Noorda, voorzitter van de VSNU, aankijkt tegen Eerst de Klas, en hoe scholen en bedrijven het programma ervaren

Dit is een uitgave van Eerst de Klas | December 2010

EERST DE

klas

Hoe loopt Eerst de Klas?

Verderop in deze krant:

2

Stimulans voor onderwijs.

3

6

Een duurzaam strijkijzer?

6

Terugblik op het eerste jaar met Els Pelzer.

“Betrokken en gepassioneerd”

Nieuwe deelnemers In maart 2010 heeft Eerst de Klas besloten om met een tweede tranche te starten. Er heeft een nieuw werving- en selectieproces plaatsgevonden onder excellente academici, die recent waren afgestudeerd.

In november 2009 is Eerst de Klas van start gegaan met negentien excellente, jonge academici. In maart 2010 is besloten om de pilot uit te breiden. Zestien nieuwe academici zijn in augustus 2010 begonnen als tranche 2. De deelnemers van Eerst de Klas geven les op een school in het voortgezet onderwijs, halen hun eerstegraads onderwijsbevoegdheid en volgen een leiderschapsprogramma bij het bedrijfsleven, waar ze kennismaken met de praktijk van het bedrijfsleven. Eerst de Klas is een initiatief van onderwijs, bedrijfsleven en overheid. In deze krant leest u hoe het de betrokkenen van Eerst de Klas vergaat.

Voor de negentien deelnemers van tranche I zit het eerste jaar er op. Allemaal zijn ze erg enthousiast over het traject, net als de scholen waar ze werkzaam zijn. In december 2010 ronden deze deelnemers hun lerarenopleiding af en ze staan dan nog tot en met juli 2011 voor de klas. In de krant maakt u ook kennis met de deelnemers van tranche II, die sinds augustus 2010 lesgeven. U kunt verder onder andere lezen hoe Sijbolt

Noorda, voorzitter van de VSNU, aankijkt tegen Eerst de Klas, en hoe scholen en bedrijven het programma ervaren.

Een commissie met vertegenwoordigers uit onderwijs, bedrijfsleven en lerarenopleiding heeft zestien deelnemers geselecteerd. Ze worden gekenmerkt door goede studieresultaten, maatschappelijke betrokkenheid en een sterke persoonlijkheid. Bij aanvang van schooljaar 2010/2011 zijn de nieuwe deelnemers begonnen met het tweejarige programma. Sinds augustus 2010 staan ze voor de klas op één van de dertien scholen die participeren in tranche II. Ze geven drie dagen per week les. Het gaat om de volgende vakken: scheikunde, Frans, filosofie, Engels, wiskunde, geschiedenis, management & organisatie, biologie en maatschappijleer. Daarnaast volgen de deelnemers een universitaire lerarenopleiding aan het IVLOS bij de Universiteit Utrecht. Ook participeren ze één dag per week in een leiderschapsprogramma bij het bedrijfsleven.

De opdrachtgever van Eerst de Klas, het Ministerie van OCW, heeft een nieuwe staatssecretaris. Halbe Zijlstra heeft het Eerst de Klas-stokje overgenomen van Marja van Bijsterveldt. Op pagina 2 kunt u lezen dat hij er zeer over te spreken is.

Verdubbeling aantal bedrijven Afgelopen zomer hebben maar liefst elf nieuwe bedrijven zich aangesloten bij Eerst de Klas, bovenop de tien die al sinds januari 2010 participeren. Ze verzorgen gezamenlijk een leiderschapsprogramma, zodat de talentvolle deelnemers naast het lesgeven ook de kans krijgen om het bedrijfsleven te leren kennen en daar belangrijke competenties te ontwikkelen. Bij de start van een tweede groep deelnemers in augustus 2010, tranche II, zijn er ook nieuwe bedrijven benaderd voor het programma. En met succes: het aantal deelnemende bedrijven is ruimschoots verdubbeld. De nieuwe bedrijven zijn: AlcatelLucent, Aon, Brezan, Connexxion, ING, RET, Siemens, Stork Technical Services, Tata Steel, The Brown Paper Company en TNO. De deelnemende bedrijven zijn

belangrijke partners van Eerst de Klas en hebben al veel geïnvesteerd in dit programma. Voor bedrijven is deelname aan Eerst de Klas een goede mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan beter onderwijs. Bedrijven onderschrijven de filosofie dat een goede leraar ook een goede leider kan worden. Ook zien bedrijven de mogelijkheid om via Eerst de Klas een brug te slaan tussen de cultuurverschillen in onderwijs en bedrijfsleven.

Bovendien vinden ze het belangrijk dat meer excellente academici voor de klas komen te staan. In de klas worden immers hun medewerkers van de toekomst opgeleid. De bedrijven komen via Eerst de Klas in contact met een interessante groep excellente academici. Via directe input in het leiderschapsprogramma kunnen bedrijven de deelnemers begeleiden bij het ontwikkelen van belangrijke competenties. Op die manier hebben de bedrijven ook de mogelijkheid zich als aantrekkelijke toekomstige werkgever te profileren. In het leiderschapsprogramma volgen de deelnemers bij alle bedrijven een masterclass. Ook voeren de deelnemers in twee- of drietallen een project uit bij één van de bedrijven.

Participerende bedrijven

AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm

Coördinatie • Platform Bèta Techniek

Opdrachtgever • Ministerie van OCW

Eerst de Klas

1

Lerarenopleiding

Stimulans voor onderwijs

Het VeenLanden College in Mijdrecht en Vinkeveen heeft drie Eerst de Klassers in dienst: Pia-Henrike Böttger (Engels, eerste tranche), Brenda Broekhuizen (geschiedenis, eerste tranche) en Tanja van Nes (filosofie, tweede tranche). Conrector Carla Verwoerd ziet in Eerst de Klas een goede manier om te bevorderen dat er meer academisch gevormde eerstegraders het onderwijs instromen.

Samen met de voormalige rectrix heeft ze zich ingezet om als school deel te nemen. Ze geeft aan: “Eerst de Klas is een stimulans om high potentials aan te trekken. Onze school participeert niet zozeer om er zelf direct profijt van te hebben, maar omdat we een bijdrage willen leveren aan de kwaliteit van het onderwijs.” Lachend vertelt Carla dat de school vorig jaar niet eens vacatures had toen tranche I begon: “Bovendien dachten we aan een docent voor Duits of een exact vak. Maar het werd geschiedenis en Engels, en dit jaar filosofie. Het verhaal van Tanja van Nes is wel heel bijzonder. Zij verving een tijdje onze docent drama, en leerlingen kregen filosofie. Ze waren super enthousiast! Tanja heeft daarna met de docent levensbeschouwing een methode filosofie opgezet voor 4 atheneum. Dat pakt heel goed uit, het is een flinke meerwaarde voor onze school.” De school had voor de Eerst de Klassers een introductieperiode opgezet, waarin ze de schoolorgani-

satie konden leren kennen en lessen bijwoonden van collega’s. “Na drie à vier weken stonden ze echt voor de klas. Dat is een behoorlijke sprong in het diepe, want niemand wordt geboren als ervaren docent, je moet het echt leren. De docenten in-dedop worden uiteraard begeleid door docenten uit de vaksectie, die lessen bezoeken en feedback geven. De eerste twee weken gaan meestal redelijk, daarna gaan leerlingen een nieuwe docent uitproberen. Je moet veel kunnen incasseren, maar krijgt

“Je moet veel kunnen incasseren, maar krijgt er veel voor terug.”

er veel voor terug. Na een halfjaar zie je de nieuwe docenten een echte ontwikkeling doormaken. Ze krijgen het spel in de vingers: de klas doet wat ze zeggen en leerlingen

