Nieuwsbulletin Programma Transformaties Sociale Domein
Nummer 9: oktober 2014
____________________________________________________________________________ Het nieuwsbulletin van oktober ligt voor u. Sinds het vorige bulletin is vooral veel voortgang geboekt in de afronding: de Achmeatafel (zie onder ‘Regionale Samenwerking’) heeft vorm gekregen (met een Nieuwegeinse secretaris), de Stichting Sociaal Wijkteam is opgericht, de programmabegroting 2015 is gepresenteerd. Dat is op het moment ook de lijn die we zien in het vele andere werk dat wordt verzet om op 1 januari van start te kunnen gaan: veel werk voor de eerste fase van inrichting van sociaal domein per 1-1-2015 (zorg-continuiteit en toegang) komt tot afronding, of is klaar voor bespreking en besluitvorming in uw raad, zoals de verordeningen. Voorgaande betekent niet dat er steeds minder te doen is; tot en met 31 december zal er keihard gewerkt worden om alles zijn beslag te laten krijgen. En daarna beging het pas echt als we de transformatie in al haar facetten volop ter hand genomen vanaf 2015. Daarnaast zien we steeds meer samenwerking tot stand komen met andere organisaties. Dat is ook goed, want waar we eerder als gemeente vaak eenzijdig het beleid bepaalden, zijn we nu de overheid die steeds meer partner is en samen optrekt met (inwoners)organisaties. Met groet, Hans Adriani, Peter Snoeren, Johan Gadella, Martijn Stekelenburg. Transformatie Participatiewet Nieuws vanuit WIL; projectgroep Participatiewet Deelprojecten De Wet Werk en Bijstand gaat per 1 januari over in de Participatiewet. Om ervoor te zorgen dat de overgang zo goed mogelijk verloopt heeft Werk en Inkomen Lekstroom begin 2014 een projectgroep Participatiewet in het leven geroepen, die 4 deelprojecten heeft: 1
Dienstverlening werkzoekenden Verkenning inrichting beschut werk
2
Dienstverlening werkgevers Realisatie werkbedrijf Utrecht-Midden
3
Wwb-maatregelen en hervorming kindregelingen
4
Tegenprestatie
In een maandelijks overleg vindt afstemming plaats met de beleidsadviseurs van de Lekstroomgemeenten. Zo blijft WIL scherp op de vragen en wensen van de gemeenten bij de invoering van de wet. Vanuit de vier deelprojecten zijn de voorbereidingen van de interne processen in volle gang. Ook worden werkafspraken gemaakt met externe partijen zoals het UWV, werkgevers en regio gemeenten over onder andere garantiebanen en loonwaarde methodiek. Voorbereiding klanten Er is op het moment veel aandacht voor de voorbereiding van klanten op de nieuwe situatie in 2015. Vanuit het deelproject Wwb-maatregelen en hervorming kindregelingen wordt nauwkeurig gekeken naar de wijzigingen die van toepassing zijn op bestaande Wwb-klanten en naar de voorwaarden voor klanten die zich per 1 januari 2015 melden. Via www.wil-lekstroom.nl vinden inwoners van de Lekstroom informatie over de belangrijkste wijzigingen in 2015. Daarnaast informeert WIL haar klanten via onder andere voorlichtingsbijeenkomsten, brieven en een nieuwsbriefspecial over de Participatiewet. In december ontvangen alle klanten voor wie de uitkering wijzigt bovendien een nieuwe beschikking met een berekening van de uitkering per 1 januari 2015. Zo zijn (potentiële) klanten op de hoogte van de komende veranderingen en kunnen zij zich hierop voorbereiden.
Armoedebeleid Op 1 september jl. heeft de werkconferentie ‘Samen tegen armoede’ plaatsgevonden. Deze werkconferentie is georganiseerd door de gemeente Nieuwegein in samenwerking met Vitras en Movactor. Er waren verschillende maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor minima uitgenodigd (waaronder de Stichting Urgente Noden, Stichting Leergeld, de Voedselbank, woningbouwcorporaties en het maatschappelijk werk). De beleidsvoornemens van de gemeente voor het nieuwe armoedebeleid zijn gepresenteerd (per 1 januari 2015 in werking) en kregen de aanwezigen ruimte om hierover mee te denken. De ideeën van de aanwezige organisaties worden meegenomen in het nieuwe beleidsplan voor het armoedebeleid dat in het najaar in uw raad wordt behandeld. Een ander belangrijk doel van de werkconferentie was om te verkennen op welke wijze de ‘minima-organisaties’ beter kunnen samenwerken. Gezamenlijk kan dan de doelgroep beter ondersteund worden en kunnen armoedeproblemen eerder worden gesignaleerd en opgepakt. De ideeën voor een ‘samenwerkingsketen’ worden in het najaar van 2014 verder uitgewerkt.
