Jeruzalem. Toen hij in 2003 vertrok was zijn opdracht gestalte te geven aan het joodschristelijk gesprek. In een interview in 2003 ter gelegenheid van zijn vertrek zei Rodenburg: “Het is belangrijk om te beseffen dat ‘Israël’ een term is die verwijst naar allerlei verschillende groeperingen en stromingen, die ieder een eigen geschiedenis en levensvisie hebben. Het CIS wil bewust zoeken naar contact met Israël in al zijn schakeringen”. Uit dit interview wordt duidelijk dat het “in al zijn schakeringen” betrekking heeft op joden, christenen, messiasbelijdende joden en palestijnen. Wat de joden betreft, in het interview wordt een rabbijn geciteerd die stelt dat de christenen alles hebben geprobeerd om de joden te bekeren; maar het ene verzuimd hebben dat mogelijk gewerkt zou hebben. Namelijk naar de woorden van Paulus uit Romeinen 11 – Israël tot jaloersheid te verwekken. De reactie van Rodenburg in 2003 is: “Na eeuwen van bekeringsdwang en vervolgingen is in de kerk gelukkig het besef doorgebroken dat het kruis geen zwaard is en in de geschiedenis van Israël de hand van God te herkennen is” Wat de messias-belijdende joden betreft stelde Rodenburg in 2003 “Zij verdienen naar mijn idee onze steun en betrokkenheid, maar ook de ruimte om zichzelf te zijn en te zoeken naar hun plaats in de Israëlische samenleving, zonder al teveel bemoeienis van de kerk” Gevraagd of Rodenburg ook contact wilde leggen met de Palestijnse christenen was zijn antwoord: “Omdat de verzoening van God niet deelbaar is, kunnen we niet om broeders en zusters van het Palestijnse volk heen. Een oplossing in het conflict kunnen wij niet bieden, maar we kunnen wel het uitzicht op een alomvattende vrede vasthouden”. Tijdens een eerder bezoek aan Bethlehem was er een confronterende ontmoeting, omdat vele palestijnen een zeer negatief beeld van Israël hebben en zich het slachtoffer voelen van de oprichting van de staat Israël. In 2010 keerde Kees Jan Rodenburg terug met zijn gezin. Het gezin Rodenburg was geworteld geraakt in Jeruzalem. Er waren nauwe banden gegroeid met de mensen om hen heen. De positie van Israëlconsulent bleek een eenzame post. De spanning zit in het feit, dat Kees Jan Rodenburg voortdurend oog wilde houden voor de verschillende groepen in Israël en zich niet door één kamp wilde laten annexeren. Ongetwijfeld zal Kees Jan Rodenburg op 11 oktober een boeiende uitleg geven over het idealisme bij zijn vertrek in 2003 en de realiteit in de Jeruzalemse samenleving in de jaren daarna. De Commissie Kerk & Israël, die deze avond organiseert hoopt op een royale belangstelling.

Orgelconcert In De Eusebiuskerk

Op zondag 16 september wordt de Slag om Arnhem op verschillende momenten herdacht. In het orgelconcert ’s middags om 15.30 uur wordt tevens aandacht geschonken aan het feit dat het orgel precies 50 jaar geleden in Arnhem in gebruik werd genomen na de wederopbouw. Johan Luijmes speelt werken rond oorlog en vrede en muziek van organisten die nauw verbonden zijn met het Strümphlerorgel. • Grote- of Eusebiuskerk om 15.30 uur • Johan Luijmes, orgel • ‘Rond oorlog en vrede’ • Toegang: vrijwillige bijdrage 10

Actualiteiten – Agenda

De Zijp: compassie-viering

Zondag 23 september 16.00 uur, Diaconessenkerk. Een commissie in Arnhem heeft zich sterk gemaakt om Arnhem tot stad van compassie te maken. Initiatieven om bedrijven, kerken, clubs en organisaties zich te laten verbinden aan de doelstelling. Het principe ligt ten grondslag aan alle religieuze, ethische en spirituele tradities en roept ons op om ieder ander te behandelen zoals we zelf willen worden behandeld. Deze initiatieven zijn voortgekomen uit het Handvest van compassie, in 2009 door Karen Armstrong gepresenteerd. En verder wereldwijd bekend gemaakt. (zie: www. handvestvoorcompassie.nl)

Voorgangers en bestuur van De Zijp ondertekenen op 21 september mede het Handvest voor Compassie en verbinden zich daarmee om drie jaar lang zich in te zetten voor medemenselijkheid. Rini Hurkmans, ontwerper van de Vlag van Compassie (Sonsbeek 2008) is aanwezig. De vlag van compassie zal wapperen… De Zijp houdt een speciale viering rond dit thema. Met medewerking van het Zijpkoor en inbreng van mensen die zich gecommitteerd hebben aan dit doel. • Zondag 23 september 16.00 uur • Diaconessenkerk, Izaäk Evertslaan 11 Arnhem • Voorgangers: Moniek Siermann, Rita Hoeve en gastvoorganger • Voor meer informatie: www.dezijp.nl

Capella Arnhem brengt ‘MisaTango’ van Martin Palmeri Gast)zangers gevraagd & Inloopkooravond Woensdagavond 5 september kunnen mensen die graag zingen een avond mee repeteren met het christelijk Arnhemse koor ‘Capella Arnhem’. Martin Palmeri Palmeri schreef de ‘Misa a Buenos Aires(MisaTango) ‘ in 1996. Hij hield zich aan taal en vorm van de mis; met Kyrie, Gloria en Credo tot Agnus Dei . Maar hij gebruikte in de instrumentatie wel een bandoneon. Martín Palmeri, geboren in 1965, is behalve componist ook pianist en koordirigent. Zijn ‘Misatango’ is een internationaal succes, opgevoerd in Wenen, Spanje, Frankrijk, Japan en in Utrecht. In de zomer van 2009 kwam Palmeri zelf naar Utrecht om een uitvoering van zijn mis te dirigeren. http://youtu.be/sSxFMRQimTM Inloopavond Op de inloopavond op 5 september heeft u een vrijblijvende mogelijkheid om de ‘MisaTango’ uit te proberen, de sfeer van het koor mee te maken en de unieke aanpak van de jonge, enthousiaste dirigent Jan van Dijk (1967) te ondervinden. Kent u de MisaTango al, u bent van harte welkom om dit mooie werk nog een keer mee uit te voeren. De leeftijdsopbouw van het koor is bijzonder: het varieert van twintigers tot 65+. De leden komen uit Arnhem en verre omstreken. Voel u vooral welkom! De inloopavond is van 20.00–22.00 uur inclusief een kopje koffie of thee. U kunt ook alleen aan dit project meedoen. Maar uiteraard zien we graag het koor groeien. Mannen zijn van harte welkom, maar ook de sopranen kunnen wat uitbreiding gebruiken. Ivm de verbouwing van de Koepelkerk zijn de repetities nu in de Heilig Hartkerk aan de Bakenbergseweg in Arnhem Noord. Voor meer informatie over het koor, zie de website: www.capella-arnhem.nl of bel mw. Martha Pieper 06-49682795.

Korenbeursbijeenkomst

Toerustingsochtend op woensdag 12 september Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Malburgen Oost Tijd: 9.30 – 11.30 uur (9.15 uur koffie) Spreker: mw. Helene Esmeijer Thema: Geloven op maandag U bent hartelijk welkom.

Protestants Christelijke OuderenBond afd. Arnhem

Ledenmiddag op woensdag 19 september 2012 Een gezellig programma , dat door de heer H. Weenink uit Barchem wordt gepresenteerd onder de titel “Ach lieve tijd! Een feest van herkenning.” Hij verzorgt dit feest met liedjes, plaatjes, gedichtjes en anekdotes. Dit programma is bestemd voor leden en belangstellenden, op woensdag 19 september a.s. in de Bethelehemkerk, Honigkamp 25, Arnhem-Presikhaaf, aanvang 14.00 uur.

Workshop op de Inspiratiebeurs

In september bent u van harte welkom de workshop over de 40dagentijdcampagne op de Inspiratiebeurs bij te wonen. In de eerste workshopronde wordt het campagnethema toegelicht en zal een medewerker van Kerk in Actie meer vertellen over één van de campagneprojecten. In de tweede workshopronde komen de campagnematerialen en de speciale acties aan bod en kunt u goede ideeën opdoen voor activiteiten of acties in uw gemeente. Elke bezoeker ontvangt tijdens de workshop een pakket met alle campagnematerialen. Het is niet nodig om u op te geven. U bent altijd van harte welkom! Inspiratiebeurs in Arnhem, 22 september, Opstandingskerk, Rosendaalseweg 505.

Op 9 september 2012 spreekt Bart Brandsma over: De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens! Mensen willen vaak het beste voor de samenleving en het geloof kan mensen inspireren om daarvoor bergen te verzetten. Ook als het gaat om de polarisatie tussen autochtoon en allochtoon, tussen moslim en niet-moslim, springen mensen op de bres voor betere verhoudingen. En toch bereiken ze met al hun goede bedoelingen vaak niet hun doel: meer eenheid. Bart Brandsma schreef het boek: De hel, dat is de ander; het verschil in denken van moslim en niet moslim, nadat hij een aantal jaren werkte als documentairemaker voor de Nederlandse Moslimoproep. Hij werkt nu als consultant en trainer o.m. in het onderwijs en bij sport- en beroepsgroepen zoals de politie en burgemeesters. Na de pauze, waarin koffie en thee wordt aangeboden, is er volop gelegenheid tot discussie. Tijd: 10.30 – 12.15 uur Locatie: Hotel Haarhuis, tegenover NS Centraal station in Arnhem Toegang vrij! Een vrijwillige bijdrage na afloop wordt op prijs gesteld. U bent van harte welkom!

