OCMW JAAROVERZICHT OCMW GENT STAPT MET U MEE

OCMW JAAROVERZICHT

2014

OCMW GENT STAPT MET U MEE

VOORWOORD

Beste lezer OCMW Gent heeft als doel het welzijn van alle Gentenaars te bevorderen. We beseffen echter maar al te goed dat we deze taak niet alleen tot een goed einde kunnen brengen. Samenwerking met andere partners is dan ook cruciaal om een antwoord te kunnen bieden op de uitdagingen waar OCMW Gent voor staat, zowel op het vlak van armoedebestrijding, activering en ouderenzorg. Om deze uitdagingen aan te pakken kiest OCMW Gent resoluut om als actor, maar ook als regisseur, op te treden. In dit jaaroverzicht gaan we dieper op die regiefunctie in. Op het vlak van armoedebestrijding neemt de cel Armoedebestrijding, een doorgedreven samenwerking tussen Stad en OCMW Gent, met een structurele link naar derde actoren, deze regisseursrol op zich. Een overkoepelende aanpak van armoede op alle levensdomeinen is immers cruciaal. Financiële problemen kloppen namelijk vaak niet alleen aan de deur. Ze brengen meestal allerlei problemen van andere aard met zich mee, zoals woonproblemen, fysieke en psychische problemen, werkloosheid, … In dit jaaroverzicht 2014 kunt u, per levensdomein, lezen welke acties OCMW Gent vorig jaar ondernam om vele mensen in deze stad te helpen en hoe we armoede preventief willen aanpakken. Steeds met speciale aandacht voor initiatieven waarbij we de krachten bundelden met andere organisaties. Eén van de handvaten om armoede te bestrijden is de zelfredzaamheid van de cliënten trachten te verhogen. In 2014 hebben we daarom verder ingezet op activering en een optimale organisatie van de werkervaringsprojecten. Ook hier had OCMW Gent haar rol in de regiefunctie te vervullen. Zo sloot OCMW Gent een convenant af met de Stad Gent en de VDAB. Ook op vlak van ouderenzorg krijgt u een overzicht van wat OCMW Gent, samen met partners in het veld, heeft gerealiseerd. Zo zat OCMW Gent in 2014 veelvuldig samen met de diensten Buurtwerk en de Seniorendienst (Open Huizen) van de Stad Gent om een gemeenschappelijke visie en aanpak uit te werken rond het thema buurtzorg voor senioren. Ten slotte kunt u in dit jaaroverzicht ook lezen wat onze interne diensten vorig jaar presteerden, en krijgt u een overzicht van de financiële cijfers. De inspanningen van onze interne diensten zijn niet altijd even zichtbaar voor de buitenwereld, maar wel cruciaal om de werking van OCMW Gent te verzekeren. In dit jaaroverzicht staan we dan ook uitvoerig stil bij deze geleverde inspanningen. Veel leesplezier!

Luc Kupers Rudy Coddens Secretaris Voorzitter

3

Wat deed OCMW Gent in 2014? ARMOEDEBESTRIJDING

12% van de Gentse huishoudens deed in de loop van 2014 een beroep op OCMW Gent

OCMW Gent

Speciale aandacht voor kinderarmoede

75.000 € subsidies

voor projecten tegen kinderarmoede, uitgevoerd door partners van OCMW Gent en

4

40.000 €

middelen voor studie- en opvoedingsondersteuning

Integrale aanpak op alle levensdomeinen

Wonen

Werken en activering

114 woningen

1.824 cliënten

voor cliënten, verhuurd via het Sociaal Verhuurkantoor van OCMW Gent

gemiddeld per maand kregen begeleiding naar een opleiding of job

Sociale relaties en vrije tijd

1.596 cliënten kregen een financiële tussenkomst voor deelname aan een socio­culturele activiteit

Gezondheid

1.173 cliënten kregen psychologische begeleiding door OCMW-psychologen

INTERNE WERKING OUDERENZORG

2.037

werknemers

Aangepast zelfstandig wonen Begeleid wonen

638

plaatsen in de vier OCMW-woonzorgcentra, waarvan 603 erkende plaatsen voor langdurig verblijf, 16 plaatsen voor kortverblijf, 17 plaatsen in een dagverzorgingscentrum en 2 woningen voor nachtopvang

en

1.359

152

vrijwilligers

senioren verbleven in een OCMW-seniorenwoning, van wie 31 koppels en 90 alleenstaanden

die zich dagelijks ten volle inzetten om dit allemaal te realiseren.

Actief en zelfstandig oud worden

10.171

bezoekers voor de 10 lokale dienstencentra, voor info en advies over ouder worden, activiteiten en dienstverlening

5

INHOUD

1. Amoedebestrijding 1.1 Financiële armoede

12

1.2 Kansarmoede

22

Levensdomeinen: Wonen

23

Werken en activering

33

Sociale relaties en vrije tijd

50

Gezondheid

53

1.3 Kinderarmoede

59

2. Zorg en wonen voor senioren 6

7

63

2.1 Actief en zelfstandig oud worden

66

2.2 Aangepast zelfstandig wonen

70

2.3 Begeleid wonen

72

2.4 Jong en oud

76

3. Interne werking

83

3.1 Bestuur en management

85

3.2 Ons personeel

86

3.3 Communicatie en imago

97

4. Financiën

101

4.1 Een inkijk op de inkomsten

103

4.2 Een overzicht van de kosten

104

4.3 Inkomsten en kosten tegenover elkaar

104

Armoedebestrijding

ARMOEDEBESTRIJDING

Armoedebestrijding Armoede is een hardnekkig en complex probleem dat veel verder gaat dan alleen maar een gebrek aan inkomen. Financiële problemen gaan vaak gepaard met andere problemen zoals woonproblemen, fysieke en psychische problemen … Een integrale benadering is nodig om dit aan te pakken.

9

ARMOEDEBELEIDSPLAN 2014-2019 In de legislatuur 2014-2019 zet OCMW Gent duurzaam en structureel in op de bestrijding van armoede. Alle concrete acties die we in deze context willen realiseren, werden in het “Armoedebeleidsplan 2014 – 2019” gegoten. OCMW Gent hield de pen vast van dit armoedebeleidsplan 20142019 voor de stad Gent. Honderden mensen van partnerorganisaties uit het middenveld, diensten van Stad en OCMW en de doelgroep leverden echter ook ideeën. Een lokaal armoedebeleid dat armoede krachtdadig bestrijdt, kan maar slagen door de samenwerking tussen de vele verenigingen en organisaties die zich dagelijks, samen met OCMW Gent, inzetten tegen armoede. Daar ligt een enorme diversiteit en expertise en de kracht van honderden medewerkers en nog veel meer vrijwilligers.

10

OCMW Gent als regisseur Daarom maakt het Armoedebeleidsplan ook een onderscheid tussen OCMW Gent als actor en als regisseur. OCMW Gent heeft namelijk enerzijds welomschreven bevoegdheden om armoede te bekampen, zoals het toekennen van financiële hulp, mensen dichter bij de arbeids­markt brengen, hulp voor daklozen… Anderzijds zijn we echter, naast een belangrijke actor in het werkveld, ook een regisseur om armoede preventief aan te pakken en gestructureerd te bestrijden. De overkoepelende aanpak van armoede in Gent wordt namelijk gecoördineerd vanuit de cel Armoedebestrijding. De cel is een doorgedreven samenwerking tussen Stad en OCMW Gent, met een structurele link naar derde actoren. Deze cel stimuleert en coördineert heel wat overleg in functie van een gedragen armoedebeleid. Daarnaast staat de cel ook in voor de coördinatie en opvolging van de acties uit het armoedebeleidsplan.

Ruimere rol De rol van OCMW als regisseur is dus een stuk ruimer dan deze als actor. Zo heeft de actor OCMW maar een heel beperkte wettelijke opdracht naar mensen in armoede zonder papieren, namelijk het voorzien van dringende medische zorgen. Maar als regisseur kijken we wel mee welke actoren betrokken moeten worden om de juiste acties uit te werken voor dit doelpubliek. Vanuit onze regierol proberen we alle acties naar mensen in armoede te coördineren vanuit een duidelijke, brede visie en contacten met het werkveld. Zo overstijgen we bewust onze eigen actorrol. Om de twee jaar wordt het Armoedebeleidsplan geëvalueerd, bijgestuurd en aangevuld met nieuwe acties. Zo kunnen we goed inspelen op nieuwe ontwikkelingen en blijft het armoedebeleid steeds actueel. U leest er meer over op onze website: ocmwgent.be/armoedebestrijding

ARMOEDEBESTRIJDING

Volgende partners en overleggen uit het werkveld, de academische wereld en het lokaal bestuur gaven via het inspraaktraject mee vorm aan het armoedebeleidsplan: HET ARMOEDEFORUM WERKVELD • HET ARMOEDEFORUM VAN OPGELEIDE ERVARINGS­ DESKUNDIGEN WERKZAAM IN GENT • CAW OOST-VLAANDEREN­REGIO GENT EEKLO • DE KOEPEL VAN KRAS-DIENSTEN • WELZIJNSOVERLEG REGIO GENT MET EEN KLANKBORDGROEP VAN DERDEN • KIND EN GEZIN • DE KLANTENPARTICIPATIE BIJ OCMW GENT • DE GENTSE OVERLEG TAFEL • VZW BEWEGING VAN MENSEN MET EEN LAAG INKOMEN EN KINDEREN • VZW SIVI • VZW DE ZUID­ POORT • EEN 100-TAL BURGERS TIJDENS DIALOOGTAFELS OP DE WERELDDAG VAN VERZET TEGEN ARMOEDE • DE STEDELIJKE ADVIESRAAD VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP • DE STEDELIJKE SENIORENRAAD • DE JEUGDRAAD • DE STEDELIJKE ADVIESRAAD VOOR ETNISCH CULTURELE DIVERSITEIT - @REM • INTERCULTUREEL NETWERK GENT • HET ACADEMISCH ARMOEDEFORUM MET BETROKKENHEID VAN UNIVERSITEIT GENT • HOGESCHOOL GENT • ARTEVELDEHOGESCHOOL • UNIVERSITEIT ANTWERPEN • HET VLAAMS ARMOEDE STEUNPUNT (VLAS) • HET CENTRUM VOOR SOCIAAL BELEID (CSB) • UNIVERSITEIT LEUVEN (KUL) EN DE UNIVERSITEIT BRUSSEL (VUB) • HET MANAGEMENTTEAM VAN DE STAD GENT • DE CONTACTPERSONEN ARMOEDE BIJ STAD GENT • HET DIRECTIETEAM VAN HET DEPARTEMENT BEVOLKING EN WELZIJN • DE INTEGRATIEDIENST • HET STEDELIJK BUURTWERK • STRAATHOEKWERK • HET MANAGEMENTTEAM EN HET BIJZONDER COMITÉ VAN DE SOCIALE DIENST ALGEMENE ZAKEN VAN OCMW GENT • HET BELEIDSTEAM VAN DEPARTEMENT SOCIALE DIENSTVERLENING • DE KLANKBORDGROEP EN EEN AD HOC GROEP MET OCMW-MEDEWERKERS EN TOT SLOT DE COMMISSIE WELZIJN • WERK EN MILIEU MET ALLE ­RAADSLEDEN VAN STAD EN OCMW GENT.

Ook dank aan de serviceclubs en alle andere organisaties die mee het armoedebeleid willen ondersteunen. Samen staan we sterker!

11

Cel Armoedebestrijding

1.1 FINANCIËLE ARMOEDE

Deze cel is een doorgedreven samenwerking tussen Stad en OCMW Gent in het kader van de strijd tegen armoede. De cel werd in 2014 uitgebreid met de verantwoordelijke voor de regie kinderarmoede en bestaat zo uit 4 medewerkers van OCMW en verschillende stadsdiensten. De cel armoedebestrijding is hét aanspreekpunt voor het Gentse armoedebeleid, zowel voor de stadsdiensten als derde partners, maar ook voor andere geïnteresseerden zoals studenten, serviceclubs of andere besturen.

12

De cel geeft vorm aan overleg in functie van een gedragen armoedebeleid, zoals de drie armoedefora (armoedeforum werkveld, academici armoedeforum en armoedeforum ervaringsdeskundigen in de armoede) en het netwerk aandachtsambtenaren bij de Stad. Ze staat ook in voor de coördinatie van de opmaak van het groeiactieplan en voor de opvolging van de uitvoering ervan. Een aantal acties trekt de cel zelf, zoals de uitwerking van een armoedetoets, de ondersteuning van de armoedeverenigingen (o.a. via subsidieovereenkomsten) en de coördinatie van de Gentse versie van de Werelddag van verzet tegen armoede. Daarnaast werd in 2014 ook de ‘cel Armoedebestrijding +’ opgericht waar belangrijke armoedeactoren uit het werkveld zijn in opgenomen. Deze groep van kernactoren volgt de acties uit het groeiactieplan op.

Armoedebestrijding | Financiële armoede

Armoede start steeds met financiële armoede. Om basisrechten zoals een degelijk onderdak, voeding, basisgezondheidszorg en vrijetijdsbesteding voor jezelf te verzekeren, heb je een inkomen nodig. Het OCMW ondersteunt veel mensen via financiële hulp. Een open deur dichtbij De welzijnsbureaus willen een open huis voor iedereen zijn, waar mensen terecht kunnen met vragen van sociale, administratieve, financiële, psychologische of juridische aard. Ze zijn dus zoveel meer dan enkel loketten waar de cliënten terecht kunnen voor de uitkering van het leefloon of levensminimum. Bovendien bieden sommige welzijnsbureaus ook toegang tot andere diensten zoals Kind en Gezin, de stedelijke Buurtwerking of het wijkrestaurant. Dat past binnen het streven van de Stad Gent en OCMW Gent om een “sociaal huis” te zijn. Dit houdt in dat de burger voor (informatie over) alle sociale dienstverlening op één en dezelfde plaats terecht kan.

ARMOEDEBESTRIJDING ➤➤Op 31 december 2014 begeleidden de welzijnsbureaus, en de diensten Thuislozenzorg en Vreemdelingen 7.140 huishoudens. Dit is een stijging van 4 procent ten opzichte van 2013 (6.848 huishoudens). Deze diensten boden een integrale hulpverlening aan door begeleiding op meerdere levensdomeinen.

Gezinstypes

➤➤Daarnaast werden eind 2014 1.668 huishoudens begeleid enkel door één van de thematische diensten van het departement Sociale Dienstverlening. Deze hulpverlening is gericht op een specifiek domein. Dit is een stijging van 18 procent of 251 huishoudens ten opzichte van vorig jaar (2013: 1.417 huishoudens). Het gaat hierbij om de diensten Gezondheidszorg, Energiecel, Woningen, Woonbegeleiding, het Opleidings- en Tewerkstellings­ centrum, Emancipatorische werking, de Psychologische en de ­Juridische Dienst. ➤➤In totaal boden de diensten van Sociale Dienstverlening op 31 december 2014 aan 8.808 huishoudens hulp. Dit is een toename van 7 procent of 543 huishoudens ten opzichte van eind 2013 (2013: 8.265 huishoudens). Als we kijken naar het aantal begeleide gezinnen in de loop van 2014 (hier gaat het dus niet om een momentopname zoals in voorgaande), dan kunnen we volgende gegevens onderscheiden op basis van gezinstype:

Alleenstaand +18j

2013

2014

7.449

61,8%

7.634

61,9%

40

0,3%

45

0,4%

423

3,5%

456

3,7%

Eenoudergezin - Met -18j

1.747

14,5%

1.774

14,4%

Samenwonend - Enkel +18j

1.616

13,4%

1.608

13,0%

Samenwonend - Met -18j

2.061

17,1%

2.127

17,3%

12.063

100,0%

12.327

100,0%

Alleenstaand -18j Eenoudergezin - Enkel +18j

Totaal

Bij de begeleide huishoudens vormen de alleenstaanden de grootste groep, namelijk meer dan 60 procent. Bij 32 procent van de huishoudens in begeleiding in de loop van 2014 is er minstens één kind jonger dan 18 jaar.

Verhoudingsgewijs bevonden de meeste gezinnen in hulpverlening zich in volgende wijken (procenten zijn ten opzichte van de bewoners in de wijk): ➤➤ Nieuw Gent – UZ: 17,5 procent ➤➤ Rabot – Blaisantvest: 16,8 procent ➤➤ Muide – Meulestede – Afrikalaan: 13,1 procent ➤➤ Sluizeken – Tolhuis – Ham: 12,6 procent en ➤➤ Brugse Poort – Rooigem: 12,3 procent Ook in de stadsdelen Bloemekenswijk, Ledeberg en Watersportbaan – Ekkergem zit meer dan 10 procent van de gezinnen in hulpverlening bij de Sociale Dienst van het OCMW.

13

GENTINFO-PUNTEN – 1.000 VRAGEN, 1 PUNT

In 2014 werden twee Gentinfo-Punten geïnstalleerd op OCMWlocaties; in het OCMW-onthaal in de Sint-Martensstraat 13 en in de Welzijnsknoop Ledeberg. Eerder werd er al in een pilootproject in juli 2012 een Gentinfo-Punt geopend in het Administratief Centrum Zuid. De burger kan terecht aan een Gentinfo-Punt voor (vragen over) de meest voorkomende dienstverlening uit Stad en OCMW Gent. De medewerkers van de Gentinfo-Punten kunnen bezoekers met eenvoudige vragen onmiddellijk helpen. Bij moeilijke vragen wordt naar de juiste dienst doorverwezen.

14

Sociale rechten Eén fysiek aanspreekpunt voor alle dienstverlening vergemakkelijkt natuurlijk de weg naar informatie en hulp. Dit past onder andere in de ambitie van Stad en OCMW Gent om de drempel tot sociale dienstverlening te verlagen en de sociale rechten van elke burger te verzekeren. Zo staat in het Armoedebeleidsplan 2014-2019 dat we 20 procent meer mensen (in armoede) willen op maat informeren over hun sociale rechten. In 2014 actualiseerde het OCMW de antwoordfiches die in de Gentinfo-Punten gebruikt worden wanneer er vragen over OCMWdienstverlening gesteld worden. Daarnaast werden er drie extra sociale producten uitgewerkt waarvoor Gentenaars in de toekomst

Armoedebestrijding | Financiële armoede

direct aan een Gentinfo-Punt terecht kunnen (taxicheques, incontinentiepremie en gratis huisvuilzakken). Een derde Gentinfo-Punt op OCMW-locatie is operationeel vanaf januari 2015 op de Campus Prins Filip.

ARMOEDEBESTRIJDING Bijstand bij schulden Je financiën op een gezonde manier beheren, is niet altijd makkelijk. Zeker niet in tijden van financiële crisis. Voor veel mensen is rondkomen met het budget dan ook een moeilijke evenwichtsoefening. Eens er toch schulden zijn, dreigt een neerwaartse spiraal.

➤➤In 2014 zijn er 30 dossiers collectieve schuldenregeling afgesloten en niet langer actief. In 21 dossiers waren alle schulden aangezuiverd en kon de cliënt met een propere lei beginnen. In 4 dossiers werd de collectieve schuldenregeling stopgezet, in 2 dossiers schold de rechtbank de schuld kwijt, 2 dossiers werden afgesloten door overlijden van de cliënt en in 1 dossier werd OCMW Gent vervangen als schuldbemiddelaar.

OCMW Gent biedt schuldhulpverlening aan op maat die erop gericht is zo snel mogelijk tussenbeide te komen. Een kleine schuldenput is sneller weer gedempt. Natuurlijk wordt er ook voor cliënten met grote schulden naar gepaste oplossingen gezocht. De Juridische Dienst is het aanspreekpunt binnen het OCMW voor alles wat met schuldhulpverlening te maken heeft. Voor een nog betere ondersteuning organiseren de juristen van de helpdesk schuldbemiddelingszitdagen in de verschillende welzijnsbureaus waar ze dan advies aan cliënten en/of maatschappelijk werkers leveren. ➤➤In 2014 volgden de maatschappelijk werkers 479 gezinnen in budgetbegeleiding en 1.219 gezinnen in budgetbeheer. Daarvan waren er 35 gezinnen zowel in budgetbegeleiding als in budgetbeheer. Collectieve schuldenregeling Als de schulden zo hoog zijn opgelopen dat er geen haalbaar afbetalingsplan mogelijk is, stuurt de maatschappelijk werker aan op een collectieve schuldenregeling. Dat is een regeling voor de rechtbank waarbij de inkomsten van de cliënt volledig worden beheerd door een schuldbemiddelaar. De schuldenregeling heeft als voordeel dat het leefgeld van de cliënt wordt verzekerd en dat schuldeisers geen extra stappen meer kunnen ondernemen. ➤➤Sinds 2000 is OCMW Gent al 441 keer aangesteld als schuld­ bemiddelaar. ➤➤In 2014 heeft de rechtbank OCMW Gent 46 maal aangesteld als schuldbemiddelaar (2013: 28 maal).

15

Opnieuw je eigen centen beheren? Op 7 mei 2014 startte de Emancipatorische Werking (EW) voor de zevende keer met de groepswerking ‘Opnieuw je eigen centen beheren?’. De bijeenkomsten richten zich tot cliënten die een leefloon, een vervangingsinkomen of een beperkt loon ontvangen of in schuldhulpverlening zijn bij OCMW Gent. Ze hebben ook minimale taal- en rekenvaardigheden en willen stappen zetten naar een zelfstandig beheer van hun geld. Ze krijgen praktische informatie over hoe je een budgetplan opstelt, hoe je rekeningen bijhoudt, hoe je omgaat met reclame… Doel is de cliënt opnieuw controle te laten krijgen over het beheer van zijn centen.

In de loop van 2014 waren er 9 bijeenkomsten, waar in totaal 35 cliënten aan deelnamen.

hulpverlening, zoals het uitbetalen van een energiepremie, medische hulp, een huurwaarborg…

TOTAAL AANTAL AANVRAGEN/INFOVRAGEN TOV. AANTAL VERZOEKSCHRIFTEN DAT DAARUIT RESULTEERT

BEDRAGEN (EQUIVALENT) LEEFLOON IN EURO VOLGENS GEZINSSITUATIE

500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

Categorie 1 (samenwonende persoon)

€ 6.538,91

€ 544,91

Categorie 2 (alleenstaande persoon)

€ 9.808,37

€ 817,36

€ 13.077,84

€ 1.089,82

Jaarbasis

16

456 381

139

364

127

391

Categorie 3 (persoon die samenwoont met een gezin ten laste met minstens één ongehuwd minderjarig kind) 160

Maandbasis

158

DEBUDGETINZICHT BAAI BREIDT UIT 2011

2012

2013

2014

Aantal infovragen/aanvragen schuldregeling van cliënten aan OCMW Gent Aantal verzoekschriften OCMW Gent aan Arbeidsrechtbank voor opstart schuldenregeling In 2014 heeft de rechtbank OCMW Gent 46 maal aangesteld als schuldbemiddelaar (2013: 28 maal).

Financiële steun Gentenaars die op eigen benen staan en geen of bijna geen inkomen hebben, kunnen een leefloon krijgen. Vreemdelingen die een asielaanvraag ingediend hebben of ingeschreven zijn in het vreemdelingenregister, ontvangen een equivalent leefloon. De bedragen zijn dezelfde. Daarnaast verleent het OCMW ook nog andere vormen van financiële Armoedebestrijding | Financiële armoede

In 2011 zetten OCMW’s, verenigingen waar armen het woord nemen en CAW’s een partnerschap op rond kwaliteitsvolle schuldhulpverlening en schuldpreventie. Sinds 2014 worden de samenwerkingsverbanden structureel gefinancierd door de Vlaamse Overheid (met CAW’s als budgethouder) en zijn ze allen actief onder de naam “BudgetInZicht (BIZ)”. De Juridische dienst van OCMW Gent werkte ook in 2014 mee aan het regionaal samenwerkingsverband BudgetInZicht (BIZ Gent-Eeklo) van de OCMW’s in de regio en het CAW OostVlaanderen Regio Gent – Eeklo. De Juridische dienst maakte deel uit van de stuurgroep en het leernetwerk van dit samenwerkingsverband, en organiseerde verschillende vormingen en casus­besprekingen rond de leefwereld van armen. Het delen van kennis tussen de verschillende organisaties stond hierbij centraal.

ARMOEDEBESTRIJDING DEKORT BAAITOEGELICHT BREIDT UIT Recht op Maatschappelijke Integratie Het OCMW van elke gemeente heeft de opdracht om het recht op maatschappelijke integratie te waarborgen aan iedereen die over onvoldoende bestaansmiddelen beschikt en die aan de voorwaarden van de wet voldoet. Er moet worden gestreefd naar maximale integratie in en participatie aan het maatschappelijk leven. Daarvoor beschikt het OCMW over drie belangrijke instrumenten: 1. tewerkstelling: een volwaardige job waarop alle regels van het arbeidsrecht van toepassing zijn, inclusief de loonbeschermingsregels. 2. een leefloon: een financiële tussenkomst wanneer tewerkstelling niet mogelijk is. 3. een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie verbonden aan de toekenning van het leefloon. Wat het meest gepaste traject is, wordt altijd in overleg met de cliënt bepaald. In elk geval beschikt de cliënt over een inkomen om van te leven, de bedoeling is om een maximale integratie en sociale participatie te bewerkstelligen.

Financiële steun algemeen In 2014 daalde het aantal cliënten dat minstens één dag financiële steun van het OCMW kreeg voor het derde jaar op rij. Het aantal cliënten in financiële hulpverlening zakte van 12.254 personen in 2013 naar 12.160 personen in 2014. Financiële steun verwijst niet alleen naar een leefloon of levensminimum, maar ook naar geactiveerde leefloners (bv. met een artikel 60-contract, activa, sine) tussenkomst in huurprijs en ten laste name van medische kosten. FINANCIËLE STEUN 2011

2013

2014 14.246 12.961 12.254 12.160 10.867 9.939 9.321 9.100

6.748 5.892 5.886 6.076

6.475 5.575 5.580 5.575

1.580 1.388 1.248

Recht op Maatschappelijke Hulp Het recht op maatschappelijke hulp omvat drie grote onderdelen: het equivalent leefloon (= het vroegere levensminimum), een tewerkstelling en/of een tussenkomst in de (dringende) medische hulpverlening. Enkel de kandidaat-vluchtelingen en de vreemdelingen met een verblijfsvergunning die niet in de bevolkingsregisters staan ingeschreven, hebben recht op financiële steun en tewerkstellingsmaatregelen. Ook illegalen hebben recht op (dringende) medische hulpverlening.

2012

leefloon

1.623 1.443 1.323

1.112

equivalent leefloon

RMI

1.195

RMH exclusief medische hulp

andere financiële steun

totaal

Leefloon maakt deel uit van Recht op Maatschappelijke Integratie, equivalent leefloon is onderdeel van Recht op Maatschappelijke Hulp. Vergelijken we het totaal aantal rechthebbenden op financiële steun over de voorbije 4 jaren, zien we een daling van 2011 tot 2014 in het totaal aantal cliënten dat recht heeft op een vorm van financiële steun.

17

Recht op Maatschappelijke Integratie en Hulp (RMI/RMH)

Uitgesplitst per leeftijdsklasse geeft dat volgend beeld voor de beroepsactieve bevolking in Gent.

Met RMI-gerechtigden wordt bedoeld de leefloners, inclusief de geactiveerde leefloongerechtigden. De RMH-gerechtigden zijn de equivalent leefloners (= vroegere “levensminimumgerechtigden), inclusief de geactiveerde equivalent leefloongerechtigden en exclusief de medische hulp. a) Aantal steungerechtigden Sinds 2012 stijgt het aantal RMI/RMH-gerechtigden per 1000 inwoners, telkens gemeten op de laatste dag van het jaar. AANTAL STEUNGERECHTIGDEN PER 1.000 INWONERS (RMI/RMH) - 31 DEC ‘14 2014

18

19,5

2012

18,1

2011

23,4

0

5

10

15

20

25

Aantal steungerechtigden per 1.000 inwoners Deze cijfers zijn een momentopname van telkens de laatste dag van het jaar. Op 31 december 2014 hadden 19.8 op 1000 Gentenaars recht op financiële steun. Als we enkel kijken naar beroepsactieve Gentenaars (= Gentenaars tussen 18 en 65 jaar), dan is dat 30 op 1000 Gentenaars (2013: 29,4 op 1000).

Armoedebestrijding | Financiële armoede

31/12/2011

31/12/2012

31/12/2013

31/12/2014

18-19

93

87,8

97,7

105,0

20-24

54

47,3

53,6

60,4

25-29

26,5

22

23,3

25,6

30-34

26,8

24

27,4

24,8

35-49

26,9

23,7

25,5

24,9

50-64

23,9

20,8

20,8

20,5

b) Kenmerken van unieke cliënten leefloon en equivalent leefloon

20,5

2010

leeftijdsklassen

Van de 1000 Gentenaars met een leeftijd van 18 tot en met 19 hadden 105 personen recht op RMI of RMH (op 31 december 2014). Dat is zo’n 10 procent van deze bevolkingsgroep. Binnen de beroepsactieve bevolking zien we dus bij jongeren het grootste aandeel mensen met financiële hulp bij OCMW Gent.

19,8

2013

RMI/RMH op 1000 Gentenaars

Met “leefloners” bedoelen we alle leefloners zonder de geactiveerde leefloongerechtigden (dit zijn leefloners met een art.60 contract, art.61, activa, sine, doorstromingsprogramma’s en invoeginterim). Bij de “equivalent leefloners” (= de vroegere levensminimumgerechtigden) rekenen we alle equivalent leefloners, zonder de geactiveerde equivalent leefloners en de equivalent leefloners die recht hebben op medische hulp.

