Kerkperspectief Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

29e jaargang nr. 11

startzondag vredesweek

zaterdag 6 september 2014

Kerkperspectief Verschijnt 16x per jaar

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

Soldaat met bloemenmeisje De oude oorlog kleeft nog aan het heden. Tienduizenden volgen de weg terug, lopen beblaard, maar met een rechte rug de route waar zo hard om is gestreden.

Onthuld wordt Fransje Povel’s beeldhouwwerk: een meisje loopt met een soldaat in pas, een zonnebloem meedragend, naar een zerk.

De Airborne landingsplaats, waar lang geleden soldaten vochten, sneuvelden. Maar stug verdedigden zij de té verre brug. Wij eren nu hun offers in ’t verleden.

Ons land verdedigd op het scherp der snede door strijders die nu rusten in vreemd gras. Zij – dankzij al die doden - kind van vrede. Patty Scholten, Dorpsdichteres Renkum

1

Colofon Kerkperspectief

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopijdatum: maandag 15 september - 18.00 uur. Kopij voor Kerkperspectief nr. 12 (van 27 september - 18 oktober 2014) bij voorkeur mailen naar: [email protected]

Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).

Als datum staat boven dit nummer van Kerkperspectief zaterdag 6 september 2014. Vandaag wordt voor de 68e keer de Airborne Wandeltocht gelopen. Een mooie traditie als opmaat naar de 70e herdenking van de Slag om Arnhem. Dit nummer geeft dan ook bijzondere aandacht aan deze herdenkingen, o.a. aan de kerkdienst met als thema ‘De verlaten stad’ op 21 september in de Eusebiuskerk, aan de voordracht van Jan Terlouw op 19 september in de Walburgiskerk en aan de beide concerten in de Eusebiuskerk. Zondag 7 september: startzondag. In de meeste kerken begint het ‘winterwerk’ weer, het nieuwe seizoen. We gaan de schouders er weer onder zetten. Ook daar wilden we veel aandacht aan geven. In alle wijken worden de startzondagen uitvoerig beschreven, met of zonder lunch. En achterin dit blad vindt u een overzicht van Vorming & Toerusting van enkele wijken, maar al deze bijeenkomsten zijn toegankelijk voor alle kerkleden van Arnhem. Stap dus gerust over de grenzen van uw eigen wijk of kerk heen en geef u op voor een of enkele van deze cursussen of gespreksgroepen.

Abonnementen

In de wijk Elden-De Kandelaar is een wisseling van de wacht: Hans Vink is na 36 jaar koster te zijn geweest, vorige maand met pensioen gegaan. Dat wilden we niet ongemerkt voorbij laten gaan, dus daar moest in dit nummer ook bijzondere aandacht aan gegeven worden, zelfs in kleur!

Adverteren in Kerkperspectief

U merkt: het is een heel bijzonder nummer geworden. En er is meer: o.a. het dagboek van Ad Boogaard in Voor het voetlicht, of de start van het nieuwe seizoen van het Stadspastoraat in De Drie Koningen, of de aankondiging van de Internationale Oecumenische Conferentie ‘Stad van compassie’, die in Arnhem wordt gehouden. Het hele programma is te lezen op pagina 9.

W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103 e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164 Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2014. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 2

Van de redactie

Op onze oproep voor iemand die voor Kerkperspectief zo nu en dan een interview wil verzorgen, heeft Bertrand Hoek gereageerd en hij wil dit vanaf het volgende nummer ook regelmatig gaan doen. Bertrand: welkom en veel succes gewenst! We denken dat er in dit nummer genoeg te lezen en te kijken valt en we wensen u daar weer veel plezier bij. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart, eindredactie.

Data Kerkperspectief 2014 - 2015 Nr 12 13 14 15 16

Kopijdatum 15 september 2014 6 oktober 2014 27 oktober 2014 17 november 2014 8 december 2014

Verschijningsdatum 27 september 2014 18 oktober 2014 8 november 2014 29 november 2014 Advent 20 december 2014 Kerst

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12 januari 2015 2 februari 2015 23 februari 2015 16 maart 2015 7 april 2015 ! 27 april 2015 18 mei 2015 8 juni 2015 29 juni 2015 4 augustus 2015

24 januari 2015 14 februari 2015 7 maart 2015 28 maart 2015 Pasen 18 april 2015 9 mei 2015 30 mei 2015 He-Pinksteren 20 juni 2015 11 juli 2015 vakantie 15 augustus 2015 zomer

Voor het voetlicht Uit het dagboek van een pastor/coördinator, week 24 t/m 27 (9 juni t/m 6 juli 2014) door Ad Boogaard

Aan het begin van dit seizoen doe ik graag weer verslag van mijn werk als pastor/coördinator bij het Stadspastoraat Arnhem (SpA) door te schrijven wat ik eind vorig seizoen, in de laatste weken vóór mijn zomervakantie, heb gedaan. Dit om de lezer van Kerkperspectief een indruk te geven van wat er in ons pand De Drie Koningen gebeurt, wat het SpA is en vooral wat het werk van een pastor/coördinator inhoudt. Hier dus weer een selectie uit mijn (niet bestaande) dagboek van een pastor/coördinator, week 24 t/m 28 (9 juni t/m 11 juli).

Vrijdag 13 juni

Vandaag naar een studiedag van Op Goed Gerucht geweest (afgekort OGG), een beweging van moderne theologen (predikanten, geestelijk verzorgers, kerkelijk werkers), die betrokken zijn bij de PKN en die zoeken ‘naar meer creativiteit, lef, spiritualiteit en humor in de kerk’, zo zegt hun folder. Twee keer per jaar organiseert OGG een zogenaamde Geruchtdag. Dit keer over Marcus, naar aanleiding van het verschijnen van het Doorns Evangelie, een boekje met 52 korte commentaren op het evangelie naar Marcus (alweer de derde uitgave van OGG, na de Doornse Catechismus en Doornse Levenskunst). Vooral het verhaal van Geert van Oyen was erg inspirerend, mede door zijn Vlaamse tongval (hij is hoogleraar Nieuwe Testament in Leuven). Ik werd zo enthousiast over Marcus (en vooruit, ook over het Doorns Evangelie) dat ik dit najaar meteen een inleidende avond én een cursus heb gepland in het SpA. We waren deze dag trouwens voor het laatst op het ‘oude’ Hydepark (zoals de lezer wellicht weet, gaat Hydepark op de schop). Met wat weemoed afscheid genomen. ’s Avonds Gasthuis in De Drie Koningen: 1x per maand eten we samen (meestal zijn we met zo’n tien ‘gasten’) én hebben we een inhoudelijk gesprek, de laatste maanden over de Regel van Benedictus, naast gezellig wat kletsen en de dag doornemen. We missen Han Hoekstra. Han en ik waren in 2010 samen met het Gasthuis begonnen en hij was sindsdien één van de vaste gasten, al dan niet met zijn echtgenote Erma. Het Gasthuis is niet meer hetzelfde. Er is een lege plek aan tafel, ook al staan er overal borden.

Zaterdag 14 juni

Vanmiddag naar de uitreiking van de Diaconale prijzen geweest, in de Walburgiskerk. Mooi om te horen hoeveel groots er op kleine schaal in onze stad wordt verricht.

Dinsdag 17 juni

Het programmaboekje Najaar 2014 naar de drukker gebracht. Toch altijd weer spannend, die laatste weken en dagen. Lukt het om een kwalitatief goed en gevarieerd programma-aanbod samen te stellen, met voor elke zinzoeker wat wils? Krijg ik die ene docent of workshopleider nog te pakken? En krijg ik alles weer op tijd bij de drukker, zodat het Najaarsprogramma vóór mijn zomervakantie de deur uit is?

Woensdag 18 juni

Vandaag doe ik De Stamtafel (het bespreken van een onderwerp uit de actualiteit) én Putten (het lezen en bespreken van een bijbeltekst ‘zonder dogmatische bril’), omdat Hans Koenen, de pater jezuïet die normaal Putten doet en ooit nog aan de wieg van het SpA heeft gestaan, er vandaag niet is. Ik heb bij Putten gekozen voor een tekst uit 2 Koningen 4, over de profeet Elisa die een arme weduwe helpt. We proberen deze tekst

In deze rubriek laten predikanten en andere kerkleden iets zien van wat hen bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen. vanmorgen ‘narratief’ te verstaan, dat wil zeggen volgens de ‘spelregels’ van het verhaal (Hoe is het verhaal opgebouwd? Wat wordt wel en niet verteld? Welke woorden keren steeds terug?). En dan blijkt er in zo’n ‘klein’ verhaal zoveel stof tot nadenken… ’s Middags heb ik intervisie met de beide pastores van het Kruispunt en de Eusebiusparochie (én voorheen ook met Han; ook hier een lege plek aan tafel). Aan de hand van de casus van één van ons, oefenen we ons in het zgn. ‘presentiepastoraat’ en proberen we de ‘theorie van de presentie’ zo steeds meer in de praktijk te brengen. Ik vind dit een heel mooie methode, al is het eigenlijk veel meer dan dat. Simpel gezegd houdt het in dat je er bent voor de ander, of dat in ieder geval probeert. Er écht zijn voor de ander, zonder al dan niet ‘verborgen’ agenda, zonder oordeel, zonder oplossing of goedbedoeld advies…

Zaterdag 21 juni

Met een kraampje op de ‘Participatiemarkt’ in De Nieuwe Weerdjes in Arnhem gestaan en er als SpA een aantal workshops verzorgd. Dit was een markt, georganiseerd door RIBW, Siza en allerlei andere organisaties om mensen met een beperking (lichamelijk en/of geestelijk) in contact te brengen met mogelijk geïnteresseerde instellingen en organisaties die op zoek zijn naar nieuwe vrijwilligers en/of bezoekers.

Maandag 30 juni

Vanmiddag weer een vergadering van de ‘kerngroep’ van het Netwerk voor Levensvragen. Ik zit namens het SpA in deze kerngroep (met een halve pet van/voor de PGA-predikanten). Op 11 december 2013 is dit Netwerk van start gegaan met een symposium in de Lucaskerk (een initiatief van de Eusebiusparochie en Stichting Welzijn Ouderen Arnhem, de SWOA). Die dag ging ook de website www.levensvraagbaakarnhem.nl de lucht in. Het netwerk heeft tot doel: - meer samenhang te creëren tussen de diverse organisaties en instellingen die zich in Arnhem bezighouden met zorg en welzijn, incl. de levensvragen van mensen - verkleinen van (de kans op) sociaal isolement - bevorderen van geestelijk welzijn en de kwaliteit van leven van kwetsbare mensen - bereiken van een breed scala aan mensen en doelgroepen met levensvragen - deskundigheidsbevordering van professionals en vrijwilligers op dit gebied - meer erkenning voor en herkenning van levensvragen Een ambitieuze doelstelling. Er is dan ook nog heel wat werk aan de winkel. Er zijn nu vijftien organisaties bij het netwerk aangesloten (waaronder de PGA). Een interessante ontwikkeling ook. Vroeger behoorden zingevings- of levensvragen immers tot het domein van de religie of de kerk. Voor heel veel mensen was hun geloof(sgemeenschap) hét zingevend kader. Dat is in onze geseculariseerde en ook sterk geïndividualiseerde samenleving niet langer het geval.

Woensdag 3 juli

Vandaag met achttien vrijwilligers 2650 programmaboekjes en evenzoveel ‘vriendenbrieven’ (met acceptgiro) in enveloppen gestopt, zodat die deze week verstuurd kunnen worden. Dat is altijd veel werk. Het is erg fijn dat er op één oproep via de mail zoveel mensen zijn komen helpen. Waar zou ik zijn zonder vrijwilligers?! En nu maar afwachten wat het najaar brengt... 3

De eerste dag

Zondag 7 september – Ezechiël 33 : 7–11 en Matteüs 18 : 15-20 Jeruzalem is gevallen en een groot deel van het Joodse volk is naar Babylon gevoerd. Ezechiël krijgt van God de opdracht om de Joden te waarschuwen zowel, diegenen die in Juda zijn achtergebleven als de ballingen in Babylon. De boodschap is duidelijk: wie zich niet bekeert, komt onder het oordeel van God. Wie zijn dwalingen inziet en zich bekeert tot een nieuwe levenswandel samen met God, over Hem zal God zich verheugen: een ziel is gered van het eeuwige verderf. Bij Matteüs 18 lezen we een soortgelijke situatie. Zondigt iemand in de gemeente en hij volhardt, na twee of drie keer vermaand te zijn, in zijn zondige manier van leven, dan keert God Zich van die mens af; dan is er uiteindelijk voor die mens alleen nog het verschrikkelijke oordeel van God. Zowel Ezechiël als Matteüs roepen de mens op tot bekering; wanneer iemand zich bekeert is er vreugde in de hemel. Dan wandelt de mens met God zoals Henoch (Gen. 5:24) en God gaat Zijn weg met de mens, want daarom is de mens geschapen, n.l. dat hij zijn leven gaat met God. Zondag 14 september Exodus 32 : 7–14 en Matteüs 18 : 21–35 Een andere situatie. Het volk van Israel, uit de slavernij van Egypte verlost, wordt ongeduldig. Mozes heeft hen de 10 Geboden gegeven, maar men dwaalt af van God en gebod: letterlijk. Een gouden kalf is een betere en tastbaarder God, dan Die waarover Mozes steeds spreekt, maar Die Zich toch niet laat zien. God dreigt in Zijn toorn en woede het hele volk te vernietigen, maar de vrijmoedigheid van Mozes verhindert dat God het volk van Israël verdelgt. Sterker, we zien hier dat ook God tot inkeer kan komen, zoals wij zijn als we onze overtredingen inzien. Uiteindelijk besluit God de Israëlieten te sparen. Bij Matteüs lijkt het om andere dingen te gaan, maar ook hier zien we Gods vergiffenis. Iemand is de koning veel geld schuldig: na bidden en smeken scheldt de koning de man zijn schulden kwijt. Daarna ziet diezelfde man iemand van wie hij nog geld krijgt. Met geweld probeert hij van zijn schuldenaar het hem toekomende te krijgen. Omdat deze niet kan betalen, wordt hij in de gevangenis geworpen. Het hele verhaal wordt aan de koning overgebracht en deze laat de man, aan wie hij alles heeft kwijtgescholden, martelen en gooit hem in de gevangenis. De strekking van deze gelijkenis is, dat als wij vergiffenis van God krijgen, wij ook onze naaste dienen te vergeven. Zoals God op de Sinaï Zijn plan niet uitvoerde, maar vergiffenis schonk aan de Israëlieten, zo moeten ook wij telkens de ander vergiffenis schenken. Zondag 21 september Jona 3 : 10 – 4 : 12 en Matteüs 20 : 1–16 Jona, door God naar Nineve gestuurd om de bewoners de wacht aan te zeggen, is kwaad. Kwaad op God. Jona heeft de boodschap gebracht dat God Nineve zal vernietigen, als haar inwoners zich niet bekeren. Het onvoorstelbare gebeurt: de inwoners bekeren zich en de stad wordt niet vernietigd. Daarover is Jona kwaad, dat God de stad niet verwoest. Maar God, in Zijn liefde spaart de stad want Hij heeft geen welgevallen aan de dood van zondaars. God wijst Jona hierom terecht, dat God liever mensen het leven spaart, dan dat Hij mensen ombrengt. Dat is nu Gods vergeving, ook voor mensen die het vroeger erg bont maakten! Gods vergeving geldt voor iedereen, die zich bekeert. Christus behandelt in een gelijkenis ook Gods vergeving, die voor allen geldt. De parabel gaat over werkers in de wijngaard. Sommigen hebben de hele dag gewerkt; anderen de halve dag en weer anderen maar een of twee uur. Voor diegenen, die de hele dag hebben gewerkt, is dit niet te accepteren. Christus wijst ze terecht met de woorden, dat een penning de overeengekomen betaling zal zijn. De diepere betekenis van deze gelijkenis, dat Christus zegt, dat wat God toezegt, zal gebeuren. Gods vergiffenis geldt voor iedereen 4

of hij nu het eerst komt of het laatste; Gods vergeving geldt voor iedereen. We hebben zes teksten gelezen: in alle teksten staat, dat God Zich verheugt als de mens zich bekeert. In alle teksten die we gelezen hebben, staat dat God vergeeft: wat een blijde boodschap! drs. Th. D. van Loenen

