Nr. 13 - 28 oktober 2015 | Vormingsfonds 2016 Lees dit e-zine op www.vvsg.be stuur een bericht naar de redactie schrijf in/uit 1. Vormingsfonds Kinderopvang 2016 2. Thema Team: Talenten ontdekken en waarderen 2.1.
Diversiteit en interculturaliteit (korte en lange versie)
2.2.
‘Van valkuil naar kwaliteit’: Een positieve blik op jezelf en je team.
2.3. 2.4.
Waarderend samenwerken Een tent vol talent, van omgaan met verschillen tot het verschil in omgaan met elkaar
3. Thema Team: Feedback geven en krijgen 3.1.
Feedback geven en krijgen
3.2.
Achter elke schaduw schijnt de zon
3.3.
Het geven en krijgen van feedback
3.4. 3.5.
Feedback geven en krijgen ‘Ik zou het anders doen!’ Communicatie in de praktijk.
4. Thema Team: Reflectief werkgedrag 4.1.
Zelf aan het stuur
4.2. 4.3.
VerBEELDing Leren van en met elkaar
5. Thema Team: Jobtevredenheid 5.1.
Gemotiveerd aan de slag blijven
5.2.
Als het kriebelt moet je craften!
5.3. 5.4.
Veel plezier met het ‘Werkplezierspel’ Tevreden met je job
6. Thema Kind: Spel en spelaanbod 6.1.
Spelen met baby en peuter
6.2.
Muziek in de kinderopvang
6.3.
Activiteiten voor baby’s en peuters
6.4.
Help! Tieners in de opvang!
6.5.
Tekenen met kinderen
6.6.
Speel je mee?
6.7.
Inkleding, de kers op de taart!
6.8.
Spelen op maat
6.9.
Actief Spelen (ahv verhalen en sprookjes)
6.10. 6.11.
Spelimpulsen geven, hoe doe ik dat? Spelimpulsen en improviseren met het jonge kind
7. Thema Kind: Inzetten op motorische ontwikkeling en bewegen 7.1.
Bewegingsspelletjes
7.2.
Het belang van beweging voor ontwikkeling van baby’s en peuters
7.3.
Peuterdans
7.4. 7.5.
Bewegen, bewegen, bewegen moet je doen! Avontuurlijk buiten spelen
8. Thema Kind: Inzetten op taalontwikkeling 8.1.
Inzetten op taalontwikkeling
8.2.
Taalcoaching in de kinderopvang
8.3.
Taalstimulering in de voorschoolse kinderopvang
8.4.
Allemaal Taal
8.5. 8.6.
Taal stimuleren elke dag Taalstimulering in de kinderopvang
9. Thema Kind: Respectvolle houding 9.1.
Constructief omgaan met moeilijk gedrag
9.2.
Met ‘stijl’ omgaan met kinderen
9.3.
Praten met kinderen, hoe doe je dat ?
9.4. 9.5.
Respect voor elkaar…. hoe doe je dat ? (korte en lange versie) R.E.S.P.E.C.T.
10. Thema Kind: Regelmaat in de dagindeling 10.1.
Time Check! Over opvangtijd organiseren en kinderen hun vrijheid gunnen
11. Thema Kind: Observeren 11.1.
Observeren kan je leren
11.2.
Observeren van Welbevinden en Betrokkenheid met ZiKo
11.3. Observeren van Welbevinden, betrokkenheid en ontwikkeling met Ziko-Vo (korte en lange versie) 12. Thema Kind: Kinderen met een specifieke zorgbehoefte 12.1.
Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom, hoe?
13. Thema Kind: Structuur bieden aan kinderen 13.1.
“De beste straf… is diegene die je niet hoeft te geven”
13.2.
“Ik ben waarschijndelijk groot"
13.3. 13.4.
Omgaan met moeilijk gedrag Wikken en wegen over grenzen
14. Thema Kind: Ontwikkelen/voeren van een wenbeleid 14.1. 14.2.
Tijd voor wennen Wennen met een meerwaarde
15. Thema Ouder: Opzetten ouderwerking 15.1.
Uitwerken van een ontmoetingsfunctie voor ouders
15.2. 15.3.
Een fijn contact met alle ouders Schuldenproblemen, wat nu? … Een inleiding
16. Thema Ouder: Conflicthantering 16.1.
Conflicthantering
16.2.
Communicatie met ouders
16.3.
Communicatie en omgaan met moeilijke ouders/boodschappen
16.4.
Ouders ontmoeten-begrijpen-begeleiden
16.5.
Hoe moet ik dat nu zeggen ?
16.6.
Hoor jij wat er niet wordt gezegd?
16.7.
Omgaan met moeilijke situaties
17. Thema Ruimte: Inrichting en gebruik buitenruimte 17.1.
Natuurrijk inrichten van de buitenruimte voor kinderen
17.2.
Natuurbeleving met kinderen
17.3.
