Hét traineeprogramma voor excellente academici, in onderwijs én bedrijfsleven!
2012 - Editie 1
Eerst de Klas bruist van talent
In dit magazine onder meer: “Prachtig vak” Alexander Rinnooy Kan “Hilarische pubers” Dominique Angel Metallica bij Halbe Zijlstra
De cadeautjes op Arentheem
Dominique Angel Deelnemer tranche 3
Inhoud
In dit magazine Eerst de Klas: Hét traineeprogramma voor excellente
Weetjes
In gesprek... Alexander Rinnooy Kan en Emma Jane van Muijden
Wat vinden zij ervan? Drie kersverse trainees over Eerst de Klas
In gesprek... Halbe Zijlstra en Gitta Snijders
Maak kennis met een aantal bedrijven van Eerst de Klas Eerst de Klassers zijn cadeautjes Een gesprek met Ronald Schepers
4
academici, in onderwijs én bedrijfsleven! Voor excellente academici die zich willen ontwikkelen op het gebied van leiderschap én leraarschap bestaat sinds 2009 Eerst de Klas. In dit uitdagende tweejarige traineeprogramma gaan recent academisch afgestudeerden direct aan het werk als docent in het voortgezet onderwijs en behalen een eerstegraads onderwijsbevoegdheid op de universiteit. Daarnaast nemen zij deel aan een leiderschapsprogramma dat in samenwerking met vooraanstaande en innovatieve bedrijven is ingericht. Eerst de Klas is een gezamenlijk initiatief van het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid. Eerst de Klas speelt in op de behoefte aan meer en betere leraren én meer, maar vooral betere, leiders. De gedachte erachter lijkt bijna te simpel om waar te zijn: elke goede leider is in zekere zin een leraar - voor medewerkers en collega’s - en elke goede leraar is ook zeker een leider - niet alleen voor de eigen leerlingen maar ook voor het team -.
5 8 9
Eerst de Klassers zijn bijzonder slim, creatief en energiek. Daar is dit magazine zelf een voorbeeld van. Het is bijna helemaal gemaakt door trainees en oud-trainees! Zo komen een aantal van de foto’s van Pieter Duits (eerste lichting), veel van de interviews van Gitta Snijders (eerste lichting) en trok Emma Jane van Muijden (tweede lichting) haar stoute schoenen aan door in gesprek te gaan met Alexander Rinnooy Kan, de ‘geestelijk vader’ van Eerst de Klas.
12
Rinnooy Kan bestookt Emma Jane met vragen: Was je zonder het programma het onderwijs in gegaan? Hoe kunnen we goede mensen aantrekken voor het onderwijs? Het vak van docent vindt hij echt prachtig!
14
De energie spat van de drie kersverse Eerst de Klassers Bart Giethoorn, Dominique Angel en Bas Pijnappel af. Natuurlijk waren ze in het begin zenuwachtig. “Ik leef nog”, zegt Bart met een knipoog. Dominique had haar eerste les zelfs helemaal uit haar hoofd geleerd! Bas is na zijn eerste onderwijservaring erg benieuwd naar de projecten in de bedrijven. Colofon Dit magazine is een uitgave van Eerst de Klas.
Staatssecretaris Halbe Zijlstra ontvangt oud-trainee Gitta Snijders op zijn kantoor. Ze had nooit een Metallica-fan achter hem gezocht. Halbe is gelukkig met zijn werk en herkent dat in de Eerst de Klassers; “leuke en talentvolle mensen”.
Contact Meer informatie over Eerst de Klas op www.eerstdeklas.nl Adresgegevens Lange Voorhout 20, 2514 EE Den Haag Postbus 556, 2501 CN Den Haag
Het Arentheem College heeft met Eerst de Klas “een groot cadeau” gekregen. De school doet al drie jaar mee met Eerst de Klas en raadt het alle scholen aan. Ronald Schepers, de afdelingsleider, is vol lof: “De trainees weten heel veel en dagen mijn leerlingen echt op intellectueel niveau verder uit.”
Digitale nieuwsbrief aanmelden via www.eerstdeklas.nl Twitter @eerstdeklas
Nieuwsgierig geworden? Lees snel verder!
Coördinatie: Lieke Kwantes Eindredactie: Brechje Hollaardt Teksten: Gitta Snijders en Brechje Hollaardt Foto’s: Pieter Duits en Studelta Vormgeving: Studelta Druk: Rijser Grafische Communicatie Tim Ladrak Deelnemer tranche 3
2.
Inhoudsopgave
In dit magazine
3.
