NOU DAG DAN MAAR
LESMATERIAAL
informatie en opdrachten
INHOUDSOPGAVE Informatie voor de Docent .................................................................................................................... 3 Nou Dag Dan Maar, de voorstelling .......................................................................................... 3 Cabaret, was is dat eigenlijk? ....................................................................................................... 3 Afscheid ........................................................................................................................................................... 4 In gesprek over Cabaret ......................................................................................................................... 4 De vragen ...................................................................................................................................................... 4 De informatie .............................................................................................................................................. 4 In gesprek over afscheid ........................................................................................................................ 5 De vragen ...................................................................................................................................................... 5 Praktische opdrachten .............................................................................................................................. 6 De associatieketting .............................................................................................................................. 6 De geluidsbal ............................................................................................................................................... 6 De emotiebus .............................................................................................................................................. 6 De diavoorstelling ................................................................................................................................... 7 Afscheid nemen als… ............................................................................................................................ 8 Boks ouwe.. .................................................................................................................................................. 9
Informatie voor de Docent De informatie in dit hoofdstuk kunt u het beste vooraf aan het toepassen van de opdrachten goed doorlezen. Dan bent u goed voorbereid op de lessen. Veel succes en vooral veel plezier.
Nou Dag Dan Maar, de voorstelling In de cabaretvoorstelling Nou, dag dan maar... overspoelt het wereldberoemde duo Harry en de Kip de jeugdige kijker met de grootst mogelijke flauwekul. Ze doen sketches, liedjes, dansjes en vertellen verhalen rond het thema afscheid. Over de vieze zoenen van tante Dick als ze eindelijk weer vertrok. De pop die weg moest omdat het te kinderachtig werd en te meisjesachtig, vooral voor een jongen. Over toen Kip d’r vader moest verhuizen. Het afscheid van Harry z’n oma omdat ze genoeg geleefd had. Afscheid nemen is niet altijd even grappig. Maar afscheid is ook opnieuw beginnen. Schone blaadjes, de nieuwe punt aan je potlood, je nieuwe voetbalschoenen waarmee je nog veel meer gaat scoren. In dit lespakket komen twee elementen aan de orde: 1. De theatervorm Cabaret 2. Het thema Afscheid
Cabaret, was is dat eigenlijk? De leerlingen gaan kijken naar een Cabaretvoorstelling. Klassiek Cabaret voor kinderen om precies te zijn. Harry en de Kip benoemen dit expliciet in het begin van de voorstelling. Maar wat is dat nou eigenlijk? Cabaret? In de theaterencyclopedie staat het volgende: Theatervorm bestaande uit liedjes en sketches die vaak kritiek leveren op actuele en/of politieke gebeurtenissen. Er kan binnen cabaret in meer of mindere mate gebruik gemaakt worden van theatrale middelen als muziek, beweging, dans en rekwisieten, waardoor er veel verschillende cabaretvoorstellingen zijn. Uiteenlopende performers als Theo Maassen, Jochem Myjer, Hans Dorrestijn, Hans Teeuwen, Purper en The Ashton Brothers vallen allemaal onder het kopje cabaret. In een cabaretvoorstelling kun je dan ook van alles voorbij zien komen: grappen, conferences, satire, slapstick, poëzie, liedjes, dans, typetjes, interactie
met het publiek, persiflages op bekende mensen, etc. De 'Grote Drie' van het naoorlogse cabaret zijn: Toon Hermans, Wim Kan en Wim Sonneveld.1 Harry en de Kip gaan een aantal van deze cabaret elementen laten zien. Het is goed om eerst de leerlingen vragen te stellen voordat u deze informatie geeft. U kunt met ze in gesprek gaan over Cabaret. Bij het hoofdstuk ‘in gesprek over Cabaret’ vindt u een aantal vragen die u kunt stellen aan de leerling over het onderwerp ‘Cabaret’. Natuurlijk kunt u dit naar eigen inzicht verder invullen. Afscheid Afscheid is het grote thema in de voorstelling. Bij afscheid denkt men over het algemeen eerst aan de dood. Dit is logisch. Harry en de Kip kijken naast het ‘lastige’ van afscheid ook naar de mooie en de komische kanten van afscheid. Een mooi voorbeeld is het afscheid nemen van de zijwieltjes van je fiets. Harry en Kip nemen hun jeugd als voorbeeld voor de leuke en minder leuke kant van afscheid nemen. Bij het hoofdstuk ‘in gesprek over afscheid’ vindt u een aantal vragen die u kunt stellen aan de leerlingen .