Kees van der Velden is één van de deel­ nemers uit de tweede tranche van Eerst de Klas. Naar eigen zeggen zou hij geen leraar zijn geworden als Eerst de Klas er niet was geweest. Hij ‘bekent’ het verschrikkelijk leuk te vinden. Zijn omgeving vond Eerst de Klas echt iets voor hem en nu staat hij voor de klas als docent maatschappijleer van 5vwo op ORS Lek en Linge in Culemborg. “Wat ik zo leuk vind aan de lerarenopleiding is dat je de dingen die je leert meteen terug ziet in de klas”, aldus Kees van der Velden. “Zo herken ik bijvoorbeeld de typen leerlingen die tijdens de opleiding besproken zijn. We zitten in een groep met zestien Eerst de Klas deelnemers die dezelfde ontwikkeling doormaken. Praktijkvoorbeelden waar anderen tegen aanlopen, worden meteen in de les gebruikt om theoretisch uit te diepen”. Kees geeft aan dat hij bij zijn start vooral behoefte had aan praktische tips. “Want je staat vanaf dag één voor de klas”. Wat hem betreft zou de

pikken ook nog dingen op. Ik merk ook dat de Eerst de Klassers veel leren van pedagogiek en didactiek op de lerarenopleiding. Helaas heb ik me nog niet zo verdiept in wat ze doen bij de masterclasses en de projecten in bedrijven. Wel ben ik ervan overtuigd dat het heel nuttig kan zijn om bedrijven de school in te halen.” Carla hoopt dat meer scholen en lerarenopleidingen het voorbeeld van Eerst de Klas volgen. “Laat geld geen belemmering vormen! Scholen moeten erin durven investeren. Bij ons hebben de Eerst de Klassers ongeveer tien lesuren; veel minder dan de 0,6 fte die we betalen. Maar voor de deelnemers is dat, gezien hun gehele programma, behoorlijk veel. Zie het breder als stimulans voor ons onderwijs. Uiteindelijk

EDK trekt nieuw potentieel aan

Joke Daemen van de lerarenopleiding IVLOS van Universiteit Utrecht heeft de tweede groep Eerst de Klassers ‘onder haar hoede’. Een aantal van hen zou zich normaliter niet aangetrokken hebben gevoeld tot het onderwijs. “Heel goed dat ze door Eerst de Klas gemotiveerd zijn ook het onderwijs in te gaan!”

2 Eerst de Klas

Elke maandag zijn de Eerst de Klassers op de lerarenopleiding. ’s Ochtends hebben ze een training met de andere deelnemers, ’s middag volgen ze het vakdidactische programma voor hun eigen vak, samen met mensen van de reguliere lerarenopleiding. Joke Daemen: “In het ochtendprogramma wordt ingegaan op algemene didactische vaardigheden, zoveel mogelijk gekoppeld aan de eigen ervaringen en lespraktijk: wat kan ik, waar sta ik? We bespreken onder andere videofragmenten van hun lessen.” Direct na de zomervakantie begon voor alle deelnemers het werken in het onderwijs. Daaraan voorafgaand hebben ze een week een intensief introductieprogramma gehad. Na de startweek volgde een blok van zes weken waarin met de groep docentrollen werden verkend. Aan de orde kwamen onder andere

pedagogiek, ordeproblematiek en leerpsychologie. Inmiddels is men bezig met het volgende blok: de verdieping van een aantal thema’s, zoals ‘motivatie van leerlingen’ en ‘leertheorieën’. “Daarnaast gaat iedereen een praktijkgericht onderzoek doen op zijn of haar school, die aansluit op de eigen situatie”, zo vertelt Joke Daemen, “bijvoorbeeld: wat is het effect van het leiderschap op de schoolcultuur? Of: wat kan ik doen met getalenteerde leerlingen? In januari bespreken we met elkaar hoe ver de deelnemers zijn in hun ontwikkeling als docent en wat er verder nodig is. Op basis daarvan stelt het IVLOS een programma op maat op voor het vervolg van de eenjarige opleiding.” Joke Daemen merkt dat de Eerst de Klassers een hechte, homogene groep vormen ondanks de verschillende studieachtergronden. “Ze

jaarplanning van de opleiding daar wat meer op afgestemd kunnen worden: meer praktische tips en tools aan het begin van het jaar en vervolgens de theorie. Hij had een jaar geleden niet verwacht om voor de klas te staan, maar moet ‘bekennen’ dat hij het verschrikkelijk leuk vindt: “Het is heel dynamisch en zit vol onverwachte dingen! Tegelijk merk ik gaandeweg dat iedereen zichzelf veel beter leert kennen door voor de klas te staan en dat vind ik een enorme meerwaarde”. Het leiderschapsprogramma biedt Kees de mogelijkheid om bij diverse bedrijven een kijkje te nemen en zich breed te ontwikkelen. “Uiteindelijk hoop ik door deelname aan dit programma een duidelijk beeld te krijgen van wat ik in de toekomst zou willen qua werk en werkomgeving.”

betaalt het zich linksom of rechtsom terug. Ook moet ons onderwijsland uit het hokjes-denken komen! Een excellente academicus die volgens de regeltjes niet precies de juiste vakken heeft gevolgd om een schoolvak te geven, moet eerstegraads docent kunnen worden. Desnoods met een extra module op de lerarenopleiding. Anders doe je elkaar en jezelf tekort. En met een beetje creativiteit vind je er op school ook best iets op!”

vullen elkaar goed aan. Als we een discussie hebben, komen ze snel tot de kern. Verder zijn ze ambitieus en perfectionistisch. En ze werken keihard; het is een heel pittig traject.” Joke Daemen is er vóór dat elke universiteit een Eerst de Klas-variant op de lerarenopleiding aanbiedt: “Eerst de Klas trekt nieuwe potentiële leraren aan, ook mensen die ‘normaliter’ niet voor het onderwijs zouden kiezen. Maar zo’n traject als Eerst de Klas is niet zomaar op elke universiteit te realiseren. Per universiteit heb je dan een minimum aantal deelnemers nodig: zo’n twaalf à dertien. Bovendien moet er voor elke deelnemer een school zijn die in zee durft te gaan met iemand zonder leservaring en die investeert in begeleiding. Je krijgt er wel een bijzonder slimme en sociaal vaardige academicus voor terug!”

EERST DE

klas

COLUMN

Het onderwijs heeft de belangrijke taak om het beste uit iedere leerling te halen. Dat kan alleen als er goede leraren voor de klas staan.

Terugblik op het eerste jaar met Els Pelzer Els Pelzer heeft een universitaire studie geneeskunde afgerond en is basisarts. Deze Eerst de Klasser (tranche I) werkt sinds een klein jaar als docente biologie op het BC Broekhin College in Roermond. Haar bedrijfsproject doet ze bij DSM. Els weet nog goed hoe onzeker ze was toen ze de eerste weken voor de klas stond. Els Pelzer: “In het begin had ik geen idee hoe je moet lesgeven en hoe je ordeproblemen moet aanpakken. Hierin ben ik gegroeid, vooral door gewoon ervaring op te doen met lesgeven. En vanuit de docentenopleiding en de begeleiding op school heb ik handvatten gekregen, die me erg hebben geholpen. Heel leerzaam was het ook om bij andere docenten de les te observeren. Ik zag verschillende stijlen en ging bij mezelf na wat bij mij zou passen. Docenten van het BC Broekhin College zijn ook bij mijn lessen aanwezig geweest en gaven me feedback. Wat voor mij een eye-opener was, was om leerlingen bij de deur te begroeten voordat ze het lokaal binnenkomen. Dat leerde ik zowel van de docentopleiding IVLOS in Utrecht

als van mijn collegae op school. Ik vraag leerlingen bij binnenkomst hun petje af te zetten en hun kauwgom in de prullenbak te gooien. Zo baken ik mijn terrein af en nodig ik de leerlingen als het ware uit als gast om mijn lokaal in te komen. Ik kan direct corrigerend optreden en heb de regie.”

Leren van docentschap Els weet dat ze haar regels moet opstellen en dat ze consequent moet zijn. Dat lukt nog niet helemaal. “In vergelijking met de start van vorig schooljaar met een brugklas gaat het nu veel beter qua orde. Door het lesgeven heb ik mezelf beter leren kennen. Ik ben van nature toch niet zo consequent als ik altijd dacht. En ik weet dat ik een zachtaardig

Henk Lenselink, rector van het Goois Lyceum in Bussum: “Deelname aan Eerst de Klas heeft ons al direct een jonge afgestudeerde scheikunde docent opgeleverd. We zijn daar heel tevreden over en de keuze van deze docent voor het onderwijs lijkt een goede beslissing. We hebben de manier waarop Eerst de Klas is opgezet en georganiseerd als praktisch ervaren. Zo kregen we de mogelijkheid om tijdens de selectiedagen een eerste indruk op te doen van de beschikbare kandidaten. Als ambitieuze school onderschrijven we het doel van Eerst de Klas om met dit ontwikkelingstraject meer talenten voor het onderwijs te interesseren. Op die manier werkt Eerst de Klas mee aan het beschikbaar krijgen van potentieel goede docenten in een moeilijke markt. We hopen dat Eerst de Klas in de komende jaren een breed scala aan excellente academici voor het onderwijs zal aantrekken.”

karakter heb, waarmee ik in de klas echt word geconfronteerd. Eén van de dingen die ik jammer vind, is dat ik er nog niet aan toe kom om alle theorie, die we krijgen op de docentopleiding, toe te passen in de praktijk. De ‘meervoudige intelligentie’ bij kinderen vind ik bijvoorbeeld heel interessant, maar parkeer ik nog even tot ik er de ruimte en energie voor heb. Het zijn meer de direct praktisch toepasbare tips, die ik nu direct in de praktijk breng. Zo heb ik geleerd hoe goed het is om leerlingen in groepjes te laten werken, mits je iedere leerling in de groep

maar weinig vitamines en mineralen binnen krijgen. In totaal worden het zeven lessen: één inleidende les, drie lessen voor natuurkunde (Sabines vakgebied) en drie lessen voor biologie (mijn terrein). Bedrijven hebben tal van dingen die je in je onderwijsprogramma’s kunt gebruiken en waarmee je je onderwijs kunt verrijken.”

