Kerkperspectief Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

29e jaargang nr. 12

Israëlzondag

zaterdag 27 september 2014

Kerkperspectief Verschijnt 16x per jaar

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

Beeld bij de ingang van het kerkgebouw in Nes Ammim

Nes Ammim Voor de Protestantse Kerk is de relatie met Israël een essentieel element van de eigen identiteit. Met de naam Israël bedoelen wij in dit verband: het Israël dat wij ontmoeten in de Bijbel en van daaruit in de geschiedenis tot op de dag van vandaag. Hier liggen de wortels van ons geloof; het gaat dus om meer dan een historische bepaling. In Israël steunt de Protestantse Kerk Nes Ammim, een internationale gemeenschap in Galilea, die door Joodse en Arabische mensen – en Europese bezoekers – gewaardeerd wordt als een veilige ontmoetingsplaats. Hier kan iedereen zichzelf zijn en vrijuit met elkaar spreken. Hierdoor kan de onderlinge dialoog groeien. Bron: www.pkn.nl .

1

Colofon Kerkperspectief

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopijdatum: maandag 6 oktober - 18.00 uur. Kopij voor Kerkperspectief nr. 13 (van 18 oktober - 8 november 2014) bij voorkeur mailen naar: [email protected]

Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).

Abonnementen

W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103 e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2014. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 2

Van de redactie

De herfst is begonnen, maar eigenlijk lijkt het er momenteel buiten nog niet erg op. We hadden vorige week zomerse temperaturen en zaten ‘s avonds nog tot laat zonder jas in de tuin. Ongelofelijk! De diverse herdenkingen, dit jaar bijgewoond door een veertigtal veteranen, waren indrukwekkend. De voordracht van Jan Terlouw was boeiend, de uitvoering van het War Requiem van Britten magnifiek. En ook de herdenkingsdienst op het militaire kerkhof in Oosterbeek was heel bijzonder. In dit nummer van Kerkperspectief geven we aandacht aan de Israëlzondag, volgens traditie op de eerste zondag van oktober. Met name richten we ons op Nes Ammim. Op de omslag vindt u de weerslag van de Protestantse Kerk Nederland, zoals zij dat op hun website heeft verwoord. Vele jaren lang heeft mevr. Sophie Oudkerk in dit kerkblad een column verzorgd waarin zij schreef over kerk en Israel. Wij hebben ze steeds met veel interesse gelezen. Omdat zij ernstig ziek is, is dit haar laatste column. Wij danken mw. Sophie Oudkerk voor haar altijd boeiende bijdragen. In de afgelopen maanden heeft de Algemene Kerkenraad niet stilgezeten. Het beleidsplan is inmiddels door de AK goedgekeurd en ds. Wim Kievit heeft van Arnhem afscheid genomen. Nu moet een en ander nog handen en voeten krijgen. Die klus wordt in de komende tijd begeleid door John Kerseboom uit Gouda. Hiernaast vindt u een interview met hem, gemaakt door Rosemary Tee. Op pagina 5 roept de AK iedereen op om mee te helpen deze trein op de rails te zetten. Doet u mee? Dus weer veel te lezen en hopelijk met menig plezier. Dat wens ik u toe, ook namens de andere redactieleden! Hartelijke groeten, Henny Kalisvaart, eindredacteur. Bij de voorpagina: De staande mensen zijn de joden, denk maar aan de Klaagmuur. De knielende mensen zijn christenen en degenen die gebogen staan afgebeeld zijn de moslims. Allen hebben ze Abraham als voorvader en elke godsdienst kent zijn eigen weg naar de Eeuwige. (De foto’s van Nes Ammim zijn gemaakt door Menno Leistra.)

Data Kerkperspectief 2014 - 2015 Nr 13 14 15 16

Kopijdatum 6 oktober 2014 27 oktober 2014 17 november 2014 8 december 2014

Verschijningsdatum 18 oktober 2014 8 november 2014 laatste zondag 29 november 2014 Advent 20 december 2014 Kerst

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12 januari 2015 2 februari 2015 23 februari 2015 16 maart 2015 7 april 2015 ! 27 april 2015 18 mei 2015 8 juni 2015 29 juni 2015 4 augustus 2015

24 januari 2015 14 februari 2015 7 maart 2015 28 maart 2015 Pasen 18 april 2015 9 mei 2015 30 mei 2015 He-Pi 20 juni 2015 11 juli 2015 vakantie 15 augustus 2015 zomer

Interview met de nieuw door de AK benoemde beleidsimplementator John Kerseboom Nieuwsgierig geworden? Ik wél. Gelukkig maar, want mij valt de eer toe dit introductie interview te mogen afnemen. De eerste vragen, die bij mij opkwamen waren: over welk beleid hebben ze het? En wat is eigenlijk een implementator precies? Het beleid is het beleidsplan waaraan ds. Wim Kievit twee jaar gewerkt heeft en dat nu door de Algemene Kerkenraad is goedgekeurd. Onze nieuwe plaatselijke regeling. Een implementator is iemand, die zo’n nieuw beleid ook daadwerkelijk handen en voeten kan geven. In Kerkperspectief van 16 augustus 2014 kunt u het bericht vanuit de AK hierover nog eens nalezen op pagina 5. John (eerste impressie: vriendelijke, intelligente, twinkelende bruine ogen) werd 56 jaar geleden in Laag Soeren geboren, een dorp met minder dan 1000 inwoners en kerkelijk behorend bij Spankeren, Laag Soeren en Dieren Noord. Hij is enige zoon van een kerkelijk zeer betrokken moeder en een niet kerkelijk betrokken vader. Zijn vader is nu 85 jaar, zijn moeder is helaas lang geleden al overleden. Hij had een leuke, onbezorgde jeugd. Toen hij destijds belijdenis deed van zijn geloof is hij ook gedoopt. Dit gebeurde in Spankeren. En dat heel leuke kleine Hervormde kerkje in Laag Soeren dan? Daar zijn ze in 1986 in getrouwd. Zijn vrouw Marga Grob uit Velp is van huis uit katholiek. Een gemengde kerkelijke trouwdienst, dat was in 1986 niet niks. Ze kregen een heel gezellig, druk gezin met maar liefst vier jongens, nu 26, 24 en de tweeling van 22 jaar. Marga ging pas weer buitenshuis werken toen alles thuis goed op de rails stond. De nu nog thuiswonende zoon van 26 jaar heeft inmiddels ook plannen voor een eigen stekkie. Dan zijn ze allemaal uitgevlogen, onvoorstelbaar, erg wennen. Dat wat leeg geworden huis staat in Gouda, waar ze in 1987 gingen wonen. John vindt het leuk, hier in Arnhem aan de slag te gaan. Arnhem is hem namelijk niet onbekend. Hij heeft er tijdens zijn studie zelfs op verschillende plekken gewoond (Apeldoornseweg nr. 5, een flat aan de Laan van Presikhaaf, de Weijenburglaan). In 1981 studeert hij af aan de sociale academie in Arnhem met Personeelswerk als zijn specialisatie. Niet zo’n beste tijd, dus besluit John in deeltijd verder te studeren, rechten aan de Erasmus Universiteit. Zijn vakantiewerk in Zevenaar wordt zijn tijdelijke broodwinning. In 1986 krijgt hij eindelijk een bij zijn opleidingen passende baan. Hij gaat werken bij de (toenmalige) landelijke Hervormde Kerk bij de afdeling personeelszaken. John bouwt een indrukwekkend CV op met als rode draad telkens de kerk die centraal staat. Van alles maakt hij mee: kerkelijke fusies, te dure kerkelijke behuizing (Utrecht) , leden terugloop, bezuinigingen, veel overbodige functies die verdwijnen moeten, heel veel emoties. Het KKA (Kantoor Kerkelijke Administratie) in Amersfoort is een belangrijke werkplek in zijn leven. Hier wordt hij consultant/ adviseur voor allerlei kerkelijke administraties en ondersteunend werk. In 2005 begint hij zijn eigen bureau voor advies op het gebied van Personeel en Organisatie en voor loopbaancoaching. Momenteel werkt John 20 uur per week voor het Liliane Fonds (ondersteuning van kinderen met een beperking in ontwikkelingslanden, een niet levensbeschouwelijk ingestelde organisatie) . Van 2002 tot 2006 is John hoofd kerkelijk bureau bij Hervormd Amsterdam. Hij begeleidt de totstandkoming van de Federatie, daarna de fusie. Er zijn talloze bijna leegstaande kerkgebouwen. Dat roept natuurlijk ook allerlei vragen op. “Hoe ga je om met emoties rondom kerksluitingen?” Mensen vanuit de buitenwijken vervoeren naar kerken in het centrum blijkt geen goed idee. Grote nieuwe buitenwijken ontstaan. “Wat wil je in zo’n nieuwe wijk?” Er is een veel grotere behoefte aan presentie

van de kerk in de wijk, een multifunctioneel centrum, meer intimiteit, graag ook kerkdiensten, maar dan niet meer in zo’n groot, bijna leeg gebouw. Wie weet kunnen we zelfs méér mensen bereiken dan nu het geval is. Via het KKA komt Johns eigen ondersteunend bureau in contact met de AK van Arnhem. De cirkel is rond. Arnhem heeft momenteel een gelijksoortige problematiek als Amsterdam destijds. John( Sjon) Kerseboom, een man met heel veel ervaring komt ons hier in Arnhem helpen het beleidsplan handen en voeten te geven. Realiseren we ons wel dat wij die handen en voeten zijn? Zoals John het verwoordt: de Protestantse kerk is altijd een kerk geweest van onderop. Verandering moet vanuit het grondvlak komen, uit mensen die samen de kerk maken. Het zijn onze schouders die onder het beleidsplan gezet moeten worden. Wat betekent dat praktisch gezien? Volgens het Beleidsplan worden er 4 taakgroepen in het leven geroepen. Deze taakgroepen gaan werken aan vernieuwing om te beginnen met: Communicatie - Vorming en Toerusting- JeugdwerkMissionair werk. Een voorbeeld: De verbetering of vervanging van de website van de PGA zal een van de eerste dingen zijn waar de taakgroep Communicatie aan gaat werken. Om de bemensing van de taakgroepen van de grond te krijgen, zal John binnenkort een informatieavond organiseren. Wat voor werkzaamheden zijn er te verwachten voor degenen die lid willen worden van één van de taakgroepen? En hoeveel tijd is er met die werkzaamheden gemoeid? John gaat het Werkteam, bestaande uit predikanten en kerkelijk werkers, coachen. Het College van Kerkrentmeesters heeft geld vrijgemaakt voor een nieuw te vormen Inspiratiefonds. Dit om vernieuwende initiatieven buiten het regulaire werk te stimuleren. De 4 V’s. Deze uitdrukking moet een begrip worden, zo van “Oh, je bedoelt de 4 V’s !! “.Die 4 V’s staan voor : Verdiepen >> Geloofsbeleving ontwikkelen Verbreden >> Randkerkelijken/maatschappij Veranderen >> Kerkelijke organisatie Verbinden >> Geloofsgemeenschap zijn voor elkaar De 4 V’s vormen de basis van het beleidsplan. Per 1 augustus werkt John voor een jaar bij ‘ons’ in Arnhem, 16 uur per week: 2 dagen per week werken aan het implementeren van het hierboven heel summier beschreven nieuwe beleid. Afgelopen augustus heeft John zich ingelezen en samen met onze AK-voorzitter de heer Jan Liebeton de belangrijkste punten benoemd en een tijdpad uitgezet. Dit bijna overweldigende alles zal een enorme inspanning van ons allen vragen. Maar het is óók een avontuur, leuk, spannend, leerzaam, inspirerend, verbindend. Het héle, héle goede nieuws is dat wij allen samen hier in Arnhem dit spannende, uitdagende avontuur nu kunnen aangaan geholpen door John. Het doel van John is dat wanneer zijn tijd in Arnhem erop zit er zichtbare resultaten zijn bereikt. “Sjon, heb het goed hier in Arnhem.” Wij weten ons gezegende mensen. Rosemary Tee John Kerseboom. Ik verwachtte een net afgestudeerde HBO- er. Mis dus. (RT) 3

De eerste dag

Zondag 28 september Ezechiël 18:1- 5; 25-32 en Matteüs 21: 23 -32

Twee belangrijke passages bij Ezechiël. Allereerst de ook nu nog geciteerde frase over de zonde der ouders en het gevolg voor de kleinkinderen. God ontkracht juist dit vreselijke oordeel. Verderop vanaf vers 25 wordt Israël en dus wijzelf gewaarschuwd om van de onjuiste wegen en van onze overtredingen weg te blijven. God heeft nog steeds geen welgevallen aan de dood van de mens (vs. 32 ) en dat gebeurt wel als wij God niet volgen. Vandaar Zijn oproep via Ezechiël: bekeert u, opdat u leeft. Eenzelfde waarschuwing lezen we bij Matteüs. Christus maakt eerst duidelijk, dat hij bevoegd is om te onderwijzen, met als voorbeeld Johannes de Doper. Daarna vertelt Hij over de twee zonen; de één wil niet en de ander gaat niet. De eerste zoon is de zoon die toch de wil van zijn vader deed. Dat zijn de tollenaars en de hoeren, die Johannes hebben geloofd en zich hebben bekeerd. De tweede zoon is het, die ja zegt, maar niet doet wat zijn vader wil. Dat zijn de mensen, die Johannes hebben gehoord, maar die toch niet de weg met God zijn gegaan. Voor beide tekstgedeelten geldt als conclusie, dat de mens zelf verantwoordelijk is en dat hij niet alles op God af kan schuiven, maar ook dat hij God dient te volgen; dat is de verantwoordelijkheid van de mens.