In gesprek over Cabaret Als eerste gaat u in gesprek met de leerlingen over Cabaret. Maak dit gesprek niet te lang. Er zijn nog praktijkopdrachten namelijk en het is zonde als de leerlingen deze missen. De vragen Hieronder een aantal vragen die u kunt stellen over Cabaret: 1. Wie weet wat Cabaret is? Kun je uitleggen wat het is? Wat je bijvoorbeeld allemaal ziet? 2. Wie is er wel eens naar een Cabaretvoorstelling geweest? Kun je je nog herinneren welke voorstelling dat was? 3. Bij cabaret worden er vaak grapjes gemaakt. Niet altijd. Wat zie je nog meer bij cabaret? De informatie Na de vragen te hebben gesteld zou u kunnen uitleggen wat Cabaret is. Dat kunt u lezen bij het eerste hoofdstuk ‘Cabaret, wat is dat eigenlijk’. 1 De online theaterencyclopedie http://theaterencyclopedie.nl/wiki/Cabaret
Dit mag u gewoon in uw eigen woorden vertellen. De volgende informatie kunt u gebruiken: Cabaret kan meerdere theatrale middelen omvatten zoals liedjes, dans, muziek, beeld, beweging en rekwisieten. Tijdens cabaret kun je vanalles tegenkomen: grappen, conferences, satire, slapstick, poëzie, liedjes, dans, typetjes, het nadoen/imiteren van bekende mensen. Bij cabaret heeft de cabaretier vaak interactie met het publiek. Dit komt niet veel voor bij andere theatervormen. In gesprek over afscheid Nu gaat u in gesprek met de leerlingen over afscheid. Dit is het thema van de voorstelling. Doe hier wederom weer niet te lang over. Het is leuk om snel met de praktische opdrachten te beginnen. U kunt de leerlingen een aantal vragen stellen. De vragen 1. Wat betekent afscheid voor jou? 2. Heb jij, of iemand die je goed kent, afscheid van iets moeten nemen? Wie of wat was dat dan? 3. Afscheid is vaak vervelend maar kan ook leuk zijn. Wie heeft een voorbeeld van een ‘leuk’ afscheid? (als de leerlingen dit niet begrijpen kun je het voorbeeld van de zijwieltjes geven of van de overstap van een kleine schooltafel naar een grote schooltafel bijvoorbeeld)
Praktische opdrachten De associatieketting Om tot een theatervoorstelling te komen binnen een bepaald thema is het goed om binnen dit thema te gaan associeren. Daar is de volgende opdracht een goede en leuke oefening voor. De leerlingen gaan in de kring staan en de docent begint met 1 woord. Het is leuk om met een woord te beginnen die betrekking heeft op de voorstelling. Na dit woord gezegd te hebben gaat de volgende in de kring een woord zeggen waar hij of zij op dat moment aan denkt. Dan zegt de volgende in de kring weer een woord. Ga zo door tot de iedereen in de kring een woord heeft gezegd. De leerlingen zijn nu aan het associëren. Woorden om mee te beginnen zijn: -‐ afscheid -‐ vriend -‐ knuffel -‐ grapjes De geluidsbal Cabaret gaat vaak over snel schakelen en snel reageren. Daar is dit spel een goede en leuke oefening voor. De docent doet alsof hij een onzichtbare bal in zijn handen heeft. Deze bal laat hij zien aan de leerlingen. Dit is niet zomaar een bal. Het is een geluidsbal. Elke keer als de bal gegooid wordt komt er een ander geluid vanaf. De docent gooit de bal over en maakt daarbij een geluid. Dit geluid mag lekker groot en ‘gek’ zijn. Degene die nu de onzichtbare bal in handen heeft gooit deze weer over met een geluid naar een ander in de kring. Het is goed om te benoemen dat de bal zo snel mogelijk over gegooid moet worden. Hierdoor kan de leerling niet al te lang stilstaan bij het geluid dat ze maken en al te veel bewust worden van zichzelf. Hierdoor wordt de leerling een stuk ‘losser’ en komen er vaak leuke geluiden uit. De emotiebus In de voorstelling schieten de emoties alle kanten op. Zo kan het ook vaak zijn bij afscheid. Dit kunnen prettige en minder prettige emoties zijn. Het volgende spel is hier op gericht.