Coaching ‘Natuur’ in onthaal en buitenschoolse opvang
17.4.
Op uitstap in de natuur
17.5. 17.6.
Ruimte om te spelen Speelhoeken, the next level!
18. Meer weten?
1. Vormingsfonds Kinderopvang 2016 Met een deel van het uit het VIA4-akkoord beschikbaar VTO-budget is een Vormingsfonds Kinderopvang opgericht. Als kinderopvangvoorziening georganiseerd door een lokaal bestuur krijg je ook in 2016 via dit Vormingsfonds Kinderopvang recht op een aantal gratis bijscholingen die ter plaatse in jouw kinderopvangvoorziening voor het eigen team kinderbegeleiders kunnen georganiseerd worden. Het recht op deze gratis bijscholingen is berekend op het totaal aantal medewerkers dat is tewerkgesteld in de kinderopvang die je als lokaal bestuur organiseert. Organiseer je als lokaal bestuur verschillende types kinderopvang (gezinsopvang, groepsopvang baby en peuter, groepsopvang schoolgaande kinderen), verdeel dan je rechten over die types kinderopvang. Het aantal vormingen waarop je recht hebt zal via mail gecommuniceerd worden (aan de verantwoordelijken kinderopvang). In deze mail vind je ook een paswoord dat je nodig hebt om in te loggen op de website waar je de vormingen kan boeken. Mocht je eventueel niet direct deze communicatie kunnen terugvinden, dan kan je steeds contact opnemen met de regionale medewerkers van het Steunpunt Kinderopvang om je paswoord op te vragen. De bijscholingen moeten plaatsvinden in 2016. De VVSG heeft, onder de vleugels van Diverscity, een aantal vormingen geselecteerd bij bestaande vormingsinstellingen en opleiders. In totaal gaat het over meer dan 70 vormingen waaruit je kan kiezen. Je kan op www.diverscity.be een overzicht vinden van de per thema geselecteerde vormingsinstellingen en opleiders. Op basis van dit overzicht zal je de gratis vorming in jouw bestuur kunnen plannen, rekening houdend met jouw trekkingsrechten. Lees ook meer over de geselecteerde vormingen in deze extra KinderPraat.
2. Thema Team: Talenten ontdekken en waarderen 2.1. Diversiteit en interculturaliteit (korte en lange versie) Diversiteit kan zeer verrijkend zijn, maar het is soms ook een uitdaging om samen te werken met verschillen op basis van wederzijds respect. Hoe gaan we hier mee om als professional, om tot een goede verstandhouding en samenwerking te komen op de werkvloer?
Begeleiding door: Trace bvba 2.2. ‘Van valkuil naar kwaliteit’: Een positieve blik op jezelf en je team. Tijdens deze vorming leer je je eigen kwaliteiten en valkuilen kennen. Dit doen we aan de hand van een kernkwadrant. Ook je collega’s leer je hierdoor beter kennen, waardoor jullie op een fijne manier kunnen samenwerken met respect voor ieders eigenheid en kwaliteiten. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset 2.3. Waarderend samenwerken Waardering is meer dan een complimentje geven: je richt je op datgene wat energie geeft en waarvan je groeien kan als mens of als team. Zoals de zonnebloem zich draait naar de zon, zo kan ook jij vanuit een waarderende blik kijken naar collega’s en naar situaties, ook lastige. Dat leer je tijdens deze vorming. Begeleiding door: Kwadraet 2.4. Een tent vol talent, van omgaan met verschillen tot het verschil in omgaan met elkaar We starten met een actieve simulatie (‘Kwinkslag’) die mensen laat ervaren dat je op verschillende wijzen met verschillen kan omgaan (zowel binnen het team als daarbuiten). Van daaruit brengen we letterlijk en figuurlijk de verschillende talenten binnen de organisatie in kaart, zodat dit ook bruikbaar kan zijn voor latere gesprekken. Begeleiding door: Halma - Centrum Informatieve Spelen
3. Thema Team: Feedback geven en krijgen 3.1. Feedback geven en krijgen Verwachtingen, wensen, ergernissen worden soms niet of op een verkeerde manier gecommuniceerd omdat we niet de juiste vorm vinden om daar mee om te gaan. In deze vorming leren we anders kijken naar kritiek en oefenen we hoe we feedback op een constructieve manier kunnen hanteren en communiceren Begeleiding door: In-tense, coaching en opleiding 3.2. Achter elke schaduw schijnt de zon Iedereen heeft kwaliteiten en sterktes. In een team kunnen die complementair werken, waar we overdrijven in onze kwaliteit kan dit tegen elkaar werken. In deze vorming leren we de sterktes en kwaliteiten van iedereen apart en van het team als groep zien en waarderen. Begeleiding door: In-tense, coaching en opleiding 3.3. Het geven en krijgen van feedback We hebben over alles en iedereen een mening. Maar hoe geven we effectieve feedback? Deze vorming leert je feedback geven op een goede manier, zodat beide partijen er iets aan hebben. Feedback krijgen? Dat heeft niemand graag, maar het gebeurt wel. Hoe ontvang je feedback? Begeleiding door: Vzw Vorm 3.4. Feedback geven en krijgen Werken in de kinderopvang vraagt een intense samenwerking met collega’s, ouders, medewerkers school,… Hoe vrijer je je voelt in deze samenwerking, hoe fijner je je voelt, hoe minder je een rolletje moet spelen, hoe minder de ander dingen over je denkt die je zelf niet