Steeds meer bedrijven
Voor het derde jaar krijgen Nederlandse topbedrijven een lichting Eerst de Klassers over de vloer. De samenwerking bevalt uitstekend, zulke trainees vind je niet zomaar. De projecten die de trainees doen zijn prikkelend, de resultaten verrassend en zonder uitzondering van goede kwaliteit. Dat lokt andere bedrijven om aan te haken bij het Eerst de Klas programma. Steeds meer bedrijven doen dan ook mee! Eerst de Klassers kunnen aan de slag bij Nederlandse topbedrijven zoals Philips, Shell, Ahold en Hema, of hun mogelijkheden verkennen in de logistiek bij Schiphol en Connexxion, de NS en de RET. Maar ook de sector financieel management is stevig vertegenwoordigd door ABN Amro en ING. Bij het AMC (Academisch Medisch Centrum) kunnen Eerst de Klassers hun ei kwijt in de zorg. Technologie en innovatie, retail, consultancy, chemie; de lijst met bedrijven in uiteenlopende sectoren blijft groeien. Goed nieuws dus, ook voor de trainees. Want zo beland je als Eerst de Klasser nog eens in de boardroom van de top van Nederland!
In gesprek… Alexander Rinnooy Kan en Emma Jane van Muijden In een statig Amsterdams grachtenpand wacht Emma Jane van Muijden geduldig tot haar interview kan beginnen. Hier vergadert het Prins Bernard Cultuurfonds, waarvan Alexander Rinnooy Kan voorzitter Raad van Toezicht is. Eén van zijn vele bezigheden, want hij is ook de ‘geestelijk vader’ van Eerst de Klas. Een beetje nerveus is Emma Jane wel. Maar al snel nadat Rinnooy Kan de kamer binnen is gekomen, blijkt dat ze zich geen zorgen had hoeven te maken. Eerst de Klas is een dierbaar programma voor de voorzitter van de Sociaal Economische Raad. En Emma Jane vindt hij geweldig, nu al, omdat ze Eerst de Klasser is.
Voor de volledige en up-to-date lijst met deelnemende bedrijven ga je naar www.eerstdeklas.nl
Wereld aan mogelijkheden
Spannend was het wel, toen de pilotgroep in juni 2011 haar Eerst de Klas certificaat van staatssecretaris Zijlstra in ontvangst mocht nemen. Met de afronding van het traineeship stonden de 19 eerste Eerst de Klassers voor een grote carrièrekeuze. Werd het het onderwijs of toch het bedrijfsleven? Het klaslokaal of de boardroom? Laat het maar aan deze ambitieuze multitalenten over om hun eigen, unieke pad te kiezen. Bijna 75% koos voor een carrière voor de klas. Waarom? Omdat zij dankzij Eerst de Klas weten dat werken in het onderwijs niet betekent dat je op een dood spoor belandt. Sommigen werken parttime en richten daarnaast een eigen bedrijf op, anderen werken nu fulltime en groeien mee in de schoolorganisatie als projectleider en mentor. Opvallend is dat zelfs de paar die niet op een school zijn verder gegaan, toch ieder op hun eigen manier onderwijs en educatie niet los hebben gelaten. Zij zijn onder andere aan de slag gegaan als consultant, lesontwikkelaar en trainee duurzaam leiderschap. De kracht van Eerst de Klas: het laat zien hoe veelzijdig en uitdagend kennisoverdracht kan zijn. Een wereld aan mogelijkheden gaat voor je open.
Back to School
4.
Weetjes
Hij slaat zijn armen over elkaar en kijkt Emma Jane vragend aan.
Emma Jane: “Ik vind het ook een goed idee, daarom ben ik ook in het project gestapt.”
»
Hoe getalenteerd Eerst de Klassers ook mogen zijn, ook zij worden niet zomaar zonder begeleiding voor een klas vol met rumoerige pubers gezet. Een zeer belangrijk onderdeel in het eerste jaar van het traineeship is de lerarenopleiding. Aan de universiteiten van Utrecht, Leiden en Delft ontwikkelen de docenten-in-wording zich op de verschillende docentcompetenties. In de lessen vakdidactiek wordt daarnaast uitvoerig stilgestaan bij de vakspecifieke theorie. Al die opgedane kennis kan direct tijdens de eigen lessen worden geoefend. Deze lessen kunnen de week daarop weer behandeld worden als casus op de universiteit. Zo bespreek je op maandag de verschillende stappen van strafmaatregelen, pas je die op dinsdag al toe en adviseer je donderdag een collega in de docentenkamer over een lastige leerling. Een waardevolle wisselwerking tussen theorie en praktijk! Al doende leer je, mét de theoretische basis die past bij een academische opleiding. En na een jaar heb je ineens je diploma. Weet je ook weer even hoe eindexamenleerlingen zich voelen.