Een bijzondere reis In 2010 nam ik, samen met collega Menno Leistra, deel aan een bijzondere reis. We ontmoetten mensen en organisaties in Israël en de Palestijnse gebieden, die zich willen inzetten voor vrede en gerechtigheid voor Joden en Palestijnen. Het waren vaak heel bijzondere ontmoetingen, ook met mensen uit de Palestijnse kerken. Er wordt binnenkort weer zo’n reis georganiseerd. Ik maak u daarom attent op het onderstaande bericht uit Kerkbulletin, en beveel deze reis ten zeerste bij u aan. Yolanda Voorhaar

Ontmoetingsreis Israël en de Palestijnse gebieden Meta Floor (uitgezonden medewerker Kerk in Actie bij Sabeel Jeruzalem) organiseert en begeleidt opnieuw een studiereis naar Israël en de Palestijnse gebieden, van donderdag 15 november tot zondag 25 november 2012.

Voor de derde keer start Liever Bewegen dan Moe in Presikhaaf Bent u vaak moe en komt u moeilijk in beweging? Ervaart u lusteloosheid en piekert u veel? Heeft u ook lichamelijk klachten? Dan is de training “Liever bewegen dan moe” iets voor u! Het is een combitraining van ¾ uur theorie en 1 uur bewegen. U krijgt door de training meer zelfvertrouwen en u voelt zich beter in uw lijf.

Voor mensen die moeilijk in beweging komen, die weinig contacten hebben, die last hebben van negatieve gedachten en veel piekeren. Onverklaarbare lichamelijke klachten kunnen ook een reden zijn om met deze groep te starten. Op woensdag 5 september a.s. om 12.30 uur in het gezondheidscentrum Presikhaaf , Volkerakstraat 179-185 te Arnhem. Start bij voldoende deelname en deelname is gratis. Door wie: een medewerker van Indigo, een fysiotherapeut en een wijkverpleegkundige (STMG). Duur: 7 bijeenkomsten van twee uur Aanmelding via Indigo (026) 312 43 34. Secretariaat Preventie Indigo Arnhem (026) 312 43 34

Tijdens deze studiereis vinden veel ontmoetingen plaats met joden, moslims en christenen, om zo meer inzicht te krijgen in de impact van het conflict op het dagelijks leven van mensen, maar ook op de inzet van Israëliërs en Palestijnen voor vrede en gerechtigheid. Deelnemers reizen rond met een luisterende houding en zullen verblijven in Galilea, Bethlehem en Oost-Jeruzalem.

De Braamberg, Secretariaat Preventie

Doelgroep is kerkelijk kader; verwacht wordt dat mensen na afloop van deze reis hun ervaringen delen in eigen omgeving en kerk. Meer informatie en het voorlopige programma op www.metafloor.nl (agenda), opgave bij Meta Floor, [email protected]

Wagnerlaan 2, 6815 AG Arnhem

Yolanda Voorhaar 11

Bij de diensten • Zondag 2 september is een bijzondere dienst. Het nieuwe jaarthema van de diaconie “Ik ben de goede herder” staat dan centraal. Elsje Pot gaat voor. • Zondag 9 september is de start van het nieuwe seizoen. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe de dienst er uit gaat zien, maar vanaf dan starten alle activiteiten weer. Yolanda Voorhaar en Elsje Pot gaan samen voor. • Zondag 16 september vieren we met elkaar het Heilig Avondmaal. Elsje Pot is dan voorganger.

Opstandingskerk

kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 (4421810) www.opstandingskerkarnhem.nl • wijkredactie: Henk Altena (3611343) [email protected] • predikant: ds. Elsje Pot (3637338) [email protected] • predikant: ds. Yolanda Voorhaar (0318-621676) [email protected] • scriba: mevr. M. van der Schaar (8401952) [email protected] • wijkkas Opstandingskerk rekening. 851500

Autodienst Zo. 2 september Hr. Dick Romein 4454050 Zo. 9 september Mw. Ineke Takke 3647243 Zo. 16 sept. Hr. Ido v.d. Koppel 4422778 Cassetterecorder Zo. 2 september Hr. Ido v.d. Koppel Zo. 16 september Hr. Jaap Bakker

Geboren Op 21 juli werd geboren David Geart Jacob Bosman, zoon van Emil Bosman en Ineke van de Boer. Wij wensen hen van harte geluk en Gods zegen toe met de geboorte van dit mensenkind, aan hen toevertrouwd. Getrouwd Op 31 augustus trouwden Mariët Verburg en Mark van der Ven in de kerk in Schaarsbergen. Wij wensen hen beiden veel geluk en Gods zegen over hun verdere leven. YolandaVoorhaar

Agenda • Maandag 3 september Triangel nieten en vouwen 13.30 uur • Donderdag 6 september Creagroep 9.30 uur • Zondag 9 september STARTZONDAG 10.00 uur • Maandag 10 september Oecumenisch platform 10.00 uur • Dinsdag. 11 september Wijkraad v. kerkrentmeesters 19.30 uur • Donderdag 13 september Creagroep 9.30 uur • Donderdag 20 september Creagroep 9.30 uur • Za. 23 september Inspiratiebeurs 9.00 – 13.00 uur Henk Altena

Over de diensten 2 september: vandaag een ‘oude’ bekende op de kansel: Marissa Buitink. Twee jaar geleden was zij als predikant in opleiding een half jaar werkzaam in onze wijkgmeente. We zijn blij haar weer een keer in ons midden te hebben! 9 september: startzondag! U leest er meer over in het bericht hieronder. 16 september: dienst met de eigen wijkpredikant. We pakken de draad van het leesrooster weer op en lezen Marcus 9: 14-29.

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11 (4425259) www.diaconessenkerk.nl • wijkredactie: Inge Veldhuis [email protected] • predikant: ds. M.A. Maan (3891962) [email protected] • spreekuur ma. 9.30–11.00 uur, predikantenkamer. • scriba: Inge Veldhuis [email protected] • verhuur De Bakermat: [email protected] • wijkkas: ING rekening 987600, t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds

12

Wij gedenken Op 16 juli overleed mevr. Epke Ophof–de Haan. Zij woonde de laatste weken van haar leven in Regina Pacis, maar de meeste mensen zullen haar vooral kennen vanuit de Verrijzeniskerk. Mevrouw Ophof is 96 jaar geworden en was tot op hoge leeftijd zeer actief. Zo bezocht ze een paar jaar geleden nog de bruiloft van haar kleindochter in Dubai. Collega Yolanda Voorhaar heeft de afscheidsdienst geleid en daar psalm 23 gelezen en overdacht. Wij gedenken mevr. Ophof en haar kinderen en kleinkinderen zegen toe. Op 22 juli is dhr. Teunissen overleden. Hij is 94 jaar geworden. Hij woonde met zijn vrouw aan de Cattepoelseweg en na haar overlijden is hij eind 2006 verhuisd naar Woon-/ zorgcentrum Vreedenhoff. De heer Herman Buunk, goed bevriend met de familie, bezocht hem daar bijna wekelijks. Met zijn verhuizing werd de heer Teunissen lid van de Opstandingskerk, maar met name de kerkgangers uit de Verrijzeniskerk zullen hem kennen en daarom ook op deze plaats dit bericht. Wij wensen de familie en vrienden van de heer Teunissen Gods zegen toe.

Autorijdienst Burgemeesterswijk/Hoogkamp 02-09 Wim van Vliet 06-54255945 09-09 Wim Brinkhuis 3335295 16-09 Theo Vaalburg 4433058

Op 4 augustus overleed mw. Annie Wille- Roelandse. Zij is 92 jaar geworden. Sinds enkele jaren woonde mw. Wille met haar man, die vorig jaar juli overleden is, in Woon-/zorgcentrum De Paasberg. Daarvóór woonden ze aan de Mendelssohnlaan en waren betrokken bij de Verrijzeniskerk en later bij de Diaconessenkerk. De begrafenis was op 9 augustus en mw. Greet Meijer, een bekende van de familie, is daarin voorgegaan. Boven de rouwkaart staat ‘De Heer is mijn herder’, de beginwoorden van psalm 23. Mogen die Heer de kinderen, kleinen achterkleinkinderen nabij zijn.

Alteveer/Cranevelt 02-09 Jenny Meijer 4434925 09-09 Henk Hulstein 3513197 16-09 Eize Drenth 3794503

mevr. Geertje van der Voort, G.A. van Nispenstraat. Mevr. Van der Voort is overleden op 16 augustus op de leeftijd van 78 jaar. De crematie heeft plaatsgevonden op maandag 20 augustus op Moscowa. Wij gedenken mevrouw Geertje van der Voort en wensen allen die van haar gehouden hebben, Gods troost en zegen toe.