Zondag 5 oktober Jesaja 5: 1- 7; Matteüs 21: 33 – 43

Aan de ene kant is het verhaal bij Jesaja een loflied, een lofzang op de wijngaard die een mens heeft geplant. God heeft er alles aan gedaan om deze wijngaard tot bloei te brengen. Aan de andere kant is het een waarschuwing: God zal dezelfde wijngaard vernietigen want het beheer erover deugt niet. De wijngaard staat hier voor de aarde. De aarde wordt niet goed bestuurd; er is rechtsverkrachting in plaats van rechtsbetrachting. Het bestuur over de aarde heeft bloed aan de handen. Gods geduld met Israël is op, de verzen 2, 4 en 7 spreken een duidelijke taal. Over Gods geduld gaat het ook in de perikoop bij Matteüs. Er is sprake van een wijngaard. Tot twee keer toe doden de onrechtvaardige pachters diegenen, die door de eigenaar worden gestuurd. Jezus vraagt Zijn discipelen wat de eigenaar nu zal doen. De leerlingen antwoorden dat de onrechtvaardige pachters zullen worden gedood. Zo bedoelt Jezus het: alleen diegenen, die het waardig zijn, zullen het koninkrijk de hemelen ingaan. De farizeeën en de schriftgeleerden, wisten dat het op hen sloeg, maar ze durfden Jezus niet te arresteren. Gods geduld houdt op zeker ogenblik op; zij die niet volgens Gods wetten leven en die geen vrees en ontzag voor God hebben, zal Hij wegdoen. Immers, een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Zondag 12 oktober Jesaja 25: 1 – 9; Matteüs 22: 1 – 14

In het voorgaande hoofdstuk is de verwoesting van een stad beschreven. Vers 1 – 5 geeft een beeld van de opluchting bij diegenen, die gespaard zijn gebleven. Zij zijn God trouw gebleven, daarom schenkt God hun de troost. Voor hen blijft de relatie met God in stand en het Verbond met Zijn volk wordt zichtbaar. Zichtbaar doordat Gods handelen in overeenstemming is met Zijn raadsbesluiten. Zijn standvastigheid en trouw worden zichtbaar. Het tweede kenmerk van Gods handelen is dat Hij menselijke bouwwerken vernietigt, want het is alles maar tijdelijk. Maar wat God doet, blijft voor eeuwig. Daarom houdt God een maaltijd voor allen, die Hem trouw zijn gebleven, ook met de heidense volkeren die zich tot Hem hebben bekeerd. Daarmee zegent Hij ook die volkeren met waarheid, bevrijding en eeuwig leven. De smaad, die de spotters op de rechtvaardigen legden, wordt weggenomen. De maaltijd is in het Nieuwe Testament een metafoor voor het Koninkrijk der Hemelen. Jezus verhaalt over een koning, die twee keer een uitnodiging doet uitgaan. De eerste uitnodiging is de boodschap van de profeten, die Gods woord hebben gepredikt; de tweede invitatie 4

is de uitnodiging tot het messiaanse koninkrijk. Jezus roept ons met nadruk op om Hem te volgen. Niet alleen om naar Zijn woorden te horen, maar ook om Hem te volgen. Vandaar Zijn woorden dat velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren. Hebben wij geen bruiloftskleed aan, dan is onze houding om God te volgen ook niet zichtbaar. Dan kunnen wij de gerechtigheid, die Jezus predikt, ook niet overbrengen aan anderen. Het bruiloftskleed ontbreekt ons en buitenstaanders kunnen daarom de messiaanse vreugde niet herkennen. De vreugde, die is gelegen in het navolgen van Christus. drs. Th. D. van Loenen

Alle zeven dagen

September 2014 za 27 zo 28 ma 29 di 30

Ezechiël 18:14-20 Ezechiël 18:21-32 Ezechiël 19:1-14 Ezechiël 20:1-12

(On)geloof is geen erfgoed Wie is onrechtvaardig? Leeuwin en wijnstok Goede raad is duur

wo 1 do 2 vr 3 za 4 zo 5 ma 6 di 7 wo 8 do 9 vr 10 za 11 zo 12 ma 13 di 14 wo 15 do 16 vr 17 za 18 zo 19 ma 20

Ezechiël 20:13-26 Ezechiël 20:27-38 Ezechiël 20:39-44 Ezechiël 21:1-12 Ezechiël 21:13-22 Ezechiël 21:23-32 Ezechiël 21:33-37 Ezechiël 22:1-16 Ezechiël 22:17-31 Psalm 102:1-12 Psalm 102:13-29 Ezechiël 23:1-10 Ezechiël 23:11-20 Ezechiël 23:21-35 Ezechiël 23:36-49 Ezechiël 24:1-14 Ezechiël 24:15-27 Psalm 17 Efeziërs 4:1-6 Efeziërs 4:7-16

Israel in de woestijn De maat is vol Ooit komt het inzicht Te vuur en te zwaard Zwaardmacht Twee wegen De straf van het zwaard Bloedstad Afval Noodkreet Vertrouwen Overspelige dochters Mannengek Gevolgen Het einde van Ohola en Oholiba Kookpot Zware slag Gebed om recht Liefde en verdraagzaamheid Lichaamskracht

Oktober 2014

Uw Steun Waard!

Zondag 12 oktober - collecte Kerk in Actie Werelddiaconaat: Een geit, een cadeau voor het leven Op 12 oktober is de landelijke collecte bestemd voor het werelddiaconale werk van Kerk in Actie. Centraal staat het werk van de christelijke organisatie UMN (United Mission to Nepal). UMN werkt in het onherbergzame noordwesten van Nepal. Omdat de mensen nauwelijks kunnen leven van de opbrengst van het land, vertrekken veel mannen naar India om geld te verdienen. Als de mannen weer terugkeren, zijn ze vaak besmet met hiv/aids. UMN begeleidt de gezinnen die met hiv/ aids te maken hebben en biedt hen toegang tot de nodige gezondheidszorg. Daarnaast leert UMN de vrouwen hoe ze in hun onderhoud kunnen voorzien, door bv. geiten te fokken. Vrouwen krijgen een kleine lening waarmee ze een geit kunnen kopen. Met de opbrengst van de collecte wordt partnerorganisatie UMN gesteund en andere werelddiaconale partners van Kerk in Actie. Helpt u mee?

De Algemene Kerkenraad start in september met de implementatie van het beleidsplan. Dat gaan we met enthousiasme oppakken. We kunnen dat niet alleen en hebben mensen nodig die ons hierbij gaan helpen. Begonnen wordt met het instellen van vier taakgroepen.

VORMING VAN TAAKGROEPEN

Voor de vorming van de taakgroepen is de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Arnhem op zoek naar:

doeners / denkers, m/v Vereist:

Gewenst:

• affiniteit met een van de onderstaande • gebieden: • o missionair werk o communicatie • o jeugd & jongeren o vorming & toerusting • je willen verbinden om tijd en energie in • de taakgroep te steken

communicatieve vaardigheden een stroop-de-mouwen-maar-op gevoel bij het nieuwe beleidsplan inspiratie / ideeën / enthousiasme / inzet / nauwgezetheid / netwerkvaardigheid / computervaardigheid / leiderschap gedreven / betrokken / idealistisch / pragmatisch / creatief / bedachtzaam

Informatie:

Neem voor meer informatie contact op met: • John Kerseboom (beleidsimplementator voor de PGA) ([email protected]; 06-31787924) of • Lyska van der Elst (scriba Algemene Kerkenraad) ([email protected]; 026-3818557).

UITNODIGING voor wie graag meer wil weten… voor wie eerst de kat uit de boom wil kijken… voor wie graag (nog) enthousiaster wil worden…

OVER DE TAAKGROEPEN, WAT ER BIJ KOMT KIJKEN EN WAT U KUNT DOEN

op dinsdag 7 oktober om 19.30 uur in De Kandelaar. Adres: Den Haagweg 1, Arnhem - Elderveld.

U bent allen van harte welkom! John Kerseboom en Lyska van der Elst

5

Collectenopbrengsten PGA

(bedragen in euro’s)

De collecte van 20 juli in de Eusebiuskerk bedraagt € 231,10. 31 augustus 2014

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Miss.vorming toerusting

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

75,17

64,38

57,71

Opstandingskerk Diaconessenkerk

70,36

54,44

44,21

Siongemeenschap

38,55

26,50

24,35

103,95

64,51

58,02

Salvatorkerk

71,64

54,25

48,79

De Kandelaar

165,78

167,97

83,36

53,42

48,40

54,80

578,87

480,45

371,24

Bethlehemkerk

Bonifatiuskerk Totaal 7 september 2014

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Missionair werk/kerkgroei 3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

79,90

80,30

56,95

Diaconessenkerk

86,10

84,72

56,31

58,93

50,92

28,65

Bethlehemkerk

Siongemeenschap

124,98

132,50

97,88

Salvatorkerk

117,35

95,56

77,11

De Kandelaar

109,11

82,71

60,02

76,20

70,35

99,65

652,57

597,06

476,57

Bonifatiuskerk Totaal 14 september 2014

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: JOP jeugdwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

84,61

62,91

48,99

Diaconessenkerk

114,72

129,05

69,01

79,11

36,15

19,11

Siongemeenschap Bethlehemkerk

91,35

97,45

50,57

Salvatorkerk

83,60

77,55

53,58

De Kandelaar

92,51

63,60

50,05

Bonifatiuskerk

63,95

62,00

67,10

609,85

528,71

358,41

Totaal

De handleiding staat op onze site: www.kerkperspectief.nl 6

Afscheid van Sophie Oudkerk Of ik in een paar regels afscheid wil nemen van Sophie Oudkerk, lid van de commissie Kerk en Israël en wellicht beter bekend als de schrijfster van artikelen over Kerk en Israël in Kerkperspectief. Sophie moet noodgedwongen afscheid van onze commissie nemen, omdat de ziekte kanker haar het zicht op een langer leven onmogelijk maakt. Op de dag dat ik dit schrijf, is ze in de ochtend van haar geriefelijke flat in Doorwerth verhuisd naar hospice Rozenheuvel in Rozendaal, voor de laatste weken van haar leven. Wat zullen wij als commissie haar missen. Wat hebben we genoten van haar authenticiteit! Ze is er zo een, die geen blad voor de mond neemt en vaak heel humoristisch uit de hoek kan komen. Voor haar artikelen putte ze inspiratie uit het NRC en uit het Nieuw Israelitisch Weekblad. Liefde voor het volk Israël is daarin haar uitgangspunt, evenals liefde voor alles wat met het jodendom te maken heeft. Ze is een belezen mens met een hele brede interesse. In de laatste vergadering van onze commissie drukte ze ons als mede-commissieleden op het hart om haar werk over te nemen, met name het onder de aandacht brengen van de joodse wortels van ons christelijk geloof. Want dat is wat ons als commissie drijft: we zijn als kerk geënt op die joodse stam en hebben het nodig om daarover steeds opnieuw bijgeschoold te worden. We zijn dankbaar voor de vele jaren waarin Sophie haar beste krachten heeft gegeven en de vele uren tijd die ze aan Kerk en Israël heeft besteed. Als dank hebben wij als commissie voor haar een boom laten planten, die in Israël in het Vredesbos geplaatst zal worden. Toen ze dat hoorde, was ze geroerd. Ook daarmee proberen we de herinnering aan haar levend te houden! Menno Leistra, namens de commissie Kerk en Israël van de PGA.

Uw Steun Waard!

aankondiging collectebestemmingen

Zondag 5 oktober - collecte Kerk & Israël: Israëlzondag Op zondag 5 oktober, de eerste zondag van oktober en vanouds ‘Israëlzondag’, is de collecte bestemd voor het werk van Kerk en Israël. Op deze zondag geven we meer dan anders uiting aan onze roeping tot onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël. De kern van het werk van Kerk en Israël is om mensen in de kerk bij de Joodse wortels van hun geloof te brengen. maar ook om met elkaar in gesprek te komen en te blijven. In Nederland worden predikanten toegerust op het gebied van de relatie met het volk Israël en materialen ontwikkeld voor plaatselijke gemeenten. In het buitenland wordt onder meer de christelijke internationale gemeenschap Nes Ammin gesteund, waar Joodse en Arabische mensen elkaar ontmoeten. Sinds 2012 is dominee Pieter Dronkers daar namens de Protestantse Kerk werkzaam als coördinator van het dialoogprogramma. De Protestantse Kerk hoopt via wederzijdse erkenning en het wegnemen van vooroordelen een bijdrage te leveren aan een oplossing voor het Joods-Palestijnse conflict. Zonder uw bijdrage kan het werk van Kerk en Israël niet worden voortgezet. We bevelen de collecte van harte bij u aan.

In gesprek met Sophie Oudkerk Wegens het beëindigen van haar jarenlange medewerking aan Kerkperspectief vond dit interview plaats. Kunt u iets vertellen over uw persoonlijke achtergrond? “Ik ben 84 jaar oud, moeder van twee volwassen kinderen, waarvan er één in Duitsland woont en grootmoeder van vier kleinkinderen. Ik ben terminaal ziek en verwacht binnenkort te overlijden.”