Alle zeven dagen

September 2014 za 6 zo 7 ma 8 di 9 wo 10 do 11 vr 12 za 13 zo 14 ma 15 di 16 wo 17 do 18 vr 19 za 20 zo 21 ma 22 di 23 wo 24 do 25 vr 26 za 27 zo 28 ma 29

Matteüs 17:9-13 Matteüs 17:14-23 Matteüs 17:24-27 Matteüs 18:1-9 Matteüs 18:10-20 Psalm 119:89-96 Matteüs 18:21-35 Matteüs 19:1-9 Matteüs 19:10-15 Efeziërs 1:1-6 Efeziërs 1:7-14 Efeziërs 1:15-23 Matteüs 19:16-22 Matteüs 19:23-30 Matteüs 20:1-16 Matteüs 20:17-34 Efeziërs 2:1-10 Efeziërs 2:11-22 Efeziërs 3:1-13 Efeziërs 3:14-21 Ezechiël 18:1-13 Ezechiël 18:14-20 Ezechiël 18:21-32 Ezechiël 19:1-14

Elia en Johannes Zwakte en kracht Belasting betaald Belangrijkheid Bereiken en aanspreken (On)eindigheid Vergevingsgezindheid Huwelijksbescherming Kinderzegen Voorbestemd Gemerkt Dankbaarheid Hoe word je rijk? Door het oog van een naald Ter elfder ure Omgaan met macht Opstanding Medeburgers en gezinsleden Vrije toegang Perspectief Eigen verantwoordelijkheid (On)geloof is geen erfgoed Wie is onrechtvaardig? Leeuwin en wijnstok

Theologische Vorming voor Gemeenteleden Theologische Vorming voor Gemeenteleden (TVG) is een cursus die gemeenteleden en andere geïnteresseerden in drie jaar laat kennismaken met theologie. Alle theologische vakken komen aan de orde: Oude en Nieuwe Testament, kerkgeschiedenis, geloofsvragen, ethiek en praktische theologie. Dit zijn de basisvakken, die in elke cursuslocatie worden gegeven. Daarnaast worden ook nog extra vakken aangeboden. Dit verschilt per locatie. Leren is in protestantse kerken altijd een belangrijk thema geweest. Wie gelooft, is bereid om te leren, vérder te leren, méér te leren. TVG biedt een ideale gelegenheid om geloven en leren te verdiepen. Er worden geen eisen gesteld aan opleiding of kerkelijke achtergrond. De cursus TVG is op 24 plaatsen in het land te volgen; voor Arnhem is Apeldoorn de beste locatie. De cursus duurt in totaal drie jaar, kosten €180 per jaar. De cursusbijeenkomsten vinden plaats op donderdagavond van 19.15-22.00 uur. Kijk voor meer informatie op de website: www.pkn.nl/tvg of neem contact op via: tvg@ pkn.nl of tel. 030-880 1560.

Het aantrekkelijke van koster-zijn was voor mij vooral het beheerdersschap Interview met Hans Vink door Rita Hop en Henny Kalisvaart. We ontmoeten Hans Vink in De Kandelaar, de kerk waar hij de laatste 21 jaar de scepter zwaaide. Maar na 12 augustus niet meer; dan heeft hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Nog voor we de eerste vraag kunnen stellen, steekt hij van wal: Ik zat altijd al in het kerkenwerk. Zo heb ik bijv. de Sociëteit De Lantaarn opgericht in Kom en Zie. In 1978 was ik werkeloos, en toen kwam de functie van fulltime koster in de Westerkerk vrij, waar ik uit 10 sollicitanten werd uitgekozen. En zo kwam ik als koster-beheerder in dienst. Is er ook een opleiding voor koster? Ja, tegenwoordig wel, maar in die tijd heb ik 14 dagen meegelopen met mijn voorganger Arie van Driel en dat was het dan. In het eerste jaar heb ik al veel verhuur gedaan, maar later werd dat meer en meer. De gereformeerde kerk vond dat prima. Na 15 jaar, in augustus 1993, werd de Westerkerk gesloten en ben ik als invaller in de Bethaniëkerk aan het werk gegaan. Na een paar maanden kon ik in De Kandelaar aan het werk, als opvolger van Jan Klaren die met vervroegd pensioen ging. Ik was hier fulltime in dienst en deed hier ook veel verhuur. In totaal heb ik 6,5 ton euro's voor de kerk verhuurd, want de verhuur was één van de pijlers waarop de kerk draaide. Daar kan ik dan met genoegen op terugkijken. Het aantrekkelijke was vooral het hele beheerdersschap. In het begin had ik maar één vrije dag per week. Dat was toen op donderdag, later op zaterdag. Met de verhuur kwam die wel eens in het gedrang. Ook had je toen, vooral in de tijd van de Westerkerk, twee keer per zondag een dienst. Dus had ik verder weinig aan de zondag, je kon met de kinderen dan niet zo veel ondernemen. Hoe stond het thuisfront tegenover je werk? Gerda heeft het er soms moeilijk mee gehad. Ze heeft een groot deel van de opvoeding van de kinderen alleen moeten doen. Ik was de meeste avonden niet thuis, wat ook wel moeilijk was. Als koster moet je wel een duizendpoot zijn. Ja, je verzorgt de diensten, het gebouw, de vergaderingen, het regelen van alle verhuur. Zo was het ook in de Westerkerk. Daar was Jan van de Kamp, een van de kerkmeesters, maar die liet alles aan mij over. Dat was een kwestie van vertrouwen, bijv. het aanvragen van offertes, enz. Daarna kon ik het werk laten uitvoeren. In De Kandelaar zijn een paar kerkmeesters geweest. Momenteel is het Reyer Eelman, waar ik goed mee overweg kan. Het is heel belangrijk dat de communicatie tussen koster en kerkmeester goed loopt. Vroeger was er ook een overleg tussen alle kosters en kerkmeesters. Daar kon je dan overleggen over wat er zoal in jouw kerk voorviel. Dat werkte heel goed. Wat gaat er in De Kandelaar veranderen? De nieuwe koster gaat 15 uur in de week werken, dus dat is veel minder dan de 36 uur die ik had. Er zal dus meer van vrijwilligers worden gevraagd. Die zullen ook al twee keer in de maand de kerkdiensten verzorgen. Wel ga ik nog op woensdagavond de avond van het koor ‘draaien’. Dus ik ben niet helemaal weg. Heb je ook veel mooie momenten in je werk? Er zijn wel veel hoogtepuntjes. Bijv.: in de Westerkerk zei een dominee eens: kun je niet iets pittigers op de preekstoel zetten in plaats van water. Ik heb toen zowel water als jonge jenever neergezet. Hij liep na de dienst met rode konen de preekstoel af. Ik zag later dat het glas met water nog vol was. Maar hij had wel uitstekend gepreekt.

Ds. Van de Beek kwam altijd om half 10, vroeg dan een kopje koffie en wilde daarna helemaal alleen in de predikantskamer zijn. De koster moest daar heel goed op letten. In de Westerkerk kwamen alle dominees vaak even binnenwippen. Ds. Van de Beek, ds. Warner en ds. Schuurman kwamen er wel eens biljarten in de tussenzaal. Er was ook een biljartvereniging, maar daar hoorde je dan ook wel eens wat onwelvoegelijk taalgebruik. Ds. V.d. Beek merkte toen op: “Heren, ik denk dat Onze Lieve Heer hier meer wordt aangeroepen dan op zondag boven in de kerk.” Met Harry Pals had ik soms problemen met het alarm. Steeds vroeg hij weer hoe het ook alweer zat. Diverse keren werd ik dan gebeld door de bewakingsdienst dat het alarm afging. Ook wilde hij de kerstboom niet op kerstavond in de kerk hebben staan. Maar ik wilde hem niet aftuigen en dan 's nachts weer optuigen, dus dat heeft de Taizé-werkgroep toen gedaan. Met alle predikanten had ik een goed contact. Ds. Van de Beek, ds. Van Duijnen die daar ook min of meer bijstand in het pastoraat was, en daarna ds. A. Hooimeijer. Dat was in de tijd van het Samen-op-Wegproces. In De Kandelaar heb ik het afscheid van ds. Gérard Warner en koster Jan Klaren meegemaakt. Daarna kwamen ds. Toos Wolters en ds. Harry Pals. En ds. Hubertien Oosthoek-van Andel, ds. Wessel ten Boom en ds. Anja Vogelzang. Ook waren er enkele predikanten die bijstand verleenden in het pastoraat: ds. Ida Eldering, ds. H. Faas uit Elst, ds. Lenie Slotboom, ds. Ingrid Lodewijk. En kerkelijke opbouwwerkers, speciaal voor de wijk Schuytgraaf: Attie Bakker, Lyska van der Elst en opbouwpastor Han Hoekstra. En nu dus Magda Hazeleger. Ben ik niemand vergeten? Dat zijn er dan toch nog best veel. Wat ga je nu doen? Ik tennis graag, maar door een blessure staat dat nu op een laag pitje. Verder ga ik hier wat vrijwilligerswerk doen, o.a. kopieerwerk, de kostersdienst eens in de drie maanden, de woensdagavond blijf ik draaien en verder een paar hand- en spandiensten waarvoor ze me eventueel vragen. Ouderling of diaken is geen werk voor mij, ik werk het liefste met mijn handen. Eerlijk gezegd denk ik dat er soms te veel wordt vergaderd. Verder heb ik nu wat meer tijd om mijn tuin te onderhouden. Ik ga verder meer naar Vitesse, dat heb ik overigens heel wat jaren met veel plezier gedaan. Mijn werk was mijn hobby. Daarom vind ik het ook wel jammer om te stoppen. Waar ga je heen met vakantie? Soms met de kinderen en kleinkinderen, maar anders met Gerda naar een hotelletje. Vrijwel altijd in Nederland. Gerda is nog wel bezig in haar praktijk en dus niet met pensioen. Hans, bedankt voor het interview en veel plezier in de komende tijd. We zullen je ongetwijfeld nog wel tegenkomen in De Kandelaar. Graag gedaan en tot ziens!

5

Collectenopbrengsten PGA

(bedragen in euro’s)

aankondiging collectebestemmingen

10 augustus 2014

1e collecte: Diaconaal doel

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

114,75

57,12

42,56

40,50

20,45

17,75

Bethlehemkerk

175,01

86,12

78,80

Salvatorkerk

230,18

104,97

99,59

Bonifatiuskerk

143,60

102,41

63,95

Totaal

704,04

371,07

302,65

Diaconessenkerk Siongemeenschap

17 augustus 2014

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Kerk in Actie / Zending

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

60,45

68,30

43,85

Diaconessenkerk

78,82

89,50

45,25

Siongemeenschap

40,70

39,55

18,35

Bethlehemkerk

79,27

69,85

50,55

169,07

156,76

108,89

84,34

82,15

85,47

512,65

506,11

352,36

Salvatorkerk Bonifatiuskerk Totaal

24 augustus 2014

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

173,82

110,75

103,19

Diaconessenkerk

96,95

53,40

50,49

154,16

102,96

83,94

88,52

86,11

89,15

513,45

353,22

326,77

Salvatorkerk Bonifatiuskerk Totaal

Collectebonnen • Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­ cartridges t.b.v. Kika. 6

Uw Steun Waard!

Zondag 7 september - Collecte Missionair Werk: Help de nieuwe kerk in Rotterdam

In de meeste gemeenten van de Protestantse Kerk wordt deze zondag gecollecteerd voor Missionair Werk: Help de nieuwe kerk in Rotterdam. Ruim twee jaar is Hendrik Klaver verbonden aan ‘Kerk op de kop’, pioniersplek van de Protestantse Kerk op de Rotterdamse Kop van Zuid. Hendrik en zijn vrouw Mavis begonnen daar met niets. 'We zochten de mensen op, legden contacten, bouwden relaties. Vervolgens ontwikkelden we activiteiten die passen bij hun behoeften. Samen vormen we een christelijke gemeenschap die zorgt voor meer verbinding tussen de mensen in de wijk. Zij mogen weten dat er een plek is die aansluit bij hun leefwereld en waar ze kennis kunnen maken met het christelijk geloof.'

Zondag 14 september - Collecte JOP: Je bent jong en je gelooft...

Jongerenwerker Martijn Ouwerkerk (Zaandam) wil present zijn in de jeugdcultuur via ontmoetingen en een nieuwe online game. Met de collecte van deze zondag ondersteunt JOP jongerenwerkers als Martijn. 'Elk kind en iedere jongere weet zich geliefd door God.' Dat is het verlangen van JOP, Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk. Daarom wil JOP missionair present zijn in de jeugdcultuur, zoals jongerenwerker Martijn Ouwerkerk in Zaandam. Martijn startte een nieuwe plek voor jongeren waarin hij de koppeling legt tussen een nieuwe online game en geloofsvragen. Via de game krijgen jongeren missies en opdrachten die zich afspelen in het echte leven. Martijn begeleidt de jongeren en wil samen met hen ontdekken hoe God een rol speelt in hun levensverhaal. JOP ondersteunt Martijn in Zaandam en jeugdwerkers in andere plaatsen, waar op nieuwe manieren wordt aangesloten bij de jeugdcultuur.

Zondag 21 september - Collecte Vredeswerk - Opkomen voor vrede en gerechtigheid

Tijdens de Vredesweek (20 t/m 28 september) vraagt de Protestantse Kerk met deze collecte aandacht voor het vredeswerk van PAX en Kerk in Actie. In Syrië helpt PAX actiegroepen van burgers. Zij maken radio-uitzendingen, geven kranten uit of organiseren onderwijs. Dat is nodig, want veel scholen zijn gedurende de drie jaar voortdurende strijd vernield of worden gebruikt als onderkomen voor vluchtelingen. In Aleppo kunnen dankzij dit burgerinitiatief 350 kinderen weer naar school. Dit werk wordt gesteund door de Protestantse Kerk. In Nederland komen gevluchte kinderen vaak eerst terecht in de grensgevangenis. En dat terwijl ze al zo getraumatiseerd zijn. Onder het motto ‘Geen kind in de cel’ probeert Kerk in Actie, samen met andere organisaties, dit te voorkomen.