ARMOEDEBESTRIJDING CEL JONGERENWERKING – SPECIALE AANDACHT VOOR JONGEREN Net zoals iedereen kunnen jongeren voor alle soorten hulp in de verschillende welzijnsbureaus terecht. Maar het OCMW heeft ook nog een aparte cel Jongerenwerking, die zich richt tot de meest kwetsbare jongeren. De cel begeleidt alleenstaande minderjarigen en jongeren tussen 18 en 25 jaar die woononstabiel zijn of een recente tussenkomst kregen van bijzondere jeugdbijstand (maximum één jaar geleden). De cel bestaat uit zeven maatschappelijk werkers die vanuit de welzijnsbureaus Gent Noord en Gent Zuid werken. Daarnaast volgen twee trajectbegeleiders de jongeren op. Zij leggen de link met het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum en de Emancipatorische Werking (via het project Extra Time). ➤➤Doorheen 2014 behandelde de Jongerenwerking 429 dossiers. Daarvan waren er 143 nieuwe aanmeldingen, 286 dossiers werden meegenomen uit 2013. De hulpverlening bevindt zich vooral op vlak van opleiding/activering, financiële hulp (inkomen/schulden), de woonsituatie en psychosociale/medische hulp. Geïndividualiseerde projecten naar opleiding/werk Met leefloners jonger dan 25 jaar gaat het OCMW contracten “geïndividualiseerde projecten maatschappelijke integratie” aan. De naam zegt het zelf, bedoeling is om de maatschappelijke integratie van jonge leefloners te bevorderen. In het contract worden een aantal duidelijke afspraken gemaakt waaraan de verschillende partijen zich moeten houden. De jongeren worden aangezet tot het volgen van een opleiding, het voltooien van studies of arbeidsbegeleiding… Het OCMW engageert zich tot begeleiding en financiële steun. Elk contract is op maat van de cliënt. ➤➤De cel Jongerenwerking sloot vorig jaar met 318 jongeren een

integratiecontract af, met afspraken naar opleiding of activering (= 74 procent van het totaal aantal behandelde dossiers) . ➤➤82 jongeren studeren nog momenteel (19 procent). 55 studenten proberen hun secundair onderwijs te voltooien en 3 jongeren doen dit via de examencommissie secundair onderwijs. 15 studenten volgen les aan de hogeschool (18 procent) en 9 jongeren volgen universitaire studies (11 procent). Inkomen/schulden ➤➤71 procent van de jongeren ontvangt leefloon (304 jongeren). 16 procent ontvangt een loon uit arbeid (70 jongeren), 11 procent heeft een werkloosheidsuitkering (48 jongeren), 4 procent heeft een inkomensvervangende tegemoetkoming (17 jongeren), 2.5 procent staat op ziekte (11 jongeren) en 1,5 procent staat op invaliditeit (5 jongeren). Psychosociale/medische hulp ➤➤Bij 37 procent van de dossiers is er sprake van een psychische of psychiatrische problematiek. De Jongerenwerking probeert hen zoveel mogelijk toe te leiden naar interne of externe begeleidingen. 25 procent van de jongeren gaat daarop in. Woonsituatie Jongerenbegeleiding begeleidt veel jongeren die zich in een onstabiele woonsituatie bevinden. Bijna de helft van de begeleide jongeren is zelfs volledig dakloos. Een goede woonsituatie is echter noodzakelijk omdat ze een grote invloed heeft op alle andere levensdomeinen. Het is ook evident dat jongeren zonder vaste woonplaats niet gemakkelijk geactiveerd kunnen worden. Daarom werkt de cel samen met Wooncoaching om jongeren te ondersteunen naar een stabiele woning.

19

• Nationaliteit Meer dan 100 nationaliteiten ontvingen in 2014 een (equivalent) leefloon. De grootste groep heeft de Belgische nationaliteit: 4.005 op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners (= 58,8 procent). Ook bij de nieuwe cliënten (mensen die in 2014 voor het eerst een (equivalent) leefloon kregen, heeft meer dan de helft (53,4 procent) de Belgische nationaliteit. 7,2 procent van de nieuwe cliënten heeft de Afghaanse nationaliteit. Net als in 2013 vullen Bulgarije, Turkije en Slovakije de top 5 verder aan.

20

• Geboorteland Van de (equivalent) leefloners is de grootste groep geboren buiten de Europese Unie: 3.212 op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners (of 47,2 procent). Van deze groep (equivalent) leefloners is 22 procent een nieuwe cliënt. 40,3 procent van de equivalent leefloners is in België geboren (2.743 op 6.807), 5,8 procent is in Afghanistan geboren (395 op 6.807) en 5,7 procent is in Turkije geboren (389 op 6.807).

c) Redenen voor het stopzetten van steun In 2014 nam het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst 5.722 beslissingen om RMI of RMH stop te zetten (2013: 5.886 beslissingen). Het gaat hierbij om 4.245 unieke cliënten. Dat wijst erop dat voor een deel van de cliënten de steun meer dan één keer werd stopgezet.

3.000

34,3% 15,0% 18,8% 8,4% 4,7% 4,4% 10,1% 4,2% 100,0%

Ongeveer 1/3 krijgt minder dan 6 maand een (equivalent) leefloon en 1/3 meer dan twee jaar. Armoedebestrijding | Financiële armoede

In vier van de 25 Gentse wijken lag het aantal (equivalent) leefloners in verhouding tot het aantal beroepsactieve Gentenaars in die wijk hoger dan 5 procent. • Nieuw Gent – UZ: 7 procent • Rabot – Blaisantvest: 5,9 procent • Muide – Meulestede – Afrikalaan: 5,1 procent • Brugse Poort – Rooigem: 5 procent

MOTIEF BIJ STOPZETTEN RMI/RMH-STEUN

• Duurtijd steunperiode Aantal (equivalent) leefloners in december 2014 opgesplitst naar duurtijd steunperiode tot 6 maanden meer dan 6 maanden en minder dan 1 jaar meer dan 1 jaar en minder dan 2 jaar meer dan 2 jaar en minder dan 3 jaar meer dan 3 jaar en minder dan 4 jaar meer dan 4 jaar en minder dan 5 jaar meer dan 5 jaar en minder dan 10 jaar meer dan 10 jaar Totaal

• Geografische kenmerken De verhouding van het aantal (equivalent) leefloners ten opzichte van het aantal beroepsactieve Gentenaars bedroeg in 2014 gemiddeld 2,8 procent (2011: 2,7 procent).

2.500

2.704

2.000 1.500 1.000 500 0

1.340

1.216 462

voldoende inkomsten

passieve uitstroom

tijdelijke onderbreking

andere

“Voldoende inkomsten” (47 procent) wil zeggen dat de betrokkene een loon of een andere sociale uitkering krijgt. “Passieve uitstroom” (21 procent) doet zich voor als de cliënt niet meer in Gent woont, overleden of gedetineerd is. Een “tijdelijke onderbreking” (9 procent) kan een vakantiejob zijn, een verblijf in het buitenland… De term “andere” (23 procent) verwijst naar administratieve stopzetting van het leefloon, het omzetten van het leefloon naar een andere steunvorm…

ARMOEDEBESTRIJDING FINANCIËLE STEUN IN CIJFERS Hulpvragen vanuit de welzijnsbureaus ➤➤ Op 31 december 2014 begeleidden de welzijnsbureaus, en de diensten Thuislozenzorg en Vreemdelingen 7.140 huishoudens. Deze diensten boden een integrale hulpverlening aan of begeleiding op meerdere levensdomeinen. ➤➤ Dit is een stijging van 4 procent ten opzichte van 2013 (6.848 huishoudens). ➤➤ Daarnaast werden eind 2014 1.668 huishoudens begeleid enkel door één van de thematische diensten van het departement Sociale Dienstverlening, die hulpverlening bieden op een specifiek domein. ➤➤ Dit is een stijging van 18 procent of 251 huishoudens ten opzichte van vorig jaar (2013: 1.417 huishoudens). ➤➤ In totaal boden de diensten van Sociale Dienstverlening op 31 december 2014 aan 8.808 huishoudens hulp. Dit is een toename van 7 procent of 543 huishoudens ten opzichte van eind 2013 (2013: 8.265 huishoudens).

Bijstand bij schulden ➤➤ Sinds 2000 is OCMW Gent al 441 keer aangesteld als schuldbemiddelaar. ➤➤ In 2014 heeft de rechtbank OCMW Gent 46 maal aangesteld als schuldbemiddelaar (2013: 28 maal). ➤➤ In 2014 zijn er 30 dossiers collectieve schuldenregeling afgesloten en niet langer actief. ➤➤ Daarvan waren in 21 dossiers alle schulden aangezuiverd en kon de cliënt met een propere lei herbeginnen. In 4 dossiers werd de collectieve schuldenregeling stopgezet, in 2 dossiers schold de rechtbank de schuld kwijt, 2 dossiers werden afgesloten door overlijden van de cliënt en in 1 dossier werd OCMW Gent vervangen als schuldbemiddelaar.

Financiële steun algemeen ➤➤ In 2014 kregen 12.160 personen één of andere vorm van financiële steun (2013: 12.254 personen). ➤➤ Op 31 december 2014 hadden 19.8 op 1000 Gentenaars recht op RMI/RMH (2013: 19,5). Als we enkel kijken naar beroepsactieve Gentenaars (= Gentenaars tussen 18 en 65 jaar), dan is dat 30 op 1000 Gentenaars (2013: 29,4 op 1000).

➤➤ Van de 1000 Gentenaars met een leeftijd van 18 - 19 jaar hadden 105 personen recht op RMI of RMH (op 31 december 2014). Dat is dus zo’n 10 procent van deze bevolkingsgroep.

Kenmerken cliënten leefloon en cliënten equivalent leefloon Nationaliteit ➤➤ Meer dan 100 nationaliteiten ontvingen in 2014 een (equivalent) leefloon. ➤➤ De grootste groep heeft de Belgische nationaliteit: 4.005 op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners (= 58,8 procent). ➤➤ Ook bij de nieuwe cliënten (mensen die in 2014 voor het eerst een (equivalent) leefloon kregen, heeft meer dan de helft (53,4 procent) de Belgische nationaliteit. 7,2 procent van de nieuwe cliënten heeft de Afghaanse nationaliteit. Net als in 2013 vullen Bulgarije, Turkije en Slovakije de top 5 verder aan. Geboorteland ➤➤ Van de (equivalent) leefloners is de grootste groep geboren buiten de Europese Unie: 3.212 op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners (of 47,2 procent). ➤➤ Van deze groep (equivalent) leefloners is 22 procent een nieuwe cliënt. ➤➤ 40,3 procent van de equivalent leefloners is in België geboren (2.743 op 6.807), 5,8 procent is in Afghanistan geboren (395 op 6.807) en 5,7 procent is in Turkije geboren (389 op 6.807). Duurtijd steunperiode ➤➤ Ongeveer 1/3 heeft minder dan 6 maand recht op een (equivalent) leefloon ➤➤ Ongeveer 1/3 heeft meer dan twee jaar recht op een (equivalent) leefloon. Geografische kenmerken ➤➤ De verhouding van het aantal (equivalent) leefloners ten opzichte van het aantal beroepsactieve Gentenaars bedroeg in 2014 gemiddeld 2,8 procent (2013: 2,7 procent). ➤➤ In vier van de 25 Gentse wijken lag het aantal (equivalent) leefloners in verhouding tot het aantal beroepsactieve Gentenaars in die wijk hoger dan 5

21

1.2 KANSARMOEDE procent: Nieuw Gent – UZ: 7 procent, Rabot – Blaisantvest: 5,9 procent, Muide – Meulestede – Afrikalaan: 5,1 procent, Brugse Poort – Rooigem: 5 procent.

Redenen voor stopzetting steun

22

➤➤ In 2014 nam het BCSD 5.722 beslissingen om RMI of RMH stop te zetten (2013: 5.886 beslissingen). ➤➤ Het gaat hierbij om 4.245 unieke cliënten. Dat wijst erop dat voor een deel van de cliënten de steun meer dan één keer werd stopgezet. Bij 2.704 cliënten (47 procent) werd de steun stopgezet omdat ze voldoende inkomsten hadden, bij 1.216 (21 procent) was er passieve uitstroom (verhuizing, overlijden, detinering…), voor 462 (9 procent) was er een tijdelijke onderbreking (vakantiejob, verblijf in buitenland…) en voor 1.340 cliënten (23 procent) was er een andere reden (administratieve stopzetting of omzetting naar een andere steunvorm).

WAT KOST HET? In 2014 kregen 9.501 mensen een of andere vorm van financiële steun van OCMW Gent (2013: 9.325 mensen). Dat is 3,76 procent van de Gentse bevolking. Het totale bedrag aan financiële steun (leefloon, stookoliepremie, medische kosten,…) bedroeg 55,5 miljoen euro (2013: 54,9 miljoen euro). Een deel van deze kosten wordt gerecupereerd via subsidies (37,7 miljoen euro) en cliënten (6,38 miljoen euro), waardoor de rekening voor het OCMW 11,4 miljoen euro bedroeg (2013: 12 miljoen euro). In 2014 keerde het OCMW 2,76 miljoen euro aan leefloon voor studenten uit (2013: 2,47 miljoen euro). Op die manier kunnen studenten die het minder breed hebben een opleiding volgen, wat hun kansen op de arbeidsmarkt sterk vergroot.

Financiële armoede gaat vaak samen met een tekort aan kansen op verschillende domeinen zoals tewerkstelling, onderwijs en opleiding, gezondheid, wonen … Het zijn vaak problemen die elkaar versterken en ervoor zorgen dat mensen in een vicieuze cirkel van armoede geraken. Daarom kiest OCMW Gent voor een integrale aanpak op alle levens­ domeinen. We willen de levensomstandigheden van mensen verbeteren. Daarnaast willen we ook kansarmoede en uitsluiting tegengaan door te werken op alle levensdomeinen: inkomen, wonen, werken en activering, sociale relaties en vrije tijd, fysieke en geestelijke gezondheid.

ARMOEDEBESTRIJDING LEVENSDOMEIN WONEN

Iedereen heeft recht op menswaardig wonen. Dit betekent dat iedereen moet kunnen beschikken over een aangepaste woning, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving en tegen een betaalbare prijs. Dit blijkt in de praktijk echter niet zo eenvoudig. Een fatsoenlijke, maar betaalbare woning vinden wordt dan ook steeds moeilijker. Dat geldt voor iedereen, maar in het bijzonder rijzen er problemen bij huisvesting voor kansarmen, lage inkomensgroepen en daklozen. De wijkwerkers verzekeren een integrale begeleiding aan hun cliënt, dus ook rond het aspect wonen. Zo kunnen cliënten bij hun wijkwerker onder andere terecht voor hulp en begeleiding bij huisvestingsproblemen, voor het huren van een woonst kan tussenkomst in borg en eventuele dubbele huishuur worden verleend, bemiddelt de wijkwerker bij huurachterstal (en kan het OCMW in dit verband de huurschuld ten laste nemen)… In deze context zet OCMW Gent ook in op informatie en advies op vlak van energie en duurzaamheid.

We vergroten de toegankelijkheid van een kwaliteitsvolle woning voor mensen in armoede. ➤➤We nemen initiatieven om Gentenaars in armoede te helpen aan een duurzame en kwaliteitsvolle woning. Dit doen we onder meer met de oprichting van één performant sociaal verhuurkantoor en de uitbreiding van het patrimonium. ➤➤Een kwaliteitsvolle woning betekent ook een energiezuinige woning. Energiearmoede blijft een belangrijke uitdaging de komende jaren. Onder impuls van de energiecel van het OCMW zetten we hier maximaal op in. ➤➤Dak- en thuisloosheid is een extreme vorm van armoede die we verder aanpakken. Hiervoor blijven we inzetten op het principe van “housing first”- waarbij men eerst en vooral een woning voorziet en daarna werkt aan vooruitgang op andere levensdomeinen. Wooncoaching is hierbij erg belangrijk. ➤➤In Gent wordt kleinschalig geëxperimenteerd met tijdelijke invulling van leegstaande woningen en alternatieve woonvormen waar mensen zonder inkomensverlies kunnen samenwonen. We blijven ook mensen ondersteunen die grotendeels op straat leven, onder meer via inloopcentra en nachtopvang. Armoedebeleidsplan ambitie 5

Wonen voor mensen in armoede Net als in 2013 verhuurde het sociaal verhuurkantoor OCMW Gent 114 woningen, dat het op de private woningmarkt huurde, aan cliënten. En net zoals in 2013 werden 23 woongelegenheden toegewezen aan nieuwe huurders.

23

Nieuwe kandidaat huurders SVK OCMW Gent

KANDIDAAT HUURDERS VERHUURKANTOOR OCMW GENT AbsoluutSOCIAAL aantal kandidaat huurders SVK OCMW Gent 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0

1.828 1.568 1.331

1.320

1.438

804 630 482

2009

2010

345

348

2011

2012

449

480

2013

2014

Absoluut aantal kandidaathuurders SVK OCMW Gent

24

Nieuwe kandidaat huurders SVK OCMW Gent Zowel het aantal nieuwe kandidaat-huurders als het absoluut aantal kandidaathuurders blijft stijgen. Op 5 jaar tijd is er een toename van het absoluut aantal kandidaat-huurders met 127%. De kleine terugval in de oneven jaren is te verklaren door de tweejaarlijkse actualisatie van het inschrijvingsregister van de kandidaat-huurders.

Huurbegeleiding Alle huurders van een woning van het sociaal verhuurkantoor van OCMW Gent krijgen huurbegeleiding. De huurbegeleider helpt om afspraken met de verhuurder na te komen, de woning te onderhouden, goede contacten met de buren te behouden… Ook maatschappelijk werkers en de sociale verhuurmaatschappijen kunnen huurbegeleiding voor hun cliënten aanvragen. ➤➤Net zoals in 2013 namen 23 nieuwe huurders hun intrek in één van de 93 woningen van het sociaal verhuurkantoor, en kregen huurbegeleiding. Armoedebestrijding | Kansarmoede | Wonen

Bemiddeling bij huurachterstand De dienst Woonbegeleiding is voor de vijf Gentse sociale huisvestingsmaatschappijen (WoninGent, Volkshaard, Gentse Haard, ABC en Merelbeekse Sociale Woningen) het centrale aanspreekpunt als hun huurders één maand huurachterstal hebben. Tot 2012 gebeurde dat pas na twee maanden huurachterstal. Door korter op de bal te spelen, probeert men hoge huurschulden te vermijden. Het OCMW begeleidt de huurder om via een afbetalingsplan de huurachterstal weg te werken. Als de huurder de huurachterstal niet binnen de zes maanden kan afbetalen, kan het OCMW de huurschuld ten laste nemen. Dat wordt dan gekoppeld aan een resultaatsverbintenis, waarbij via de nodige begeleiding een herhaling van huurachterstal en dreigende uithuiszetting voorkomen wordt. Op termijn moet de huurder de ten laste genomen schuld aan het OCMW terugbetalen. Zolang het OCMW tussenbeide komt, ondernemen de sociale huisvestingsmaatschappijen geen gerechtelijke stappen. ➤➤In 2014 stuurden de sociale huisvestingsmaatschappijen 3.105 personen met een huurachterstal naar het OCMW door (2013: 3.011 personen). ➤➤In 1.017 gevallen ging het over sociale huurders die al in begeleiding waren bij het OCMW (2013: 963 gevallen). Dreigt een huurprobleem toch te escaleren en wordt er een gerechtelijke procedure tot een uithuiszetting opgestart, dan bemiddelt Woonbegeleiding tussen alle betrokkenen om te vermijden dat het zo ver komt. ➤➤In 2014 werden 726 procedures tot uithuiszetting opgestart (858 procedures in 2013). In 261 gevallen ging het om cliënten die al door het OCMW gevolgd werden. Hun wijkwerker volgde daarom het dossier verder op. In de andere gevallen bemiddelde Woonbegeleiding. ➤➤In 39 gevallen werd effectief overgegaan tot een uithuiszetting.

ARMOEDEBESTRIJDING

DEDAMPOORT BAAI BREIDT UIT OP! KNAPT “Dampoort knapT OP!”, een pilootproject van OCMW Gent in samenwerking met CLT Gent vzw, schoot in 2014 uit de startblokken. Bewoners met een beperkt inkomen die in een kwalitatief ondermaatse woning en in een bepaald afgebakend bouwblok in de Dampoortwijk wonen, kunnen, onder bepaalde voorwaarden, aanspraak maken op een tussenkomst voor renovatiewerken. Deze tussenkomst moeten de eigenaars samen met een deeltje van de meerwaarde terugbetalen bij herverkoop van de woning of overlijden. Dit past binnen het streven van OCMW Gent om duurzame en kwalitatieve woningen te voorzien voor kwetsbare groepen. Het project voorziet een renovatiebudget van maximum 30.000 euro per woning. CLT Gent vzw en haar partners zorgen voor gratis begeleiding en advies bij de verbouwplannen. Voor het project wordt ook samengewerkt met: Stad Gent, Domus Mundi vzw, vzw SIVI, Samenlevingsopbouw Gent vzw, REGent vzw, VIBE vzw & Bouwunie.

Wonen voor dak- en thuislozen Iedere dakloze kan bij OCMW Gent terecht voor hulpverlening. Naast een leefloon kunnen daklozen ook nog andere financiële hulp krijgen zoals een huurwaarborg, een ziekenfondsbijdrage, een tussenkomst in ziekenhuisfacturen, kledij, schoolkosten voor kinderen, huur… Bovendien kunnen daklozen, die een woonst vinden, via het OCMW een installatiepremie aanvragen. Dit is een éénmalige financiële tegemoetkoming van 1.089 euro die iemand in staat stelt om zijn woning in te richten.

➤➤In 2014 werden 196 installatiepremies toegekend (2013: 140 installatiepremies). Dat is een stijging van 40 procent. DEOCMW BAAI BREIDT UITREGISSEUR IN HET DAKLOZENBELEID GENT ALS OCMW Gent verleent niet alleen financiële hulp aan daklozen. Samen met de kernactoren omtrent dak- en thuisloosheid in het welzijnsveld, en in overleg met het brede middenveld en de doelgroep, onderneemt OCMW Gent acties en maatregelen om de leefsituatie van dak- en thuislozen in Gent structureel te verbeteren. Deze initiatieven worden opgezet vanuit een gemeenschappelijke visie tussen de verschillende actoren met als doel het recht op dienstverlening en op menselijke waardigheid te bevorderen.

Hulpvragen voor daklozen Alle hulpaanvragen voor daklozen vanuit OCMW-diensten of onthaal­ tehuizen komen bij de dienst Thuislozenzorg van het OCMW terecht. De dienst probeert in samenwerking met alle hulpverleners op het terrein een omvattende oplossing te vinden. De maatschappelijk werker van Thuislozenzorg fungeert vaak als spilfiguur bij het overleg tussen de verschillende actoren. ➤➤In 2014 ontving Thuislozenzorg 455 hulpvragen vanuit de onthaalcentra en de eigen OCMW-diensten (2013: 599 hulpvragen). ➤➤313 aanvragen kwamen van personen die nog niet gekend waren bij het OCMW (2013: 276 aanvragen).

25

DEBEZOEK BAAI BREIDT UIT AAN “HUIS” Soms vinden dak- en thuislozen gewild of ongewild de weg naar het OCMW niet. Daarom gaan maatschappelijk werkers van de dienst Thuislozenzorg zelf op zoek naar mensen die hulp kunnen gebruiken. Dit heet uitreikende hulpverlening. Deze werking heeft enerzijds tot doel het vertrouwen te winnen van mensen om hen zo terug in contact te brengen met hulp­ verlening. Anderzijds zijn de maatschappelijk werkers ook op pad om concrete hulp te verlenen.

26

Wanneer de maatschappelijk werkers bijvoorbeeld merken dat iemand dreigt zijn inkomen te verliezen door een schrapping uit het bevolkingsregister, brengen ze dit in orde op maat van de cliënt. Dit kan zijn de cliënt begeleiden naar een onthaal, of de juiste documenten ter plaatse brengen ter ondertekening om zo het adres in orde te brengen. De maatschappelijk werkers gaan wekelijks langs op enkele vaste plaatsen, zoals de nachtopvang, het station Gent Sint-Pieters, inloopcentra… ➤➤ In 2014 werden zo 278 contacten gelegd met mensen die nog geen dossier hadden bij het OCMW (2013: 232 contacten)

Versnelde toewijzing van sociale woning voor daklozen OCMW Gent, in samenwerking met de Gentse sociale huisvestingsmaatschappijen, voorziet sinds 2012 in een aantal huurcontracten speciaal voor daklozen. ➤➤Het aantal effectieve huurcontracten voorbehouden voor langdurig daklozen werd op 1 januari 2012 vastgelegd op 52. Met ingang van 2014 werd het aantal verhoogd tot 59. ➤➤Voor het jaar 2014 ontving Thuislozenzorg 107 aanvragen voor een Armoedebestrijding | Kansarmoede | Wonen

versnelde toewijzing van een sociale woning ten behoeve van daklozen (2013: 80 aanvragen). ➤➤29 woningen werden toegewezen aan personen die de aanvraag deden in 2013 en 30 woningen werden toegewezen aan personen die hun aanvraag deden in 2014. Winteropvang daklozen Samen met de dak- en thuislozensector werkte het OCMW ook in 2014 een Winterplan uit. Naast de bestaande nachtopvang (51 bedden verspreid over Nieuwland en Huize Triest) was er in de gebouwen van het Institut Moderne, site II AZ Jan Palfijn van begin december tot half maart extra plaats voor 40 daklozen. OCMW Gent financiert deze opvang. Samen met de 26 bedden in de nachtopvang Nieuwland en de 25 bedden in Huize Triest – gemeenschapshuis Tabor maakte dat 91 bedden om de winterperiode te overbruggen. Het blijft echter niet bij het aanbieden van onderdak. Samen met de opvang wordt een hulpverleningstraject opgestart, dat een structurele oplossing moet bieden. Wooncoaching De dienst Wooncoaching biedt via woonbegeleiding een structurele oplossing aan cliënten voor hun problematische huisvestingssituatie. Een thuis hebben is meer dan alleen een woonprobleem. Het heeft ook te maken met het uitbouwen van sociale netwerken, gezondheid, een zinvolle vrijetijdsbesteding, enzovoort. Deze sociale activering kan op termijn leiden tot een opleiding of tewerkstelling. De prioritaire doelgroep zijn daklozen die via een versnelde toewijzing een sociale woning kregen. Een tweede doelgroep zijn (sociale) huurders, die er niet in slagen om tot een aanvaardbare huisvesting of wooncultuur te komen. Het gaat dan bv. om psychiatrische patiënten die na een opname weer zelfstandig gaan wonen. Sinds 2013 begeleidt Wooncoaching ook jongeren die een traject binnen Bijzondere Jeugdzorg achter de rug hebben, maar niet langer op begeleiding vanuit die sector kunnen terugvallen.

ARMOEDEBESTRIJDING ➤➤In 2014 begeleidde Wooncoaching 278 personen (2013: 238 personen) De Baai Chronisch thuislozen ouder dan 45 jaar die niet langer in staat zijn om zelfstandig te wonen, kunnen definitief terecht in De Baai. Kandidaat-

bewoners doorlopen een hele toelatingsprocedure. De selectievoorwaarden zijn streng. Een goede inschatting van de kandidaat-bewoner is belangrijk om de stabiliteit van de bewonersgroep te garanderen. Sinds de oprichting in 1998 ontving De Baai 281 aanvragen vanuit onthaalcentra, psychiatrische centra, de eigen OCMW-diensten… In 2014 liepen er 26 aanvragen binnen (2013: 23 aanvragen).

UITBREIDING DE BAAI OCMW-voorzitter Rudy Coddens opende op vrijdag 16 mei 2014 de nieuwe vleugel van De Baai. Dankzij de nieuwbouw krijgt De Baai er 12 kamers extra bij, die elk zijn uitgerust met sanitaire voorzieningen. Voortaan kunnen er in de vernieuwde De Baai ook thuisloze vrouwen terecht. De bouwwerken startten in mei 2012 en namen twee jaar in beslag. Voor de bouw is een budget van 2.850.000 miljoen euro vrijgemaakt, dat volledig voor rekening was van het OCMW. Noodzakelijke uitbreiding De Baai bood voor de opening van de nieuwe vleugel plaats aan 20 personen. Die maximumcapaciteit werd constant benut. De nieuwe vleugel komt enerzijds tegemoet aan de lange wachtlijst en maakt het anderzijds ook mogelijk om kamers voor vrouwen aan te bieden. Bij de oprichting van De Baai in 1998, was dakloosheid hoofdzakelijk een mannenprobleem. De jongste jaren stelt OCMW Gent vast dat er almaar meer thuisloze vrouwen zijn. Vrouwelijke kandidaten waren niet geneigd om in De Baai te komen wonen, omdat ze in het huidige gebouw een badkamer moeten delen met de andere bewoners, mannen dus. Dat probleem is er niet in de nieuwe vleugel, waar alle 12 kamers uitgerust zijn met een douche, lavabo en toilet. Groepsactiviteiten Naast individuele woonbegeleiding organiseert De Baai ook een aantal groepsactiviteiten (uitstappen, koken, een biljarttornooi, ...).

Op die manier leren de bewoners samenwerken en respect opbrengen voor wat een ander kan en niet kan. Door aan diverse activiteiten deel te nemen, leren de bewoners ook hun eigen capaciteiten beter kennen en kweken ze meer zelfvertrouwen, wat dan weer een proces van integratie en activering op gang brengt. Tot slot staan de bewoners in voor een aantal taken, zoals het onderhoud van hun kamer. Voor de huur van een gemeubelde kamer betalen de bewoners een maandelijkse verblijfsvergoeding van 300 euro (kamer met gemeenschappelijk sanitair) of 350 euro (kamer met apart sanitair, nieuwe vleugel). Voor meer informatie kunt u terecht in het persbericht: ocmwgent.be/ OCMW/In-de-pers/Nieuwe-vleugel-voor-OCMW-pension-De-Baai.