Rinnooy Kan: “We wilden met Eerst de Klas twee vliegen in één klap slaan: getalenteerde en ambitieuze jongens en meisjes een faire kans geven in het onderwijs en ook de ruimte om, na die ervaring, hun carrière een mooi vervolg te geven bij een aantrekkelijke werkgever. Door een multitalent in huis te halen, zou die werkgever er ook beter van worden. Dat was eigenlijk de achterliggende gedachte. Nu ik erop terugkijk, vind ik het nog steeds een goed idee.”
In gesprek..
5.
Emma Jane: “Ik weet het niet. Ik gaf op de universiteit al onderwijs, maar dat waren natuurlijk studenten. Ik vond het heel eng, de eerste keer. Meisjes die een beetje achterin de klas hun nagels zaten te vijlen en zo. Ik dacht: wat ís dit? En u? Wilde u wel het onderwijs in?”
Rinnooy Kan: “Ja, absoluut! Nog steeds vind ik kennis overdragen het leukste dat er is. Uiteindelijk is dat wat ik in al mijn banen heb gedaan: uitleggen. Zelf greep krijgen op iets ingewikkelds en toch proberen dat aan anderen uit te leggen en ze mee te nemen met die kennis. Nog steeds geef ik les aan de Universiteit van Amsterdam, een college Complexe Onderhandelingsprocessen. Het vak van docent vind ik echt prachtig. Wat vind je van je leerlingen? Hoe ouder, hoe leuker?”
»
Rinnooy Kan: “Was je zonder Eerst de Klas het onderwijs in gegaan?”
Rinnooy Kan: “Heb jij een idee wat we nog kunnen doen om goede jongens en meisjes aan te trekken voor het onderwijs?”
Emma Jane: “Strenge instapeisen, net zoals in Finland. Daar moet iedere docent een Educatieve Master hebben. Door de strenge instapeisen wordt het helemaal hét beroep dat je wilt uitoefenen”
Emma Jane: “Ik had niet gedacht dat brugklassers zo klein zouden zijn. Dan zeg ik: ‘Jongens, pak je pen.’ En dan gaan er tien vingers de lucht in: ‘Juf, wat voor pen?’
Rinnooy Kan: “Opmerkelijk vind ik dat iedereen die je het vraagt eigenlijk wel heel goede herinneringen heeft aan sommige leraren. Zo was ik nooit wiskunde gaan studeren zonder mijn wiskundedocent, meneer De Haan. Hij was berucht, omdat hij zo streng was. Maar hij was een goede docent. Op allerlei momenten kreeg je van hem doorkijkjes naar dingen die je eigenlijk helemaal niet hoefde te weten, maar die wel heel spannend en bijzonder waren.”
Ze lachen allebei.
Emma Jane: “Ik vind het heel leuk dat je echt met babystapjes moet gaan. In de derde klas zijn ze al weer een stuk meer volwassen. Ze hebben dan ook meer problemen, vreemde woede-uitbarstingen. Kinderen nemen toch van alles van huis mee. Daar schrik ik niet meer van, ook dat maakt het beroep erg interessant. Ik krijg er steeds meer oog voor en dat motiveert me. Ik wil er absoluut mee door.”
Emma Jane: “Ik zat op het Erasmiaans in Rotterdam. Als ik daaraan terugdenk, zie ik blauwe luchten en stralende zon, alles was leuk en er hing een heel fijne sfeer. Er liepen ook leraren rond die al heel lang in het vak zaten. En dat is het natuurlijk ook: je wordt pas een goede leraar als je echt al heel lang voor de klas staat. Minstens vijf jaar, dan komt die routine er een beetje in.”
Rinnooy Kan: “Mijn verwachting is dat de Eerst de Klassers de topleraren van de toekomst zijn. Ik zou het geweldig vinden als mensen straks zeggen: dankzij Emma Jane ben ik geschiedenis gaan studeren. En stel dat je niet in het onderwijs blijft, dan krijgt het bedrijfsleven echt iemand in huis.”
Rinnooy Kan: “Dat is heel goed nieuws, want we hebben in het onderwijs echt te maken met grote capaciteitsproblemen. Is het op jouw school ook lastig om leraren te vinden?”
Toch hoopt Rinnooy Kan dat Emma Jane voorlopig in het onderwijs blijft.
Emma Jane: “Ja, dat is heel lastig. En het verloop is ook heel groot.”
»
6.
In gesprek..
Emma Jane: “Ik denk in het onderwijs te bleven na Eerst de Klas.”
Rinnooy Kan: “Kijk, dat is al winst. En er mogen wat mij betreft nog wel meer Eerst de Klassers bij.”
In gesprek..
7.
Wat vinden zij ervan?