Nieuws van de Diaconie

De startzondag staat voor de deur

Eigenlijk passen we als kerk ons hierbij aan aan de gangbare nieuwe start van een schooljaar. Het nieuwe kerkelijk jaar start immers pas met Advent. Nu is mij dat , als oud-onderwijsmens (u kunt dat lezen zoals u wilt; klopt allemaal) niet vreemd. In het onderwijs leef je van grote vakantie naar grote vakantie…. met tussendoor nog lekker wat kleine vakanties. Wat een bevoorrechte positie! Je zou toch denken dat half Nederland zou staan te popelen om het onderwijs in te gaan, maar toch …….bijna niets is minder waar. Dat komt natuurlijk doordat, om het Cruyffiaans te zeggen, “elk voordeel z’n nadeel heb”. Behalve die lange vakanties krijg je ook elk jaar weer kansen om opnieuw te beginnen: een nieuwe groep (klas), nieuwe kinderen, nieuwe leerstof, nieuwe taken, nieuwe uitdagingen, maar soms zóveel dankzij nieuwe inzichten in onderwijsland ,dat al die veranderingen ook zeker een flinke dosis energie kosten om er in mee te kunnen. Je moet wel heel flexibel kunnen meebewegen met pedagogische, didactische, maatschappelijke ontwikkelingen om vrolijk door te kunnen gaan! Zo niet …….. Maar als een paal boven water staat: onderwijs blijft onderwijs; kinderen blijven kinderen. De kerk is anders ingedeeld: daar leef je, door het kerkelijk jaar heen, van zondag tot zondag of van feest tot feest en aangezien het pinksterfeest al weer geruime tijd achter ons ligt en het volgende feest, kerstfeest, nog even op zich laat wachten maken we gewoon een nieuw feest halverwege. Het startfeest. De ene gemeente wat uitgebreider dan de andere, maar allemaal hebben we (na een vakantie of rustperiode) weer een nieuw seizoen voor ons: we gaan d’r weer aanstaan. We hebben er weer zin in. We maken weer nieuwe plannen en ….dit jaar , dankzij de ontwikkelingen binnen de Protestante Gemeente Arnhem, ook met nieuwe structuren en nieuwe kansen! Eén ding staat vast: dankzij de onaflatende inzet van de diverse kerkenraden en voorbereidingscommissies en niet in de laatste plaats de AK-leden, gaat één en ander echt veranderen ……te beginnen in september 2014. Kerk zijn en meebewegen met ontwikkelingen in de samenleving. Natuurlijk brengen veranderingen ook zorgen met zich mee ; hoe zal de PGA er uit gaan zien? Hoe blijven we daar onze plek in vinden? Wel, één ding wat zeker is: we gaan meer samen doen als wijkgemeenten; we hebben elkaar, ook dankzij alle vergaderingen in het voorgaande ‘schooljaar’ wat meer in het oog. En zo hoort het ook. En in de ons omringende maatschappij , die weliswaar de tendens heeft om individualistisch te zijn, zien we ook mooie ontwikkelingen: participatie, een vies woord? Wel in de kerk zijn we daar al eeuwen volop mee bezig toch? Eén lichaam, vele leden die mee functioneren. En kijk eens wat een initiatieven in Arnhem op het gebied van omzien naar elkaar. Dat is echt niet alleen voorbehouden aan kerkmensen. De commissie die de diaconale prijs dit voorjaar uitreikte had er een flinke kluif aan om alle ingestuurde initiatieven op waarde te schatten, want ze waren allemaal zo waardevol! Arnhem is ‘Stad van Compassie’, wist u dat? Door vele partijen, binnen en buiten de kerk, is het handvest van compassie in 2012 ondertekend. In Kerkperspectief leest u er meer over, want van 11 tot en met 14 september is er een Internationale Oecumenische Conferentie in Arnhem. Daar zal nagedacht en gesproken worden hoe je vorm kunt geven aan deze titel. Een stad is pas een stad van compassie als er mensen met compassie leven. Laat de startzondag een start zijn voor nieuw elan en blijf daarbij bedenken: De kerk blijft kerk, de diaconie blijft de diaconie en de boodschap blijft de boodschap , wat de toekomst ook brengen moge! En als ieder in zijn kleine of grote hoekje zijn kaarsje laat branden, dan gaan we een mooi jaar tegemoet. Fijne start gewenst. Namens de diaconie van de Bethlehemkerk, Wil Terwel

De koster Hij is een heel gewichtig man, de koster van de kerk. Al staat hij dan niet in het ambt, hij doet belangrijk werk. Een groetje hier, een praatje daar, wijst hof’lijk plaatsen aan. En tovert er nog plaatsen bij voor hen die moesten staan. Hij lest de dorst van dominee, bezorgt hem ook wat licht. Geeft briefjes aan de organist en schuift gordijnen dicht. Zorgt voor de juiste atmosfeer, houdt vloer en banken schoon, opdat Gods huis op ‘s Heren dag zich op het schoonst vertoon. Maar o, wat heeft de man verdriet, als na de ochtendpreek hij onder vele banken ziet. Wat is hij dan van streek! Dan heeft de kerk, ‘huis des gebeds’, iets van een bioscoop. En met een zuchtend hart veegt hij de rommel op een hoop. Hij is een heel gewichtig man, de koster van de kerk. Hij staat met alles in verband. Dank voor ‘t omvangrijk werk!

Verhuizing Diaconaal bureau Op dinsdag 9 september verhuizen wij naar de Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem. Ons telefoonnummer blijft: 026 3512201 Het mailadres: [email protected] In week 37 (8 tot en met 13 september) zijn we slecht dan wel niet bereikbaar. Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen 7

Actualiteiten - Agenda Oecumenische kerkdienst voor iedereen op zondag 21 september 2014 Uw bijzondere aandacht wordt gevraagd voor de oecumenische herdenkingsdienst van de Slag om Arnhem op zondag 21 september in de Eusebiuskerk. Zeventig jaar na dato wordt stilgestaan bij de Slag om Arnhem in 1944. Thema van de dienst zal zijn: ‘De verlaten stad’. Voorgangers zijn de emeritus-deken van Arnhem Henk Janssen o.f.m. en ds. Cees de Gooijer. Muzikaal wordt meegewerkt door het Projectkoor Eusebius onder leiding van Dirk Jan Warnaar. Viool: Mirjam Vos Jack Blok bespeelt het orgel. De dienst begint om 10.15 uur. Noteert u het in uw agenda want het wordt een bijzondere dienst voor mensen uit Arnhem en omgeving. ds. L. Oosthoek

Jan Terlouw in Walburgiskerk 19 september 19.30 uur Herdenking Slag om Arnhem en verwoesting Walburgiskerk

Op vrijdag 19 september houdt Jan Terlouw een voordracht over het thema ‘vrede’ in de Walburgiskerk, St. Walburgisplein 45 in Arnhem. De voordracht wordt muzikaal omlijst door Pauline Terlouw (viool) en Leonard Leutscher (piano), beiden lid van het Orion-ensemble. Een ‘literair concert’ met tekst en gedichten, afgewisseld met muziek, bij de 70ste herdenking van de Slag om Arnhem en aan de vooravond van de landelijke Vredesweek, die zondag 21 september begint en dit jaar als thema heeft: ‘wapen je met vrede’. Bij de Slag om Arnhem werd de Walburgiskerk in de nacht van 19 op 20 september 1944 volledig verwoest. Mede daarom wordt in de Walburgiskerk elke vrijdag het zogenaamde ‘Coventry-gebed voor vrede en verzoening’ gebeden. Dit naar het voorbeeld van het Engelse Coventry. Ook de kathedraal van Coventry werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest. Meteen na de oorlog is men daar begonnen wekelijks te bidden voor vrede en verzoening, vandaar ‘Coventry-gebed’. Andere steden met in de oorlog verwoeste kerken namen het voorbeeld over (in ons land onder andere: Rotterdam, Middelburg, Nijmegen, Deventer en dus ook Arnhem) en intussen wordt wereldwijd in 160 steden op vrijdagmiddag dit Coventrygebed gebeden (bijvoorbeeld in de Gedächtniskirche in Berlijn, in Freetown in Sierra Leone, en na 9/11 ook in New York). Jan Terlouw – oud-politicus, van 1991 tot 1996 Commissaris van de Koningin in onze provincie en auteur van vele prachtige kinderboeken (waaronder Oorlogswinter) – zal vertellen wat vrede voor hem betekent. De voordracht met muziek begint om 19.30 uur (de kerk is open vanaf 19.00 uur). Er wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd voor de kosten van deze avond. Meer informatie: Ad Boogaard, Stadspastoraat Arnhem, tel. 026 3513185, e-mail: [email protected]

Protestants Christelijke Ouderenbond afd. Arnhem Ledenmiddag PCOB op woensdag 24 september

Thema: Arnhem, verleden en heden in beeld We gaan een digitale stadswandeling door Arnhem maken onder leiding van een gids van 't Gilde Arnhem. Niet alleen het Arnhem van nu, maar juist hoe het er vroeger uitzag. Weet u nog hoe Arnhem er uitzag in de vijftiger jaren of voor de Tweede Wereldoorlog ? We zien prachtige en ontroerende beelden en maken zo een (nostalgisch) rondje door de stad. Voor geboren Arnhemmers een feest der herkenning, voor ieder ander een boeiende kennismaking met de stad. U bent van harte uitgenodigd, leden en gasten op deze eerste ledenmiddag van het nieuwe seizoen. We zien u graag om 14.00 uur in de zaal van de Bethlehemkerk, Honigkamp 25 in Arnhem Presikhaaf. N.B. In verband met herdenkingen van de Slag om Arnhem rond de 17e september is de ledenmiddag niet zoals gewoonlijk op de 3e woensdag van de maand, maar nu dus op de 4e, de 24e september. Dinie Wielemaker 8

Concerten in de Eusebiuskerk Muzikale herdenking Operatie Market Garden War Requiem van Britten op 20 september 20.30 uur De stad herdenkt de iconische slag uit september 1944 iedere vijf jaar met een uitgebreid programma. Het Gelders Orkest is vaste partner en pakt de herdenking van de Operatie Market Garden en de Slag om Arnhem opnieuw groots aan. Op zaterdag 20 september spelen 225 musici het indrukwekkende War Requiem van Benjamin Britten in de Eusebiuskerk in Arnhem. Aanvang: 20.30 uur. Britten zelf zei over zijn muziek: “Ik hoop dat het mensen tot nadenken aanzet”. Kaarten à € 59 (seriehouders van HGO betalen € 39) zijn te reserveren op: www.hetgeldersorkest.nl/concerten . Speciaal orgelconcert op zondag 21 september Op 21 september geeft Johan Luijmes, stadsorganist in de Eusebiuskerk, een speciaal orgelconcert vanwege de ‘Herdenking Slag om Arnhem’. Plaats: Eusebiuskerk. Aanvang: 15.30 uur.

Toegang gratis (collecte). Van harte aanbevolen!

Internationale Oecumenische Conferentie in Arnhem Van 11 tot en met 14 september wordt in Arnhem een internationale oecumenische conferentie gehouden. De organisatie is in handen van STIOC (Stedelijke Internationale Oecumenische Contacten), een werkgroep van de Raad van Kerken Arnhem.

Het thema van de conferentie is ‘Stad van compassie’. Dit thema is niet toevallig gekozen, want in Arnhem zet, op initiatief van de Raad van Kerken, een groep zich in om van de stad een stad van compassie te maken, met name door het werven van verschillende ambassadeurs. Met deze inzet wil de groep Arnhem laten deelnemen in het internationale netwerk van compassiesteden. Daarop zal de aandacht van de deelnemers aan de conferentie gericht zijn. Doel van deze conferentie ‘Stad van compassie’ is samen na te denken en onderling uit te wisselen over het begrip compassie en de wijze waarop je concreet vorm kunt geven aan compassie om zo van je stad een stad van compassie te maken. Op vrijdag 12 september zal Madelinde Krantz in de Walburgiszaal een korte inleiding houden over ‘Stad van compassie’. Zij geeft een algemene beschrijving van compassie en gaat in op de rol die compassie in ons dagelijks leven speelt. Dat is bepalend voor Arnhem city for compassion: luisteren naar de omgeving om zo een respons te kunnen geven. In Arnhem is het gesprek gaande om één van de vele compassiesteden over de wereld te worden. Iedere stad zet zich op zijn eigen manier in om een positieve steen bij te dragen. Daarna wordt het onderwerp uitgediept in gespreksgroepen. ‘s Middags worden – groepsgewijs – groeperingen en ambassadeurs in Arnhem die zich inzetten voor compassie, bezocht. Het Stadspastoraat, het Bezoekerscentrum Zijpendaalseweg, de brede school in Klarendal met een project van LAVA en het adviesbureau Van Ede & Partners. De vrijdagavond is ingeruimd voor muziek. In de Bethlehemkerk zullen Marianne (harp) en Henriëtte Hofman (fluit) muziek spelen van o.a. Bach, Webber, Bizet en Gounod. Na de pauze treden Laura Kaper en Heidi Decliseur op met een cyclus van romantische liederen van o.a. Debussy, Brahms en Elgar. Na het concert begeleiden Gerard Kaper en Jeanne Brommer de gezellige nazit met zigeuner- en Latijns Amerikaanse muziek. Op zaterdagmorgen wordt de discussie voortgezet. Dan zullen vragen aan de orde komen als: • Welke mogelijkheden zijn er in jouw stad om tot een charter te komen? Zie je jezelf daarbij als als een bevlogen figuur en ‘changemaker’? • Is een charter nodig om alles wat er aan compassie gebeurt op een hoger plan te tillen en met elkaar te verbinden? Of: wat is de meerwaarde van een charter? • Wat is de rol van de kerken: van het instituut zelf of van bevlogen mensen?

Evangelische Toerusting School opent cursuslocatie in de Salvatorkerk in Arnhem De Evangelische Toerusting School (ETS) opent per 1 september 2014 een nieuwe cursuslocatie in Arnhem, en wel de de Salvatorkerk. Hiermee wordt Arnhem toegevoegd aan het uitgebreide aanbod van de ruim 55 cursuslocaties waar de ETS haar 4-jarige bijbelcursus aanbiedt. De ETS-bijbelcursus wil mensen helpen de Bijbel beter te leren kennen, begrijpen en toepassen. Om dit te bereiken staat het leren lezen van de Bijbel centraal. In de lessen wordt aandacht besteed aan de achtergronden, de thema’s, de moeilijke passages en de boodschap van elk bijbelboek. De inhoud van de cursus is verdeeld over vier cursusjaren waarin alle bijbelboeken aan bod komen. Meestal wordt per les één bijbelboek behandeld. In Arnhem zal de cursus gegeven worden op iedere tweede zaterdag van de maand, van 9.30 tot 15.30 uur. De locatie is de Salvatorkerk, aan het Salvatorplein 274. De lessen worden verzorgd door de ervaren en enthousiaste docenten Hans Alblas en Thijs en Saskia Tichelaar. Het cursusgeld bedraagt het eerste jaar € 265, excl. studiemateriaal en cursuspas. Meer over de ETSbijbelcursus kunt u lezen op: www.ets-cursus.nl . Geïnteresseerden zijn van harte uitgenodigd om op zaterdag 13 september om 9.30 uur de Open Dag in de Salvatorkerk te bezoeken. U kunt dan gratis en vrijblijvend de eerste lessen Oude en Nieuwe Testament bijwonen. Vooraf aanmelden is niet nodig. Meer informatie over cursus, de leslocatie en data van de lessen zijn te vinden op de website van de Evangelische Toerusting School: www.evangelisch-college.nl/ETS.html. Hier kan men zich ook aanmelden voor de cursus.