Waardoor bent u over Kerk & Israël in Kerkperspectief gaan schrijven? “Ik heb daar jarenlang voor geschreven omdat ik merkte hoe weinig kennis er onder christenen aanwezig was over het Jodendom en de Joodse religie. Wegens ziekte heb ik nu voor het laatst een artikel ingestuurd in verband met de komende Kerk en Israëlzondag waarop de relatie kerk en Israël centraal staat.” Hoe kwam het dat u zich ging verdiepen in het Jodendom? “Mijn belangstelling voor de relatie kerk en Israël is al jaren terug gewekt en versterkt door het volgen van een cursus ‘Jodendom’ te Amsterdam. Daarnaast heb ik mij verdiept in het werk van Baruch de Spinoza, een Joods filosoof. Naast theologische interesse heb ik ook een filosofische belangstelling, moet u weten. Van mijn Joodse buurman kreeg ik regelmatig het Nieuw Israëlitisch Weekblad waaruit ik ook veel kennis putte over het hedendaags Jodendom.” Wat betekent het Christelijk geloof voor uzelf? “Ik voel geen band met de christelijke kerk als instituut, met zijn dogma’s en leerregels. Religie is man-made. Voor mij staat het persoonlijke geloof centraal en de vrijheid die ieder mens moet hebben daar een eigen invulling aan te geven. Joden, leven vanuit het hier en nu terwijl Christenen gericht zijn in hun geloofsbeleving op het hiernamaals, het leven na dit aardse leven. Bij het Joodse denken staat het begrip rechtvaardigheid centraal. De Tien ‘Geboden’ zijn geen geboden in wettische zin maar leefregels. Het Oude Testament toont in meerdere situaties een God die met zijn volk onderhandelde, Mozes en Abraham zijn daar mooie voorbeelden van, terwijl het Nieuwe Testament spreekt van liefde en genade.” U bent op latere leeftijd overgestapt naar de Lutherse kerk. Hoezo die overstap? “Ik ben Luthers geworden vanwege de muziek van Bach. Jarenlang heb ik met veel plezier in het koor van de Lutherse kerk Bachcantates mee gezongen. Op 18 mei zong ik, door mijn ziekte daartoe gedwongen, mijn laatste cantate “Was Gott tut das ist wohlgetan”. Door deze muziek en door te zingen, heb ik op mijn manier mijn wijze van geloven, mijn geloof tot uiting willen brengen.” Bertrand Hoek (Het was zeer bijzonder om als interviewer met de geïnterviewde ‘Seelenverwantschaft’ te ervaren.) Wij danken mw. Sophie Oudkerk voor haar bijdragen voor Kerkperspectief gedurende vele jaren!

PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’ Nes Ammim Op zondag 5 oktober is het Israëlzondag, een zondag dat wij stilstaan bij onze ‘onopgeefbare verbondenheid’ met het Joodse volk. Het is wel bijzonder om juist nu deze verbondenheid te ervaren. Voor deze Israël-zondag is gekozen om extra aandacht te besteden aan Nes Ammim. Nes Ammim is in 1950 tot stand gekomen door de idealistische activiteiten van een Duitser en een Nederlander. Zij kochten een stuk grond van een Druzische Sheik en zijn dit gaan exploiteren. Er is hier inmiddels een dorp verrezen dat draaiende gehouden wordt door vrijwilligers uit alle landen afkomstig. Sommigen gaan voor enkele maanden, gezinnen gaan soms voor jaren. Kinderen moeten wel gewoon naar de plaatselijke school en leren zo omgaan met Palestijnse kinderen. Er worden activiteiten georganiseerd zoals ieder jaar een zomerkamp voor Arabische, Joodse en Druzische kinderen. Dit jaar waren er 80 kinderen. Nes Ammim kent nu ook een Joods-Arabische wijk waar dus zowel Joden als Palestijnen wonen en de kinderen met elkaar onderwijs volgen en buiten spelen. Het nieuwe Nes Ammim dat uit vrijwilligers en permanente bewoners, Joods en Arabisch, zal bestaan wordt steeds concreter. Jaap Clifford is voor vrijwilligers in Nes Ammim geen onbekende. Hij werkte dit voorjaar voor de achtste keer als senior vrijwilliger in de tuin en als afwasser in de keuken. In maart nam hij deel aan een driedaags seminar in de Palestijnse gebieden. Het werd een indrukwekkende studiereis. Ik vroeg Jaap waar hij positiever over was gaan denken door dat bezoek. Hij antwoordde dat hij bij de Tent Of Nations op bezoek was geweest en getroffen was door de situatie van een Palestijnse vrouw die haar juridische strijd zal voortzetten om de rechten van de Palestijnen ter plekke te behouden en zo op het land van haar voorouders te kunnen blijven werken. Deze mensen kunnen in hun strijd overigens wel altijd een beroep doen op de rechter in Jeruzalem. Israël is een rechtsstaat, wat je ook van de situatie vindt. In Hebron had Jaap het moeilijker. Een kleine Joodse wijk die wordt beschermd door een grote Israëlische legermacht. Dat kan niet eeuwig zo voortduren. Toch hebben beide volken rechten om in Hebron te leven. In Beit Jala zitten kinderen uit moslimgezinnen op christelijke scholen. Die scholen worden gesteund door Lutherse kerken van over de gehele wereld. Jammer dat de Palestijnse regering geen scholen van die kwaliteit onderhoudt. Jaap kan veel vertellen over Nes Ammim en de gehele omgeving. Hij is immer bereid informatie te verstrekken. Sophie Oudkerk, namens de commissie Kerk en Israël, afd. Arnhem Bron: NIW, NRC, Nes Ammim Magazine, Kerk en Israël onderweg 7

Actualiteiten - Agenda Zijpviering 28 september Vorige maand was er een indrukwekkende openingsviering, voor het eerst in de Elisabethkapel. En op de ochtend om 11.00 uur. Van nu af gaan we verder met Prediker. Het Zijpkoor o.l.v. Elin Meijnen ondersteunt met het Zijpkoor. Medevoorganger is dan Wim Palstra, Arnhem-Zuid. Datum: Tijd: Locatie: Voorgangers: Zie voor info:

28 september 11.00 uur Elisabethkapel, Zwarteweg 25, Arnhem Moniek Siermann, Wim Palstra. www.dezijp.nl

Alphacursus in de Salvatorkerk 6 oktober

Het woord ‘cursus’ is te schools. In feite gaat het om een geloofsgesprek rond 10 thema’s. Dat zijn de basisthema’s van het christelijk geloof: Wie is Jezus, het Kruis, geloofszekerheid, de Bijbel, bidden, het kwaad, de heilige Geest, leiding door God, getuigenis, genezing, de kerk. De alphacursus is op maandagavond en begint op 6 oktober. Plaats: Salvatorkerk, Salvatorplein 274. Om 18.30 uur beginnen we met een maaltijd. U kunt zich opgeven bij: [email protected] of tel: 06-44032273.

Bijbelse toerusting voor vrouwen uit alle christelijke kerken en gemeenschappen Toerustingsochtend op maandag 13 oktober Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Malburgen Oost Tijd: 9.30 – 11.30 uur (9.15 uur koffie) Spreker: hr. Philip Nunn Thema: Vergeving Passieconcert

Protestants Christelijke Ouderenbond afd. Arnhem Ledenmiddag PCOB over daklozenopvang

Woensdag 15 oktober houdt de PCOB weer haar maandelijkse ledenmiddag.Dit keer komt er iemand, die wij reeds eerder ontvingen, namelijk de heer Henk Griffioen uit Utrecht. Toen nam hij ons mee op zijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostella in Spanje. Nu blijft hij dichter bij huis. Hij vertelt ons met beelden over de daklozenopvang in zijn stad en over de achtergronden van deze mensen. Zoals gewoonlijk beginnen wij om 2 uur in de benedenzaal van de Bethlehemkerk aan de Honingkamp 25. Gasten zijn ook van harte welkom! Trudy Rietveld NB: Houd alvast de middag van 19 november vrij in uw agenda. Dan komt Prof. Doeke Post uit Wezep over ‘Gezond ouder worden’. Info: www.pcob-arnhem.nl 8

Inloopavond Capella Arnhem

Woensdagavond 24 september of 1 oktober kunnen mensen die graag zingen een avond mee repeteren met het christelijk Arnhems koor ‘Capella Arnhem’. De repetities zijn iedere woensdag van 20.00 - 22.00 uur in de kerkzaal van de Salvatorkerk, Salvatorplein 274 te Arnhem-Zuid. De leeftijdsopbouw van het koor is zeer gevarieerd. De leden komen uit kerken/gemeenten in Arnhem en verre omstreken. Na het juniconcert met de prachtige Engelse evensongnummers gaan we verder met (Pre-Romantische) Passiemuziek van Johann Michael Haydn. Naast de Missa Quadragesimalis zingen we enkele Responsoria van deze Oostenrijkse componist (ja, broer van de bekende Joseph). Met genoeg mannen kan ook het Crucifixus van Antonio Lotti gezongen worden. Pak nu uw kans om aan dit passieproject mee te doen en een heel uniek concert te beleven. Op de inloopavond op 24 september (maar het kan ook nog op 1 oktober) heeft u een vrijblijvende mogelijkheid om de muziekstukken uit te proberen, de sfeer van het koor mee te maken en de unieke aanpak van de enthousiaste dirigent Jan van Dijk (1967) te ondervinden. Heeft u zin om te komen zingen bij Capella Arnhem of gewoon eens te luisteren, dan bent u van harte welkom. Voor verdere informatie kunt u terecht bij Martha Pieper, tel. 06-49682795, website: www.capella-arnhem.nl

Gebedsdienst voor en met de Syrische christenen

Op vrijdagavond 10 oktober wordt een oecumenisch avondgebed gehouden in de Syrisch-Katholieke kerk (de voormalige r.k. Willibrordkerk aan de Oude Velperweg 56). Deze kerk is afgelopen voorjaar ingewijd voor de Syrisch-Katholieke Kerk van Antiochië, een oosters-katholieke kerk, oorspronkelijk geworteld in het Midden-Oosten. Patriarchaal vicaris en pastoor Mgr. Noël Mosa Alcastoma is zelf afkomstig uit Irak. Zijn parochie wordt gevormd door Syrische christenen uit Irak, Libanon, Syrie, Turkije. Zij vertegenwoordigen de oeroude Aramese traditie in het universele christendom. In een recent of verder verleden zochten de meesten van hen als asielzoekers in Nederland een veilig bestaan. De huidige verschrikkingen in Irak en Syrië worden door de parochianen op de voet gevolgd. Het zijn hun eigen familieleden die worden vermoord of zijn verdreven. Op deze avond zal de Syrisch-Katholieke parochie zich voorstellen aan de kerken en christenen van Arnhem en omgeving. De parochianen zullen actuele informatie geven over de vervolgde christenen in Irak en Syrië. Met deze gebedsdienst geven wij gehoor aan de dringende oproep die Paus Franciscus deed: “Onze broeders en zusters worden vervolgd, ze worden verdreven, ze moeten hun huizen verlaten zonder de mogelijkheid te hebben ook maar iets mee te nemen. Aan deze gezinnen en deze mensen wil ik uitdrukking geven van mijn nabijheid en mijn voortdurende gebed. Geliefde broeders en zusters die zo vervolgd worden: ik weet hoe zeer jullie lijden, ik weet dat alles jullie ontnomen is. Ik ben met jullie in het geloof in Hem die het kwaad overwonnen heeft!” De gebedsdienst wordt geleid door Mgr. Noël Mosa Alcastoma en ds. Klaas Touwen. De avond begint om 19.00 uur. ds. Klaas Touwen

Walburgislezingen seizoen 2014/2015 Voor de Walburgislezingen 2014-2015 is gekozen voor het thema ‘Bezieling, met een duurzaam karakter’. In dit kader is als eerste van de vier sprekers uitgenodigd Gerard Pieter Freeman. Gerard Pieter Freeman, woonachtend in Arnhem, is bijzonder hoogleraar franciscaanse spiritualiteit aan de Faculteit Katholieke Theologie te Utrecht en was daarnaast ruim 16 jaar directeur van het Franciscaans Studiecentrum aldaar. Het zal u dan ook niet verbazen dat zijn lezing over ‘het godsbeeld van Franciscus van Assisi’ gaat. - Wat bezielde Franciscus om, na een toch turbulente jeugd (zijn eerste biograaf noemde hem een wildebras), te kiezen voor een leven dat daarna geheel in het teken stond van een leven in armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen? - Hoe bijzonder is het dat de huidige paus voor zijn pontificaat juist de naam Franciscus heeft aangenomen? - En hoe actueel is het leven dat Franciscus van Assisi heeft geleefd, geprojecteerd op de huidige tijd? Allemaal vragen en antwoorden die Gerard Pieter Freeman met ons zal delen. Datum: woensdag 8 oktober 2014 Aanvang: 20:00 uur (kerk open vanaf 19:30 uur) Locatie: Walburgiskerk, Walburgisplein 1, Arnhem Kosten: € 6,00 per persoon. Reserveren: [email protected] of 0264426469. Ook op de avond zelf zijn er nog voldoende kaarten beschikbaar!

Overige gastsprekers: 12-11-2014: 11-2-2015: 18 of 25-3-2015:

Zr. Benedict Thissen over ‘wat bezielt deze trappistin’. Leo Feijen over ‘God van de gewone mensen’ nog niet definitief ingevuld.

Open dag Asielzoekerscentrum 27 september

Op zaterdag 27 september tussen 13.00 en 16.00 bent u van harte welkom in het Asielzoekerscentrum aan de Groningensingel 1225. Er vinden allerlei activiteiten plaats en u kunt ook zien hoe de asielzoekers daar wonen en leven. Wilt u meer weten in beide hallen van de kerk hangt een poster met informatie hierover.

Nieuws van de Diaconie - De info staat in de colofon op pag. 2 -

Wat eten we vandaag?