In gesprek…
Drie kersverse trainees over Eerst de Klas
Halbe Zijlstra en Gitta Snijders
Ik leef nog Bart Giethoorn. Studie: Natuurkunde en Management of Technology. School: het Revius Lyceum in Maassluis. Geeft: ANW en Science. “Ik leef nog”, antwoordt Bart op de vraag hoe het met hem is, kort na de start van zijn Eerst de Klas-traineeship. Eigenlijk is dat een understatement, want Bart heeft het heel erg naar zijn zin als docent. Hij was één van de sollicitanten die al bijna een jaar vóór de selectiedagen wist dat hij Eerst de Klas wilde doen. Al op de eerste selectiedag merkte hij dat hij goed zat. “Eerst de Klassers zijn divers, erg gemotiveerd en heel sociaal.” Precies waar hij zich thuis bij voelt. De tweede ronde van de selectie, een mini-lesje geven van 10 minuten, vond hij bijzonder leuk. “Mijn onderwerp was: het ontdekken van exoplaneten met behulp van het Doppler-effect. Toen de tijd om was, wilde ik eigenlijk nog zo graag doorvertellen!” Het Eerst de Klas-programma is goed te doen, al is de combinatie met de lerarenopleiding best pittig. Bart is vooral ook erg benieuwd naar de masterclasses van de bedrijven. “Ik hoop in het echt te ontdekken wat goed leiderschap is.”
Het is vrijdagmiddag en oud-Eerst de Klasser Gitta Snijders staat klaar voor haar gesprek in het imposante 25-verdiepingen tellende OCW-gebouw in Den Haag. Open ruimtes, soepel glijdende liften, maar ook strenge bewakers en toegangspoorten waar je zonder pasje niet doorheen kunt. Hier houdt de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Halbe Zijlstra kantoor. Mét een foto van Metallica aan de muur, want hij houdt van rockmuziek. “En het is een echte Corbijn”, zegt hij glunderend. Nog een kopje koffie besteld, “één van de voordelen hier, daar hebben we een knop voor” en we kunnen beginnen.
Super zenuwachtig Dominique Angel. Studie: Sociale Geografie. School: het IJburgcollege in Amsterdam. Geeft (op dit moment): Geschiedenis en Economie. “Voor mijn eerste les had ik alles uit mijn hoofd geleerd. Ik was super zenuwachtig, maar vanaf het moment dat ik echt voor de klas stond, voelde ik me meteen ‘docent’. Ik kreeg van de leerlingen een rol toebedeeld en ging er vanzelf naar handelen.” Pas drie weken is ze bezig en nu al merkt Dominique dat ze veel minder gestrest is dan in het begin. “Ik leer nu echt niet meer alles uit mijn hoofd”, zegt ze lachend. Lesgeven bevalt haar goed, vooral haar pubers zijn “hilarisch”. Hoewel Dominique nooit had nagedacht over het onderwijs, was ze wel altijd druk met jongeren en vrijwilligersprojecten. “Een meisje dat al Eerst de Klas deed, vertelde me over de combinatie van onderwijs met het leiderschapsprogramma en dat je er gewoon salaris voor kreeg. Voor iemand zoals ik die nog helemaal niet wist wat ze wilde doen en wel graag met jongeren wilde werken, leek Eerst de Klas ideaal. Dit is een prachtige kans om uit te vinden of het onderwijs wat voor me is of niet.”
Nieuwsgierig Bas Pijnappel. Studie: Klassieke Talen. School: Openbaar Lyceum Zeist. Geeft: Klassieke Talen en KCV
8.
Wat vinden zij ervan?
Halbe Zijlstra: “Je kunt het minder prettig treffen als erfenis. Het is natuurlijk een programma waar je heel veel leuke en talentvolle mensen tegenkomt. Er is niet één type Eerst de Klasser. Ze hebben wel veel dingen gemeen: ambitie, betrokkenheid en de nieuwsgierigheid om te ontdekken of het onderwijs wat voor ze is. Ze weten wat ze willen en hebben een inhoudelijke gedrevenheid. Maar wat trok jou aan in Eerst de Klas?”
»
Het was ook wennen voor Bas, bij de start van het schooljaar. “Ik ben nu 3 a 4 weken bezig en je groeit echt in zo’n organisatie. Eerst wist ik bij wijze van spreken niet waar ik mijn jas kon ophangen, nu begin ik rustig aan mijn weg te vinden in het gebouw en de organisatie. Mijn school heeft redelijk jonge docenten en in de docentenkamer zitten de docenten in afwisselende samenstellingen bij elkaar.” Een groot verschil met zijn studietijd viel hem meteen al op. “Als je studeert kun je dingen best een weekje laten liggen als je er even niet aan toe komt. Maar op school heb je een klas waar je gewoon een toets voor moet maken, op dat moment. De les wacht niet.” De docentenopleiding volgt Bas in Leiden. Vooral het vak ‘begeleiding’ ervaart hij als zinvol: “Het vak richt zich op de praktijk, maar wordt goed onderbouwd met theorie.” “Het meest zie ik uit naar de projecten bij de bedrijven, omdat het bedrijfsleven zo’n andere omgeving is dan een school. Een school blijft een leerinstituut en verschilt daarin niet zoveel van de academische wereld. Ik heb de presentaties van de tweede lichting van Eerst de Klas gezien en dat heeft me heel nieuwsgierig gemaakt naar ons eigen programma!”