Kees van de Zwaard in Lutherse kerk, 20 september

Op zaterdagavond 20 september speelt Kees van de Zwaard “Hier sta ik”, dansen en vechten met Maarten Luther, een monoloog over vriendschap en verraad, God en het geweten, de duivel en de vrije wil, voortgedreven door het verlangen naar wat ooit genade werd genoemd. Aanvang: 20.00 uur, Lutherse kerk, Spoorwegstraat 10 (achter het Rembrandt Theater)

Bijbelse toerusting voor vrouwen uit alle christelike kerken en gemeenschappen Toerustingsochtend op woensdag 10 september Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Malburgen Oost Tijd: 9.30 – 11.30 uur. Koffie: 9.15 uur Spreker: mw. Nellie van Dooijeweert-van der Slikke Thema: Hoe kunnen we als vrouwen iets betekenen voor onze naaste?

Op zondag wordt de conferentie afgesloten met een themadienst in de Walburgiskerk, voorbereid in samenwerking met de OLVé-werkgroep en koor. U bent van harte welkom bij de inleiding op vrijdag 12 september of delen van de conferentie. Madelinde Krantz zal de inleiding tevoren op papier zetten. U kunt deze desgewenst digitaal ontvangen (aan te vragen bij George van Rooij – [email protected]). Het volledige programma is te vinden op de website van de Raad van Kerken Arnhem: www.rvkarnhem.nl. In verband met de maaltijden is aanmelding vooraf gewenst. U kunt inschrijven bij George van Rooij, [email protected].

9

Stadspastoraat Arnhem

Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting Driekoningendwarsstraat 30 6828 EH Arnhem tel. 3513185 www.stadspastoraatarnhem.nl e-mail: [email protected]

pastor: Ad Boogaard banknr.: NL96INGB0003848804 t.n.v. Stadspastoraat Arnhem

Het Stadspastoraat Arnhem is een oecumenisch centrum voor bezinning en ontmoeting voor mensen in de stad, kerkelijk of niet, gelovig én ongelovig. Het Stadspastoraat Arnhem is voor iedereen die geïnteresseerd is in spiritualiteit en zingeving en die zich wil verdiepen op het gebied van levensbeschouwing en geloof. Ons aanbod bestaat uit cursussen, workshops en lezingen. Ook is er van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 14.00 uur Open Huis. Iedereen kan dan binnenlopen voor een kop koffie of thee en praatje of gesprek. Of om de nieuwe expositie te bekijken!

6 september: Open Dag Stadspastoraat

Op zaterdag 6 september is onze ‘Open Dag’ (eigenlijk alleen een middag), voor iedereen die ons centrum wil leren kennen en vast wil ‘voorproeven’ van het nieuwe aanbod. Er zijn presentaties van verschillende cursussen, er is gelegenheid tot speeddaten met docenten en er zijn diverse workshops. Ook is er een 2e hands boekenmarkt. De Open Dag begint om 14.00 uur (vanaf 13.30 uur zijn we open) en duurt tot 17.30 uur. Tegen 16.00 uur is de opening van de eerste expositie in het nieuwe seizoen, getiteld ‘Schemerland’, met werk van Mark Groeneveld. Afsluitend is er een drankje en hapje. Zie ook: www.stadspastoraatarnhem.nl.

Schemerland

De eerste expositie van het nieuwe seizoen van het Stadspastoraat Arnhem toont werk van Mark Groeneveld: schetsen en illustraties uit (kinder)boeken die hij alleen en met anderen heeft gemaakt. Zijn werk is erg kleurrijk, poëtisch en met een melancholieke inslag. Over de titel vertelt hij: ‘Zo heet één van mijn favoriete kinderboeken, van Astrid Lindgren, geïllustreerd door Marit Törnqvist. Haar werk bewonder ik zeer. Ik houd van de schemering: in deze overgang van dag naar nacht hangt een verzoenende stemming, waarin ik vaak inspiratie vind voor nieuwe tekeningen.’ In ‘schemerland’ verzacht avondlicht de realiteit van alledag. Zo ontstaat er ruimte voor de innerlijke wereld, waarin naast tevredenheid ook angsten en verlangens zijn. Deze innerlijke wereld brengt Mark naar buiten in verhalen en figuren, die in een landschappelijke omgeving geportretteerd worden. Mark Groeneveld (1975) is opgegroeid op een boerderij, bij Ootmarsum. Het Twents coulissen-landschap is duidelijk een inspiratiebron. Vanaf zijn studietijd in Wageningen is hij meer gaan schilderen. In 2003 is hij begonnen met het maken en in eigen beheer uitgeven van kinderboeken, naast zijn werk.

Informatie

Je vindt het Stadspastoraat Arnhem/De Drie Koningen in de Driekoningendwarsstraat 30 (Spijkerkwartier) in Arnhem. Voor meer informatie: Ad Boogaard, tel. 026 3513185 e-mail: [email protected] 10

Stadspastoraat Arnhem Agenda Zaterdag 6 september, 14.00 uur: Open Dag Stadspastoraat Arnhem! In september starten weer verschillende cursussen en andere activiteiten in het SpA en zijn er ook tal van workshops. Teveel om op te noemen. Voor meer informatie, zie: www.stadspastoraatarnhem.nl.

Maar misschien is het goed om een paar activiteiten eruit te lichten, die mogelijk extra interessant zijn voor de lezers (m/v) van Kerkperspectief. Deze activiteiten zijn alle in het SpA, in ‘De Drie Koningen’, Driekoningendwarsstraat 30.

Woensdag 10 september, 10.30-11.45 uur (wekelijks)

Putten uit de bron, door Hans Koenen. Samen een bijbeltekst lezen (dit najaar de Abrahamcyclus, uit Genesis), bespreken en overwegen, zonder ‘dogmatische bril’. Vooraf opgeven niet nodig. Eventueel voorafgaand De Stamtafel, een gesprek over een onderwerp uit de actualiteit, ingeleid door Hans Koenen of Ad Boogaard, van 10.00 tot 10.30 uur. Vooraf opgeven niet nodig.

Woensdag 10 september, ca. 19.00 uur (maandelijks)

Filmhuis, samen naar de film met een kort nagesprek in de foyer, onder leiding van Hanneke ter Beest of Ad Boogaard. Begintijd is afhankelijk van de filmkeuze. I.v.m. reserveren is opgave gewenst!

Donderdag 11 september, 20.00 uur

War Requiem, samen luisteren we naar delen uit dit bijzondere muziekstuk van de Engelse componist Benjamin Britten en lezen we de gedichten die in dit War Requiem worden gezongen. Begeleiding: Ad Boogaard. Opgave gewenst.

Vrijdag 12 september, 10.00-11.00 uur (wekelijks)

Alles uit de kast! – met elkaar één gedicht lezen en bespreken. Onder leiding van Karel Kraan en Jan Duchateau. Vooraf opgeven niet nodig.

Woensdag 17 september, 13.30-15.30 (maandelijks)

De daad bij het woord. Hoe ‘leven’ we onze christelijke idealen? Hoe komen we van orthodoxie (= ‘de rechte leer’) naar orthopraxie (= ‘het rechte handelen’)? Door Ad Boogaard en Nathalie Drinoczy.

Donderdag 18 september, 10.00-12.00 uur (cursus 4x)

De Bijbel in de literatuur. We lezen en vergelijken een roman, verhaal of gedicht, dat is gebaseerd op een bijbelverhaal, met het ‘origineel’. door Elsje Pot en Ad Boogaard. Opgave gewenst!

Zaterdag 20 september, 11.00-14.00 uur (workshop)

Benedictijns spel, voor iedereen die wil kennismaken met de actualiteit van de Benedictijnse wijsheid en de toepasbaarheid op zijn/haar levensweg. Begeleiding: Kristine Ram.

Woensdag 24 september, 19.30-22.00 uur (cursus 5x)

Compassie, aan de hand van Karen Armstrong, Etty Hillesum, Philip Zimbardo e.a. gaan we op zoek naar de betekenis van compassie en hoe compassie ons kan helpen in het dagelijks leven. Begeleiding: Madelinde Krantz.

Vieringen

Opstandingskerk

Op 7 september zal collega Voorhaar weer voorgaan, zij heeft haar vakantie dan al weer een week achter de rug. Fijn om haar weer in ons midden te hebben! Zondag 14 september is de startzondag. Het thema is ‘met hart en ziel vieren en verbinden’. We sluiten daarmee aan bij een suggestie vanuit de landelijke kerk. Voor de jongere kinderen tot en met 9/10 jaar wordt er een eigen verhaal en activiteit aangeboden. De wat oudere kinderen mogen kiezen, het wordt geen viering met een lange preek. Voor de overige vieringen kunt u het rooster erediensten raadplegen.

Startzondag

Na de viering is er koffie met wat lekkers (wie wil er bakken?) we gaan met elkaar een levend hart vormen en we sluiten het samen zijn af met een gemeenschappelijke lunch, waarvoor ieder wat meeneemt. De ervaring heeft ons geleerd dat er altijd genoeg is, ook voor degenen die de berichten hierover gemist hebben. Graag komen we (zo snel mogelijk) in contact met gemeenteleden die met hart en ziel iets doen en daarover iets vertellen willen in de viering. U kunt zich melden bij ondergetekende, graag met een korte beschrijving van de activiteit en zo mogelijk aangeven waar voor u/jou de link ligt met ‘verbinden’. Bij een te groot aantal aanmeldingen zullen we een keus moeten maken, helpt u/help je mee?

Vorming en toerusting

Gespreksgroep 30+ Op maandagavond 8 september is er weer een bijeenkomst. Graag aanmelden bij collega Voorhaar, zij weet bij wie en waar. Gesprekskring Drie Gasthuizen Na de zomerstop gaan we op 9 september weer door met de gesprekskring in de Drie Gasthuizen, we beginnen om 14.00 uur en ondergetekende zal daarbij aanwezig zijn. Belijdenis doen? We starten op donderdag 11 september om 20.00 uur in de Opstandingskerk, Rosendaalseweg 505. De overige data staan hieronder (en kunnen we indien nodig in overleg wijzigen). Het zou wel fijn zijn als iedereen in ieder geval de eerste keer aanwezig is. Aanmelding en extra informatie bij ondergetekende. Praktische informatie: Het boekje kost inmiddels €15,50, s.v.p. zelf aanschaffen (als kosten bezwaar zijn even overleggen) Data (alle op de donderdagavond) 2014: 11 september, 9 en 30 oktober, 27 november, 18 december 2015: 15 januari, 5 en 26 februari en 19 maart. Oecumenische gesprekskring Op 10 september om 14.00 uur wordt een begin gemaakt met het nieuwe onderwerp. De theoloog Dietrich Bonhoeffer staat centraal. Voor meer informatie zie de Triangel en pagina 22. De Bijbel in de literatuur Op 18 september van 10.00 – 12.00 uur is de eerste van 4 bijeenkomsten. De eerste keer staat het scheppingsverhaal centraal. Ad Boogaard en ondergetekende verzorgen dit samen. De overige data zijn: 18 september, 16 oktober, 27 november, 18 december 2014. Omdat deze activiteit via het Stadspastoraat wordt aangeboden zijn er kosten aan verbonden: € 16,00; met Gelrepas of Studentenkaart € 12,00. Aanmelding via Stadspastoraat. De bijeenkomsten worden ook in het Stadspastoraat, Driekoningendwarsstraat, gehouden.

Opstandingskerk

• kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl • wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] • predikanten: • ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected] • ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] • scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem tel. 4434417 [email protected] Wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 Kerkomroep: www.kerkomroep.nl

Wat houdt je op de been in moeilijke tijden?

Velen van ons maken in ons leven moeilijke tijden door. Ziekte, werkloosheid, verlies van een geliefde, u herkent het wel. Wat houdt je dan op de been? Dat kan voor iedereen weer anders zijn, een tekst, een gedicht, muziek, een ritueel. Soms zal geloof iets betekenen, maar soms ook juist niet. Meer informatie over deze gespreksgroep vindt u op pag. 22. Leiding: Marije Meijering en Yolanda Voorhaar Data: 30 september en 14 oktober, 20.00 uur . Opgave bij Yolanda Voorhaar. Met vriendelijke groet, mede namens Yolanda Voorhaar, Elsje Pot

Agenda

Ma 8 sept. 20.00 uur Ma 8 sept. 20.00 uur Wo 10 sept. 14.00 uur Do 11 sept. 9.30 uur Do 11 sept. 20.00 uur Zo 14 sept. 10.00 uur Di 16 sept. 10.00 uur Do 18 sept. 9.30 uur Di 23 sept. 14.00 uur Do 25 sept. 9.30 uur Vr 26 sept. v.a. 17.15 uur Za 27 sept. 10.00 uur

Moderamen Wijkr. van kerkrentmeesters – noord Oecumenische gespreksgroep Creagroep Belijdeniscatechese STARTZONDAG Team Ondersteuning kerkenwerk Creagroep Ontmoetingsmiddag Creagroep Samen eten Team Ondersteuning kerkenwerk

Autodienst

In verband met vertrek van Ido van de Koppel hebben we per 1 september een nieuw aanspreekpunt nodig voor de coördinatie van de autodienst. Het rooster van de autodienst is al klaar t/m december 2014. Is er onder jullie iemand die dat stokje van mij wil overnemen? Of heeft u een tip voor iemand die dat zou kunnen en willen doen? En wegens vermindering van het aantal vaste rijders zijn we weer op zoek naar mensen die als rijder van de autodienst een paar mensen willen ophalen voor de kerkdienst en na de dienst weer willen thuis brengen. Uw inbreng graag melden bij Ido van de Koppel, tel. 06-48621594. Vriendelijke groeten, Ido van de Koppel

Autodienst Zondag Zondag Zondag Zondag

7 september 14 september 21 september 28 september

mw. Pleuni v.d. Heide mw. Bep Potjer hr. Dick Romein mw. Ineke Takke

tel. 3613110 tel. 3611560 tel. 4454050 tel. 3647243

Henk Altena 11

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

7 september 2014

Zondag

14 september 2014

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

Diaconaal werk Missionair werk en kerkgroei Onderhoud gebouwen ds. Y.M. Voorhaar

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

10.00 u.

ds. K.C.L. Eldering, Velp ds. A.C. Poley,

10.00 u.

ds. M.H. Leistra, startzondag ds. J.P. Eijgenraam, startzondag niet bekend

10.00 u.

Diaconaal werk JOP - jeugdwerk Onderhoud gebouwen ds. E.I. Pot en ds. Y.M. Voorhaar, startzondag ds. M.A. Maan, startzondag met cantorij ds. P.F. Boomsma, Westervoort mw. T. Nielen-Rosier, Elst (O.B.) ds. J.P. Eijgenraam

ds. A. Vogelzang, startzondag ds. P. Vermaat

10.00 u.

ds. M.G. Fernhout, startdienst geen dienst

10.15 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

startzondag

10.30 u.

10.00 u. 10.00 u.

10.00 u.

geen dienst

in de Walburgiskerk Thema: Herdenken en Compassie ds. K. Dijk, Duiven ds. W.J.J. Koelewijn, Renkum ds. M.M. van Zoest, Zetten geen dienst geen dienst

10.30 u.

ds. K. Touwen

10.30 u.

ds. K. Touwen

10.00 u.

ds. R.W. Heins, Eerbeek ds. W. van der Kooij, Arnhem ds. S.C. van der Wall, Arnhem zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. W. Hartogsveld

10.00 u.

ds. L. van Hilten-Matthijsen, Apeldoorn, viering H.A. pastor R.J.J. Roefs

hr. J.A. Noordeman, Arnhem ds. M. Dijkstra, Ede niet bekend

10.00 u.

hr. A. Bennik, Arnhem ds. P.J. Moet, Velp

10.30 u.