Leren van elkaar Els Pelzer is zeer te spreken over de opzet van Eerst de Klas en de groep die de deelnemers met elkaar vormen. “We zijn een hechte club.

“Ik vraag leerlingen bij binnenkomst hun petje af te zetten en hun kauwgom in de prullenbak te gooien.” een rol geeft met een eigen verantwoordelijkheid. Doe je dat niet, dan zijn er altijd leerlingen die het laten afweten.”

Leren van bedrijfsleven Ze steekt ook veel op van het traject in het bedrijfsleven. “Via de masterclasses leerde ik diverse bedrijven kennen en leerde ik meer specifiek over een bepaald thema van een bedrijf. Thema’s waren onder meer ‘het nieuwe werken’ bij de masterclass van ABN Amro, ‘afval’ bij de NS en ‘duurzaamheid’ bij Philips. Daarnaast ontwikkel ik er bepaalde vaardigheden. Bij de cases over het aanpakken van een thema bij een bedrijf kwam naar voren dat ik minder klantgericht was dan ik altijd dacht. Mijn bedrijfsproject doe ik bij DSM, samen met Eerst de Klasser Sabine Beijen. We ontwikkelen lesmateriaal voor de bovenbouw havo over NutriRice® (verrijkte rijst). Het is een product van DSM dat vooral interessant kan zijn voor landen waar veel mensen rijst eten,

We leren veel van elkaar en hebben steun aan elkaar als het een keer niet goed gaat. We wisselen ook geregeld tips uit.” Het belangrijkste winstpunt in haar persoonlijke ontwikkeling is zonder twijfel haar zelfvertrouwen. “Tijdens mijn studie geneeskunde ben ik een tijdje mijn zelfvertrouwen kwijtgeraakt. Ik ben blij dat ik door Eerst de Klas mijn eigen toegevoegde waarde ervaar. Dat is goed voor mijn zelfvertrouwen! Als docent ben ik er nog niet, nog steeds ben ik soms aan het watertrappelen. Maar het gaat steeds beter!”

Van alle initiatieven die we hebben ontwikkeld om meer goede leraren voor het onderwijs te winnen, is Eerst de Klas een van de meest inspirerende projecten. Want met dit onderdeel van de kwaliteitsagenda ‘Krachtig Meesterschap’ krijgen scholen jonge afgestudeerde academici in huis, die hoog scoren op vakinhoudelijke én leidinggevende eigenschappen. We hebben het hier over het neusje van de zalm, ‘high potentials’ die iets extra’s kunnen brengen. Als ambassadeurs van het leraarsvak dragen ze ook nog eens uit wat voor een belangrijke taak docenten in onze samenleving hebben. En dat lesgeven voor een academicus een zinvolle stap in de carrière betekent, die mogelijk leidt tot een baan voor het leven. In het project Eerst de Klas trekt het onderwijs samen op met ondernemend Nederland. Maar liefst 21 bedrijven werken hieraan mee en geven veelbelovende talenten de ruimte om een leiderschapsprogramma te volgen. De combinatie van lesgeven in het voortgezet onderwijs en kennismaken met de praktijk van het bedrijfsleven, juich ik van harte toe. Deze nauwe samenwerking is gebaseerd op een gedeeld belang, want ook het bedrijfsleven is gebaat bij een hogere kwaliteit van het onderwijs. Hoe beter de docenten, hoe beter de leerlingen die voor de concrete arbeidspraktijk worden afgeleverd. Bovendien kunnen de leiderschapskwaliteiten die jonge academici in de onderwijspraktijk ontwikkelen, ook weer van waarde zijn in het bedrijfsleven. Eerst de Klas is dan ook een schoolvoorbeeld van een ‘winwinsituatie’. Ik ben ervan overtuigd dat de tweede groep studenten die in 2010 is aangetreden, voor een stevige kwaliteitsimpuls zal zorgen. En daar wordt iedereen wijzer van! Halbe Zijlstra, Staatssecretaris Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Eerst de Klas

3

Maak kennis met de deelnemers van De deelnemers van Eerst de Klas vertellen hoe ze aankijken tegen het traject Eerst de Klas. Wie zijn ze, wat verwachten ze, hoe hopen ze zich te ontwikkelen? En waar zien ze zichzelf over vijf jaar? Maak kennis met Bas, Christijn, Kees, Dionne, Emma Jane, Isis, Jan, Lisette, Louwrens, Marius, Marije, Marlies, Piet, Ralf, Tanja en Wouter.

Dionne Zeldenrijk (24)

school: herbert vissers college, nieuw-vennep vak: maatschappijleer/ maatschappijwetenschappen opleidingen: bachelor bestuur en beleid, master bestuur en beleid, master social theory and public affairs

Ik ben ontzettend blij dat ik in het avontuur Eerst de Klas ben gestapt. Aanvankelijk dacht ik na mijn studies Bestuurskunde en Sociologie in de wereld van beleid of advies terecht te komen. Een paar jaar geleden heb ik eens een beroepskeuzetest gedaan en daar kwam ‘docent maatschappijleer’ uit rollen. Toen lachte ik dat eerlijk gezegd nog weg, ik had er eigenlijk nog nooit aan gedacht. Onderwijs als sector trok me echter wel degelijk aan. Ik heb ruim een jaar met veel plezier bij het Ministerie van OCW gewerkt. Toen ik daar hoorde van Eerst de Klas was ik snel verkocht. Het programma van Eerst de Klas is pittig en uitdagend, en dat is juist wat me enorm aanspreekt. Ik verwacht de komende twee jaar heel veel te leren en mezelf, zowel in het onderwijs als in het bedrijfsleven, enorm te ontwikkelen. Het lijkt erg leerzaam om een kijkje te nemen in zoveel verschillende keukens en te ontdekken waar mijn toekomst ligt. Daarbij ben ik ontzettend blij met de hele groep: allemaal mensen uit verschillende disciplines, maar allemaal stappen we in hetzelfde avontuur.

Isis Butot (26)

school: herbert vissers college, nieuw-vennep vak: frans opleidingen: bachelor franse taal en cultuur, bachelor portugese taal en cultuur, research master literature in the modern age

Tijdens mijn studie heb ik nooit overwogen om het onderwijs in te gaan: ik zag mezelf totaal niet voor een klas pubers staan. Maar ook dacht ik dat het bedrijfsleven en ik elkaar niet zoveel te bieden zouden hebben. Toen ik eenmaal afgestudeerd was, begon ik beide opties toch te overwegen. Echter, vooral van het bedrijfsleven en mijn mogelijkheden erin kon ik me geen voorstelling maken. Toen ik hoorde van Eerst de Klas wist ik meteen dat ik moest solliciteren. Eerst de Klas biedt een prachtige kans om in twee werelden geïntroduceerd te worden. Inmiddels geloof ik dat ze me beide heel veel te leren hebben. Ik verwacht van Eerst de Klas twee intensieve, maar heel dynamische en uitdagende leerzame jaren, die mij aan het eind in staat stellen een weloverwogen keuze te maken voor het vervolg van mijn carrière. Over vijf jaar? De openheid wat betreft de toekomst is voor mij juist het mooie van Eerst de Klas. Ik heb nog geen helder beeld van wat ik over vijf jaar doe. Ik stap juist heel open in dit traject, en ben er klaar voor om me te laten inspireren door zowel het onderwijs als het bedrijfsleven.