27

Wonen bij nood In geval van nood, zoals bij een ontploffing of een brand, kunnen bewoners van Gent voor maximaal acht maanden in één van de 25 noodwoningen van het OCMW terecht. In die tijd gaat de dienst Wonen samen met de getroffenen op zoek naar een nieuwe woning. ➤➤In 2014 verbleven 33 gezinnen in een noodwoning (2013: 38 gezinnen). In de meeste gevallen (17) ging het om mensen die hun woning na brand moesten verlaten. 14 gezinnen stonden op straat nadat hun woning onbewoonbaar werd verklaard. ➤➤Voor 24 gezinnen werd in 2014 zelf nog een oplossing gevonden.

ENERGIESCHULDEN TEN LASTE (WATER, GAS EN ELEKTRICITEIT)

140.000 120.000

28

Daarom investeert de Energiecel van OCMW Gent vooral in preventieve maatregelen om cliënten uit de schulden te houden en in intensieve begeleiding van cliënten die al schulden hebben. Energie en schulden Wie energieschulden heeft, kan bij het OCMW aankloppen. Het OCMW kan de schulden dan ten laste nemen. Deze hulp is echter niet vrijblijvend. De aanvrager moet een verbintenis ondertekenen waarin hij/zij zich ertoe verbindt toekomstige energiefacturen op tijd te betalen en een actieve (langdurige) begeleiding van de Energiecel te aanvaarden. Daarbij streeft de Energiecel naar een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de dienst en de cliënt.

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Wonen

138.179 euro

129.126 euro

100.000

104.394 euro

80.000 60.000 40.000 20.000

Energie en duurzaamheid Water, gas en elektriciteit zijn niet meer uit ons leven weg te denken. Het stijgende belang van energie vertaalt zich in een steeds vrijere energiemarkt. Maar doordat deze markt steeds complexer wordt, vergroot ook de kans dat mensen de boot missen.

153.145 euro

160.000

0

122

162

90

163

2011

2012

2013

2014

Energieschulden ten laste in euro

Cliënten met energieschulden ten laste

Zowel het aantal cliënten met energieschulden ten laste als het totale bedrag van de ten laste genomen schulden stegen in 2014. Dit is te verklaren door het feit dat maatschappelijk werkers de methodiek van een ten laste name meer en meer in hun individuele hulpverlening integreerden.

Lokale Adviescommissie Iedereen heeft recht op een minimale levering van water, gas en elektriciteit. Daartoe is in iedere Vlaamse gemeente een Lokale Adviescommissie opgericht waarin afgevaardigden van het OCMW en de verschillende energieleveranciers samen zetelen. De energieleverancier kan enkel overgaan tot afsluiting van de voorziening nadat de Lokale Adviescommissie dit heeft geadviseerd. Het OCMW verdedigt in de commissie de belangen van de cliënt. Wanneer de energieleverancier de minimale levering van energie wil stoppen, voert een maatschappelijk werker van OCMW Gent een onafhankelijk sociaal en financieel onderzoek uit en doet huisbezoeken om uit te maken of de abonnee niet wil of niet kan betalen en of er hulp kan en moet geboden worden. Alleen als de cliënt niet wil betalen en geen enkele hulp aanvaardt, wordt alle energie afgesloten (behalve tijdens de winter).

ARMOEDEBESTRIJDING ➤➤In 2014 sloot Eandis voor gas en elektriciteit 131 keer af (153 keer in 2013) ➤➤Farys (voorheen TMVW) sloot in 2014 118 mensen af van water (tegenover 83 afsluitingen in 2013). DOSSIERS BEHANDELD VOOR DE LAC’S 3.000 2.500

2.455

2.369

2.262

2.349

gas via de budgetmeter betalen en die aan bepaalde voorwaarden voldoen, een tussenkomst aanvragen. In 2014 liep deze regeling van 1 januari 2014 tot en met 28 februari 2014 en van 1 december 2014 tot eind december 2014. De premie varieerde tussen 54,70 euro en 132,26 euro per maand. Het bedrag hangt af van 2 parameters: type woning van de cliënt en al dan niet recht hebben op sociaal tarief. OCMW Gent kan de kosten voor deze premies voor 70 procent recupereren bij Eandis. ➤➤In de totale winterperiode van vorig jaar meldden 461 gezinnen zich aan bij de Energiecel om de premie voor budgetmeter gas te ontvangen, dat is 15% minder dan vorig jaar.

2.000 1.500 1.000

601

604

607

593

2011

2012

2013

2014

500 0

Behandelde dossiers voor LAC Eandis (gas en elektriciteit) Behandelde dossiers voor LAC Farys (water) Dankzij huisbezoeken en doorgedreven sociaal onderzoek slaagde de Energiecel erin om ongeveer 45 procent van de dossiers voor het LAC Eandis op te lossen. Voor de LAC Farys lag dat percentage zelfs op 61 procent.

Budgetmeter Wie wordt afgesloten van gas of elektriciteit zit niet noodzakelijk zonder stroom. Via de budgetmeter kan voor een bepaald bedrag nieuwe stroom of gas opgeladen worden. ➤➤Het aantal budgetmeters in Gent blijft stijgen; op 31 december 2014 waren er 4.376 budgetmeters elektriciteit (waarvan 2.382 geactiveerd) en 8.726 budgetmeters gas (waarvan 3.208 geactiveerd). Voor de budgetmeter gas is er een speciale regeling. Om de gastoevoer tijdens koude wintermaanden te verzekeren, kunnen cliënten die hun

Tussenkomst bij stookolie- en brandstofkosten Huishoudens met een verhoogd recht op de ziekteverzekering, huishoudens met een laag inkomen en personen met een formele schuldenlast komen voor een federale stookoliepremie in aanmerking. Kandidaten moeten deze verwarmingstoelage bij het OCMW in hun gemeente aanvragen. Twee maatschappelijk werkers houden hiervoor vaste zitdagen in de welzijnsbureaus, en buurt- en dienstencentra in heel Gent. ➤➤De Energiecel ontving in 2014 947 aanvragen voor een stookoliepremie, verspreid over 504 gezinnen. Tegenover 2013 is dat een daling van 25 procent. ➤➤913 personen kregen effectief een premie, voor een totaal bedrag van 81.959 euro (2013: 93.455 euro). OCMW Gent kwam ook in 2014 tussen in brandstofkosten. Opnieuw hangt de financiële hulp samen met een verbintenis. Het OCMW neemt de betaling van 1.000 liter brandstof alleen op zich, als de cliënt belooft om de voorafbetalingen voor een volgende levering maandelijks correct uit te voeren. Leeft hij die afspraak niet na, dan moet hij het overgenomen bedrag terugbetalen aan de Energiecel. ➤➤Zeven cliënten ontvingen een tussenkomst voor 1.000 liter brandstof (2013: 9 cliënten). ➤➤Samen met de lopende dossiers verrichten momenteel 22 personen voorafbetalingen op hun rekening budgetbeheer (19 in 2013).

29

30

Samen duurzaam De beste manier om te verhinderen dat cliënten met hun energiefactuur in de problemen raken, is hen stimuleren duurzaam om te springen met energie. Alleen al door een paar kleine handelingen kan de energie- en waterfactuur gedrukt worden. Met deze gedachte voor ogen probeert vzw REGent het water- en energieverbruik bij Gentenaars te doen dalen onder meer door het scannen van de huizen op zuinig energiegebruik. De nadruk ligt daarbij op kansarmen en senioren. Zij wonen vaak in huizen die niet zijn aangepast om energie te besparen. Na een energiescan krijgt de OCMW-cliënt een brief met verbetermogelijkheden voor zijn/haar woning. Cliënten die op basis van deze brief een energiezuinige maatregel willen laten uitvoeren, kunnen daarvoor een financiële tussenkomst van maximaal 500 euro aanvragen bij het OCMW. De tussenkomst wordt gehaald Aantal energiescans op vraag vanuit OCMWhet Gent eigen OCMW-budget en uit het tussenkomsten voor een energiebesparende maatregel sociaal fonds voorAantal gas en elektriciteit. Aantal toegekende renteloze leningen voor energiebesparende werkzaamheden

800 618

600 500 400 300

541

455

0



34

2011

Wonen in nood

Wonen voor dak- en thuislozen

485 410

200 100

➤➤ Net als in 2013 verhuurde het Sociaal Verhuurkantoor (SVK) OCMW Gent 114 woningen, dat het op de private woningmarkt huurde, aan cliënten. ➤➤ 158 geïnteresseerde eigenaars namen contact op met het SVK om hun woning te verhuren via OCMW Gent (2013: 94 eigenaars). Dit resulteerde in 23 nieuwe inhuurnames; ➤➤ 503 mensen volgden een infosessie over het Sociaal Verhuurkantoor (2013: 483 deelnemers); ➤➤ Eind 2014 telde het inschrijvingsregister 1.828 actieve kandidaat-huurders (2013: 1.438 kandidaat-huurders), in totaal waren er 480 nieuwe inschrijvingen (2013: 449 nieuwe inschrijvingen); ➤➤ In 2014 werden er 23 woongelegenheden toegewezen, hiervoor werden 699 kandidaat-huurders uitgenodigd.

470

432 397

Wonen voor mensen in armoede

➤➤ OCMW Gent heeft 25 noodwoningen voor Gentenaars die door rampspoed worden getroffen; ➤➤ In 2014 waren er in totaal 33 bewoningen van een noodwoning (2013: 38 bewoningen); ➤➤ 24 situaties werden opgelost (2013: 28 situaties).

ENERGIESCANS VZW REGENT

700

WONEN IN CIJFERS

36

2012

30

2013

19

2014

Aantal energiescans op vraag van OCMW Gent Aantal tussenkomsten voor een energiebesparende maatregel Aantal toegekende renteloze leningen voor energiebesparende werkzaamheden

Het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) kent renteloze leningen toe aan OCMW-cliënten om energiebesparende maatregelen in hun woningen te financieren. In 2014 maakten 19 gezinnen gebruik van deze lening.

➤➤ In 2014 werden 196 installatiepremies toegekend van 1.089 euro (2013: 140 installatiepremies). Dat is een stijging van 40 procent. ➤➤ De Gentse sociale huisvestingsmaatschappijen verbonden er zich toe om, 59 huurcontracten via een versnelde procedure aan daklozen toe te kennen (2013: 52 huurcontracten); ➤➤ De dienst Woonbegeleiding ontving hiervoor 107 aanvragen (2013: 80 aanvragen); ➤➤ Van de 107 aanvragen hebben 30 personen effectief een sociale woning gekregen, 55 personen werden op de wachtlijst van 2015 geplaatst en bij 22 aanvragen werd nog bijkomend info opgevraagd.

ARMOEDEBESTRIJDING

De Baai ➤➤ De Baai ontving in 2014 26 aanvragen voor een opname (2013: 23 aanvragen); ➤➤ 2 aanvragen werden afgekeurd, 4 goedgekeurd en 9 aanvragen zijn nog lopende; ➤➤ In 2014 verbleven 32 personen in De Baai (2013: 20 personen). Reden is de opening van de nieuwe vleugel met 12 extra kamers.

Wooncoaching en –bemiddeling Wooncoaching ➤➤ Wooncoaching begeleidde in 2014 278 sociale huurders (2013: 238 huurders); ➤➤ 82 begeleidingen werden afgesloten (2013: 62 dossiers): 65 personen hadden een stabiele woonsituatie bereikt, voor 17 personen werd de begeleiding stopgezet om redenen zoals detentie, wangedrag, doorverwijzing naar andere hulpverleningsvormen; ➤➤ De gemiddelde begeleidingsduur bedroeg in 2014 ongeveer 18 maanden (2013: 17 maanden). Bemiddeling ➤➤ In 2014 stuurden de sociale huisvestingsmaatschappijen 3.105 personen met een huurachterstal van minimaal één maand naar OCMW Gent door (2013: 3.011 personen); ➤➤ 1.017 huurders waren al in begeleiding bij het OCMW; ➤➤ In 2014 werden 726 procedures tot uithuiszetting opgestart (2013: 858 procedures); ➤➤ In 39 gevallen werd effectief overgegaan tot een uithuiszetting.

Energie Energie- en waterschulden ➤➤ OCMW Gent nam de energie- en waterschulden van 163 cliënten voor zijn rekening (2013: 90 cliënten), voor een totaal bedrag van 129.126 euro (2013: 104.394 euro);

➤➤ In 131 dossiers ging het om een schuld voor gas of elektriciteit, voor een bedrag van 98.142 euro, 32 dossiers handelden over een waterschuld, voor een bedrag van 30.985 euro. Lokale Adviescommissie (LAC) ➤➤ 2.349 dossiers werden doorverwezen nar de LAC Eandis (2013: 2.262 dossiers). Net als in 2013 slaagde de Energiecel erin om ongeveer de helft van de dossiers (45 procent) op te lossen voor ze effectief op het LAC behandeld werden; ➤➤ 593 dossiers werden naar de LAC Farys doorverwezen (2013: 607 dossiers); ➤➤ In 2014 sloot Eandis voor gas en elektriciteit 131 keer af (153 keer in 2013); ➤➤ Farys sloot in 2014 118 mensen af van water (tegenover 83 afsluitingen in 2013); Budgetmeter ➤➤ Op 31 december 2014 waren er 4.376 budgetmeters elektriciteit (waarvan 2.382 geactiveerd) en 8.726 budgetmeters gas (waarvan 3.208 geactiveerd). ➤➤ In totaal waren er 57.552 opladingen voor de budgetmeter gas en elektriciteit (2013: 66.840 opladingen). Tussenkomst in stookolie- en brandstofkosten ➤➤ De Energiecel ontving 947 aanvragen voor de federale stookoliepremie (2013: 1.267 aanvragen); ➤➤ 913 personen kregen effectief een premie (2013: 1.202 personen); ➤➤ De andere 34 kandidaten kregen geen premie omdat hun inkomen te hoog lag, ze in 2014 al het maximale bedrag van de premie (210 euro) ontvingen, of omdat hun aanvraag te laat was ingediend. ➤➤ 7 nieuwe cliënten ontvingen een tussenkomst voor 1.000 liter brandstof (2013: 9 cliënten); ➤➤ Samen met de lopende dossiers van 2008-2014, verrichtten eind 2014 22 personen voorafbetalingen op hun rekening budgetbeheer (2013: 19 personen).

31

WONEN IN CIJFERS Duurzaamheid ➤➤ In 2014 gaf OCMW Gent 410 namen door aan vzw REGent, met de vraag om een gratis energiescan uit te voeren in hun woning (2013: 618 energiescans); ➤➤ 470 mensen kregen na de scan een tussenkomst voor een energiebesparende maatregel (2013: 485 mensen); ➤➤ 19 cliënten verkregen via vzw REGent een goedkope lening voor energiebesparende ingrepen in hun woning (2013: 30 cliënten).

WAT KOST HET? Wonen

32

De verleende steun voor borgen huishuur, bankwaarborgen en zekerheidstellingen bedroeg in 2014 643.017 euro (2013: 472.383 euro). Dit bedrag wordt bijna volledig teruggevorderd van de cliënten. De zuivere tegemoetkoming in huishuur bedroeg in 2014 407.476 euro. Daarvan werd 96.435 euro teruggevorderd, of 23,7 procent. Het verhuren van woningen van het Sociaal Verhuurkantoor van OCMW Gent bracht vorig jaar 431.911 euro (2013: 391.414 euro) op. De opbrengsten van de noodwoningen bedroegen in 2014 43.625 euro (2013: 53.195 euro). De verhuringen en verpachtingen (SVK, De Baai, seniorenflats…) brachten in 2014 in totaal 1.584.291 euro (2013: 1.294.790 euro) op. Energie De steun voor de energiekosten (meestal gas en elektriciteit) ging van €1.271.234 in 2013 naar €1.208.154 in 2014.

ARMOEDEBESTRIJDING LEVENSDOMEIN WERKEN EN ACTIVERING

DEWERKEN BAAI BREIDT UIT EN ACTIVERING We vergroten de toegankelijkheid van werk en activering voor mensen in armoede. ➤➤Om werkzoekenden nog beter te bereiken zetten we verder in op dienstverlening in de buurt. ➤➤We bieden ook kansen op werk via de sector van de sociale economie, met aandacht voor de mogelijke doorstroming naar de reguliere economie. ➤➤We streven naar een breder aanbod van plaatsen voor arbeidszorg en een gevoelige stijging van het aantal artikel 60-tewerkstellingsplaatsen, ook in reguliere bedrijven. ➤➤ De sociale tewerkstelling binnen Stad Gent en OCMW wordt gereorganiseerd via de oprichting van een Agentschap Sociale Economie, het “Dienstenbedrijf”. Armoedebeleidsplan ambitie 6

“Activering” betekent dat mensen uit een sociaal isolement worden gehaald en worden aangemoedigd om “actief” deel te nemen aan het maatschappelijk leven. OCMW Gent onderscheidt zes niveaus van activering op de activeringsladder. Elke cliënt wordt op een bepaalde trede geplaatst. Doel is de cliënt te laten doorstromen naar de voor hem/haar hoogst haalbare trede op de ladder. Dat kan, in het beste geval, een job op de reguliere arbeidsmarkt zijn. Maar wie door een veelheid van problemen (niet onmiddellijk) aan een job geraakt, moet ook geholpen worden. Voor die mensen kan een talencursus, vrijwilligerswerk of een sociaal werkproject een oplossing bieden. Elke trap op de activeringsladder omvat een specifieke aanpak, met instrumenten op maat van de cliënt. Activering van cliënten is ook nooit de opdracht van één enkele dienst apart, maar van verschillende OCMWdiensten en externe partners samen, zoals het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum, de Psychologische dienst, de Juridische dienst, de VDAB, het Huis van het Nederlands…

De activeringsladder is een model dat de afstand tot de arbeidsmarkt voor elke cliënt in beeld brengt aan de hand van trappen. Hoe lager op de ladder, hoe groter de afstand tot de arbeidsmarkt. Het doel is de nodige middelen en instrumenten inzetten op maat van de cliënt waardoor hij de ladder kan opklimmen en de hoogst haalbare trap kan bereiken. Voor sommige cliënten gebeurt het opklimmen heel snel, voor anderen is de startsituatie de eindsituatie. Sommigen kennen dan weer een terugval naar een lagere trap tijdens het activeringstraject.

ACTIVERINGSLADDER OCMW GENT (4.990 STEUNGERECHTIGDEN) - GEGEVENS MEI 2014

33

ACITVERINGSLADDER OCMW GENT (4.990 STEUNGERECHTIGDEN) MEI 2014

BELANGRIJKE THEMA’S BIJ PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING 2014

7% 25% 24%

Taalactivering Sociale activering Hulpverlening Activering via externe partner Studenten Nieuwe aanvragen Arbeidsactivering

16% 10% 8%

10%

seksualiteit

15 14

rouw

22 21

medische problemen opvoedingsproblemen gezin van herkomst copingvaardigheden

2012

2013

17

18 19

25 25

32

37 35 40

53 42 61

psycho-educatie

51

66

68

61 56 77 76

activering

34

Voor deze grafiek wordt gebaseerd op cijfermateriaal verzameld in mei 2014. Voor 423 cliënten (8 procent) geldt dat er pas onlangs (= minder dan vier maanden geleden) een nieuw dossier geopend werd. De maatschappelijk werker is nog bezig met het sociaal onderzoek. Vier maanden na datum hulpvraag is ongeveer 84 procent van de steungerechtigden geactiveerd (hulpverlening = 16 procent). De hulpverlening stijgt dus met 5% ten opzichte van vorig jaar.

Psychologische ondersteuning bij activering Wie iets om handen heeft, zoals werk, een studie of een hobby, voelt zich vaak beter. Daarom hebben de psychologen veel aandacht voor activering als instrument om cliënten te helpen. In samenspraak met de cliënt zoeken ze samen naar een bezigheid. Tegelijkertijd pakken de psychologen de problemen aan die deelname aan het maatschappelijk leven belemmeren, zoals depressie, psychose, partnerproblemen… ➤➤In 2014 volgde de Psychologische dienst 1.173 dossiers actief op (2013: 959 dossiers). Het belangrijkste thema bij de psychologische begeleiding was zelfbeeld/identiteit (82 procent van de dossiers), gevolgd door activering (77 procent) en psycho-educatie (61 procent). Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

zelfbeeld identiteit

65

0

20

40

73

60

Bij 77 procent van de begeleidingen in 2014 (2013: 76 procent) was activering een thema in de begeleiding.

De psychologen begeleiden de cliënten op vlak van activering. De cliënten worden elk op een trap van de activeringsladder geplaatst, waarna de psychologen inschatten welke trap bereikt kan worden na de begeleiding.

80

83 82

100

ARMOEDEBESTRIJDING ACTIVERING: AANDACHT VOOR STUDENTEN EN JONGEREN OCMW Gent heeft blijvende aandacht voor jonge steungerechtigden. De organisatie ondersteunt hen niet alleen financieel, maar neemt vooral ook initiatieven op vlak van activering. Jongeren Het aantal jongeren dat recht heeft op steun, blijft stijgen. Per duizend 18-19 jarigen in Gent ontvingen er op 31 december 105 jongeren één of andere vorm van steun. Zo’n 10 procent dus. Op 31 december 2013 waren dat er nog 98 en op 31 december 2012 nog 88. Dezelfde trend valt te bemerken in de leeftijdscategorie 20-24 jarigen. Eind 2014 ontvingen er, per duizend 20-24 jarigen, 60 jongeren steun (6 procent). Op 31 december 2013 waren dat er 54, en eind 2012 waren er dat 47. Activering jonge steungerechtigden De dienst Activering, die steungerechtigden begeleidt naar een opleiding of (sociale) tewerkstelling, heeft extra aandacht voor jongeren. In 2014 volgde de dienst Activering in totaal 2.852 cliënten op. 715 van deze cliënten waren jonger dan 25 jaar (= 25 procent). Van deze 715 jongeren was ongeveer de helft Belg met een Belgische achtergrond. 82 procent van de jongeren in een activeringstraject behaalde hooguit een diploma lager secundair onderwijs. Werkloosheid en armoede bij jongeren staan vooraan op de agenda van OCMW Gent. Daarom investeert de dienst Activering veel energie om voor deze cliënten passende oplossingen op maat te vinden. Daarbij wordt er gefocust op initiatieven die ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs tegengaan. Een diploma behalen is namelijk nog altijd één van de basisvereisten voor een job, en zo een basisinkomen te verzekeren. Enkele voorbeelden: ➤➤Een halftijds psycholoog van OCMW Gent werkt samen met vzw TOPpunt rond de spijbelproblematiek en ongekwalificeerde uitstroom. Deze vzw volgt ‘school-shoppende’ leerlingen over de netten heen, om zicht te krijgen op jongeren die zich uitschrijven zonder zich elders opnieuw in te schrijven.

➤➤Daarnaast subsidieert OCMW Gent een project van vzw Jong rond ongekwalificeerde uitstroom. De vzw zet een fulltime begeleider in om jongeren, die opgevist worden in het jeugdwerk, terug naar school te krijgen. ➤➤OCMW Gent neemt deel aan Take Off, een project van het Europees Sociaal Fonds gericht op jongeren met lage scholingsgraad. In dit project coacht een begeleider kwetsbare jongeren naar opleiding, gerichte arbeidsmarktbegeleiding of werk. Per jaar worden 120 jongeren bereikt, van wie er 20 door OCMW Gent toegeleid worden. ➤➤ OCMW Gent heeft ook zelf een werking Extra Time, die zich richt tot jongeren tussen 18 en 25 jaar die nog niet klaar zijn voor een reguliere job. Via groepswerking en individuele begeleiding wil het OCMW aan hun attitudes en competenties werken en hen klaar stomen voor de arbeidsmarkt. ➤➤Bovendien is er een constante samenwerking tussen de dienst Activering en de methodische cellen Integrale Gezinsbegeleiding en Jongerenwerking om ongekwalificeerde uitstroom en armoede bij jongeren op een structurele manier aan te pakken. Resultaten In 2014 was 16 procent van de 715 jongeren begeleid door de dienst Activering actief in een sociaal activeringsproject, 28 procent nam deel aan een arbeidsactiveringsproject, 23 procent zat in een toeleidingsproject naar werk en 33 procent vond een reguliere job. Studenten In mei 2014 werd het totaal aantal RMI-gerechtigden onder de loep genomen. Er hadden 4.990 cliënten recht op één of andere vorm van steun. Daarvan was 10 procent student. Studeren wordt ook als een specifieke vorm van activering beschouwd, aangezien een studie de beste investering is voor een job. Maar deze investering kost geld. Daarom kunnen studenten die zelf geen inkomen hebben en die niet door hun ouders financieel gesteund worden, terecht bij het OCMW voor steun. Op die manier krijgen ook die studenten de kans om hun talenten te ontwikkelen.

35

VERDELING VAN CLIËNTEN OP ACTIVERINGSLADDER Huidige situatie op activeringsladder

Meest haalbare trap op de activeringsladder

Zorg- en hulpverlening

2012 58%

2013 57%

2014 57%

2012 20%

2013 21%

2014 21%

Sociale activering

19%

18%

19%

29%

28%

24%

Arbeidsactivering

11%

12%

12%

20%

18%

19%

Reguliere arbeid

12%

13%

12%

31%

33%

36%

Concreet zegt deze tabel dat 57 procent van de cliënten (begeleid door de psychologen op vlak van activering) zich in 2014 in de zorgende hulpverlening bevond. Na succesvolle behandeling neemt dit cijfer af tot 21 procent (=inschatting). 36 procent van de cliënten kan ooit tot reguliere arbeid komen.

1. Zorg- en hulpverlening Voor sommige cliënten is zelfs taal- of sociale activering te hoog gegrepen, wegens psychologische of mentale problemen. Het is de opdracht van het OCMW om die mensen niet aan hun lot over te laten en ook voor hen een menswaardig bestaan te verzekeren. Een leefloon is in dit geval dan het belangrijkste instrument. Eventueel worden ook een aantal basisvoorwaarden gesteld, zoals het nakomen van afspraken of meewerken aan een hulpverleningsplan. Vreemdelingen die een asielaanvraag ingediend hebben, of ingeschreven zijn in het vreemdelingenregister, ontvangen geen leefloon maar een (equivalent) leefloon (ook wel levensminimum genoemd). De bedragen van dit equivalent leefloon zijn dezelfde als die van het leefloon. Meer informatie over financiële steun aan cliënten vindt u terug in het voorgaande hoofdstuk “1.1 Financiële armoede”. 2. Taalactivering Wie weinig of geen Nederlands spreekt, ondervindt zeker een nadeel in de zoektocht naar een opleiding of werk. Anderstaligen die toch een job vinden, hebben het op de werkvloer evenmin makkelijk en krijgen meestal niet dezelfde doorgroeimogelijkheden. OCMW Gent werkt voor taalopleidingen samen met het Huis van het Nederlands. ➤➤1.640 cliënten hadden nood aan Nederlandse taallessen als eerste stap in hun activeringstraject (2013: 1.621 cliënten). Dat is 33 procent van alle steungerechtigden (4.990). ➤➤1.025 cliënten (of 62,5 procent) bereikten nog niet het niveau om naar een tewerkstelling artikel 60 te kunnen doorstromen. In 2013 was dat 63 procent. ➤➤Van die 1.025 cliënten is 36 procent (370 cliënten) analfabeet in de eigen taal, wat het aanleren van het Nederlands fel bemoeilijkt en vertraagt (2013: 356 cliënten). ➤➤In 2014 volgden 1.235 cliënten Nederlandse taallessen (2013: 1.238 cliënten).

36

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

ARMOEDEBESTRIJDING GEDETAILLEERD PROFIEL VAN GEACTIVEERDE STEUNGERECHTIGDEN Dienst Activering

Sociale activering

Arbeids activering

Arbeids toeleiding

Arbeid

43,3% 14,7%

64,4% 13,2%

38,0% 14,9%

37,3% 14,9%

39,8% 14,5%

42,0%

22,4%

47,1%

47,8%

45,7%

55,5%

46,0%

59,6%

53,8%

57,1%

Vrouwen Leeftijd <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Scholing Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs

44,5%

54,0%

40,4%

46,2%

42,9%

25% 29,7% 22,9% 22,3%

16,1% 20,8% 23,9% 39,2%

28,3% 33,0% 22,1% 16,6%

23,2% 30,1% 26,0% 20,7%

37,3% 25,5% 22,4% 14,8%

25,6% 16,2% 28,4%

19,5% 26,3% 33,3%

27,2% 14,5% 27,1%

22,7% 18,5% 24,2%

24,4% 15,3% 28,2%

Hoger secundair of hoger

16,8%

13,6%

17,2%

19,0%

19,1%

Buitenlands diploma Leefsituatie Alleenwonend

13,0%

7,3%

14,0%

15,6%

13,0%

56,1%

59,1%

55,5%

55,9%

46,2%

Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Kinderlast Geen kinderen

24,5% 19,4%

27,2% 13,7%

23,1% 21,4%

26,4% 17,7%

25,8% 28,0%

45,2 %

44,4%

46,3%

46,5%

43,6%

Origine Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratieachtergrond Niet-Belg Geslacht Mannen

Bovenstaande tabel plaatst, naast de globale profielgegevens van de geactiveerde cliënten, ook de profielgegevens per fase van de activeringsladder. Als een cliënt zich in de loop van 2014 in verschillende trappen van de activeringsladder bevond, dan werden deze gegevens in elke trap verwerkt.