‘Wat eten we vandaag?’ Voor veel mensen een vraag die beantwoord wordt op het moment dat ze in de supermarkt lopen en een keuze maken uit het enorme aanbod. Voor vele anderen een vraag waarop soms het antwoord niet gegeven kan worden. Wereldwijd wordt er voldoende voedsel geproduceerd voor iedereen, en toch is het voor veel mensen moeilijk in deze dagelijkse behoefte te voorzien. Maar wanneer we praten over voedsel gaat het om meer dan het complexe probleem van honger alleen. Overal voelen mensen de noodzaak om na te denken en initiatieven te nemen die te maken hebben met wat we op ons bord scheppen. Jonge boeren zoeken naar andere manieren om hun bedrijf te voeren, multinationals zoeken naar duurzame oplossingen op het snijpunt van voedsel, water en energie, voedselproducenten in Afrika zoeken hun weg naar de wereldmarkt. Allemaal met als doel wegen te verkennen naar een wereld waar uiteindelijk alle mensen gewoon iedere dag voldoende, gezond en lekker kunnen eten. Hier werken we hard aan, het hele jaar rond. Maar één dag per jaar willen stil staan bij de vraag ‘wat voedsel nu eigenlijk voor ons betekent’ en hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen in de wereld voldoende te eten heeft. Dat is in Arnhem op zaterdagmiddag 18 oktober. Op zaterdag 18 oktober van 12 – 16 uur staat een aantal organisaties bij het Rozet om voorbijgangers te informeren vraagstukken ten aanzien van voedsel, armoede en uitsluiting onder de aandacht te brengen. Komt u ook? Aan deze manifestatie werken mee: Wereldwinkel Arnhem, Fair Trade Gemeente Arnhem, Stichting Arnhem-Lima, Raad van Kerken Arnhem, Platform Arnhem Mondiaal, Stichting Eco-Vrede, Arnhem Millennium Gemeente en de werkgroep Verzet Tegen Armoede. Margriet Kok, diaconaal consulent

Verhalen- en fotowedstrijd

Na twee dagen rondrijden in de Sahara (Mauritanië) vonden we (mijn Mauritaanse man en ik) dorstig, bezweet en vermoeid de groep mensen die wij zochten om namens Silent Work een medicijnenpakket af te leveren. Dit is het begin van het verhaal dat Wiljo Woodi Oosterom heeft geschreven over haar werk voor Silent Work. Via Wilde Ganzen verscheen er namelijk een oproep om mee te doen aan een verhalenwedstrijd, tevens fotowedstrijd, voor kleine goede doelen, en daar heeft zij meteen gehoor aan gegeven. Aangezien het een wedstrijd is, waarmee €3500,- te winnen is per categorie, willen wij u vriendelijk vragen op zowel het verhaal als de foto’s te stemmen. Haar verhaal en de link naar de website van de goede doelen vindt u op onze website: www.kerkperspectief.nl . Hier kunt u uw stem uitbrengen. Ze hoopt op die manier weer wat geld voor haar project te kunnen winnen. > http://kleinegoededoelen.nl/artikelen/artikel/klein-project-groot-verschil/#.VB9QQrkcQpt <

9

Week tegen eenzaamheid do 25 september - za 4 oktober 2014

Donderdag 25 september werd de Week tegen Eenzaamheid 2014 afgetrapt met het Nationaal Eenzaamheid Congres. Nederland verandert van een verzorgingsstaat in een participatiesamenleving. Het voorkomen en bestrijden van eenzaamheid is daarom belangrijker dan ooit. Ook omdat ruim een miljoen Nederlanders zich aanhoudend en ernstig eenzaam voelt. Hoe dit kan worden gedaan komt aan bod tijdens het congres waarbij wordt ingegaan op hoe de zorg kan worden betrokken bij het voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem. Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. ​En al loopt de één meer risico op eenzaamheid dan de ander, iedereen kan op enig moment in zijn leven met eenzaamheid geconfronteerd worden. '(H)erken eenzaamheid. Handel op tijd': Dat is het thema van de Week tegen Eenzaamheid 2014. Want hoe eerder eenzaamheid wordt gesignaleerd en bespreekbaar wordt, hoe meer je kunt doen voor jezelf of een ander. Maar ondanks een landelijke campagne met allerlei goedwillende organisaties dringt het nauwelijks in de huiskamers door. Omdat eenzaamheid iets is dat we liever niet horen of zien. Wie eenzaam is, komt er ook liever niet voor uit. Het leed blijft zo voor de buitenwereld verborgen achter menig voordeur. Niemand kiest voor eenzaamheid, toch? Een eenzaamheid die in duizenden variaties voorkomt: het kind dat te snel is of te langzaam, de man die niet of juist teveel van sport houdt, de vrouw die niet kan zwijgen over haar geloof in een omgeving die er niets van wil weten. Niemand kiest ervoor.

vijf komt door een gebrek aan sociale contacten slechts één keer in de maand buiten.

Oplossingen die werken

Ik denk niet dat een groeiend en tamelijk ongrijpbaar probleem als eenzaamheid – het is not done om te zeggen dat je er last van hebt – zich met dit soort vrijwilligersinitiatieven laat oplossen. En de komst van de participatiemaatschappij lost ook niet alles vanzelf op. Nu al dreigt er een tekort aan mantelzorgers voor thuiswonende ouderen. Niet iedereen wil of kán helpen, wat de overheid er ook van vindt. Als we dit nou eens als vertrekpunt nemen bij het zoeken naar een aanpak tegen eenzaamheid, dan hebben we meer kans dat er oplossingen worden bedacht die ook daadwerkelijk kans van slagen hebben. Kortom: laat de week van de eenzaamheid het markeerpunt zijn voor een stroom een werkbare ideeën. En dat de uitwerking daarvan wat mag kosten: ik kan me geen beter doel voorstellen! Als iedere Nederlander er een paar euro voor over heeft om eenzaamheid de wereld uit te helpen, kunnen er daadwerkelijk meters worden gemaakt. Want het is écht niet oké dat (te) veel ouderen na een lang en arbeidzaam leven, uiteindelijk niets anders meer rest dan een groeiende eenzaamheid. Bronnen: www.pkn.nl/actueel/agenda, eenzaam.nl en www.oudehelden.nu

Kiezen voor alleen-gaan, dat kan wel. Je niet laten persen in het keurslijf. Geen antwoord geven op de geijkte vragen. Alleen staan, dat kan soms nodig zijn. Maar eenzaamheid, daar is een einde aan gekomen.

De prijs van eenzaamheid

Hoe hoog is de prijs van eenzaamheid? Die is hoog, behoorlijk hoog zelfs. Wie eenzaam is, heeft een hogere kans op ziektes zoals depressie. Eenzaamheid is iets waar we met z’n allen veel aandacht aan zouden moeten besteden om het te voorkomen. En daar zit ‘m juist de kneep, want eenzaamheid is één van de laatste grote taboes in dit land. En dat dat leed groot is en onverminderd groeit, blijkt uit de kille cijfers: er waren in 2010 1,5 miljoen eenzame ouderen. Van hen waren er 380.000 extreem eenzaam. Dat was nog redelijk aan het begin van de crisis, hoe zou het nu zijn? Ik vrees dat de lijn aan het stijgen is, want de huidige economische strijd is er een van ‘survival of the fittest’. Het kabinet-Rutte II propageert met veel aplomb de participatiemaatschappij, en volgens staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) kan eenzaamheid onder ouderen vanaf 2015 worden bestreden door ze ’s ochtends vroeg tijdens de voorschoolse opvang te laten voorlezen aan kinderen met een taalachterstand. Als je denkt dat eenzaamheid zo makkelijk is aan te pakken, dan onderschat je het probleem toch een pietsie…

10

Eenzaam in het zorgcentrum Eenzaamheid is een sluipend proces, dat langzaam maar verwoestend kan toeslaan bij ouderen. Door het wegvallen van een partner en/of het inkrimpen van de eigen vrienden- en kennissenkring, kan het flink stil worden in de huiskamer. Ook voor wie in een verzorgingshuis woont. Van alle senioren in verzorgingsinstellingen krijgt 6,8 procent nooit bezoek, en één op de

Namen Namen komen voorbij steeds meer namen van even zoveel mensen, ik ken ze niet zie geen gezicht, hoor hun geschiedenis voel hun verdriet, zie toch geen mens. Namen op een rij als strepen op het asfalt, steeds meer namen zweven boven onzichtbare mensen, zij weten ook niet wie ik ben. Gerda Bouvé

Vieringen

Opstandingskerk

De startzondag ligt al weer achter ons: we hebben kennisgemaakt met nieuwe liederen, we hoorden twee mooie ‘hart en ziel’ verhalen, er werd geanimeerd koffie gedronken, we vormden met elkaar een hart (dat viel nog niet mee) en we sloten af met een lunch. Het was een gevarieerde dag, waar heel veel mensen aan mee geholpen hebben. Het is goed om ook zo met elkaar gemeente te kunnen zijn. Voor de vieringen voor de komende weken, verwijs ik u naar de kolommen in het midden van dit blad. Op 19 oktober is de Opstandingskerk dicht, we vieren dan samen met Elden-De Kandelaar in de Eusebiuskerk om 10.15 uur.

Overleden

Op zondag 7 september overleed Ludwig Harm Geert Meijering, hij werd 78 jaar. De heer Meijering woonde samen met zijn vrouw aan de St Antonielaan. Hij genoot bekendheid als lange afstandsschaatser. Een man wiens leven in het teken stond van de sport en waar hij ook veel voor over had. Daar kwam abrupt een einde aan, toen hij eind 2013 ziek werd. Er werd afscheid van hem genomen op Moscowa. Daar werd Psalm 139 gelezen en een vers uit het evangelie van Mattheus, de tekst die ook boven de kaart stond: En zie, Ik ben met u al de dagen. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen kracht toe en de nabijheid van onze Heer.

Week tegen eenzaamheid

Als dit nummer bij u in de bus valt, is het ‘de week tegen eenzaamheid’. Of het toevallig is dat ‘burendag’ in deze week valt? Ik durf het niet te zeggen, maar een sociaal netwerk (en dat kunnen dus ook buren zijn) kan wel helpen om je minder eenzaam te voelen. Als geloofsgemeenschap vormen we ook een sociaal netwerk met elkaar. Zeker als mensen ouder en hulpbehoevend worden, kunnen die gevoelens van eenzaamheid aanwezig zijn. Dat heeft niet altijd te maken met het wel of niet hebben van contacten, ook het verlies van leeftijdgenoten, het moeten afwachten in plaats van zelf initiatief kunnen nemen, het missen van een doel in je leven kan mensen eenzaam maken. Het zou mooi zijn als we met elkaar daar wat alert op zijn niet alleen in deze week natuurlijk, maar zo’n week biedt wel de mogelijkheid om er eens over in gesprek te gaan met mensen, er gewoon eens naar te vragen.

Gesprekskring Drie Gasthuizen

Op 14 oktober is er weer gesprekskring in de Drie Gasthuizen, we beginnen om 14.00 uur en ondergetekende zal daarbij aanwezig zijn.

Zoals goudvissen verbonden zijn met het water, zo is de kerk verbonden met de samenleving. Ds. Pim Verhoef tijdens kerkdienst 10 jaar PKN

Opstandingskerk

• kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl • wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] • predikanten: • ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected] • ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] • scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem tel. 4434417 [email protected] Wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 Kerkomroep: www.kerkomroep.nl

Wat houdt je op de been in moeilijke tijden?

Velen van ons maken in hun leven moeilijke tijden door. Ziekte, werkloosheid, verlies van een geliefde, u herkent het wel. Wat houdt je dan op de been? Dat kan voor iedereen weer anders zijn, een tekst, een gedicht, muziek, een ritueel. Soms zal geloof iets betekenen, maar soms ook juist niet. Mensen putten vaak kracht uit dat wat al eerder in hun leven is gebeurd. Ook zie je vaak dat een moeilijke periode of een nare gebeurtenis toch een soort keerpunt wordt in het leven van mensen, waarin eerder onaangeboorde talenten naar boven komen. Wie dit herkent en ervaringen wil delen, is van harte welkom. Leiding: Marije Meijering en Yolanda Voorhaar Twee dinsdagavonden: 30 september en 14 oktober, 20.00 uur. Opgave bij Yolanda Voorhaar. Met vriendelijke groet, mede namens Yolanda Voorhaar, Elsje Pot.

Oecumenische Gespreksgroep

Op woensdagmiddag 8 oktober komt de Oecumenische Gespreksgroep samen. We gaan dan lezen uit de brieven van Bonhoeffer die hij schreef in de gevangenis. Boeiende lectuur, waarin ook theologische vragen aan de orde komen. Leiding: Henk Jansen en Yolanda Voorhaar U bent welkom in de Opstandingskerk van 14.00 – 16.00 uur. Hartelijke groet, Yolanda Voorhaar

Agenda Di Di Do Di Do Do Di Do

30 sept. 30 sept. 2 okt. 7 okt. 9 okt. 9 okt. 14 okt. 16 okt.

Autodienst

14.00 uur 20.00 uur 9.30 uur 14.00 uur 9.30 uur 20.00 uur 20.00 uur 9.30 uur

Zondag 28 september Zondag 5 oktober Zondag 12 oktober Zondag 19 oktober

Werkgroep Kerkbalans Wat houdt je op de been ? Creagroep Ontmoetingsmiddag Creagroep Belijdeniscatechese Wat houdt je op de been? Creagroep mw. Bep Potjer mw. Pleuni v.d. Heide hr. Joop Vos mw. Bep Potjer

tel. 3611560 tel. 3613110 tel. 3641333 tel. 3611560

Henk Altena 11

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

28 september 2014

Zondag

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u. 10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar

10.30 u.

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen ds. E.I. Pot, viering H.A. ds. I. Lodewijk, Arnhem zie K.K.C. Het Dorp

5 oktober 2014 Israëlzondag Diaconaal werk Kerk en Israël Onderhoud gebouwen ds. M.A. Maan

10.30 u.