Transformatie AWBZ naar WMO/Jeugd Met de komst van de nieuwe Wmo, Jeugdwet en Participatiewet wordt er meer een beroep gedaan op eigen kracht en verantwoordelijkheid van inwoners. In dit proces van transformatie naar een nieuwe werkelijkheid is het belangrijk dat kwetsbare inwoners, die verminderd zelfredzaam zijn, een beroep kunnen doen op cliëntondersteuning. Een stukje extra inzet met informatie, advies en ondersteuning zal inwoners en hun naasten helpen om regie te krijgen op het leven en de weg te vinden naar meer zelfredzaamheid. Hier gaat een preventieve werking vanuit en voorkomt uiteindelijk een beroep op zwaardere vormen van zorg en ondersteuning. Om deze reden wordt vanaf 2015 de cliëntondersteuning op een nieuwe wijze gedefinieerd in de WMO en in de Jeugdwet. De gemeenten krijgen vanaf 2015 de beschikking over de middelen die nu nog vanuit de AWBZ aan MEE worden verstrekt. Ter informatie: MEE is een stichting die mensen met een beperking ondersteunt met informatie en advies, zodat zij mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijkste uitwerking van cliëntondersteuning in het wetsvoorstel WMO 2015 (naast verplichte ondersteuning met informatie en advies en algemene ondersteuning) is dat inwoners ook in het toegangsproces tot voorzieningen een beroep moeten kunnen doen op een cliëntondersteuner die hen bijstaat in het behartigen van de belangen. Ook in de Jeugdwet is vastgelegd dat cliënten en ouders /verzorgers recht hebben op onafhankelijke cliëntondersteuning. Op regioniveau (Lekstroom) is samen met MEE onderzocht hoe de gemeente het meest optimaal 1) cliëntondersteuning kan vormgeven en 2) de financiering kan inzetten. Dit heeft geleid tot een Samenwerkingsovereenkomst waarin een inhoudelijk en financieel kader staan voor de uitvoering van cliëntondersteuning 2015 voor mensen met een beperking en hun mantelzorgers in de regio Lekstroom. Op 7 oktober is het college akkoord gegaan met de Samenwerkingsovereenkomst. Deze zal op het bestuurlijk overleg sociaal domein Lekstroom door alle WMO-wethouders ondertekend worden. Het grootste gedeelte (80%) van het budget wordt in 2015 ingezet voor de lokale situatie. Dat betekent dat in Nieuwegein inwoners gebruik kunnen maken van cliëntondersteuning door consulenten van MEE zowel op het gebied van volwassenen als jeugd. In elk sociaal wijkteam zal een consulent (cliëntondersteuner) van MEE worden gedetacheerd. Een MEE-consulent kan dan direct vragen beantwoorden en advies geven over opvoeding & ontwikkeling, leren & werken, samenleven & wonen en regelgeving & geldzaken maar ook mensen die dat nodig hebben ondersteunen in de regie over het eigen leven.
Verder wordt lokaal ingezet op die activiteiten die de zelfredzaamheid van onze inwoners verder versterken. Bijvoorbeeld extra ondersteuning van het eigen netwerk of extra hulp bij het zoeken naar een vrijwilligersplek voor mensen met een beperking. Ook zal er nog een uitwerking komen voor de invulling van individuele belangenbehartiging, zodat inwoners geholpen worden in geval van vastgelopen situaties. Het overige deel van het budget (20%) wordt regionaal ingezet. Enerzijds door expertise van MEE in te brengen in het regionaal specialistisch team (zowel voor de WMO als Jeugd). Anderzijds door deskundigheidsbevordering en het organiseren van cursussen voor inwoners van de regio. Ook is er (vanuit Jeugd) een apart budget gereserveerd voor coördinatie en integrale vroeghulp. 4e Domein; Financiën Terugblik raadsinformatieavond op 17 september jl. Op deze raadsinformatieavond werd met de raad gesproken over de financiële sturing op de drie transities. In beeld is gebracht welke bedragen er vanaf volgend jaar beschikbaar zijn (ongeveer 60 mln. euro) en hoe deze zijn verwerkt in de programmabegroting 2015. Naar aanleiding van het gesprek is de begroting 2015 nog gewijzigd in die zin dat de drie transities in 1 programma zijn ondergebracht. Kort is stilgestaan bij Prinsjesdag, een dag eerder, en de gevolgen die daaruit voor de gemeenten en de transities voortvloeiden. Meest opvallende punt daarvan was het loslaten van de verplichting om de middelen voor de transities die het Rijk overdraagt alleen maar in te zetten voor de transities. Gemeenten kunnen daar nu hun eigen afweging in maken, zoals dat ook voor andere budgetten geldt. Verder is gesproken over de instrumenten waarmee de raad vanaf 1 januari aanstaande kan sturen op de voortgang. Daarvoor zijn regionaal en lokaal indicatoren opgesteld en in de begroting verwerkt. Ook zal er maandelijks over de stand van de budgetten aan het college worden gerapporteerd. Van de resultaten daarvan krijgt de gemeenteraad elk kwartaal een overzicht. De avond was goed bezocht.