weet. Feedback geven en ontvangen is een manier om de vrije ruimte tussen mensen te vergroten. Begeleiding door: Kwadraet 3.5. ‘Ik zou het anders doen!’ Communicatie in de praktijk. Samenwerken is fijn, maar niet altijd gemakkelijk. Een collega pakt het werk soms anders aan dan jij of gaat op een andere manier om met de kinderen. Misschien durf je hem/haar dit niet zo goed zeggen, ook al zou je dit wel willen. In deze vorming kijken we naar hoe we op een zorgzame manier eerlijk kunnen zijn ten opzichte van elkaar, zodat de samenwerking verbetert. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset
4. Thema Team: Reflectief werkgedrag 4.1. Zelf aan het stuur Frustreert het je soms dat je steeds dezelfde dingen tegenkomt op je werk? Weer die discussie met hetzelfde kind? Ergernis aan een collega van je? In deze vorming leer je je eigen gedrag en dat van de ander beter begrijpen. Je kijkt hoe je je eigen gedrag kan aanpassen, waardoor de situatie kan veranderen. Zo krijg je meer plezier, voldoening en uitdaging in je werk. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset 4.2. VerBEELDing Beelden van de werking in de leefgroep: uitdagend maar inspirerend! Wie zijn ze, wat doen ze, welke initiatieven tonen de kinderen ons? In deze vorming leer je hoe je deze beelden kan bespreken met kinderbegeleiders in een groeibevorderend videocoachingsgesprek: met beeldmateriaal, kijkkaders en reflectie over de aanpak van deze methodiek in de eigen organisatie. Begeleiding door: Arteveldehogeschool - Pedagogie van het Jonge Kind 4.3. Leren van en met elkaar De kinderopvang is een boeiende omgeving om in te werken. Vanuit de interactie met collega’s, met kinderen en met ouders, bieden zich voortdurend leerkansen aan. Wat heb jij te leren en wat leren anderen van jou? We durven tijdens deze dag stil te staan bij ons werkgedrag. We ervaren wat werkt om zelf en als team sterker te worden, vanuit deze stilstand. Begeleiding door: Kwadraet
5. Thema Team: Jobtevredenheid 5.1. Gemotiveerd aan de slag blijven Kom jij iedere dag met evenveel 'goesting' naar je werk? Natuurlijk niet, iedereen heeft wel zo eens van die dagen. Maar als het wat langer duurt dan een dag? Hoe komt het dat onze motivatie soms wel eens afneemt? En wat motiveert mij dan wel? We gaan op zoek naar wat ons motiveert om met de glimlach aan het werk te gaan. Begeleiding door: Vzw Vorm 5.2. Als het kriebelt moet je craften! Tevreden in je werk, en toch nieuwsgierig naar hoe je je werk nog beter en passend bij jou kan maken? Dan gaan we ‘jobcraften’ of ‘baanboetseren’: we gaan op zoek hoe je via kleine (of
grote) ‘interventies’ je werk met nog meer goesting kan doen. Verwacht geen lezing, maar veel zelf doen en ervaren. Begeleiding door: Arteveldehogeschool - Pedagogie van het Jonge Kind 5.3. Veel plezier met het ‘Werkplezierspel’ Werkplezier komt niet zomaar. Wanneer je kan aangeven wat je motiveert ben je al een heel stuk verder. Combineer dit met de mogelijkheid om aan te geven welk gedrag je prettig vindt en welk gedrag niet, kunnen we er als organisatie voor gaan om iedereen ’s ochtends fluitend over de drempel te krijgen. Begeleiding door: Halma - Centrum Informatieve Spelen 5.4. Tevreden met je job Werken in de kinderopvang is intens. Het vreet soms energie. Op andere momenten krijg je er veel energie van. We gaan samen op zoek naar wat maakt dat je je tevreden voelt en hoe je die tevredenheid nog kan verhogen. Na deze dag heb je enkele concrete acties op een rij om jouw werktevredenheid en dat van het team nog te verhogen! Begeleiding door: Kwadraet