3. Sociale activering Reguliere tewerkstelling is voor sommige mensen niet haalbaar, omdat ze door een kluwen van problemen niet kunnen voldoen aan de verwachtingen en eisen op de arbeidsmarkt. Het OCMW wil ook voor die mensen deelname aan het maatschappelijk leven garanderen. We doen dit door tal van projecten aan te bieden die maatschappelijk zinvol zijn en die de competenties van de cliënt helpen ontplooien. Sociale activering kan een opstap zijn naar werk, voor sommigen betekent het ook een eindpunt. ➤➤In 2014 kregen 651 cliënten individuele sociale activeringsbegeleiding. Dit zijn zowel mensen die in de intake- en oriënteringsfase zitten, als mensen die aan groepswerking deelnemen, arbeidszorg verrichten of een opleiding volgen. ➤➤359 cliënten (7 procent) bevonden zich op de trap van sociale activering (2013: 244 cliënten). Zij worden begeleid door de activeringsbegeleiders van de Emancipatorische Werking (EW). ➤➤Het grote merendeel (68 procent) van de cliënten heeft de Belgische nationaliteit, is ouder dan 35 jaar (63 procent) en heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd (46 procent) – zie tabel “Gedetailleerd profiel van geactiveerde cliënten”. 3a. Arbeidszorg Arbeidszorg is een vorm van sociale activering voor cliënten die nog niet aan werken toe zijn, maar wel al een engagement willen opnemen. Dat engagement is heel laagdrempelig (bv. een halve dag in de week) en op maat van de cliënt, vrijwillig en onder begeleiding. ➤➤In 2014 kregen 375 cliënten begeleiding (2013: 248 cliënten) in arbeidszorg, van wie 235 starters. ➤➤Het OCMW werkte daarbij samen met 112 arbeidszorgplaatsen. 3b. Basiswerking De Basiswerking is een wijkgerichte groepswerking waarbij cliënten uit dezelfde buurt op vaste tijdstippen samenkomen. De thema’s van de groepswerkingen worden vanuit de noden en ervaringen van de deel-

37

nemers gekozen: leren klaarmaken van een voedzame maaltijd, met een beperkt budget aankopen doen in de supermarkt, een uitstap… Op die manier leren de cliënten sociale vaardigheden aan en worden ze gesterkt in hun eigenwaarde. Er wordt hierbij ook samengewerkt met andere organisaties. Zo kwamen twee laatstejaarsstudenten tandheelkunde een aantal sessies geven in het kader van tandhygiëne. En eerstejaarsstudenten maatschappelijk werk van de Arteveldehogeschool Gent gingen in dialoog met de groepsleden over armoede. ➤➤De Basiswerkingen Ledeberg en Gent Centrum organiseerden respectievelijk 37 en 40 groepsbijeenkomsten (2013: 76 bijeenkomsten), waar in totaal 53 cliënten aan deelnamen (2013: 50 cliënten).

38

3c. Perfect is saai “Perfect is saai” is een project met als thema “innerlijke en uiterlijke schoonheid”. In interactieve workshops staan de cliënten stil bij zaken als make-up, kledij en lichaamsexpressie. De boodschap is dat wie zich uiterlijk verzorgt, zich beter voelt in zijn vel. En wie zich van binnen beter voelt, er ook beter uit ziet. ➤➤In 2014 waren er 47 bijeenkomsten. ➤➤21 mensen kregen een intakegesprek door de groepswerker via huis- of bureelbezoek. 15 mensen zijn effectief gestart, waarvan uiteindelijk 5 cliënten uit het project stapten. 3d. Extra Time Extra Time richt zich tot jongeren tussen 18 en 25 jaar die nog niet klaar zijn voor de reguliere arbeidsmarkt. Via groepswerking en individuele begeleiding wil het OCMW hen activeren en aan hun attitudes en competenties werken. Het project bestaat inhoudelijk uit een mix van vormende groepswerkingen, doe-activiteiten, sportieve momenten en deelname aan culturele Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

activiteiten. Er is een structurele samenwerking met de trajectbegeleiding van het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum, de Methodische cel Jongeren, en Voetbal in de Stad (de communitywerking van KAA Gent). Begeleiders van Extra Time werken ook mee aan Ghent Homeless Blue White, een laagdrempelig project dat via straatvoetbal dak- en thuislozen in de maatschappij wil helpen re-integreren. ➤➤In 2014 namen er 11 jongeren deel aan het project (2013: 15 jongeren). ➤➤Daarvan stroomden 3 jongeren door naar een artikel 60-job, 1 iemand begon met een werkstage, 1 iemand stroomde door naar arbeidszorg, 2 jongeren nemen opnieuw deel in 2015 wegens te weinig aanwezig, 2 deelnemers gingen uit steun door samenwoonst of verhuis en 2 jongeren stopten vroegtijdig met het project door familiale omstandigheden. 3e. Dialooggroep Klantenparticipatie De Dialooggroep Klantenparticipatie bestaat uit 25 cliënten die ervaring hebben met de hulpverlening van het OCMW. Ze komen samen om die dienstverlening te bespreken, evalueren waar het nog beter kan en doen voorstellen voor de toekomst. De Dialooggroep kan worden ingeschakeld in functie van schriftelijke communicatie naar de doelgroep, als klankbordgroep rond een specifieke maatregel, als partner in een beleidsproces, en als meewerkende partner in vormingen en dialoogmomenten. ➤➤De Dialooggroep werkte in 2014 mee aan 25 opdrachten en kwam 84 keer samen (2013: 88 bijeenkomsten). Zo werkte de Dialooggroep intens samen met interne diensten voor de brochure “Wegwijs in het OCMW” die zich richt naar nieuwe OCMW-cliënten, en was de groep actief betrokken bij de invoering van de Gentse UITPAS.

ARMOEDEBESTRIJDING 4. Arbeidsactivering Het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum (OTC) is de belangrijkste actor bij de professionele activering van werkzoekende OCMW-cliënten. Cliënten die zonder werk zitten, worden door de welzijnsbureaus naar het OTC doorverwezen. Daar wordt voor hen, na evaluatie van hun vaardigheden, een passende opleiding of (sociale) tewerkstelling gezocht binnen het OCMW of bij andere organisaties. Trajectbegeleiders volgen

de cliënten op en sturen bij waar nodig. ➤➤In 2014 bevonden zich 2.102 unieke cliënten op de trap van arbeidsactivering (2.026 cliënten). ➤➤Ongeveer 3 op de 5 cliënten (62 procent) heeft een migratieachtergrond, 42 procent behaalde hooguit een diploma lager onderwijs en 62 procent van het cliënteel is jonger dan 35 jaar (zie tabel “Gedetailleerd profiel van geactiveerde cliënten”).

STAD GENT, VDAB EN OCMW GENT SAMEN IN STRIJD TEGEN WERKLOOSHEID Al sinds 2008 bundelen Stad Gent, VDAB en OCMW Gent de krachten om werkzoekenden in Gent efficiënter naar de arbeidsmarkt te begeleiden. Alle drie de partners ondertekenden hiertoe in 2014 een vernieuwde convenant.

werkgelegenheidsbeleid, en fungeert het als kader waarbinnen met de diverse partners concrete acties kunnen worden opgezet. Zo zijn er bijvoorbeeld het kinderopvanginitiatief “Kids@vdab” of het huisvestingsdossier van het CVO Leerdorp van de Stad Gent.

Expertises samenbrengen Voor langdurig werklozen, laaggeschoolden en werkzoekenden met buitenlandse origine is een job vinden niet gemakkelijk. Vooral de kansengroepen waaronder heel wat kortgeschoolde, allochtone jongeren hebben het moeilijk om een baan te vinden. Daarom is een structurele samenwerking tussen de Stad Gent, OCMW Gent en VDAB absoluut noodzakelijk. Alle partners in het convenant hebben een jarenlange ervaring in het activeren van die werkzoekenden, op hun domein: onderwijs en tewerkstelling, arbeidsmarkt, welzijn. De betere afstemming op elkaar biedt vooral voor de werkzoekenden uit de kansengroepen voordelen. Er wordt gebruik gemaakt van elkaars know-how in plaats van naast elkaar te werken.

Twee werkpunten In het kader van een reorganisatie bracht de VDAB het aantal Werkwinkels van vier terug naar twee grote Werkwinkels. Om dit op te vangen werden op maandag 5 mei 2014 twee Werkpunten gelanceerd in de Welzijnsknoop Ledeberg en het Buurtcentrum Rabot, waar zij ook gemakkelijk kunnen samenwerken met andere dienstverleners (wonen, welzijn...) in die locatie. De locaties zijn niet toevallig gekozen, deze buurten hebben, meer dan gemiddeld, af te rekenen met werkloosheid en sociale achterstelling. Naast het ondersteunen van de zoektocht naar werk, ontwikkelen de Werkpunten ook aandacht voor de welzijnsproblematieken en de randvoorwaarden waarmee de werkzoekende kampt. Knelpunten die het opnemen van een job al te vaak in de weg staan. Hiervoor wordt samengewerkt met de diensten van het OCMW. Deze nieuwe service is gratis en wordt georganiseerd door de Stad Gent in samenwerking met OCMW Gent en VDAB Oost-Vlaanderen. Gent is de eerste stad die een dergelijke dienstverlening organiseert voor buurtbewoners, aanvullend op het aanbod van de Werkwinkel.

Structurele samenwerking In het convenant wordt ook duidelijk welke rol de partners hebben: de VDAB regisseert het arbeidsmarktbeleid, de Stad Gent het werkgelegenheids- en flankerend onderwijsbeleid en het OCMW het welzijnsbeleid. Op die manier onderstreept het convenant het belang van onderwijs en welzijn in functie van een adequaat arbeidsmarkt- en

39

4a. Via screening naar werk Tijdens intakegesprekken maken medewerkers van het OTC een profiel op van de cliënt en bepalen ze wat zijn vaardigheden zijn. Met deze diagnose kan de arbeidsbegeleider, samen met de cliënt, op zoek gaan naar een gepaste job. Het OTC heeft zes oriënteringsprogramma’s, die de competenties, werkbereidheid en motivatie van de cliënten in beeld brengen. Dit is uniek in Vlaanderen omdat het specifiek gericht is op kortgeschoolden. Scala (SCreening en Assessment van LAaggeschoolden) is een tweedaagse basisscreening. Daarna kunnen deelnemers instappen in één of meerdere van de vervolgscreenings. Scala

Poetsscreening

Technische screening

Administratieve screening

SCREENINGS OTC Keukenscreening

40

Individuele vervolgscreening

400

1 22 41

350 300 250 200 150

23 12 45

4 27 4 50 65

68 81

53

100 50 0

106

144

165

2012

2013

2014

Scala Poetsscreening Technische screening Administratieve screening Keukenscreening Individuele vervolgscreening In 2013 werd de “keuken- en poetsscreening” opgesplitst in twee afzonderlijke screenings “keuken” en “poetsen”. Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

4b. Via opleiding naar werk Er is een mismatch op de arbeidsmarkt tussen het aanbod van de profielen en de capaciteiten die werkgevers vragen. Daarnaast zijn er veel mensen die door omstandigheden niet aan de slag kunnen. Het OTC speelt op deze tegenstelling in en probeert door opleiding op maat cliënten naar de arbeidsmarkt te laten doorstromen. • Poetsopleiding De poetsopleiding legt zich toe op vaktechnische en sociale vaardigheden. De opleiding bestaat uit vijf opeenvolgende theoriedagen en zeven volle stagedagen. De stages vinden voornamelijk plaats in de woonzorgcentra van het OCMW, maar ook in bepaalde vzw’s zoals de school Sint Bavo Humaniora. ➤➤De poetsopleiding vond vorig jaar, net zoals in 2013, zes keer plaats. ➤➤In totaal werden er 103 cliënten ingeschreven, van wie er effectief 82 deelnamen (2013: 95 deelnemers). ➤➤55 van hen startten hierna met stage, van wie 50 (2013: 68) ze tot een goed einde brachten en verder georiënteerd konden worden richting tewerkstelling art. 60, dienstencheques of arbeidszorg.

ARMOEDEBESTRIJDING VERNIEUWDE AANPAK “NEDERLANDS WERKT” WERPT VRUCHTEN AF Sinds september 2013 heeft OCMW Gent een vernieuwde aanpak om anderstaligen nog beter te begeleiden naar werk. De focus daarbij is het aanleren van functioneel Nederlands, gericht op de werkvloer: ‘de werkplek als leerplek’. Uitgeleerd Anderstaligen die in Gent komen wonen, hebben een aantal opties om Nederlands te leren. OCMW Gent werkt hiervoor sinds 2009 samen met o.a. het Huis van Nederlands. Een goede kennis van de Nederlandse taal is en blijft belangrijk om een job te vinden. OCMW Gent merkt de jongste jaren dat er meer en meer anderstaligen ‘uitgeleerd’ raken in het klassieke schoolse aanbod. Ook is hun kennis van het Nederlands niet toegespitst op functioneren op een (technische) werkvloer. Deze doelgroep kan moeilijk voorbereid worden op een effectieve job op de jobmarkt. En vaak gaat taalzwakte ook gepaard met een complexiteit van andere problemen. Bijvoorbeeld: laaggeschooldheid, lange periode van non-activiteit, langdurige afhankelijkheid van steun, gebrek aan contacten, psychomedische problemen. Nederlands Werkt Het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum (OTC) van OCMW Gent begeleidt via een gespecialiseerd team anderstaligen met een lage kennis van het Nederlands tijdens hun traject naar werk. Dit team ‘Nederlands Werkt’ startte in september 2013 met een nieuwe aanpak. Professor Piet Van Avermaet, directeur van het Steunpunt Diversiteit en Leren (UGent), begeleidt hen hierbij. Nieuwe aanpak Centraal in de nieuwe aanpak staat de werkplek als leerplek. Een taal aanleren is motiverender vanuit een levensechte omgeving, in dit geval de werkvloer. Cliënten starten met het VIA-project: een taalstimulerend project van 3 maanden waarbij een realistisch jobdoelwit wordt bepaald. Daarbij wordt rekening gehouden met de competenties en

interesses van de cliënt. Daarna volgt Job-intra: de cliënt gaat zo snel mogelijk aan de slag op de werkvloer via een ingroeistage. Die stage bereidt de cliënt voor op een tewerkstelling via een artikel 60-contract. Taalcoaching is tijdens de ingroeistage voorzien op verschillende niveaus: • Werkvloercoaching: cliënten krijgen individuele taalcoaching tijdens het uitvoeren van hun taak, technisch instructeurs en collega’s worden opgeleid, er is ruimte voor taalstimulering op de werkvloer en de trajectbegeleider heeft een duidelijke taalfocus. • Gecentraliseerde taalcoaching: de taalcoach wordt efficiënter ingezet door met verschillende cliënten in groep te werken. Dit kan per werkgever of voor meerdere werkgevers tegelijk. Verschillende thema’s komen aan bod: vaktaal, klantvriendelijkheid, veiligheid, telefoneren, communicatie op de werkvloer, rekentaal. Deze taalcoaching kan vanuit de werkgever bijgestuurd worden, op basis van de behoefte. • Groepsgerichte algemene coaching: deze vorm van coaching richt zich naar tewerkstelling en integratie en werkt taalstimulerend. De behoeften van de cliënt staan centraal en worden gelinkt aan de werkvloer, met ruimte voor (mondelinge) interactie tussen de deelnemers. Thema’s die aan bod komen zijn: werkvloer-competenties en algemene integratie. Resultaten De vernieuwde aanpak is weliswaar arbeidsintensief, maar werpt duidelijk zijn vruchten af. De deelnemers zijn gemotiveerder en dat resulteert in een betere taalbeheersing. Van de 126 personen die intussen gestart zijn, werken er momenteel 5 op de reguliere arbeidsmarkt en 49 via een art 60-contract (43%), 46 personen (36 %) zijn reeds gestart in een ingroeistage of worden er naar georiënteerd. Meer informatie in het persbericht: ocmwgent.be/OCMW/In-de-pers/ NederlandsWerkt-resultaten-werkjaar-2013-2014.

41

• Nederlands Werkt Cliënten moeten over een basiskennis Nederlands beschikken voor de wijkwerker ze naar het OTC kan doorverwijzen. Deze basiskennis is vastgesteld op het taalniveau Europese Richtgraad A1 (1.1). Als de cliënt taalniveau A1 bereikt (maar nog geen A2), kan die terecht bij het team “Nederlands Werkt”. Deze dienst specialiseert zich binnen het OTC in het begeleiden van anderstaligen in een traject naar werk.

42

Bij het eerste gesprek onderzoekt “Nederlands Werkt” of een directe doorstroming naar werk of opleiding (bv. “Technisch Nederlands” bij de VDAB) mogelijk is. Als zo’n doorverwijzing niet mogelijk is, doorlopen de cliënten opeenvolgend de taaltrajecten VIA en JOB-INTRA, die hen specifiek voorbereiden op een artikel 60-job – zie infokader. ➤➤Het Voortraject Integratie Anderstaligen (VIA) loopt over twee maanden en werd drie maal aangeboden in 2014 voor een totaal van 86 deelnemers (2013: 97 deelnemers). ➤➤Bij een positieve evaluatie stromen de cliënten door naar het vervolgtraject Job Introductie voor Anderstaligen (JOB-INTRA). In de loop van 2014 startten 88 cliënten in dit project (2013: 74 cliënten). 4c. Via werkervaring naar werk Sommige cliënten hebben nood aan een eerste werkervaring als voorbereiding op de reguliere arbeidsmarkt. Voor hen heeft OCMW Gent een aanbod van werkprojecten. Er wordt altijd gezocht naar een job die het best past bij de vaardigheden en interesses van de cliënt. • Aan de slag met artikel 60 Artikel 60§7 van de OCMW-wet geeft het OCMW de mogelijkheid werk aan te bieden aan cliënten zodat zij werkervaring – gecombineerd met een opleiding – kunnen opdoen en recht krijgen op een werkloosheidsuitkering. De cliënt krijgt dan een job binnen OCMW Gent of bij één van de 228 werkervaringsplaatsen die een plaats vrijhouden voor artikel 60cliënten en waarmee het OCMW een samenwerkingsovereenkomst heeft. Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

Deze tewerkstellingsplaatsen zijn o.a. vzw’s met een sociaal, cultureel of ecologisch doel, de Stad Gent, andere gemeenten, de provincie, intercommunales, openbare ziekenhuizen en sociale economie-initiatieven. OCMW Gent sloot in 2014 zes nieuwe samenwerkingsovereenkomsten af met vzw’s. Dit resulteerde in zeven extra nieuwe art 60§7-plaatsen. Ook werd er een nieuwe samenwerking opgestart met drie Gentse stadsdiensten. ➤➤In 2014 startten 346 cliënten met een artikel 60-contract (2013: 348 cliënten). ➤➤Gemiddeld waren er in 2014 per maand 419 artikel 60-tewerk­ gestelden, een aanzienlijke stijging tegenover 2013 (375). PROFIEL CLIËNTEN MET EEN ARTIKEL 60-CONTRACT 2011 Leeftijd

< 25jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar > 55 jaar Geslacht Man Vrouw Nationaliteit Belg Niet- Belg Nationaliteit Belg, geen Belgische origine Turkije andere Europese landen Marokko andere Afrikaanse landen Azië Amerika

2013

2014

21,1% 31,5% 25,3% 18,9% 3,2% 57,1% 42,9% 48,2% 51,8% 20,3% 17,4% 20% 13,4% 21,3% 20,6% 7,3%

20,5% 32,2% 25,2% 18,5% 3,5% 61,6% 38,4% 45,6% 54,4% 16,4% 17,1% 24,8% 9,4% 25,6% 18,8% 4,3%

De meerderheid van de cliënten in art. 60§7 zijn mannen (61,6 procent). Minder dan de helft (45,6 procent) heeft de Belgische nationaliteit. De meeste cliënten met een art. 60-contract zijn tussen de 25 en 44 jaar (57,4 procent).

ARMOEDEBESTRIJDING STADSLANDBOUWTUIN IN WOONZORGCENTRUM HET HEIVELD De senioren van OCMW-rusthuis Het Heiveld in Sint-Amandsberg hebben sinds 2014 een enorme groententuin. Daar mogen ze zelf in werken samen met klussers van het OCMW en kinderen van de naburige scholen. De groenten gaan naar het restaurant “Le Petit Botanique” dat enkel en alleen met producten uit stadslandbouw werkt. Intergenerationeel project Achter het woonzorgcentrum lag nog een enorme grasvlakte van 8.000 vierkante meter groot die niet echt gebruikt werd. Het gras werd weggehaald en het terrein werd klaargemaakt om zo’n 45 soorten verschillende groenten op te kweken. Dat gaat van uien en aardappelen tot vergeten groenten als warmoes en aardpeer. De stadsboer is verantwoordelijk voor het terrein. Maar ook bewoners van het Heiveld, bezoekers en kinderen van de vele scholen in de buurt steken geregeld een handje toe. Op die manier is het een project dat de sociale cohesie tussen de verschillende generaties versterkt. Extra tewerkstelling Le Petit Botanique is een project van Compaan en vzw Labeur, twee Gentse sociaal-ecologische organisaties. Via hun samenwerking zoeken ze naar mogelijkheden om jobs te creëren voor mensen die het moeilijker hebben op de reguliere arbeidsmarkt. De stadstuin zorgt voor extra sociale tewerkstellingsplaatsen in de exploitatie van de tuin zelf, en in het restaurant. Meer informatie kunt u lezen op onze website: ocmwgent.be/OCMW/ Het-heiveld/Woonzorgcentra-Het-heiveld.

43

Begeleiding van artikel 60-werknemers op de werkvloer Verschillende OCMW-medewerkers begeleiden cliënten met een artikel 60-contract op de werkvloer. • Tewerkstellingsbegeleider De tewerkstellingsbegeleider gaat op zoek naar een geschikte matching tussen de cliënt en de tewerkstellingsplaats.

44

• Competentiecoaching ➤➤Het OTC telt twee competentiecoaches, die instructeurs op de werkvloer ondersteunen om artikel 60-werknemers in hun mogelijkheden te versterken. ➤➤14 instructeurs kregen in 2014 individuele begeleiding (2013: 28 instructeurs). ➤➤In 2014 volgden 15 werkvloerbegeleiders de workshop ”Competentiedenken” en 12 werkvloerbegeleiders volgden de nieuw uitgewerkte workshop “Conflicthantering”. • Taalcoaching ➤➤Individuele taalcoaching wil bij de cliënten het gebruik van het technisch Nederlands op de werkvloer aanzwengelen. Per cliënt vergt dit gemiddeld 8,1 uur coaching. ➤➤In 2014 bereikte de individuele taalcoaching 129 cliënten (2013: 142), met een totaal van 1.050 uur coaching (953,5 uur). Taalcoaching geeft ook aan technische instructeurs en werkplaatsverantwoordelijken praktische tips om de communicatie met anderstaligen te verbeteren. • NTuurlijk Aansluitend op de taalcoaching is er het project “NTuurlijk” dat zich toelegt op het natuurlijk leren van de Nederlandse taal. Het project wordt ondersteund door het Centrum voor Diversiteit en Leren en richt zich op Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

laaggeschoolde EU-burgers, die weinig affiniteit hebben met het schoolse leren (zoals de Roma). ➤➤In 2014 omvatte de groep deelnemers aan NTuurlijk gemiddeld 45 cursisten (2013: 38). ARTIKEL 60-PRIVÉ Het OCMW kan, in het kader van artikel 60-privé, voor de werkzoekende als werkgever optreden en vervolgens deze werknemer ter beschikking stellen van een partner. Zowel openbare organisaties als privéondernemingen komen voor een dergelijk partnerschap in aanmerking. Het OCMW is dan juridisch de werkgever en de onderneming is de gebruiker van de werknemer. Daarbij sluiten het OCMW en de privéwerkgever een samenwerkingsovereenkomst af om de jobvoorwaarden vast te leggen. Zo wordt bij New Phone Repair een cliënt tewerkgesteld als winkelbediende. Hij staat in voor de bediening van de klanten, het onderhoud van de winkel, reparatie van telefoons en tablets, en voor de opmaak van facturen. Een andere cliënt werkt als productiearbeider bij NV Fiers, een bedrijf gespecialiseerd in de productie van vlees- en gevogeltebereidingen. Tot zijn takenpakket behoren het maken van bereidingen, versnijden van vlees, etiketteren, onderhoud van de werkplaats, bedienen van de krattenwasser en inpakken van de voedingswaren. Hotel Ibis stelt een cliënte te werk als kamermeisje. Ze zorgt voor het schoonmaken van de kamers en publieke ruimtes, controleert de werking van de verschillende voorzieningen en installaties en helpt bij polyvalente taken zoals afwassen. In 2014 startten 19 personen in een artikel 60-privétewerkstelling, in 2013 waren dit er 13.

ARMOEDEBESTRIJDING 5. Arbeidstoeleiding Arbeidstoeleiding is de vijfde trap op de activeringsladder. Het doel is om cliënten te ondersteunen zo snel mogelijk werk te vinden. De doelgroep bestaat uit mensen die klaar zijn voor de arbeidsmarkt, maar begeleiding nodig hebben in hun zoektocht naar werk. ➤➤In 2014 bevonden zich 638 unieke cliënten op de trap van de arbeidstoeleiding (2013: 713 cliënten). ➤➤Bijna 63 procent van deze cliënten heeft een migratieachtergrond. Bij meer dan 47 procent gaat het hierbij om cliënten die geen Belgische nationaliteit hebben. Binnen de groep ‘arbeidstoegeleiden’ is meer dan de helft van het cliënteel jonger dan 35 jaar (53,3 procent) en meer dan 40 procent heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd (zie tabel “Gedetailleerd profiel van de geactiveerde cliënten). 5a. Delta Het vormingsprogramma Delta is bestemd voor cliënten met aan artikel 60-contract, die drie maanden voor het einde van hun contract staan. Bedoeling is om hen te stimuleren proactief stappen te zetten om door te stromen naar een reguliere job of opleiding. Delta informeert deze cliënten onder meer over de werkloosheidsreglementering en over welke diensten een vakbond verleent. Cliënten leren ook hoe een cv op te maken en hoe zich voor te bereiden op een sollicitatiegesprek. ➤➤In 2014 werd Delta 14 keer georganiseerd en namen er 419 mensen aan deel (2013: 321 deelnames). 5b. Bedrijfsconsulent De bedrijfsconsulenten informeren Gentse bedrijven over artikel 60 privétewerkstelling. ➤➤78 bedrijven werden bereid gevonden om cliënten aan het werk te stellen via een artikel 60-contract privé (2013: 65 bedrijven). Bij deze 78 bedrijven werden 94 verschillende functieprofielen gecreëerd (2013: 80).

5c. MicroStart MicroStart is een organisatie die microkredieten en gratis begeleiding door vrijwillige experten verleent aan mensen die niet terechtkunnen in het klassieke banksysteem om hun eigen ondernemingsproject te realiseren. Sinds 2013 is de organisatie ook actief in Gent. De werkgroep Zelfstandigen van OCMW Gent werkte in 2014 een structurele samenwerking uit met MicroStart onder de vorm van een proefproject. Deze samenwerking houdt in dat het OCMW Gent cliënten die met een zelfstandige activiteit willen starten naar MicroStart begeleidt. MicroStart verleent deze cliënten een microkrediet en zorgt voor coaching, opleiding en ondersteuning bij de opstart van de zelfstandige activiteit. MicroStart houdt het inkomen van de startende zelfstandige bij en bezorgt deze gegevens maandelijks aan OCMW Gent, zodat OCMW Gent, indien nodig, een leefloon kan bijpassen. In 2014 stapte één cliënt in het project. De persoon startte een pizzeria op in de regio, met een microkrediet van MicroStart. Hij ontving een leefloon in opleg op zijn inkomsten. 5d. ESF-project Nazorg Om de doorstroming van een artikel 60-tewerkstelling naar een reguliere job te versoepelen, krijgen cliënten een intensieve begeleiding die maximaal drie maanden duurt. Afhankelijk van het profiel van de cliënt krijgt hij/zij individuele coaching of wordt naar de Jobclub (sollicitatietraining) van de VDAB of naar de Jobclub voor anderstaligen gestuurd. Eenmaal afgerond, gebeurt de verdere begeleiding door een VDAB-consulent. ➤➤In 2014 startten er in totaal 183 cliënten; 123 cliënten in de Jobclub VDAB en 60 cliënten in de Jobclub voor anderstaligen (2013: 185 cliënten).

45

5e. Leerwerkplekken Binnen het OTC lopen specifieke werkervaringsprojecten, waar cliënten worden tewerkgesteld met een artikel 60-contract of met vervolgcontracten zoals sociaal activa, wepplus en sine. Zij worden in deze leerwerkplekken individueel begeleid, krijgen een algemene en technische vorming en doen werkervaring op.

12 personen art. 60-contract, aangevuld met 14 mensen in arbeidszorg en 6 personen in werkstage. ➤➤In het sociaal restaurant Nieuw Gent (dat in november 2014 de deuren opende) vonden negen personen in arbeidszorg hun plaats.

2014 stond in het teken van de reorganisatie van de Technische Leer­ werkplekken. De afzonderlijke diensten werden samengevoegd en verhuisden van de Oefenpleinstraat naar de UCO-site (zie kader) in de Gentse Bloemekenswijk.

