Nr. 2005-176
Houten, 8 november 2005
Aan de gemeenteraad Onderwerp: Vorming van een Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) Beslispunten: 1. Instemmen met een onderzoek naar de vorming van een ISD tussen de gemeente Houten, Lopik, Nieuwegein en Vianen 2. Instemmen met de uitwerking van nadere voorstellen in de “Contourennota ISD”, die in e het 2 kwartaal van 2006 voor finale besluitvorming zal worden voorgelegd.
Inleiding: Wet Structuur uitvoering werk en inkomen (Suwi) Met de komst van de wet Suwi is bepaald dat de uitkeringsintake (WW en Abw/WWB) door het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) wordt uitgevoerd. Daarnaast heeft het CWI tot taak de reïntegratie van de fase 1-klanten uit te voeren. De uitvoering van de taken op het gebied van werk en inkomen en de prestaties, die ieder van de organisaties in dat kader behoren te leveren, liggen vast in Service Niveau Overeenkomsten (SNO’s). Landelijk is een proces gaande om met behulp van ketensamenwerking (CWI, UWV en GSD) de dienstverlening voor burgers op het gebied van werk en inkomen een kwaliteitsimpuls te geven en de uitvoering verder te stroomlijnen. Doel van dit alles is een sluitende aanpak te realiseren en de burger bij één loket een kwalitatief betere dienstverlening aan te bieden. In de Suwi-wet is opgenomen dat deze dienstverlening het beste in een bedrijfsverzamelgebouw (BVG) kan plaatsvinden. Een ander aspect dat in de Suwi-wet is vastgelegd is dat private partijen de reïntegratie van uitkeringsgerechtigden (WW-ers en WWB-ers) moeten uitvoeren. Deze uitbesteding (veelal via aanbestedingsprocedures) heeft geleid tot noodzakelijke nieuwe samenwerkingsvormen tussen de gemeenten in de regio. Nieuwe functies als inkoper en contractspecialist zijn ontstaan en de administratieve organisatie als gevolg van deze werkzaamheden is veel ingewikkelder geworden. Wet werk en bijstand (WWB) Met de komst van de Wet werk en bijstand (WWB) is het accent van de uitvoering volledig komen te liggen op de uitstroom richting duurzame reguliere arbeid. De uitkering is slechts een financiële overbrugging tot de klant weer volledig in het eigen levensonderhoud kan voorzien. De financiële verantwoordelijkheid voor de uitkering en de reïntegratie is voor 100% bij de gemeente neergelegd. Hiermede is ook een financieel risico voor de gemeente ontstaan en is een systeem van casemanagement ingevoerd om noodzakelijk gebleven maatwerk voor de klant te realiseren. De regiefunctie beperkt zich niet alleen tot de WWB-klanten, maar richt zich op alle werkzoekenden binnen de gemeente, die ver van het arbeidsproces staan. Bij de voorbereiding van de WWB is op ruime schaal samengewerkt in de regio. De verordeningen zijn praktisch van dezelfde inhoud en de regionale nota “Uitstroombeleid”, die uw raad in december 2003 heeft vastgesteld, is voor elke gemeente het beleidskader voor de reïntegratie. De uitvoering van de WWB in Houten De schaal waarop in Houten het volledige takenpakket moet worden uitgevoerd en verantwoord leidt steeds meer tot knelpunten. De mate van specialisatie, de complexheid van casemanagement en de verdere uitbouw van de regietaak bereiken steeds meer de grenzen van wat haalbaar is. De functies, die binnen sociale zaken aanwezig zijn, zijn alle specialistische functies. Voor veel functies is slechts één medewerker als specialist werkzaam. Hiermede is de kwetsbaarheid van de uitvoering/organisatie gedefinieerd. Deze problematiek speelt bij een groot aantal gemeenten en is aanleiding om samenwerking met andere gemeenten te zoeken
-2op het gebied van de WWB. Regionale samenwerking Enkele jaren geleden zijn de mogelijkheden van samenwerking op het gebied van sociale zaken onderzocht. Om allerlei redenen is een structurele samenwerking in de vorm van een gemeenschappelijke sociale dienst toen niet verder uitgewerkt. De wet Suwi en de WWB hebben tot veranderingen in de uitvoering van de sociale zekerheid geleid en de wenselijkheid van samenwerking met andere gemeenten op dit terrein vergroot. Een belangrijk uitgangspunt is dat de kwaliteit van de dienstverlening, die voor ogen staat bij regionale samenwerking, tenminste gelijk is aan de wijze waarop die nu wordt uitgevoerd. Het dienstverleningsconcept, dat nu ontwikkeld wordt in relatie tot de