6. Thema Kind: Spel en spelaanbod 6.1. Spelen met baby en peuter Baby’s en peuters verkennen volop de omgeving rondom zich aan de hand van de zintuigen. Wij kunnen hen helpen op hun weg van verwondering door middel van spelimpulsen. Ook andere spelvormen en uitgangspunten komen tijdens deze sessie aan bod. Begeleiding door: Xenwix bvba afdeling Clorisse 6.2. Muziek in de kinderopvang Muziek maken met kinderen is leuk! We werken doe- en ervaringsgericht en gaan aan de slag met muzikale bouwstenen. Je ontdekt nieuw liedmateriaal, eenvoudige muzikale spelletjes, en gaat aan de slag met eenvoudige instrumenten geschikt voor jonge kinderen. Je wordt geïnspireerd en krijgt concrete handvaten. Begeleiding door: Tamboeri 6.3. Activiteiten voor baby’s en peuters In deze vorming gaan we actief aan de slag! We duiken letterlijk in de materialen. Zo werken we aan een gevarieerd spel- en activiteitenaanbod binnen je eigen opvang. We vertrekken van observaties om te achterhalen wat kinderen boeit. Begeleiding door: CEGO 6.4. Help! Tieners in de opvang! Wat willen onze tieners in de opvang? Welke aanpak werkt? Wat boeit ze? Hoe kunnen we ze meer betrekken bij de opvang? We verplaatsen ons in de beleving van tieners en gaan gericht op zoek hoe we ons aanbod en aanpak het best kunnen afstemmen op de noden van onze tienergroep. Begeleiding door: CEGO 6.5. Tekenen met kinderen
Kinderen tekenen van nature. Ze willen iets uitdrukken of zich op een leuke manier ontspannen. Als volwassenen zijn we de durf om te tekenen vaak verloren. We gaan op zoek naar het plezier van tekenen, proberen leuke tekenspelletjes uit en maken alternatieven voor de kleurprenten van internet. De creativiteit en het spelplezier primeren. Begeleiding door: VCOK vzw 6.6. Speel je mee? Vraag je je wel eens af waarom kinderen zo graag spelen? En bedenk je wat jouw rol daarin zou kunnen zijn? In deze vorming ontdekken we het belang van spelen en gaan we na hoe we zelf creatief kunnen omspringen met bestaande spelletjes en in onze eigen werkcontext. Natuurlijk doen we dit spelenderwijs. Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool 6.7. Inkleding, de kers op de taart! Met inkleding maak je het speelaanbod voor kinderen nog aantrekkelijker! In deze vorming zoeken we naar kansen om inkleding in het aanbod toe te voegen. We verlagen de drempels om aan inkleding te doen en geven concrete tips om dit aan te pakken. Een praktijkgerichte vorming die jullie zin doet krijgen in fantasie! Begeleiding door: Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw 6.8. Spelen op maat Is een pedagogisch spelaanbod per definitie onpraktisch? Die vraag stellen we ons tijdens deze vorming. We maken ruimte voor discussie en verkenning voor we tijdens een werkvloerbegeleiding samen met de trainer een nieuw aanbod uitwerken. Daarna kijken we terug op de pedagogische én op de praktische kant. Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool 6.9. Actief Spelen (ahv verhalen en sprookjes) Op een actieve manier krijgen de begeleidsters inzichten in hoe je dramatiseert met kinderen van 2,5 tot 12 jaar. Ze leren methodieken rond statuspelletjes, fantasiespelen en dramatisch spel. Ze krijgen ook de broodnodige concentratiespelletjes en energizers. Ook zelfvertrouwen, empowerment en zinvolle vakliteratuur komt aan bod. Begeleiding door: Max Last vzw 6.10. Spelimpulsen geven, hoe doe ik dat? Kinderbegeleiders krijgen op een actieve manier, vol spelplezier, tips en tricks hoe ze kinderen (terug) aanzetten tot spelen. Dit bekijken we aan de hand van spelletjes, liedjes, dansjes uit de oude én nieuwe doos. We werken ook aan empowerment, zelfvertrouwen en pedagogische uitdieping van het beroep van kinderbegeleider. Begeleiding door: Max Last vzw
6.11. Spelimpulsen en improviseren met het jonge kind Uit de de vorige sessies (Spelimpulsen geven hoe doe ik dat? en Actief spelen ahv verhalen en sprookjes) merkten we dat er nood is aan een sessie speciaal voor kinderdagverblijven (0-2,5 jaar). Deze sessie richt zich met spelimpulsen, improvisaties en spelmethodieken op dat
doelpubliek. Ook het verhaal van empowerment, zelfvertrouwen en spelplezier wordt opgenomen. Begeleiding door: Max Last vzw