De Gezonde Wijk Pijlers van de aanpak, deel 1 Met de Brede Toegang zorgen we ervoor dat inwoners die ondersteunende zorg nodig hebben deze ook krijgen. Daarnaast willen graag dat inwoners zo min mogelijk de Brede Toegang nodig hebben. Het programma Gezonde Wijk richt zich daarop; we zetten welzijn, sport en cultuur in op het versterken van veerkracht van mensen. Zoveel mogelijk wijkgericht, passend bij de kansen en behoeften in de wijk. We brengen bewoners, (zorg)professionals en gemeente samen om de gewenste ontwikkelingen vorm te geven. Dit preventieve geïntegreerde programma krijgt niet vorm op beleidsniveau maar juist met en dicht bij inwoners in de gebiedsprogrammeringen van de gezonde wijk. De integrale aanpak van de Gezonde Wijk loopt via vijf speerpunten: 1.
Veerkrachtige bewoners, betrekken van bewoners bij een gezonde leefstijl
2.
Betere Buurten, verbeteren van de leefomgeving
3.
Toegankelijke zorg, bewoners weten de toegang tot de zorg te vinden
4.
Samen meedoen, participatie van bewoners in de samenleving, wijk, buurt
5.
Goede startpositie, het verbeteren van de sociaal-economische positie van bewoners
Let wel: niet alle onderwerpen zijn geschikt om op gebieds- of wijkniveau op te pakken. Er zal voor een deel ook altijd een stuk stedelijke programmering zijn. De eerste twee speerpunten zijn hieronder uitgewerkt. Vanwege de leesbaarheid worden de volgende drie opgenomen in de nieuwsbrief van november.
1.
Veerkrachtige Bewoners
Dit speerpunt richt zich op gezonde bewoners. Gezondheid en veerkracht bij mensen leidt tot een veerkrachtige samenleving. Een samenleving die in staat is om bij stress en tegenslag het evenwicht weer te herstellen en terug te keren naar gezondheid en welbevinden. Recente publicaties tonen aan dat preventie, in de vorm van een gezonde leefstijl, grote baten heeft voor de mensen zelf (in de zin van langer genieten van het leven), van een grotere inzetbaarheid en van het pensioen. Maar ook overheid, werkgevers en andere instanties profiteren als mensen hun betere gezondheid aanwenden om langer te leren, te werken en te participeren. Preventie is een van de belangrijkste activiteiten in dit spoor. Met activiteiten en programma’s proberen we te bewerkstellingen dat mensen gezonder leven, beter en sneller herstellen van een tegenslag en minder snel zwaardere zorg nodig hebben. Mensen die goed in hun vel zitten zijn meer bereid om iets te doen voor zichzelf en/of een ander of de buurt. 2.
Betere Buurten
De leefomgeving waarin mensen wonen, werken en leven heeft invloed op hun gezondheid. Deze invloed kan direct zijn, bijvoorbeeld door de kwaliteit van de lucht, een drukke weg met een hoog risico op verkeersongevallen of slechte fietsmogelijkheden in een buurt. Groen in de leefomgeving heeft positieve effecten op gezondheid en leefbaarheid; als ontmoetingsplek, plek om te bewegen, spelen, recreëren, of om tot rust te komen. Ook de kwaliteit van de fysieke omgeving in gebouwen (binnenmilieu) kan tot gezondheidseffecten leiden. Maar de omgeving kan ook indirect van invloed zijn op de gezondheid, bijvoorbeeld door stress van geluidhinder of ontevredenheid over de (mensen in de) buurt. Vaak wordt aandacht besteed aan bovenstaande ‘negatieve’ omgevingsfactoren, terwijl de omgeving ook een positieve invloed kan hebben op de gezondheid. Zo is er de laatste jaren aandacht voor de functie van groen in de directe woonomgeving en het optimaliseren van de akoestische kwaliteit van bepaalde plekken in een stad. Wordt vervolgd. Regionale Samenwerking Gastgemeente regio In de afgelopen maanden zijn de voorbereidingen getroffen om te zorgen dat Houten voor Nieuwegein, Vianen, IJsselstein en Lopik kan inkopen voor 2015 (Jeugdzorg en Wmo). Dat wordt via een dienstverleningsovereenkomst tussen de gemeenten geregeld. Niet alleen de inkoop is een gezamenlijke activiteit; ook de beleidsvoorbereiding voor 2016 e.v., de jaren waarin we echt aan de slag kunnen met de transformatie, blijven we samen doen. De bundeling van de bestuurlijke overleggen in het bestuurlijk platform Sociaal Domein Lekstroom wordt gecontinueerd. En in 2015 komen er ook weer regionale raadsinformatieavonden. Allemaal omkeerbaar, omdat we nu ook het traject doorlopen om voor 2016 te bepalen hoe we met elkaar willen samenwerken. Transitietafel met Achmea Samenwerking tussen gemeente en de zorgverzekeraar is iets dat al langer op het wensenlijstje van de gemeente Nieuwegein staat. En met de Wmo 2015 en Jeugdwet is die alleen maar hoger op het lijstje gekomen. Ook landelijk wordt samenwerking van belang gevonden. VWS, VNG en Zorgverzekeraars Nederland hebben afgesproken dat in elke Wmo-regio (in ons geval Lekstroom) een zogenaamde transitietafel wordt ingericht. Aan die tafel bespreken gemeenten en de grootste zorgverzekeraar (in ons geval Achmea) onderwerpen waar we elkaar (zouden moeten) tegenkomen in de transities, zoals de inkoop van de functie wijkverpleegkundige. Deze wordt gefinancierd vanuit de Zorgverzekeringswet, maar heeft een rol in de sociale wijkteams die onder de regie van gemeenten vallen.