10.00 u. 10.15 u.

10.00 u. 10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

10.15 u.

zie Siongemeenschap

10.00 u. 11.00 u.

10.30 u.

ds. F. van de Hoek, mmv Chr.Gem.Zangv.Arnhem-Zuid pastor M.M. Piris, Arnhem niet bekend pastor B. de Groot-Kopetzky, Nijmegen mw. M.M. Hazeleger, Arnhem

Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36

Elke vrijdag 15.00 uur 12 september 19 september 26 september

ds. C.J. Kraai hr. A. Bennik, Arnhem mw. N. Gudden, Arnhem

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

12 september pastor H.M. Brussel 19 september hr. G.J. Bos, Laag Soeren 26 september mw. H. Mantel, Arnhem

12

Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 zondag 21 september 2014 10.30 u. ds. A.C. Poley,

viering H.A.

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 Lucaskerk Rijksweg West 52, Elden De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

21 september 2014

Zondag

28 september 2014

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

10.00 u.

Diaconaal werk Vredeswerk Onderhoud gebouwen ds. Tj. Ferwerda-Scholtens, Ede ds. M.H. Leistra

10.00 u.

10.30 u.

ds. K. Dijk,

10.30 u.

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen ds. E.I. Pot, viering H.A. ds. I. Lodewijk, Arnhem zie KKC Het Dorp

10.00 u.

ds. M.A. Maan

10.00 u.

ds. M.H. Leistra

zie Lucaskerk

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam

in de Walburgiskerk

10.00 u.

in de Walburgiskerk

9.45 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u. 10.15 u.

Duiven

ds. J.P. Eijgenraam en ds. H. Oostdijk-van Andel, oec.H.A. zie Lucaskerk 10.00 u.

ds. A. Vogelzang

ds. G. van Asselt, Apeldoorn ds. M.G. Fernhout

ds. A. Romein, Ede ds. G.J. de Vries

ds. C. de Gooijer en em.deken H.Janssen o.f.m., oec. dienst geen dienst

10.00 u. 10.15 u.

geen dienst 17.00 u.

10.00 u.

ds. K. Touwen. startdienst ds. K.C.L. Eldering, Velp ds. F.Z. Ort

10.00 u.

10.15 u.

pastor G. Gies

10.15 u.

ds. R. van der Waall, Prades sur Vernazobres (Fr.) ds. H. Uytenbogaardt, Utrecht, viering H.A. ds. J. van de Wal, Velp hr. H. Noordeman, Arnhem pastor R.J.J. Roefs

zie Siongemeenschap

10.30 u.

pastor J.G. te Lindert

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

ds. P.J. Moet, Velp ds. F. van de Hoek

10.00 u.

pastor H.M. Brussel

11.00 u.

pastor A. Poppen

11.00 u.

pastor A. Poppen

10.30 u.

pastor J.A.M. Bakker, Arnhem hr. A. Bennik, Arnhem

10.30 u.

pastor P. Kuper, Tiel ds. H. Oostdijk-van Andel

10.30 u. 10.00 u.

10.00 u.

10.30 u.

Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk, Kerkplein 1

Datum: zondag 21 september Aanvang: 10.15 uur Voorgangers: ds. C. de Gooijer en em.deken H. Janssen o.f.m. Medewerking: Projectkoor Eusebius Dirigent: Dirk Jan Warnaar Viool: Mirjam Vos Orgel: Jack Blok Thema: De Verlaten Stad (70 jaar na dato)

Coventrygebed in de Walburgiskerk,

Walburgisplein 1 elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur Wekelijks gebed voor vrede en verzoening.

10.30 u. 10.00 u.

10.30 u.

Je komt terug Je komt terug, zoekt je huis, de leegte, de stilte, alles kwijt. Herinneringen Je zoekt naar de winkelstraat Het is steen alleen maar steen. De verlaten stad Een leeg gat. Madelon Leissner 13 jaar oud 13

Diaconessenkerk en Siongemeenschap Diaconessenkerk Bij de diensten

7 september: een goede bekende als voorganger vandaag: ds. Klaas Eldering uit Velp. 14 september: we vieren de startzondag met als thema ‘vieren en verbinden. Voor meer informatie over de dienst, zie het bericht hieronder. 21 september: voorganger is ds. Menno Leistra van de Bethlehemkerk. Ik zal zelf voorgaan in de Bethlehemkerk. Een paar keer per jaar ruilen we als collega’s op deze manier, een goede gewoonte!

Wij gedenken

Hendrik Bruil, overleden op 26 juli 2014, op de leeftijd van 78 jaar. Henk woonde sinds een paar jaar in Arnhem en kwam via Hansje de Jong, zijn partner, bij de Diaconessenkerk. Dankzij zijn vriendelijke karakter en belangstelling voor allerlei zaken, was hij snel thuis in de gemeente en kenden velen hem. Afgelopen jaar deed Henk mee in de Spinoza-gespreksgroep en sprak daar open over zijn ziekte en over de ontwikkeling die hij in zijn geloof heeft meegemaakt. Hij was dankbaar dat hem, na de diagnose kanker, nog anderhalf jaar gegeven was en met alle energie die hij had, heeft hij ervan genoten. Op 26 juli overleed hij in alle rust en zonder pijn. In de afscheidsdienst op 31 juli ging ds. Tjitske Ferwerda voor, zij kende Henk vanuit de tijd dat hij nog in Bennekom woonde en zij daar predikant was. Na de dienst is Henk begraven in Bennekom, bij zijn vrouw Suus. Wij gedenken Henk met warme herinneringen en bidden God om kracht en troost voor Hansje en voor de kinderen en kleinkinderen. Van de kindernevendienst

Beste allemaal, Op zondag 14 september vieren we in de Diaconessenkerk het begin van het nieuwe seizoen in verbondenheid! Op deze startzondag nodigen we ook alle kinderen van harte uit om mee te doen met de kindernevendiensten. We verwelkomen dan ook de nieuwelingen in de kindernevendienst. Ook na de dienst zijn er weer activiteiten om samen te doen. Rond 12.30 uur kan iedereen aansluiten voor een gezamenlijke lunch, die we delen uit meegebrachte etenswaren. Komen jullie ook? Mochten we elkaar op de startzondag niet treffen dan zien we elkaar vast later dit jaar. De kindernevendiensten zijn vanaf de startzondag 1x per 2 weken en in de advent tot en met kerst tijdens iedere dienst. De data staan binnenkort ook op de site van de Diaconessenkerk, www.diaconessenkerk.nl. Hartelijke groet en tot de 14e september! Contactpersoon kindernevendienst Diaconessenkerk Marjan Roesink, tel. 026-3335621 of 06-21698453 e-mail: [email protected]

14

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl

Siongemeenschap

Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7 website: http://siongemeenschap.webs.com • wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected] • predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962 [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer.

• scriba: Hilda van Vliet [email protected] en secretariaat Siongemeenschap, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem • verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected] • wijkkas Diaconessenkerk: ING rekening NL58INGB0000987600

t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds, en van de Siongemeenschap: NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

Startzondag, 14 september: ‘Vieren en verbinden’

Op zondag 14 september vieren we de start van het nieuwe seizoen. We vieren de komst van nieuwe kinderen bij de kindernevendienst weer (zie het bericht hierboven) in een dienst waaraan ook de cantorij meewerkt. Rondom de dienst is er van alles te doen, allemaal in het kader van het thema ‘vieren en verbinden’. We gaan iets doen met verschillende generaties, we maken verbinding met elkaar en na de dienst is er een activiteit waar jong en ouder aan mee kunnen doen. Je hoeft er alleen je stem maar voor mee te brengen! Na deze activiteit besluiten we de startzondag met een gezamenlijke lunch. Als iedereen iets te eten meebrengt, hebben we vast en zeker meer dan genoeg! U kunt uw bijdrage voor de lunch vóór de dienst in de keuken van de Bakermat afgeven. Heeft u nog vragen? U kunt terecht bij ds. Monique Maan of Lineke Brinkman.

Spreekuur en contact

(Bijna) elke maandagochtend ben ik in de kerk aanwezig. U bent welkom in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur, voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 026 3891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat). Hartelijke groet ,

Monique Maan

Autorijdienst Diaconessenkerk Alteveer/Cranevelt 7 sept. Henk Hulstein 14 sept. Jenny Meijer 21 sept. Henny Kromhout

3513197 4434925 4422983

Burgemeesterswijk/Hoogkamp 7 sept. Jaap Clifford 14 sept. Jan Siert Wiersema 21 sept. Wim Brinkhuis

4439160 4420720 3335295

Siongemeenschap

De zomervakantie is weer voorbij

De zomervakantie zit erop en het nieuwe seizoen staat voor de deur. We hopen dat iedereen die op vakantie is geweest, dichtbij of ver(der) weg, daarvan genoten heeft, weer voldoende nieuwe energie heeft gekregen en weer behouden thuis is gekomen. Voor wat betreft de thuisblijvers hopen we ook dat zij qua zomerweer geen klagen hebben gehad. In het KKC van Het Dorp zijn de kerkdiensten in de zomerperiode doorgegaan. Dank nog voor de invalbeurten, waardoor tijdens de afwezigheid van ondergetekende, het orgel de gemeentezang kon blijven ondersteunen. Nu weer aan het werk en op naar de startzondag, voor de aanvang van het nieuwe kerkelijk seizoen. We hopen er samen met u weer een mooie en inspirerende tijd van te maken.

Startzondag op 7 september

Bijna is het zover en vindt de start van het nieuwe kerkelijk seizoen plaats. U bent van harte welkom om de startdienst op zondag 7 september, aanvang 10.30 uur, met ons mee te vieren in het KKC van Het Dorp. De diverse activiteiten en kringen van de Siongemeenschap gaan in september weer van start en dat wordt gevierd met een feestelijke dienst. De dienst op startzondag wordt, zoals al vele jaren het geval is, geleid door ds. Ad Poley en de muzikale ondersteuning wordt verzorgd door Bartjan de Winkel en Els de Vries (trompet) en Philip Greep (orgel). Na afloop van de dienst is er volop gelegenheid voor een ongedwongen praatje en samenzijn met uw mede-kerkgangers. Wij zorgen voor wat lekkers bij de koffie en net als vorige jaren zult u ook van een heerlijke lunch kunnen genieten, zodat we opgewekt, voldaan en verkwikt ..... en aanmerkelijk aangedikt, de bijeenkomst kunnen afsluiten. Opgave voor de lunch kunt u nog doen bij Alie Schregardus of Philip Greep. Natuurlijk wordt er rekening gehouden met onvoorziene gasten, maar we moeten voor de planning toch weten met hoeveel eters we ongeveer zijn. U bent van harte welkom!

Medeleven

Op 13 augustus 2014 is op de leeftijd van 92 jaar overleden Wim Roose, negen maanden na zijn echtgenote Ries. Wim miste zijn echtgenote erg, maar ook na haar heengaan had hij, ondanks zijn Alzheimer, de wil en inventiviteit om zijn wereld positief vorm te geven; hij bleef ménsenmens. Wim was een aimabel persoon, belangstellend en altijd met een vriendelijk woord voor zijn omgeving. Ook is hij vele jaren betrokken geweest bij Het Dorp, waar hij met zijn technische kennis en vaardigheden veel mooi en goed werk heeft verricht. Ook in de Sionkerk en bij de Siongemeenschap heeft Wim samen met Ries veel werk verzet; zo stonden zij na afloop van de dienst altijd (ongevraagd) klaar om mee te helpen met opruimen. In een dienst in het KKC van Het Dorp hebben wij op 19 augustus afscheid genomen van Wim, waarin ook zijn christelijk geloof duidelijk tot uitdrukking kwam in de liederen. Ds. Ad Poley, die een bijzondere band met Wim en Ries Roose had, heeft in een korte overdenking teruggekeken op het leven van Wim en zijn Ries. De overdenking werd afgesloten met het zingen van Lied 393: De dag, door uwe gunst ontvangen, is weer voorbij, de nacht genaakt; en dankbaar klinken onze zangen tot U, die ‘t licht en ‘t duister maakt. Wim werd uitgeleide gedaan onder de klanken van Lied 444: Grote God, wij loven U. Op Moscowa heeft aansluitend aan deze dienst de crematieplechtigheid plaatsgevonden. Moge God allen die Wim dierbaar waren, nabij zijn en Zijn kracht geven.

Activiteiten in de komende weken ‘Rondom de Bijbel’

De contactavond op dinsdagavond 16 september is speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen. De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal, wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00 uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom. Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 026-4431698 of [email protected]

Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp

Op woensdag 17 september vindt in het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem een ontmoetingsmorgen plaats. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. De bijeenkomst wordt begeleid door Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. In deze bijeenkomst zal worden besproken hoe deze ontmoetingsmorgen dit seizoen zal worden ingevuld. Met uw inbreng kunnen we deze bijeenkomsten goed afstemmen op uw wensen en verlangens. Verder is er natuurlijk voldoende gelegenheid voor een gezellig gesprek met de andere bezoekers. U bent van harte welkom! Nadere informatie over de ontmoetingsmorgen kunt u krijgen bij Alie Schregardus (tel. 026-4456480).

Bijbelkring

De bijbelkring vindt eveneens plaats op woensdag 17 september, maar dan in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). Aanvangstijdstip is 15.00 uur en de bijeenkomst duurt tot ongeveer 17.00 uur. De leiding van deze kring is in handen van Theo van Loenen. Nadere informatie bij Theo van Loenen of Alie Schregardus. Inge Veldhuis en Philip Greep

Vrijwilligers voor de Herberg gevraagd Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg in Oosterbeek is op zoek naar keukenvrijwilligers voor een doordeweekse dag of een weekend. Vind je het een uitdaging om voor een groep te koken? Meld je dan individueel of als duo aan! Je bereidt de maaltijd voor gemiddeld 25 personen. Voor de weekendvrijwilligers is een kamer in het Koetshuis beschikbaar. Past het beter bij je om één van de vele andere functies voor en achter de schermen uit te voeren, dan is de functie van dagvrijwilliger misschien iets voor je. Wat krijg je ervoor terug? • Veel voldoening. • Een gezellig team. • De wetenschap dat je een belangrijke bijdrage levert aan het welzijn van de gasten. Voor meer informatie over de vacatures, zie onze website www.pdcdeherberg.nl/vrijwilligerswerk. Of mail naar: [email protected] of bel 026-3342225.