7. Thema Kind: Inzetten op motorische ontwikkeling en bewegen 7.1. Bewegingsspelletjes Kinderen hebben van nature uit veel nood aan beweging. Sport en spel zijn aangename en gezonde activiteiten, zowel binnen als buiten. We krijgen een brede waaier aan spelen aangeboden, en proberen er ook enkele uit. Ook de praktische organisatie met betrekking tot onze kleine kinderen en ruimte komt aan bod. Begeleiding door: Xenwix bvba afdeling Clorisse 7.2. Het belang van beweging voor ontwikkeling van baby’s en peuters Baby’s en peuters bewegen graag. Zij hebben een natuurlijk bewegingsdrang. De ontwikkeling heeft dan ook enkele magische bewegingspatronen in petto die baby’ s en peuters zouden moeten beheersen. De kennis om de juiste prikkels op de juiste moment aan te bieden is hierbij een must. Begeleiding door: Bodymap 7.3. Peuterdans Praktijkgerichte en interactieve vorming rond peuterdans. De verschillende onderdelen van een peuterdansles worden uitgebreid ervaren en besproken: thema’s vanuit de belevingswereld van de peuter, originele muziekkeuzes, gebruik van aangekochte én zelfgemaakte materialen. We bieden kant-en-klare ideeën om meteen aan het dansen te gaan! Begeleiding door: Tamboeri 7.4. Bewegen, bewegen, bewegen moet je doen! Dat kinderen veel ‘leren’ van bewegen en buiten spelen weten we allemaal wel! Hoe je dit kan realiseren in de kinderopvang onderzoeken we in deze sessie. Op basis van het inrichtingsplan van de binnen- en de buitenruimte gaan we op zoek naar beweegmogelijkheden voor alle leeftijden. En bewegen zullen we! Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset 7.5. Avontuurlijk buiten spelen Buiten spelen in de opvang biedt heel wat speelkansen voor kinderen! Door samen buiten op ontdekking te gaan tijdens een vorming, leren we die kansen zien en gebruiken. We gaan aan de slag met het terrein, jullie materiaal en concrete speelideeën. Begeleiding door: Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw
8. Thema Kind: Inzetten op taalontwikkeling 8.1. Inzetten op taalontwikkeling Hoe verloopt de taalontwikkeling van een (meertalig) kind? Wat is het belang van de moedertaal? Kunnen we taal stimuleren? Wat wanneer een kind echt niets begrijpt? Hoe omgaan met anderstalige ouders? Op al deze vragen (en nog vele andere) krijg je een antwoord aan de hand van een interactieve workshop. Begeleiding door: Wendy Gettemans
8.2. Taalcoaching in de kinderopvang Deze reeks is ideaal voor kindbegeleiders die weten wat taalstimulering inhoudt, maar het toch nog moeilijk vinden om die theorie om te zetten in de praktijk. Deze reeks vertrekt vanuit één inhoudelijke sessie rond stijlen van interactie tussen begeleider en kind, bevat vervolgens twee coachingssessies met de kindbegeleiders en één overlegmoment met een kernteam. Begeleiding door: Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO), KU Leuven 8.3. Taalstimulering in de voorschoolse kinderopvang In de eerste sessie gaan we in op de basis van taalstimulering en werken we met concrete tips. Daarna krijgen de kindbegeleiders de kans om zich te laten coachen. In de tweede sessie staat het uitwisselen van ervaringen en het verkennen van taalstimulerende methodieken centraal. Begeleiding door: Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO), KU Leuven 8.4. Allemaal Taal ‘Allemaal taal’ reikt een werkmethode, inspirerende voorbeelden en achtergrondinformatie aan om samen met begeleiders en andere betrokkenen na te gaan hoe de taal van jonge kinderen bewust kan gestimuleerd worden tijdens spelmomenten binnen of buiten, maar ook aan tafel of op het verzorgingskussen. Begeleiding door: Arteveldehogeschool - Pedagogie van het Jonge Kind 8.5. Taal stimuleren elke dag Tijdens deze vorming leer je te kijken naar kinderen en naar de manieren waarop zij in interactie gaan. In het daarop volgende traject bekijken we samen hoe je taal kunt ondersteunen in dagelijkse situaties (verzorging, eten, vrij en geleid spel), maar ook hoe je aangepaste activiteiten kunt voorzien. We voorzien begeleiding op de werkvloer, reflectiegesprekken en intervisie. Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool. 8.6. Taalstimulering in de kinderopvang In de eerste sessie gaan we in op de basis van taalstimulering en werken we met concrete tips. Daarna krijgen de begeleiders de kans om zich te laten coachen. In de tweede sessie staat het uitwisselen van ervaringen en het verkennen van taalstimulerende methodieken centraal. Begeleiding door: Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO), KU Leuven
9. Thema Kind: Respectvolle houding 9.1. Constructief omgaan met moeilijk gedrag Van medewerkers in de kinderopvang wordt verwacht dat zij kunnen omgaan met moeilijk gedrag (bijten, conflicten,…) van kinderen, maar dit is niet altijd even eenvoudig. Vanuit ervaringsreconstructie en de WANDA-techniek geven we handvaten om aan de slag te gaan en oplossingen te zoeken zodat we het positief gedrag van kinderen kunnen bevorderen. Begeleiding door:CEGO 9.2. Met ‘stijl’ omgaan met kinderen