10.00 u.

ds. M.H. Leistra

10.00 u.

ds. A.C. Poley, viering H.A. ds. C.J. Kraai

10.00 u.

10.00 u.

10.00 u.

mw. M.M. Hazeleger, Arnhem in de Walburgiskerk

10.00 u.

10.00 u.

ds. A. Vogelzang

10.00 u.

10.00 u.

ds. A. Romein, Ede ds. G.J. de Vries

10.00 u.

10.00 u.

10.15 u.

10.15 u.

ds. J.P. Eijgenraam, mmv CGZ ‘Arnhem-Zuid’ niet bekend ds. I. Lodewijk, Arnhem ds. J.S. Heutink, Ede nog niet bekend

geen dienst

geen dienst geen dienst

10.15 u.

ds. R. van der Waall, Prades sur Vernazobres (Fr.) ds. H. Uytenbogaardt, Utrecht, viering H.A. ds. J. van de Wal, Velp hr. H. Noordeman, Arnhem pastor R.J.J. Roefs

10.15 u.

ds. M.D. van Loo, Amersfoort pastor G. Gies

10.30 u.

pastor J.G. te Lindert

10.30 u.

zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

kand. T. Rosier

10.00 u.

pastor H.M. Brussel

10.00 u.

11.00 u.

pastor A. Poppen

11.00 u.

ds. Th.M. Loran, Renkum niet bekend

10.30 u.

pastor P. Kuper, Tiel ds. H. Oostdijk-van Andel, viering H.A.

10.30 u.

17.00 u. 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u.

10.30 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u.

10.30 u.

ds. K. Touwen, cantatedienst BWV 131 ds. W. Hartogsveld

pastor P. Stegenga, Veenendaal mw. M.M. Hazeleger, Arnhem

Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36

Elke vrijdag 15.00 uur

3 oktober hr. T.J. Strikwerda, Arnhem 10 oktober hr. C.P. Vink 17 oktober hr. A. Bennik, Arnhem

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

3 oktober 10 oktober 17 oktober

12

pastor J. Koopman, Arnhem pastor H.M. Brussel, hr G.J. Bos, Laag Soeren

Zangdienst in de Kruiskerk, Lisdoddelaan 30 Datum: Aanvang: Meditatie: Medewerking: Dirigent: Orgel:

zondag 28 september 19.00 uur ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren Chr. Regiokoor Ede Peter Burger Jack Blok

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

12 oktober 2014

Zondag

19 oktober 2014

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

Werelddiaconaat Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen ds. Y.M. Voorhaar

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Door wijk te bepalen diac. doel Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen zie Eusebiuskerk

10.00 u.

ds. M.A. Maan, oec. viering H.A., 10.00 u. met H.Hartparochie mmv cantorij mw. M.M. Hazeleger, 10.30 u.

10.30 u.

10.00 u.

ds. P.J. Moet, Velp ds. J.P. Eijgenraam

10.00 u.

drs. Th.D. van Loenen, Arnhem ds. A.C. Poley, viering H.A. mw. M.M. Hazeleger

10.00 u.

in de Walburgiskerk

10.00 u.

in de Walburgiskerk

10.00 u.

ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

ds. P. Vermaat

10.00 u.

10.15 u.

ds. J. van de Wal, Velp geen dienst

10.15 u.

ds. R. van Laar, Rhenen Taizédienst door lectoren

10.15 u.

ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

Arnhem

10.00 u.

zie Eusebiuskerk

geen dienst 10.30 u.

10.30 u.

ds. L. Vos, Zwolle ds. G.J. van der Stouw, Arnhem ds. F.Z. Ort, viering H.A. ds. S.C. van der Wall, Arnhem zie Siongemeenschap

10.00 u. 10.00 u.

10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

geen dienst 10.30 u.

Vicaris M. Mielke

10.00 u.

ds. W. Hartogsveld

10.00 u. 10.15 u.

dr. H.R. Juch, Wageningen pastor R.J.J. Roefs

10.30 u.

zie Siongemeenschap

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

mw. A. Mosterd

hr. J. Versloot, Barneveld pastor A. Poppen

10.00 u.

hr. A. Bennik, Arnhem pastor A. Poppen

pastor P. Kuper, Tiel niet bekend

Oecumenische vieringen ‘De Zijp’ Elisabethskapel, Zwarteweg 25 Datum: Aanvang: Voorgangers: Medewerking: Dirigent: Thema:

ds. M.A. Maan

28 september 11.00 uur Moniek Siermann en Wim Palstra Zijp-koor Elin Meijnen Prediker

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

pastor J.A.M. Bakker, Arnhem pastor B.J. Bergen

Iedere zondagmorgen wordt in Ziekenhuis Rijnstate een oecumenische kerkdienst gehouden. Voor het halen en brengen van de patienten zoeken wij voor 1 of 2 maal per maand

vrijwilligers. Coventrygebed in de Walburgiskerk,

Walburgisplein 1 elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur Wekelijks gebed voor vrede en verzoening.

Informatie bij Astrid Gerritsen, tel. 088 0057301.

13

Diaconessenkerk en Siongemeenschap Diaconnenkerk Bij de diensten in de Diaconessenkerk

28 september: voorganger is op deze zondag ds. Ingrid Lodwijk (Arnhem). 5 oktober: op deze zondag is ds. Yolanda Voorhaar (Opstandingskerk) voorganger in de Diaconessenkerk en mag ik zelf voorgaan in de Opstandingskerk. 12 oktober: een oecumenische viering, in samenwerking met de Heilig Hart gemeenschap. We vieren samen de Maaltijd van de Heer en de cantorij verleent medewerking. Zie ook het bericht over de preekvoorbereiding hieronder. Wij gedenken Antje Jansen-Happel, overleden op 25 augustus op de leeftijd van 86 jaar. Mevrouw Jansen woonde sinds december vorig jaar in een verpleeghuis in Huissen. Ze was daarheen verhuisd omdat haar man ernstig ziek was en hij de verzorging voor haar niet meer op zich kon nemen. Meneer Jansen overleed in januari van dit jaar. Voor de vier dochters en hun gezinnen betekent dit dat ze binnen acht maanden afscheid hebben moeten nemen van zowel hun vader als hun moeder. Mevrouw Jansen was van huis uit Remonstrants en in de uitvaartdienst, op 30 augustus op Moscowa, hebben we dan ook de Remonstrantse Geloofsbelijdenis gelezen. De beginzinnen van deze belijdenis luiden als volgt: Wij beseffen en aanvaarden dat we onze rust niet vinden in de zekerheid van wat we belijden, maar in verwondering over wat ons toevalt en geschonken wordt. Dat we onze bestemming niet vinden in onverschilligheid en hebzucht, maar in wakkerheid en verbondenheid met al wat leeft. Dat ons bestaan niet voltooid wordt door wie we zijn en wat we hebben, maar door wat oneindig groter is dan wij kunnen bevatten. Met dit geloof en vertrouwen heeft mevrouw Jansen geleefd en is zij gestorven. Wij wensen haar kinderen en kleinkinderen Gods troost en nabijheid toe. Op maandag 8 september overleed de heer Piet Kleingeld, op de leeftijd van 92 jaar. Tot voor een aantal jaren kwam Piet vrijwel wekelijks met zijn vrouw An naar de diensten in de Diaconessenkerk. Toen zijn gezondheid een verhuizing naar ‘Het Jagthuis’ in Velp noodzakelijk maakte, wenden we er als gemeente aan dat An alleen kwam. Maar in de beleving van velen bleef het toch ‘An en Piet’. Bijna 69 jaar waren ze getrouwd. Deze zomer overleed hun oudste zoon Leo; voor An betekent dat dus veel afscheid en verdriet in korte tijd. We wensen haar en haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen van harte Gods kracht toe voor de tijd die komt. In de dankdienst, die plaatsvond in de Diaconessenkerk op 12 september, stond Romeinen 14: 8 centraal: ‘Hetzij dat wij leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des Heren’. Achterkleindochter Isa speelde piano, de kinderen haalden herinneringen op – zo is met warmte en liefde afscheid genomen van een geliefde man, vader, grootvader en overgrootvader. Preekvoorbereiding Op woensdag 1 oktober wil ik graag met gemeenteleden in gesprek gaan over de schriftlezing die op 12 oktober centraal zal staan: Matteüs 22: 1-4. De dienst van 12 oktober is een oecumenische viering, waarin we ook samen de maaltijd van de Heer vieren. We komen voor dit preekvoorbereidingsgesprek bij elkaar in de 14

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl

Siongemeenschap

Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7 website: http://siongemeenschap.webs.com • wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected] • predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962 [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer.

• scriba: Hilda van Vliet [email protected] en secretariaat Siongemeenschap, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem • verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected] • wijkkas Diaconessenkerk: ING rekening NL58INGB0000987600

t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds, en van de Siongemeenschap: NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

kerkenraadskamer, om 10.00 uur. Omdat dit een nieuwe activiteit is, graag aanmelden bij ds. Monique Maan ([email protected] 026 3891962). Dan zorgen we dat er voldoende koffie is! Nieuwe liturgiekaart Sinds zondag 18 augustus gebruiken we in de kerkdiensten in de Diaconessenkerk een liturgiekaart i.p.v. het liturgieboekje. Op deze liturgiekaart staat de orde van dienst in vereenvoudigde vorm. Het aantal gebeden en acclamaties is sterk teruggebracht. Het is de bedoeling dat er meerdere kaarten gemaakt worden, voor verschillende perioden van het kerkelijk jaar en ook één voor avondmaalsvieringen. Door op de verschillende kaarten verschillende drempelgebeden en acclamaties te zetten, zorgen we toch voor variatie. We hopen dat iedereen snel aan de kaart gewend is, de eerste reacties zijn in ieder geval positief! Spreekuur en contact (Bijna) elke maandagochtend ben ik in de kerk aanwezig. U bent welkom in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur, voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 026 3891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat) Hartelijke groet Monique Maan

Autorijdienst

Alteveer/Cranevelt 28-09 Henk Hulstein 3513197 Het rooster voor oktober is nog niet bekend, u kunt contact opnemen met dhr. Henk Hulstein als u vervoer nodig heeft op 5 of 12 oktober. Hoogkamp/Burgemeesterswijk 28-09 Jans Askes 5-10 Jans Askes 12-10 Jaap Clifford

3515893 3515893 4439160

Siongemeenschap Terugblik op Startzondag 7 september 2014

“Laat m’in u blijven groeien, bloeien”, dat was het thema van de startdienst van de Siongemeenschap voor het seizoen 2014-2015. Dit thema kwam uitgebreid terug in de dienst, o.a. in diverse liederen, in de lezing en natuurlijk ook in de preek van ds. Ad Poley. Er was tevens aandacht voor de 10 jaar werkzaaamheden in het Arnhemse van onze voormalig wijkpredikant Ad Poley. Weliswaar heeft hij zijn (pastorale) werkzaamheden voor onze Siongemeenschap beëindigd, maar toch blijft hij in de regelmatig preekbeurten en nog enige pastorale hulp nauw met ons verbonden. Een prachtige mand met herfstbloemen viel hem daarom ten deel. De dienst werd verder opgeluisterd met de inmiddels vertrouwde klanken van de trompetten van Bartjan de Winkel en Els de Vries. Samen met ondergetekende op het orgel werd aan het einde van de dienst, in de geest van het thema: Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar! gespeeld, waarbij de aanwezigen dit lied uit volle borst meezongen. Na de dienst werd er onder een kop koffie, thee of fris gezellig nagepraat en vooruit gekeken naar het nieuwe seizoen. De startzondag werd afgesloten met een heerlijke lunch, die in eigen beheer was voorbereid. Een keur aan luxe broodjes, die met allerlei heerlijkheden waren gevuld. Na afloop van de lunch waren er natuurlijk weer velen actief om er voor te zorgen dat alles werd opgeruimd, afgewassen en schoongemaakt. Allen die aan het welslagen van deze startzondag hebben meegewerkt, dan ook een heel hartelijk dankjewel voor het vele werk!! We kunnen gezamenlijk terugkijken op een geslaagde bijeenkomst!! We zijn begonnen!, En we gaan samen een mooi en inspirerend nieuw seizoen beleven, in de wetenschap dat de Heer ons ook dit jaar weer terzijde staat!