46

De focus bleef echter liggen op de opleiding van de cursisten en efficiënte materiële dienstverlening naar onze klanten. De cursisten voeren allerhande taken uit zoals decoratiewerken, energiebesparende maatregelen, verhuizingen, restauratiewerken, was- en strijkopdrachten… ➤➤Ook in 2014 stelde de Technische Leerwerkplekken heel wat mensen te werk : 41 artikel 60 – medewerkers, 19 WEP +-ers, 3 mensen met een activa-contract, 21 cliënten met een sine-contract en 7 personen in arbeidzorg. ➤➤Cursisten van de leerwerkplekken voerden vorig jaar 2.030 karwijen uit. Leerwerkplek IKOOK is een opleidingsproject tot hulpkok en zaalmedewerker gericht op laaggeschoolde werkzoekenden. Deelnemers verzorgen de middagmaaltijden in het personeelsrestaurant van de campus Prins Filip en de sociale restaurants in De Knoop en Nieuw-Gent. ➤➤Sociaal restaurant De Knoop in Ledeberg serveert dagelijks tussen 150 en 200 maaltijden voor buurtbewoners en personeel. Er werden 27 mensen tewerkgesteld: 13 personen in arbeidszorg, 3 in werkstage en 11 in art.60. ➤➤In het personeelsrestaurant campus Prins Filip werkten 32 cliënten, Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

5f. Werkervaringsplan Met het werkervaringsplan kan een laaggeschoolde werkzoekende of leefloongerechtigde gedurende één jaar werkervaring opdoen. OCMW Gent heeft een goedkeuring om binnen de eigen diensten 15 van die mensen voltijds tewerk te stellen. Zij worden in de vier OCMW-woonzorgcentra en in de OTC-leerwerkplekken tewerkgesteld. Hiernaast vormen het OTC en het Lokaal Werkgelegenheidsbureau (LWB) van Stad Gent samen het leerwerkbedrijf LeerWerk Gent. Een leerwerkbedrijf organiseert vorming en begeleiding voor werkzoekenden met een werkervaringingscontract WEP+. ➤➤LeerWerk Gent begeleidde vorig jaar, net zoals in 2013, 136,5 werkervaringsplaatsen, waaronder 95 eigen werkervaringsplaatsen.

ARMOEDEBESTRIJDING Sinds 2012 is er ook WEP++, een werkervaringsproject met extra aandacht voor Nederlandse taalcoaching, met een module “voororiëntatie”. De prioritaire doelgroep zijn nieuwe EU-burgers (Bulgaren, Roemenen, Slovaken…) die weinig Nederlands kennen en nauwelijks zicht hebben

op de verwachtingen van de arbeidsmarkt. Na dit voortraject van één maand krijgen ze een arbeidscontract voor één jaar in één van de twee Gentse Leerwerkbedrijven LeerWerk Gent en TravoX. ➤➤In 2014 namen 12 cursisten aan dit traject deel (2013: 14 cursisten).

UCO-SITE: VAN TEXTIELFABRIEK NAAR HOTSPOT VOOR SOCIALE ECONOMIE Op de voormalige UCO-site komt een bedrijventerrein voor sociale economie. Op de site zit momenteel al het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum van OCMW Gent, dat leeflooncliënten begeleidt naar werk. Door een goede samenwerking zal een groep van die cliënten ook kunnen doorstromen naar één van de vier sociale economie­ bedrijven die er in 2016 gehuisvest worden. Ruimte voor sociale economie In 2010 gaf de Stad Gent de opdracht aan het stadsontwikkelingsbedrijf Sogent om de voormalige UCO-site aan te kopen en te herontwikkelen tot een bedrijventerrein voor de sociale economie. Op die manier willen Stad en OCMW Gent letterlijk en figuurlijk de nodige ruimte geven aan de sociale economie om te ondernemen, samen te werken en te groeien met als finaal doel: meer en betere werkgelegenheid in de stad voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Intense samenwerking Vier bedrijven tekenden een engagement om te verhuizen naar de voormalige UCO-site: • Ateljee: assemblage, verwerking en verpakking • Kringloopwinkel Brugse Poort • De Sleutel: bouw, renovatie en groenonderhoud • Labeur: duurzaam en maatschappelijk verantwoord bouwen Na de verhuis zullen de bedrijven goed kunnen samenwerken. Door op dezelfde site actief te zijn, kunnen de bedrijven gemakkelijker

synergiën zoeken en gemeenschappelijke producten ontwikkelen. Balenmagazijn Het voormalige balenmagazijn gelegen in het zuiden van de UCOsite krijgt een belangrijke functie in de gemeenschappelijke voorzieningen binnen het UCO-project. De loods in baksteen van zo’n 950m2 groot en 10m hoog, leent zich goed voor diverse toepassingen. Naast een bedrijfsrestaurant zal het ook andere gemeenschappelijke voorzieningen voor het sociaal bedrijvencentrum huisvesten zoals vergaderlokalen, kantoorruimte, opleidingslokalen, enz.

47

6. Arbeid Arbeid is de zesde en laatste trap op de activeringsladder. De doelgroep bestaat uit personen die in staat zijn om te werken in het normale economisch circuit, maar ondersteuning nodig hebben om hun werk te behouden. Zo biedt het OCMW aan werkgevers een financiële tussenkomst aan, om cliënten een arbeidscontract aan te bieden. ➤➤In 2014 bevonden zich 196 unieke cliënten op de trap van “arbeid” (2013: 368 cliënten). ➤➤Bijna 60 procent van deze cliënten heeft een migratieachtergrond, 62,8% is jonger dan 35 jaar en bijna 40 procent heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd (zie tabel “Gedetailleerd profiel van geactiveerde cliënten).

48

Cliënten worden tijdens hun activeringstraject regelmatig geëvalueerd. De weg stopt wanneer het dossier van de cliënt wordt afgesloten. Bij voorkeur gebeurt dit als de cliënt een job heeft gevonden en zijn situatie voldoende stabiel is geworden. Maar ook andere redenen liggen aan de basis voor het afsluiten van een dossier, zoals geen interesse, uitstroom naar een werkloosheidsuitkering, psychosociale problemen of medische problemen. DOORSTROOM CLIËNTEN NA AFSLUITEN DOSSIER IN DETAIL (WERK + OPLEIDING) Reguliere contracten Interim contracten Contracten activa Contracten wep+ Contracten sine Contracten dienstencheques Zelfstandige activiteiten Invoeginterim PWA GESCO Opleiding Totaal

2010 231 198 13 54 15 14 7 1 2 59 535

2011 205 326 18 79 11 9 7 2 0 30 657

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Werken en activering

2012 226 354 16 80 12 20 3

2013 122 184 3 57 10 15 1

2014 148 98 9 54 10 13 4

3 43 714

1 3 43 396

5 34 341

De daling van het aantal interimcontracten is een gevolg van de economische crisis.

DOORSTROOM EN UITSTROOM CLIENTEN OTC NA AFSLUITEN DOSSIER 1.400 1.200 1.000 800

395 381 196

600

105

400

182 43

200 0

445 141 97

102 74

228

207

43

34

333

238

209

2012

2013

2014

Doorstroom naar arbeidsmarkt Doorstroom naar opleiding Uitstroom door psychosociale of medische problemen

Uitstroom wegens geen interesse of te laag profiel Uitstroom naar werkloosheidsuitkering Uitstroom wegens andere redenen (overlijden, detinering, verhuis…)

In 2014 sloot de dienst Activering 1.071 dossiers af (2013: 1.128 dossiers; 2012: 1.204 dossiers en 2011: 1.218 dossiers). De doorstroom naar de arbeidsmarkt daalde van 21 procent in 2013 naar 19,5 procent in 2014. Dit is vooral te wijten aan de daling van het aantal interim- en reguliere contracten als gevolg van de economische crisis: minder mensen vonden hun weg naar de arbeidsmarkt.

ARMOEDEBESTRIJDING PROFIEL GEACTIVEERDE STEUNGERECHTIGDEN IN CIJFERS Algemeen ➤➤ Voor 4.990 steungerechtigden ging de dienst Activering op zoek naar het juiste activeringstraject. ➤➤ Vier maanden na datum hulpvraag neemt ongeveer 84 procent van deze steungerechtigden deel aan een activeringstraject (hulpverlening = 16 procent). ➤➤ De dienst Activering begeleidde in 2014 gemiddeld 1.824 cliënten per maand (1.732 in 2013), van wie meer dan één vierde tewerkgesteld is met een art.60§7-contract. ➤➤ In 2014 kwamen er 1.214 nieuwe cliënten in trajectbegeleiding (2013: 1.240). ➤➤ 43 procent van de cliënten die begeleid werden, waren Belgen met een Belgische origine, 15 procent waren Belgen met een migratie achtergrond en 42 procent waren niet-Belgen. ➤➤ Het grootste aandeel deelnemers is jonger dan 35 jaar (54,6 procent). ➤➤ 40 procent van de deelnemers heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd.

Sociale activering ➤➤ 359 cliënten (7 procent) bevonden zich op de trap van sociale activering (2013: 244 cliënten); ➤➤ Het grote merendeel (68 procent) van de cliënten heeft de Belgische nationaliteit, is ouder dan 35 jaar (63 procent) en heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd (46 procent).

Arbeidsactivering ➤➤ In 2014 bevonden zich 2.102 unieke cliënten (of 40 procent) op de trap van arbeidsactivering (2.026 cliënten). ➤➤ Ongeveer 3 op de 5 cliënten (62 procent) heeft een migratieachtergrond, 42 procent behaalde hooguit een diploma lager onderwijs en 62 procent van het cliënteel is jonger dan 35 jaar.

Arbeidstoeleiding ➤➤ In 2014 bevonden zich 638 unieke cliënten (of 13 procent) op de trap van de arbeidstoeleiding (2013: 713 cliënten). ➤➤ Bijna 63 procent van deze cliënten heeft een migratieachtergrond. Bij meer dan 47 procent gaat het hierbij om cliënten die geen Belgische nationaliteit hebben. ➤➤ Binnen de groep ‘arbeidstoegeleiden’ is meer dan de helft van het cliënteel jonger dan 35 jaar (53,3 procent) en meer dan 40 procent heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd.

49

LEVENSDOMEIN SOCIALE RELATIES EN VRIJE TIJD

DESOCIALE BAAI BREIDT UIT EN VRIJE TIJD RELATIES We vergroten de toegankelijkheid van kwaliteitsvolle relaties en vrije tijd voor mensen in armoede. ➤➤Iedereen heeft recht op vrije tijd en ontspanning. Met de UiTPAS krijgen mensen met een laag inkomen of mensen in schuldhulpverlening goedkoop toegang tot vrijetijdsactiviteiten binnen jeugd, sport en cultuur. ➤➤Naast het verlagen van de financiële drempel via de UiTPAS, hebben we blijvend aandacht voor toeleiding van mensen in armoede naar het vrijetijdsaanbod. Armoedebeleidsplan ambitie 8

50 OCMW Gent wil de drempel naar cultuur, sport, en vrije tijd verlagen voor gezinnen die het minder breed hebben. Lid zijn van een vereniging of deelnemen aan een culturele activiteit bevordert de ontwikkeling, vermijdt uitsluiting en stimuleert sociale relaties en integratie. Dit geldt in het bijzonder voor mensen in armoede. Daarom organiseert OCMW Gent, in samenwerking met partners, verschillende initiatieven om kansarme Gentenaars naar cultuur, sport en vrije tijd toe te leiden.

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Relaties en vrije tijd

Financiële ondersteuning Cliënten van OCMW Gent en hun gezinsleden kunnen een individuele financiële tussenkomst van maximaal 100 euro per jaar krijgen voor activiteiten die de socioculturele participatie versterken. Het OCMW betaalt 90 procent terug van het lidgeld van een culturele of sportvereniging, het inschrijvingsgeld voor een jeugdbeweging, een kunstacademie, een pc – of andere vrijetijdscursus, het toegangsgeld voor een toneelvoorstelling, een bioscoopuitstap… ➤➤In 2014 verleende het OCMW aan 1.596 cliënten (2013: 991 cliënten) een financiële tussenkomst voor een deelname aan een socioculturele activiteit. Dit voor een totaalbedrag van 130.494 euro (2013: 165.813 euro). Bovendien fungeerde het OCMW ook als centraal aanspreekpunt voor het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. Dit initiatief geeft mensen in armoede de kans om aan een sociaal tarief daguitstappen en meerdaagse vakanties te maken. ➤➤In 2014 reserveerden 136 cliënten (2013: 104 cliënten) van het OCMW een daguitstap met het Steunpunt Vakantieparticipatie.

ARMOEDEBESTRIJDING 31 cliënten boekten een meerdaagse vakantie via het Steunpunt (2013: 14 cliënten). Netwerk Vrijetijdsparticipatie Gent De Stad Gent en OCMW Gent engageerden zich samen met armoedeverenigingen zoals Zuidpoort, vzw SIVI, BMLIK, Kras vzw en samenlevingsopbouw in het Netwerk Vrijetijdsparticipatie. In deze context werd in 2009 het “stedelijk reglement 80/20” uitgewerkt. Door dit reglement konden mensen via hun erkende vereniging 80 procent van de gemaakte kosten voor deelname aan cultuur, sport of jeugdwerk terugbetaald krijgen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om toegangsgeld, jeugd- en sportkampen, … De subsidie was ook mogelijk voor groepsuitstappen. Bovendien koopt het Netwerk Vrijetijdsparticipatie ook tickets aan bij culturele organisaties die aan één euro worden doorverkocht aan cliënten van OCMW Gent en erkende armoedeverenigingen. Deze 1-euro-regeling doofde uit op 31 december 2014, en werd vervangen door de UiTPAS, die op 13 september 2014 in Gent werd geïntroduceerd (zie kader). ➤➤Het Netwerk Vrijetijdsparticipatie kocht 7.635 tickets aan in 2014, die werden doorverkocht aan één euro aan Gentenaars in armoede.

UITPAS GENT Op 13 september 2014 werd de UiTPAS gelanceerd. De Gentse UiTPAS is een uitrol van de Vlaamse UiTPAS door Cultuurnet Vlaanderen. De UiTPAS is er voor iedereen. Met de digitale spaaren voordeelkaart kunnen mensen terecht in cultuurhuizen, musea, bibliotheken, sporthallen en zwembaden. Bedoeling is om UiTpunten te sparen. Die kunnen de spaarders dan omruilen voor gratis tickets, kortingen, of een cadeau of een ander voordeel. Voor mensen in armoede is de UiTPAS veel meer. Het geeft hen de kans om, zonder stigma, deel te nemen cultuur, sport en jeugdactiviteiten… Kansentarief Gentenaars en niet-Gentenaars vanaf 3 jaar kunnen de UiTPAS gebruiken. De basisprijs is 5 euro, het jeugdtarief tot 18 jaar is 2 euro en mensen die recht hebben op het kansentarief betalen 1 euro. Mensen die in aanmerking komen voor dit kansentarief moeten niet alleen minder betalen voor de UiTPAS zelf, ze krijgen ook 80 procent korting op activiteiten. Die kan dankzij de kaart automatisch en discreet worden toegepast. Persoonlijke uitnodiging Het kansentarief is er voor alle geregistreerde inwoners van Gent die in aanmerking komen voor verhoogde tegemoetkoming of in schuldbemiddeling zijn. Iedere Gentenaar die hiervoor in aanmerking komt, kreeg een persoonlijke uitnodiging om een UiTPAS te kopen tegen verminderde prijs. De UiTPAS is te koop in de Stadswinkel, de Jeugddienst, de hoofdbibliotheek Gent Zuid, het Mobiel Dienstencentrum en UiTbureau.

51

Digitaal talent @ Gent Onze wereld wordt meer en meer digitaal: gsm, sms, smartphone, digitale tv, internet, thuisbankieren… zijn niet meer uit ons bestaan weg te denken. Ook informatie en dienstverlening lopen meer en meer via de digitale snelweg, zoals het e-loket.

Om te leren en bij te blijven, kunnen Gentenaars deelnemen aan cursussen of oefensessies in één van de meer dan 70 Digitale Talent Punten, die verspreid liggen over het Gentse grondgebied. Een Digitaal Talent Punt (DTP) is een openbare computerruimte waar bezoekers gratis toegang tot computers en internetverbinding krijgen, vaak mét begeleiding.

➤➤ In 2014 verleende het OCMW aan 1.596 cliënten (2013: 991 cliënten) een financiële tussenkomst voor een deelname aan een socioculturele activiteit. Dit voor een totaalbedrag van 130.494 euro (2013: 165.813 euro); ➤➤ 136 cliënten (2013: 104 cliënten) reserveerden een daguitstap met het Steunpunt Vakantieparticipatie. 31 cliënten boekten een meerdaagse vakantie via het Steunpunt (2013: 14 cliënten); ➤➤ Het Netwerk Vrijetijdsparticipatie kocht 7.635 tickets aan in 2014, die werden doorverkocht aan één euro aan Gentenaars in armoede (2013: 3.585 tickets); ➤➤ Gentenaars kunnen terecht in één van de meer dan 70 Digitale Talent Punten, verspreid over het Gentse grondgebied, die gratis toegang bieden tot computers en internetverbinding.

De Digitale Talent Punten zijn terug te vinden in bibliotheken, Open Huizen, en welzijnsbureaus en lokale dienstencentra van OCMW Gent. Ze zijn te herkennen aan de raamsticker met het DTP-label.

WAT KOST HET?

Stad en OCMW Gent kiezen voor digitale inclusie, waarbij iedereen toegang heeft tot het internet, ermee kan omgaan en erover op de hoogte blijft.

52

SOCIALE RELATIES EN VRIJE TIJD IN CIJFERS

OCMW Gent maakte vorig jaar 199.848 euro vrij (2013: 213.177 euro) om cliënten aan socioculturele activiteiten te laten deelnemen.

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Relaties en vrije tijd

ARMOEDEBESTRIJDING LEVENSDOMEIN GEZONDHEID

DELEVENSDOMEIN BAAI BREIDT UIT GEZONDHEID We vergroten de toegankelijkheid tot een goede fysieke en geestelijke gezondheid voor mensen in armoede. ➤➤Vanuit het armoedebeleid sluiten we sterk aan bij de doelstellingen van de Gezondheidsraad. We bewaken dat in de acties van de Gezondheidsraad voldoende aandacht is voor kwetsbare Gentenaars. ➤➤We zetten in op een meer toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg. ➤➤Een goede mentale gezondheid is essentieel. Daarom is het belangrijk dat mensen laagdrempelige psychologische hulp kunnen vinden. ➤➤We ondersteunen acties gericht op gezond gedrag bij kwetsbare groepen. We streven hierbij onder meer naar een laagdrempelig aanbod van goedkope en gezonde voeding in de Gentse wijken.

De verschillen in gezondheid in onze bevolking zijn groot: hoe lager iemand op de sociale ladder staat, hoe meer kans op gezondheidsproblemen. De verdeling van gezondheid volgt de verdeling van geld, opleiding en sociale status in de maatschappij, laag per laag, klasse per klasse. Bovendien hebben mensen in armoede vaker een verminderde toegang tot de gezondheidszorg. OCMW Gent wil, samen met alle betrokken actoren, ervoor zorgen dat elke Gentenaar de weg naar de gezondheidszorg vindt om zijn/haar fysieke en geestelijke gezondheid te verhogen.

Armoedebeleidsplan ambitie 9

Medische kosten in het wijkwerk Vanuit de welzijnsbureaus en de diensten Thuislozenzorg en Vreemdelingen worden verschillende soorten tussenkomsten in gezondheids- of psychosociale kosten verleend. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om tussenkomsten in medisch-farmaceutische kosten, kosten van kinesitherapie, tandzorg, logopedie, aankoop van bril of lenzen, anticonceptie… ➤➤In 2014 waren er in het wijkwerk 599 individuele dossiers voor tussenkomsten in medische kosten (2013: 553 dossiers).

53

Dringende medische hulp voor ingeschrevenen in het Gents bevolkingsregister OCMW Gent biedt ondersteuning wanneer iemand niet in staat is om een ziekenhuisfactuur te betalen. Onderzoek door een maatschappelijk werker bepaalt dan of het OCMW financieel tussenkomt, of een afbetalingsplan opstelt samen met het ziekenhuis. Ook wie regelmatig medische zorg of medicijnen nodig heeft, kan zich wenden tot het OCMW. Naargelang de situatie wordt er een maandelijkse tussenkomst uitgekeerd of een eenmalige tussenkomst. DRINGENDE MEDISCHE HULP VOOR INGESCHREVENEN Aanvragen door Belgen of vreemdelingen ingeschreven in het Gentse bevolkingsregister IN HET GENTS BEVOLKINGSREGISTER Medische kosten uitbetaald aan Belgen/vreemdelingen ingeschreven in het Gentse bevolkingsregister 140.000 120.000

54

Dringende medische hulp voor vreemdelingen zonder wettig verblijf of met precair verblijfsstatuut Omdat gezondheidszorg een basisrecht is, breidt deze dienstverlening zich ook uit naar personen zonder wettig verblijf. Bij nood aan dringende medische hulp biedt de medische kaart een oplossing. Met zo’n medische kaart kan men terecht bij de apotheek en zorgverstrekkers (logopedist, opticien, vroedvrouw…) voor dringende medische zorgen. Het OCMW betaalt dan de kosten van de dringende medische hulp aan de zorgverstrekker. AanvragenVOOR door vreemdelingen zonder wettig verblijf ofZONDER precair verblijfsstatuut DRINGENDE MEDISCHE HULP VREEMDELINGEN WETTIG VERBLIJF Medische kosten uitbetaald aan vreemdelingen zonder wettig verblijf of precair verblijfsstatuut OF MET PRECAIR VERBLIJFSSTATUUT

3.000.000 2.500.000

2.737.004 2.383.277

2.321.844

135.940 108.592

119.281

2.000.000

100.000 75.507

80.000 60.000

1.447.929

1.500.000 1.000.000

40.000 20.000 0

500.000

198

2011

176

2012

132

2013

197

2014

Aanvragen door Belgen of vreemdelingen ingeschreven in het Gentse bevolkingsregister

Medische kosten uitbetaald aan Belgen/vreemdelingen ingeschreven in het Gentse bevolkingsregister (in euro)

De themawerking Gezondheidszorg ontving 197 aanvragen van Belgen of vreemdelingen ingeschreven in het bevolkingsregister in Gent en betaalde in deze context 75.507 euro aan medische kosten uit (2013: 108.592 euro). Armoedebestrijding | Kansarmoede | Gezondheid

0

12.461

13.239

11.029

8.067

2011

2012

2013

2014

Aanvragen door vreemdelingen zonder wettig verblijf of precair verblijfsstatuut Medische kosten uitbetaald aan vreemdelingen zonder wettig verblijf of precair verblijfsstatuut (in euro) Deze tabel omvat aanvragen van vreemdelingen zonder wettig verblijf, met een precair verblijfsstatuut of een verblijfsrecht van minder dan 3 maanden of ambtshalve afgevoerde Belgen. Ten opzichte van voorgaande jaren is er een sterke daling merkbaar in het aantal aanvragen en het bedrag aan uitbetaalde medische kosten. De hoofdreden voor deze daling is de invoering van de elektronische medische kaart via Mediprima, waarbij de prefinanciering van de dringende medische hulp door de Hulpkas voor Ziekte en Invaliditeit (HZIV) gebeurt en dus niet meer door OCMW Gent.

ARMOEDEBESTRIJDING Nieuwe aanpak Op 1 januari 2014 werd de werking van de dienst Medische kaart grondig hervormd. In het verleden werkte de voltallige dienst voor alle dossiers, maar sinds 2014 wordt elk dossier toegewezen tot een vaste, individuele maatschappelijk werker van de dienst. Ook verzorgde de dienst vroeger het eerste onthaal van nieuwe aanmeldingen en infovragen over dringende medische hulp. Deze taak wordt nu opgenomen door de algemene onthaalpunten in de welzijnsbureaus. ➤➤OCMW Gent ontving in 2014 498 schriftelijke aanvragen en 378 aanvragen via aanmelding aan het onthaal voor een medische kaart. ➤➤In 2014 werden 6.064 medische kaarten afgeleverd (2013: 5.339 medische kaarten). Psychologische hulp Cliënten die bij het OCMW aankloppen, hebben vaak een gecompliceerd verhaal, waarbij armoede zowel oorzaak als gevolg is van fysieke en/of psychische problemen. Psychologen kunnen het onderliggende kluwen van problemen in kaart brengen en in z’n geheel aanpakken. De drempel naar psychologische hulp is echter meestal erg hoog. Daarom zoeken OCMW-psychologen zelf cliënten op die hulp nodig hebben. Ze organiseren wekelijkse zitdagen in welzijnsbureaus en verschillende diensten, of brengen bezoeken aan huis. Zo proberen ze problemen aan te pakken voor ze escaleren en onomkeerbaar zijn. Bovendien kunnen ook maatschappelijk werkers en trajectbegeleiders bij de psychologen terecht voor advies over activeringsmogelijkheden van mensen met mentale, psychische en/of psychiatrische problemen of verslavingsproblemen. ➤➤In 2014 volgden de OCMW-psychologen 1.173 dossiers actief op (2013: 959 dossiers).

PSYCHOLOGISCHE EN JURIDISCHE HULP AAN GENTENAREN De Psychologische en Juridische dienst hebben niet alleen als taak hulp te verlenen aan OCMW-cliënten en ondersteuning te bieden aan maatschappelijk werkers. Ze hebben ook een opdracht in het vervullen van eerstelijns psychologische hulp. Elke Gentse burger die de weg naar de reguliere hulpverlening niet vindt, kan bij de Psychologische en Juridische dienst terecht voor laagdrempelige hulp. Zo kunnen Gentenaars bij de Psychologische dienst kennismaken met de geestelijke gezondheidszorg. De dienst maakt een inschatting van wat iemand nodig heeft en zorgt voor de kortste weg naar de minst ingrijpende, doch meest passende hulpverlening. Indien nodig, worden reeds tijdens het eerste gesprek een aantal psychologische interventies gedaan. Vanuit deze functie onderhoudt de psychologische dienst contact met de eerstelijnspsycholoog verbonden aan een aantal wijkgezondheidscentra en huisartsen (vanuit het PAKT) en een aantal psychologen die vanuit de ziekenhuizen tegen betaling een kortdurende dienstverlening aanbieden (20 euro per sessie, maximum 5 sessies). Ook op vlak van juridisch advies en juridische bemiddeling kunnen Gentenaars bij het OCMW terecht. Wie rechtshulp wil, kan een bezoekje brengen aan de Juridische dienst zelf, of kan op de zitdag terecht in het welzijnsbureau in de buurt. In 2014 ontving de dienst 801 vragen van burgers voor juridische bijstand.

55

Interne en externe samenwerking Naast de permanente samenwerking met de maatschappelijk werkers en andere interne disciplines binnen het OCMW werken de psychologen in 54 procent van de dossiers ook samen met externe diensten zoals (huis) artsen, psychiaters, wijkgezondheidscentra, justitie… (2013: 56 procent van de dossiers). Zo vertegenwoordigen de psychologen OCMW Gent in de stuurgroep van Assertieve Zorg In de Samenleving, Villa Voortman, diverse organen van het PAKT en het project “Bruggen na(ar) 18”.

56

Gespecialiseerde psychologische hulp Het project Perspectief wil (ex-)drugsverslaafden in de samenleving (re) integreren via werk. Het project vertrekt hiervoor vanuit een persoonlijke begeleiding, in overleg met de cliënt en aangepast aan diens tempo. Perspectief werkt structureel samen met de vzw Sociale Werkplaats De Sleutel, die gespecialiseerd is in drugshulpverlening. Voor project Perspectief werken 16 maatschappelijk werkers; 12 wijkwerkers en 4 trajectbegeleiders van het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum. ➤➤In 2014 volgde Perspectief 122 actieve dossiers op, waarvan 31 er afgerond raakten (2013: 115 dossiers – 37 afgerond). ➤➤Er waren 47 nieuwe aanmeldingen, 28 cliënten werden effectief in begeleiding genomen (2013: 52 aanmeldingen – 37 opgenomen). ➤➤Van de 31 afgesloten dossiers kenden er 8 een positieve afloop: 6 cliënten stroomden door naar de reguliere arbeidsmarkt, 2 cliënten rondden met succes een artikel 60-job af. De andere dossiers werden stopgezet omdat er geen traject naar werk mogelijk was, de cliënt niet meer inging op het aanbod, detentie of opname.

Armoedebestrijding | Kansarmoede | Gezondheid

PSYCHOLOGISCHE HULP - BEHANDELDE PROBLEMATIEKEN 2014

2012

2013

emotieregulering relatieproblemen traumaverwerking

44 44

39 29

depressie hechting

19

30

21

verslaving

26

misbruikverwaarlozing slaapprobleem

17

impulscontrole stoornis levensfase problemen zelfmoord

16 9 9 14

angststoornis

13 13

somatisatie

8

acculturatie problemen persoonlijkheidsstoornis

7 7

0

9

25

21

13

16

41

31 37 37

53

45 45

39

29 28

23

18

22

17 17

17 17

15

10 9

10

8

10

20

30

40

De psychologen werken bij elke cliënt aan de belemmerende psychische problemen. Cliënten hebben steeds meer, zwaardere en gecombineerde problematieken.

50

60

ARMOEDEBESTRIJDING NIEUW SOCIAAL RESTAURANT OPENDE DE DEUREN Armoedebestrijding is een van de speerpunten van het Gentse OCMW-beleid. Gezonde en betaalbare maaltijden aanbieden aan mensen die het financieel moeilijk hebben, is dan ook van groot belang. Daarom opende OCMW Gent op vrijdag 14 november een sociaal restaurant in Nieuw Gent. Iedereen kan er vanaf maandag 17 november 2014 terecht voor een lunch aan gewoon én aan sociaal tarief. Lagere drempel naar hulp Een sociaal restaurant openen in de wijk Nieuw Gent was noodzakelijk. In deze buurt wonen immers heel wat mensen die in armoede leven. Het restaurant bevindt zich trouwens in hetzelfde gebouw als het welzijnsbureau van OCMW Gent, Dienst Buurtwerk van Stad Gent en een wijkgezondheidscentrum. Doordat zich hier nu terug een sociaal restaurant vestigt, wordt de drempel om hulp te zoeken nog kleiner. Werkzoekenden aan de slag Niet alleen is het restaurant een ontmoetingsplaats waar je lekker en gezond kan eten, het is ook een plek waar mensen kansen krijgen. Het sociaal restaurant is immers een leerwerkplek van OCMW Gent waar mensen via opleiding en werkervaring worden voorbereid op de arbeidsmarkt. Zo’n zevental cursisten leren er van een technisch instructeur de kneepjes van het vak om makkelijker de weg naar een job in de horeca te vinden. Werkzoekenden kunnen er aan de slag voor een praktijkopleiding keukenhulp of zaalmedewerker. Praktische info In het sociaal restaurant kunnen er dagelijks zo’n 80 mensen komen lunchen. Iedereen is er welkom, zowel buurtbewoners als andere bezoekers.