Stimuleer je de kinderen tot initiatief, tot denken en communiceren door wat je zegt en doet? Vanuit concrete tussenkomsten reflecteren we over onze manier van omgaan met kinderen en zoeken we uit hoe we onze begeleidersstijl kunnen optimaliseren. Actief luisteren, omgaan met storend gedrag en met kinderen praten over gevoelens zijn concrete aandachtspunten. Begeleiding door: CEGO 9.3. Praten met kinderen, hoe doe je dat ? Vaak reageren kinderen heftig op moeilijke situaties. We zoeken uit hoe het in de communicatie tussen volwassene en kind in zijn werk gaat. Je krijgt tips om - ondanks de hevige gevoelens of moeilijk gedrag van een kind - als volwassene er toch in te slagen respectvol met hem of haar te blijven omgaan en te begrenzen waar nodig. Begeleiding door: Kroost 9.4. Respect voor elkaar…. hoe doe je dat ? (korte en lange versie) In de kinderopvang word je geconfronteerd met zoveel verschillen….Respect voor de kinderen, de ouders en je collega’s is soms een hele uitdaging. We zoeken samen uit hoe je persoonlijk en als team hierin kan groeien. Begeleiding door: Kroost 9.5. R.E.S.P.E.C.T. Respect is een belangrijke voorwaarde om mensen het gevoel te geven dat ze welkom zijn, ongeacht uiterlijk, geslacht, huidskleur, geloof, cultuur… Dat lijkt misschien makkelijk, maar het wordt moeilijker wanneer we verschil ervaren. We onderzoeken de ingrediënten van een respectvolle houding en oefenen om ons deze houding eigen te maken. Begeleiding door: VCOK vzw
10. Thema Kind: Regelmaat in de dagindeling 10.1.
Time Check! Over opvangtijd organiseren en kinderen hun vrijheid gunnen
Met begeleiders én coördinator(en) maken we een analyse van hoe hún opvang de opvangtijd voor kinderen organiseert. We gaan na hoe de organisatie van de opvangtijd en de tijdsbeleving en tijdswensen van kinderen beter op elkaar kunnen aansluiten, en maken daartoe een actieplan op. Begeleiding door: Kind en Samenleving vzw
11. Thema Kind: Observeren 11.1.
Observeren kan je leren
Als kinderen zich thuis voelen, zelfvertrouwen uitstralen en genieten, weten we dat het welbevinden hoog is. Zijn ze actief, willen ze op ontdekkingstocht,… dan zijn ze betrokken. Om kwalitatief goede opvang aan te bieden is het dan ook belangrijk dat deze twee factoren geobserveerd worden. Hoe? Dat leer je in deze vorming. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset
11.2.
Observeren van Welbevinden en Betrokkenheid met ZiKo
ZiKo is een zelfevaluatie-instrument om welbevinden en betrokkenheid van kinderen na te gaan. Op die manier kan je als begeleider greep krijgen op de kwaliteit van de opvang. We
maken kennis met instrument en leren welbevinden en betrokkenheid scoren aan de hand van videofragmenten en bespreken de consequenties voor de praktijk. Begeleiding door: CEGO 11.3.
Observeren van Welbevinden, betrokkenheid en ontwikkeling met Ziko-Vo (korte en lange versie)
ZiKo-Vo is een kindvolgsysteem om welbevinden, betrokkenheid én ontwikkeling van kinderen op te volgen. Het geeft in één oogopslag een volledig en positief beeld van een kind. Ziko-Vo helpt je om voor elk kind acties op maat te bedenken en uit te voeren. Dit instrument is ook een tool om in communicatie te kunnen gaan met ouders. Begeleiding door: CEGO
12. Thema Kind: Kinderen met een specifieke zorgbehoefte 12.1.
Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom, hoe?
Wat is inclusieve kinderopvang wel en niet en welke visie gaat erachter schuil? Samen onderzoeken we jouw kijk op kinderen met een specifieke zorgbehoefte en hun gezin. We zetten de vraag naar zorg en ondersteuning centraal en niet het ‘probleem’ of ‘tekort’. Via praktijkvoorbeelden komen we tot belangrijke kernaspecten. Begeleiding door: VCOK vzw
13. Thema Kind: Structuur bieden aan kinderen 13.1.
“De beste straf… is diegene die je niet hoeft te geven”
Kinderen zijn niet altijd braaf, ze doen niet altijd wat we van hen verwachten. Hoe kunnen we straffen vermijden en de nadruk leggen op belonen? Wanneer werkt een beloning of een straf, en wanneer niet? Hoe kunnen we zelf conflicten en woede leren voorkomen, en kinderen helpen om dit ook te doen? Begeleiding door: Kroost 13.2.