Activiteiten in de komende weken

Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp Op de woensdag 15 oktober 2014 vindt in het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem een ontmoetingsmorgen plaats. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. De bijeenkomst wordt begeleid door Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. Er zal dan worden verdergegaan met het nieuwe onderwerp, dat tijdens de bijeenkomst van 17 september 2014 is uitgekozen. Dit onderwerp was bij het schrijven van deze aankondiging (14 september) dus nog niet bekend. Verder is er tijdens deze bijeenkomsten natuurlijk volop gelegenheid voor een gezellig gesprek met de andere bezoekers. U bent van harte welkom! Nadere informatie over de ontmoetingsmorgen kunt u krijgen bij Alie Schregardus (tel. 026-4456480). Gebedskring De maandelijkse gebedskring vindt plaats op woensdag 8 oktober bij Hennie en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem; dit is in de wijk Schuytgraaf. Aanvangstijdstip is 20.00 uur. Het programma voor deze avond ziet er als volgt uit: - Inleiding en gebed; - Bespreking gebedspunten; - Kringgebed; - Afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, Frombergstraat 15, 6814 EA Arnhem. Tel. 026-4431698 of [email protected] Inge Veldhuis en Philip Greep

onzichtbaar

Eenzaam en alleen zijn Iedereen voelt zich weleens eenzaam of verlaten. Het is een gevoel van leegte, verdriet en soms van angst. Je voelt je niet verbonden met de wereld en met andere mensen om je heen. Het is een persoonlijke beleving. Iemand met weinig contacten hoeft niet per se eenzaam te zijn. Terwijl iemand die veel mensen om zich heen heeft, zich toch eenzaam kan voelen. Je bent pas eenzaam als je het gemis aan relaties of contacten als negatief ervaart. Het is iets wat je alleen zelf kunt voelen. De definitie van eenzaamheid luidt: Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties.

niemand vroeg om mijn adres toch was ik daar ik denk dat men mij gewoon niet heeft gezien misschien was ik te stil of was de aandacht op er waren zoveel mensen zoveel problemen misschien had ik wat eerder moeten vragen ik heb toch wel gehuild gelachen mijn verhaal verteld ik denk dat men mij gewoon niet heeft gezien want niemand vroeg om mijn adres Gerda Bouvé

15

Bethlehemkerk In memoriam

Op 29 augustus is overleden mw. Mien Hulstein-Holdijk, zij is geboren op 14 april 1924. (Zij woonde in Vreedenhoff). Mientje voelde zich erg verbonden met (de mensen van) de Bethlehemkerk. Ze kwam er trouw, zo goed als elke zondag. Met haar man Gerrit, tot hij vier jaar geleden overleed. Vanaf toen ging ze alleen, tot dit voorjaar, want toen werd ze ziek, ernstig ziek. Toen ging ze kerken in Vreedenhoff, tot haar laatste zondag aan toe. Geloof speelde een belangrijke rol in haar leven. Ze verlangde er naar zich toe te kunnen vertrouwen aan de God van de levenden en de doden. Mientje is heel lang een enorm vitale vrouw geweest. Altijd mooi in de kleren en keurig gekapt. Ze was een zorgzame, actieve vrouw en de trotste (schoon-)moeder van twee zonen (een tweeling) en schoondochters. Ze was gek met haar kleinkinderen en achterkleinkinderen; ze was de spil van de familie. Er ging geen feestje of gelegenheid voorbij zonder dat moeder of oma erbij was. Op 3 september hebben we afscheid van haar genomen en haar begraven. We lazen uit Matteüs 6: Weest niet bezorgd, want elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad. En we zongen lofliederen als dank voor een rijk gezegend leven. Ze zal op verschillende plaatsen gemist worden, en met liefde herdacht, zeker door haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen. Florie van de Hoek (geestelijk verzorger in Vreedenhoff)

Uit de kapel

De startdienst is geweest, het kerkelijk seizoen is weer begonnen na een zomer van rust op veel gebieden. Als voorgangers hebben we een programmaatje gemaakt voor activiteiten op het gebied van Vorming en Toerusting. U vindt dat elders in Kerkperspectief. Fijn om weer op te starten met van alles en nog wat. Allemaal bedoeld om op zondag en door de week met ons geloof en met de Heer van ons geloof bezig te zijn! Dat het ons mag sterken in ons geloven!

Bij de diensten

Op zondag 28 september hoop ik zelf voor te gaan. We zullen dan na de dienst tijdens de koffie de beamer weer aanzetten, met foto’s van de startzondag. De week daarna is collega Kraai weer onze voorganger, helemaal fris na twee weken vakantie in zijn geliefde Tsjechië. Op 12 oktober een buurgenoot op de kansel: ds. Moet uit Velp. We hopen op inspirerende diensten!

Salvatorkerk

Jubileum Gereja Minahasa

Zoals u allemaal weet, biedt onze Salvatorkerk al vele jaren onderdak aan de Molukse gemeenten KJPIN en de Indonesische geloofsgemeenschap PERKI (ook in Indonesië is men dol op afkortingen!). Wat misschien niet iedereen weet, is dat daar vier jaar geleden nog een derde bij is gekomen: de Geraja Minahasa, een geloofsgemeenschap van christenen die hun wortels hebben op Noord-Celebes. De Minahasa is één van de weinige volken in het voormalig Nederlands-Indië die vrijwel in hun geheel over zijn gegaan naar het Christendom. Zij spreken een eigen taal, het Manadu, en velen stellen het op prijs om één maal per maand in onze kerk bijeen te zijn voor een kerkdienst. Daarnaast zijn er ook Bijbelstudies en andere activiteiten. Op zondag 28 september wordt het vier-jarig bestaan gevierd 16

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl • wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] • predikanten: • ds. Menno Leistra tel. 0575–845930 [email protected] • ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected] • ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 [email protected] • scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] • wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem • beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

Vorming en toerusting in de Bethlehemkerk

In het aanbod van Vorming en Toerusting willen we in onze gemeente aansluiten bij het thema ‘Vieren en verbinden’. Kijk voor het totale aanbod op pagina 22.

Data

Op 1 oktober bent u welkom voor een warme maaltijd in de kerk. Opgave bij Gerrie van Toor! Maandag 6 oktober om 19.00 uur is het al weer de tweede keer dat de bewoners van de Korenmaat bij elkaar komen voor catechese! Woensdag 15 oktober komt de gebedskring bij elkaar om 16.30 uur in de kapel. Van harte welkom om mee te doen!! Namens mijn collega’s ds. Ad Poley en ds. Kraai een hartelijke groet, ds. Menno Leistra

Kerktaxi

28 september hr. P. Blok 5 oktober hr. P. Rosseel 12 oktober hr. E. Eekma 19 oktober hr. P. Blok

tel. 361 49 39 tel. 363 63 35 tel. 379 21 47 tel. 361 49 39

P. Blok

Salvatorkerk

• kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl • wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam • predikant: ds. Pierre Eijgenraam

tel. 3519531 [email protected]

• scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] • wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

van de gemeenschap, om God daarvoor te danken. Ook onze gemeenteleden zijn daarbij van harte welkom. De dienst begint om 15.00 uur

Overleden

Op 27 augustus overleed dhr. Johan Willem Frederijk Kruijs. Hij werd geboren op 15 april 1923 in Den Haag, maar verhuisde samen met zijn ouders en oudere zus kort daarna naar Delft, waar hij verder is opgegroeid. In 1951 trouwde hij in Vuren Gld met Aartje de Bruijn. Zij kregen drie kinderen Jan, Koos en Jacoline, die trouwden met resp. Hilda, Ada en Gerrit. Later werden hun vijf kleinkinderen geboren. In Arnhem woonden ze lange tijd in Presikhaaf, daarna in onze wijkgemeente. Hoewel ze de laatste jaren niet meer in de kerk konden komen, leefden ze voor zover mogelijk intens mee met de kerkelijke gemeenschap. Tot nog maar kort geleden was Joop Kruijs deelnemer aan onze bijbelkring rond het boek Openbaring. Zijn wens was dat daaruit ook gelezen zou worden bij zijn uitvaart, die op 3 september in Vuren heeft plaatsgehad. Wij wensen mw. Kruijs, de kinderen en kleinkinderen en alle andere nabestaanden van harte sterkte en Gods nabijheid. Op 4 september overleed mw. Jacoba (Co) Bolink. Zij werd geboren in Deventer op 30 januari 1921 en trouwde in 1944 met Jan Willem Kleine. Zij kregen twee kinderen: Elly en Rob. Via Arnhem-Noord en Dieren kwamen zij in de jaren negentig aan de Groningensingel te wonen. In 1999 overleed dhr. Kleine. Mw. Kleine werd in 2010 opgenomen in de Drie Gasthuizen en heeft daarna nog enkele jaren in Eldenstaete gewoond. ‘Groot is de leegte die zij achterlaat, mooi zijn de herinneringen die blijven’. Op 9 september hebben wij afscheid van haar genomen op crematorium Dieren. Wij leven van harte mee met Elly en Jacques, Rob en José, kleinzoon Jacques en Manon en achterkleinzoon Julian, en wensen hun Gods nabijheid.

Startzondag

We zien terug op een zeer geslaagde startzondag. In een volle kerk beleefden we een inspirerende dienst rond het thema ‘verbinding’. Overeenkomstig het advies van koning Salomo (Spreuken 6) keken we naar de mieren en hoe zij (samen) werken….. Na afloop was er koffie met allerlei lekkers, gebakken door gemeenteleden. En daarna konden we kiezen: een prachtige wandeling langs het water, op een steenworp afstand van onze kerk? Of een tocht met een Jan Plezier? Of liever een spellencircuit? Rond de klok van één was ieder weer terug bij de kerk. Daar sloten we af met een gezellige en goed verzorgde lunch. Hulde aan alle voorbereiders, het was een goede start voor het nieuwe seizoen!

Agenda: Bijbel en Koran over Compassie

Op maandag 6 oktober gaat de kring rond Bijbel en Koran weer van start. Mooi om te weten dat in deze tijd van spanningen en oorlogsgeweld er ook nog christenen en moslims zijn die elkaar in vrede en vriendschap willen ontmoeten! Onlangs las ik een ingezonden stuk in de krant van een moslim, die zich erover beklaagde dat hij en zijn geestgenoten door de politiek en de media tegenwoordig ‘gematigde moslims’ worden genoemd… ‘Niks ervan’, schreef hij, ‘ik ben gewoon moslim. Het zijn de oorlogszuchtigen die de islam ‘gekaapt’ hebben en voor zichzelf opeisen’. Dit jaar bespreken we met elkaar het boek ‘Compassie’ van Karen Armstrong. ‘Compassie’ wordt vaak ten onrechte vertaald als ‘medelijden’, wat het natuurlijk ook kan betekenen. Karen Armstrong bedoelt ermee: het vermogen je te verplaatsen in de ander, te voelen en te handelen niet alleen op basis van je eigen belang en positie, maar die van de ander erin betrekken. Mij persoonlijk doet het een beetje denken aan het ‘inclusief denken’ waar Feitze Boerwinkel jaren geleden over schreef. De eerste avond zal Liesbeth Dessens - zij was tot voor kort secretaris van de Arnhemse Raad van Kerken - een inleiding houden over leven en werk van Karen Armstrong. Op de volgende avonden zullen we telkens één hoofdstuk uit het boek met elkaar bespreken. Elk hoofdstuk zal worden samengevat en ingeleid door steeds twee deelnemers, met bijzondere focus op de vraag: hoe lees ik als moslim/christen dit hoofdstuk en wat zegt het mij? De eerste avond is in de moskee aan de Scheldestraat/Maaslaan, aanvang 20.00 uur. (Vanaf het parkeerterrein bij de eerste deur naar binnen en gelijk de trap op). De overige avonden zijn telkens op de eerste maandag van de maand, afwisselend in de moskee en de Salvatorkerk. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom, evt. informatie of aanmelding bij Pierre Eijgenraam, [email protected] of 026-3519531

Pierre Eijgenraam

17

Elden - De Kandelaar

Evaluatie gezamenlijke vieringen

De kerkenraden van de Salvatorkerk en Elden–De Kandelaar willen graag uw mening weten over de gezamenlijke vieringen van de afgelopen zomer. Op zondag 28 september zal er na de dienst een bijeenkomst worden gehouden waarin deze diensten worden geëvalueerd. We willen graag weten wat er goed was, wat er niet goed was (verbeterpunten) en welke suggesties u hebt.

Rond de vieringen

Als u dit leest zijn de startzondag en de gezamenlijke viering in de Lucaskerk al weer achter de rug. Zondag 12 oktober is het Werelddiaconaatszondag, we staan stil bij de situatie in West Nepal, Kerk in Actie ondersteunt projecten om de gezondheidszorg en voedselzekerheid in dit arme gebied te bestrijden en ondersteunt met name vrouwen om zelfvoorzienend te worden. Deze dienst wordt voorbereid met de diakenen Werelddiaconaat. Op zondag 19 oktober verplaatsen we ons naar de Eusebiuskerk. Ds. Hubertien Oostdijk–van Andel gaat daar dan voor en er wordt medewerking verleend door ons gospelkoor Voices.

Overleden

Op 1 september is Martinus Clements overleden. Hij woonde Sittardstraat 40 en was 70 jaar oud. De crematieplechtigheid was op zaterdag 6 september. Op 4 september overleed op de leeftijd van 93 jaar mevrouw Jacoba Kleine - Bolink, zij woonde Mr. D.U. Stikkerstraat 166.

Jubileum ds. Toos Wolters

Op 3 september was het 25 jaar geleden dat ds. Toos Wolters in Wirdum (Frl.) werd bevestigd in het ambt van predikant. Van september 1993 tot juni 2000 was zij wijkpredikant van de wijk Elden– De Kandelaar. Tegenwoordig is zij predikant van de Johannescentrumgemeente in Utrecht–Overvecht. De kerkenraad van de Johannescentrumgemeente heeft ons van harte uitgenodigd om het jubileum van ds. Toos Wolters mee te vieren op zaterdag 4 oktober en zondag 5 oktober aanstaande. Zaterdag 4 oktober om 14:00 uur wordt er in de Johanneskerk, Moezeldreef 400 te Utrecht–Overvecht een symposium ‘Op weg naar een nieuwe beleving van God’ gehouden met medewerking van onder andere ds. Harry Pals, tegenwoordig predikant van de EUG, de Oekumenische Studentengemeente te Utrecht. Na het symposium zijn er nog allerlei activiteiten zoals workshops. Ook op zondag 5 oktober is er nog aandacht voor dit jubileum. In de viering van Schrift en Tafel gaat ds. Toos Wolters voor. Vanaf 10.00 uur staat de koffie klaar en de dienst in de Johanneskerk begint op 10.30 uur. Mocht u willen bijdragen aan een cadeau (kunstwerk Ruud Bartlema), dan kunt u een bijdrage overmaken op NL69INGB0008479973 ten name van C.A. Wijnen en/of E.C. van Santen te Utrecht onder vermelding van ‘cadeau Toos Wolters’.