Huwelijksaankondiging Op vrijdag 21 september hopen Angelique van den Berg en Wim van der Stam te gaan trouwen! In april waren ze in de Diaconessenkerk om in ons midden de doop van dochter Madelief te vieren en nu dus opnieuw feest voor dit gezin. De dienst zal in het oude kerkje van Oosterbeek zijn, ondergetekende mag voorgaan. Wij wensen Angelique, Wim en Madelief een stralende dag toe en een mooie en gezegende toekomst samen. Startzondag Vóór de vakantie wilde de creativiteit nog niet echt stromen, maar we hebben nu toch een mooie startzondag in de grondverf staan. Het thema wordt ‘Veelkleurigheid’. Mensen, jong en oud, brengen elk hun eigen kleur binnen in de gemeente van de Heer en die kleuren vormen met elkaar een mooi palet. In de startdienst begroeten we als nieuwe kleurtjes in ons midden de nieuwe kinderen van de kindernevendienst, er worden kaarsen voor hen aangestoken en ook voor anderen die nieuw in ons midden zijn, we nemen afscheid van ambtsdragers (diaken Jeanine Jentink, jeugdouderling Hester Liebeton en ouderlingkerkrentmeester en voorzitter Peter Hoeve), maar mogen ook twee nieuwe ambtsdragers bevestigen (José Butter als diaken en Jan Liebeton als ouderling-kerkrentmeester) en we begroeten Magda Hazeleger, predikant in opleiding die dit seizoen bij ons stageloopt. In de dienst zal Matteüs 5 centraal staan, het gedeelte over de zaligsprekingen, waarin Jezus schildert hoe de kleur van het Koninkrijk van God zal zijn. Na de dienst, koffie, thee en limonade is iedereen welkom om creatief te zijn: we gaan schilderen en hopen met veel kleine schilderijtjes een kleurige ‘handtekening’ van onze wijkgemeente te maken.

Start gespreksgroepen U vindt in dit nummer van Kerkperspectief de bijlage ‘Vorming en toerusting’, met daarin ook het programma van de Diaconessenkerk. De groep ‘Geloofsvragen’ heeft op 4 september de eerste bijeenkomst gehad en de Bijbelgespreksgroep start op 19 september, 10.00 uur in de kerkenraadskamer. We lezen dan het gedeelte dat op 23 september in de dienst centraal zal staan: Marcus 9: 30-37 Bereikbaarheid Op (bijna) elke maandagmorgen ben ik aanwezig in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur. Op andere momenten kunt u mij het beste thuis bellen: 026-3891962, spreek eventueel het antwoordapparaat in. E-mailen kan ook altijd: [email protected] Met hartelijke groet ds. Monique Maan

Daarna sluiten we de zondag af met een gezamenlijke lunch, we vragen u daarvoor zelf iets mee te nemen, met alles bij elkaar is er ongetwijfeld meer dan genoeg voor iedereen! We hopen zo een inspirerende en kleurige start van het nieuwe seizoen te maken – welkom!

Wij gedenken Op 20 juli jl. is in Oranje Nassauoord te Renkum overleden mw. Rinske Hiltje GotinkDamstra in de leeftijd van 88 jaar. Samen met haar man woonde zij tot voor kort aan de Utrechtseweg. In het voorjaar van dit jaar, mochten zij samen met hun kinderen nog het 63-jarig huwelijk vieren. Door een val en het daarbij breken van een heup, maar ook het steeds verder achteruit gaan van haar geheugen, maakte het noodzakelijk om de moeilijke beslissing te moeten nemen voor opname in het verpleeghuis te Renkum. Op de rouwkaart stond de volgende tekst: Na een gelukkig leven is langzaam uit ons midden weggegleden, steeds verder weg uit het heden, mijn lieve vrouw, onze lieve moeder, oma en “oude oma”. Op dinsdag 24 juli werd er in de aula van “Moscowa” een geheel door de kinderen en kleinkinderen verzorgde dienst gehouden. Het was ontroerend om te horen met hoeveel warmte en liefde zij spraken over hun moeder en oma. Na de dienst in de aula is haar lichaam toevertrouwd aan de aarde, in de wetenschap dat niet de dood… maar onze Hemelse Vader het laatste woord heeft. Bidden wij om troost en nabijheid voor de heer Gotink en zijn familie. Verhuizingen Magda Hazeleger en haar kinderen Suzanne en Izaak zijn verhuisd naar de wijk Geitenkamp in Arnhem. Zij blijven wel met ons verbonden. Wij wensen hen alle goeds en leven met hen mee. We zijn blij dat Magda ook in de nabije toekomst bij ons op Het Dorp blijft voorgaan in de zondagse diensten. Ook verhuisd is mw. Diny Sijbrant-Phielix. Begin augustus is zij verhuisd naar een appartement in Giesbeek, heel dicht in de buurt van de meeste van haar kinderen en achterkleinkinderen. Het was geen gemakkelijke keuze, maar het opent ook nieuwe mogelijkheden, namelijk om de kinderen ook zelf te bezoeken nu men als het ware bij elkaar om de hoek woont. Wij als Siongemeenschap zullen haar missen maar …… we spreken de wens uit dat het haar goed mag gaan en wensen haar Gods onmisbare nabijheid toe. Als u evt. een kaartje wilt sturen kan mw. Alie Schregardus (tel. 026-4456480) u aan de adressen helpen. Medeleven We leven mee met mw. Janeth Mink. Zij heeft nogal wat tegenslag te verwerken. Stuurt u haar eens een kaartje? Hier volgt haar adres: Regina Pacis, afdeling Park Zijpendaal, kamer 7, Velperweg 158, 6824 MD Arnhem. Ook denken wij aan Tiny Mulder die, als alles volgens plan is verlopen, eind augustus een operatie heeft ondergaan. Wij spreken de hoop uit dat zij snel mag herstellen. Philip Greep

Siongemeenschap

vieringen in het K.K.C. Het Dorp: Dorpsbrink 7 • website: http://siongemeenschap.webs.com • wijkredactie: Philip Greep [email protected] • predikant: ds. A.C. Poley ([email protected]) tel. 033–4333345 (wo & do: 06–15153211) • Spreekuur ds Poley: wo 11.00–12.00 uur Nassaustraat 4A (gebouw West Arnhemse Muziekvereniging) • scriba: secretariaat Siongemeenschap, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem • wijkkas 925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap

13

Activiteiten in de komende weken • Inloopavond KKC: het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp is op de woensdagen 5, 12 en 19 september open van 18.30 tot 19.30 uur, voor stilte, gesprek en gezelligheid. Op 12 september vindt er om 19.00 uur een Taizéviering plaats. • Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp: deze bijeenkomst vindt plaats op donderdagmorgen 20 september 2012. De locatie is het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. Het gespreksonderwerp van deze morgen wordt ingeleid door ds. Ad Poley met een film, waarna daarover een gesprek/discussie plaatsvindt.

Vrije collecte project Zondag 12 augustus was er een vrije collecte voor het armoedebestrijdingsproject van KerkinActie, te weten ‘Levensreddende zorg voor kwetsbare ouderen in Moldavië’. Ook zijn er die dag weer veel zelfgemaakte kaarten verkocht. Op onze Startzondag (8 september a.s.) is er wederom een collecte voor dit project. Binnenkort kunt u een tussenstand van de opbrengsten voor dit project verwachten. Startzondag 8 september 2012 De taakgroep eredienst nodigt u uit voor het inluiden van het nieuwe kerkelijk seizoen. De diverse activiteiten en kringen van de Siongemeenschap gaan weer van start en dat vieren we met een feestelijke dienst op zondag 8 september, aanvang 10.30 uur, in het KKC van Het Dorp. De dienst wordt geleid door ds. Ad Poley en Philip Greep bespeelt het orgel. De dienst zal extra feestelijk worden in verband met de doop van Jason Antony, die werd geboren op vrijdag 25 mei jl. Hij is de zoon van Christiaan en Jeannie Mulder en het broertje van Julia. Het is mooi dat we ons kerkelijk seizoen met zo’n bijzondere gebeurtenis mogen beginnen. Na afloop van de dienst is er volop gelegenheid tot ongedwongen samenzijn. Wij zorgen ervoor dat niemand tijdens dit samenzijn wat tekort komt en net als vorig jaar zal er weer voor een lunch worden gezorgd. In verband hiermee willen we graag weten wie er mee lunchen tussen de middag. U kunt zich opgeven bij Alie Schregardus (tel. 026-4456480) of Philip Greep (tel. 026-3270817 of via de e-mail: [email protected]). Natuurlijk kunt u zich ook a.s. zondag na de kerkdienst nog aanmelden via de intekenlijst.