Voor een maaltijd met soep, hoofdgerecht en dessert betaal je 8 euro. Mensen die recht hebben op een sociaal tarief betalen 3 euro. Het restaurant bevindt zich op het Rerum Novarumplein 180 in Gent. Het is dagelijks geopend tussen 11.30 u en 13.30 u, gesloten tijdens het weekend en op feestdagen. Meer informatie leest u in het persbericht: ocmwgent.be/OCMW/­In-de-pers/Sociaal-restaurant

57

GEZONDHEID IN CIJFERS Tussenkomst in medische kosten of ziekenhuisfactuur ➤➤ De themawerking Gezondheidszorg ontving 197 aanvragen voor financiële tussenkomsten van Belgen of vreemdelingen ingeschreven in het bevolkingsregister in Gent (2013: 132 aanvragen); ➤➤ In deze context betaalde de dienst 75.507 euro aan medische kosten uit (2013: 108.592 euro). ➤➤ Gezondheidszorg ontving 8.067 aanvragen voor financiële tussenkomsten van vreemdelingen zonder wettig verblijf, met een precair verblijfsstatuut of een verblijfsrecht van minder dan 3 maanden (2013: 11.029 aanvragen). ➤➤ In deze context betaalde de dienst 1.447.929 euro aan medische kosten uit (2013: 2.321.844 euro).

Medische kaart

58

➤➤ OCMW Gent ontving 498 schriftelijke aanvragen en 378 aanvragen via aanmelding aan het onthaal voor een medische kaart. ➤➤ In 2014 werden 6.064 medische kaarten afgeleverd (2013: 5.339 medische kaarten).

Psychologische hulp ➤➤ In 2014 volgden de OCMW-psychologen 1173 dossiers actief op (2013: 959 dossiers); ➤➤ Kinderen en jongeren tot en met 25 jaar maakten 24 procent uit van het totaal aantal begeleide cliënten (2013: 21 procent); ➤➤ 36 procent van de begeleide cliënten had een andere etnisch-culturele achtergrond (2013: 26 procent); ➤➤ De belangrijkste thema’s bij de begeleidingen waren zelfbeeld-identiteit (82 procent), activering (77 procent), psycho-educatie (61 procent) en copingvaardigheden (60 procent); ➤➤ Wat betreft behandelde problematieken kwamen vooral emotieregulering (53 procent), relatieproblemen (44 procent) en traumaverwerking (41 procent) aan bod.

Gespecialiseerde psychologische hulp bij (ex)drugsgebruikers ➤➤ In 2014 waren er in het wijkwerk 599 individuele dossiers voor tussenkomsten in medische kosten (2013: 553 dossiers). ➤➤ In 2014 volgde Perspectief 122 actieve dossiers op (2013: 115 dossiers), waarvan 31 er afgerond raakten (2013: 37 afgewerkte dossiers). ➤➤ Er waren 47 nieuwe aanmeldingen, 28 cliënten werden effectief in begeleiding genomen (2013: 52 aanmeldingen, 37 opgenomen). ➤➤ Van de 31 afgesloten dossiers kenden er 8 een positieve afloop: 6 cliënten stroomden door naar de reguliere arbeidsmarkt, 2 cliënten rondden met succes een artikel 60-job af. De andere dossiers werden stopgezet omdat er geen traject naar werk mogelijk was, de cliënt niet meer inging op het aanbod, detentie of opname.

ARMOEDEBESTRIJDING

1.3 KINDERARMOEDE

REGISSEUR IN DE STRIJD TEGEN KINDERARMOEDE De Psychologische dienst van OCMW Gent neemt de regierol in Gent op zich in de strijd tegen kinderarmoede. In 2014 startte de dienst met de uitvoering van de acties op vlak van kinderarmoede uit het armoedebeleidsplan 2014-2019. Een belangrijke kick-off was het stakeholdersforum waar 90 deelnemers aanwezig waren vanuit 30 verschillende organisaties. Het doel van deze dag was het verder uitwerken van het groeiactieplan kinderarmoede uit het armoedebeleidsplan, afspreken wie welke acties uitwerkt, ontdekken wat er ontbreekt en nog verder moet aangevuld worden en input krijgen over de participatie van kinderen en jongeren in Gent.

OCMW Gent heeft bijzondere aandacht voor kinderarmoede. Het beleid en de acties rond kinderarmoede krijgen in het armoedebeleidsplan 2014-2019 daarom een apart luik. Een goede start in het leven is van cruciaal belang om te vermijden dat generatiearmoede verder toeneemt. Daarom bieden we kwetsbare gezinnen meer kansen en meer ondersteuning. We investeren extra in de kinderen, hun ouders, de omgeving (school en de buurt) en het netwerk van hulp- en dienstverleners rond het gezin. We werken hiervoor nauw samen met actoren uit tal van sectoren zoals onderwijs, kinderopvang en gezondheidszorg. De cel Armoedebestrijding werd in 2014 uitgebreid met de verantwoordelijke voor de regie kinderarmoede en bestaat zo uit 4 medewerkers van OCMW en verschillende stadsdiensten.

Netwerken In 2014 werd sterk gefocust op het vormen van netwerken en aangaan van samenwerkingen om expertise uit te wisselen. Zo namen de psychologen deel aan het Lerend Netwerk Lokale ­Coördinatoren Kinderarmoedebestrijding Oost-Vlaanderen, het Lerend Netwerk voor de Centrumsteden, de stuurgroep van Huizen van het Kind, de werkgroep Kindvriendelijke balies, overleg met de Jeugddienst… Bovendien werd op studiedagen, werkbezoeken… informatie uitgewisseld met andere lokale besturen, zoals Welzijnszorg Kempen, Waregem, Mechelen, Sint-PietersLeeuw, Brasschaat, Hamme, Antwerpen, Izegem, Roeselare, Aalst, Beerse, Merksplan en Tielt.

59

Opvoedingsondersteuning Ouders en kinderen kunnen instappen in een groepstherapie, die via opvoedingsondersteuning hun weerbaarheid versterkt. De cel Integrale Gezinsbegeleiding binnen OCMW Gent richt zich tot gezinnen met problemen op verschillende levensdomeinen (gezondheid, financiën, huisvesting…) en daardoor nood hebben aan opvoedingsondersteuning in de brede zin van het woord.

60

Integrale Gezinsbegeleiding bestaat uit 8 maatschappelijk werkers, verspreid over 7 wijken, en een halftijds intercultureel medewerker. Belangrijke externe partners zijn scholen, medisch pedagogische instituten, de comités bijzondere jeugdzorg en Kind & Gezin. ➤➤In 2014 begeleidde Integrale Gezinsbegeleiding 112 gezinnen (2013: 110 gezinnen). ➤➤78 procent van de gezinnen kreeg opvoedingsondersteuning op vraag van de ouders. Onderwijs Alle cliënten met kinderen van 2 jaar ontvingen een uitnodiging om hun kind in te schrijven in het online-inschrijvingssysteem van de scholen in Gent. OCMW Gent financierde in 2014 twee organisaties, met name Katrol i.s.m. de Hogeschool en Universiteit Gent, en het Uilenspel, beide voor 20.000 euro. Deze organisaties hebben als doel om de kansen van kinderen uit kwetsbare gezinnen te verhogen, via studie- en opvoedingsondersteuning aan huis. Ook in 2014 werden acties opgezet om de spijbelproblematiek bij Gentse jongeren aan te pakken. Hiervoor wordt samengewerkt met onderwijs, dienst maatschappelijke zorg van de politie en de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB). Zo werden, in samenwerking met het Intercultureel Netwerk Gent, twee infosessies georganiseerd voor gezinnen

van Bulgaarse afkomst waar spijbelen een probleem is. Intercultureel medewerkers van OCMW Gent tolkten de sessie, en een OCMW-psycholoog was aanwezig voor het opzetten van verdere hulpverleningstrajecten indien nodig. Bijkomend bezochten de ouders samen met de begeleiders een kleuterschool. KINDERARMOEDE AANPAKKEN Kinderen en hun gezin in armoede krijgen meer kansen en ondersteuning om de armoedespiraal te doorbreken. ➤➤Om meer kansen te creëren en een betere ondersteuning te geven aan kinderen en hun gezin geven we alle betrokken sectoren (onderwijs, kinderopvang, gezondheidszorg, …) een grotere kennis over de impact van kans-, kinder- en generatiearmoede. Zo wisselen de vakantiewerking van het OCMW en de jeugddienst van de Stad expertise uit zodat ook in het reguliere jeugdwerk kennis en aandacht is voor armoede onder de kinderen en jongeren. De Beleidsgroep Onderwijs Gent (BOG) organiseert een werkgroep armoedebeleid waar het OCMW een actieve rol speelt in flankerend onderwijsbeleid. ➤➤De hulpverlening, de vrijetijdssector en het onderwijs werken optimaal samen aan trajecten van kinderen in armoede, hun ouders en hun gezin. Zo versterken we de integrale gezinsbegeleiding binnen het OCMW. In het belang van het kind wordt meer sectoroverschrijdend overleg georganiseerd op individueel casusniveau. ➤➤Ouders, kinderen en hun gezin krijgen prioriteit wanneer we de toegang tot dienstverlening voor mensen in armoede verbeteren. We willen meer gezinnen bereiken en hen versterken en verankeren in de buurt via Kind en Gezin, het project Buddy aan de wieg, de schoolse ondersteuning van Uilenspel en De Katrol… Armoedebeleidsplan ambitie 10

Armoedebestrijding | Kinderarmoede

ARMOEDEBESTRIJDING Opvang en vrije tijd Kinderen in armoede verdienen om dezelfde kansen en een gelijke behandeling te krijgen als hun leeftijdsgenootjes. Zeker op vlak van ontspanning, want een kind is geen kind als het niet kan spelen. OCMW-cliënten met kinderen ontvangen informatie over vakantieopvangmogelijkheden die aansluiten bij hun behoeften (locatie, leeftijd, aanpak). Daarnaast organiseert OCMW Gent zelf vakantieopvang tijdens de schoolvakanties en een zomerkamp voor kinderen van cliënten en personeel. OCMW-vakantiewerking De Pagadder is toegankelijk voor kinderen van drie tot vijftien jaar. ➤➤De Vakantiewerking opende in 2014 voor 57 dagen (2013: 52 dagen). ➤➤Op dagen dat De Pagadder open was, waren er gemiddeld 65 kinderen aanwezig (2013: 52 kinderen). ➤➤In 2014 gingen 40 kinderen mee op kamp (2013: 57 kinderen). Vijf hoofdanimatoren, zes animatoren en een personeelslid (beroepskracht) begeleidden de kinderen op kamp. INSCHRIJVINGEN DE PAGADDER 400 300

251

234

222

199

200 150

120

103

100

131

50 0

Zwangerschap OCMW Gent zette ook in 2014, samen met de Arteveldehogeschool, zijn schouders onder het project “Buddy bij de wieg”. In het kader van dit project ondersteunen studenten maatschappelijk werk en studenten vroedkunde kwetsbare zwangere vrouwen. Psychologen van OCMW Gent gaven les aan de studenten over kansarmoede en wat het betekent om zwanger te zijn, te bevallen en een baby te hebben in armoede. Daarnaast volgden de psychologen verder de werkgroep van Kind en Gezin over kwetsbare zwangere vrouwen. Preventie en opsporing Het project “Kinderen Eerst” is een voorlopig 1-jarige subsidie met middelen van voormalig staatssecretaris De Block. Het zet OCMW’s en verenigingen ertoe aan om op een proactieve manier kinderarmoede te bestrijden en het welzijn van kinderen te bevorderen, zodat zij en hun families uit de cirkel van generatiearmoede kunnen breken.

350

350 250

zinnen. Dit is een stijging van 39,5% ten opzichte van het vorig jaar. Deze stijging is te verklaren door de uitvoering van een communicatieplan en organisatie van een groter aantal toeleidingsmomenten. Van het aantal ingeschreven kinderen had 90% van de ouders een actief dossier binnen OCMW Gent (2013: 79%).

2011

2012

Aantal ingeschreven kinderen

2013

2014

Aantal gezinnen

De Pagadder noteerde 350 inschrijvingen van kinderen uit 199 verschillende ge-

OCMW Gent wil met dit project een eerste aanzet geven voor een nauwere samenwerking met scholen, op wijkniveau, door het welzijnsveld en de scholen samen te brengen. Vanuit de onderwijswereld wordt deze opdracht dagdagelijks vormgegeven door brugfiguren, zorgcoördinatoren, de werking van de brede scholen... Vanuit het welzijnsveld willen we op onze beurt kijken of we de bestaande samenwerkingen kunnen versterken/aanvullen door ervaringsuitwisseling en een bundeling van goede praktijken. Structurele subsidiëring van projecten De Vlaamse overheid voorziet vanaf 2014 in een structurele subsidiëring van lokale besturen van de gemeenten met de grootste kinderarmoedeproblematiek in Vlaanderen. De ondersteuning van deze lokale bestu-

61

62

ren heeft tot doel, op maat van de lokale situatie, een integraal lokaal kinderarmoedebestrijdingsbeleid te realiseren. Enerzijds moeten hiertoe ,waar nodig, bijkomende acties toegevoegd worden aan het regulier beleid. Anderzijds moet het lokaal bestuur een regierol opnemen binnen lokale netwerken hierrond om tot een overkoepelend beleid te komen dat mensen in armoede ten goede komt. OCMW Gent diende een projectaanvraag in en ontvangt nu jaarlijks 275.000 euro.

• Uilenspel vzw - betrekken en stimuleren van niet-schoolplichtige kinderen Door niet-schoolplichtige kinderen te betrekken, wordt er proactief aan de slag gegaan. Met de middelen zal er geïnvesteerd worden in vormingen voor het personeel en de vrijwilligers, en aankoop van nieuw materiaal (aangepast spelotheekmateriaal en aangepaste animatie tijdens Uilenspelactiviteiten).

OCMW Gent besliste een deel van de middelen (75.000 euro) te besteden aan financiële ondersteuning van vier projecten tegen kinderarmoede, die uitgevoerd worden door derden.

• Vzw LEJO - mobiele tienermoederwerker Een mobiele tienermoederwerker zal de tienermoeders binnen Gent en omgeving ondersteuning bieden op vraag van de tienermoeder zelf. Dit project wil op meerdere domeinen werken, zoals onderwijs, opvoedingsondersteuning, huisvestingsondersteuning, vrije tijd, moederschap… Daarbij gaat de tienermoederhelper zelf naar de locaties die de tienermoeders aangeven, om de drempel naar hulp te verlagen.

• Inloopteam Reddie Teddy : speel- en zomerklassen De speelklassen worden opgezet voor kinderen die de stap zetten naar het kleuteronderwijs. Ouders komen tijdens ontmoetingsmomenten samen met hun kind om spelenderwijs vaardigheden te verwerven of te verbeteren die van belang zijn voor een vlotte start in de kleuterklas. De zomerklassen zijn voor kinderen die de overgang naar het eerste leerjaar maken. De klassen streven ernaar om kwetsbare kinderen uit de wijk spelenderwijs vaardigheden te laten verwerven of verbeteren (zoals o.a. fijne motoriek, het begrijpen en uitvoeren van kleine opdrachten, en inzicht in hoeveelheden). Daarnaast wordt er met de ouder gewerkt aan een beter begrip van de verwachtingen die de school heeft en hoe het schoolse systeem werkt. • Team Trajectbegeleiding vzw Jong Een trajectbegeleider met focus op onderwijs zal werken op die factoren die de studieloopbaan van kansarme kinderen belemmeren, om het risico op generatiearmoede te verkleinen. De trajectbegeleider zal vanuit het vertrouwen en vanuit de leefwereld van de kinderen naar oplossingen zoeken. Er wordt ernaar gestreefd dat de jongeren zelf controle verwerven in hun zoektocht naar hulp.

Armoedebestrijding | Kinderarmoede

Zorg en wonen voor senioren

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN

Zorg en wonen voor senioren Zorg voor senioren behoort tot de kerntaken van OCMW Gent. Het OCMW wil dan ook een rol van betekenis spelen in alle levensfases van de Gentse senior. Actieve en zelfstandige senioren kunnen terecht in het lokaal dienstencentrum voor informatie, activiteiten en zorg. Wie niet meer zo goed ter been is, kan terecht in één van onze aangepaste woonvormen. En voor de senioren die niet langer zelfstandig kunnen leven, zijn er de vier woonzorgcentra.

OUDERENBELEIDSPLAN 2014 – 2019 Het departement Ouderenzorg van het OCMW en de Seniorendienst van de stad Gent zetten hun ‘goede voornemens’ voor de komende zes jaar op papier in de vorm van een strategische beleidsnota. Ze namen hierbij de 8 componenten van de leeftijdsvriendelijke gemeente als uitgangspunt. De Wereldgezondheidsraad dacht dit concept uit. Vandaag is de drempel tot bepaalde dienstverlening voor een aantal doelgroepen nog altijd groter dan voor andere. We scharen ons daarom achter de stadsbrede strategische doelstelling: “We nodigen senioren uit actief deel te nemen aan het maatschappelijke leven, bevorderen begrip en solidariteit tussen de generaties en garanderen voldoende ondersteunende woonzorginitiatieven”.

Daarom willen we ook tijdens deze legislatuur extra aandacht besteden aan senioren die zich in een kwetsbare positie bevinden. De acht pijlers waarrond gewerkt zal worden, zijn: ➤➤publieke ruimte en gebouwen ➤➤transport en mobiliteit ➤➤wonen ➤➤sociaal-culturele participatie ➤➤respect en sociale inclusie ➤➤maatschappelijke participatie ➤➤communicatie en informatie ➤➤gezondheid en zorg

65

2.1 ACTIEF EN ZELFSTANDIG OUD WORDEN De lokale dienstencentra hebben als doel de buurtbewoners – vooral senioren – meer kansen te geven om actief oud te worden en zo lang mogelijk kwaliteitsvol en zelfstandig thuis te wonen. Dit doel vervullen ze op een drieledige manier; verstrekken van informatie en advies over ouder worden, aanbieden van activiteiten en verlenen van zorg op maat. Altijd in de buurt OCMW Gent heeft 10 lokale dienstencentra die verspreid liggen over het grondgebied Gent. Zo willen we ervoor zorgen dat u ons goed kunt bereiken en dat wij ook dicht in contact blijven met de verschillende Gentse wijken.

66

Vier nieuwe antennes Elk lokaal dienstencentrum is bevoegd voor een specifieke regio. Maar soms zijn die gebieden zo uitgestrekt of bestaan ze uit heel verschillende wijken dat het lokaal dienstencentrum niet alle bewoners bereikt. Om dichter bij die mensen te staan, worden er daar antennes opgericht. In 2014 gingen er vier nieuwe antennes van start; in het Rabot, de Brugse Poort, Wondelgem en Mariakerke. Dat brengt het totaal aantal antennewerkingen op negen. Buurtzorg De lokale dienstencentra werken niet alleen onderling samen om kennis en expertise uit te wisselen, ze zetten ook strategische partnerships op met de Seniorendienst en de dienst Buurtwerk van de Stad Gent, thuiszorgdiensten en andere relevante buurtpartners. Op die manier trachten ze de sociale band tussen de buurtbewoners aan te halen en willen ze ervoor zorgen dat iedereen een sociale basis heeft om in moeilijke tijden op terug te vallen. Eigenlijk vat dat de taak van een lokaal dienstencentrum nog het beste samen: de focus verleggen van thuiszorg naar buurtzorg. ➤➤In april 2014 werd een eerste buurtzorgdag georganiseerd voor de medewerkers van de lokale dienstencentra. Doelstelling was om Zorg en wonen voor senioren | Actief en zelfstandig oud worden

intern een eerste stap te zetten naar het ontwikkelen van een visie en een gemeenschappelijke aanpak van buurtzorg. ➤➤Daarnaast werd er veelvuldig samengezeten en afgestemd met de stedelijke diensten Buurtwerk en Sociale Voorzieningen (Open Huizen) om dit thema ook op beleidsniveau afgestemd te krijgen. ➤➤Met de Open Huizen werd een gezamenlijke visienota opgesteld die de samenwerkingsmodaliteiten tussen de lokale dienstencentra en de Open Huizen beschrijven. Eén van de concrete afspraken betreft het voorzien van een zitdag van een medewerker in de Open Huizen. Voorts zijn er ook mogelijkheden om samen infosessies en activiteiten te organiseren. Vrijwilligers De lokale dienstencentra doen zoveel mogelijk een beroep op vrijwilligers. Zo ondersteunen ze mee de werking, houden de cafetaria open, helpen met de maaltijden, bij uitstappen… In 2014 waren er in totaal 1.150 vrijwilligers actief in de lokale dienstencentra (2013: 1.040 vrijwilligers). BEZOEKERSAANTALLEN LOKALE DIENSTENCENTRA 12.000 10.000

10.171 9.077

8.567

8.000 6.000 4.000

2.516

2.369

2.864

2.000 0

2012

Totaal unieke bezoekers

2013

2014

Totaal nieuwe bezoekers

De grote toename in 2014 is het gevolg van de opstart van lokaal diensten­ centrum De Knoop in november 2013. In 2014 kwamen hier, in het eerste volle werkingsjaar, 1.431 gebruikers naar de activiteiten of de dienstverlening.

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN Dienstverlening Senioren kunnen in het lokaal dienstencentrum terecht voor dienstverlening als pedicure, manicure, haar- en gelaatverzorging, warme maaltijden, hulp bij boodschappen, huishoudelijke hulp, vervoer… Voor mensen die niet meer zo gemakkelijk in het lokaal dienstencentrum geraken, worden er speciale surplusactiviteiten georganiseerd. Dit zijn aangepaste activiteiten die heel laagdrempelig zijn. Maatschappelijk werkers en vrijwilligers halen de senioren voor de activiteit op.

Onze samenleving evolueert razendsnel. Wie wil bijblijven, moet levenslang leren. Aantal unieke deelnemers Aantal vormingen VORMINGSACTIVITEITEN IN DE LOKALE DIENSTENCENTRA 2014

1.200 881

800 600 400

Aantal deelnemers DIENSTVERLENING LOKALE DIENSTENCENTRA IN 2014

1.053

1.000

516

458

647

594 395

302

703

553

642 519 523

402 274

463

270

200

Aantal prestaties

r

oo p Kn De

Wi bie

cha ard

De

Vla s

Ho rizo n

De

Sp

elt

inc x

Bo ei De

ish ave n

Th u

Ho ve

De

en Re g

Ten

l ge pie De

De

5.111

Wa ter s

5.393

5.000

bo og

0

6.755

7.000 6.000

800

750

710

4.000

Aantal unieke deelnemers

3.000 2.000 1.000 0

327

Pedicure

Aantal deelnemers

In 2014 namen 6.357 senioren deel aan één van de vormingsactiviteiten.

1.610

1.286

Haar- en gelaatsverzorging

Aantal vormingen

169 371

Manicure

357

Hulp bij boodschappen

174

Vervoer

Aantal prestaties

Bovendien serveerden de lokale dienstencentra 40.631 warme maaltijden (een stijging van 9 procent ten opzichte van 2013). De verzorgenden van de lokale dienstencentra presteerden 17.642 uren huishoudelijke hulp, dat is een stijging van 35 procent tegenover 2013. Recreatieve en vormingsactiviteiten Elk lokaal dienstencentrum biedt een brede waaier van creatieve activiteiten aan, zoals tekenen, schilderen, houtbewerking, fotografie, modelbouw, juwelen maken, keramiek, boekbinden... Daarnaast worden er ook heel wat vormingsactiviteiten aangeboden.

Begeleiding en ondersteuning senioren Voor senioren die moeilijk de weg vinden naar het lokaal dienstencentrum of zeer specifieke hulp op maat nodig hebben, zijn er projecten om hen met de centra in contact te brengen of hen te ondersteunen. Toeleiding senioren met een migratieachtergrond Dit project wil de drempel naar het lokaal dienstencentrum verlagen voor senioren met een migratieachtergrond. De centra werken hiervoor samen met lokale netwerken en sleutelfiguren. In 2014 hielden De Thuishaven, De Horizon en Ten Hove, drie lokale dienstencentra die in een multiculturele buurt liggen, samen met het Intercultureel Netwerk Gent (ING), het integratiecentrum van Stad Gent, een denkoefening. Dat resulteerde in een gemeenschappelijk actieplan, met als prioriteiten; het aanbod beter afstemmen op buurtbewoners met een migratieachtergrond en aandacht voor diversiteit bevorderen bij perso-

67

neel, vrijwilligers en bezoekers. Concreet vertaalde zich dat in acties zoals bewegingsactiviteiten voor alleen vrouwen, het aanbieden van halalmaaltijden, voordrachten over thema’s die mensen met een migratieachtergrond interesseren en gezamenlijke uitstappen naar een moskee en een kerk. Binnen dit project wordt ook het project “Op stap met het Nederlands” georganiseerd. Op stap met het Nederlands Taal is vaak een drempel om deel te nemen aan activiteiten en het buurtleven. Daarom loopt in de meeste dienstencentra het project “Op stap met het Nederlands”.

68

Bedoeling is om buurtbewoners, die het Nederlands niet goed machtig zijn, samen te brengen. Tijdens de wekelijkse bijeenkomsten wordt het gebruik van het Nederlands in dagelijkse situaties gestimuleerd. Dit project loopt in samenwerking met het Huis van het Nederlands en Leerpunt.

Zorg en wonen voor senioren | Actief en zelfstandig oud worden

Ergo aan huis Het project “Ergo aan huis” zorgt er met huisbezoeken door de ergotherapeuten van OCMW Gent voor dat senioren dankzij vaak kleine aanpassingen aan hun woning zo lang mogelijk veilig en zelfstandig thuis kunnen wonen. ➤➤In 2014 deden de ergotherapeuten 444 interventies bij 266 verschillende cliënten (2013: 633 interventies bij 268 cliënten). Psycholoog aan huis Het project “psycholoog aan huis” heeft als doel senioren met psychische problemen (zoals depressies) op te sporen en te begeleiden. Het project loopt in vijf lokale dienstencentra. ➤➤In 2014 begeleidde de psychologe van het project 186 senioren met psychische problemen (2013: 159 senioren).

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN TUSSEN TEXAS EN MOSCOU In Galerij Krea in het lokaal dienstencentrum De Thuishaven van OCMW Gent liep van 8 tot en met 31 oktober 2014 de fototentoonstelling ‘Tussen Texas en Moscou’. Ze werd samengesteld door buurtbewoner Recep Cirik en bracht een twintigtal buurtbewoners met een migratieachtergrond in beeld. Brugfiguur Recep Cirik is een gepensioneerd onderwijzer die in 1977 door de Turkse overheid naar Gent werd gestuurd om de Turkse taal en cultuur te onderwijzen aan de kinderen van gastarbeiders. Later was hij leraar bi-cultureel onderwijs (Turks en Nederlands) aan de stadsscholen. Daarnaast werkte Recep tijdens de jaren ’80 als fotograaf voor de Turkse krant Hurriyet en schoolde hij zich bij in de fotografie aan het Sint-Lucas in Gent. Hij groeide uit tot een gekend brugfiguur tussen de Vlaamse en Turkse gemeenschap. 50 jaar migratie In ‘Tussen Texas en Moscou’ brengt hij, aan de hand van een 20tal portretten van buurtbewoners, 50 jaar migratie in beeld. Hoe beleefden de mensen dat zelf, wat is er in die halve eeuw veranderd? In de tentoonstelling legt Recep Cirik ook de link met de wijk Moscou in Gentbrugge, waar vroeger de spinnerij-weverij De Porre

was gevestigd. Veel Turkse nieuwkomers vonden namelijk werk in de textielsector. Meer informatie op onze website: ocmwgent.be/in-de-pers/ fototentoonstelling.

69

2.2 AANGEPAST ZELFSTANDIG WONEN

MUSICAL IN SERVICEFLATS ANTONIUSHOF

Ouderen zijn soms nog wel in staat zelfstandig te wonen, maar het huis is te groot geworden en is niet aangepast aan de lichamelijke behoeftes.

70

OCMW Gent heeft een aantal specifieke woongelegenheden voor ouderen die nog voldoende zelfstandig zijn. In totaal zijn er 120 woongelegenheden in de vorm van assistentiewoningen en aangepaste seniorenwoningen. ➤➤Sinds 1 september 2014 is woningcomplex Wibier erkend als “groep van assistentiewoningen”. De 20 rolwagen-aangepaste assistentiewoningen richten zich op koppels (65+), waarvan één van de twee partners hulpbehoevend is, maar die nog als koppel zelfstandig kunnen functioneren. ➤➤Assistentiewoningen Antoniushof heeft 48 flats voor alleenstaanden, 34 flats voor echtparen en zes flats voor mindervaliden. ➤➤Assistentiewoningen Ter Pielvaecx voorziet 12 flats voor senioren die nog in grote mate zelfstandig zijn.

Onder het motto ‘Actief ouder worden’ schitteren 15 senioren, die in de OCMW-assistentiewoningen Antoniushof verblijven, tijdens de Seniorenweek (17-23 november 2014) in hun eigen musical. Voor het tweede jaar op rij maakten ze ‘Een reis door de wereld van de musical’ en playbackten ze een twintigtal nummers uit bekende musicals, zoals Cats, the Wizard of Oz, Grease, the Phantom of the Opera… Achter de schermen Naast de 15 senioren die op het podium stonden, werkten ook het personeel en andere bewoners mee achter de schermen. Bijvoorbeeld bij het samenstellen van de kostuums, of het maken van het decor. Sterker nog, de bewoners zochten zelf de nodige financiële middelen bij elkaar met een pannenkoekenbak, een rommelmarkt en het verkopen van zelfgemaakte confituur en soep. Meer informatie vindt u in het persbericht: ocmwgent.be/OCMW/ In-de-pers/Senioren-Antoniushof-schitteren-in-musical.