publiekswinkel in Houten, sluit in grote mate aan bij de dienstverlening zoals die nu al wordt uitgevoerd bij sociale zaken. Het ene loket op het gebied van werk en inkomen zal de kwaliteit van de dienstverlening voor de burger eerder vergroten dan verkleinen. De maatschappelijke veranderingen (o.a. werken voor een uitkering, werken met behoud van uitkering etc) en de noodzakelijke samenwerking met het CWI en UWV leiden tot de dwingende noodzaak om als sociale diensten meer met elkaar samen te gaan werken. In deze regio levert de optelsom van inwoneraantal (150.000) en van klanten (1800) een schaalgrootte op, die in de praktijk als redelijk ideaal wordt gezien. Specialisme en kwetsbaarheid komen in die orde grootte als meer hanteerbaar naar voren. Deze samenwerking is ook in deze regio de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. Op het gebied van de beleidsontwikkeling, de inkoop en de uitvoering (oa. casemanagement en workfirst) is sprake van een hoge mate van afstemming. De praktijk leert dat deze samenwerking een minder vrijblijvend karakter moet krijgen. Intergemeentelijke sociale dienst (ISD) In maart 2005 is onder begeleiding van Stimulansz (ondersteuningsorganisatie voor sociale diensten) een werkconferentie in de regio gehouden. Aan deze conferentie hebben portefeuillehouders, gemeentesecretarissen, sectordirecteuren en hoofden sociale zaken deelgenomen. Het resultaat van deze conferentie was dat 4 regiogemeenten hebben aangegeven nader onderzoek te willen doen naar de mogelijkheden van samenwerking. De gemeente IJsselstein heeft aangegeven hier geen prioriteit aan te willen geven. In mei/juni 2005 is onderzoek gedaan naar de meest wenselijke en haalbare samenwerkingsvorm voor de regiogemeenten. Zowel op bestuurlijk- als ambtelijk niveau zijn de opvattingen over verdergaande samenwerking tussen sociale diensten geïnventariseerd. Dit onderzoek heeft als resultaat dat op basis van schaalgrootte (inwoneraantal en aantal uitkeringsgerechtigden) er voldoende kwantiteit in de regio is om succesvol een Intergemeentelijke Sociale Dienst in de vorm van een Openbaar Lichaam tot stand te brengen. Landelijk is een trend zichtbaar dat in een groot aantal regio’s sociale diensten zich samenvoegen tot een ISD en dat inmiddels al een 20-tal samenwerkingsverbanden operationeel is. Deze trend wordt financieel ondersteund door het Ministerie van SZW met een subsidieregeling. Stand van zaken De colleges van de deelnemende gemeenten hebben de intentie uitgesproken nader onderzoek te doen naar een ISD. Hiervoor is een projectstructuur opgezet en is een ervaren externe projectleider aangetrokken om dit proces verder inhoud en vorm te geven. De resultaten worden vastgelegd in een “Contourennota ISD”. De juridische, organisatorische, personele, financiële, huisvestings-, automatiserings- en bedrijfsvoeringstechnische aspecten van een fusie worden in die nota nader uitgewerkt en zullen de basis vormen voor het wel of niet aangaan van een fusie. e e Na (positieve = go) besluitvorming over de “Contourennota ISD”, die is voorzien in het 1 of 2 kwartaal 2006 zal tot 1 januari 2007 het implementatietraject worden uitgevoerd. Bedrijfsverzamelgebouw (BVG) Samen met de ketenpartners CWI en UWV wordt gezocht naar vormen van samenwerking waarbij de dienstverlening aan burgers, die een beroep doen op een sociale voorziening, zo effectief en efficiënt mogelijk wordt georganiseerd. Een belangrijk aspect bij de huisvesting zal zijn de wens/noodzaak om samen met het CWI en
-3de UWV in een BVG te komen. Voor een BVG zal een andere huisvesting gezocht moeten worden, omdat het pand waar nu het CWI en de UWV hun werkzaamheden uitvoeren niet geschikt is om ook de ISD te huisvesten. De optie dat het BVG ook in Houten kan komen, is reëel aanwezig. Doelgroepen voor de ISD De ISD voert de taken uit die vallen onder het taakveld werk en inkomen. De doelgroep betreft burgers van 18 jaar tot 65 jaar. De bijzondere bijstand, het minimabeleid, de schuldhulpverlening en andere taken, die onder de zorg vallen, blijven (vooralsnog) bij iedere gemeente apart uitgevoerd worden. Beoogd effect: Een betere en efficiëntere uitvoering van de Wet werk en bijstand Argumenten: 1.1 Op termijn is de kwaliteit van de dienstverlening op het gebied van de WWB beter gewaarborgd in een ISD De kwetsbaarheid van de dienstverlening is toegenomen door de complexiteit van de uitvoering en van de verantwoording van de WWB. De omgeving (CWI, UWV, arbeidsmarkt, werkgevers, opleidingsinstituten etc) vereist meer samenwerking om het gewenste kwaliteitsniveau van de uitvoering te kunnen behouden en verbeteren. 