In memoriam Op maandag 13 augustus 2012 overleed onverwachts op de leeftijd van 72 jaar mevrouw Pieternella Alice (Els) Welker-van Keulen, echtgenote van Gerard Welker. De uitvaartplechtigheid vond plaats op vrijdag 17 augustus op Moscowa. Wij wensen de heer Welker en zijn verdere familie Gods nabijheid toe in deze voor hen moeilijke dagen. Jan van Wijlick

Bethlehemkerk

kerkgebouw: Honigkamp 25 (3642367) www.bethlehemkerkarnhem.nl • wijkredactie: J.M. van Wijlick (3613849) [email protected] • predikant: ds. Patrick de Vries (4425941) [email protected] • predikant: ds. Menno Leistra (0575–845930) [email protected] • predikant: ds. C.J. Kraai (0317–422188) • scriba: A. Kramer-Bunschoten (3612208) [email protected] • wijkkas: 999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem • beheer website: dhr. Edward Eekma (3792147) [email protected]

Vanuit de kapel Bij de diensten Op zondag 2 september in de ochtenddienst doen twee mensen uit ons midden belijdenis van hun geloof en vervolgens zullen zij ook gedoopt worden. Madelon Woelders en Siar Hakimi kijken met hun naasten uit naar die dag en wij als gemeente niet minder. Eén en ander valt samen met de start van het nieuwe seizoen, de Startzondag. Geloof, hoop en liefde is de thematiek voor deze zondag. Het kwartet Deo Volente verleent zijn medewerking aan deze dienst. U begrijpt dat het een feestelijke dienst belooft te worden, waarin een hoop te beleven valt! En dat allemaal tot eer van de Heer van ons leven! Ik hoop dat het een gezegende dienst mag worden! ds. Menno Leistra

’s Avonds om 19.00 uur is er een dienst waarin ds. Ida Eldering voorgaat en waarin wij het Heilig Avondmaal vieren. Op zondag 9 september zal ds. Patrick de Vries en op zondag 16 september ds. Kraai voorgaan. Dit jaar zal het voor mij een vreemde startzondag zijn. Het begin van dit nieuwe seizoen betekent voor mij ook het afscheid als predikant van de Bethlehemkerk. Op zondag 30 september zal ik afscheid nemen. In een volgende bijdrage meer hierover. Begin september gaan wij al, vanwege het begin van de scholen, verhuizen naar Beilen. Wij (Joanne en ik) reizen dan op onze werkdagen op en neer vanuit Beilen naar Arnhem (Westervoort). Ik ben dan ook niet meer te bereiken op ons oude adres. Telefonisch ben ik te bereiken op mijn mobiele nummer (06-49865120). Ik wens u, ook mede namens mijn collega’s ds. Menno Leistra en ds. Kraai, een goed en gezegend begin van dit nieuwe seizoen. ds.Patrick de Vries

Afscheid ds. de Vries Op zondag 30 september zal ds. Patrick de Vries afscheid nemen van onze gemeente. In verband hiermee biedt onze gemeente hem op vrijdag 28 september van 19.30-21.00 uur een receptie aan. Onder het genot van een hapje en een drankje is er in de wijkzaal ruimschoots gelegenheid om afscheid van hem en zijn vrouw te nemen. Als wijkgemeente willen wij hem een geschenk aanbieden. U kunt uw gift hiervoor overmaken op rekening 999.000 t.n.v. Wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk o.v.v.: afscheid ds. De Vries. Van harte aanbevolen. De kerkenraad 14

Bij Vorming en toerusting Creagroep Op dinsdag 4 september van 14.00 tot 16.00 uur hopen wij weer in de Bethlehemkerk te starten met onze Creagroep. De volgende bijeenkomst is op 18 september. We hopen weer op een fijn en gezellig seizoen samen. Hartelijke groet en graag tot ziens, Riet Burgers

30+ groep Op dinsdag 18 september om 20.00 uur is er weer de start van de 30 + groep. Het afgelopen jaar zijn we (als groep uit de Bethlehemkerk en de Opstandingskerk) bezig geweest rondom thema’s uit het boek “Doornse catechismus, Oude vragen, nieuwe antwoorden.’ We gaan dit jaar verder met die vragen. We zijn op 18 september uitgenodigd bij Alexander te Brake, Hoornestraat 4 Arnhem. Wanneer je interesse of vragen hebt, neem dan even contact op met ds. Yolanda Voorhaar ([email protected]). Zij begeleidt deze groep.

Actie wijkfonds De in mei gehouden actie voor het wijkfonds van de Bethlehemkerk heeft het mooie bedrag opgebracht van € 5.500,–. 193 gemeenteleden deden mee. De opbrengst was iets hoger dan in 2011. Hartelijk dank hiervoor. Bent u vergeten om een bijdrage te doen? De rekening van het wijk- en bloemenfonds 999.000 staat nog steeds daarvoor open. Gaarne o.v.v. “bijdrage wijkkas”. Wijkraad van Kerkrentmeesters

Christelijk Vrouwen Contact Na een lange zomer gaan we op 25 september om 14.30 uur weer van start in de Bethlehemkerk. Het onderwerp is nog niet bekend, maar dat hoort u te zijner tijd wel. We hopen op een goed seizoen. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Tot ziens, Ans Kruitbos

Bij de kerkdiensten Op zondag 9 september gaat ds. Pierre Eijgenraam voor in een viering voor Jong en Oud. Op zondag 16 september zijn we als gemeente uitgenodigd om met de katholieke parochie mee te vieren in de Lucaskerk. Zoals u weet is er in Arnhem-Zuid tweemaal per jaar een gezamenlijke viering waaraan Lucaskerk, Emmauskapel, Salvatorkerk, De Kandelaar en De Regenboog meedoen. De eerste keer is altijd op de derde zondag van januari, in het kader van de week van gebed voor de eenheid van de christenen, de tweede keer in september, in het kader van de vredesweek. Samen vieren is helaas niet overal vanzelfsprekend meer, in een periode waarin de oecumenische beweging het tij tegen heeft. In Arnhem-Zuid kan het nog en we doen dat van harte. Voorgangers zijn pastor Aloys Lurvink, ds. Hubertien Oostdijk-van Andel en ds. Pierre Eijgenraam. Wij hopen u daar allemaal te zien. Let op: de dienst begint om 10.30 uur! Voor kinderoppas en kinderdienst wordt gezorgd. Op zondag 23 september vieren we onze startzondag. De dienst zal in het teken staan van drie kernwoorden: geloof, hoop en liefde. De cantorij zingt, voorgangers zijn ds. Pierre Eijgenraam en Marissa Buitink. Zie verder het bericht over ons startweekeind! Wij gedenken Genietend tijdens de reis van hun leven in geliefd Tanzania zijn samen overleden op 18 juli 2012 onze liefste Joke & Jaap Schokkenbroek   Breure Deze woorden schreven hun kinderen Jori, Gert Jan en Marit op de kaart. Na angst en onzekerheid werd duidelijk dat hun moeder en vader de ramp met een veerboot op weg naar Zanzibar niet hadden overleefd. Een niet te bevatten bericht voor hen, voor andere familieleden en vrienden. En voor zo veel anderen: collega’s en leerlingen, mede-gemeenteleden, buren en bekenden. Meneer Breure, docent gymnastiek aan het Arentheem College (Thomas à Kempis) en mevrouw Schokkenbroek, docent engels aan de HAN waren beiden 51 jaar. Lange tijd woonden ze aan de Delfzijlstraat, ook na hun verhuizing naar Schuytgraaf bleven ze betrokken bij de Salvatorkerk. Op de kaart en in de rouwadvertentie stonden de namen van familie en vrienden in een kring om die van de kinderen. Als teken van de nabijheid en verbondenheid bij dit onvoorstelbare verlies. Bijzonder was de ruimte daarvoor in en rond het huis van een zus en zwager van Joke. Op 4 augustus was de begrafenis op Moscowa, na een drukbezochte afscheidsdienst in de Eusebiuskerk. Met verhalen en muziek, met herinneringen en gebeden, met pijn en tranen, met dankbaarheid en trots gedachten we Jaap en Joke. Uit Gods Woord voor de mensen lazen we over geloof en hoop en liefde bovenal (1 Korinte 13). Als teken van Gods Licht en Liefde brandde de Paaskaars die voor deze dienst speciaal uit de Salvatorkerk was meegenomen. Moge dat Licht en die Liefde de kinderen en andere nabestaanden dragen in de tijd die komt, ook door de nabijheid van mensen.

Salvatorkerk

kerkgebouw: Salvatorplein 274 (3212159) www.salvatorkerkarnhem.nl • wijkredactie: ds. J.P. Eijgenraam • predikant: ds. J.P. (Pierre) Eijgenraam (3519531) [email protected] • scriba: Meint Lukkien (4743343) [email protected] • wijkkas: 3068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

Han Hoekstra

15

Overleden Op 30 juli overleed de heer Jan Dirk van Gorkum, 84 jaar oud. Hij werd geboren in Zwolle op 30 januari 1928. Zijn vader was onderwijzer, hoofd van een school, en ook Jan zelf heeft ruim veertig jaar in het onderwijs gewerkt. Mede als gevolg daarvan heeft hij op veel verschillende plekken in ons land gewoond. Tweeëntwintig jaar is hij gehuwd geweest met Ria Hendriks, een zeer gelukkige verbintenis. Beiden hadden kinderen uit een eerder huwelijk: Gerdien, Margriet en David. De laatste fase van zijn leven was een lijdensweg. Zoals hij dat het liefste wilde, is hij overleden: thuis, in de armen van zijn vrouw en in aanwezigheid van zijn zoon en zijn broer. De uitvaart heeft plaatsgevonden op Moscowa. We lazen daar een gedeelte uit Spreuken 24 (woorden van een wijsheidsleraar, een vroege collega van Jan) en uit Romeinen 8: Niets kan ons scheiden van Gods liefde in Christus Jezus. Wij gedenken hem met liefde en respect en wensen alle nabestaanden Gods troost en zegen.