“Ik ben waarschijndelijk groot"
Hoe kunnen we jonge kinderen plezier laten beleven aan de ontdekkingstocht van dingen zelf doen en hoe kan dat bijdragen tot zelfvertrouwen ? We hebben het dan niet alleen over de vaardigheden om doe-dingen zelfstandiger aan te pakken, maar evengoed over de emotionele en sociale ontwikkeling van peuters tussen 1,5 en 3 jaar. Begeleiding door: Kroost 13.3.
Omgaan met moeilijk gedrag
Hoe reageren op ‘moeilijk gedrag’ van kleine kinderen? Hoe grenzen stellen, uitleggen, afleiden, belonen en straffen of proberen begrijpen, naargelang de leeftijd, het ontwikkelingsniveau én de specifieke context? Begeleiding door: VCOK vzw 13.4.
Wikken en wegen over grenzen
In deze vorming gaan we op zoek naar wat kan en wat mag. We stellen onszelf voor dilemma’s, we wikken, we wegen, we bepalen de grens (of net niet) en zoeken hoe we niet moeten straffen (of toch wel…). De theorie van Gorden biedt ons een leidraad tijdens de zoektocht.
Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool
14. Thema Kind: Ontwikkelen/voeren van een wenbeleid 14.1.
Tijd voor wennen
Wennen als een verplichte procedure roept vaak vragen en weerstand op. In deze vorming wordt het belang van wennen voor zowel het kind, de ouders als kinderbegeleider in kaart gebracht. We belichten de praktische aspecten van een wenprocedure en staan stil bij eventuele drempels voor de ouders en de kinderbegeleiders. Begeleiding door: VCOK vzw 14.2.
Wennen met een meerwaarde
Een wenbeleid werkt pas als alle medewerkers overtuigd zijn van de meerwaarde. In deze vorming denken we na over het belang van wennen voor alle betrokkenen: het kind, zijn gezin, de overige kinderen, de begeleiders. Hoe kan wennen op een ontspannen manier verlopen? We bekijken samen hoe het wenmoment in jouw opvang vorm kan krijgen. Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool
15. Thema Ouder: Opzetten ouderwerking 15.1.
Uitwerken van een ontmoetingsfunctie voor ouders
Het uitwerken van een ouderwerking laat de begeleiding van een opvang stilstaan bij het belang van een degelijke ontmoetingsfunctie, de noden en behoeftes van ouders en de kansen en moeilijkheden bij het betrekken van kwetsbare groepen. We reiken tips aan om de bestaande werking te evalueren en te verbeteren opdat er meer participatie van ouders kan zijn. Begeleiding door: Alert! 15.2.
Een fijn contact met alle ouders
We doen er alles aan om een fijn contact uit te bouwen met ouders maar toch lukt het niet zo vlot. Sommige ouders tonen weinig interesse, andere ouders begrijpen de boodschap niet. Elke ouder is anders. Ook elke begeleider heeft zijn/haar eigen stijl. We nemen onze contacten met ouders onder de loep en zoeken samen naar manieren om die te versterken. Begeleiding door: Expertisecentrum Pedagogische Ondersteuning in Kinderopvang en School, verbonden aan de Karel de Grote-Hogeschool 15.3.
Schuldenproblemen, wat nu? … Een inleiding
Kom je al eens in aanraking met ouders die het financieel minder breed hebben? Merk je dat ze moeite hebben om het hoofd boven water te houden en hun facturen te betalen? Heb je de indruk dat de kinderen daaronder lijden? Wil je mensen met schuldenproblemen goed doorverwijzen maar weet je niet hoe? Begeleiding door: Vlaams Centrum Schuldenlast vzw
16. Thema Ouder: Conflicthantering 16.1.
Conflicthantering
Conflicthantering staat haaks op conflictvermijding. Langdurige conflictvermijding kan relaties ernstig in gevaar brengen. Wie conflicten niet onderdrukt, maar constructieve oplossingen zoekt, bevordert de samenwerking. Onze vaardigheid in het omgaan met conflicten is echter meestal beperkt: we ontlopen ze of gaan ze aan om de ander te laten verliezen. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset 16.2.
Communicatie met ouders
Herken je deze situatie? Een ouder komt zijn kind bijna dagelijks een halfuur te laat ophalen. Wat doe je ermee? Je mond houden en alle frustraties inslikken? Of de uitdaging aangaan en het hen toch vertellen? In deze vorming bewandelen we de tweede weg. Dit is de boeiende weg van communicatie en feedback. Begeleiding door: Vormingscentrum Hivset 16.3.
Communicatie en omgaan met moeilijke ouders/boodschappen
Tijdens deze vorming leren de cursisten hoe er op een constructieve manier kan worden omgegaan met moeilijke ouders. Daarnaast worden er verschillende tips en tricks aangereikt die kunnen helpen bij het overbrengen van een boodschap. Begeleiding door: Alert! 16.4.