Gitta Snijders: “U heeft het Eerst de Klas programma als het ware geërfd. Wat is uw beeld van de deelnemers?”
In gesprek..
9.
»
Gitta Snijders: “Na een lange studie had ik eigenlijk het verlangen om eens met mijn voeten in de modder te staan. Het liefst nog zo dat ik ook iets met mijn studieachtergrond kon doen, kennis kon maken met het bedrijfsleven en als het helemaal ideaal was ook met een groep geweldige mensen om me heen. Ik ben die eerste dag naar de selectie van Eerst de Klas gegaan en het was meteen…
Gitta Snijders: “Over verandering gesproken: u bent nu ruim een jaar staatssecretaris en u heeft al een flinke reputatie voor harde veranderingen.”
Halbe Zijlstra: “Klik”
Halbe Zijlstra: “Ik heb mijn beleid stevig ingezet, met de harde beslissingen die nodig zijn. Maar ik vind die veranderingen heel belangrijk. Ik ben bezig met de toekomst van het hele land, de kenniseconomie. Die is een resultante van al het onderwijs daarvoor. En daar is een aantal dingen in Nederland voor verbetering vatbaar. Dit is echt mijn drive: ik kan de dingen doen waarin ik geloof. Als je niet tegen kritiek kunt, moet je hier niet als staatssecretaris zitten.”
Gitta Snijders: “Inderdaad.”
Halbe Zijlstra: “Wat neem je nou specifiek mee uit het lesgeven en wat neem je mee uit het bedrijfsleven?”
Gitta Snijders: “Goede vraag. Ik heb zoveel geleerd. Omgaan met deadlines en improviseren waar je bij staat. In controle blijven, welke situatie zich ook aandient, authentiek zijn. En blijven luisteren, blijven coachen. Ook de kennismaking met mensen die in het onderwijs werken vond ik mooi. Er lopen, in tegenstelling tot het bestaande beeld, echt heel veel gepassioneerde mensen rond in het onderwijs. In de bedrijven leerde ik projectmatig werken en buiten kaders te durven denken. Maar ik zag ook dat er in het bedrijfsleven heel veel conservatisme zit. Het blijven grote bedrijven, met soms vastgeroeste structuren en ideeën.”
Gitta Snijders: “Wilde u zelf geen leraar worden?”
Halbe Zijlstra: “Mensen hebben een hekel aan verandering. In elke organisatie is een natuurlijke weerstand tegen verandering. De succesvolste organisaties zijn de organisaties die de wilde ideeën, vaak van jonge mensen die net binnen komen, een kans durven te geven. Als bedrijf heb je de instroom van jonge, nieuwe mensen, die breder kijken en nieuwe ideeën hebben, echt nodig. Daarom doen bedrijven natuurlijk ook zo graag mee met Eerst de Klas. Dat vind ik het mooie aan het bedrijfsleven, dat heeft echt dat evolutionaire element. Verander je niet mee, dan houdt het op.”
» 10.
In gesprek..
Halbe Zijlstra: “Nee, dat niet. Eigenlijk wilde ik geschiedenis gaan studeren, ik vond het een geweldig vak. Maar mijn geschiedenisdocent meneer Zuil zei tegen mij: ‘dan word je leraar of wetenschapper. Daar ben je toch veel te druk voor.’ Ik dacht: leraar zijn, dat wil ik toch niet mijn hele leven doen? Daarin herken ik wel de motivatie van de Eerst de Klasser, van jou. Ik wilde meer en zag dat onvoldoende terug in het werk van een docent. Als Eerst de Klas er destijds was geweest, had ik er misschien wel aan meegedaan. In zo’n programma ervaar je dat je, als je eenmaal de onderwijsroute kiest, je niet je hele leven lang daaraan gebonden bent. Je wordt tegenwoordig niet meer leraar met de intentie om veertig jaar hetzelfde te doen. Dat past niet bij de jongeren van nu en al helemaal niet bij het type Eerst de Klasser. Ik geloof er heel erg in dat je moet blijven zoeken naar dat waar je gelukkig van wordt. Je bent goed in de dingen die je leuk vindt. Als je het niet leuk vindt, hou je het misschien een tijdje vol, maar je wordt er niet gelukkig van.” Halbe Zijlstra glimlacht breed. Hij ziet er uit als een man die heel gelukkig is met wat hij doet, daar in zijn kantoor met Metallica-foto, zijn aktetas vol stukken en een weekend werk voor zich. Het gaat hem tenslotte om de toekomst van Nederland.