Startweekend Salvatorkerk Zoals elders in het bericht van onze wijkgemeente al gemeld is, wordt op zaterdag 22 en zondag 23 september het startweekend van onze wijkgemeente gehouden. De voorbereidingscommissie heeft voor de zaterdag een leuk programma in elkaar gezet. Hier is voor elk wat wils ingepland. De jeugd van onze gemeente gaat naar de indoorspeeltuin, er wordt een actief programma geboden in de vorm van een soort outdoor activiteit en er zal een bustocht worden georganiseerd. Daarna zullen alle gasten zich verzamelen in de Salvatorkerk om gezamenlijk de maaltijd te nuttigen. Op zondag zal de nadruk liggen op de kerkdienst en hopen we gezamenlijk nog koffie te drinken na afloop. Via “Van A tot Z” en de Weekbrief zullen op termijn de aanmeldingsformulieren worden verspreid. ds. Pierre Eijgenraam

Kerkenraden Zuid flink op temperatuur met open koffer

OGR De Regenboog

Oecumenische Geloofsgemeenschap te Arnhem-Zuid www.regenboogrijkerswoerd.nl locatie: Spiegelhuis, Mooieweg 94 (06–57736103) • wijkredactie: J. (Han) Hoekstra (3618103) [email protected] • pastores: J. (Han) Hoekstra (3618103) [email protected] • W. (Wim) Palstra (3231719) [email protected] • scriba: M. Bonnema (3272299) [email protected] • wijkkas: 232788 t.n.v. penningm. OWR

Noord inspireert zuid Vlak voor de vakantie spraken voorzitters van kerkenraden uit Zuid elkaar. Over wat en hoe in Steigers staat en zo. En meer nog: hoe we hopen dat het uit die Steigers komt. De rivier die de stad doorsnijdt, kon niet verhinderen dat uit Noord was opgepikt dat kerkenraden daar wat meer informele ontmoetingen hebben. Dat is voor ons ook wel wat! Voortvarend werden datum en tijd geprikt. En … werden allerlei vakantiekoffers gepakt. Toen zondag 19 augustus naderbij kwam, verkeerden sommigen in de veronderstelling dat de bijeenkomst niet doorging, anderen meldden zich nog snel aan. Smeden als het heet is In totaal waren er ca 20 deelnemers uit de raden van Salvatorkerk, De Kandelaar en De Regenboog! Toen ging het natuurlijk wel door, die ontmoetingslunch in het Spiegelhuis aan de Mooieweg, waar De Regenboog haar vieringen houdt. Er was een warm onthaal. Meer nog: een tropisch onthaal op de heetste zondag sinds jaren! Zoals met ijzer, is het misschien ook met kerken: je moet het tot iets nieuws vormen als het heet genoeg is.

Energie, humor en lunch Het woord ‘energie’ viel meer dan eens. Verdelen en opladen, bij de bron zijn. De batterijen waren geschikt om dat ‘aan op te hangen’. En de bal: …ik weet nog niet hoe mijn (kerkenraadslidmaatschaps)balletje gaat rollen. Verder gaan? Nee. Ja. Geef me nog even… De hoop dat er bij alles ruime ruimte blijft voor humor! En er was een lekkere lunch! Dank voor initiatief & organisatie! Han Hoekstra 16

Na de rondleiding stond de vakantiekoffer in de kring. We werden uitgenodigd om aan de hand van een voorwerp iets te vertellen over hoe we het nieuwe seizoen/de toekomst van de kerk(en) in Zuid voor ons zien. Gevarieerde verhalen, waarin ook de nodige herkenning zat. Leuk om te vertellen en om te horen!

Vieringen Eigenaardigheden Vreemd nu Wim (pastor Palstra) er niet meer is en als pas gepensioneerde, in ieder geval voorlopig, volop geniet van welverdiende rust. Uiteraard blijft De Regenboog een oecumenisch plekje. Dat gebeurt aan de basis, bij de mensen. En die van katholieke komaf hebben misschien wel een beetje geduld met protestantse eigenaardigheden, als ze relatief wat meer naar boven komen. Lila Ik hoor mensen wel eens zeggen dat hun drempel voor kerkelijke vieringen hoog ligt… alleen vanwege het gebouw. En sommigen bekennen dat een orgel (hoe kundig ook bespeeld) bij hen niks, of erger : ongewenste herinneringen/gevoelens oproept. Wat gebruikelijke architectuur en hoofdinstrument betreft missen sommigen veel in De Regenboog. Maar voor eerst genoemden kan de multifunctionele zaal, in een verbouwde boerderij waar de vieringen met piano worden begeleid, verrassend anders zijn. Het is denk ik de enige ‘kerk’ die lila ‘pilaren’ heeft. Wie, wat en waar Op 2 september gaan ds.Han Hoekstra en Bertrand Hoek voor. Op 9 september gaat Martijn van Duuren voor. Het is een viering in de serie Geluk, waarin telkens een facet van dit brede en fijngevoelige levensgevoel wordt belicht. Ik maak een klein voorbehoud, want er is ook sprake geweest van een andere invulling. Op 16 september is er geen viering in het Spiegelhuis. Deze zondag roept de oecumene ons elders samen. Bijna zou dat helmaal stadsbreed in de Eusebiuskerk zijn gebeurd. Maar naast de viering daar, is er ook in zuid een oecumenische viering in de Lucaskerk (Elden). Voor bijzonderheden verwijs ik naar het rooster voorin en/of naar andere (wijk)berichten.

Inloop, ontmoeting en gesprek • Het Pluspunt is de uitstekende ruimte onder de flats aan de Henri Dunanthof. Dat is tegenover het winkelcentrum, lekker centraal in de wijk. Op de eerste vrijdag van de maand organiseert De Regenboog er een inloopochtend. Voor een kopje koffie, thee met een praatje. Even voor of na de boodschappen, of eens even lekker wat langer! Op 7 september bent u en jij van harte welkom, van 10.00-12.00 uur. • De Bloemenburcht is een flat aan de Haya van SomerenDownerstraat. Goed zichtbaar vanaf de bekende Marga Klompélaan. De maandelijkse bijeenkomsten hier hebben een gesprek dat door iemand wordt begeleid. Meestal met een thema ‘uit het leven’ gegrpen – en daar mag geloofsleven zeker ook bij horen. Op de 2e woensdag, van 10.00-11.00 uur (met een uitloop tot 11.30 uur). Welkom op 12 september (10 okt., 14 nov. en 12 dec.). Citaat Mijn (kerkenwerk)agenda heeft onder iedere zondag een citaat. Bij 2 september staat een uitspraak van Bonhoeffer:

‘Een christen is slechts op doortocht’. Vriendelijke groet, Han Hoekstra

Wel en wee Geheel plotseling is 7 augustus overleden ons gemeentelid Otto Barend Geert Meijering. De afscheidsdienst heeft de 14de augustus plaatsgevonden in Moscowa, waar hij aldaar werd begraven bij zijn vrouw. Ondanks zijn handicap (doofheid) bezocht hij regelmatig onze kerkdiensten daarbij terzijde gestaan door een doventolk. De afscheidsdienst werd dan ook geleid door Frans van Dijke, dovenpastor van Midden-Gelderland. Start nieuw seizoen Wanneer dit blad verschijnt, is het de vooravond van weer een nieuw seizoen. En zoals gewoonlijk starten we met de traditionele startzondag met vele activiteiten. Een week later is er op zondag 9 september weer de traditionele wijkdag in Elderveld bij het winkelcentrum. En ook dit jaar zijn we met alle kerken weer present via een kerkstraat. Belangrijk dat je als kerk naar buiten treedt en je laat zien in de wijk. We doen dat weer samen met de Baptistenkerk, Leger des Heils en de katholieke parochie. Iemand verliezen en toch weer verder gaan…. 6 bijeenkomsten voor lotgenoten, oktober 2012 - april 2013 In de komende periode bieden wij aan: een serie van zes bijeenkomsten, bestemd voor nabestaanden van iemand die is overleden. Dat kan een partner zijn, maar misschien ook een familielid of een hele goede vriend, nog maar pas, of al wat langer geleden. Programma Het programma bestaat uit zes bijeenkomsten op maandagmorgen, van ongeveer twee uur per keer. Het eerste kwartier is informeel, bedoeld om elkaar te ontmoeten en even bij te praten. Daarna gaan we in gesprek over het thema. We besluiten met een rondvraag en een vooruitblik op de volgende keer.

Elden-De Kandelaar

Kerkgebouw: Den Haagweg 1 (3812252) www.elden-dekandelaar.nl • wijkredactie: Wim van Woerkens (3811103) Deurnestraat 2 [email protected] • predikant: ds.Hubertien Oostdijk-van Andel (3237577) [email protected] • predikant: ds. Anja Vogelzang (3233833) [email protected] • predikant: ds. Han Hoekstra [email protected] • predikantensecretariaat: [email protected] • scriba: Hans van de Ven (4451720) [email protected] • wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr 13.48.696

Meer informatie in de grone bijlage.

17

Middagbijbelkring In het ds. Van Oosterzeehuis naast de Bonifatiuskerk komen we regelmatig bijeen op dinsdagmiddag voor Bijbelstudie en ontmoeting met elkaar. Op 21 augustus zijn we ook met deze kring weer gestart. We kozen ditmaal voor het evangelie naar de beschrijving van Johannes, dat vaak apart en los wordt verspreid voor mensen, die niet zoveel Bijbelkennis hebben en graag kort en overzichtelijk willen kennismaken met de hoofdinhoud van het christelijk geloof. Daar leent het zich ook heel goed voor.

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden telefoon: 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl

• wijkredactie: hr. H. Boer (4437934) [email protected] • predikant: ds. P. Vermaat (0318–510161) [email protected] • scriba: hr. H. Boer (4437934) [email protected] • wijkkas: rek.nr. 1559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Monumentendag Het monumentale kerkgebouw de Bonifatiuskerk aan de Huissensedijk 10 in Elden kan worden bezichtigd op zondag 9 september. Dit in het kader van de monumentendag. Vanaf 13.30 uur is er orgelspel te beluisteren, terwijl om 15.00 uur het muziekgezelschap Omega oude muziek ten gehore brengt. Uiteraard is er een rondleiding, waarbij de historische aspecten worden toegelicht.