Doopdienst

Op zondag 9 november is er weer een doopdienst. Doopouders kunnen zich nog aanmelden bij ds. Hubertien Oostdijk – van Andel.

Seniorenmiddag

70-Plussers zijn van harte welkom in De Kandelaar op de Seniorenmiddag op dinsdag 30 september. De middag begint om half drie en eindigt om half vijf. Er is zoals gebruikelijk vol18

Elden-De Kandelaar

Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl • wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected] • predikanten: • ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] • ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected] • predikantensecretariaat: [email protected] • scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] • wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr. NL33INGB0001348696

doende tijd voor ontmoeting. Ook zullen er weer mooie liederen gezongen worden met begeleiding van onze organist Gert-Jan Broer. Het gespreksonderwerp op deze middag is: ‘Hoe blijf je overeind in zware tijden?’ Hoe geloof, muziek en beweging helpen. Ds. Yolanda Voorhaar deelt met ons haar ervaringen en gaat er met ons over in gesprek. Deze middag is ds. Hubertien Oostdijk-van Andel aanwezig om u, mede namens ds. Anja Vogelzang, te ontmoeten. We zijn ervan overtuigd dat het weer een mooie middag zal worden.

Inzameling kleding

In de BlueBand-gevangenis is er een nijpend tekort aan vrijetijdskleding. Op zaterdag 27 september tussen 10.00 en 12.00 uur zijn de diakenen van zowel de Salvatorkerk als Elden-De Kandelaar in de kerk aanwezig om voor de gevangenen vrijetijdskleding in te zamelen. Het gaat met name om kleine maten, joggingbroeken, shirts, poloshirts en sokken. Dus geen nette kleding. Kijk eens in uw kast. Wie weet hangt of ligt er kleding die u niet meer draagt en kan missen. Denk ook aan uw zoons en kleinzoons, wie weet hebben zij ook kleding die ze niet meer dragen. De gevangenen in de Blue Band gevangenis maakt u hier heel blij mee.

Iemand verliezen en toch weer verder gaan Herkent u dit?

Als iemand overlijdt, is dat een emotionele en ingrijpende gebeurtenis. Het heeft tijd nodig om het verdriet en het gemis een plek te geven. In het begin luisteren mensen. Maar na verloop van tijd wordt dat minder. Sommigen zeggen: “je moet er maar overheen zijn!” Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Toch moet je verder. En wil je dat ook! Zes bijeenkomsten rouwverwerking Het aanbod is bestemd voor nabestaanden van iemand die is overleden. Dat kan een partner zijn, maar misschien ook een familielid of een heel goede vriend. Nog maar pas of al wat langer geleden. Verder gaan is dan een hele kunst. Misschien vindt u het prettig om daar met lotgenoten, onder begeleiding, over te praten, met respect voor ieders eigen verhaal. Programma Het programma bestaat uit zes bijeenkomsten op maandagmorgen, van ongeveer anderhalf uur per keer. Het eerste kwartier is informeel, bedoeld om elkaar te ontmoeten en even bij te praten. Daarna gaan we in gesprek over een thema. We

besluiten met een rondvraag en een vooruitblik op de volgende keer. Dit aanbod is een samenwerkingsproject van de Stichting Welzijn Ouderen, de Eusebiusparochie en de Protestantse Gemeente in Arnhem Thema’s 6 oktober 2014: Kennismaken met elkaar. 3november 2014: Het rouwproces 1 december 2014: Mensen om je heen 5 januari 2015: Wat geeft mij steun? 2 februari 2015: Afscheid nemen en loslaten. Hoe doe je dat? 2 maart 2015: Verbondenheid blijft… 11 mei: Terugkombijeenkomst

Informatie Wanneer: Op maandagmorgen, 10.00 tot ongeveer 11.30 uur. Waar: Emmaüskapel, Gangulphuspein 5, 6832 AT Arnhem. Voor wie: Voor iedereen: mannen en vrouwen ongeacht leeftijd, afkomst of levensovertuiging Kosten: Vrijwillige bijdrage voor koffie of thee. Aanmelding: per e-mail [email protected] of telefonisch bij één van de onderstaande personen. Graag zo spoedig mogelijk.

Begeleiders:

Anita Coenraads, 06-15189911 Bernadette Ketelaars, 06-46431784 Hubertien Oostdijk-van Andel, 026-3237577 Jan van de Lagemaat

De Rank (Bonifatiuskerk)

De zonnewijzer

Aan de gevel van de Bonifatiuskerk is een zonnewijzer bevestigd. Een uurwerk uit de oude doos, gezapig en rustig. Niet in staat om honderdsten van seconden aan te geven. En daar gaat het toch om in de moderne sport. Het maakt het verschil uit tussen goud of zilver. In het moderne levensgevoel telt iedere minuut. Ds. Vermaat preekte kortgeleden over Jaïrus, wiens dochtertje op sterven lag. In zo’n situatie telt elke seconde. Als Jezus met Jaïrus meegaat is er dat akelige oponthoud. [Een gospelzanger zingt over de beleving van Jaïrus op dat moment: “De tijd is als een mes, dat meedogenloos snijdt in het levenskoord”. Een beleving die we misschien, naarmate we ouder worden, ook aan den lijve gaan ervaren.] In het verhaal van Jaïrus’ dochter neemt Jezus de tijd. Sterker nog: als Hem een andere keer bericht wordt dat Lazarus is overleden wacht Hij nog 2 dagen. Er staat in Joh 10:5 dat Jezus Lazarus en zijn zusters lief had. Zou Jezus uit liefde, in Zijn omgaan met de tijd, ons niet willen leren dat waar Hij te hulp geroepen wordt, de tijd wordt omkranst door de eeuwigheid? Een optillen van de tijd-bewuste en aan de tijd-lijdende mens naar het vlak waar de dingen eeuwig zijn. “Want dit vergankelijke moet onvergankelijkheid aandoen en dit sterfelijke moet onsterfelijkheid aandoen.” 1 Cor. 15:53. De zonnewijzer is alleen te zien als u op het kerkhof van Elden staat…….

Gebedskring

De gezamenlijke gebedskring van De Rank en de Siongemeenschap komt weer bijeen op 1 oktober. De persoonlijke vreugden en noden van gemeenteleden worden in gebed gebracht. En wat er in beide kerken gebeurt op het gebied van pastoraat en diaconaat. U kunt altijd een gebedsonderwerp doorgeven. Contactpersoon is Wim Schöder tel. 4431698

Middagbijbelkring

De middagbijbelkring komt weer bijeen op 14 oktober in het ds. Van Oosterzeehuis. Aanvang 14.00 uur, zaal open om 13.30 uur. Ds. Vermaat bespreekt met ons Johannes 18, de lijdensgeschiedenis. De middagbijbelkring is altijd weer een bijzondere samenspraak binnen de gemeente, waarvoor u natuurlijk hartelijk wordt uitgenodigd.

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl • wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] • predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected] • scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] • wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Samen eten 1

Op intitiatief van Driekie Kramp, Riekie Kramp en Jan Kramp is er eens in de maand een etentje voor alleengaanden in het ds. Van Oosterzeehuis. Ik hoor dat de kookkunst van beide dames boven elke twijfel verheven is. Het is dus een lekkere, voedzame maar vooral ook een gezellige ontmoeting. De maaltijd is op de laatste vrijdag van de maand.

Samen eten 2

Ook is het idee ontstaan om de hele gemeente te vergaderen rond een stamppot of een pan snert. Dat wordt mogelijk gehouden op de laatste vrijdag van oktober en november. Als het snerpend koud is en de sneeuwjacht langs de ramen giert weet u waar u terecht kunt voor een warme hap. Natuurlijk mag u rekenen op veel gezelligheid. Waarbij ook nog onze geestelijke mens gevoed wordt.

Alphacursus

Het woord ‘cursus’ is te schools. In feite gaat het om een geloofsgesprek rond 10 thema’s. Dat zijn de basithema’s van het christelijk geloof: Wie is Jezus, het Kruis, geloofszekerheid, de Bijbel, bidden, het kwaad, de heilige Geest, leiding door God, getuigenis, genezing, de kerk. De alphacursus is op maandagavond en begint op 6 oktober. Plaats: Salvatorkerk. Om 18.30 uur beginnen we met een maaltijd. U kunt zich opgeven bij Hans Boer, tel. 026-4437934, [email protected] Hans Boer

19

Evangelisch - Lutherse Kerk Zondag 5 oktober, 10.30 uur Cantatedienst

In de eredienst van zondag 5 oktober wordt de cantate ‘Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir’ (BWV 131) gezongen en gespeeld door ons Bachensemble met medewerking van de Koorschool Arnhem, het geheel onder leiding van Myra v.d.Jagt. Cantate 131 is waarschijnlijk de oudste bewaard gebleven cantate van Bach, ontstaan in 1707 in Mühlhausen (Thüringen) en waarschijnlijk geschreven voor een herdenkingsdienst na de brand die de stad trof op 30 mei. Bach is dan 22 jaar en organist aan de Blasiuskirche te Mühlhausen. Het koor heeft in deze cantate een groter aandeel dan in de latere cantates, waar de inbreng veelal beperkt is tot een openingskoor en een slotkoraal. Recitatieven en het slotkoraal komen er nog niet in voor. Bach past zich aan aan de vormprincipes van zijn tijd. In zijn vroegste werk zet hij de Noord-Duitse traditie van de door hem bewonderde Buxtehude voort. De teksten worden uitsluitend ontleend aan de Bijbel en het protestantse kerklied. Er is sprake van één doorlopende tekst, alle acht verzen van Psalm 130. Een speciale en mooie rol is weggelegd voor de hobo. De Koorschool Arnhem verleent medewerking aan deze cantate door het zingen van de cantus firmus bij de basaria ‘Erbarm dich mein in solcher Last’. Tevens zingt zij in deze dienst een compositie van John Rutter:’All things bright and beautiful’. De volgende cantatediensten vinden plaats op: Zondag 23 november Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit (BWV 106) Zondag 15 februari Du wahrer Gott und Davids Sohn (BWV 23) Elly Muurling

De volgende tekst is van Augustinus, waar hij schrijft over de wonderlijke drie-eenheid.

Men mag niet ophouden te zoeken naar wat eigenlijk onbegrijpelijk is, zolang men in het onderzoek van onbegrijpelijke dingen voortgang maakt, en zolang men zelf steeds beter wordt van het zoeken naar een grote waarde. Men zoekt immers een waarde om ze te vinden, en men vindt ze om verder te zoeken.

20

Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: wijkredactie: predikant: secretaris:

Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 mw. Patty Besseling-Gronloh tel. 381 71 75

Het relationele in de Lutherse theologie. Voor deze titel is gekozen, omdat in de lutherse theologie God en mens alleen in relatie kunnen worden gedacht. Niet op zichzelf, God niet en de mens ook niet. Spreken over ‘de mens’ is ook weer te abstract. Dat bent u zelf en uw medemens en beiden ‘in Christus’ gedacht. Er komt een nieuwe en zeer interessante serie van vijf cursusavonden, als vervolg op ‘Leren van Luther’. De theologie nà Luther komt nu aan de orde. Hoe hebben Kierkegaard, Kai Munk, Bonhoeffer en Sölle deze theologie op hoofdlijnen doorgetrokken? De cursus wordt gegeven door vier lutherse predikanten. U kunt zich op de avonden voorbereiden door de desbetreffende teksten uit de bundel te lezen. De opbouw van de cursus – dit keer op woensdagavonden - is als volgt : - 5 november - 10 december - 11 februari - 25 maart

De mens voor Gods aangezicht ds. Erwin de Fouw Navolging van Christus (Bonhoeffer) ds. Louisa Vos De kerk daar waar Christus is (Dorothee Sölle) ds. Klaas Touwen De enkeling voor God (Kierkegaard) ds. Susanne Freytag

Na vier cursusavonden wordt de Ordet (Het Woord) vertoond, de verfilming (1955) van het gelijknamige toneelstuk van Kai Munk, waarin veel van de thema’s uit de cursus aan bod komen. De datum hiervan zal nog bekendgemaakt worden. Alle avonden beginnen om 19.30 uur in onze kerk. U bent van harte uitgenodigd aan deze avonden mee te doen. Geeft u zich dan op bij ds. Klaas Touwen, uiterlijk 25 oktober ([email protected]) . Na aanmelding krijgt u het cursusmateriaal toegezonden. Het cursusgeld bedraagt € 22.50. Daarvoor ontvangt u de tekstbundel, koffie of thee.

Parkstraatgemeente

Parkstraatgemeente

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten

Bij de diensten

De schilderijen waar in het vorige blad over werd geschreven, over De zeven werken van barmhartigheid van Gerard Ursem, hangen inmiddels in onze kerk. Ze zijn de moeite waard om eens te bekijken.

Winterprogramma

Door ziekte van onze predikant is het onduidelijk wanneer de vervolgcursus van Wie is toch deze? Over Jezus van Nazareth, die samen met ds. Thimm van de Doopsgezinde Gemeente Arnhem zou worden gehouden, zal gaan plaatsvinden. Het zal een vervolg zijn op de introductiecursus in de Bijbel, die in het voorjaar van 2013 door beide predikanten werd gegeven. Ik houd u op de hoogte. Ook de website van onze gemeente en van de voormalige 4Kwart zijn hiervoor te raadplegen.

VVP-Nederland Themadag: Hoe vrijzinnig was Rembrandt?

Op 22 november organiseert de landelijke VVP in Vrijburg (Amsterdam) een themadag over de bekende schilder Rembrandt van Rijn en de mogelijke vrijzinnige verwijzingen in zijn werken. Hoe kunnen we de symboliek in de werken van Rembrandt interpreteren? Bijvoorbeeld de ets De drie bomen. De schilder op de ets zit met zijn rug naar de bomen toegekeerd. Zien we hier een kunstenaar aan het werk? Of is dit alles een veroordeling van het dogma van de Drie-eenheid? Gerda Hoekveld schreef het boek De God van Rembrandt

• Kerkgebouw: Parkstraat 31a /

Aanvang diensten 10.15 uur tenzij anders aangegeven.