In gesprek
11.
Maak kennis met een aantal bedrijven van Eerst de Klas en zie welke bijzondere projecten de Eerst de Klassers zoal doen!
DSM: Lesstof duurzaamheid Ontwikkel lesstof voor het voortgezet onderwijs rond het thema duurzaamheid.
Stork Technical Services: Practice what you preach
Siemens & Shell:
Ontwikkel lesmateriaal rondom energie en infrastructuur en spits het toe op een te bouwen
stad. Uitgevoerd door: Emma Jane van Muijden, Ralf Willems, Christijn den Besten en Lisette de Boer Begeleid door: Louis Bekker, projectleider Jet-Net Siemens Nederland N.V. en André van Aperen, coördinator Jet-Net Shell Nederland B.V. Krachtig concept Louis Bekker: “Geweldig vind ik ze!! Het zijn echte potentials met leidinggevende capaciteiten.” “Emma Jane, Ralf, Christijn en Lisette hebben zelf hun ambitieuze opdracht geformuleerd: een lesmodule ontwikkelen voor het schoolvak NLT. Deze zou gaan over duurzaamheid, waarbij ‘energie’ de insteek was vanuit Shell en ‘besturen en meten’ vanuit Siemens. Ze hebben het voortvarend aangepakt en we zijn blij met het resultaat! De lesmodule ‘Ontwerp je nieuwe stad’ heeft een krachtig onderwijsconcept. Leerlingen werken in een expertgroep aan één aspect, zoals infrastructuur, gebouwen of energie. Daarna vormen ze met experts op andere gebieden een projectteam, waarbinnen ze hun expertise aan elkaar overdragen. Elk projectteam gaat vervolgens aan de slag met het eindresultaat. De werkwijze van Emma Jane, Ralf, Christijn en Lisette was eigenlijk net zo: ieder heeft zich verdiept in een bepaald aspect en daarna hebben ze samengewerkt aan het eindresultaat. Alhoewel het voor hen iets totaal nieuws was, hebben ze het heel vakkundig gedaan.” André van Aperen is het daar helemaal mee eens: “Het team heeft in korte tijd enorm veel kennis verworven over het energiesysteem en dit heel efficiënt in hun onderwijsconcept geïntegreerd.”
In hoeverre is Stork duurzaam, welke maatregelen zijn nodig om duurzamer te werken en hoe kunnen we deze vertalen naar onze klanten?
KPN: Nieuwe docent zoekt nieuwe media www.denieuwedocent.nl Ahold/Albert Heijn: Hoe wordt Albert Heijn een nog interessanter leerwerkbedrijf voor MBO’ers? En hoe kan AH
Wat zijn de mogelijkheden van digitale leermiddelen in de klas voor de nieuwe docenten en wat kan KPN daarin betekenen?
de communicatie met ROC’s optimaliseren? Uitgevoerd door: Louwrens Nederlof, Marlies Heijdra en Bas Dictus Begeleid door: Sigrid Stavenuiter, consultant leer-werktrajecten Ahold Europe Besmet met blauw bloed Sigrid Stavenuiter: “Het lijkt wel of iedereen bij AH blauw bloed heeft, zeiden ze in het begin verbaasd. Zelf hadden de drie het ook snel te pakken. Ze gaven hun collega als kraamcadeau een AH T-shirt.” “Louwrens, Marlies en Bas hebben het heel goed gedaan! Ze zijn het hele land doorgecrost om te praten met scholieren en BBL’ers (MBO) die bij ons werken en om uit ze te halen wat AH interessant voor ze maakt. Zelf hebben ze in de klas dagelijks te maken met scholieren en ze staan dicht bij hun belevingswereld. Ze zijn jong, enthousiast en toegankelijk. Bovendien hebben Louwrens, Marlies en Bas wat meer afstand tot AH. Ze hebben me verrast met heel simpele inzichten. Ik ging er bijvoorbeeld van uit dat het BBL-leerlingen gaat om het halen van hun diploma. Maar pubers zijn daar eigenlijk niet zo mee bezig. Louwrens, Marlies en Bas hebben super gemotiveerd gewerkt aan het project en er heel wat vrije tijd in gestoken. Binnenkort brengen ze advies uit aan de HRM-manager. Daarna houden we contact, want het is natuurlijk spannend wat er met het advies gebeurt!”
Philips: Groene producten Hoe kan Philips haar communicatie aan consumenten over duurzaamheid en duurzame producten verbeteren?