Te midden van de vier evangelisten is Johannes de begaafde schilder, die met zijn soms heel originele woordkeus prachtige vergezichten laat zien. We hopen dat ook te gaan ontdekken bij de bruiloft in Kana, waar details als ‘de derde dag’, ‘zes stenen watervaten’, ‘het begin van Zijn heerlijkheid’ en ‘Jezus was ook genodigd’ meer dan zomaar zijdelingse mededelingen zullen blijken te zijn. Daarna zullen we op 11 september weer samenkomen. Inmiddels is de deelname aan deze kring in aantal fors uitgegroeid, maar het gebouw heeft nog steeds wat lege stoelen en daarvoor is een ieder hartelijk welkom, ook wie gewoon eens vrijblijvend wil komen kennismaken. We beginnen om 14.00 uur en gaan om 16.00 uur weer uiteen. ds. P.Vermaat

Kerkdiensten In de dienst van 2 september zal voorgaan ds. Laseur uit Voorthuizen. Deze voormalig legerpredikant met zijn bijzondere preekstijl en zijn goede boodschap is een graag geziene gast. Dat hij bij ons voorgaat is eigenlijk best wel bijzonder. Enige tijd geleden heeft ds. Laseur te kennen gegeven het wat rustiger aan te willen doen. Maar toen ds. Lekkerkerker in maart om gezondheidsredenen de preekbeurt van 2 september moest teruggeven, was ds. Laseur bereid ons te helpen. Inmiddels is ds. Lekkerkerker op 2 augustus jl. overleden. Hij werd 80 jaar. Ds. Lekkerkerker ging regelmatig in de Rank voor. Van zijn bezonnen en doorwrochte preken heeft onze gemeente veel geleerd. We gedenken hem in dankbaarheid of zoals het joods gezegde luidt: moge zijn nagedachtenis ons tot zegen strekken. Meeleven Op het moment dat ik dit schrijf is onze Dicky Hartgers herstellende van een ingrijpende operatie. Een belangrijke fase in haar genezingsproces. Laten we als gemeente biddend om haar en Gijs heenstaan. Dat mag ook gezegd worden van de heer Melaard en mw. Timmerman. Van beiden is de gezondheid wankel. Ook mogen we de naam van de heer Van Beek noemen, die chemokuren moet ondergaan. De heer Van Beek is een optimistisch mens en dat is veel waard. Ook hij aanbevolen in de voorbede.

In overleg met de Historische Kring van Elden zal worden gezorgd voor een kleine tentoonstelling. Alle reden om de Bonifatiuskerk te bezoeken. De oorsprong van de Bonifatiuskerk ligt in de 14e eeuw. In de Koninklijke Bibliotheek ligt het Missaal van Elden, waarin een aflaatbrief is opgenomen die gedateerd is in 1342. De ouderdom is nog goed af te lezen aan het metselwerk van de toren. De kerkzaal, een éénbeukig schip, dateert uit 1866. Het verving het kruisvormige gebouw, waarvan u in het vorige nummer van Kerkperspectief een prent kon zien. De preekstoel en ook de Avondmaalschaal zijn in de oorlog ernstig beschadigd. Beide zijn weer geheel gerestaureerd. Als u de Bonifatiuskerk bezoekt zult u ervaren dat dit kerkgebouw een bijzondere sfeer ademt. Bonifatiuskerk, 1866

18

Rentrée fleurie Een kort bericht deze keer. Op de laatste zondag die dit nummer van Kerkperspectief bestrijkt, namelijk 23 september a.s., gaan wij onze Rentrée fleurie vieren. Dat is de feestelijke hervatting van onze eigen diensten en we zijn daar blij mee, hoe geslaagd de gezamenlijke zomerdiensten van Walen, Doopsgezinden, Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten ook waren. We brengen die vreugde tot uiting door bloemen mee naar de dienst te nemen. De voorbereidingsgroep is nog bezig met de muzikale invulling van de dienst, waarin zal voorgaan pasteur Richard Bennahmias uit Amsterdam/ Haarlem. Na afloop drinken we met elkaar een vin of jus d’amitié , en eten er wat eenvoudige hapjes bij. Vergeet uw bloemetje niet, het zal een feestelijk gezicht zijn! Graag tot ziens op de Rentrée fleurie, 23 sept. a.s., 17.00 u. Hennie Jacobs.

Eglise Wallonne Waalse Kerk Arnhem www.waalsekerkarnhem.nl

kerkgebouw: Gasthuisstraat 1, 6811 BS Arnhem naast het politiebureau (4435268) wijkredactie: Hennie G.R.Jacobs (4457065) verhuur kerkgebouw: Ton van Gestel (4435268) contactpersonen:

Martin Kas (3703302) Elfriede ter Schegget (3816695) Anke de Man (055–3563189)

Herdenking Slag om Arnhem Op zondag 16 september wordt in de Grote- of Eusebiuskerk vanaf 10.15 uur de Slag om Arnhem herdacht. In deze bijzondere kerkdienst ontvangt Arnhem vanuit Coventry het Cross of Nails voor het wekeljks gebed om vrede en verzoening in de Walburgisbasiliek. Daarnaast zal aandacht worden besteed aan de ondertekening van het Charter of Compassion op 21 september, waardoor Arnhem “City of Compassion” wordt. Medewerking zal worden verleend door ds. Meindert Dijkstra (Ede), pastores Corry Koot (Arnhem) en David Porter (Coventry). Muzikale bijdragen van Jack Blok, organist en Marjan Hofman, harpiste Na de viering lopen de aanwezigen in processie vanuit de Eusebiuskerk naar de Walburgisbasiliek, waar het Cross of Nails tijdens de engelstalige ceremonie zijn vaste plek zal krijgen. We sluiten deze bijzondere morgen af met een gezellig samenzijn, waar koffie, thee en een verrassing gepresenteerd worden. Wij zien uw komst naar deze beide kerken met vreugde tegemoet. Raad van Kerken Arnhem Commissie Kerkdiensten Grote- of Eusebiuskerk Werkgroep Coventry Gebed Werkgroep Compassionate Cities

Bijdrage monument Coventrygebed Hoe het Cross of Nails in de Walburgiskerk wordt geplaatstt, wordt momenteel bekeken. Het is de bedoeling dat het een monument van blijvende waarde wordt, waarmee ook de generaties na ons stil kunnen staan bij vrede. Daar is geld voor nodig. Daarom vraagt de Coventrywerkgroep aan gemeenteleden om een kleine bijdrage over te maken. Die kan overgemaakt worden op giro 1018200 tnv RK Parochie St Eusebius te Arnhem, onder vermelding ‘monument Coventrygebed’.

19

Evangelisch-Lutherse Kerk

kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, Arnhem www.luthersegemeentearnhem.nl wijkredactie: mw. E. Muurling (3336657)

Bijbelse Verhalen’ werden zelfs voor een expositie afgekeurd. ‘Wij zijn beter van jou gewend’. Dat was schrikken. Hoewel ik met mijn ‘Een Kruisweg naar Marcus’ meende alles wel te hebben gezegd, kon ik allengs toch weer mijn Bijbelse Verhalen voortzetten. De serie groeide inmiddels uit tot meer dan 250 afbeeldingen (waarvan overigens ongeveer 70 verkocht) en beleefde zomer 2011 zijn honderdste tentoonstelling, in Oosterbeek. In het kader van Wijken voor Kunst (15 en 16 september) kom ik met 24 nieuwe bijbelse verhalen, twaalf Oude- en twaalf Nieuwe Testament. De schilderijen zullen reeds een week eerder, op 9 september, te zien zijn bij gelegenheid van de Bachcantateviering. Is dit toch al steeds een feestelijk gebeuren, ik hoop dat het met mijn schilderijen als kleurig lint doorheen de kerk een dubbel feest zal worden.” WIJKEN VOOR KUNST OP 16 SEPTEMBER Onze kerk is prominent deelnemer aan “Wijken voor Kunst”. Immers ons kerkgebouw zou niet net zo goed ergens anders kunnen staan. Wij zijn als gemeente in deze wijk verankerd met vele contacten over en weer. Dit jaar zijn de volgende activiteiten gepland op zondag 16 september : Gerard Ursem zal in onze kerk exposeren (zie hierboven). Daarnaast zal er om 13.30 en om 14.15 uur een uitvoering zijn van ‘Poesía Cantada’, een combinatie van Spaanstalige muziek met Nederlandse poëzie door Dichter Û (Saskya Kamps, de voorzitter van Wijken voor Kunst) en singer-songwriter Mónica Coronado. En natuurlijk staat de hele wijk weer bol van kunstactiviteiten. Komt u genieten van de wijk met dans, zang, theater, exposities en open ateliers. Ik wens alle gemeenten graag een vreugdevol en inspirerend seizoen toe! Elly Muurling