Kastanjelaan 22e www.parkstraatgemeente.nl • predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] • wijkredactie: Els van Essen [email protected]

waarin zij beschrijft dat veel werken van Rembrandt een vrijzinnige theologie bevatten. Het is een subtiele kritiek op de orthodoxe tijdgeest. Tijdens de VVP-studiedag zal Hoekveld een lezing geven over haar bevindingen. Daarnaast zal ds. Corrie Jacobs, beleidssecretaris van de VVP, een inleiding houden over hoe we naar de bijbelse prenten en schilderijen kunnen kijken. Wat maakt hem uniek? De themadag wordt afgesloten met een bezoek aan het Rijksmuseum. Naast het programma voor volwassenen is er ook een programma voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De themadag is zowel bedoeld voor leden als voor andere geïnteresseerden. Opgave voor de dag kan tot 1 november o.a. per e-mail: [email protected]. Kosten bedragen € 20,00 exclusief toegang tot het Rijksmuseum. De VVP-NL heeft een Facebookpagina en een website waar u meer info kunt vinden. (www.vrijzinnig.nl). Els van Essen

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Middagdienst 28 september

Onze eerstvolgende dienst is op zondag 28 september om 17.00 uur. In deze dienst gaat ds. Ruth van der Waall voor. Zij verricht pastoraal werk in een gemeente in Zuid-Frankrijk en ging vorig jaar al eens bij ons voor. Zoals gebruikelijk is de dienst weliswaar in het Frans, maar is een liturgieboekje beschikbaar met vertalingen.

Bevestigingsdienst in Den Haag

Op zondag 12 oktober zullen enkele leden van de kerkenraad aanwezig zijn bij de bevestiging van ds. Hartman Out. Hij ruilt de protestantse gemeente van Velp in voor de Waalse gemeente in Den Haag.

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl • kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,

6811 BS Arnhem naast het politiebureau

• wijkredactie: Martin Kas,

tel. 3703302, e-mail: [email protected]

• verhuur kerkgebouw: Corinne de Zeeuw, telefoon 06–18190472 e-mail: [email protected]

• contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302,

Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

Den Haag is één van de oudste Waalse gemeentes van Nederland, die eeuwenlang haar diensten hield in de hofkapel aan het Binnenhof. Toen die door Napoleon voor de katholieke mis werd opgeëist, kreeg de gemeente een gebouw aan het Noordeinde waar nog altijd wekelijks een Franstalige dienst wordt gehouden. Op de afbeelding ziet u de entree van het kerkgebouw met Jezus’ uitspraak ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’ uit het Johannesevangelie. Martin Kas 21

Vorming en toerusting

in de Bethlehemkerk

In het aanbod van Vorming en Toerusting willen we in onze gemeente aansluiten bij het thema ‘Vieren en verbinden’. Vieren heeft natuurlijk te maken met de erediensten, de vieringen die we elke zondag in onze kerk hebben. En verbinden heeft met dat vieren te maken, maar verbinden vindt ook op doordeweekse dagen plaats, bijvoorbeeld rond een maaltijd… We hebben met die achtergrond het volgende aanbod bedacht:

Voorbereiding kerkdiensten

Elke maandagmiddag vóór de zondag waarop ikzelf voorga, komt een groep gemeenteleden bij elkaar om de dienst voor te bereiden. We zoeken samen liederen uit en praten door over het bijbelgedeelte dat op het rooster staat. Dit jaar zou ik heel graag een paar keer een heel andere groep uitnodigen om mee te denken bij de voorbereiding. Een willekeurig stel mensen dat dan aansluit bij de min of meer vaste groep voorbereiders. Data staan nog niet vast. U hoort daar meer van! ds. Menno Leistra

Gebedskring

Op de derde woensdag van de maand van 16.30 tot 17.15 uur komt een klein groepje gemeenteleden bij elkaar om te bidden. Omdat het groepje klein blijft, geven we nog één keer twee data door in de hoop dat er meer mensen met ons mee willen bidden: op woensdag 15 oktober en 19 november. Die 19e november stoppen we met dit gebed in de kapel op deze manier, in het vertrouwen dat het bidden nooit stopt… Wellicht is de volgende kring een mooie vervanging? ds. Menno Leistra

Lectio divina, een manier van bijbellezen

Een manier die meer aansluit bij het gevoel dan bij het verstand. Wat heeft een bijbeltekst mij persoonlijk te zeggen? Graag zou ik met een groepje op deze manier in de Bijbel lezen, daarover mediteren en daarover in gebed gaan. De eerste keer is woensdag 17 december van 15.00 tot 16.30 uur. Daarna in 2015 ook zelfde tijd, zelfde plaats elke derde woensdag van de maand. In de nieuwsbrief leest u meer achtergrondinfo bij deze kring. ds. Menno Leistra

Catechese in de Korenmaat

Elke twee weken op maandagavond is er catechese in de Korenmaat. Een bijbelverhaal staat centraal en de verwerking daarvan met liedjes en gesprek. Eerste bijeenkomst is maandag 22 september om 19.00 uur. Bewoners krijgen allemaal een brief met programma voor dit jaar. Wij hebben er zin in!! Janny Mentink en Menno Leistra 22

Verbinden door samen maaltijd te houden

Elke eerste woensdag van de maand is er een maaltijd. De ene keer een warme avondmaaltijd en de andere keer een koude lunch tussen de middag, de lunch-plus. De warme maaltijd is een begrip in onze kerk: u bent welkom op 1/10, 3/12, 7/1/2015, 4/3 en 6/5, om 18.00 uur. De lunch-plus is een lichte lunch met nagesprek. Data: woensdag om 13.00 uur op 5/11, 4/2/2015, 1/4. Bij de eerste lunch-plus is collega Ad Poley de gespreksgast na afloop van de lunch. Hij houdt een verhaal met de titel: Hoe lees ik de Bijbel? U bent bij elke kring of maaltijd van harte welkom. Opgave vooraf is wel van belang! ds. Menno Leistra

Bijbelgesprekskring: Belijden op de drempel van een nieuwe tijd.

Op een aantal donderdagen komen we weer bij elkaar (10.00 – 11.30 uur) in de Bethlehemkerk (in de predikantenwerkruimte) en willen het hebben over : de katholieke of wel algemene kerk. We willen dan nadenken over die groep van o zo verschillende mensen die toch iets zo enorm samen hebben dat zij een kerk vormen. Zoals ik al eens eerder aangaf gaat het in de kerk niet in de eerste plaats om het instituut, een organisatie, maar om een levend lichaam, een organisme waarin alles en iedereen elkaar nodig heeft om te leven, te bestaan, te groeien en te bloeien. (Natuurlijk heeft dit organisme wel een organisatievorm en ook dáárover zullen we het hebben.) We willen erbij stilstaan dat een hoofdkenmerk van de werking van de Geest van God is dat de Geest van God verschil respecteert (!) en waardeert. Dààrdoor is de kerk algemeen: voor alle mensen, van alle rangen en standen, van alle culturen! Een ander woord voor ‘algemeen’ is het Griekse woord ‘katholiek.’ Tot aan de kerst 2014 (alvast voor de agenda) komen we nog een keer samen op donderdag 20 november met het volgende onderwerp: apostolische kerk. U bent van harte welkom om zo maar binnen te vallen en mee te denken met de groep van ca. 10 mensen die dit sinds vorig seizoen doet. ds. Ad Poley

De cursussen staan open voor alle kerkleden. Plaats: Bethlehemkerk, Honigkamp 25, tel. 3642367 Predikanten: ds. Menno Leistra tel. 0575–845930 [email protected] ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected]

Puzzel

In één adem …

26 oktober: Nationale Bijbelzondag 26 oktober a.s. is de Nationale Bijbelzondag. Een dag om stil te staan bij de vertaling en verspreiding van de Bijbel wereldwijd, maar ook dichtbij. Dit jaar staat de Bijbelzondag volledig in het teken van de Bijbel in Gewone Taal. Het kern-vers van dit jaar is Matteüs 5:1: ‘Het echte geluk is voor mensen die weten dat ze God nodig hebben. Want voor hen is Gods nieuwe wereld.’ De opbrengst van de kerkcollecte is dit jaar bestemd voor bijbelwerk in Nederland en wereldwijd. Zowel in binnen- als buitenland wil het NBG de Bijbel dicht bij mensen brengen.

Presentatie BGT-bijbel in Arnhem

De Bijbel in Gewone Taal zal op zondag 5 oktober van 14.00 - 16.00 uur gepresenteerd worden in Boekhandel Hijman Ongerijmd, Grote Oord 15 in Arnhem. Toegang vrij. Deze middag laat Matthijs de Jong, vertaler en coördinator van de ‘Bijbel in gewone taal’ ons kennismaken met de populaire versie van het Bijbelverhaal. Dankzij jarenlange inspanning van het Nederlands Bijbelgenootschap zijn de verhalen nu toegankelijk voor iedereen. Het doel van het Nederlands Bijbelgenootschap was om een Bijbel beschikbaar te stellen die voor iedereen leesbaar en begrijpelijk is. De Bijbel in Gewone Taal moest toegankelijk zijn, zowel wat betreft taalgebruik als wat betreft betekenis, zodat iedereen die behoefte heeft aan een begrijpelijke Bijbel ermee uit de voeten kan. Het zal duidelijk zijn dat dit hoge eisen stelde aan de vertaling: de tekst moet niet alleen technisch leesbaar zijn, maar moet de lezers ook in staat stellen de betekenis te begrijpen. Dat vraagt om een duidelijke structuur, een logische samenhang en duidelijkheid met betrekking tot Bijbelse termen, culturele gebruiken en metaforisch taalgebruik. Matthijs de Jong kan hierover veel vertellen! Ook het Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Gelderland levert een bijdrage aan het programma.

Engelenbakfiets

Door Ad Boogaard, pastor/coördinator Stadspastoraat Arnhem Op 11 september is er een nieuwe website de lucht in gegaan: www.geloofinjeproject.nl. Geloofinjeproject is een ‘platform voor zinvolle projecten’. Het idee is om via crowdfunding genoeg geld bij elkaar te krijgen om jouw project te kunnen uitvoeren. Het Stadspastoraat heeft ook een project op de site geplaatst. Wij willen namelijk graag een ‘engelenbakfiets’, nieuw of 2de hands, maar met hulpmotor. Op de Engelenbakfiets ben je vindbaar voor zinzoekers en aanspreekbaar voor wie een gesprek wil over leven en geloven. Het succes van dit project staat of valt met een goede, professionele uitvoering, te beginnen met de vormgeving van de bakfiets. Bakfietsen zijn er in allerlei soorten en maten, dus ook in allerlei prijsklassen. In totaal, voor bakfiets, vormgeving, uitvoering en materiaal, denken we € 2.500 nodig te hebben. We hopen het benodigde geld in de loop van het najaar via

Sommige tweetallen of drietallen uit de Bijbel noem je in één adem: Abram, Isaak en Jakob, melk en honing, Sodom en Gomorra. In de volgende zinnen is steeds een naam of woord uit zo’n reeks weggelaten. Wat moet er worden ingevuld? Als de juiste woorden worden ingevuld, verschijnt er een naam van een boek dat u ook in één adem zult uitlezen … De oplossing kunt u tot en met 15 oktober opsturen! 1. Simson en … 2. Jakob en … 3. … en Oholiab. 4. … en leem 5. Paulus en … 6. Manasse en … 7. Rachel en … 8. … en Rebekka 9. … en Abihu 10. …, hoop en liefde 11. … en stoïcijnen. 12. Goud, … en mirre 13. … en Oholiba 14. Ezra en … 15. … en Gerizim 16. Hoeren en … 17. Kaïn en … 18. … en Eva 19. Gewogen en te … bevonden. Vul uw oplossing in op www.bijbelgenootschap.nl/prijspuzzel en maak kans op een dwarsligger van De Nieuwe Bijbelvertaling. Hebt u geen internet, dan kunt u uw oplossing ook per post sturen naar: Nederlands Bijbelgenootschap, Postbus 620, 2003 RP Haarlem, onder vermelding van 'Prijspuzzel: In één adem’. Uiterste inzenddatum: 15 oktober 2014 De winnaar krijgt schriftelijk bericht. Bovendien vindt u de winnaar online op www.bijbelgenootschap.nl/prijspuzzel. Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem Contactpersonen NBG-werkgroep afd. Arnhem: hr. H.J. Goeree en Rita Hop

crowdfunding binnen te halen en het project dan in het voorjaar van 2015 uit te voeren, zodat we de Engelenbakfiets vanaf de zomer 2015 kunnen gebruiken. Op 1 januari 2015 besluiten we – op basis van het bedrag dat dan binnen is – of het project door kan gaan. Als er op die datum onvoldoende geld binnen is wordt het project geannuleerd en zal het reeds opgehaalde geld worden teruggestort. Ik roep iedereen op om een kleine of grotere bijdrage te leveren, om deze ‘engelenbakfiets’ mede mogelijk te maken. Als u wilt bijdragen, ga dan naar www.geloofinjeproject.nl, klik op het project ‘engelenbakfiets’ en volg de instructies. Bij voorbaat dank! Voor meer informatie: Ad Boogaard, Stadspastoraat Arnhem Driekoningendwarsstraat 30, 6828 EH Arnhem, 026 3513185 [email protected] www.stadspastoraatarnhem.nl 23

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]