Zorg en wonen voor senioren | Aangepast zelfstandig wonen

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN KLAAR VOOR DE TOEKOMST De zorgsector staat voor heel wat uitdagingen, zoals de toenemende vergrijzing en steeds nieuwe specifieke en veranderende noden van senioren. Wil het OCMW een passend antwoord hebben op deze uitdagingen, moet het blijven investeren in kwaliteitsvolle zorg en dienstverlening, en nog meer opvangmogelijkheden voor senioren. Ook in 2014 werden hiertoe heel wat inspanningen gedaan. ➤➤OCMW Gent bouwt in Zwijnaarde een nieuw lokaal dienstencentrum en 27 rolwagenaangepaste assistentiewoningen. In overleg met het bestuur en de diverse stadsdiensten werd het project bijgestuurd. De ontwerper maakte nieuwe plannen voor de 27 rolwagenaangepaste flats en het nieuwe plein tussen de assistentiewoningen en OCMW-woonzorgcentrum Zonnebloem. Eind 2014 werd een nieuwe bouwvergunning aangevraagd en gestart met de opmaak van het bestek voor het aanstellen van een aannemer. De start van de werken is voorzien eind 2015. ➤➤In oktober 2014 werd een oproep gelanceerd om een ontwerper te vinden om de 30 geplande assistentiewoningen op de site Wibier / Heiveld te realiseren.

➤➤Sociale Huisvestingsmaatschappij WoninGent zal 19 sociale assistentiewoningen bouwen aan de Hundelgemsesteenweg in Ledeberg. OCMW Gent zal instaan voor de dienstverlening. In 2014 was er overleg met WoninGent over de inrichting van de flats, rolwagenaangepastheid van de infrastructuur… ➤➤In 2014 zette het OCMW-bestuur het licht op groen om een nieuwe samenwoonvorm voor senioren te realiseren. De uitgangspunten van dit groepswonen zijn: senioren leven in groep en bieden wederzijdse hulp aan elkaar, minimale professionele ondersteuning en de groep primeert boven het individu. Het project wordt gesubsidieerd door de provincie Oost-Vlaanderen. ➤➤In 2014 rondde OCMW Gent de voorbereidende werken af voor de bouw van het nieuwe woonzorgcentrum Zuiderlicht in Mariakerke. Het aanbestedingsdossier met bestek, wijze van gunnen en raming werd goedgekeurd op het Bijzonder Comité Personeel & Organisatie van 8 december 2014 en op de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van 11 december 2014. De opdracht is gepubliceerd op 15 december 2014. De werken zullen starten in 2016.

71

2.3 BEGELEID WONEN

De vier woonzorgcentra van OCMW Gent zijn moderne hedendaagse gebouwen met de meest aangepaste zorg- en dienstverlening. De centra willen een aangename en kwalitatief hoogstaande woon-, leef-, zorg- en zingevende omgeving zijn voor de ouder wordende inwoners van Gent. De woonzorgcentra verlenen niet alleen zorg aan senioren die langdurig zijn opgenomen, maar beschikken samen ook over 16 plaatsen voor kortverblijf, 17 plaatsen in een dagverzorgingscentrum en 2 woningen voor nachtopvang. Aanvragen en opnames AANVRAGEN VOOR OCMW-WOONZORGCENTRA 1.400 1.200 1.000

72

800 600

681

859

877

337

396

458

2012

2013

2014

400 200 0

Kortverblijf en nachtopvang

Woonzorgcentra

In 2014 werden 458 aanvragen voor opname in een woonzorgcentrum goedgekeurd door het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (BCSD). Deze mensen belanden op een wachtlijst. Zwaar zorgbehoevenden krijgen voorrang. Zij krijgen gemiddeld drie maanden na het akkoord van het BCSD een plaats. Het aantal aanvragen voor kortverblijf en nachtopvang bleef stabiel. Ongeveer 70 procent (623 aanvragen) ging passief, onder meer wegens plaatsgebrek of omdat de betrokkene zijn aanvraag introk. Zorg en wonen voor senioren | Begeleid wonen

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN Woonzorgcentra OCMW Gent Woonzorgcentra privé

WACHTLIJSTEN WOONZORGCENTRA VOLGENS ZORGPROFIEL

FINANCIËLE TUSSENKOMSTEN IN WOONVOORZIENINGEN OP 31 DECEMBER 2014 Serviceflats OCMW Gent of privé

400

600 60 59

300 34

200

100

0 O

A

43

41 20

49

160

142

181

11 21

14 15

18 26

2013

2014

2012 B C

Cd

8

6

372

370

384

160

154

153

2012

2013

2014

400 300

23

7

500

200 100 0

D

Het aantal personen op de wachtlijst met een laag zorgprofiel (O, A, D en B) maakt nog steeds een groot deel uit van de totale wachtlijst. Omdat deze profielen weinig kans hebben tot een reële opname, blijven zij erg lang op de wachtlijst staan. De zwaarste zorgprofielen (C en Cd) nemen een kleiner deel in omdat ze relatief snel opgenomen worden en dus van de wachtlijst verdwijnen.

Woonzorgcentra OCMW Gent

Woonzorgcentra privé

Serviceflats OCMW Gent of privé

Op 31 december 2014 werd aan 543 Gentse senioren een financiële tussenkomst in de opnamekosten van een woonvoorziening gegeven. Over heel 2014 ging het om 692 Gentse senioren met financiële tussenkomst in een woonzorgvoorziening (2013: 645 senioren).

73

BEWONERS WOONZORGCENTRUM SAMEN MET JONGE LEEFLONERS NAAR KAA GENT Jonge leefloners die bij het OCMW Gent het activeringstraject ‘Extra Time’ volgen, bezorgden enkele bewoners van het OCMW-woonzorgcentrum Het Heiveld een onvergetelijke uitstap. Op zaterdagavond 12 april begeleidden ze de senioren, die in een rolstoel zitten of slecht te been zijn, naar de voetbalmatch tussen KAA Gent en Waasland-Beveren in de Ghelamco Arena. ‘Extra Time’ is een project van de Emancipatorische Werking van OCMW Gent. Het richt zich tot jongeren tussen 18 en 25 jaar die nog niet klaar zijn voor een opleiding of tewerkstelling. Via vorming, groepsactiviteiten en vrijwilligersopdrachten wil men hen activeren en aan hun attitudes en competenties werken.

74

Win-winsituatie In het rusthuis zitten enkele fervente Buffalo-supporters. Maar zelf naar een wedstrijd gaan, lukt niet meer. Dankzij de hulp van de jongeren kon het dus wel. De bewoners waren enthousiast dat ze nog eens live een match van KAA Gent konden bijwonen. En de jongeren zagen hun zelfbeeld en eigenwaarde enorm opgekrikt door de vele felicitaties en schouderklopjes die ze kregen.

Zorg en wonen voor senioren | Begeleid wonen

OCMW Gent zet al langer in op intergenerationele projecten. Jongeren worden gemotiveerd door het gezelschap van ouderen en er valt in beide richtingen veel van elkaar te leren.

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN INSECTENTUIN EN BOWLINGBEESTJES IN WOONZORGCENTRUM DE LIBERTEYT De tuin van woonzorgcentrum De Liberteyt in Wondelgem kreeg in maart 2014 een insectentuin. De bewoners van De Liberteyt huldigden de constructie in en plantten een kerselaar samen met de leerlingen van de basisschool De Regenboog. En om de tuin nog meer op te fleuren, werden er “bowlingbeestjes” geplaatst. Bewoners en personeel van De Liberteyt beschilderden namelijk een 90-tal bowlingballen tot kleurrijke insecten zoals onzelieveheersbeestjes, die een definitieve thuis kregen in de tuin. Mixed Worlds Het nieuwe insectenhotel maakt deel uit van het project Mixed Worlds. Daarin werken sinds het schooljaar 2014 - 2015 bewoners en personeelsleden van De Liberteyt, leerlingen en leerkrachten van basisschool De Regenboog en deeltijds lerende jongeren van Job en Co samen. De bedoeling van dergelijke intergenerationele projecten is dat jong en oud elkaar beter leren kennen en waarderen. Zo springen leerlingen van het vijfde leerjaar elke week het verzorgend en keukenpersoneel van De Liberteyt bij. Enkele bewoners van het woonzorgcentrum zijn al in de klas naar spreekbeurten van kinderen komen luisteren.

Meer informatie op onze website: ocmwgent.be/OCMW/Senioren/ Jong-en-oud/Jong-en-oud-Mixed-Worlds.

75

2.4 JONG EN OUD De OCMW-woonzorgcentra doen er alles aan om een tweede thuis te zijn voor senioren, waar ze hun dagen zinvol kunnen invullen. Ze organiseren tal van projecten, activiteiten en evenementen, dikwijls in samenwerking met buurtbewoners, scholen, verenigingen… Deze projecten dienen veelal een dubbel doel: het leven van de bewoners aangenamer maken en het imago van het woonzorgcentrum in de buitenwereld verbeteren. Intergenerationele projecten nemen een belangrijke plaats in dit aanbod van activiteiten in. Dit zijn projecten waarbij jong en oud samengebracht worden om elkaars leefwereld wat beter te leren kennen. Doel is het wederzijds respect en de sociale samenhang tussen verschillende generaties te bevorderen. Dit past binnen het beleid om van Gent een leeftijdsvriendelijke stad te maken.

76

INTERGENERATIONEEL WERKEN IN OUDERENBELEIDSPLAN 2014 – 2019 Positieve beeldvormingsinitiatieven tonen via conversatie en cocreatie dat senioren ongeacht hun leeftijd iets betekenen in de samenleving en een bijdrage leveren, vanzelfsprekend ook in intergenerationele initiatieven. Er is behoefte aan solidariteit tussen de generaties, ze kunnen veel voor elkaar betekenen. Jong en oud kunnen leren van elkaar, oud kan jong in beweging brengen en jong kan leren van oud. Intergenerationele programma’s dragen bij tot de realisatie van een samenleving waarin alle burgers de bijdrage van elke generatie erkennen en aangemoedigd worden om er samen voor te zorgen dat elke generatie er wel bij vaart. De visie van jongeren en de meestal op ervaring gesteunde dromen van ouderen hernieuwen de samenleving voortdurend. Het organiseren van intergenerationele ontmoetingen is dus zeer zinvol. Het sluit trouwens naadloos aan bij een van de uitdagingen van ‘Kindvriendelijke stad’, nl. ‘Respectvol samenleven’. Ouderenbeleidsplan, thema 5 – respect en sociale inclusie

Zorg en wonen voor senioren | Jong en oud

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN Jongenoudingent.be OCMW Gent en Stad Gent lanceerden op 18 november 2014, tijdens de Seniorenweek, de website www.jongenoudingent.be. Bedoeling is om alle Gentse initiatieven die jongeren en ouderen verenigen, te verzamelen op één digitaal platform. De website wil ook scholen, verenigingen en burgers aanmoedigen om intergenerationele samenwerkingen en ontmoetingen op te zetten. Daarnaast werd er ook een Facebookpagina opgericht, die “jongenoudingent” heet. Aan de website wordt ook een wedstrijd gekoppeld, die elk jaar gelanceerd wordt op 29 april, de Europese Dag van de Intergenerationele Solidariteit. Een jury van jongeren en ouderen zal uit één van de initiatieven die op de website worden opgeladen een winnaar selecteren, die dan een geldprijs krijgt.

TENTOONSTELLING ‘DE GROOTE OORLOG IN GROOT GENT’ IN WOONZORGCENTRUM DE VIJVERS In het OCMW-woonzorgcentrum De Vijvers liep van 8 oktober tot en met 29 november de tentoonstelling ‘De groote oorlog in groot Gent’. Mede dankzij de inbreng van bewoners van De Vijvers en van buurtbewoners, werd het een gevarieerde en uitgebreide tentoonstelling met uitvergrote foto’s en postkaarten, medailles, modelvliegtuigen en andere memorabilia van WO I. What a lovely war Het voorstel voor de expositie kwam van bewoner Valentin Jamart, die in 2013 al een tentoonstelling maakte rond de bevrijding van Gent in WO II. Ook buurtbewoner Robert Declerck bezorgde heel wat documentatiemateriaal. Zo paste de tentoonstelling in de filosofie om aan bewoners alle kansen te geven zich te ontplooien en een open en toegankelijk huis in de wijk te zijn, waar er van alles valt te beleven. Op die manier verliezen de bewoners ook het contact met de buitenwereld niet. De tentoonstelling vormde het sluitstuk van een heel jaar activiteiten rond WO I. Met onder meer de musical ‘Oh! What a lovely war!’, een bezoek aan Ieper, een wandeling in Gent langs oorlogsherinneringen en een optreden van sopraanzangeres Gerlinde Weze met liederen uit die periode. Meer informatie leest u in het persbericht: ocmwgent.be/OCMW/ In-de-pers/De-groote-oorlog-in-groot-Gent.

77

HULDE AAN DE WIELERSPORTCULTUUR IN WOONZORGCENTRUM ZONNEBLOEM In 2014 verwelkomde OCMW-woonzorgcentrum Zonnebloem de tentoonstelling WielerSportCultuur. Deze ode aan het Vlaamse wielerleven bestaat uit 61 unieke portretten van flandriens door topfotograaf Stephan Vanfleteren en 41 wielergedichten uit de Nederlandstalige literatuur. Deze prestigieuze tentoonstelling ging de hele wereld rond en was ook in Zonnebloem te zien. Na twee tentoonstellingen over de Ronde van Frankrijk en één over het baanwielrennen, was WielerSportCultuur al de vierde tentoonstelling in Zonnebloem over het wielrennen.

78

Leven in de brouwerij Voor veel bewoners, vaak nog steeds gepassioneerd door wielrennen, was de tentoonstelling gespreksonderwerp nummer één. Onder elkaar, maar ook bij bezoekers. Op die manier kwam er wat extra leven in de brouwerij. Bovendien leerden veel bezoekers, onder wie veel seniorenverenigingen, het leven in een woonzorgcentrum beter kennen. Dat helpt om hardnekkige vooroordelen uit de weg te ruimen. De tentoonstelling liep van 8 november 2014 tot half februari 2015. Meer informatie vindt u in het persbericht: ocmwgent.be/OCMW/

Zorg en wonen voor senioren | Jong en oud

In-de-pers/Woonzorgcentrum-Zonnebloem-brengt-hulde-aan-hetVlaamse-wielerleven.

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN EENZAME SOK ZOEKT… 29 april 2014 was de Europese Dag van de Intergenerationele Solidariteit. In de namiddag kwamen in de lokale dienstencentra, de woonzorgcentra en serviceflats Antoniushof van OCMW Gent groepjes van ouderen en lagereschoolkinderen samen om in duo’s nieuwe sokkenparen te maken van verloren sokken. Het idee was heel eenvoudig: een kind en een oudere brachten elk een eenzame sok mee die ze vervolgens samen versierden. De twee versierde sokken vormden zo terug een sokkenpaar. Wens voor elkaar Tot slot schreven het kind en de oudere een wens op voor elkaar. Deze wensen stopten ze elk in één van de beide sokken. Alle nieuwe sokkenparen werden aan een “wasdraad” bevestigd. De sokkenvlaggen werden uitgehangen aan de gevels of in de straten van de lokale dienstencentra, woonzorgcentra en het Antoniushof. Wildemannen en Woestewijven De sokkenvlaggen waren ook te zien op het stadsfestival voor kinderen ‘Wildemannen & Woestewijven’ op zaterdag 4 en zondag 5 oktober 2014, onder de Gentse stadshal.

Meer informatie vindt u op de website: ocmwgent.be/OCMW/ Senioren/Jong-en-oud/Senioren-Jong-en-oud-Eenzame-sok-zoekt.

79

ZORG VOOR SENIOREN IN CIJFERS 10 lokale dienstencentra Bezoekers ➤➤ De lokale dienstencentra kregen 10.171 unieke bezoekers over de vloer, waarvan 2.864 nieuwe bezoekers (2013: 9.077 bezoekers); ➤➤ 88 procent van de bezoekers is tussen de 60 en 79 jaar oud; ➤➤ 1.150 vrijwilligers hielpen een handje mee (2013: 1.040 vrijwilligers).

Activiteiten ➤➤ Er namen 6.357 mensen deel aan één van de 5.098 vormingsmomenten.

Dienstverlening

80

➤➤ Er werd aan 1.286 bezoekers 5.393 keer voetverzorging verstrekt; ➤➤ 169 mensen kregen in totaal 371 manicures; ➤➤ 327 bezoekers maakten in totaal 1.610 keer gebruik van een haar- en gelaatverzorging; ➤➤ Er werden 40.631 warme maaltijden geserveerd; ➤➤ 357 bezoekers kregen in totaal 6.755 keer hulp bij boodschappen; ➤➤ 458 mensen kregen 17.642 uren thuishulp, dat is een gemiddelde van 39 uur per gebruiker; ➤➤ 553 bezoekers maakten gebruik van de mogelijkheid om vervoer te krijgen vanuit het lokaal dienstencentrum, goed voor een totaal van 22.464 ritten.

4 woonzorgcentra Verblijf ➤➤ De vier woonzorgcentra bieden 603 erkende plaatsen voor langdurig verblijf, 16 plaatsen voor kortverblijf, 17 plaatsen in een dagverzorgingscentrum en 2 woningen voor nachtopvang; ➤➤ 37 procent van de bewoners is tussen 85 en 89 jaar oud, en 35 procent tussen 90 en 94 jaar oud;

➤➤ 9 mensen vierden hun eeuwfeest; ➤➤ 72 procent van de bewoners is een vrouw; ➤➤ 41 procent van de bewoners heeft zorgprofiel C met diagnose dementie (Cd); ➤➤ 76 procent van de bewoners betaalt alle rekeningen zelf; ➤➤ De gemiddelde bezetting lag op 99 procent voor de woonzorgcentra (2013: 99 procent) en 100 procent voor de dagverzorgingscentra (2013: 89 procent); ➤➤ 213 vrijwilligers ondersteunden mee de werking van de woonzorgcentra (2013: 209 vrijwilligers).

Aanvragen ➤➤ In 2014 waren er 953 nieuwe aanvragen voor opname in een woonzorgcentrum, waarvan er 458 aanvragen werden goedgekeurd door het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (BCSD). ➤➤ In totaal ontving het OCMW 877 aanvragen voor kortverblijf (2013: 859 aanvragen). Daarvan ging ongeveer 70 procent (623 aanvragen) passief, onder meer wegens plaatsgebrek of omdat de betrokkene zijn aanvraag introk. ➤➤ 387 mensen staan op de wachtlijst voor opname in een woonzorgcentrum (2013: 277 mensen). Zwaar zorgbehoevenden krijgen voorrang. Zij krijgen gemiddeld drie maanden na het akkoord van het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst een plaats.

3 aangepaste woonvormen ➤➤ OCMW Gent biedt 120 woningen en flats voor senioren aan; ➤➤ 152 senioren verbleven in één van de seniorenwoningen, van wie 31 koppels en 90 alleenstaanden; ➤➤ De gemiddelde leeftijd van de bewoners is 80,5 jaar; ➤➤ 66 procent van de bewoners is een vrouw; ➤➤ 95 procent van alle bewoners bekostigde het verblijf zelf; ➤➤ De gemiddelde verblijfsduur voor Wibier en Antoniushof bedraagt 6 jaar, voor Ter Pielvaecx 10 jaar.

ZORG EN WONEN VOOR SENIOREN

WAT KOST HET? 10 lokale dienstencentra De opbrengsten van activiteiten (zowel recreatieve, vormende, informatieve en hygiënische) in de lokale dienstencentra en woonzorgcentra bedroegen 2.102.304 euro (2013: 2.013.600 euro). Dit laat de centra toe om deze activiteiten in belangrijke mate zelf te financieren en om nieuwe initiatieven op te starten. 4 woonzorgcentra OCMW Gent is in 2014 financieel tussengekomen voor 722 senioren (2013: 729) in een woonvoorziening, voor een totaal bedrag van 2,39 miljoen euro (2013: 2,68 miljoen euro). Een bewoner in een woonzorgcentrum kost per dag ongeveer 158 euro. De dagprijs die de bewoner zelf betaalt (gemiddelde gerekend over de vier woonzorgcentra) bedraagt 53 euro, de ziekteverzekering betaalt gemiddeld 59 euro. Na verrekening van subsidies blijft van de 158 euro nog ongeveer 15,52 euro over voor rekening van het OCMW. Dit toont aan dat het financieel beheer van de woonzorgcentra een evenwichtsoefening is tussen een betaalbare en laagdrempelige opvang enerzijds en een financieel gezond beheer anderzijds. 114 euro van de 158 euro die een bewoner kost per ligdag, gaat naar personeelskosten. Voldoende en gevarieerd personeel is noodzakelijk voor een goede begeleiding van de bewoners. 3 aangepaste woonvormen De werkingsopbrengsten van de seniorenwoningen bedroegen samen 1,19 miljoen euro (2013: 1,03 miljoen euro). Deze volstonden ook dit jaar om alle kosten te dekken.

81

Interne Werking

84

In 2014 kwam de OCMW-Raad elf keer samen.

INTERNE WERKING

3.1 BESTUUR EN BELEID Het OCMW van Gent wordt bestuurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn. Deze bestaat uit 15 raadsleden en werden door de gemeenteraad verkozen. De 15 OCMW-raadsleden zijn afkomstig uit de verschillende politieke fracties. De OCMW-Raad stippelt het beleid uit dat het OCMW in de volgende jaren zal volgen en neemt alle grote beslissingen in verband met de werking. Aan het hoofd staat de voorzitter. Hij leidt de maandelijkse OCMW-Raad, die voor alle burgers toegankelijk is. Bovendien kan hij ook de raadsleden bijeen roepen wanneer hij dat nodig vindt. Rudy CODDENS

sp.a

voorzitter

Evita WILLAERT

Groen

raadslid en 1ste plaatsvervangend voorzitter tot en met 12 november 2014

Liliane DE COCK

Groen

raadslid en 1ste plaatsvervangend voorzitter vanaf 13 november 2014

Yoeri NOTE

Open VLD

raadslid en 2e plaatsvervangend voorzitter

Chantal SYSMANS

CD&V

raadslid

Ingrid VANDAELE

sp.a

raadslid

Jurgen BOCKSTAELE

sp.a

raadslid

Pascal VERBEKE

sp.a

raadslid

Carl DE DECKER

Open VLD

raadslid

Cengiz CETINKAYA

Groen

raadslid

Emilie PEETERS

sp.a

raadslid

Els ROEGIERS

NV-a

raadslid

Yeliz GUNER

Open VLD

raadslid

Eric WAUTERS

NV-a

raadslid

Ronny RYSERMANS

NV-a

raadslid

De OCMW-Raad komt doorgaans samen iedere tweede woensdag van de maand. Sinds maart 2014 vinden de zittingen plaats op het adres Sint-Martensstraat 11, in plaats van Onderbergen 86. Elke burger kan de OCMW-Raad bijwonen. Om de dagelijkse werking van het OCMW te bevorderen, richtte de Raad uit haar midden het Vast Bureau op, dat wekelijks samenkomt. Dit orgaan beslist over de dagelijkse werking en adviseert de Raad. Het Vast Bureau en de Bijzondere Comités vergaderen altijd achter gesloten deuren. Daarnaast stelde de OCMW-Raad enkele Bijzondere Comités aan, waaraan ze duidelijke bevoegdheden toekent: ➤➤Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst; ➤➤Bijzonder Comité Ouderenzorg; ➤➤Bijzonder Comité Personeel & Organisatie; ➤➤Bijzonder Comité Woonbeleid. Het dagelijks bestuur van OCMW Gent is in handen van het managementteam. Zij komen wekelijks samen. Het managementteam bewaakt de eenheid, de kwaliteit van de organisatie, de werking van de diensten en de communicatie.

85

3.2 ONS PERSONEEL

Het OCMW-personeel in cijfers OVERZICHT PERSONEELSBEZETTING - EVOLUTIE 2.500 2.000 1.500 1.000

2.017

2.037

891

851

1.963

1.964

1.052

1.084

552

531

359

349

397

409

2011

2012

2013

2014

729

500 0

Totaal

Contractueel

Statutair

777

Artikel 60

Rekening houdende met voltijdse en deeltijdse tewerkstellingen, dan is er een effectieve tewerkstelling van 1.834,15 voltijds tewerkgestelde equivalenten (2013: 1.804,74). Dit is inclusief de artikel 60 tewerkstellingen.

86 Ontevreden personeel kan geen tevreden cliënten maken. De professionele houding en gedrevenheid van onze medewerkers bewijzen dus niet alleen dat ze goed zijn in wat ze doen, maar ook dat ze hun job met plezier uitoefenen. Het geheim? Een goed uitgebalanceerd personeelsbeleid dat een optimale werksfeer creëert en ruimte laat voor opleiding en ambitie. Zo zorgen we er niet alleen voor dat ons personeel gemotiveerd blijft, maar kunnen we ook nieuw talent aantrekken. Een grote organisatie als OCMW Gent heeft medewerkers met allerlei vaardigheden nodig; maatschappelijk werkers, verpleegkundigen, verzorgenden, ergotherapeuten, kinesisten, animatoren, stadsmedewerkers, administratief en technisch personeel. We streven ernaar om de juiste persoon op de juiste plaats in te zetten.

Interne werking | Ons personeel

OVERZICHT PERSONEEL VOLGENS FUNCTIEGROEP IN 2014

30% 10% 18%

14% 21%

5%

Administratief personeel Maatschappelijk werkers Technisch personeel Paramedisch personeel Verplegend en verzorgend personeel Onderhoud en keukenpersoneel Leidinggevend personeel

2%

Deze grafiek houdt geen rekening met het artikel 60-personeel en vertrekt vanuit een totaal van 1.628 personeelsleden (contractueel en statutair).

INTERNE WERKING Nieuw talent

AANTAL UNIEKE SOLLICITANTEN 2014

3.500

2013

3.000 3.219

2.500 2.000

6.475 2.357

1.500

2.036

2.743

1.000 500 0

Onze reputatie staat of valt met de inzet van onze medewerkers. Daarom proberen we mensen aan te trekken die bereid zijn om dagelijks het beste van zichzelf te geven.

321

totaal

externe procedures (A, BA, IA, IBA, verkort)

476

interne procedures (I, B, IB)

In 2014 waren er 862 minder unieke sollicitanten ten opzichte van 2013. Reden is dat er vorig jaar minder vacatures werden uitgeschreven. Het slaagpercentage voor interne procedures bedroeg 33%, en voor de externe procedures 18%. In totaal slaagde één op vijf sollicitanten die zich kandidaat stelde bij OCMW Gent (20%).

87

SAMENWERKING TUSSEN STAD EN OCMW In 2014 smeltten de personeelsdiensten van de Stad, OCMW Gent en de Administratie Onderwijs samen. Deze nieuwe dienst werd omgedoopt tot het Gezamenlijk Dienstverleningscentrum (GDC) Personeelsbeheer. GDC Personeelsbeheer verwerkt de personeels- en loonadministratie van 9.400 collega’s. De dienst verhuisde in november 2014 als eerste naar een gezamenlijke locatie, het voormalige Electrabelgebouw aan de Hofstraat 1, 9000 Gent. Integratie OCMW in Stad De samensmelting van de personeelsdienst is de eerste stap in een groter integratieverhaal. Het departement Human Resources – waar-

88

Interne werking | Ons personeel

van GDC Personeelsbeheer een onderdeel is – en het departement Facility Management volgen dezelfde weg. Beide departementen zullen zowel Stad als OCMW ondersteunen. Daarna is het de beurt aan het departement Financiën en aan de overige ondersteunende diensten (Archief, Kwaliteit en Interne Controle, Coördinatie Informatica en Communicatie) die worden ondergebracht in Bedrijfsvoering. In de komende jaren zullen Stad en OCMW nauw samenwerken om het hele proces van integratie in goede banen te leiden. Het fysiek samenbrengen van deze diensten aan Gent Zuid (Woodrow Wilsonplein) is alvast een belangrijke stap in dit proces.

INTERNE WERKING

,97 9 6

68

70 60 50 40 28

Werknemers

Sollicitanten

uw vro

8 0,9 0,4

10

n

0 %

4,5

,03 31

31

ma

10

15

n

20

lde

23

oo

30

,6 35

32

,28

30 ,96

sch

Diversiteit op de werkvloer OCMW Gent investeert in een modern HR-beleid dat oog heeft voor gelijke kansen en diversiteit. Dit betekent dat het personeel, van hoog tot laag, zich bewust wordt van deze situatie en leert omgaan met diversiteit. Op die manier kunnen werknemers hun vaardigheden beter ontplooien met het oog op een effectieve dienstverlening.

80

kor tge

Op goed werk staat geen leeftijd. Goed werk heeft geen kleur en kent geen beperkingen. Dat is ook de basis van ons personeelsbeleid. We proberen ervoor te zorgen dat elke job door de juiste kandidaat wordt ingevuld, ongeacht leeftijd, handicap, ras of religie.

DIVERSITEIT IN 2014 (IN PROCENT)

p mi erson gra en tie m -ac et hte een rgr on d pe rso een nen ha met nd ica p we r ou knem de er rd s an 50

Diversiteit

Streefcijfer OCMW

Deze cijfers bevatten ook de artikel 60-werknemers. Het OCMW bepaalde tot nu toe alleen streefcijfers voor het percentage personen met een migratieachtergrond en personen met een handicap.