Over vijf jaar? Ik ben iemand die graag maatschappelijk relevant werk wil doen. Waar ik over vijf jaar sta? Ik zie mezelf voorlopig nog wel (parttime) in het onderwijs werken, maar wat daarna komt ligt nog best wel open. Een managementfunctie binnen het onderwijs spreekt me aan. Rector worden lijkt me wel wat, al is dat in vijf jaar natuurlijk wel heel erg ambitieus.

Piet Blankers (24)

school: heerbeeck college, best vak: biologie opleidingen: bachelor biologie, master biologie

Ik kies voor Eerst de Klas omdat ik me op deze manier op meerdere fronten kan ontwikkelen. Het programma is uitdagend, veelzijdig en ontzettend aansprekend. Het docentenprogramma en het leiderschapsprogramma vullen elkaar aan. Zo kan ik een docent worden met innovatieve ideeën voor het onderwijs. Ik verwacht dat we met deze gezellige, gemotiveerde groep twee leuke, productieve jaren tegemoet gaan. Met de verschillende achtergronden van alle deelnemers, het werk op de scholen en de input van de betrokken bedrijven kunnen we zo allemaal docenten of managers worden die in dit unieke programma zeer specifieke kennis en vaardigheden ontwikkeld hebben. Over vijf jaar? Over vijf jaar ben ik een biologiedocent die zijn leerlingen en collega’s met passie zijn liefde voor de natuur en het leven overbrengt. Dit door middel van nieuwe methodes en ideeën die ik in het onderwijs heb ingebracht.

Tanja van Nes (28)

school: veenlanden college, mijdrecht vak: filosofie opleidingen: bachelor wijsbegeerte, master wijsbegeerte

Participerende scholen: • KSH Hoofddorp, Hoofddorp • Leonardo da Vinci College, Leiden • Veenlanden College, Mijdrecht • Herbert Vissers College, Nieuw Vennep • Cals College, Nieuwegein • Dominicus College, Nijmegen • Teylingen College, Noordwijkerhout

4 Eerst de Klas

• BC Broekhin, Roermond • Norbertus College, Roosendaal • Het Baken Park Lyceum, Almere • Geert Groote College, Amsterdam •J  oke Smit vestiging VAVO, Amsterdam • Arentheem College, Arnhem • Heerbeeck College, Best • Goois Lyceum, Bussum

• ORS Lek en Linge, Culemborg • Wateringse Veld College, Den Haag • Candea College, Duiven • Plein College Eckart, Eindhoven • Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem

Mijn moeder, oma en overgrootmoeder gaven les en ik wist dus zeker dat ik nooit in het onderwijs zou belanden… Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Via via rolde ik in een baantje naast mijn studie, waarbij ik bijles en remedial teaching gaf aan kinderen met leerproblemen. En dit deed ik inmiddels alweer meer dan zeven jaar met veel plezier. De logische volgende stap na mijn afstuderen zou misschien een lerarenopleiding zijn. Alleen voelde dit als een keuze die ik niet bewust zou maken, eerder een keuze die me ‘overkomen’ was. Ik wil ook andere opties onderzoeken. Ik heb het altijd fijn gevonden meerdere werelden te combineren. Dit denk ik terug te vinden bij Eerst de Klas. Ik kan bij dit traject ervaring inzetten die ik reeds heb opgedaan, maar ik zal bovenal veel leren en me breed kunnen oriënteren. Ik verwacht dat dit project bijdraagt aan een toename van kennisoverdracht tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven en daarmee bijdraagt aan de totstandkoming van een effectieve en duurzame kennismaatschappij. De komende twee jaar zullen waarschijnlijk zeer uitdagend en ook zwaar zijn, maar ik verwacht dat het de inspanning meer dan waard zal zijn en dat alle deelnemers een grote ontwikkeling zullen doormaken. Over vijf jaar? Over vijf jaar hoop ik meer inzicht te hebben in mijn sterke en zwakke kanten en vooral meer inzicht te hebben in wat ik wil bereiken, zodat ik tegen die tijd een keuze kan maken die voelt als een bewuste keuze, in plaats van als een keuze die me ‘overkomen’ is.

Bas Dictus (26)

School: plein college eckart, eindhoven Vak: biologie Opleidingen: bachelor biologie, master science communication

Eerst de klas is voor mij het ideale programma. Het biedt mij de mogelijkheid om zowel ervaring op te doen in het onderwijs als in het bedrijfsleven. Het onderwijs heeft altijd mijn interesse gehad omdat ik mijn hele leven al plezier heb in het werken en enthousiasmeren van kinderen. Daarnaast biedt Eerst de Klas me de mogelijkheid om in een korte tijd zeer veel bedrijven te bezoeken en me een duidelijk beeld te vormen van diverse bedrijven. Zo hoop ik dat het voor mezelf duidelijk wordt waar mijn toekomst ligt en waar ik in de toekomst werkzaam wil zijn. Ik verwacht de komende twee jaar veel te leren. Ik ben van mening dat je langer dan twee jaar werkzaam moet zijn in het onderwijs om het predicaat ‘goede docent’ te verdienen, maar de eerste stappen in die richting ga ik zeker maken. Over vijf jaar? De tijd zal het leren wat ik dan doe of waar ik werkzaam ben. Ik zal de keuze laten afhangen van mijn ervaringen de komende periode, maar dat het òf het bedrijfsleven òf het onderwijs zal zijn, lijkt een zekerheidje.

Emma Jane van Muijden (27)

school: geert groote college, amsterdam vak: geschiedenis en staatsinrichting opleidingen: bachelor geschiedenis, master geschiedenis, master public international law

Ik heb het voorrecht gehad om uitstekend onderwijs te krijgen, waardoor ik met plezier twee universitaire masters heb afgemaakt. Graag zou ik op mijn beurt iets terug doen in het onderwijs en voor anderen de kansen creëren die ik ook heb gekregen. Lesgeven past bij mij. Daarnaast biedt Eerst de Klas me ook de unieke mogelijkheid me te oriënteren in het bedrijfsleven. Het is heel waardevol om Eerst de Klas te delen met een groep intelligente en inspirerende leeftijdgenoten. Wat betreft het lesgeven zijn mijn verwachtingen van Eerst de Klas overtroffen. Ik vind het fantastisch om voor de klas te staan en de school vind ik een hele prettige omgeving om in te werken. Het leiderschapsprogramma stimuleert goed leiderschap, wat nauw verbonden is met goed leraarschap. Ik verwacht competenties te ontwikkelen die breed inzetbaar zijn. Over vijf jaar? Het zou mij niets verbazen als ik over vijf jaar nog in het onderwijs werk. Ik vind het een heel veelzijdige, afwisselende baan. Ik hoop dat ik iets kan betekenen voor de beleidsmatige kant van de school en dat ik een steentje kan bijdragen aan beter onderwijs.

Marlies Heijdra (22)

school: joke smit vavo vak: biologie opleidingen: bachelor algemene gezondheidswetenschappen, master sports and physical activity interventions

Eerst de Klas biedt mij de kans om zowel het onderwijs als het bedrijfsleven te leren kennen. Die combinatie van lesgeven en leidinggeven, maakt Eerst de Klas een zeer geschikt traject om mijn mogelijkheden te ontdekken en ontplooien. Het onderwijs heeft me altijd al geïnteresseerd. Bij Eerst de Klas kan ik kennis overdragen aan jongeren én inzicht krijgen in het bedrijfsleven. Eerst de Klas zal me een waardevolle ervaring brengen, waarin ik volledig zelfstandig les zal geven en tegelijkertijd kennis kan maken met het bedrijfsleven. Natuurlijk hoop ik dat beide me goed zullen bevallen en dat ik een heel mooie en leerzame periode tegemoet ga. Daarnaast is het erg fijn om in deze enthousiaste groep trainees te zitten, waarin een flinke dosis humor aanwezig is. Over vijf jaar? Over vijf jaar ben ik vijf jaar wijzer en hoop ik mijn plek gevonden te hebben. Waar dat zal zijn, kan ik nog niet zeggen. Ik houd de opties nog open. Het onderwijs en het bedrijfsleven staan nu nog op gelijke hoogte. Vooralsnog ben ik breed geïnteresseerd en volg ik met volle overgave en met veel plezier het traineeship Eerst de Klas.

