Notitie Uitgangspunten Tweede Kansbeleid Thuis in Limburg nov. 2011 Notitie: Uitgangspunten Tweede Kansbeleid (inclusief aanvullingen vanuit CG) Goedgekeurd: DB 23 november 2011 Vastgesteld: DO 23 november 2011 Aanleiding Op 2 februari 2011 stelde het DO in haar vergadering de Signaleringslijst Wangedrag, wanbetaling en Overlast vast. Woningzoekenden die zich op een of andere manier uitzonderlijk misdragen in relatie tot hun woning of directe woonomgeving worden in het systeem van Thuis in Limburg geblokkeerd. Elke corporatie bepaalt zelf of een woningzoekende wordt geblokkeerd en wanneer / onder welke conditites de blokkade wordt opgeheven. Het DO besloot dat een gezamenlijk tweede kansbeleid op een later moment zou worden uitgewerkt. In de CG is geconstateerd dat de tijd rijp is om een gezamenlijk tweede kansbeleid te ontwikkelen, waarbij het van belang is dat het DO daartoe een aantal uitgangspunten vaststelt waarmee zij verder aan het werk kan. Deze notitie biedt een basis voor de verdere ontwikkeling. Met dank voor de inbreng aan Ton Coolegem (Wonen Zuid). Gevraagd besluit Het DO keurt de uitgangspunten in de notitie goed en geeft de CG de opdracht tot nadere uitwerking van de genoemde categorieën eventueel ism het Stedelijk Kompas. Uitgangspunt 1 TiL kiest voor een Tweede Kansbeleid Niet iedereen heeft op elk moment een sterke regie over zijn eigen leven. Soms lopen dingen anders dan verwacht of gewild. Mensen maken wel eens een verkeerde keuze, die vergaande gevolgen hebben. Bijvoorbeeld het verliezen van het dak boven je hoofd. In onze samenleving hebben we met elkaar afspraken gemaakt over hoe we met elkaar omgaan. Deels zijn deze vastgelegd in wet- en regelgeving, deels zijn het (minder duidelijk gedefinieerde) gangbare normen en waarden. De afspraken zijn erop gericht in harmonie samen te leven en elkaar niet tekort te doen. Onverantwoord of ontoelaatbaar gedrag wordt niet getolereerd. Wie met zijn handelen anderen ernstig tekort doet, wordt ter verantwoording gevraagd en bij herhaling met de gevolgen geconfronteerd. “Wie zich brand, moet op de blaren zitten”. Tegelijkertijd leven we in een prestatiegerichte maatschappij, met hoge verwachtingen naar elkaar. Verwachtingen in de bijdrage die je levert, hoe “succesvol” je bent, in hoeverre je binnen de marges van normen en waarden blijft. Wie niet goed mee kan, voelt zich buitengesloten, kansloos, niet geaccepteerd. En in een uitzichtloze positie kan het daarom goed mis gaan. Mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid om regie te nemen over hun leven. Tegelijk horen ze ook de ruimte en mogelijkheden te krijgen om, zonder buitengesloten te worden, die verantwoordelijkheid te nemen. Daar waar “de samenleving” die ruimte onvoldoende biedt, is het juist de taak van organisaties met een maatschappelijke verantwoordelijkheid, om hierin te stimuleren en faciliteren. Woningcorporaties hebben een belangrijke rol in het faciliteren, simpelweg in het voorzien van één van de primaire levensbehoefte “adequate huisvesting”. Het ontbreken van een thuis werpt een (nieuwe) hoge drempel voor zelfontwikkeling en ‘’er weer boven op te komen”.