89

FUNCTIENIVEAU MEDEWERKERS MET EEN MIGRATIEACHTERGROND T.O.V. MEDEWERKERS ZONDER MIGRATIEACHTERGROND

90

650 600 550 513 500 445 450 400 350 272 300 264 265 250 218 200 121 150 79 100 49 55 43 20 50 22 5 3 0 medewerkers medewerkers medewerkers met een zonder een met een migratiemigratiemigratieachtergrond achtergrond achtergrond 2011

A

607

607

524

498

B + BV

569 519

C D E

345

332

207 130

149

140

111 2

19

88

88

75 29

21

4

25

121 85

26

medewerkers medewerkers medewerkers medewerkers medewerkers zonder een met een zonder een met een zonder een migratiemigratiemigratiemigratiemigratieachtergrond achtergrond achtergrond achtergrond achtergrond

2012

2013

2014

In 2014 werkten 4 medewerkers met een migratie-achtergrond op A-niveau (2013: 2 medewerkers), tegenover 145 medewerkers zonder migratieachtergrond op A-niveau (2013: 140 medewerkers). OCMW heeft blijvend aandacht om diversiteit op alle niveaus na te streven.

Interne werking | Ons personeel

INTERNE WERKING

In 2014 werden enkele acties voor het personeel georganiseerd die de aandacht vestigden op het thema diversiteit: ➤➤OCMW Gent nam opnieuw deel aan de DUOdag, een doedag voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Tijdens deze dag maken medewerkers kennis met de inzet en vaardigheden van arbeidskrachten met een handicap die op zoek zijn naar werk. In ruil krijgt de werkzoekende de kans om zijn talenten te tonen en kan hij zijn beeld van een bepaalde job aftoetsen aan de realiteit. In 2014 werden er twee duo’s gevormd. ➤➤237 medewerkers en 88 vrijwilligers genoten in Kinepolis Gent van de film Marina. Deze film werd aangeboden naar aanleiding van de Internationale dag tegen Racisme en Discriminatie. Het was de bedoeling om zoveel mogelijk medewerkers op een laagdrempelige manier attent te maken op de moeilijkheden die migranten ervaren. ➤➤421 medewerkers van OCMW Gent namen deel aan de vorming “Wees niet bang van wat je niet kent.” Deze opleiding dompelt deelnemers onder in een waar diversiteitsbad en tracht om (eventuele) bestaande vooroordelen of blinde vlekken weg te werken. Dat gebeurt aan de hand van inleefmomenten, een film, getuigenissen, discussies… gecombineerd met een bezoek aan de tentoonstelling ‘Gent Verschilt’ van dienst Archief. ➤➤In het personeelsmagazine DMAX is er de vaste rubriek “Wij zijn DMIX”, waarin collega’s die op verschillende diensten werken, ervaringen met elkaar uitwisselen. Op deze manier kunnen ze zich inleven in het werk van hun collega’s.

Diversiteit bij selectie OCMW Gent streeft ernaar dat de diversiteit in de hedendaagse samenleving wordt weerspiegeld in onze “kleine OCMW-wereld. Daarom willen we volgende groepen zoveel mogelijk stimuleren om te solliciteren voor een job bij het OCMW: personen van allochtone origine, 50-plussers, personen met een handicap en kortgeschoolden. Kortgeschoolden Sollicitanten met een migratie-achtergrond PERCENTAGE SOLLICITANTEN TOV TOTALE AANTAL Werknemers ouder dan 50 Personen met een handicap

35 30 25 20 15 10 5 0

35

28,78 29,43

22,28 17 18,57 7,46

8,87

0,15

8,1 0,82

2011

2012

Kortgeschoolden Werknemers ouder dan 50

10,4

10

10 0,7

0,4

2013

2014

Sollicitanten met een migratie-achtergrond Personen met een handicap

In 2014 was er een sterke stijging merkbaar van het percentage kortgeschoolde sollicitanten en sollicitanten met een migratieachtergrond.

Tevredenheid OCMW Gent is een aantrekkelijke werkgever. Personeelsleden verdienen een aantrekkelijk loon, genieten van extralegale voordelen en krijgen de kans om zich te ontwikkelen. Bovendien proberen we er met verschillende initiatieven voor te zorgen dat onze werknemers een perfecte balans kunnen houden tussen hun werk en privé leven.

91

Vorming OCMW Gent is een werkgever die grote aandacht besteedt aan de groei en ontwikkeling van zijn personeel. Dat is een investering die voor iedereen opbrengt. Onze werknemers krijgen de kans om hun carrière zelf uit te stippelen en hun ambities te verwezenlijken. Het OCMW kan dan weer vertrouwen op goed opgeleid en bekwaam personeel. Op die manier blijft kwalitatieve dienstverlening ook in de toekomst verzekerd. AANTAL UNIEKE DEELNEMERS AAN VORMINGEN 1.400 1.200

1.363

1.000

1.149

800

875

1.399

1.102

0

1.067 991

625

400 200

1.201

830

600

92

1.366

1.043

367

2011

452

405

365

2012

2013

2014

Totaal Interne vormingen met interne docent Interne vormingen met externe docent Externe vormingen

Het aantal mensen dat een interne vorming met een externe docent volgde, is in 2014 opmerkelijk gestegen. Dit komt omdat er een aantal vormingsaanbestedingen werden uitgeschreven voor specifieke projecten zoals: bedrijfseerstehulp, peoplemanagement, en project- en changemanagement.

Interne werking | Ons personeel

INTERNE WERKING Loopbaanbegeleiding Deel uitmaken van een grote organisatie zoals OCMW Gent biedt natuurlijk veel kansen en mogelijkheden. Jezelf bijscholen en doorgroeien in je job, interne mobiliteit, of het zelfs over een volledig andere boeg gooien. Het kan allemaal.

INITIËLE AANLEIDING VOOR LOOPBAANBEGELEIDING IN 2014

5% 15%

Groepsbegeleiding

IndividueleIN begeleding LOOPBAANBEGELEIDING CIJFERS

500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

4% 2% 486

342

7% 344

150 115 62

2011

9%

2012

87

2013

60

2014

Groepsbegeleiding

9%

49%

Werken rond competenties Infovraag over loopbaanmogelijkheden N.a.v. functionerings- of evaluatiegesprek Algemene infovraag N.a.v. medische klacht Reorganisatie Andere Conflict

In 2014 deden 60 medewerkers een beroep op individuele loopbaanbegeleiding. Dat is 3,7 procent van het OCMW-personeel.

Welzijn OCMW Gent draagt het welzijn van zijn personeel hoog in het vaandel. Enkel tevreden personeel kan tevreden cliënten maken.

Individuele begeleiding De stijging in het aantal groepsbegeleidingen kan verklaard worden door de groepsopleiding ‘intern solliciteren’ die sinds 2013 georganiseerd wordt voor de statutarisering van personeel.

Sodico Het welzijn van alle actieve en gepensioneerde personeelsleden van OCMW Gent verzekeren. Dat is de uitdagende opdracht die de sociale dienst voor het personeel (Sodico) zich als doel stelt. 2014 was het laatste werkingsjaar van de dienst; in 2015 smelt Sodico samen met de sociale dienst van de Stad Gent (Sodiganda) tot de overkoepelende dienst Sodigent. Ook in 2014 organiseerde Sodico een divers aanbod van activiteiten. In totaal realiseerde Sodico 9 projecten, één meer dan in 2013. Deze activiteiten bevorderen de collegialiteit tussen werknemers en samenwerking op de werkvloer.

93

Daarnaast bood Sodico personeelsleden ook materiële en psychosociale hulp bij financiële, persoonlijke of familiale moeilijkheden. ➤➤Sodico telde 3.143 leden, waarvan 1.522 tewerkgesteld in het OCMW, 802 in het Jan Palfijn en 819 gepensioneerden (2013: 3.106 leden). ➤➤In totaal werden er 1.686 deelnames geregistreerd aan één van de activiteiten zoals een bezoek aan Phantasialand, een uitstap naar de Moezelstreek, een brouwerijwandeling of het jaarlijkse sinterklaasfeest (2013: 1.999 deelnames). ➤➤In 2014 behandelde de maatschappelijk werker van Sodico 49 dossiers (2013: 43 dossiers). Daarvan waren 8 financieel, 12 administratief en 14 psychologisch getint.

94

Faciliteiten, comfort en veiligheid Werknemers brengen dagelijks een groot deel van de tijd op het werk door. OCMW Gent wil er dan ook voor zorgen dat werknemers hun job op een zo comfortabele en veilige manier mogelijk kunnen uitoefenen. Daarom investeert het OCMW in een duurzame en veilige werkomgeving, met aangepaste gebouwen en geschikt materiaal. In 2014 stelde de dienst Facility Management nieuwe raamcontracten op voor de aankoop van ergonomisch meubilair en het onderhoud van de verwarmings- en ventilatiesystemen. De dienst Veiligheid heeft als streefdoel de veiligheid van alle werknemers garanderen en het aantal arbeidsongevallen tot een minimum beperken.

Interne werking | Ons personeel

OVERZICHT ARBEIDSONGEVALLEN EN -VERLET

1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 Totaal arbeidsongevallen Arbeidsongevallen op het werk Arbeidsongevallen op weg van en naar het werk Dagen arbeidsverlet door arbeidsongevallen

2011

2012

2013

2014

72

76

80

97

50

59

53

77

22

17

27

20

1319

1009

984

1620

De 77 werkgerelateerde arbeidsongevallen gaven aanleiding tot 1.358 dagen arbeidsverlet. Het aantal afwezigheden als gevolg van de ongevallen op de weg is 262 dagen.

INTERNE WERKING HET OCMW-PERSONEEL IN CIJFERS Talent

Diversiteit (afkomst – gender – leeftijd – handicap)

Op de werkvloer

Op de werkvloer

➤➤ Het OCMW telde 2.037 werknemers in 2014 (2013: 2.017 werknemers), van wie 851 contractuele, 777 statutaire, en 409 artikel 60-personeelsleden; ➤➤ 120 werknemers verlieten het OCMW; ➤➤ Daarvan waren er 37 contracten van bepaalde duur die automatisch beëindigd werden door het bereiken van de einddatum. 14 personeelsleden kregen hun ontslag, 32 personeelsleden kozen er zelf voor om het OCMW te verlaten, en 37 mensen gingen op pensioen; ➤➤ 129 mensen kwamen erbij (artikel 60-werknemers niet inbegrepen);

Sollicitanten ➤➤ De dienst Selectie organiseerde 85 reguliere selectieprocedures (2013: 74 reguliere procedures) en 21 verkorte procedures (2013: 31 verkorte procedures); ➤➤ In 2014 solliciteerden 2.357 unieke kandidaten bij OCMW Gent (2013: 3.219 sollicitanten); ➤➤ 2.036 kandidaten namen deel aan een externe procedure, voor de interne procedures waren er 321 kandidaten; ➤➤ De meeste sollicitanten stelden zich kandidaat op respectievelijk niveau B (29 procent), niveau A (26 procent) en niveau C (24 procent); ➤➤ 4 procent van de geldige kandidaten was afwezig, 14 procent heeft verzaakt; ➤➤ 472 sollicitanten (of 20 procent) slaagden voor de testen; ➤➤ De interne procedures voor “interne mobiliteit” en “interne mobiliteit en bevordering” hadden de hoogste slaagcijfers (respectievelijk 40 procent en 47 procent); ➤➤ Voor de externe procedures bedroeg het slaagcijfer 18 procent.

➤➤ 23,96 procent (2013: 22,66 procent) van de OCMW-werknemers is van buitenlandse oorsprong; ➤➤ 71 procent van de allochtone werknemers is op E-niveau tewerkgesteld, slechts 1 procent op A-niveau (vergelijkbaar met 2013); ➤➤ 69 procent van het personeel is vrouw; ➤➤ 5,50 procent (of 112 koppen) van de personeelsleden is jonger dan 25 jaar terwijl 28,28 procent (of 576 koppen) 50 jaar of ouder is; ➤➤ In 2014 waren er 20 werknemers (of 0,98 procent) in dienst met een arbeidshandicap (2013: 9 werknemers).

Sollicitanten ➤➤ 20 procent van de sollicitanten is niet in België geboren, en 10 procent heeft de Belgische nationaliteit niet; ➤➤ 69 procent van de sollicitanten is een vrouw; ➤➤ 23 procent van de kandidaten is tussen 25 en 29 jaar oud, 4 procent is ouder dan 55 jaar; ➤➤ Er solliciteerden 9 sollicitanten met een arbeidshandicap;

95

Tevredenheid Vorming ➤➤ Het personeel kon deelnemen aan 496 unieke vormingen: 89 interne vormingen met interne docent, 65 interne vormingen met externe docent en 365 externe vormingen (2013: 507 unieke vormingen); ➤➤ Er namen 1.201 personeelsleden deel aan één of meerdere vormingen (2013: 1.366 personeelsleden); ➤➤ In totaal werden 4.923 deelnames geregistreerd (2013: 4.261 deelnames).

➤➤ In totaal werden 97 incidenten erkend als arbeidsongevallen met meer dan één dag afwezigheid (2013: 76 arbeidsongevallen); ➤➤ Daarvan waren er 77 werkgebonden ongevallen en 20 ongevallen tijdens de weg van en naar het werk. ➤➤ De arbeidsongevallen gaven aanleiding tot 1.620 dagen arbeidsverlet (2013: 984 dagen).

Loopbaanbegeleiding

96

➤➤ De loopbaanbegeleiders bereikten 344 personen via groepsopleiding en teambegeleiding (2013: 486 personen); ➤➤ In 2014 kwamen 60 personen in individuele loopbaanbegeleiding (2013: 87 personen), van wie 26 contractuelen en 34 statutairen; ➤➤ Van deze 60 medewerkers behoorden 12 tot het administratief personeel, 10 tot het verplegend en verzorgend personeel, 10 tot het onderhouds- en keukenpersoneel, 16 tot het leidinggevend personeel, 1 tot het paramedisch personeel en 1 tot het technisch personeel; ➤➤ 37 procent was tussen 35 en 44 jaar oud, 30 procent tussen 45 en 54 jaar oud.

Welzijn, comfort en veiligheid ➤➤ De sociale dienst voor het personeel (Sodico) telde 3.143 leden, waarvan 1.522 tewerkgesteld in het OCMW, 802 in het Jan Palfijn en 819 gepensioneerden (2013: 3.106 leden). ➤➤ In totaal werden er 1.686 deelnames geregistreerd aan één van de Sodicoactiviteiten, zoals een bezoek aan Phantasialand, een uitstap naar de Moezelstreek, een brouwerijwandeling of het jaarlijkse sinterklaasfeest (2013: 1.999 deelnames). ➤➤ In 2014 behandelde de maatschappelijk werker van Sodico 49 dossiers (2013: 43 dossiers). Daarvan waren 8 financieel, 12 administratief en 14 psychologisch getint.

WAT KOST HET? De personeelskosten bedroegen in 2014 86,1 miljoen euro. Dat is 52 procent van de totaalkosten, terwijl 34 procent (55,5 miljoen euro) ging naar steun zoals leefloon, equivalent leefloon en tussenkomsten in energiekosten. Dit past binnen de visie van het OCMW om cliënten vooral op een structurele manier te helpen. Financiële steun is een tijdelijke oplossing, een tussenstap naar zelfredzaamheid. Om de vele cliënten begeleiding op maat te kunnen aanbieden, is dan ook bekwaam personeel nodig, net zoals in de andere OCMW’s.

INTERNE WERKING

3.3 COMMUNICATIE EN IMAGO

➤➤In alle wachtzalen van de welzijnsbureaus en lokale dienstencentra van OCMW Gent hangen infoschermen in de wachtzalen. Op deze schermen plaatsen de diensten informatie die ze willen meegeven aan cliënten. Zo kunnen ze hun activiteiten en dienstverlening bekend maken aan hun bezoekers. ➤➤In 2014 ontving de OCMW-website (www.ocmwgent.be) 126.534 bezoekers, van wie 71.239 unieke. Interne communicatie Geïnformeerde medewerkers zijn betrokken medewerkers. Daarom investeert OCMW Gent sterk in interne communicatie. Wekelijks worden er elektronische nieuwsbrieven verstuurd, om de drie maanden verschijnt er een personeelsmagazine “DMAX” en het intranet wordt dagelijks upto-date gebracht. GENT VERSCH!LT’, EEN KLEURRIJK VERHAAL OVER DIVERSITEIT

OCMW Gent doet veel inspanningen om een moderne, dynamische en klantvriendelijke organisatie te zijn. Toch leeft in de buitenwereld nog vaak een verkeerd beeld over het OCMW. Daarom worden heel wat acties ondernomen om het imago van het OCMW te ondersteunen. Een goede reputatie zorgt ervoor dat cliënten minder schroom voelen om een beroep te doen op het OCMW, en dat werknemers trots kunnen zijn op hun job. Communicatie Externe communicatie Via allerlei gedrukte en digitale kanalen informeert OCMW Gent de burger over de dagelijkse werking en specifieke projecten. ➤➤In 2014 werd de halfjaarlijkse OCMW-infokrant “’t Zal Welzijn” opnieuw twee keer verspreid over alle Gentse brievenbussen. Het vier bladzijden tellende magazine zet telkens enkele diensten in de kijker, rekening houdende met de actualiteit.

Elk jaar organiseert het Archief van OCMW Gent een tentoonstelling om het grote publiek kennis te laten maken met de collecties die het beheert. Met de tentoonstelling “Gent versch!lt” werkte het Archief in 2014 rond het thema diversiteit. De leeszaal van het Archief vormde een kleurrijk decor voor mooie portretfoto’s, originele objecten uit verschillende culturen, taalfragmenten uit de hele wereld en opvallende historische verschillen. Deze illustreerden niet alleen de diversiteit waar OCMW Gent dagelijks mee te maken krijgt, maar liet de bezoekers ook buiten de grenzen van Gent, en buiten de grenzen van België kijken. De tentoonstelling richtte zich naar scholen en naar het grote publiek, en trok bijna 2.200 bezoekers. U leest er meer over in het persbericht ocmwgent.be/ocmw/in-de-pers/tentoonstellingover-diversiteit-in-archief-ocmw.

97

Imago Het imago van OCMW Gent staat of valt met de kwaliteit van onze dienstverlening. Daarom leveren we voortdurend inspanningen om de interne werking te verbeteren, met als doel de dienstverlening voor onze cliënten te optimaliseren. Samenwerking intern binnen OCMW als extern met andere organisaties, is daarbij essentieel.

KLACHTEN PER SOORT 2010

120

“Niet akkoord? U wordt gehoord!” Via de klachtenprocedure “Niet akkoord? U wordt gehoord!” kunnen bezoekers en cliënten hun opmerkingen kwijt over onze dienstverlening, zodat het OCMW kan bijsturen. Dat bevordert de inspraak van de cliënt, wat het vertrouwen in het OCMW alleen maar ten goede komt. Anderzijds is de klachtenprocedure een belangrijk instrument om knelpunten te signaleren, de kwaliteit van onze dienstverlening te meten en deze verder te verbeteren.

98

Mensen kunnen hun meldingen, suggestief of klachten op verschillende manieren aan het OCMW laten weten: via een meldingskaart, brief, email, fax of de website. De klachten- en meldingsbeheerder ziet erop toe dat de behandelingstermijnen gerespecteerd worden. Voor een ontvangstmelding bedraagt de termijn minimaal 5 tot maximaal 9 kalenderdagen, voor een antwoord met oplossing maximaal 28 kalenderdagen.

Interne werking | Communicatie en imago

2011

2012

2013

2014

140 122

104

100

91

87

80

80 60 40

33

29 24

19

20

9

0

cht

Kla

tach

7

ig

ud

me

o erv

20

16

15 7

4 4

ng

ldi

Me

3 4 2

10 9

ie

4

g

raa

tat

ici Fel

v ulp

H

18

6

8 10 1

4 6

7 6

g

raa

ov Inf

S

2 1 2

ie

est

g ug

1

1

ern Ext

3

al

na

Sig

Kl

In 2014 waren er in totaal 121 meldingen en klachten. Vergeleken met 2013 (140) is dat een daling van ongeveer veertien procent.

INTERNE WERKING COMMUNICATIE IN CIJFERS ➤➤ OCMW Gent verstuurde 55 persberichten, wat resulteerde in 77 artikels (2013: 51 persberichten); ➤➤ Twee edities van de infokrant “’t Zal Welzijn” werden in alle Gentse brievenbussen gepost; ➤➤ Er verschenen 4 personeelsmagazines met de naam DMAX; ➤➤ Er werden 63 algemene interne nieuwsbrieven verstuurd (2013: 76 nieuwsbrieven); ➤➤ In 2014 ontving de OCMW-website (www.ocmwgent.be) 126.534 bezoekers, van wie 71.239 unieke bezoekers.

HET ARCHIEF IN CIJFERS ➤➤ De omvang van het archief bedroeg eind 2014 4.083,58 strekkende meter, wat goed is voor 29.431 archiefdozen (2013: 4.430,12 meter – 30.903 dozen); ➤➤ In 2014 werd in totaal 215,7 strekkende meter archief overgedragen aan het Archief (2013: 249,2 meter); ➤➤ 180,612 gigabyte archief werd digitaal overgedragen (2013: 33,9 gigabyte); ➤➤ 50,4 strekkende meter archief, waarvan de bewaartermijn was verstreken, werd vernietigd (2013: 103,6 meter); ➤➤ 2.189 mensen brachten een bezoek aan de tentoonstelling “Gent versch!lt”; ➤➤ De website van het Archief ontving 4.808 bezoekers.

99 WAT KOST HET? In 2014 betaalde het OCMW 274.869 euro aan externe drukkosten (2013: 238.938 euro), en 202.105 euro aan portkosten (2013: 204.397 euro).

100

Financiën

102

FINANCIËN

Financiën Als overheidsorganisatie staat bij OCMW Gent in de eerste plaats een laagdrempelige en efficiënte dienstverlening voor de burger helemaal voorop. Daarom hebben alle Gentenaren er recht op dat het OCMW een zuinig, transparant en gezond financieel beleid ontwikkelt waar iedereen baat bij heeft.

Subsidies

Gemeentefonds

Verkoop materieel vast en actief

Gemeentelijke bijdrage

4.1 EEN INKIJK OP DE INKOMSTEN

Ziekteverzekering

TOTALE MIDDELEN 2014 - Diverse WIEandere BETAALT WAT? operationele ontvangsten Opbrengst uit huur, pacht en recht van opstal Ontvangst uit eigen retributiediensten

Recuperatie van specifieke kosten sociale dienst

OCMW Gent heeft net als iedere organisatie geld nodig om goed te kunnen functioneren. In 2014 bedroegen de inkomsten 125.495.000 euro (2013: 130.300.000 euro).

31% 13%

Werkingsopbrengsten

Werkingssubsidies

Financiële opbrengsten

Uitzonderlijke opbrengsten

OPBRENGSTEN PER SOORT 2014 (IN EURO) Recuperatie steun Andere

1%

1%

4%

5% 4%

22%

9% 1% 4%

7%

27%

Recuperatie steun Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten Werkingsopbrengsten Andere opbrengsten Werkingssubsidies

41%

Het OCMW genereert ongeveer een kwart van zijn opbrengsten (33,5 miljoen euro) uit de eigen werking. Dat geld komt hoofzakelijk van de RIZIV-bijdragen (13,379 miljoen euro) en ook van de verhuur van OCMW-woningen, opbrengsten van activiteiten en aangerekende medische kosten.

30%

Gemeentelijke bijdrage Ontvangst uit eigen retributiediensten Opbrengst uit huur, pacht en recht van opstal Recuperatie van specifieke kosten sociale dienst Subsidies Verkoop materieel vast en actief Ziekteverzekering Diverse andere operationele ontvangsten Gemeentefonds

De totale middelen bedroegen in 2014 183,27 miljoen euro (2013: 179,56 miljoen euro).

103

Leefloon Steun in speciën Steun in natura en steun wet 65

4.2 EEN OVERZICHT VAN DE KOSTEN

SAMENSTELLING STEUN 2013-2014 Toelagen aan derden

In 2014 bedroegen de totale kosten van het OCMW 164,4 miljoen euro Afschrijvingen Steun (2013:Andere 179,6 miljoen euro). Goederen kosten

60

Financiële kosten

Diensten Personeel KOSTEN PER SOORT 2014

Uitzonderlijke kosten

13,869

40

4,756

30

8% 0% 2% 1%

104

52%

34%

Personeel Afschrijvingen Andere kosten Steun Financiële kosten Goederen Diensten Uitzonderlijke kosten

1% 1%

De personeelsuitgaven blijven met 86,1 miljoen euro veruit de belangrijkste uitgavenpost.

Het OCMW betaalde 55,5 miljoen euro aan financiële steun (2013: 54,9 miljoen euro). Dat bevat onder meer de uitgekeerde leeflonen en andere steunverlening zoals tussenkomst bij medische en energiekosten. Het totale bedrag aan uitgekeerd leefloon en levensminimum (equivalent leefloon) steeg van 41,99 miljoen euro in 2013 naar 42,1 miljoen euro in 2014. Een gedetailleerde uitsplitsing vindt u in de figuur hiernaast.

Financiën | Een overzicht van de kosten

2,575

2,515

50

12,048 27 4 50

5,05

65

20

33,792

35,8654 144

10 0

2013

Leefloon

Steun in speciën

2014

Steun in natura en steun wet 65

Toelagen aan derden

4.3 INKOMSTEN EN KOSTEN TEGENOVER ELKAAR De kosten van het OCMW zijn groter dan de opbrengsten. Dit verschil van het werkingsbudget wordt opgevuld door de gemeentelijke bijdrage. Anders gezegd, de Stad Gent zorgt ervoor dat op het einde van het jaar de kas van het OCMW in evenwicht is. In 2014 kwam de stad tussen voor 57,288 miljoen euro (2013: 54,825 miljoen euro). Het resultaat door de jaren heen De stijging van de opbrengsten en de daling van de kosten in 2014 ten opzichte van 2013 zijn vooral te verklaren door gewijzigde regels op vlak begroting, namelijk het boeken van de kosten en inkomsten. Zo moet de subsidie Sociale Maribel (die als doel heeft om bijkomende banen te scheppen) voortaan afgetrokken worden van de kosten. Als er echter gekeken wordt naar de algemene tendensen tussen 2008 en 2014, is er stijging merkbaar van de kosten met 15 procent, van 140,4 miljoen naar 164,4 miljoen euro. De belangrijkste kostenpost van het

FINANCIËN OCMW zijn de personeelskosten. Deze zijn met 18 procent gestegen ten opzichte van 2008 (van 70,4 miljoen euro naar 86,1 miljoen euro). Dit past binnen de visie van het OCMW om te investeren in bekwaam personeel, dat cliënten structurele begeleiding op maat kan aanbieden. Daartegenover staan flink gestegen opbrengsten (van 96,3 miljoen euro in 2008 naar 125,5 miljoen euro in 2014, of een toename van 23 procent). Maar dat volstaat niet om de gestegen kosten op te vangen, met een grotere gemeentelijke bijdrage als gevolg (2014: 57,3 miljoen euro). Het resultaat per activiteitencentrum Een activiteitencentrum is een entiteit binnen het OCMW, die een geheel van gelijkaardige activiteiten uitoefent. Het gaat vooral om diensten, lokale dienstencentra, woonzorgcentra en welzijnsbureaus. Elk activiteitencentrum heeft één of meerdere budgethouders, die elk een eigen (deel) budget beheren. In 2014 woog het departement Sociale Dienstverlening opnieuw zwaar door in het resultaat, met een exploitatietekort van 44,8 miljoen euro. Wat wel bijna 2 procent minder is dan in 2013 (45,7 miljoen euro). Het exploitatietekort van de woonzorgcentra klokte in 2014 af op 2,5 miljoen euro (tegenover 4,25 miljoen euro in 2013). In 2009 bedroeg het exploitatietekort nog 7,8 miljoen euro.

VERKOOP VAN PATRIMONIUM In 2014 verkocht OCMW Gent 30 stukken patrimonium zoals woningen, hoeves, landbouw- en bouwgronden… voor een totaal bedrag van 7.418.999 euro (2013: 7.104.066 euro). Daarmee werd de doelstelling van 6.652.112 euro aan desinvesteringen zoals opgenomen in de beheersovereenkomst ruimschoots behaald. Dit alles past binnen de strategie van OCMW Gent om oud patrimonium te verkopen en dat geld in nieuwe gebouwen te stoppen, waar de Gentenaars iets aan hebben. Enkele grotere verkopen in 2014 waren: ➤➤Verkoop van de hoeves Arisdonk 10 te Waarschoot, Kloosterstraat 10 te Assenede, Heurnestraat 258 te Oudenaarde en Westhoek 25 te Nevele voor een bedrag van respectievelijk 700.986 euro, 521.128 euro, 260.900 euro en 262.437 euro. ➤➤Verkoop van de woningen Sint-Elisabethbegijnhof te Gent (1.327.000 euro), Mellesteenweg 104 te Wetteren (282.500 euro), Deurlestraat 4 te Nazareth (194.460 euro), Casinoplein 25-26 te Gent (526.250 euro), Deurle­straat 2 te Nazareth (212.512 euro) en Nieuwstraat 52 te Lochristi (118.500 euro). ➤➤Verkoop van bouwgronden gelegen in de Molenstraat te Sint-Gillis-Waas (6 loten – 827.800 euro) en ’t Veldeken te Waarschoot (2 loten – 419.000 euro). ➤➤Verkoop van landbouwgronden in Waarschoot (777.500 euro), Zottegem (519.680 euro) en Oudenaarde (267.700 euro).

105

106

COLOFON Realisatie: f-twee uitgeverij Verantwoordelijke uitgever: Luc Kupers Secretaris OCMW Gent Onderbergen 86 9000 Gent

OCMW Gent Onderbergen 86 9000 Gent  09 266 99 11  www.ocmwgent.be