Marius Bilkes (27)

school: ksh, hoofddorp vak: maatschappijleer opleidingen: bachelor bestuurskunde, master bestuurskunde, master media en journalistiek

De combinatie van leiderschap en leraarschap in het programma van Eerst de Klas klinkt mij als muziek in de oren. Het is een ideale kans om mezelf verder te ontwikkelen en te ontdekken wat ik wil in de toekomst: leiderschap of leraarschap. Eerst de Klas biedt een afwisselend programma waarin ik constant word uitgedaagd. En dat terwijl ik me voor de klas bezig kan houden met mijn ‘hobby’, namelijk mijn affiniteit met nieuws, media en politiek. Ik verwacht uit te vinden waar ik over twee jaar mijn energie en enthousiasme volledig in kwijt kan en wil: het onderwijs, het bedrijfsleven of ergens anders. Als docent hoop ik me zowel didactisch als pedagogisch te ontwikkelen tot iemand die de leerlingen kan duidelijk maken wat er gebeurt in de wereld om ons heen en waarom het belangrijk is dat te weten. Over vijf jaar? Waar ik over vijf jaar sta, vind ik ontzettend moeilijk te voorspellen. Dit project gaat mij juist helpen bij het maken van die keuze. Misschien sta ik over vijf jaar nog voor de klas, misschien ontdek ik dat het bedrijfsleven de afwisseling en uitdaging biedt die ik zoek of misschien heb ik me tegen die tijd volledige gestort op een leven in de publieke sector (buiten het onderwijs).

Kees van der Velden (26)

school: ors lek en linge, culemborg vak: maatschappijleer opleidingen: bachelor organisatiewetenschappen, minor internationale ontwikkelingsstudies, master international development studies

Voor mij is Eerst de Klas een mooie manier om me in de breedte te ontwikkelen en te oriënteren. De kans om twee werelden te leren kennen die volgens sommigen ver uit elkaar liggen, maakt dit project uniek. Ook het samenwerken met een groep mensen met de meest uiteenlopende achtergronden is voor mij een grote pré. Ik verwacht een heel intensief en divers programma waarbij ik aan het eind een duidelijker beeld heb van wat ik wil in de toekomst: waarin wil ik me verder verdiepen, waarin wil ik energie steken en waarvan krijg ik energie? Over vijf jaar? Zo vroeg in het programma is het lastig om hierop een antwoord te geven. Ik vind het nu leuk om iets in de onderwijssector te doen. Of het over vijf jaar als leraar voor de klas is, in een andere functie in het onderwijs is of iets is in een combinatie met een rol buiten een schoolorganisatie: daar hoop ik de komende twee jaar achter te komen.

Wouter de Vries (27)

school: het baken park lyceum, almere vak: biologie en mens & natuur opleidingen: bachelor of science (biology), minor fundamentals of economics and business, master biomedical sciences

Eerst de Klas is voor mij: werken met mensen, multidisciplinair bezig zijn en nieuwe dingen leren. Dat zijn drie aspecten die erg bij me passen. Onderwijs en bedrijfsleven hebben al langere tijd mijn interesse gehad, en dit is een goede manier om beide te combineren. Ik verwacht dat ik me bij Eerst de Klas enorm zal ontwikkelen op verschillende gebieden. Dat je hard moet werken en veel uren maakt, is een aspect dat absoluut bij dit project hoort. Ik zal in een sneltreinvaart veel nieuwe dingen leren, zowel op didactisch, communicatief als organisatorisch vlak. Daarnaast heb ik hoge verwachtingen van het leiderschapsprogramma. Het moge duidelijk zijn dat je heel veel dingen tegelijk moet kunnen om je hoofd boven water te houden in deze baan. Maar bovenal vind ik het nu al fantastisch om met mijn groep mede-trainees deze grote uitdaging aan te gaan, want we zullen elkaar zeker nodig hebben gedurende de komende twee jaar. Over vijf jaar? Over vijf jaar hoop ik ervaring opgedaan te hebben in zowel het onderwijs als het bedrijfsleven. Ook ervaring opdoen in een leidinggevende functie, is één van mijn ambities. Ik denk dat ik altijd een band zal blijven houden met het onderwijs, en dat het leraarschap altijd mijn loopbaan zal blijven kruisen. Uiteindelijk hoop ik me toe te leggen op coaching en het geven van trainingen.

Ralf Willems (27)

school: herbert vissers college, nieuw-vennep vak: scheikunde & natuur, leven en technologie opleidingen: bachelor scheikunde, master scheikunde, master filosofie

Lesgeven heeft me altijd al veel plezier en voldoening gegeven. Maar honderd procent een keuze voor het onderwijs, is wel een sprong in het diepe. Ik vind zoveel dingen leuk en stel afwisseling op prijs. Ik kan op dit moment vooral wat opties open houden én vast de dingen doen die ik leuk vind. Ik verwacht dat Eerst de Klas een afwisselend, uitdagend en interessant programma is. Over vijf jaar? Tja, dat is de grote vraag. Wel denk ik dat de kans miniem is dat ik nergens in mijn werkende leven iets met onderwijs zal blijven doen. Daarvoor vind ik het onderwijs gewoon te leuk!

EERST DE

Eerst de Klas, tranche II

klas

Christijn den Besten (30)

school: goois lyceum, bussum vak: scheikunde opleidingen: bachelor scheikunde, master physical sciences (scheikunde)

school: eerste christelijk lyceum, haarlem vak: wiskunde opleidingen: bachelor wiskunde, master wiskunde

Ik vind duurzaamheid veruit het belangrijkste thema van deze tijd. Tijdens mijn studie scheikunde heb ik onderzoek gedaan naar technologische ontwikkelen op dat gebied, maar ik besef me terdege dat er maatschappelijk draagvlak nodig is voor een duurzame samenleving. De generatie die er later mee te maken zal krijgen, zit nu bij mij in de klas. Ik wil ze met een degelijke opleiding de wereld in sturen. Ik verwacht dat de ervaringen, die ik voor de klas opdoe, goed van pas komen bij het werk dat ik binnen één van de bedrijven zal doen. Bovendien is het heel nuttig om de ontwikkelingen die in het bedrijfsleven gaande zijn, mee te nemen naar school. Het vak scheikunde kan heel wat interessanter worden met informatie over wat er nú bij chemieconcerns gebeurt. Middels deze kruisbestuiving zullen beide partijen winst boeken.

Na twee jaar te hebben geproefd van het onderwijs en met het afstuderen in zicht begon het bij mij toch wel te knagen; wat wil ik met mijn toekomst? Wil ik volledig het onderwijs in? Wat kan ik nog meer met wiskunde in het bedrijfsleven? Eerst de Klas is voor mij het antwoord op deze vragen. Hoe meer ik lesgeef, hoe meer ik merk dat ik hiervoor een opleiding nodig heb. Elk kind is anders en het is voor mij een uitdaging om aan een groep van dertig leerlingen de lesstof over te brengen. Eerst de Klas biedt mij de mogelijkheid kennis te maken met verschillende hoogstaande bedrijven, zonder het onderwijs direct los te laten, en me verder te ontwikkelen. Ik hoop dat Eerst de Klas mij het beste van beide werelden laat zien.

Over vijf jaar? Over vijf jaar ben ik een door de wol geverfde leraar en heb ik een kijkje kunnen nemen in de keuken van het bedrijfsleven. Waar ik ook werkzaam zal zijn, het is fijn dat de deur naar de andere bedrijfstak op een kier blijft staan.

Louwrens Nederlof (26)

school: joke smit vavo, amsterdam vak: management & organisatie opleidingen: bachelor international business administration, master management of change

De zin ‘goed leraarschap is goed leiderschap’ sluit helemaal aan bij mijn keuze voor het project. Ik zie het onderwijs als een goede leeromgeving voor toekomstige leidinggevenden. Het lijkt me enorm uitdagend om een klas te boeien en enthousiasmeren voor mijn vak. Daarnaast zie ik het contact met het bedrijfsleven als een uitstekende kans om te zien wat daarin allemaal mogelijk is en wat mij aanspreekt. Tijdens het project verwacht ik me snel te ontwikkelen als docent. Na een korte voorbereiding word je in het diepe gegooid en sta je al snel voor de klas. Een heel spannend moment, maar vooral erg leerzaam. Over vijf jaar? Graag zou ik aan de slag gaan met mijn master verandermanagement. Het onderwijs is een sector waarover iedereen iets te zeggen heeft en waarin continu veranderingen worden doorgevoerd. Dit zorgt bij onder anderen het schoolpersoneel nog wel eens voor weerstand. Na enkele jaren ervaring in het onderwijs hoop ik bij een adviesorganisatie aan de slag te gaan om actief mee te denken over veranderingen in het onderwijs. Dus of ik over vijf jaar voor de klas sta of in het bedrijfsleven werk, zal de toekomst moeten uitwijzen.