Ouders ontmoeten-begrijpen-begeleiden
Ouders zijn klanten van de opvang. Communicatie en samenwerking met ouders is een cruciale factor voor een goede vertrouwensrelatie. Meestal verloopt dit vlotjes, maar soms worden we geconfronteerd met specifieke wensen en klachten. Hoe gaan we hier mee om? En hoe ga je met kwetsbare gezinnen om? Hoe kunnen we de ouders betrokken maken op de opvang? Begeleiding door: K+ 16.5.
Hoe moet ik dat nu zeggen ?
Mensen verschillen van mekaar, wat ongewild spanningen en energieverlies geeft. In deze cursus oefen je met situaties die je als storend ervaart en met het verwoorden van moeilijke, maar noodzakelijke boodschappen. Je leert opkomen voor je ideeën met respect voor elkaars grenzen. Je wordt bewust van het effect van je stijl. Begeleiding door: Dialoogplus 16.6.
Hoor jij wat er niet wordt gezegd?
Empathisch luisteren en verbinding maken, begrippen die je meer en meer hoort. Maar wat houdt dat nu eigenlijk in? Tijdens deze vorming leer je omgaan met moeilijke boodschappen op een empathische manier. De ander horen in wat hij of zij werkelijk zegt en op die manier nieuwe mogelijkheden ontdekken om te reageren. Begeleiding door: Blabla – coaching/consulting/training in Geweldloze Communicatie 16.7.
Omgaan met moeilijke situaties
Medewerkers van de kinderopvang worden soms geconfronteerd met de klagende, zagende en zelfs agressieve ouders, leerkrachten en/of kinderen. Onze maatschappij wordt steeds mondiger en helaas worden frustraties niet altijd op een respectvolle manier geuit. Tijdens de opleiding willen we de medewerkers praktische handvaten meegeven om hiermee om te gaan. Begeleiding door: Crime Control
17. Thema Ruimte: Inrichting en gebruik buitenruimte 17.1.
Natuurrijk inrichten van de buitenruimte voor kinderen
Hoe kunnen we onze buitenruimte zo inrichten dat kinderen de natuur kunnen ontdekken met al hun zintuigen en volop kunnen spelen in de natuur? Wat is fijn voor baby’s en peuters en hoe richten we onze buitenruimte in voor kleuters en lagere schoolkinderen? We bekijken eenvoudige/betaalbare mogelijkheden en maken plannen voor de eigen opvanglocaties. Begeleiding door: Kleefkruid* 17.2.
Natuurbeleving met kinderen
Hoe kunnen we met baby’s, peuters, kleuters of lagere schoolkinderen de natuur ontdekken met heel ons lijf en leden? Hoe kunnen we kinderen laten genieten van spelen in de natuur? Wat kan met welke leeftijd? En wat kan in welk seizoen? We ontdekken samen het belang van natuurbeleving voor kinderen én proberen allerlei mogelijkheden uit. Begeleiding door: Kleefkruid* 17.3.
Coaching ‘Natuur’ in onthaal en buitenschoolse opvang
Een groene buitenruimte stimuleert! Toch wordt er niet altijd evenveel aandacht besteed aan de buitenruimte. Soms weet men niet waar te beginnen, of men denkt dat de ruimte te beperkt is. We willen kinderdagverblijven en onthaalouders op weg helpen naar meer groen! Een grijze koer wordt zo een boeiende en creatieve buitenruimte! Begeleiding door: GoodPlanet Belgium vzw 17.4.
Op uitstap in de natuur
Zowel met baby’s en peuters als met kleuters en grotere kinderen ga je wel eens buiten de muren van je eigen opvang, voor een halfuurtje of voor een daguitstap. Er zijn heel wat groene mogelijkheden: schapen in de wei, een berm, een park, een bos, een dikke boom in de stad, een avontuurlijk speelterrein,… De mogelijkheden zijn groot, maar vaak onbekend... Begeleiding door: Kleefkruid* 17.5.
Ruimte om te spelen
Interactieve sessie: ‘verbetering van ruimtelijke speelkansen’ (d.m.v. ontwerpschetsen en strategische plannen). Analyse van de functionaliteit van de ruimte, de pedagogische visie, de knelpunten, … troeven en de kansen. Op basis daarvan ontwikkelen we samen concrete ideeën voor herinrichting. Begeleiding door: Kind en Samenleving vzw 17.6.
Speelhoeken, the next level!
Speelhoeken zijn hét middel bij uitstek om in de opvang meer en betere speelkansen voor kinderen te creeëren. We gaan een stap verder dan de klassiekers en bouwen originele speelhoeken op vanaf nul. We gaan aan de slag met jullie speelruimte en materiaal om concrete originele hoeken uit te werken! Begeleiding door: Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw
18. Meer weten?
Voor meer info over het Vormingsfonds, gelieve contact op te nemen met Peter Neirynck (
[email protected] of 02/211.55.49).
© VVSG Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel Auteurs: stafmedewerkers VVSG-Steunpunt Kinderopvang Eindredactie:
[email protected]