1.2 Het beleid van het Ministerie van SZW is gericht op een grotere en kwalitatief beter toegeruste ISD De uitvoering van de WWB gebeurt in een steeds veranderende omgeving. Een zelfstandige sociale dienst kan zonder samenwerking de doelstelling van de WWB in een veranderende omgeving niet realiseren. De subsidieregeling van SZW ondersteunt de kleinere gemeenten bij het proces om te komen tot een ISD. 1.3 De regionale schaalgrootte valt samen met het werkgebied van het CWI en maakt integrale dienstverlening beter mogelijk Ondanks dat de gemeente IJsselstein nu geen deel uitmaakt van het samenwerkingsverband is er voldoende draagvlak en potentie om tot een kwalitatief goede ISD te komen Communicatie: In dit proces van vorming van een ISD is de communicatie een belangrijk aandachtspunt. Dit geldt primair richting medewerkers, maar ook de OR en de Cliëntenraad hebben een belangrijke rol in dit proces. Daarnaast dragen het college en de raad ook bij een ISD een belangrijke verantwoordelijkheid voor een efficiënte en kwalitatief goede uitvoering van de WWB. De medewerkers, de OR en de Cliëntenraad zijn van de voornemens met betrekking tot een ISD op de hoogte gebracht. Het streven is enerzijds de medewerkers en anderzijds de OR’s en de Cliëntenraden van de deelnemende gemeenten gelijktijdig te informeren. De inhoud van de “Contourennota ISD” wordt afgestemd op de rol van de verschillende adviesorganen in dit besluitvormingsproces. De adviezen zullen integraal onderdeel uitmaken van de definitieve besluitvorming door uw raad. Financiën: Geen van de deelnemende gemeenten heeft ten aanzien van een ISD een bezuinigingsdoelstelling o.i.d. geformuleerd. Uitgangspunt is dat de huidige begroting van de afzonderlijke sociale diensten ingebracht wordt in de ISD. In de “Contourennota ISD” zal het financiële aspect uitgewerkt worden. Ook zal een beeld geschetst wordt van de efficiencyvoordelen, die op termijn te verwachten zijn. Het subsidiebedrag van het Ministerie van SZW om het samenwerkingsproces te ondersteunen, is gekoppeld aan het aantal deelnemende gemeenten en aan het aantal klanten per afzonderlijke sociale dienst. Dit budget wordt vooral ingezet ter bekostiging van de externe projectleider. De gemeente Nieuwegein heeft het budgethouderschap voor deze subsidie. Kanttekeningen: Vanuit praktische overwegingen is gekozen om de discussie over een ISD in deze raadsvergadering te agenderen. Het proces van de vorming van een ISD is inmiddels vanuit de verkennende fase in de uitwerkingsfase gekomen. Dit proces vereist ook synchroniciteit met betrekking tot informatie, bespreking en besluitvorming bij iedere deelnemende gemeente.
-4-
Voortgang: In de planning is als streefdatum voor een ISD 1 januari 2007 opgenomen. De werkgroepen zijn op 1 november 2005 van start gegaan en de “Contourennota ISD” is voorzien in januari/februari 2006. e De besluitvorming naar aanleiding van de “Contourennota ISD” is in het 2 kwartaal 2006 voorzien. Vanuit de werkgroep “Communicatie” zal in de vorm van een ISD-nieuwsflits alle betrokkenen op de hoogte worden gehouden van de voortgang.
Burgemeester en wethouders van Houten, de secretaris,
L.W.M. Jansen, loco
de burgemeester,
C.H.J. Lamers
Bijlagen die voor de leden van de raad ter inzage liggen op de gebruikelijke wijze: Meegezonden bijlagen bij dit voorstel: -
Nr. 2005-176 De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van burgemeester en wethouders van8 november 2005, nr. 2005-176 gelezen en besluit; 1. 2.
In te stemmen met een onderzoek naar de vorming van een Intergemeentelijke Sociale Dienst tussen Houten, Lopik, Nieuwegein en Vianen Stemt in met de uitwerking van nadere voorstellen in de “Contourennota ISD” en krijgt deze nota te zijner tijd ter besluitvorming voorgelegd.
Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op 20 december 2005 .
De raad van de gemeente Houten, de griffier,
de voorzitter,
E.A. Scholten-Quispel
C.H.J. Lamers