Lisette de Boer (25)

Over vijf jaar? Moeilijke vraag! Ik geniet nu erg van het lesgeven, dus ik denk dat ik over vijf jaar nog wel banden heb met het onderwijs, wellicht gecombineerd met een leidinggevende functie al dan niet binnen het onderwijs.

Jan van Haren (24)

school: arentheem college, arnhem vak: wiskunde opleidingen: bachelor mathematics, master mathematics

Het onderwijs heeft me altijd al aangetrokken. Tijdens mijn studie heb ik veel bijbaantjes in deze richting gehad. Behalve werkcolleges op mijn faculteit heb ik ook met veel plezier huiswerkbegeleiding en examentrainingen voor scholieren verzorgd. Toch was ik er nog niet aan toe om definitief voor het onderwijs te kiezen; het bedrijfsleven trok ook. Ik was nog bezig met mijn scriptie toen iemand mij wees op Eerst de Klas. Er waren nog maar enkele dagen om te solliciteren en ik heb dat meteen zonder verdere twijfel gedaan. Ik verwacht dat dit traject heel leerzaam zal zijn. Als het aan mij ligt, worden het twee drukke en afwisselende jaren. Ik verwacht niet het onderwijs of het bedrijfsleven straks door en door te kennen, maar wel dat ik er genoeg van weet om een goede keuze voor mijn verdere loopbaan te maken. Over vijf jaar? Dat durf ik nog niet te zeggen. Het zou goed kunnen dat ik nog steeds in het onderwijs actief ben. Het is ook mogelijk dat ik dan iets totaal anders doe. Ik ga Eerst de Klas benutten om te kijken welke kant ik op wil. Misschien moet deze vraag me dus over twee jaar nog eens gesteld worden.

Eerst de Klas

5

Leiderschapsprogramma Het leiderschapsprogramma biedt deelnemers van Eerst de Klas de kans om naast het lesgeven en hun ontwikkeling als docent ook kennis te maken met de praktijk in het bedrijfsleven. Bij de bedrijven volgen de deelnemers diverse masterclasses en voeren ze twee keer een project uit van vijf maanden. Het doel voor de deelnemers is om zich verder te ontwikkelen en dat ze na twee jaar, op basis van hun ervaringen en de opgedane

kennis, voor zichzelf kunnen bepalen wat hun ambities voor de toekomst zijn en op welke manier ze die gaan verwezenlijken. De deelnemers ontwikkelen competenties die de bedrijven van belang achten en monitoren zelf hun ontwikkeling via een elektronische leeromgeving. De competenties die bij Eerst de Klas centraal staan, zijn: klantgericht, resultaatgericht, innovatief & ondernemend, ontwikkelingsgericht & leergierig en samen-

werken & inspireren. Het centrale thema van het leiderschapsprogramma is duurzaamheid. LTP, Arrendi en de Baak verzorgen sessies waarin de ontwikkeling van de deelnemers centraal staat en intervisie plaatsvindt. Naast de projecten en masterclasses bij bedrijven gaan de deelnemers ook aan de slag met groepsopdrachten, waaronder het organiseren van een leiderschapsconferentie.

Een duurzaam strijkijzer? Brenda Broekhuizen, docente geschiedenis, vindt het leiderschapsprogramma zeer leerzaam. “Door de masterclasses heb ik een beter beeld gekregen van het bedrijfsleven. Als afgestudeerd historicus wist ik daar nog heel weinig vanaf. Pas als je in een bedrijf bent, maak je kennis met de sfeer en complexiteit.”

“Betrokken en gepassioneerd” Zo noemt Hans Dijkman, directeur HR Benelux Philips, de deelnemers van Eerst de Klas. Woorden die ook op hemzelf van toepassing zijn: bevlogen spreekt hij over het initiatief en de deelnemers in het bijzonder. Hans Dijkman: “Voor de vooruitgang van onze maatschappij is goed onderwijs onontbeerlijk. En dat vergt in de eerste plaats goede docenten. Vanuit Philips voelen we ons verantwoordelijk om daaraan een bijdrage te leveren. Daarnaast is Philips altijd op zoek naar mensen die uit bijzonder hout gesneden zijn. Dat zijn de deelnemers van Eerst de Klas. Ze

aard zou het mooi zijn als enkele Eerst de Klassers op een gegeven moment bij Philips zouden willen werken” De masterclass bij Philips staat, net als bij de andere bedrijven, in het teken van duurzaamheid. Carla Schol, projectmanager HR Benelux Philips, heeft het voortouw bij de organisatie van de masterclass. Ze

“De deelnemers staan bijna vanaf dag één voor de klas. Wauw!” zijn streng geselecteerd op kwaliteit. Stuk voor stuk zijn het mensen die, alhoewel ze alternatieven hebben, kiezen voor Eerst de Klas. Ze zijn authentiek, hebben lef. Voor mensen die carrière gaan maken in een bedrijf als het onze, zijn betrokkenheid en passie twee belangrijke karaktertrekken. Meegenomen is dat ze aan het eind hebben bewezen dat ze twee jaar lang in staat zijn geweest om groepen middelbare scholieren adequaat te begeleiden. Dat is dus straks op het CV gewoon ‘ervaring in een leidinggevende functie’. Uiter-

6 Eerst de Klas

legt uit: “We zien het vooral als een kennismakingsdag. ’s Ochtends introduceert Hans Dijkman ons bedrijf, ’s middags geeft Henk de Bruin, onze ‘duurzaamheidsgoeroe’ en hoofd Duurzaamheid, zijn visie op duurzaamheid bij Philips. De deelnemers krijgen ook een rondleiding door het Philips Experience lab waar onderzoekers vertellen wat ze doen. Eerst de Klassers kunnen zich door de masterclasses, maar met name door de projecten in de verschillende bedrijven, oriënteren op wat ze leuk vinden als vervolg in

hun werkzame leven.” Van augustus tot december 2010 werken drie deelnemers één dag per week aan een duurzaamheidsproject bij Philips. Carla Schol: “Brenda Broekhuizen (docente geschiedenis), Pia-Henrike Böttger (docente Engels) en Sef Welles (docent natuurkunde) hebben zelf ons bedrijf uitgekozen en een gezamenlijk project gedefinieerd. In dit project gaan ze na hoe Philips de consument informatie kan verschaffen over duurzaamheid in de producten.” Hans Dijkman is ervan overtuigd dat ze zo bepaalde competenties ontwikkelen: “Ze ervaren hoe het is om in een bedrijf te werken, hoe ze er hun weg in moeten vinden, hoe het is om samen te werken met mensen die niet je collega’s zijn. Ik kijk uit naar de presentatie in december waarin ze hun bevindingen en aanbevelingen geven.” Hans Dijkman en Carla Schol zijn vol lof: “De deelnemers staan bijna vanaf dag één voor de klas. Wauw! En in combinatie met het leiderschapsprogramma en de opleiding tot docent is het een heel pittig programma. Eerst de Klas is een prachtige impuls voor de kwaliteit van het onderwijs, die hopelijk ook een verdere dynamiek teweegbrengt voor de docentopleidingen!”

Brenda heeft zich via de masterclasses georiënteerd op een bedrijfsproject en had een voorkeur voor een project bij Philips. Brenda: “Het verhaal van Henk de Bruin over duurzaamheid heeft me aan het denken gezet. Daarnaast ervoer ik door de gesprekken met twee jonge medewerkers in het Experience lab de informele sfeer en het internationale karakter van het bedrijf. Het sprak me erg aan.” Haar project heeft betrekking op de communicatie richting consumenten over groene producten van Philips. “Het idee ontstond toen ik me afvroeg wat er eigenlijk duurzaam is aan een strijkijzer van Philips met een groen logo. Op de doos stond dat het apparaat energiezuinig is, maar was dat nu alles? Of heeft het logo ook te maken met zaken als verpakkingsmateriaal en recycling? Kortom: op basis van welke criteria noemt Philips iets duurzaam? En hoe kun je er dan het beste over communiceren met klanten?” Zo’n twaalf vrijdagen zijn Brenda en haar Eerst de Klas collega’s Pia en Sef, ermee aan de slag. “We zijn allereerst de literatuur in gedoken. Daaruit bleek dat je wereldwijd een behoorlijk aantal klanten misloopt doordat klanten niet weten dat er van een bepaald product een groene variant is, of doordat ze niet begrijpen waarom het product groen is. Daarna hebben we mensen van diverse afdelingen geïnterviewd. Zo kwamen we er achter waar de knelpunten zaten die de huidige tekortkomingen in de communicatie veroorzaakten. Op basis hiervan hebben we aanbevelingen geformuleerd. Over enkele weken presenteren we onze resultaten bij Philips en bij Eerst de Klas.” Brenda leert veel van resultaatgericht en projectmatig werken. “We moeten efficiënt met onze tijd omgaan en goed specificeren wat we waarom hoe willen aanpakken. Dat betekent een goed plan van aanpak.