15

Bij de diensten

Bethlehemkerk

Zondag 7 september vieren we onze startdienst. Met een koor uit Rhenen, Eben Haëzer. In deze dienst zullen Gerrie van Toor en Elze Sennema herbevestigd worden. Zij geven daarmee aan dat ze opnieuw een aantal jaren hun ambt van ouderlingkerkrentmeester(es) en ouderling-communicatie op zich willen nemen. Betrouwbare krachten, waar we de toekomst van de kerk in Arnhem mee in willen gaan. In het geloof dat zij die kracht ook van boven mogen krijgen. Daarom staan we daar bij stil tijdens deze startdienst. Ook noemen we namen van mensen die zich op andere plekken in onze gemeente jarenlang hebben ingezet en die zich nu terugtrekken om anderen weer gelegenheid te geven om dat werk over te nemen. Ieder van ons draagt immers het ambt van alle gelovigen. Dat wil zeggen dat van ieder van ons gevraagd mag worden om je in te zetten voor de gemeente van de Heer in Presikhaaf. Gelukkig ontbreekt het daar nog niet aan in onze gemeente: een warme, meelevende en meewerkende gemeenschap van gelovigen. Op deze startzondag hopen we na de dienst gezamenlijk te lunchen van 12.00 tot 13.00 uur. Het voorstel daarbij is dat ieder zelf brood met beleg meeneemt en dat ter plekke deelt met de andere eters. Ook de Ghanese gemeenschap is daarbij uitgenodigd. Zij komen elke zondagmiddag vanaf 13.00 uur in onze kerk bij elkaar. Een paar van hen hopen zo samen met ons de lunch te gebruiken! Mooi om op deze wijze over grenzen heen elkaar te ontmoeten! We hopen van harte op een blijde, inspirerende viering! De week daarop, zondag 14 september hoopt Trijnie NielenRosier voor te gaan. Zij is al eerder bij ons geweest en wordt daarmee ook een bekender gezicht. Op zondag 21 september zal ds. Monique Maan bij ons voorgaan en ga ik in haar gemeente, de Diaconessenkerk voor. Die zondag is het ook vredeszondag.

Eten in de kerk

Omdat we op zondag 7 september samen lunchen in de kerk, is er pas in oktober weer de mogelijkheid om samen warm te eten in onze kerk… Het is wel meteen op de eerste oktober, woensdag 1 oktober, dat u welkom bent voor een warme maaltijd. Te zijner tijd zal er in de nieuwsbrief wel weer aandacht zijn voor het opgeven… De maand daarna, om en om dus, staat weer een ‘lunch plus’ gepland, dat is op woensdag 5 november om 13.00 uur. Een lunch met daarna nog iets extra’s in de vorm van dia’s of een verhaal of iets dergelijks. We moeten nog op zoek naar een invulling, maar u hoort daar t.z.t. meer van.

Allerlei

Op woensdag 17 september komt de gebedskring bij elkaar in de kapel van 16.30 tot 17.15 uur. U bent daarbij welkom! 16

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl • wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] • predikanten: • ds. Menno Leistra tel. 0575–845930 [email protected] • ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected] • ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 [email protected] • scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] • wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem • beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

Zelf hoop ik die dag in Utrecht te zijn bij de landelijke ontmoetingsdag voor mensen die actief zijn op het gebied van Kerk en Israël. Prof. Cees van der Kooi hoopt daar te vertellen over de plek van Israël in de theologie. Hij is één van de twee schrijvers van een nieuw dogmatiekboek. Boeiend om kennis van te nemen! Hier en daar heb ik het al bij gemeenteleden zien liggen. ds. Menno Leistra

Kerktaxi 7 14 21 28

sept. sept. sept. sept.

hr. E. Eekma hr. P. Rosseel hr. J. v. ‘t Oever hr. P. Blok

tel. 379 21 47 tel. 363 63 35 tel. 362 15 14 tel. 361 49 39

P. Blok

Als de sabels verroest zijn en de spaden glinsteren, als de trappen der tempels uitgesleten worden door de voeten der gelovigen en er gras groeit op de binnenplaats der gerechtshoven, als de gevangenissen leeg en de graanzolders vol zijn als de dokters lopen en de bakkers rijden, dan wordt het rijk goed bestuurd. Confucius

Salvatorkerk

Start nieuwe seizoen

Op het moment dat ik dit schrijf, zijn de kinderen in onze regio zojuist aan een nieuwe schooldag begonnen. Ook in de kerk maken we ons op voor een nieuw seizoen. Het zal een seizoen met veranderingen worden. Na een lang proces van nadenken, overleg, discussie en opnieuw nadenken heeft de AK voor de zomervakantie ingestemd met een nieuw huishoudelijk reglement. Inmiddels is ook het beleidsplan voor de komende jaren gereed. Door de vele inspraakrondes en de aanpassingen die daar steeds op gevolgd zijn, mogen we erop rekenen dat de inhoud daarvan breed gedragen zal worden, ook al zullen sommige veranderingen best een beetje pijn doen. Wat dat alles voor onze wijkgemeente gaat betekenen? In elk geval, maar dat wisten we al, een proces waarbij de samenwerking van de wijkgemeenten in Arnhem-Zuid verder gestalte zal krijgen. De gezamenlijke kerkdiensten in de zomer geven wat dat betreft moed: elke zondag zat De Kandelaar òf de Salvatorkerk vol met kerkgangers uit beide gemeenten. Behalve verandering is er ook continuïteit. Het ‘gewone’ kerkenwerk hopen we ook dit seizoen weer voort te zetten met kerkdiensten, pastoraat, diaconaal werk, gesprekskringen en werkgroepen. Het meeste daarvan is niet opzienbarend of spectaculair, maar toch: het is van grote waarde! We hopen op een goed seizoen, onder de zegen van de Allerhoogste. Pierre Eijgenraam

Startzondag

Onze startzondag staat gepland op 7 september. (Eerst was dat de 14e, maar om een aantal redenen kwam de 7e toch beter uit). Al vanaf 9.15 uur is de kerk open en bent u welkom voor een kopje koffie. Om 10.00 uur begint de kerkdienst, met als thema ‘verbinden’. Het is fijn dat onze cantorij wil zingen in de dienst, ook al hebben ze op dat moment pas één repetitie achter de rug! Maar dat komt ongetwijfeld goed! Na afloop van de dienst is er koffie met wat lekkers. Daarna kunt u kiezen uit een aantal verschillende activiteiten: voor de jongeren is er een spellencircuit, voor de ouderen een rijtochtje en voor de groep daar tussenin een wandeling. Maar bedenkt u daarbij: een mens is zo oud of jong als hij/zij zich voelt! Als alles volgens plan verloopt is iedereen rond 13.00 uur weer terug in de kerk voor een gemeenschappelijke lunch met soep en broodjes èn een muzikale verrassing! We hopen dat velen, oudgedienden, maar ook relatieve nieuwkomers in onze gemeente, deze dag willen meemaken. Van harte welkom!

Vorming en toerusting

In het nieuwe seizoen komen er ook weer enkele gespreksgroepen bij elkaar. Dit zijn: - Bijbel en Koran, over Compassie - de bijbelgesprekskring op de donderdagmiddag -de gesprekskring voor de 30-plussers. De informatie over deze groepen staat achterin dit kerkblad, op de pagina’s 22 en 23. Hier staat ook informatie over andere activiteiten waar leden van alle wijken zich voor aan kunnen melden. Van harte aanbevolen. Allen een fijn nieuw seizoen toegewenst.

Salvatorkerk

• kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl • wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam • predikant: ds. Pierre Eijgenraam

tel. 3519531 [email protected]

• scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] • wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

Huwelijk

We kregen bericht dat Marissa Buitink en Frank Vermeij op vrijdag 19 september gaan trouwen. De huwelijksbevestiging is om 13.30 uur in de Grote Kerk, Dorpsstraat 19 in Halle Gld. Aansluitend is er een receptie in het dorpshuis aan de Dorpsstraat nr. 13. Marissa was bijna 2 jaar werkzaam in onze gemeente als kerkelijk opbouwwerker en is daarna gemeentepredikant geworden geworden in Halle. Van harte gefeliciteerd en nog heel goede jaren gewenst samen! Het adres van Marissa en Frank is: Roggestraat 57, 7025 AN Halle.

Concert door kamerkoor Novo Cantare: von Schmerz und Trost Op 4 oktober geeft kamerkoor Novo Cantare een concert in de Lutherse kerk, met als titel: ‘Von Schmerz und Trost’. Het noorden van Duitsland werd in de 17e eeuw getroffen door twee grote catastrofes: de Dertigjarige Oorlog en de pest. Deze ellende heeft ook componisten sterk beïnvloed. Hun muziek is eerder intiem en fijnzinnig dan uitbundig en heeft een bijzondere melancholie. Er klinkt echter ook altijd hoop in door. Buxtehudes Membra Jesu Nostri (1680) staat centraal in dit programma. Het wordt uitgevoerd met een ensemble en solisten die hun sporen in hebben verdiend in het (vroeg-) barokke repertoire. De cantatecyclus bestaat uit zeven delen, verwijzend naar de lichaamsdelen van de gekruisigde Jezus: voeten, knieën, handen, zijde, borst, hart en aangezicht. In onze uitvoering leest schrijfster Gerdien Verschoor teksten voor uit haar debuutroman De draad en de vliegende naald, geconstrueerd op basis van Membra Jesu Nostri. Het muzikale lijdensverhaal krijgt daarmee actualiteit en een ‘vermenselijking’. Kamerkoor Novo Cantare bestaat uit ongeveer 25 zangers en staat onder leiding van dirigent Frans van de Loo. Wanneer en waar? 4 oktober 20.15 uur, Lutherse Kerk, Spoorwegstraat 8-10, Arnhem. Kaarten kunnen worden gereserveerd via de website of gekocht bij één van de koorleden. Kosten € 16 Meer informatie over programma en koor op www.novocantare.nl of bij: Pierre Eijgenraam

17

Elden - De Kandelaar - 1

Rond de vieringen

Als u dit leest is de viering van 31 augustus waarin we afscheid hebben genomen van koster Hans Vink al weer achter de rug. Ook kunnen we terugkijken op een aantal fijne gezamenlijke diensten met onze zustergemeente Salvatorkerk. Mooi als er ook in de vakantieperiode sprake is van een goed gevulde kerk. Op zondag 7 september vieren we met jong en oud samen de startzondag. Ds. Anja Vogelzang is dan onze voorganger. Zij wordt daarin bijgestaan door een enthousiaste voorbereidingsgroep. Op 14 september is er een ‘gewone dienst’ waarin ds. K. Dijk uit Duiven voorgaat. En dan is er op zondag 21 september weer een gezamenlijke viering die om 9.45 uur begint in de Lucaskerk in Elden. Daar zullen voorgaan pastor Aloys Lurvink en de dominees Pierre Eijgenraam en Hubertien Oostdijk – van Andel.

Elden-De Kandelaar

Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl • wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected] • predikanten: • ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] • ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected] • predikantensecretariaat: [email protected] • scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] • wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr. NL33INGB0001348696

Schuytgraafdienst

Het duurt nog even, maar we melden alvast dat de op zondag 26 oktober te houden Schuytgraafdienst gehouden wordt in De Kandelaar en dus niet in de school in Schuytgraaf. Uit het onderzoek dat Magda Hazeleger doet onder de protestantse kerkleden in de Schuytgraaf is namelijk gebleken dat het houden van een dienst in een schoolgebouw in Schuytgraaf niet of nauwelijks wordt gewaardeerd door de mensen in Schuytgraaf. Magda Hazeleger zal wel voorgaan in de dienst van 26 oktober. Wellicht komen we hier in een volgend nummer van Kerkperspectief nog op terug.

Startzondag

Op 7 september hopen we weer met jong en oud samen startzondag te vieren. Het landelijke thema is dit jaar: ‘Met hart en ziel: vieren en verbinden’. Wij sluiten ons daarbij aan. Voor de kerkdienst hebben we gekozen voor het verhaal van de regenboog (Genesis 9), het bijbelse symbool van Gods verbondenheid met ons mensen. Om de verscheidenheid in onze gemeente recht te doen, zingen we naast liederen uit het Liedboek ook uit de Opwekkingsbundel en kinderliederen. Door verschillende spelvormen kunnen we ook daarna de verbinding met elkaar ervaren. Voor de kinderen is er een speciaal spelprogramma, geleid door Randolf Burgers. Op de tentoonstelling van creatieve producten kunnen we kennisnemen van elkaars kunstzinnige kwaliteiten. De traditionele afsluiting met een lunch, waarvoor ieder iets inbrengt, zal vast ook dit keer hartverwarmend zijn. Namens de voorbereidingsgroep, Anja Vogelzang

Vrijwilligers gezocht

Nu Hans Vink met pensioen is zoeken wij vrijwilligers. Onze nieuwe koster Medhat Youssef heeft namelijk, net als de andere kosters in Arnhem, maar een contract voor 15 uur. Zoals u wel kunt nagaan kan hij dan niet alle vergaderingen en andere activiteiten die in De Kandelaar plaats vinden, bemannen. We hebben al hulpkosters die de zondagen dienst doen als Medhat vrij heeft. Nu zoeken wij nog vrijwilligers die hem voor de rest bij willen staan en hem eventueel kunnen vervangen. Wilt u inlichtingen over de werkzaamheden of wilt u zich opgeven als vrijwilligers dan kunt u dat doen bij Medhat Youssef, Henk Ramaker of Jan Kruizenga. 18

Afscheid Hans Vink Op zondag 31 augustus nam onze koster Hans Vink wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid als koster en beheerder van De Kandelaar. Tijdens de druk bezochte kerkdienst, die op feestelijke wijze werd opgeluisterd door het koor Voices, werd daarbij stilgestaan door voorganger Hubertien Oostdijk-van Andel, die na haar preek voor de laatste maal door Hans een ondersteunend glaasje water kreeg aangereikt. Ook de kindernevendienst liet zich niet onbetuigd en overhandigde Hans een fraaie tijdens de dienst vervaardigde feestslinger. Na de dienst werd Hans uitvoerig in het zonnetje gezet. Allereerst sprak ds. Hubertien Oostdijk-van Andel , die op geestige wijze mede namens ds. Anja Vogelzang de markante eigenschappen van Hans naar voren bracht. Kerkrentmeester Joost Viejou spelde hem namens de Algemene Kerkenraad het draaginsigne in zilver van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer van de PKN op. Wijkkerkmeester Reijer Eelman bood hem namens de gemeente een bedrag aan van € 650 als bijdrage voor een elektrische fiets, die werd gesymboliseerd door een gammel rijwiel, dat op absoluut ondeugdelijke wijze was geëlektrificeerd. Ook ontving hij een magnum Beerenburg en een fraaie Beerenburgposter waarop het beroemde Boomsma-mannetje was vervangen door zijn eigen gezicht. Ook werd zijn echtgenote Gerda niet vergeten. Zij kreeg een boeket bloemen overhandigd. Tot slot werd Hans toegesproken door kerkenraadsvoorzitter Henk Ramaker, die in herinnering bracht hoe Hans en kerkenraad met elkaar wisten om te springen. Hierna volgde een geanimeerde receptie, waarvan de catering op professionele wijze was verzorgd door een aantal vrijwilligers. Velen maakten gebruik van de gelegenheid Hans de hand te drukken en hem te danken voor de buitengewoon plezierige en accurate wijze waarop hij gedurende vele jaren zijn taak als koster en beheerder vervulde.