The Brown Paper Company: Day for Change Hoe zorg je dat de klant op een zelfstandige, duurzame manier eigen 'funding' organiseert en daardoor beter en sneller haar missie kan realiseren?
AkzoNobel: Waardencheck
RET: Visie op duurzaam ondernemen Wat betekent duurzaam ondernemen voor RET en hoe kan duurzaamheid verankerd worden in de gehele organisatie?
Tata Steel: Northland Wat zijn belangrijke aspecten bij de introductie van een nieuwe grondstof gerelateerd aan duurzaam ondernemen en geef hierover een communicatieadvies.
NS: Hoe kun je reizigers zover krijgen om afval te scheiden zodat er schonere stations ontstaan? Uitgevoerd door: Rik Adriaans, Ragna Heidweiller en Bram Winkelman Begeleid door: Petra Cesar en Warner Immink, adviseurs Corporate Learning NS Topadviseurs Warner Immink: “Op subtiele wijze hebben ze onze worsteling in beeld gebracht. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk! Ragna, Rik en Bram dachten eerst dat ze met de opdracht aan de slag konden door te werken aan gedragsverandering bij reizigers. Maar al snel werd hen duidelijk dat het gecompliceerder ligt. Er zijn vanuit de spoorwegen veel partijen bij betrokken. ProRail gaat over het neerzetten van vuilnisbakken op de perrons, Nedtrain is het onderhoudsbedrijf dat verantwoordelijk is voor de schoonmaak van treinen en de NS gaat over de treinen. Tja, en reizigers denken er goed aan te doen de gratis kranten in de trein te laten liggen, zodat anderen ze kunnen lezen. De Eerst de Klassers hebben een subtiel filmpje gemaakt van een opgevouwen krant die allerlei figuurtjes aanneemt en maar niet in een papierbak terecht komt. Ze hebben heel mooi in beeld gebracht hoe complex de weg is voor het vinden van een eenvoudig lijkende oplossing. Ik ben onder de indruk van de bedrijfsprojecten van alle Eerst de Klassers. Eigenlijk krijg je voor een kleine investering topadviseurs op vragen die er echt toe doen. NS is natuurlijk al bezig met de volgende bedrijfsopdracht. Die zal gaan over het vasthouden van personeel in de retailformules op de perrons. Wordt vervolgd…”
In hoeverre zijn de vijf bedrijfswaarden van AkzoNobel terug te vinden in de dagelijkse praktijk van het bedrijf?
12.
Projecten in bedrijven
Projecten in bedrijven
13.
“Eerst de Klassers zijn cadeautjes” een gesprek met Ronald Schepers “Scholen die niet meedoen, zouden het echt meteen moeten overwegen. Je krijgt één groot cadeau.” Ronald Schepers, afdelingsleider Gymnasium+ op het Arentheem college (locatie Thomas a Kempis) in Arnhem, windt er geen doekjes om. ‘Zijn’ Eerst de Klassers zijn hem goud waard en niet zonder reden: “Ze zijn allemaal voorgeselecteerd en uitgebreid door de molen gehaald om te zien of ze geschikt zijn voor het onderwijs en of ze ondernemerschap ambiëren. Je krijgt toppers. Niets meer en niets minder.”
Avonturen en kansen Ook wat betreft het ondernemende karakter van de Eerst de Klassers passen ze helemaal bij het karakter van zijn school, waar het innovatieve omarmd wordt. Schepers: “Het is zeker één van de redenen dat ik met Eerst de Klassers in zee wilde gaan. Het opstarten van Gymnasium+ was voor ons een risico, het was een avontuur, een sprong in het diepe. En zo’n zelfde risico durven Eerst de Klassers te nemen.”
Als afdelingsleider op een school die nu voor het derde jaar een Eerst de Klas-trainee in huis heeft gehaald, weet Schepers waar hij het over heeft. Zijn eerste trainee, een scheikundedocent, is inmiddels klaar met Eerst de Klas en werkt nu aan een opdracht bij Shell. Hij heeft nu een natuurkundige en een wiskundige voor de klas staan, één uit de tweede en één uit de derde lichting van Eerst de Klas. Ze geven onder andere les op de afdeling Gymnasium+, waar de reguliere lesuren bijna zijn gehalveerd en leerlingen in de vrijgekomen uren hun eigen projecten ontwikkelen. Het is een schoolomgeving waar sociale contacten en samenwerking gestimuleerd worden.
Schepers ziet op ondernemersgebied ook kansen voor zijn school. Hij nam deel aan de conferentie Meesters in Ondernemen, die georganiseerd werd door de eerste lichting Eerst de Klassers. Daar kreeg hij onder andere een lezing van Jeroen van der Veer, de oud-topman van Shell. “Zo iemand zouden mijn leerlingen moeten horen vertellen. Er waren daar zoveel enthousiaste, inspirerende ondernemers, die ik graag zou willen uitnodigen voor workshops op mijn school. Ik heb leerlingen in het derde jaar die apps ontwikkelen en bedrijfjes willen starten. Die hebben allemaal zoiets van: ‘Kamer van Koophandel? Hoe moet dat?’ Daarmee zou een ondernemer hen echt kunnen helpen.”