Wellicht leidt het verlies van een dak boven je hoofd tot het besef dat je de regie moet herpakken. Juist deze bewustwording pleit voor een tweede kansbeleid. Mensen die willen, faciliteren om het te kunnen en te doen. Het tweede kansbeleid sluit mensen niet uit, maar helpt ze weer regie te nemen over hun eigen leven. Een nieuwe kans om weer mee te doen! Deze notitie heeft betrekking op: - de woningzoekenden die op de signaleringslijst zijn geplaatst; - de woningzoekende waarmee en waarover afspraken zijn gemaakt met instellingen of organisaties. Uitgangspunt 2 TiL kiest voor een gezamenlijk tweede kansbeleid. Huisvesting is slechts één van de oplossingen. Samenwerking met andere partijen is noodzakelijk om zelfregie te faciliteren. Gemeente, zorg- en welzijnsinstelling en politie zijn de primaire partners, maar ook bedrijven/organisaties die voorzien in bijvoorbeeld werkgelegenheid of financiële ondersteuning. Voor elke situatie is een specifieke mix van ondersteuning nodig. Het is van belang dat corporaties en alle andere belanghouders met elkaar “één geoliede machine” worden bij het aanpakken van misstanden. Gezamenlijk beleid biedt de basis voor beter, dat wil zeggen efficiënter en vooral ook effectiever handelen. Enerzijds weten corporaties, organisaties en instellingen wat ze aan elkaar hebben en wat men van elkaar kan verwachten. Door met elkaar aan het werk te gaan, binnen eenduidige heldere kaders, kan goed worden geleerd en “morusprudentie”. worden opgebouwd. Anderzijds bieden eenduidige regels duidelijkheid en houvast aan de klanten. Men weet waar men aan toe is, men ontkomt er niet aan, verhuizen naar een ander dorp, een andere corporatie biedt geen voordeel, alle corporaties zijn even streng maar ook even rechtvaardig. Uitgangspunt 3 TiL kiest voor gezamenlijke verantwoordelijkheid met stakeholders Bij de samenwerking met andere partijen gaan de corporaties er vanuit dat ook deze partijen medeverantwoordelijkheid nemen voor de tweede kans. Dat dient op de een of andere mannier tot uitdrukking te komen, bijvoorbeeld in een convenant. Daarnaast is deze medeverantwoordelijkheid tevens van belang bij de individuele klant. De partner neemt medeverantwoordelijkheid voor het goed huurderschap van de cliënt en dit kan tot uitdrukking worden gebracht in het huur- of begeleidingscontract of anderszins. Uitgangspunt 4 Sanctie en kansen naar doelgroep De aanleiding voor verlies van woonruimte verschilt. Ook de belasting voor de directe woonomgeving is per situatie anders. Van een ontruiming wegens huurachterstand zal de directe woonomgeving niet veel gemerkt hebben. Een ontruiming wegens overlast, heeft voor de buurtbewoners vaak al de nodige ellende met zich meegebracht. Bij hennepteelt of drugshandel weten buurtgenoten vaak niet eens dat het speelde. Elke “overtreding” kent een eigen zwaarte en vraagt om eigen maatregelen en voorwaarden voor een nieuwe kans. De Signaleringslijst Sancties en Kansenbeleid van Thuis in Limburg kent een drietal thema’s aan de hand waarvan een woningzoekende wordt geblokkeerd: 1. Hinder en Overlast: bijv. geluidsoverlast, vervuiling, psychische of verslavingsproblematiek 2. Financiële schade, bijv. huurachterstand, mutatieschade of andere vorderingen 3. Onrechtmatig en/of hinderlijk handelen: bijv. hennep kwekerij, bedreiging of mishandeling, brandstichting, zeden delinquenten. Uitgangspunt 5 Sancties en Beleid Hierna is een aantal thema’s nader uitgewerkt op hoofdlijnen. Als het DO akkoord gaat met de geschetste hoofdlijn kan de CG deze verder uitwerken en een definitief voorstel doen.
CATEGORIE-INDELING VOOR NADERE UITWERKING Het DB/DO vraagt aandacht voor de volgende zaken: - hoe om te gaan met het verschil tussen woningzoekenden die wel willen maar niet kunnen en degenen die wel kunnen maar niet willen. - juridische toetsing. - de termijnen dat er niet gehuisvest wordt, ivm het risico dat een wz bij geen enkele corporatie terecht kan, er is dus sprake van een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de deelnemers in TiL. - wellicht kan een deel van deze woningzoekenden ook in de particuliere sector opgevangen worden. - De lijst is niet limitatief, het blijft maatwerk. CATEGORIE 1. HINDER EN OVERLAST Ontruiming als gevolg van geluidhinder, vervuiling of buurt terrorisering Over het algemeen is het erg lastig om op grond van overlast een huurovereenkomst te ontbinden. Er is veel bewijslast en bereidheid tot medewerking van buurtbewoners nodig. Bovendien zijn vooraf veel inspanningen verricht om de overlast tot een einde te brengen. Hieruit kan geconcludeerd worden dat als een huurder op grond van overlast ontruimd wordt, hij het echt bont heeft gemaakt, zijn gedrag niet heeft willen/kunnen aanpassen en heeft aangetoond niet open te staan voor bemiddeling of begeleiding. Sanctie: Aanbod:
Tenminste 5 jaar niet mogelijk om te reageren op een woning Nader uit te werken
Algemeen: Psychiatrie, verslavingszorg, dak en thuislozen en detentie Deze doelgroepen komen allen uit een situatie van onzelfstandig of begeleid wonen, hebben een behandelplan ondergaan en worden nu geacht in staat te zijn zelfstandig terug te keren in de maatschappij. Van deze doelgroepen is bekend dat ze door hun omgeving vaak gestigmatiseerd* worden, waardoor de terugkeer in de maatschappij en het bouwen aan sociale stijging, bemoeilijkt wordt en het risico op terugval vergroot. Corporaties hebben er belang bij dat deze kandidaten op een zorgvuldige en kansrijke manier kunnen re-integreren in de maatschappij. Daarom is het wenselijk deze doelgroepen begeleiding te bieden bij de re-integratie. Corporaties zijn niet verantwoordelijk voor de begeleiding of ondersteuning van zelfredzaamheid en fysiek- en/of psychisch welzijn en hebben hiervoor ook niet de expertise in huis. Hiervoor zoeken corporaties samenwerking met organisaties die daarin wél expertise en verantwoordelijkheid hebben. Huisvesting van ex-psychiatrische patiënten Aanbod: Ex-psychiatrische patiënten kunnen een woning aangeboden krijgen nadat de behandelende instelling heeft verklaard dat de patiënt succesvol uitbehandeld is én de betreffende instelling bereid is begeleiding te bieden bij zelfstandig wonen en re-integratie. Voorts: verder uit te werken. Sanctie: Nader uit te werken Huisvesting van ex-verslaafden Aanbod: Ex verslaafden kunnen een woning aangeboden krijgen nadat de begeleidende instelling heeft verklaard dat de kandidaat vrij is van verslaving én de betreffende instelling bereid is begeleiding te bieden bij zelfstandig wonen en kansen te creëren voor re-integratie. Voorts: verder uit te werken. Sanctie: Nader uit te werken. Huisvesting van dak- en thuislozen Aanbod: Dak- en thuislozen kunnen een woning aangeboden krijgen nadat de begeleidende instelling heeft verklaard dat de kandidaat in staat is zelfstandig te wonen én mogelijkheden voor sociale stijging beschikbaar zijn. Tevens is de begeleidende of opvangende instelling bereid
begeleiding te bieden (of dit te organiseren) bij het zelfstandig wonen en het gebruik van mogelijkheden op sociale stijging te faciliteren en te stimuleren. Voorts: nader uit te werken. Sanctie:nader uit te werken Huisvesting van ex-gedetineerden Aanbod: Ex-gedetineerden kunnen een woning aangeboden krijgen nadat de begeleidende instelling heeft verklaard dat de ex-gedetineerde in staat is zelfstandig te wonen én de reclassering bereid is begeleiding en ondersteuning te bieden bij zelfstandig wonen, sociale stijging en reintegratie. Voorts: nader uit te werken. Sanctie: nader uit te werken.
CATEGORIE 2 FINANCIËLE SCHADE Woningzoekende met huurvordering en/of overige vordering (o.a. mutatieschade) Sanctie: Woningzoekende is uitgesloten van deelname aan woonruimtebemiddelingsmodel totdat: • De volledige vordering is voldaan, of; • Een WSNP-traject succesvol is afgerond of; • Voor de vordering een minnelijke regeling is getroffen welke is afgerond. Aanbod: Nader uit te werken. Bijv. de verplichting gedurende een bepaalde periode begeleiding te aanvaarden van een schuldhulpverleningsinstantie / vrijwillige bewindvoering. Zittende huurder met huurachterstand in WSNP-traject Sanctie: Een zittende huurder met huurachterstand in een WSNP-traject kan niet deelnemen aan het woonruimtebemiddelingsmodel. Aanbod: Nader uit te werken bijv. i.s.m. de schuldhulpverleningsinstantie.
CATEGORIE 3 ONRECHTMATIG EN/OF HINDERLIJK HANDELEN Ontruimd of vrijwillige opzegging als gevolg van bezit en / of handel in harddrugs Sanctie: Tenminste 5 jaar niet mogelijk om te reageren op een woning Aanbod: Nader uit te werken, bijv. een termijn, een huurovereenkomst met ontbindende voorwaarde, periodieke controles in de woning, samenwerking met hulpverlenende instanties. Ontruimd als gevolg van bezit, kweek en / of handel in softdrugs Sanctie: Tenminste 3 jaar niet mogelijk om te reageren op een woning Aanbod: Nader uit te werken, bijv. een termijn, een huurovereenkomst met ontbindende voorwaarde, periodieke controles in de woning, samenwerking met hulpverlenende instanties. Vrijwillige opzegging bijbezit, kweek en / of handel in softdrugs Sanctie: Tenminste 1 jaar niet mogelijk om te reageren op een woning Aanbod: Nader uit te werken, bijv. een termijn, een huurovereenkomst met ontbindende voorwaarde, periodieke controles in de woning, samenwerking met hulpverlenende instanties. Herhaalde ontruiming op grond van handelen in strijd met opiumwet Sanctie: Permanente uitsluiting van Tweede Kans beleid. Ontruiming of vrijwillige huuropzegging (mede) op grond van bedreiging of mishandeling van corporatiemedewerkers, derden werkzaam voor corporatie of buren binnen een straal van 50 meter van de woning. Sanctie: 5 jaar niet mogelijk om te reageren op een woning Aanbod: Nader uit te werken, bijv. specifieke voorwaarden, huurovereenkomst met ontbindende voorwaarde. Bedreiging of mishandeling van corporatiemedewerkers of derden werkzaam voor de corporatie. Sanctie: Afhankelijk van de zwaarte van de bedreiging of mishandeling wordt een kantoorverbod van 1, 2 of 3 jaar opgelegd. De corporatie is vrij hier zelf maat in te stellen. Aanvullend kan worden opgelegd dat de kandidaat voor 1, 2 of 3 jaar niet kan reageren op een woning. Aanbod: Nader uit te werken. In geval het gehuurde door brand geheel en al vergaan is of onbewoonbaar is verklaard en uit technische rechercheonderzoek blijkt dat de brand door (een van) de bewoners is aangesticht. Sanctie: Brandstichter wordt voor het leven uitgesloten van deelname aan woonruimteverdeling.
Aanbod:
Nader uit te werken bijv. in geval van een gezin met kinderen dat het huishouden blijvend zonder de brandstichter voortzet.
Er is sprake van een zedendelict dat de directe buurt of woonomgeving treft Als er een zedendelict heeft plaatsgevonden en er is aangifte gedaan, dan wordt de betreffende persoon strafrechtelijk vervolgt. De rechter bepaalt in dat geval de strafmaat. Ook als de rechter detentie oplegt, betekent dit niet dat de huurder de huurovereenkomst zelf beëindigt. Toch kan het ongewenst zijn de huurder in de betreffende buurt blijft wonen. Anderzijds is er geen formele grond voor een ontbinding van de huurovereenkomst. De persoon in kwestie kan zelfs onderwerp van intimidatie en pesterijen worden en daarmee zelf slachtoffer worden. Ook voor de verhuurder zijn dergelijke spanningen ongewenst. Aanbod: Sanctie:
Nader uit te werken. Nader uit te werken als de kandidaat niet meewerkt aan het verhuizen naar een andere woning