Elden / De Kandelaar - 2 Kring: Het woord aan het Woord

Al zeven jaar komen we één keer in de maand bij elkaar, om samen te luisteren naar wat de bijbelse woorden ons vandaag te vertellen hebben. Iedere samenkomst luisteren we naar een hoofdstuk uit de Bijbel. Daarna laten we dit in stilte door ons heen gaan. Na de pauze deelt ieder zijn/haar ervaringen met ons allen. ‘Wat heeft me geraakt in dit gedeelte, wat niet en waarom.’ Soms komen er herinneringen, een beeld of een lied spontaan boven en ook dat wordt in ons midden gelegd. Wanneer iedereen haar/zijn bijdrage heeft geleverd gaan we hierover met elkaar in gesprek. Iedere keer weer zijn we verrast, verwonderd of verbaasd hoeveel het horen van Gods Woord bij ons teweeg heeft gebracht. Stof genoeg om het rustig in ons te laten doorwerken. Inmiddels hebben we het Evangelie van Matteüs en de Openbaring van Johannes tot ons laten spreken. Op woensdag 3 september zijn we gestart met het Evangelie van Johannes. Wilt u zich met ons laten aanspreken, dan kunt U zich aanmelden bij: ds. Ingrid Lodewijk, tel. 3020233, e-mail: [email protected] Wij hopen van harte op uitbreiding van ons groepje!

Seniorenmiddag

Op dinsdagmiddag 30 september wordt de seniorenmiddag weer gehouden in De Kandelaar. Ds. Yolanda Voorhaar zal ons daar vertellen over haar ervaringen rond haar ziekte. Noteert u de datum vast in de agenda! Jan van de Lagemaat

De Rank (Bonifatiuskerk) De Boeddhakoppen zijn op

Het overkwam mij bij de opruiming van Intratuin, dat iemand via haar gsm doorgaf, dat de Boeddhakoppen allemaal weg waren. En dat 10 minuten na opening. Een teleurstelling voor degene die zo’n beeld voor een koopje op de kop had willen tikken. Er kunnen allerlei motieven zijn om een boeddhakop in je tuin te hebben. Het is in de mode, je vindt het mooi. Intrigerender is de gedachte, dat men aan de bezonken glimlach van dit beeld een zekere rust ontleent. Een zweem van spiritualiteit in een dagelijks leven waarin veel narigheid, maar ook veel oppervlakkigheid op ons afkomt. In het komende seizoen zal de PGA, en ook De Rank, bezig gaan of bezig blijven met de kernthema’s: verbreden en verdiepen. Dat is een tegenbeweging tegen de oppervlakkigheid van onze postchristelijke cultuur. Kernthema is vaak: wie ben ik en waar ga ik naar toe. Zo ongeveer de vraag, die de verloren zoon zich stelde bij de varkenstrog. Nee, dat zeg ik verkeerd. Ik formuleer de vraag naar de zin van het leven te ik-gericht. De verloren zoon schouwde zijn situatie, ver van het vaderhuis en vroeg naar de Vader. Zou de PGA het komende seizoen, met de nieuwe, meer centrale opzet, mensen weten te bereiken die (opnieuw) naar God vragen? Op onze website staat: ‘We willen een gemeente zijn die zich richt op een heldere verkondiging van het evangelie van Jezus Christus in een postchristelijke cultuur’. Dit statement zou vermoedelijk ook kunnen staan op de websites van de andere wijken in Arnhem. Waarbij de respectievelijke kerkenraden verantwoordelijk zijn om dit praktisch in te vullen. De Rank doet dit, ook het komende seizoen, op eigen wijze: de preek centraal, de bijbelkringen centraal, het pastorale gesprek

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl • wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] • predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected] • scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] • wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

centraal. We zien er, ook het komende seizoen, naar uit de Godzoekende mensen te ontmoeten rondom Gods Woord. Want daarin staan de antwoorden.

Middagbijbelkring

Op 23 september is er weer de middagbijbelkring in het Ds. Van Oosterzeehuis. Aanvang 14.00 uur, vanaf 13.30 wordt er koffie en thee geschonken. Onderwerp is Johannes 18. Dit hoofdstuk zou een dubbel gevoel op kunnen leveren. De gevangenneming van Jezus, de verloochening door Petrus en het verhoor door Pilatus, het zijn sombere, donkere dingen. En toch zou Jezus na zijn opstanding tegenover de Emmaüsgangers verklaren: “Moest de Christus dit niet lijden om in zijn heerlijkheid in te gaan?” We hopen weer met velen samen te komen rond dit bijbelwoord op dinsdagmiddag 23 september.

Avondbijbelkring

Deze zal worden gehouden op 18 september, ‘s avonds om half 8. In het Ds. Van Oosterzeehuis. Het thema van deze avond is op dit moment nog niet bekend.

Gebedskring

De gebedskring van De Rank, samen met de Siongemeenschap komt iedere eerste woensdag van de maand bijeen. De dingen van de gemeente worden in gebed bij God gebracht. De gebedskring doet het stille gebedswerk op de achtergrond in de gemeente. Maar is op deze bescheiden plek van groot belang. Wie hier meer van wil weten kan zich melden bij Wim Schröder (026-4431698) of Hans Boer (026-4437934).

Bijbelkring voor jongeren

Samen met Jan Kramp zal ds. Vermaat beginnen met een bijbelkring voor jongeren. In feite een vervolg op de catechese van vorig jaar. Er zijn al een aantal deelnemers, maar natuurlijk zijn we blij met iedereen die mee wil doen. Je kunt je melden bij Jan Kramp of ds. Vermaat.

H. Boer

19

Evangelisch - Lutherse Gemeente Weekend ‘Wijken voor Kunst’ 20/21 september

In dit weekend valt in onze kerk van alles te beleven: - Op zaterdagavond 20.00 uur speelt Kees van de Zwaard “Hier sta ik”, dansen en vechten met Maarten Luther, een monoloog over vriendschap en verraad, God en het geweten, de duivel en de vrije wil, voortgedreven door het verlangen naar wat ooit genade werd genoemd. - In onze ontmoetingsruimte is een kleine expositie van de engelen van Harry Smeets - als eerbetoon aan deze markante wijkbewoner, die eind april op hoge leeftijd overleed. - Op zondagmorgen wordt in de eredienst de startzondag gemarkeerd. Kinderkerk en Jeugdkerk beginnen weer. Na de dienst is een gezamenlijke lunch. Van 13.15 - 15.00 uur is er een workshop zingen, die georganiseerd wordt door onze cantorij. Informatie hierover bij Ingrid Ehlert ([email protected]) We informeren u vast dat het plan is om ook in november een workshop zingen te organiseren, die zich dan meer richt op liederen uit het liedboek voor de kersttijd.

Zondag 5 oktober, 10.30 uur Cantatedienst

In de eredienst van zondag 5 oktober wordt de cantate “Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir” (BWV 131) gezongen en gespeeld door ons Bachensemble met medewerking van de Koorschool Arnhem, het geheel onder leiding van Myra v.d.Jagt. Voor het eerst verleent de Koorschool Arnhem medewerking aan een Bachcantate door het zingen van de cantus firmus bij de basaria “Erbarm dich mein in solcher Last”. Basisklas 2 van de koorschool zal dit uitvoeren. Tevens zingt de koorschool in deze dienst een compositie van John Rutter “All things bright and beautiful “ Cantate 131 is waarschijnlijk de oudst bewaard gebleven cantate van Bach, ontstaan in 1707 in Mühlhausen (Thüringen) en waarschijnlijk geschreven voor een herdenkingsdienst na de brand die de stad trof op 30 mei. Bach is dan 22 jaar en organist aan de Blasiuskirche te Mühlhausen. Het koor heeft in deze cantate een groter aandeel dan in de latere cantates, waar de inbreng veelal beperkt is tot een openingskoor en een slotkoraal. Recitatieven en het slotkoraal komen er nog niet in voor. Bach past zich aan aan de vormprincipes van zijn tijd. In zijn vroegste werk zet hij de Noord-Duitse traditie van de door hem bewonderde Buxtehude voort. De teksten worden uitsluitend ontleend aan de Bijbel en het protestantse kerklied. Er is sprake van één doorlopende tekst, alle acht verzen van Psalm 130. Een speciale en mooie rol is weggelegd voor de hobo. De cantate eindigt met het koor

Eglise Wallonne / Waalse Kerk

Van half juli tot half augustus hebben we in gemeenschappelijke diensten met de doopsgezinden en vrijzinnig hervormden/ remonstranten kunnen beleven dat deze drie groepen veel gemeenschappelijks hebben in hun beleving van de zondagse viering en wat daarin aan de orde komt. Nu is het weer tijd, dat elk van deze groepen in kerkdiensten afzonderlijk van elkaar hun eigen unieke tradities cultiveren en vernieuwen. Voor de Waalse gemeente bestaat die eigen traditie uit het gebruik van de Franse taal en het zingen van de fraaie liederen uit recente Franstalige liedboeken. En niet te vergeten de ambiance van de Waalse kerk op de late zondagmiddag, zo mogelijk met muzikanten of een muzikant die in de fraaie koorruimte van onze kerk letterlijk een ander licht werpen op wat in de liturgie gesproken en gebeden wordt. Onze eerstvolgende dienst is op zondag 28 september om 17.00 uur. In deze dienst gaat ds. Ruth van der Waall voor. Zij verricht 20

Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: wijkredactie: predikant: secretaris:

Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 mw. Patty Besseling-Gronloh tel. 381 71 75

“Israël hoffe auf den Herrn, denn bei dem Herrn ist die Gnade und viel Erlösung bei ihm. Und er wird Israël erlösen aus allen seinen Sünden. “

Elly Muurling

Presentatie Bijbel in Gewone Taal

Op zondag 5 oktober komt het Nederlands Bijbelgenootschap naar Arnhem om de Bijbel in Gewone Taal (BGT) te presenteren. Hebben we net een Nieuwe Bijbelvertaling (NBV – 2004), komt er tien jaar later al weer een nieuwe? Daar is reden voor. De NBV is een literaire bijbelvertaling die terugvalt op een grote woordenschat (een vocabulaire van 11.300 woorden). Veel mensen echter kunnen zich daar niet mee redden. Zij zijn laaggeletterd (ruim 10% van onze bevolking!). Zij kunnen wel lezen en schrijven, maar beperkt. Van een tekst die zij lezen, ontgaat hun de strekking nogal eens: zo druk bezig met het ontcijferen van woordje voor woordje, dat zij de grote lijn maar moeilijk volgen. De BGT maakt gebruik van een woordenschat van 4.000 woorden. Het is een bijbel die iedereen insluit: iedereen kan de tekst begrijpen en erover meepraten. Het is de duidelijkste bijbel in het Nederlands: in gewone woorden, heldere, korte zinnen, een sterke tekst, prettig leesbaar voor iedereen. In oktober komt de BGT uit, met een presentatie in alle provinciehoofdsteden. Op 5 oktober in boekhandel Hijman Ongerijmd, Grote Oord 15 (Jansstraat), Arnhem. Aanvang 14.00 uur. Een van de bijbelvertalers geeft een toelichting. Een vertegenwoordiger van het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Arnhem zal de betekenis van de BGT onderstrepen. U bent van harte welkom. Klaas Touwen

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl • kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,

6811 BS Arnhem naast het politiebureau

• wijkredactie: Martin Kas,

tel. 3703302, e-mail: [email protected]

• verhuur kerkgebouw: Corinne de Zeeuw, telefoon 06–18190472 e-mail: [email protected]

• contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302,

Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

pastoraal werk in een gemeente in Zuid-Frankrijk en ging vorig jaar al eens bij ons voor. Zoals gebruikelijk is de dienst weliswaar in het Frans, maar er is een liturgieboekje beschikbaar met vertalingen. Martin Kas

Parkstraatgemeente

Parkstraatgemeente

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten

Bij de diensten

Op 7 september wordt in de Parkstraat de startzondag gehouden, als markering van het nieuwe seizoen. Het is de eerste dienst na de zomer, waarin onze eigen predikant, Marieke Fernhout weer voorgaat. In deze dienst wordt de tentoonstelling “De zeven werken van barmhartigheid” geopend. Deze serie schilderijen is gemaakt door Gerard Ursem, Arnhems kunstenaar die al eerder heeft geëxposeerd in onze kerk. Zes van deze zeven werken van barmhartigheid zijn ontleend aan Matteus 25: 31-46: 1. De hongerigen spijzen 2. De dorstigen laven 3. De naakten kleden 4. De vreemdelingen herbergen 5. De zieken verzorgen 6. De gevangenen bezoeken In het jaar 1207 voegde paus Innocentius er nog een zevende werk aan toe, ontleend aan het apocriefe boek Tobit, namelijk ‘de doden begraven’ (wat in de door pest geteisterde middeleeuwen een belangrijk en moeilijk werk was). En zo zijn ze de kerkgeschiedenis ingegaan als ‘de zeven werken van barmhartigheid’….We zijn heel benieuwd naar de ‘verbeelding’ van deze werken door Gerard Ursem! Op zondag 21 september vieren we Vredeszondag samen met de Doopsgezinde Gemeente in ons kerkgebouw aan de Parkstraat, en zo gaan we, na een boeiende zomer met veel afwisseling in predikanten en kerkgebouwen, het nieuwe seizoen tegemoet – en daar hebben we ook weer zin in!

Winterprogramma

Binnenkort verschijnt ons winterwerkprogramma in het boekje ‘WieWatWaar’, u zult er t.z.t. meer over lezen. Verder wordt er achter de schermen hard gewerkt aan de plannen om de Voorhof en de keuken een opknapbeurt te geven. We zijn benieuwd hoe e.e.a. eruit zal gaan zien. Rest mij nog te melden dat onze predikant Marieke Fernhout de komende tijd niet op volle kracht zal werken in verband met intensieve persoonlijke omstandigheden van de afgelopen zomermaanden. We hopen dat het snel weer de goede kant uitgaat. Tot slot een gedicht van Charles Péguy , dat werd gelezen in onze kerk in de dienst van 24 augustus.

De kleine hoop Het geloof waar ik het meest van hou, zegt God, is de hoop. Geloof, dat verwondert me niet.
 Ik ben overal zo zichtbaar aanwezig, in de zon en de maan en de sterren aan de hemel en in ’t gewemel
 van de vissen in rivieren, en in alle dieren, en in het hart van de mens, zegt God, dat het diepste is en het meest in het kind dat het liefste is dat ik ooit heb geschapen. In alles wat boven en onder is ben ik zo luisterrijk aanwezig,
 dat geloven, zegt God, in mijn ogen
 geen wonder is. Ook liefde verwondert me niet, zegt God.

• Kerkgebouw: Parkstraat 31a /

Aanvang diensten 10.15 uur tenzij anders aangegeven.

Kastanjelaan 22e www.parkstraatgemeente.nl • predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] • wijkredactie: Els van Essen [email protected]

Er is onder de mensen zoveel verdriet, soms niet te stelpen, dat je toch vanzelf ziet hoe ze elkaar moeten helpen.
 Ze zouden wel harten van steen moeten hebben als ze voor één
 die tekort heeft het brood
 niet uit hun mond zouden sparen.
 Nee, liefde, zegt God, dat verwondert me niet. Maar wat me verwondert, zegt God, is de hoop. Daar ben ik van ondersteboven.
 Ze zien toch wat er in de wereld allemaal omgaat en ze geloven dat het morgen allemaal omslaat. Wat een wonder is er niet voor nodig dat zij dat kleine hoopje hoop
 nooit als overbodig ervaren maar met voorzichtige gebaren in hun hand en in hun hart bewaren, een vlammetje dat keer op keer weer wankelt en dreigt neer te slaan maar altijd weer weet op te staan,
 en nooit wil doven. Soms kan ik mijn eigen ogen niet geloven. Geloof en liefde zijn als vrouwen.
 Hoop is een heel klein meisje van niks. Zij stapt op tussen de twee vrouwen en iedereen denkt: die vrouwen houden haar bij de hand, die wijzen de weg.
 Maar daarvan heb ik meer verstand, zegt God, ik zeg: het is dat kleine meisje hoop
 dat al wat tussen mensen leeft en al hun heen en weer geloop licht en richting geeft. Want het is dat kleine meisje hoop - je ziet het zwak zijn, bang zijn, beven, je denkt soms dat het zo onooglijk is het is dat kleine meisje hoop dat de mensen zien laat, zien soms even, wat in het leven mogelijk is. Het geloof, zegt God, waar ik het meest van hou, de liefde waar ik het meest van hou, is de hoop. Geloof, dat verwondert me niet. Liefde, dat is geen wonder. Maar de hoop, dat is bijna niet te geloven. Ikzelf zegt God, ik ben ervan ondersteboven. Ik wens een ieder een goed nieuw seizoen toe. Els van Essen 21

VORMING & TOERUSTING Opstandingskerk

Belijdenis doen?