Robert Metzke, hoofd duurzaamheidsontwikkeling, begeleidt ons hierbij heel goed. Ik merk dat ik me die manier van werken eigen maak, en breng het ook in de praktijk op

“Op basis van welke criteria noemt Philips iets duurzaam?”

school. Een gesprek met een leerling bereid ik nu goed voor. Ik ga na wat ik er uit wil halen. Zo’n gesprek verloopt vervolgens gestructureerd en is efficiënt.”

COLUMN

N

EERST DE

klas

AON, een grote financiële dienstverlener met kantoren in meer dan honderdtwintig landen, is een van de bedrijven die zich in 2010 heeft aangesloten bij Eerst de Klas. Prosper de Maat, manager Human Talant van Aon Benelux & Nordics geeft aan waarom.

“Veel economen zijn het er over eens dat investeren in het onderwijs één van de beste investeringen is die een samenleving kan doen. Aon is een kennisintensieve organisatie met goed opgeleide medewerkers.

Wij weten wat het belang is van goed onderwijs: het is een van de belangrijkste pijlers onder ons succes. Daarom investeren we veel in

de ontwikkeling van onze eigen mensen. Tegelijkertijd zien ook wij dat het niet altijd eenvoudig is om goede en gemotiveerde mensen voor de klas te krijgen. Met onze deelname aan Eerst de Klas hopen we een kleine bijdrage te leveren aan de oplossing van dit probleem. Daarnaast denk ik dat het goed is om de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs te versterken. Ten eerste omdat leerlingen en docenten door deze samenwerking een reëel beeld krijgen van het bedrijfsleven. Hoewel dit een belangrijk deel

van de samenleving vormt, is het soms wat onzichtbaar in het basis,- en voortgezet onderwijs. Daarnaast kunnen ook bedrijven veel leren van het onderwijs. Dat is toch de plek waar de nieuwe generaties worden opgeleid. Nieuwe generaties die straks wellicht onze nieuwe medewerkers of klanten worden. Hun ideeën en inzichten kunnen Aon helpen zich verder op de toekomst voor te bereiden.”

Participerende bedrijven:

AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm

77% had niet voor onderwijs gekozen De pilot Eerst de Klas wordt tussentijds geëvalu­ eerd door Dialogic Innovatie & Interactie, een onderzoeksbureau met expertise op het terrein van innovatieprocessen en innovatiebeleid. Uit de evaluatie blijkt dat de meeste deelnemers (77%) zonder het programma niet voor het onderwijs gekozen zouden hebben. Vaak omdat het niet in ze opgekomen is, of vanwege een gevoeld gebrek aan carrièreperspectieven. De tussentijdse evaluatie geeft een weerslag van een “rondje langs de velden”. Daarbij zijn de verschillende gezichtspunten (deelnemer, school, lerarenopleiding, bedrijf en programmabureau) meegenomen. Die 77% duidt op een hoge toegevoegde waarde van Eerst de Klas voor de onderwijsarbeidsmarkt. Uit de evaluatie blijkt dat het programma over het algemeen door alle partijen als zeer waardevol wordt beschouwd. Deelnemers krijgen de kans om zich te oriënteren op de mogelijkheid om in het onderwijs te gaan werken, zonder daarbij de deur naar het bedrijfsleven dicht te trekken. Scholen zijn zeer tevreden over de kwaliteit van de nieuwe docenten. Ook de lerarenopleiding en de bedrijven geven hoog op van het niveau van de deelnemers. De rapportage van

de evaluatie wordt in december 2010 aan de Stuurgroep van Eerst de Klas aangeboden.

Eerst de Klas? Is dat niet een programma om het lerarentekort aan te pakken? Dat is niet het goede antwoord. Eerst de Klas wil in de havo/ vwo-scholen meer jonge leraren met een sterk, academisch profiel. Ik zal toelichten waarom.

Een goede leraar heeft ongelooflijk veel betekenis voor leerlingen. Sommige gevolgen zie je vooral op de korte termijn, de meeste merk je op de lange termijn. Wat je op school leert (of niet leert) heeft een leven lang effect. Bovendien worden in de schooltijd beslissingen genomen (of niet) die de verdere toekomst bepalen. Word ik ingenieur of advocaat, ga ik voor serieus studeren of neem ik een makkelijker weg?

Rob Bilderbeek, coördinator van de evaluatie, meent dat het goed zou zijn als er meer Eerst de Klassers komen: “Ik zie voor de toekomst kans om het programma op te schalen, gezien het enthousiasme onder de betrokken partijen. Er moeten zich dan ook meer scholen aanmelden om Eerst de Klassers te kunnen plaatsen. De pilot toont aan dat het nog lastig is om deelnemers bij scholen te plaatsen als het om vakken gaat waar scholen weinig vraag naar hebben. De huidige deelnemers hebben wat dat betreft een pioniersrol. Juist zij zullen moeten bewijzen dat Eerst de Klassers op alle vlakken van meerwaarde in een school kunnen zijn en dat de ontwik-

Daarom is het van groot belang dat er veel leraren zijn die zelf universitair geschoold zijn. Zij beschikken over de nodige, up-to-date, academische vakkennis. Jonge, net afgestudeerde leraren die behoren tot de toppers in hun vak kunnen met passie en kennis van zaken leerlingen stimuleren. Dit

Renée van Someren, docente geschiedenis op het Leonardo da Vinci College in Leiden: “Er is een hoop op ons afgekomen en als ik nu terug kijk, kan ik heel duidelijk zien hoe ik mij in deze relatief korte tijd heb ontwikkeld. Meer dan ooit zijn we uit onze comfortzone getrokken en werden we gedwongen op een andere manier naar onszelf en elkaar te kijken: hoe EDK’er, tranche 1 kom je over, wat wil je uitstralen, wat zijn je valkuilen en waar ligt je kracht? We werden ons bewust van onze communicatie, van onze omgang met anderen en bewust van onszelf en onze competenties. Veel van wat we geleerd hebben, kunnen we op allerlei terreinen inzetten. Niet alleen op school of in het bedrijfsleven, maar zelfs privé. Ik durf te beweren dat we sterker zijn dan voorheen, meer bagage hebben, beter onszelf hebben leren kennen en onze krachten beter kunnen inzetten. Ik ben het afgelopen jaar productiever dan ooit geweest. Sommige aspecten blijven daarentegen hetzelfde: zo laat mijn ongeduldige aard ondanks verwoede pogingen zich moeilijk remmen! De drie aspecten van het Eerst de Klas-programma, te weten: onderwijs, bedrijfsleven en de begeleiding van LTP, hebben mij een enorme winst opgeleverd. Een onvergetelijke ervaring die ik in de toekomst in welke branche dan ook kan inzetten.”