20

Graag herinner ik aan twee belangrijke gebeurtenissen, waarover ik al eerder berichtte. Zowel in de Cantatedienst op 9 september als bij de bijeenkomsten over Luther bent u van hárte welkom ! CANTATE “JESU DER DU MEINE SEELE’ (BWV 78) OP ZONDAG 9 SEPTEMBER, 10.30 uur Deze cantate is geschreven voor de 14e zondag na Trinitatis, werd voor het eerst uitgevoerd op 10 september 1724 en behoort tot de zogenaamde koraalcantates. Het is niet alleen één van de bekendere en meest vertolkte Bachcantates, het is vooral een uitzonderlijk geïnspireerde compositie: gevarieerd, kunstig maar ook uiterst expressief. De Cantate begint met een nogal ingewikkeld openingskoor. De tekst en melodie zijn van een Luthers kerkgezang, het 17e eeuwse koraal van Johan Rist (1641) “Jesu, der du meine Seele”, dat als rode draad fungeert.. Extreem contrasterend met dit openingskoor volgt een bekoorlijk duet voor sopraan en alt, één van Bachs populairste stukken en van een on-Bachse lichtvoetigheid “Wir eilen mit schwachen, doch ernsigen Schritten”, waarin ook de relatie met de evangelielezing (Lucas 17 : 11 –19) gelegd wordt. Het volgt zonder overbruggend recitatief, het scherpe contrast is dus door Bach uitdrukkelijk beoogd. De recitatieven in deze cantate schetsen stelselmatig het sombere beeld van zonden, lijden en lasten, terwijl de aria’s getuigen van het hoopvolle perspectief op bevrijding, kracht en overwinning. ZO HOREN WE HET EENS VAN EEN ANDER……. Uit een recent krantenverslag van een gesprek met Masaaki Suzuki (alom erkend Bachspecialist uit Japan) : “Eigenlijk hoort het werk van Bach in de kerk thuis. Maar wij -in Japan- hebben maar weinig kerken die geschikt zijn voor deze muziek. En dan, als je het echt goed wilt doen, zou het een onderdeel van een Lutherse eredienst moeten zijn. Ik weet dat sommige mensen zo’n kerkdienst ‘naspelen’, maar daar zie ik niets in. Een gebed is een gesprek tot God, dat kun je niet ‘faken’.” KOORSCHOOL 2012/2013 Op woensdag 29 augustus gaat de koorschool weer van start. Op de koorschool leer je goed zingen en krijg je tegelijkertijd een complete muzikale scholing. De koorschool werkt op dit moment met twee leeftijdsgroepen : Basisklas 1 is bedoeld voor groep 4 en 5; Basisklas 2 voor groep 6, 7, 8 en hoger. Klas 1 begint om 13.00 uur en klas 2 om 14.00 uur. Zie voor verdere informatie en wijze van aanmelding de website (www.koorschoolarnhem.nl ), waarop binnenkort ook een brochure te vinden is met achtergrondinformatie. Bij voldoende aanmeldingen zal de koorschool in dit seizoen samenwerken met zowel een jeugdorkest als een kamerkoor. Na het succesvolle St. Jansconcert van 24 juni hopen we natuurlijk op veel nieuwe aanmeldingen. Ouders kunnen vrijblijvend een repetitie meemaken met hun kind. Stuurt u dan even een e-mail naar [email protected] om uw komst te melden. De koorschool repeteert in de Parcivalschool, Zwanebloemstraat 4 Arnhem. Heeft u zelf geen kinderen in deze leeftijd, maar kent u gezinnen, wilt u die dan tippen voor deze prachtige mogelijkheid om kinderen zich zingend en muzikaal te laten ontwikkelen? Thea Endedijk, docent koorschool en Theo Lustig, coördinator LEREN VAN LUTHER - cursus van vijf avonden in onze kerk Protestantse theologie is niet te begrijpen zonder enige kennis van het gedachtengoed van de kerkhervormer Maarten Luther (1483 – 1546). Hij is het beeldmerk geworden van de Reformatie. Zijn denken heeft zowel het kerkelijk als het maatschappelijk leven in Europa verregaand beïnvloed. Opbouw van de cursus : - avond 1 De persoon van Maarten Luther. Docent : ds. De Fouw 2 oktober - avond 2 De kern van Luthers theologie. “ : ds. Vos 27 november - avond 3 De kerk volgens Luther. “ : ds . Van Twist 22 januari - avond 4 Luthers visie op de doop. “ : ds. Touwen 26 februari - avond 5 Luther en de liturgie. “ : ds. Freytag 16 april AANMELDEN : bij ds Klaas Touwen (tfn 325 53 27 – email: [email protected]). Het cursusgeld bedraagt 20 euro. Hiervoor ontvangt u de tekstbundel, koffie of thee. Geeft u zich even op? Ik zal graag uw gastvrouw zijn. ///bijschrift bij plaatje, zie e-mail 20-8 Elly Muurling:Abraham : en als het er maar tien zijn…./// TENTOONSTELLING NIEUW WERK VAN GERARD URSEM vanaf 9 september in onze kerk Gerard Ursem zegt hier zelf over: “Nadat ik in de winter van 2008/2009 aan mijn ‘Een Kruisweg naar Marcus’ had gewerkt (afgelopen voorjaar hier in de kerk getoond) was de inspiratie even op. Het lukte mij niet meer. De eerste nieuwe afbeeldingen in mijn serie ‘De

Expositie Margret Kohtes Getiteld: “Tastbare stof” Schilderijen en houtsneden en op doek

De eerste expositie van het nieuwe seizoen toont het werk van Margret Kohtes. Deze expositie bestaat uit een verzameling schilderijen en afdrukken van houtsneden. Bij alle werken is er sprake van een zekere spanning tussen de vormgeving en het kleur(enspel). Inhoudelijk is het ‘thema’: doek – weefsel – ornament. De vraag is: wat zie je? En daarna de vraag: wat is het? In 1995 zag Margret in Doesburg een tentoonstelling over het einde van de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien is zij steeds bezig met thema’s die voor haar hieraan raken: beschermen – begrenzen – versieren – verbinden. In haar werk maakt zij het gevoel van weefsel, hoe de stof voelt, voor de kijker ‘tastbaar’. Zie ook: www.stadspastoraatarnhem.nl Margret Kohtes (1946) werkt als vrij scheppend kunstenares. Zij geeft rondleidingen en workshops in het Museum Kurhaus Kleve.

Tastbare stof expositie schilderijen houtsneden Margret Kohtes

Stadspastoraat Arnhem

Stadspastoraat Arnhem

Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting • Driekoningendwarsstraat 30 6828 EH Arnhem • telefoon: 3513185 • www.stadspastoraatarnhem.nl • e-mail: [email protected] • pastor: Ad Boogaard • banknr.: 3848804 t.n.v. Stadspastoraat Arnhem

Woord

opening zaterdag 25 augustus 16:00 uur tot 24 oktober / ma - vr 10:00 - 14:00 uur Driekoningendwarsstraat 30 / 026 351 31 85 www.stadspastoraatarnhem.nl

Meer info: www.margret-kohtes.de

Agenda september

Persoonlijke ontwikkeling • dinsdag 11 september 19.30-22.00 uur: Biografiek – levenslooponderzoek • woensdag 12 september 10.00-12.30 uur: Spiralen en labyrinten (spiralen) • donderdag 13 september 19.30-22.00 uur: Kennismaken met bibliodrama • vrijdag 14 september 10.00-12.30: Elk kasteel was ooit een luchtkasteel • zaterdag 15 september 10.00-17.00 uur: Helende ontmoetingen in Familieopstellingen • maandag 17 september 19.30-22.00 uur: Massage aan de keukentafel • donderdag 20 september 13.30-16.30 uur: Een knip in je leven • zaterdag 22 september 10.00-16.30 uur: Basiscursus Enneagram • maandag 24 september 20.00-22.00 uur: Balans in voelen, denken en doen • vrijdag 28 september 10.00-12.00 uur: Je lust en je leven Dans en beweging • vrijdag 7 september 17.30-18.30 uur beweging en meditatie: Actieve meditaties • woensdag 12 september 09.30-11.15 uur dans: Meditatieve dans in Zuid • maandag 17 september 10.30-12.15 uur dans: Sacred dance • zondag 23 september 9.45-18.00 uur wandelen: Het loopt wel los • vrijdag 28 september 20.00-22.00 uur dans: Move Inside Out – Bewegen van binnenuit

Eens werd een Woord geroepen en zie: de mens was daar. Die vormde nieuwe woorden en maakte woorden waar. Nu schreeuwen mensen woorden als: oorlog, haat en dood. Nu dromen mensen woorden Als: vrede, liefde, brood. Zo worden woorden tekens van wat de mensen doen.