Ook wordt een breder overleg verwacht waarbij ook bijvoorbeeld zorgaanbieders, patiëntenorganisaties en woningcorporaties zijn betrokken om onderwerpen te bespreken als werkgelegenheidseffecten, informatiebehoefte, wonen en vastgoedleegstand. Landelijk wordt verwacht dat de gemeenten ook een secretaris aanstellen voor regie op het proces en als aanspreekpunt voor VWS. Gezien de werkdruk die er bij iedereen is om te zorgen dat we klaar zijn voor ‘1 januari 2015’, hebben we er in de Lekstroom voor gekozen om het overleg zo efficiënt mogelijk vorm te geven. De transitietafel vindt plaats als onderdeel van het bestuurlijk platform Sociaal domein Lekstroom. Secretaris is Arthur Kocken (gemeente Nieuwegein). Hij is ook secretaris van het bestuurlijk platform en het overleg van gemeentesecretarissen over het sociale domein. Er wordt geïnventariseerd welke overleggen er lokaal en regionaal al zijn met anderen. Bijvoorbeeld lokaal met patiëntenorganisaties en woningcorporaties, regionaal met aanbieders rondom innovatie en inkoop. Vervolgens wordt bekeken waar (nieuw) regionaal overleg toegevoegde waarde heeft. Niemand zit te wachten op overleggen om het overleggen, zeker nu niet. Oprichting stichting Sociale Wijkteams Op 30 september heeft het college van B&W definitief besloten tot oprichting van de stichting Sociale Wijkteams. Daarbij is de wens van de gemeenteraad, namelijk het initiatiefvoorstel van Groen Links en anderen, mede leidraad bij de verdere invulling van de sociale wijkteams. Diezelfde middag heeft de provincie goedkeuring verleend. Later op de middag is bij de notaris de stichting opgericht. Eerste bestuurder (ad interim) en kwartiermaker van de stichting is mevrouw Kerstin Hogenbirk. Zij is in Nieuwegein bekend als directeur van Cliëntenbelang Utrecht en heeft ook twee raadsinformatieavonden begeleid. Zij heeft diezelfde dag een subsidieaanvraag ingediend (deadline was immers 1 oktober) voor de stichting. Zij is direct aan de slag gegaan met het regelen van praktische zaken. In een volgende uitgave van de nieuwsbrief zal de Raad van Toezicht (ad interim) worden gepresenteerd. De planning voor de regionale raadsinformatieavonden voor 2015 is rond. U vindt de data hieronder. Evenals de 2 avonden die nog in 2014 gepland staan.
Planning raadsledenbijeenkomsten sociaal domein Lekstroom 2014 (NB met WIL wordt overlegd om de raadsledenbijeenkomsten die WIL organiseert zoveel mogelijk in te voegen in geplande bijeenkomsten sociaal domein) 29 oktober, 19.30 uur Stand van zaken inkoop Jeugd/Awbz; meedenken inkoop 2015 Gemeente IJsselstein 8 december, 19.30 uur de laatste stand van zaken voor ‘1 januari 2015’, Participatiewet Gemeente Houten 11 februari, 19.30 uur, Houten Onderwerp volgt 9 april, 19.30 uur, IJsselstein Onderwerp volgt 11 juni, 18.00 uur, Nieuwegein Onderwerp volgt 28 oktober, 19.30 uur, Lopik Onderwerp volgt 10 december, 19.30 uur, Vianen Onderwerp volgt