NA 1 JAAR

keling en ervaringen die deelnemers opdoen ook hun weerslag vinden in de school en op de leerlingen.” Er nemen steeds meer bedrijven en scholen deel, die graag gebruik willen maken van het talent van de Eerst de Klassers. De meeste scholen en bedrijven willen ook in de toekomst verbonden blijven aan Eerst de Klas. Op basis van deze tussentijdse evaluatie is Eerst de Klas in veler ogen een aantrekkelijk programma, met veel potentieel en uitstraling, zowel voor de deelnemers als voor het docentschap.

is de reden om juist superslimme studenten te bewegen voor het leraarschap te kiezen. Dat is het idee achter Eerst de Klas. Geef eerst les op een school voor voortgezet onderwijs, voordat je gaat werken in een bedrijf of onderzoeksinstituut, bij een departement of een internationale organisatie. Zo draag je bij aan een uitdagende schooltijd van duizenden leerlingen. Dat ook het bedrijfsleven investeert in het programma vind ik heel positief. Bedrijven weten hoe belangrijk het is dat leerlingen uitstekende docenten hebben. De leerlingen van nu zijn immers de werknemers van de toekomst. Bovendien ontwikkelen de Eerst de Klassers in het leiderschapsprogramma nog meer competenties

die ze in het onderwijs kunnen gebruiken, zoals resultaatgericht werken en het in teamverband opzetten van bedrijfsprojecten. Eerst de Klas houdt in dat je een tijdlang leraar wordt. Een keuze voor het leraarschap hoeft niet meteen een keuze voor een heel leven in het onderwijs te zijn. Bovendien, ik weet het uit eigen ervaring, zal ook een relatief kort leraarschap je hele professionele loopbaan meebepalen. Wat je aan ervaringen op school hebt opgedaan, zal je ook in heel andere banen van pas komen. Coördinatie Warm aanbevolen dus!

• Platform Bèta Techniek

Dr Sijbolt Noorda, voorzitter Vereniging

Opdrachtgever

van Universiteiten

• Ministerie van OCW

Eerst de Klas

7

Citaten

Koen Keunen, docent maatschappijleer en aardrijkskunde op Norbertus College in Roosendaal: “Een goede tijdsplanning is een ‘primaire levensbehoefte’ in het onderwijs, zoveel is duidelijk na het eerste jaar in het Eerst de Klasprogramma. Onder het motto ‘twee stappen vooruit en weer net zo snel één terug’ is het hard maar leuk werken aan doceer- en leiderschapsvaardigheden in en buiten de klas. Goede leraar; het is een mooi maar moeilijk beroep!”

NA 1 JAAR EDK’er, tranche 1

Rik Adriaans, docent Onderzoeken & Ontwerpen aan het Plein College Eckart in Eindhoven: “Eerst de Klas is voor mij een uitdagend traject op vele vlakken, waarbij contact met mensen in allerlei verhoudingen centraal staat. Theorie van opleiding en workshops staat steeds in directe verbinding met de praktijk. De grote afwisseling van activiteiten en speelvelden vragen er ook om een goede afweging te maken tussen urgent en belangrijk; een blijvende uitdaging.”

NA 1 JAAR EDK’er, tranche 1

Pieter Duits, docent management & organisatie en economie op Pleincollege Eckart in Eindhoven: “Via Eerst de Klas kom je op veel bijzondere plaatsen en ontmoet je veel bijzondere mensen met totaal verschillende achtergronden. Je hebt ook te maken met verschillende partijen (school, bedrijf, professionals, projectorganisatie, de lerarenopleiding, de andere deelnemers) zodat het erg belangrijk is om verwachtingen te managen naar hen toe, maar zeker ook naar jezelf. Als afgestudeerd academicus ben je vaak perfectionistisch. Alles moet snel, goed gebeuren, anders voel je je niet lekker. Eerst de Klas is eigenlijk een spoedcursus prioriteiten stellen. Het lesgeven zie ik als mijn kerntaak. Het is belangrijk dat je je lessen goed voorbereidt. Wanneer een les niet goed loopt, merk je direct dat dit met de voorbereiding te maken heeft. Tijdens een EDK’er, tranche 1 les gebeuren zoveel dingen tegelijkertijd dat je geen tijd hebt om dan ook nog na te denken over de lesopzet en wat je precies op het bord gaat schrijven. Tegelijkertijd kan niet iedere les perfect zijn. Het is belangrijk je dit te realiseren. Mijn project ‘Het Nieuwe Werken’ bij ABN Amro is heel leerzaam. Vanaf dag één hebben we geprobeerd goed en helder te communiceren, en om de verwachtingen van beide kanten goed duidelijk te krijgen. Daardoor weten de mensen die ons begeleiden bij dit project precies waarmee we bezig zijn en wat we komen doen. Zo kunnen we het maximale uit onze tijd bij ABN Amro halen. Daarnaast zorgt het project voor de afwisseling in het werk. Zeker voor mijn vakken (M&O en Economie) biedt de ervaring met het bedrijfsleven een boeiende context. Daarnaast leer ik van het project bij ABN Amro heel veel over Het Nieuwe Werken en dit helpt me bij het organiseren van mijn voor- en nawerk.”

NA 1 JAAR

Simon Verwer, docent filosofie en Frans op het Teylingen College in Noordwijkerhout: “Eerst de Klas is zo’n geweldig programma vanwege de constante uitwisseling van ideeën tussen mensen, scholen en bedrijven. Boven alles zorgt het programma ervoor dat je bewust wordt gemaakt van je eigen talenten, krachten en mogelijk­ heden. Dat is voor mij het grootste winstpunt!”

NA 1 JAAR

De opdrachtgever van Eerst de Klas is het Ministerie van OCW. Platform Bèta Techniek coördineert Eerst de Klas.

8 Eerst de Klas

NA 1 JAAR

Sef Welles, docent natuurkunde op het Dominicus College in Nijmegen: “Het Eerst de Klas-programma is erg veelzijdig en leerzaam. Persoonlijk vind ik het grootste winstpunt in mijn ontwikkeling dat ik mezelf beter heb leren kennen. Daarnaast heb ik ook veel gewonnen aan zelfvertrouwen en zie ik beter hoe bepaald gedrag overkomt op anderen. Dat heb ik vooral te danken aan het lesgeven, want een klas met pubers is een erg goede spiegel van je eigen gedrag. Ik heb geleerd hoe ik dit kan inzetten om mijn doelen te bereiken. Vanuit het leiderschapsprogramma neem ik onder andere de efficiënte werkwijze die me bij Philips is geleerd, mee de klas in. Vanuit het onderwijs neem ik een zelfverzekerde houding en uitstraling en meer aandacht voor personen mee in het leiderschapsprogramma.”

EDK’er, tranche 1

Stuurgroep

Ragna Woodall, docente geschiedenis aan het Wateringse Veld College in Den Haag: “De winst van het programma is de veelzijdigheid die ik gedurende de werkweek ervaar. Dankzij de interactie tussen mijn collega’s op school, bij Akzo Nobel en de Eerst de Klassers krijg ik meer perspectieven aangereikt waardoor mijn referentiekader verbreed en vergroot wordt. Het onEDK’er, tranche 1 derscheid tussen wat ik meemaak, hoe ik dat interpreteer en hoe dat van waarde kan zijn voor mij, is een onderscheid dat ik ook aan mijn leerlingen probeer door te geven: wat je ziet gaat vooraf aan wat je denkt en wat jij denkt hoeft niet hetzelfde te zijn als wat een ander denkt, terwijl je wel hetzelfde ziet. Wat jij misschien als niet waardevol beschouwt kan dat wel zijn, laat een ander je helpen om dat in te zien.”

NA 1 JAAR EDK’er, tranche 1

Een stuurgroep onder voorzitterschap van Loek Hermans adviseert de opdrachtgever over Eerst de Klas, en kan draagvlak creëren binnen de betrokken partijen. De stuurgroep houdt hierbij scherp in de gaten of de ontwikkelingen binnen Eerst de Klas aansluiten bij de ambities van de staatssecretaris, de bedrijven, de scholen en de deelnemers. De Stuurgroep bestaat uit: Loek Hermans (MKB Nederland, voorzitter), Alexander Rinnooy Kan (SER), Sjoerd Slagter (VORaad), Jan van Zijl (MBO-Raad), Hans van der Vlugt (OCW), Sijbolt Noorda (VSNU) , Bernard Wientjes (VNO-NCW) en Hans Dijkman (Philips, mede namens andere bedrijven).

Colofon Eindredactie Brechje Hollaardt (Hypertekst en Communicatie), Arnhem Teksten Brechje Hollaardt, Pieter Reimer, Sabrina de Bats Foto’s John Voermans van VVBfoto, Arnhem Vormgeving Ambitions, ’s Hertogenbosch Druk henk grafimedia center Verantwoordelijk vanuit het Platform Bèta Techniek Pieter Reimer Meer informatie www.eerstdeklas.nl Digitale nieuwsbrief aanmelden via www.eerstdeklas.nl Adresgegevens Lange Voorhout 20, 2514 EE Den Haag Postbus 556, 2501 CN Den Haag

Contact Pieter Reimer, (070) 311 97 52, [email protected]