Zet stoelen in de vorm van een bus. Dus twee aan twee met een gangpad ertussen, een langere rij stoelen achterin (zoals de achterbank bij een bus) en een enkele stoel voorop voor de buschauffeur. 1 van de leerlingen is de buschauffeur en de rest van de leerlingen staan aan de zijkant (bij de bushalte) te wachten. Dit is niet een gewone bus maar de ‘emotiebus’. 1 voor 1 komen de leerlingen de bus in. Wanneer ze de bus in gaan doen ze dit in een emotie. De ene komt bijvoorbeeld heel boos de bus in en de ander weer heel bang. Degenen die al in de bus zitten nemen de emotie over van degene die de bus instapt. Ze moeten dus niet te snel de bus instappen. Soms vinden de leerlingen het moeilijk een emotie of gemoedstoestand te bedenken. Hieronder een lijst van emoties waarmee ze de bus in kunnen stappen: -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
boos bang verdrietig blij verward zenuwachtig opgefokt (heel druk) verlegen verliefd ontspannen moe opgewonden (verheugd) jaloers depressief euforisch (extreem blij) chagrijnig aggressief (uitdagend) zelfverzekerd
Natuurlijk mogen de leerlingen zelf ook emoties verzinnen binnen een situatie. Alsof ze bijvoorbeeld achterna gezeten worden of dat ze alles beter weten dan de ander. De emoties kunnen ook in verschillende heftigheden gespeeld worden. Je kunt een beetje verdrietig zijn maar ook ontroostbaar verdrietig bijvoorbeeld. De bus kan een aantal keren gespeeld worden met steeds een andere buschauffeur. De diavoorstelling In de voorstelling flitsen er veel scenes en ‘beelden’ voorbij. Cabaret is ook vaak een aaneenschakeling van vertellingen en beelden. In de ‘diavoorstelling’ maken de leerlingen samen verschillende foto’s of dia’s in groepjes van vier die ze laten zien aan de rest van de groep. 1 diavoorstelling vertelt een verhaal van bijvoorbeeld een vakantie of een
gebeurtenis. Bij de dia’s wordt er verteld over deze gebeurtenis door de docent of wanneer het mogelijk is, een leerling. Vier leerlingen gaan voor de groep staan. De docent verteld waar de volgende foto’s over gaan. Dan zegt de docent: “Dan gaan we nu kijken naar de eerste foto (en geeft daar eventueel wat informatie bij zoals ‘we zaten in een restaurant met een groot bord eten voor ons’). De docent telt af van 3 naar 1 en na het tellen zegt hij “KLIK!”. In deze tellen gaat het groepje in een vaste positie staan waarbij ze in de ‘klik’ helemaal stil moeten staan. Dit is de eerste foto. De docent vertelt wat over de foto. Dan vertelt hij verder over wat er te zien is op de volgende foto. Weer telt hij af van 3 naar 1 en zegt hij “KLIK!”. Dit is de tweede foto. Zo gaat het door totdat er 5 foto’s getoond worden. In feite maken de leerlingen dus 5 ‘levende’ foto’s. Titels waar de foto’s over kunnen gaan: -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Het drama op Schiphol Mijn familie uit Australie kwam op bezoek Nieuwe schoenen! Mijn broek is te klein! De hond is weggelopen De vakantieliefde
De leerlingen mogen ook zelf verzinnen waar de foto’s over gaan. Afscheid nemen als… Afscheid nemen kan op allerlei manieren. Leuk om dit uit te proberen met de volgende opdracht. De leerlingen staan in tweetallen verspreid door het lokaal. Als eerste gaan ze van elkaar afscheid nemen zoals zij dat zouden doen. Dit kan met een knuffel, een handzwaai of door elkaar de hand te schudden. Daarbij zeggen ze: “Nou dag dan maar..” Nu geeft de docent het tweetal de opdracht om als verschillende typetjes afscheid te nemen. Steeds gebruiken ze hierbij de zin ‘Nou dag dan maar..’ Neem afscheid als.. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Een oud opaatje of omaatje Twee stoere mannen Een overbezorgde moeder Twee verlegen vrienden of vriendinnen Twee krachtpatsers Twee hysterische hartsvriendinnen Twee over-emotionele mensen (er mag lekker overdreven gehuild worden)
8. Twee robots 9. Twee konijnen 10. Twee deftige dames of heren De leerlingen kunnen ook zelf met ideeën voor typetjes komen. Als tweetallen het leuk vinden kunnen ze hun typetjes aan de rest van de klas laten zien. Boks ouwe.. Tegenwoordig wordt er door veel mensen gegroet of afscheid genomen door een ‘boks’ te geven. De meest simpele vorm is de twee vuisten met de voorkant kort tegen elkaar aan te zetten. We kennen misschien wel de uitspraak ‘boks ouwe’ . De leerlingen mogen in tweetallen zelf een ‘boks’ maken. Ze moeten in ieder geval 4 verschillende gebaren maken die ze aan elkaar vast plakken tot 1 vloeiende ‘boks’. Ze kunnen bijvoorbeeld eerst de vuisten tegen elkaar aanzetten, dan elkaar de hand schudden, dan elkaars pink pastpakken, dan een rondje maken op 1 voet en dan de duim opsteken. De boks laten de tweetallen aan de klas zien en eventueel kan de leukste ‘boks’ uitgeroepen tot de ‘boks’ van de klas. Deze kunnen ze dan later allemaal gebruiken als ze bijvoorbeeld ’s ochtends de klas binnenkomen. Dit was het lesmateriaal voor bij de voorstelling ‘Nou dag dan maar..’. We zien jullie graag bij onze voorstelling!