In september start er één belijdeniscatechese voor heel Arnhem vanuit de PGA. Het is de bedoeling om door middel van gesprek aan de hand van een boekje ‘Doornse Catechismus, oude vragen, nieuwe antwoorden’ met elkaar na te denken en te spreken over geloven. Wat komt er zoal aan de orde? Wat is geloven en wie is Jezus, maar ook: heeft God humor, bestaat toeval, kun je de Bijbel in enkele woorden samenvatten? En natuurlijk nog veel meer. Je hoeft nog niet besloten te hebben dat je daadwerkelijk belijdenis gaat doen. Het is voor velen niet meer vanzelfsprekend om aan sluiting te zoeken bij een kerkgemeenschap, want waarom zou je dat doen? Daar kunnen we het met elkaar over hebben. Inmiddels hebben al zes mensen aangegeven belangstelling te hebben voor deze catechese, maar er kunnen meer mensen meedoen, graag zelfs. We starten op donderdag 11 september om 20.00 uur in de Opstandingskerk, Rosendaalseweg 505. De overige data staan hieronder (en kunnen we indien nodig in overleg wijzigen). Het zou wel fijn zijn als iedereen in ieder geval de eerste keer aanwezig is. De bijeenkomsten duren tot uiterlijk 22.00 uur en in overleg kan het ook bij één van de deelnemers thuis. Praktische informatie Aanmelding en extra informatie bij [email protected] Het boekje kost inmiddels €15,50, s.v.p. zelf aanschaffen (als kosten bezwaar zijn even overleggen) Data (alle op de donderdagavond) 2014: 11 september, 9 en 30 oktober, 27 november, 18 december 2015: 15 januari, 5 en 26 februari en 19 maart. Met vriendelijke groet, Elsje Pot

Wat houdt je op de been in moeilijke tijden?

Velen van ons maken in ons leven moeilijke tijden door. Ziekte, werkloosheid, verlies van een geliefde, u herkent het wel. Wat houdt je dan op de been? Dat kan voor iedereen weer anders zijn, een tekst, een gedicht, muziek, een ritueel. Soms zal geloof iets betekenen, maar soms ook juist niet. Mensen putten vaak kracht uit dat wat al eerder in hun leven is gebeurd. Ook zie je vaak dat een moeilijke periode of een nare gebeurtenis toch een soort keerpunt wordt in het leven van mensen, waarin eerder onaangeboorde talenten naar boven komen. Wie dit herkent en ervaringen wil delen, is van harte welkom. Leiding: Marije Meijering en Yolanda Voorhaar Twee dinsdagavonden : 30 september en 14 oktober, 20.00 uur in de Opstandingskerk. Opgave bij Yolanda Voorhaar

Oecumenische gesprekskring

22

De Duitse theoloog en verzetsstrijder Dietrich Bonhoeffer (19061945) schreef vanuit de gevangenis in Tegel-Berlijn brieven aan zijn vriend Eberhard Bethge. Vanaf 30 april 1944 schrijft hij vooral theologische brieven en gedichten: ‘Ik kom niet los van de vraag, wat het christendom of wie Christus op dit ogenblik voor ons eigenlijk is.’ ‘Hoe wordt Christus werkelijk Heer van de wereld?’ Over deze teksten gaan wij met elkaar in gesprek. Wij gebruiken hiervoor: D. Bonhoeffer, Verzet en Overgave (Baarn, 2003) Data: 4 woensdagmiddagen van 14.00 – 16.00 uur in de Opstandingskerk:

10 september, 8 oktober, 12 november en 10 december 2014. Daarna kijken we wat we in de tweede helft van het seizoen gaan doen. Begeleiding: Yolanda Voorhaar, predikant en emeritus-deken Henk Jansen o.f.m., bestuurslid Bonhoeffer Werkgezelschap.

30+ groep

Een al langer bestaande groep, uit Opstandingskerk en Bethlehemkerk, waar nieuwe leden altijd van harte welkom zijn. Dat 30+ nemen we overigens royaal, ook wie boven de veertig zijn mogen zich aanmelden. We lezen met elkaar de Doornse Catechismus. Kleine hoofdstukjes tekst, maar altijd stof tot gesprek. Over de Bijbel, over het leven. Eerstkomende data: maandag 8 september, dinsdag 7 oktober, woensdag 5 november, en donderdag 11 december. We komen samen bij leden thuis. Wil je je aanmelden, meld je dan bij Yolanda Voorhaar.

Kring Drie Gasthuizen

Vanaf september komt deze kring weer iedere keer bijeen in de Drie Gasthuizen. Waar precies is op dit moment nog niet bekend, aangezien er verbouwd gaat worden. Iedere keer bespreken we een onderwerp: soms een bijbeltekst, soms een actueel onderwerp. Afwisselend geleid door Elsje Pot en Yolanda Voorhaar. Dinsdagmiddag 9 september, 14 oktober,11 november en 9 december.

Salvatorkerk

Bijbel en Koran over Compassie

Karen Armstrong is wereldwijd bekend als schrijfster van dikke boeken over God en over godsdiensten. In 2009 lanceerde zij haar ‘handvest voor compassie’, vanuit het besef dat dit begrip diep geworteld is in alle godsdiensten èn in de mens zelf. Compassie is niet hetzelfde als medelijden. Je zou het kunnen omschrijven als: ‘het vermogen om te kijken en te voelen vanuit het standpunt van de ander’ –en van daaruit je in te zetten voor elkaars welzijn. Door Jezus is dat omschreven als: ‘Zoals u wilt dat de mensen u doen, doe hen evenzo’. Maar ook in de joodse, islamitische, boeddhistische en humanistische traditie is eenzelfde besef op vele manieren onder woorden gebracht. In haar boek ‘Compassie’ beschrijft Karen Armstrong welke bronnen in de godsdiensten te vinden zijn voor het streven naar een betere wereld. In vele landen en steden, ook in Arnhem, is er inmiddels een beweging voor compassie ontstaan. In de gesprekskring rond Bijbel en Koran willen we dit jaar met elkaar dit boek lezen en bespreken. Elke bijeenkomst zal starten met een korte inleiding over één van de hoofdstukken; aansluitend vragen en gesprek. Twee keer per jaar vragen we een inleider van buiten; de overige keren worden de inleidingen door groepsleden verzorgd. Wellicht is er ook gelegenheid om met elkaar een excursie te maken. Het wordt aanbevolen het boek aan te schaffen: Compassie, door Karen Armstrong, uitgave Amsterdam 2012. De bijeenkomsten zijn op de eerste maandag van de maand, te beginnen om 6 oktober, 3 november en 1 december, afwisselend in de Salvatorkerk en de moskee in Presikhaaf. Voor informatie en opgave: Pierre Eijgenraam, [email protected] of 026-3519531.

Bijbelgesprekskring

Eenmaal per maand is er op donderdagmiddag een bijbelgesprekskring in de Salvatorkerk. Vorig jaar zijn we begonnen aan het bijbelboek Openbaring. Daar gaan we dit jaar nog een aantal keren mee verder. We beginnen weer op 25 september om half drie en praten dan over Openbaring 8 en 9.

Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom. De bijeenkomsten zijn meestal op de laatste donderdag van de maand, van half drie tot vier uur en worden geleid door ds. Pierre Eijgenraam.

Gesprekskring 30+

Nu de scholen weer begonnen zijn na de zomervakantie betekent dat ook in de kerk weer een nieuw seizoen van start gaat en we dus ook weer gaan beginnen met de 30+(gespreks)groep. Dit seizoen is er iedere maand of een gespreksavond of een activiteit. De eerste gespreksavond is op donderdag 18 september bij mij thuis. De avond begint om 20.00 uur. Een berichtje over het onderwerp volgt nog. Met ingang van dit seizoen ben ik de contactpersoon van de 30+(gespreks)groep. Dus bereid je een avond voor, laat me dan uiterlijk een week van tevoren het onderwerp (en je adres) weten, dan zorg ik dat iedereen een mail krijgt en er een stukje in de weekbrief komt te staan. Groeten, Irene Pool e-mail: [email protected]

Nederlands Bijbelgenootschap

2 oktober beschikbaar: Bijbel in Gewone Taal

Verschillende edities als ook materialen voor in de kerk De Bijbel in Gewone Taal is vanaf 2 oktober beschikbaar. Het is een nieuwe vertaling, uit het Hebreeuws en Grieks, in gewone taal, de taal die we allemaal gebruiken. Er zijn verschillende edities beschikbaar. Daarnaast is er een pakket ontwikkeld ‘beleef de BGT’. Een product geschikt voor kerken. Bijbel in Gewone Taal De Bijbel in Gewone Taal maakt de Bijbel voor iedereen leesbaar en begrijpelijk. De gewone taal brengt de Bijbel dichtbij. Zo kan iedereen ervaren wat de Bijbel mensen van nu te zeggen heeft. De Bijbel in Gewone Taal is voor iedereen die graag een duidelijke bijbel leest. Voor sommige lezers is de Bijbel in Gewone Taal precies de vertaling die ze graag gebruiken. Voor andere lezers is het een waardevolle aanvulling. De Bijbel in Gewone Taal is geschikt om kennis te maken met de bijbelse verhalen én om je te verdiepen in moeilijke teksten. Je kunt er zelf in lezen of samen met anderen, thuis of in de kerk, op school en in het pastoraat. Er zijn twee edities van de Bijbel in Gewone Taal, een standaardbijbel en huisbijbel. Daarnaast is er een Scheurkalender met teksten uit de Bijbel in Gewone Taal en een boek dat de gehanteerde vertaalmethode uitvoerig verantwoordt: Hoe vertaal je de Bijbel in gewone taal?. Speciaal voor kerken is het pakket ‘Beleef de Bijbel in Gewone Taal’ ontwikkeld. Dit pakket biedt de middelen om een avond rond de Bijbel in Gewone Taal te organiseren met muziek, teksten en een quiz. De verschillende edities van en andere uitgaven bij de Bijbel in Gewone Taal zijn verkrijgbaar via www.bijbelingewonetaal.nl, de (christelijke) boekhandels en de uitgever. Het pakket ‘Beleef de Bijbel in Gewone Taal’ is aan te vragen of te downloaden via: www.bijbelingewonetaal.nl

Bijbelvertaalwerk wereldwijd maakt voortgang

Er zijn in 2013 weer grote stappen gezet op het gebied van het bijbelvertaalwerk wereldwijd. Dat meldt de UBS, de Wereldbond van Bijbelgenootschappen waar ook het Nederlands Bijbelgenootschap deel van uit maakt. In totaal is de complete Bijbel in 511 talen vertaald. Het Nieuwe Testament bestaat in nog eens 1295 talen meer. In 844 talen is er slechts een bijbelgedeelte (meestal een van de evangeliën)

beschikbaar. Geschat wordt dat in ruim 4.000 talen nog geen enkele bijbelvertaling bestaat. Achttien vertalingen In 2013 kwamen 18 vertalingen van de complete Bijbel gereed, waardoor meer dan 15 miljoen mensen de Bijbel konden lezen in hun eigen taal. Zeven van deze vertalingen waren in talen waarin nog nooit een complete Bijbel was gepubliceerd. Vijfhonderd vertaalprojecten Alexander Schweitzer, hoofd van de UBS- Global Bible Translation, meldt dat er wereldwijd meer dan 500 vertaalprojecten lopen. Dit betreft projecten van de UBS en alle andere organisaties die zich bezighouden met bijbelvertaalwerk. ‘Het is zeer bemoedigend om te zien dat er goede voortgang is in het vertaalwerk. Dit werk is enorm belangrijk om mensen toegang te geven tot het levens veranderende Woord van God. We bidden voor alle vertaalteams dat God hen wijsheid, inzicht en gezondheid geeft om dit werk te doen’, aldus Schweitzer. (Bron: United Bible Societies Global Scripture Access Report)

De Jeugdbijbel: een belevenis!

Sinds 28 juni ligt hij in elke goede boekhandel: de Jeugdbijbel. Mensen die op 28 juni het Jubileumfeest in Utrecht bezochten hebben er al van gehoord. Het eerste exemplaar van de Jeugdbijbel werd aangeboden aan prinses Beatrix. De Jeugdbijbel is een selectie van 74 bijbelverhalen die door bekende auteurs op een originele manier worden naverteld. De auteurs Lieke van Duin, Mireille Geus en Corien Oranje vertellen elk verhaal vanuit een eigen perspectief. Soms vanuit een hoofdpersoon uit het verhaal zelf, soms vanuit een kind dat een gebeurtenis meemaakt. De fraaie illustraties van Irene Goede maken de Jeugdbijbel tot een fraai geheel. Een prachtig boek waarin kinderen van 9 tot 12 jaar (en zeker ook hun ouders!) graag zullen lezen en op een verrassende manier kennismaken met de Bijbel!

Nieuw boek over Bijbelse uitdrukkingen

Op 3 juni ontving het jarige Nederlands Bijbelgenootschap het zojuist verschenen boek Een lust voor het oog - en andere Bijbelse uitdrukkingen. Algemeen directeur Rieuwerd Buitenwerf nam het boekje, gemaakt door uitgever Van Dale, in ontvangst. Babylonische spraakverwarring, de lier aan de wilgen hangen, als een dief in de nacht, bergen verzetten: veel Bijbelse uitdrukkingen, metaforen en zegswijzen zijn inmiddels een rotsvast onderdeel geworden van ons dagelijks taalgebruik. Vaak worden deze talige pareltjes uit het ‘Boek der boeken’ niet bewust gebruikt. In het boek Een lust voor het oog – en andere Bijbelse uitdrukkingen kan de uitleg van de herkomst dan ook tot een openbaring leiden. Ton den Boon neemt Bijbelse uitdrukkingen onder de loep en kijkt daarbij naar de verschillende bijbelvertalingen. Daarnaast beschrijft hij hoe het bijbelse Nederlands in de literatuur (en in de Dikke Van Dale) terechtgekomen is. Met bijvoorbeeld uitspraken van politici laat hij zien dat gebruik van bijbelse uitdrukkingen zeer actueel is. Een lust voor het oog – en andere bijbelse uitdrukkingen bevat 168 pagina’s en kost € 14,99. ISBN 9789460771767. Er is ook een e-boek, prijs € 9,99, ISBN 9789460771774. Beide titels zijn verkrijgbaar via de (online)boekwinkel en via de Van Dale-webwinkel. Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem Contactpersonen NBG-werkgroep afd. Arnhem: hr. H.J. Goeree en mw. Rita Hop.

23

Afscheid Hans Vink

De Kandelaar

31 augustus 2014

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]