Midden in de maatschappij
Gemakkelijke win-win
Schepers: “Ik heb er bewust voor gekozen om ze in te zetten op het Gymnasium+. Het zijn jongens die heel veel weten en die mijn leerlingen echt op intellectueel niveau verder uitdagen. Alle drie hebben ze gemeenschappelijk dat ze initiatief nemen en verantwoordelijkheid pakken. Ze stappen open een situatie in en doen dat vooral ook heel bewust. Het onderscheid met ‘gewone’ docenten in opleiding (LIO’s) is dat deze jongens al veel meer in de maatschappij staan. Dat maakte dat ik ze per sé wilde hebben voor mijn afdeling. Dat ze na twee jaar weg kunnen zijn, neem ik op de koop toe. Ze hebben die twee jaar in ieder geval iets achtergelaten. Het zijn intelligente, ondernemende docenten die ook nog eens een rolmodel kunnen zijn voor mijn leerlingen.”
Voor Schepers zit er ook gewoon een heel praktische kant aan de deelname aan het programma. “Natuurlijk hebben we als school niet alleen deelgenomen aan Eerst de Klas omdat we nou per sé avonturen willen aangaan. We hadden bèta-docenten nodig en we kregen relatief goedkope, goede, eerstegraads docenten. Het was een win-win situatie.”
Ha, mannen! ‘Rolmodel’ en ‘ondernemen’ zijn woorden die regelmatig vallen in het gesprek met Schepers. Zijn keuze voor drie mannen uit de bèta-hoek was dan ook niet toevallig. Schepers ervaart dat zijn leerlingen te weinig in contact komen met mannelijke rolmodellen. “Bij ons zijn er relatief veel vrouwelijke docenten. En op het Gymnasium+ hebben we ook nog eens vooral veel meiden als leerling, waardoor zowel de jongens als de meisjes niet zoveel met mannen omgaan. Veel van mijn leerlingen willen naar een bèta-opleiding. Daar krijgen ze juist weer veel te maken met mannen.
14.
Daarom vind ik het belangrijk dat ze ook nu met mannen te maken krijgen. Een klas had op een gegeven moment bijna alleen maar vrouwelijke docenten. Als er dan een leraar binnenkomt, zie je die jongens in de klas echt denken: een vent!”
Cadeautjes op Arentheem
Eerst de Klassers verbinden zich in principe twee jaar aan een school. Volgens Schepers hoeven scholen niet huiverig te zijn voor het vertrek van hun trainee. “Op de huidige arbeidsmarkt heb je steeds meer te maken met overstappende docenten. De tijd dat je mensen binnenhaalt die niet meer de deur uit zijn te slaan, is echt voorbij. Eerst de Klas laat zien dat het onderwijs geen eindstation is, maar dat je er in kunt starten, weggaan en eventueel weer terugkeren. De kwaliteiten die je voor de klas ontwikkelt, bijvoorbeeld presenteren en contact hebben met mensen, zijn ook waardevol voor bedrijven. En Eerst de Klassers doen niet voor niets mee met het programma, die betrokkenheid met het onderwijs zit er echt wel in.”
Cadeautjes op Arentheem
15.
Deelnemende scholen
Deelnemende bedrijven
Amadeus Lyceum Arentheem College BC Broekhin Cals College Candea College Christelijk Lyceum Delft College de Heemlanden CSG Prins Maurits Develstein College Dominicus College Eerste Christelijk Lyceum Fioretti College Lisse Geert Groote College Goois Lyceum Gymnasium Apeldoorn Heerbeeck College Herbert Vissers College Het Baken Park Lyceum IJburgcollege Jac. P. Thijsse College Joke Smit vestiging VAVO
ABN AMRO Ahold AkzoNobel AMC Aon Brezan Connexxion DSM Unlimited HEMA ING
KSH Hoofddorp Laar & Berg Lentiz Revius Lyceum Leonardo da Vinci College Lyceum Schöndel Norbertus College NSG Groenewoud Openbaar Lyceum Zeist ORS Lek en Linge Plein College Eckart Regius College Roland Holst College RSG Lingecollege RSG Slingerbos College Stanislascollege Teylingen College Varendonck College Veenlanden College Vellesan College Wateringse Veld College Wolfert Tweetalig Lyceum
w w w. e e r s t d e k l a s . n l
KPN NS Philips RET Schiphol Group Shell Siemens Stork Technical Services Tata Steel TNO