Film en muziek • dinsdag 4 september 9.30-11.00 uur: Het zingt in mij • dinsdag 11 september 20.00-22.00 uur: De helende kracht van de framedrum (introductie) • woensdag 12 september 18.45-ca 21.30 uur: Filmhuis • dinsdag 18 september 20.00-22.00 uur: De helende kracht van de framedrum (cursus) • woensdag 19 september 20.00-22.00 uur: War Requiem • donderdag 13 september 20.00-22.00 uur: Pop ’n Spirit

Zo maken zij hun woorden

Info: www.stadspastoraatarnhem.nl

gevoeld is en gehoord,

tot vuistslag of tot zoen. Als ieder woord gezegd is, dan blijft als allerlaatste het allereerste Woord. Jacqueline Roelofs-van der Linden Uit: Scheppende Kracht, Hoofddorp 2006

21

Nieuws van het NBG Bijbelverspreiding wereldwijd met 11 % gegroeid In het afgelopen jaar zijn meer bijbels verspreid door de gezamenlijke bijbelgenootschappen dan ooit tevoren. In de hele wereld werden 32,1 miljoen bijbels verspreid, een toename van 11,2% ten opzichte van 2010. Het Nederlands Bijbelgenootschap ondersteunde het werk van vertalen en verspreiden met een bedrag van meer dan 3 miljoen euro. Het is de eerste keer dat er in één jaar meer dan 30 miljoen bijbels zijn verspreid. En het gaat hier ook nog alleen om de bijbels die verschenen in print; digitale bijbelverspreiding en audio- en videobijbels zijn niet meegerekend. Overigens wordt deze vorm van verspreiding steeds belangrijker. De grootste groei was te zien in Afrika en Noord- en Zuid- Amerika. Daar werden 3,6 miljoen meer bijbels verspreid dan in 2010. De bijbelverspreiding in Europa en het Midden-Oosten nam toe met 2,7%, maar de verspreiding in Azië en de Pacific liet een daling zien van 4,2% Het merendeel van de bijbels die werden verspreid, waren bijbels in de belangrijkste talen van de wereld: Arabisch, Chinees, Duits, Engels, Frans, Portugees, Russisch, Spaans en Swahili. De verspreiding van kleinere delen van de Bijbel, zoals de Psalmen of de Evangeliën, nam ook toe: van 337 miljoen in 2010 tot bijna 350 miljoen in 2011. In totaal verspreidden de United Bible Societies meer dan 381 miljoen bijbels en bijbelgedeelten in het afgelopen jaar. Daarmee werd 5,4 % van de wereldbevolking bereikt (gebaseerd op één item per persoon). Er is geen twijfel mogelijk dat de Bijbel nog steeds het best verkochte boek ter wereld is!

Nieuwe straatbijbel over Genesis

In oktober verschijnt het tweede deel van de Straatbijbel: ‘Genesis, hoe die torrie begon’. Deze hervertelling van Genesis is een vervolg op ‘De Torrie van Mattie’, over Matteüs. Dit eerste deel in straattaal kreeg zowel lovende als kritische reacties.

Auteur Daniel de Wolf stelt dat de keuze voor Genesis logisch is: “Genesis is het eerste boek van de bijbel en veel mensen kennen de verhalen. Van Adam en Eva tot de ark van Noach. We verwachten dat er weer veel belangstelling voor zal zijn.” Eerste deel Eind 2011 verscheen het eerste deel van de Straatbijbel, een hervertelling van het bijbelboek Matteüs. Er kwam toen lof en kritiek; zo zou er te weinig ontzag en respect voor God doorklinken. Tegelijk was de Straatbijbel binnen twee dagen uitverkocht en zijn inmiddels meer dan 17.000 stuks over de toonbank gegaan. Ook werd de Straatbijbel genomineerd voor de Theologie Publicatieprijs. Op 10 augustus verschijnt ook een app met de Straatbijbel. Verbijsterd Jongeren uit onder meer Amsterdam en Rotterdam hebben meegelezen bij de voorbereidingen van dit tweede deel. Ze waren geboeid en soms zelfs licht verbijsterd over de dingen die zij in Genesis lazen. “Staat dat echt allemaal in de Bijbel?”, zo wilden ze weten. De Wolf: “Niet in deze woorden natuurlijk, maar wat ik beschrijf komt echt uit de Bijbel.” Het tweede deel van de Straatbijbel is dikker dan het eerste deel. De Wolf: “Genesis is een veel dikker boek dan Matteüs, daarom hebben we nu meer ruimte genomen. Toch kunnen we niet alle verhalen kwijt in 128 pagina’s, we kiezen voor de belangrijkste. Daarbij hebben we controversiële verhalen zeker niet overgeslagen. Zo komt bijvoorbeeld de verkrachting van Dina aan bod en de wraak die de zonen van Jakob daarvoor nemen. Ik ben trouwens ook heel benieuwd hoe mensen reageren als ze de slang in straattaal tegen Eva horen spreken in het paradijs.” Jongerenwerker De Straatbijbel komt voort uit een samenwerking tussen Youth for Christ, het Nederlands Bijbelgenootschap en Ark Mission. Auteur Daniel de Wolf was Youth for Christ-jongerenwerker in een Rotterdamse achterstandswijk. De Wolf geeft nu leiding aan een kleine buurtkerk met veel jongeren. Hij schrijft de Straatbijbel onder meer voor jongeren uit zijn eigen wijk.

‘Vrouwen voor het voetlicht’

De tentoonstelling ‘Vrouwen voor het voetlicht’ in Museum Catharijneconvent is, wegens grote belangstelling, verlengd tot en met 7 oktober a.s.

Het Nederlands Bijbelgenootschap is partner in deze mooie overzichtstentoonstelling over de rol van vrouwen in de kerk. Bij deze tentoonstelling heeft het Bijbelgenootschap het boek ‘Allemaal vrouwen. 21 bijbelse portretten’ uitgegeven. Informatie hierover via www.bijbelgenootschap.nl of bij de boekhandel. Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem Contactpersoon: hr. H.J. Goeree, secretaris NBG-werkgroep afd. Arnhem

22

Nieuws uit de Landelijke Kerk Tachtig jaar Alle-Dag-Kerk Op 22 september bestaat de Stichting Alledagkerk 80 jaar. Dit jubileum zal gevierd worden met een feestelijke bijeenkomst met veel samenzang in de Engelse kerk op de Begijnhof te Amsterdam, aanvang 15.00 uur. Sprekers zijn ds. P. Verhoeff (preses synode Protestantse Kerk) en drs. W.J.W. Scheltens (bestuursvoorzitter Stichting Alle-Dag-Kerk). Muzikale medewerking wordt verleend door Martine Alink (sopraan), Wim en Wilbert Magré (orgel en piano) en Carina Bossenbroek (panfluit). Aansluitend is er een receptie / ontmoeting in de Lutherse kerk aan het Spui. Meer informatie: tel. (020) 647 04 10 / (0297) 329 071, www.alledagkerk.nl

ALLE KINDERBRILLEN € 149.-* * Sterkte +/- 6.00 met cylinder tot 2.00 dpt. Voor andere sterktes geldt een kleine toeslag.

Drewermann-kring praat over Luther De studiekring Drewermann Nederland houdt op 6 oktober 2012 een middag over het thema: Maarten Luther, zijn betekenis toen en nu. Sprekers zijn drs. Klaas Touwen, Evangelisch-Luthers predikant te Arnhem en dr. Eugen Drewermann, ex-priester en psychotherapeut te Paderborn (Duitsland). Touwen zal ingaan op de verschillen tussen de volgelingen van Luther en Calvijn, met hun invloed op het Nederlandse Lutheranisme. Ook gaat hij in op de verhouding van Luther tot de Joden. Drewermann zal laten zien waarom het existentieel gaat in de strijd tussen Luther en de kerk. Als een ‘moderne Luther’ zal hij aangeven wat toen en nu tot hervorming heeft geleid en kan leiden. Plaats en tijd: Juniorgebouw Marnix College, Prins Bernhardlaan 25, Ede, van 13.30-17.00 uur. Belangstellenden zijn welkom. Aanmelden vóór 1 oktober 2012 door overschrijving van € 10,- voor leden en studenten en € 20,- voor niet-leden op rekening 4859935 t.n.v. Studiekring Drewermann Nederland te Veenendaal o.v.v. ‘Studiedag 6 oktober 2012’. Meer informatie: www.studiekringdrewermann.nl of dr. Aart de Groot, secretaris SDN, (026) 472 27 19, [email protected]

de b incl. on ril compleet op ster tspiege k ling en kraswe te rende la ag

www.gloudemansoptiek.nl 23

RETR

KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

AITE

in ee n oa en ru se van r imte ust

NÚ IS HET MOMENT individuele en groepsretraites

Tijd voor jezelf. Tijd om ruimte te creëren voor een nieuwe weg, een nieuw begin. Een retraite op de Hezenberg geeft je daar ruimte en gelegenheid voor. Doe het nu. gastvrij onthaal | met of zonder programma eigen kamer | Kapel-momenten

WWW.HEZENBERG.NL

038 - 444 52 51

EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER”

de Brink 11 Arnhem-Elden tel: 026 – 381 45 73 www.kapsalonhulstein.nl

VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Ouderenzorg zoals u dat wenst

Zorgcentrum Vreedenhoff is gelegen in een bosrijke omgeving in Arnhem aan de Velperweg. Het biedt 235 ouderen aangename woonruimte en uitstekende verzorging, waaronder een aparte Woonafdeling Dementie. Thuiswonende ouderen vinden bij Vreedenhoff voorzieningen als Dagverzorging, Dagopvang Dementie en Thuiszorg. Voor al haar cliënten organiseert Vreedenhoff talrijke activiteiten om het verblijf in het zorgcentrum zo aangenaam mogelijk te maken. Maatstaf voor zorg en aandacht is de vraag van de bewoner zelf; altijd wordt gekeken naar wat hij of zij zelf kan. Gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen en activiteitenbegeleiders staan hiervoor garant. Verder werkt Vreedenhoff met eigen deskundigen als een gerontopsycholoog, ergotherapeut, fysiotherapeut en geestelijk verzorger. Vreedenhoff is een christelijke instelling, geworteld in de protestantse traditie wordt de oecumene een warm hart toegedragen en staat open voor elke levensopvatting. Meer informatie en contact: Vreedenhoff, Esperantolaan 2, 6824 LV Arnhem 026 – 384 65 00 [email protected] www.vreedenhoff.nl

Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl