Nieuwegein
m v'.V
Notitie
2 013-425 Gemeenteraad
Datum
22 n o v e m b e r 2 0 1 3
Afdeling T o e z i c h t , V e i l i g h e i d & Lee Portefeuillehouder
1
mr
aarheid
. j . A . N . Gadella
Onderwerp
Uitbesteden organisatie weekmarkten Nieuwegein aan private partij 2
Gevraagde behandeling
■ ■
Kennis te nemen van de onderzoeksresultaten b edrijfsmatige aanpak weekmarkten opgesteld door I&O Research; Kennis te nemen van het voorstel m.b .t. het organiseren van de weekmarkten op afstand te zetten en uit te b esteden aan een private partij en hierover advies uit te brengen;
3
Aanleiding en p robleembeschrijving
Eind 2010 startte een concernproject " vitaliseren markten Nieuwegein". Doelen van dit project waren: 1. Bedrijfsvoering markten op orde krijgen; 2. Verplaatsing zaterdagmarkt voorb ereiden en uitvoeren; 3. Visie op markten ontwikkelen. De voorgaande twee jaren heeft de nadruk gelegen op 1 en 2. Eind vorig jaar is het project b edrijfsmatige aanpak weekmarkten gestart en zijn de voor- en nadelen onderzocht van het uitb esteden van de marktorganisatie aan een private partij (de marktkooplieden zelf) en de rol van de gemeente een andere te laten zijn. Immers, het organiseren van de weekmarkten inclusief de b ijb ehorende facturering en administratie is nu nog regulier werk b ij de gemeente terwijl dit ook aan private partijen kan worden overgelaten. Deze nieuwe gemeentelijke rol past naadloos in de huidige visie van het College: de gemeente meer op afstand, in de rol van ondersteuner in plaats van organisator van vitale markten. De marktcommissie heeft een positief advies uitgeb racht en de marktkooplieden hebben tijdens de op 18 maart gehouden informatieavond aangegeven het op afstand van de gemeente organiseren van de weekmarkt te ondersteunen. Dit, om de marktorganisatie zo meer ruimte te b ieden voor vernieuwing en professioneel ondernemerschap dat b eter aansluit b ij de economische markt en de wensen van de
Bladnummer 2, Raadsvoorstel 22 november 2013
klant van nu. Ook komt het plaatsen van de organisatie van de weekmarkten buiten de (juridisch) bestuurlijke omgeving van een gemeente de slagvaardigheid van de weekmarkten ten goede. Markten ondervinden grote mate van concurrentie van andere markten, braderieën, solitaire standplaatsen (versgroepen) en grote winkelketens zoals Hema en Action. Daai idervinden de markten ook de gevolgen van de huidige economische ontwikkelingen. Dit vraagt om een nieuwe aanpak. Meer flexibiliteit in de bedrijfsvoering, meer mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de kosten, de markttarieven en de investeringen in promotie. Dit alles met als doel het maken van aantrekkelijke weekmarkten. Het project is inmiddels afgerond en de resultaten zijn neergelegd in een rapportage. In deze rapportage is ook een eerste een aanzet voor een Businessplan opgenomen voor een op te richten Stichting (door de Marktkooplieden). 4
Gewenst maatschappelijk effect
De gewenste maatschappelijke effecten zijn divers: • behoud van de weekmarkten in Nieuwegein Noord, Zuid en het Stadscentrum (lokaal verzorgende, sociale functie) en hun economische concurrentiepositie; Weekmarkten, die winkelcentra/winkelgebieden economisch versterken en zorgen voor levendigheid. • Het creëren van aantrekkelijke weekmarkten, voor zowel de consument als de ondernemer, die in staat zijn flexibel en adequaat in te spelen op de economische ontwikkelingen en het gevraagde winkelaanbod; • Weekmarkten waarbinnen de gemeente sen organisatorische en financiële taken vervuld, zodat de gemeente zich kan beperken tot haar kerntaken (het instellen van weekmarkten en het bepalen van de hierbij behorende randvoorwaarden en openbare orde en veiligheid); • Weekmarkten, die in staat zijn hun kosten te besparen, tarieven (eventueel kunnen) verlagen en meer geld kunnen besteden aan promotie; Door de uitvoering van de organisatie van de drie weekmarkten uit te besteden aan een private partij kunnen de uren van de Boa's van TVL/team Stadstoezicht die tot nu toe werden besteed aan het organiseren van de markt worden ingezet voor reguliere toezichts -en handhavingstaken. Na het op afstand zetten van de drie weekmarkten ontstaat er een mix tussen een publiekrechtelijke en privaatrechtelijk bestel. Concreet betekent d i t 1 : - het college behoudt (ex. artikel 160 Gemeentewet) haar bevoegdheid om warenmarkten in te stel en en hiervan de tijd en plaats te bepalen. Hiero Jer vallen eveneens de ten behoeve van de terreinen in te voeren tijdelijke parkeerverboden en wegsleepregeling. Hiertoe dient zij een instellingsbesluit warenmarkten en verkeersbesluiten te nemen; 1
Met de hiernavolgende opsomming worden eveneens de vragen c.q. zorgpunten zoals verwoordt door raadsleden tijdens de Raadsinformatieavond van 18 april jl. beantwoordt.
2 013-425 Bladnummer 3/5 Raadsvoorstel 22 november 2013
- het aan de Stichting ter beschikking gestelde marktterrein blijft een onderdeel van de openbare ruimte. Alle bepalingen ten aanzien van de APV en Gemeentewet (openbare orde en veiligheid) blijven van kracht. Hierbij kan o.a. worden gedacht aan de APVbepalingen c.q. verboden van het aan de hand meenemen van de fiets op een marktterrein en het handhavenop parkeerexcessen. Naar analogie van de evenementenvergunning zullen er in gebruikersovereenkomst verplichtingen worden opgenomen voor de Stichting voor het waarborgen van de veiligheid (in de vorm van een veiligheids- en calamiteitenplan). Op grond van bovengenoemde wet en regelgeving en de gebruikersovereenkomst kan bestuursrechtelijke handhaving en privaatrechtelijke handhaving ( lees beëindiging gebruikersovereenkomst) plaatsvinden; - het college geeft de marktterreinen tijdelijk in bruikleen aan de Stichting. Deze bruikleen kan wel telkens worden verlengd. De privaatrechtelijke bruikleenovereenkomst, gebruikersovereenkomst genoemd, is de plaats waar de waarborgen voor het op een juiste en veilige wijze van organiseren van de weekmarkten worden verankerd. Overtreding van de voorwaarden van de gebruikersovereenkomst leidt ultimo tot ontbinding van de overeenkomst. De in de gebruikersovereenkomst opgenomen bepalingen hebben betrekking op het borgen van een goede orde en toezicht op de markt (door het aanstellen van een Marktmanager door de Stichting), de niet-overdraagbaarheid van de overeenkomst aan derden zonder toestemming van de gemeente, schade aan de terreinen, het doorberekenen van kosten en het verplaatsen van marktdagen door de gemeente; - met het verdwijnen van de marktcommissie vindt voortaan het overleg tussen de gemeente en de marktkooplieden plaats via de contactpersoon markten, afdeling ruimtelijke ontwikkeling, team EZ. Aan de Stichting zal worden opgelegd contacten te onderhouden met de SMC; - Marktkooplieden sluiten met de Stichting een (privaatrechtelijk) contract af. Hierin worden de verplichtingen en betalingen van de marktgelden geregeld. Mocht een marktkoopman het hier niet mee eens zijn, dan moet hij privaatrechtelijk tegen de Sti ïting optreden. Resume: De gemeente blijft de mogelijkheid behouden om te sturen op het instellen van de warenmarkten, de daarbij horende tijd en plaats en te sturen in geval dat dit vereist is vanuit openbare orde en veiligheid . De daadwerkelijke uitvoering van de markt wordt overgedragen aan de nieuw te vormen stichting.
5
Bestaand beleidskader
Collegeprogramma 2010-2014. Kader voor het op afstand zetten van taken 2008. Marktverordening Nieuwegein 2002. Notitie Netheid van de stad 2008.
6
Voorgestelde oplossingsrichting
Wij willen met u, aan de hand van bijgevoegde startnotitie, het voorgenomen besluit bespreken, dat betrekking heeft op het op afstand te zetten van de organisatie van de
Bladnummer Raadsvoorstel 22 november 2013
drie weekmarkten en de organisatie hiervan uit te besteden aan een private partij.
7
Alternatieven
Doorgaan op de oude voet is geen alternatief. Gezien de geschetste (economische) ontwikkelingen binnen de markten en de hiermee samenhang uit marktgelden is aanpassing
an de h
ge w
an on
e dalende inkomsten n va
weekmarkten binnen de gemeente überhaupt noodzakelijk en gewenst. Mocht het college en de raad niet akkoord gaan met de voorgestelde wijziging van bedrijfsvoering van de markten, zou moeten worden gezocht naar andere alternatieven op grond waarvan de weekmarkten budgetneutraal kunnen worden georganiseerd en de werkelijke (personeels-)kosten ten laste worden gebracht van de markt. Meest vergaande alternatief is het opheffen van de weekmarkten. Dit moet als sociaaleconomisch onwenselijk worden beschouwd.
8
Financiële aspecten
De uitbesteding van de uitvoering van de drie weekmarkten aan een private partij is bu
air neu
al. De dir
kosten voor het organiseren van de drie weekmarkten
komen ten laste van de exploitatie van de weekmarkten zelf. Voorzieningen die door de gemeente worden geleverd, zoals stroom, worden naar reëel gebruik doorberekend. Binnen TVL bestaat geen a
ctie van marktmeester, deze wordt door
verschillende Boa's van TVL uitgevoerd. Doo de uitvoering van de organisatie van de drie weekmarkten uit te besteden aan een private partij kunnen de u
n van de Boa's van TVL/te
n Stadstoezicht die t o t nu toe
werden besteed aan het organiseren van de markt worden ingezet voor reguliere toezichts -en handhavingstaken. Hiermee gaan geen arbeidsplaatsen verloren.
9
Communicatie aspecten
Het besluit wordt op de gebruikelijke wijze in de gemeente Nieuwegein en aan de ondernemers op de drie weekmarkten bekend gemaakt. Marktkooplieden worden ook via hun vertegenwoordigers in de marktcommissie en aparte nieuwsbrieven over de voortgang van dit proces op de hoogte gehouden. Het Hoofdbedrijfschap Detailhanden (HBD) en de Centrale Vakvereniging voor Ambulante handel (CVAH) worden rechtstreeks door de gemeente (TVL) geïnformeerd en bij de implementatie van het project betrokken. Tijdens de raadsinfomatieavond van 18 april j l . is de Raad over de inhoud van het project "bedrijfsmatige aanpak w e e k m a r k t e n " op de hoogte gebracht en zijn de onderzoeksresultaten van I&O Research gepresenteerd.
10 Juridische aspecten Artikel 160, eerste lid, aanhef en onder h van de Gemeentewet en artikel 3 van de marktverordening Nieuwegein 2002, bevoegdheid college om warenmarkten in te stellen en nadere regels te stellen. Hieruit vloeit niet expliciet voort dat een gemeente verplicht is de weekmarkten zelf te organiseren. De ondernemingsraad is op grond v n artik I 25 WOR in de gelegenheid gesteld advies
2 013-425
Bladnummer 5/5 Raadsvoorstel 22 november 2013
uit te brengen over het voorgenomen besluit. De ondernemingsraad heeft hierop een negatief advies uitgebracht. Het door de ondernemingsraad geschetste beeld over de verbinding met de zondagsopenstelling en de negatieve ervaringen met de privatisering elders in het land worden niet herkend. Een andere wijze van het organiseren van de weekmarkten is een goede ontwikkeling ion de lijn om de kracht in de samenleving te benutten. Om deze reden wordt het advies van de ondernemingsraad niet door de bestuurder overgenomen en is dit als zodanig aan de ondernemingsraad meegedeeld. 11 Risico's Risico is dat de marktkooplieden er niet in slagen zichzelf te verenigen in een Stichting waaraan de organisatie van de weekmarkten kan worden uitbesteed. In dat geval zou er theoretisch een andere partij moeten worden gezocht door middel van aanbesteding, Door de marktkooplieden, alsook de relevante andere branchepartners (HBD en CVAH), al vanaf het begin van het project bij de strategie en implementatie te betrekken wordt deze kans erg klein geacht. Pragmatisch gezien wordt voordat de definitieve besluitvorming plaatsvindt (c.q. de voorstellen aan de Raad worden voorgelegd) de marktkooplieden gevraagd een Stichting op te richten en een bestuur te vormen. Op deze wijze wordt het hier geschetste risico ook verkleind. Ander risico is dat de marktkooplieden niet een contract met de Stichting willen afsluiten (een zogenaamde gebruikersovereenkomst) om een plaats op een van de weekmarkten in Nieuwegein te kunnen gaan innemen. Onder de marktkooplieden is nagenoeg unaniem gekozen voor een andere aanpak van de weekmarkten. Dit risico moet dan ook als klein worden ingeschat. Door daarnaast de marktvergunningen niet per direct maar met een overgangstermijn van twee tot drie maanden in te trekken, worden dergelijke marktkooplieden in de gelegenheid gesteld een andere weekmarkt te zoeken en de kans op (gegronde) bezwaarprocedures verkleind. Juridisch risico is dat de ondernemingsraad beroep kan instellen tegen het naast zich neerleggen van het negatieve advies van de ondernemingsraad.
12 Bijlagen
- Raadsnotitie "uitbesteding van de organisatie van de drie weekmarkten aan private partij"; - Advies van de ondernemersraad d.d. 24 oktober 2013 en reactie bestuurder; - Onderzoeksrapport .
burgemeester en wethouders,
drs. P.C.M, van Elteren secretaris
F.T.J.M. Backhuijs burgemeester
