de(ember
l99l
no.
10
verschijnr 10 maal perJaar
Port betaald Port pay6 De Lier
NIEUWSBRIEF van het Koninklijk Nederlands Geologisch Mij nbouwkundig Genootschap
Afzender Koninldijk Nededands Geologisch Mijnbouwkundig Cenmtschap Secretariaat: Postbus 157,2000 AD Haarlem, the Netherlands ISSN
0165-7720
1991-10
dcccnb.r
Ml
no
l0
venchijnr 10 null
p€.jd
NIEUWSBRIEF
COERTS, Drs. A.J. - oos€rsrnar ?,35N1 MK STAD, Drs. fl. - Willen van Cleentn 755.2722
(8)
IIOFSTEDE, DB. E.R. EN COUDA (g)
van her Kortinklijk Nederlands Ceologisch Mijnbouwkundig Ccnoorschap Vqrgednaen voor Paul Bons, LV A.lJ., Urahr, rl. 010 515105 (lEn ren Brnrk, LV.A.lJ., UFecht, rel.030 535105
Coftcspo,Lllntnt et klea enlie adres t A.ttr6stt u4renimenls: Mw. M.K. van llcldcn, l.V.A.U., Poebus 80.021, 35{)li TA Urechr, l.l.010-535052 (mr. c. di.)
llOUWtNK, Ir.
[email protected]:
hcr
indien binnen 30 drscn da .lcze publilatic gc.n sh.irielijte bezwrrcn rcgen t@lating als lid 2iji birncngckomcn b'j de S€crctdis van hcl Ccnmtrchap, zulleD hic()ndcr ecn@mdcn rocgcldtci wordcn ah lid (An. 3 van her
d. Statutcn, Aa. I ton
Alsenen Rcglenei0
BEEK, A J.I. vAN - wraide 72, 3?05 ZE zeis! nud. gcolosic R.U. Utreclu (bg) BELT. FJ.C. vAN l)llN Clfarijncsiogcl 97 bis. :l5l
ln
houd
I GT
Urrccht, srudcnr aeolosic R.lJ.
BOER. M.H. DB - Jacob Crr$$at.l5 bis, 3521 VE UlMht, $ud.itgeologie (gedhenrie) R U,
(lenunschap$icrws
2
firiliffi :i ytu'ui:liuit: T::::
Diversen
. .......................,,....
ll
l5
|l
HALE, Prof.dr. M. - Konin8splcin 22,26ll XD Delli, h@8lctulr rhinc.!l explora( ITC Ddlft
€)
KOLDEWE,
G. W
lnde 72. l?05 ZE Zcisl,
srudcnt scoloSic R.u. urrEchr (bs)
l-lPS, A L.W. . Sumarasrar 19,
IlvolutE van
PASSIER, Mw.
PA Ut-
ll.F.. Crcsellan:l0l
bis
ll.
Bl Urrechr, sLUdenre re,,logic lAcdl'erric) R.tr trtFchr (hE) I'HAFF, J. Aqur arijnlaan 216, 3523 IjP Ur-
aardse syrtenEn
(r'c v@r prcSnnnta p.g.9 en
lSll
.1521
l0!bdeu
Nieuwsbrieo
KNOOK,
H.
tucbr, eu.lcnr scolosic R.U. Urcchr (b8) PRINS, M.C, ' Wcide*cs l,37ll BS Ausierlilz, $Ddenr scologie R.U. UMbr {bB)
' l.ndllst@r t5,28Ol
Schclpsrr@r 9, 2514
R.H. Hanbu.gcfirur
KII
s-
34 bis,3512
LANGERAAR, Drs. W.D. c/o Qualiltch Consultlnts Ltd, P.O. Bor 4162, l-i a$ol,
Cyrrus (s) LEETJWENDAL, Mw.DB. A.C. l5.2li0l EN COUDA (s)
rrnduhrut
MAANEN, Drs. H.R,r, VAN Arlhonie DijcksF&r 4. l8l7 Dw AnE6fen (g) MELKERT, Mw.Drs.
shd l0l,l(})2
v.t
M.J.A. le OosleDarl
EA Arutc.&m(g) MOLEN, Dr. I. VAN DER - c/o Shcll Vcnezuch s.A., Apanado 809, Caracas l0l0 A, V.Dc
oTERDooM, Dr. w.H. - c/o A.S. Nonkc Shell, P.O. Box 40, N-4056 lanrn8er, N@rwe8ci (s) PARDOEL, Drs. F.R. - Kan)crlingh OMe$rMt 3 I,
2014
tij
Haarlcdr (g)
PIJPKER, Drs.
Echt,stld.ot 8€ologic R.U- Utuhr (bg) NYST, M.C.r. - Mgr. vm de Wcrsing\Eaat 4l bis, l58l [8 Urrccht, nud€nr scorysica R.lJ.
(JONTA(JTDAC KNGM(;
IIARTMANS, D6. R.F, - c/o B.E B, Erdgas und ErdiJl GmbH, EP'E, Ricrhorst 12, P.O. Box 510160, D 3ql0 Hlnnover 51, Dundand (B) HEU-BRON, k. 11.C. - cb Willeford, P.O. Box 1468, .laclson!iue, OR 97530 1468, U S.A.
J.S.
c/o Unircd
Narions,
SUDD0007, Nyala lbwnt Wl|.r Supply, S. Dnrfur, CH l2l I C*darc 10, zsirs.danl (s) RUST, DB. H. V N DER - Ha2cnatkc. 15, 1994 EJ Houten (g)
SPRUUT, Drs. H.D. - c/o UNlCtiF Cenfal Amenca Ofhce, A.P. 525, Cuaremala Cny, STRIBOS, Drs J.P.A, - Cerbondylaad 19, 4908 DI l Oosterhour NB (g)
STRUI.IK, Ir. A.P. - c^) Sh€ll Egypt N.V., P,O. Box 2681, El Ho(cy0, Heliopolis Cairo, EEWr. (g) IRIPP, Mw.Dts. E- - Wclwac.d.lcn 18,3218
WILDENBORC, Dr. A.l_.8. - Aorhony Fokt.r
Genootschapsn ieUws
BERNARD, Drs. J.Th. - s Crav€nweg ?20, 3065 SJ Roficdrd (r) tsOSBOOM,l)!s M. - Bank.srmar 26 2h, 1094
PI]RSONALIA
(ISENCO, Drs.'1. t/a N.V. Waredeidingnraac schapDij DrcDrhc , Lauwers 3, 9405 Bl,
lu
15,20241,4 Haal.n (8)
ZANCER, Drs. F.A.P. DE - Eigendomweg 27. 3765 EA SG$ (s) zUP, Ds. !.R. ' ch A/S Norske Shell E & P, Lxtc 09 Urvintriigslvd., P.O. Box 40, N 4056 Ta.aigcr, Norwcgci (g)
I)hDl5lRA, l)rs. S.ll.T . rreuwend!lerswc! -
(s)
97 lh., 106l Bll Anrncrdrn FICK, l)rs. 1,.1. . Ituiisch@tcn 12, Il.?91, 221|
Dr. D. Srrijt
zc Nordwijh
DUr (8)
llAMntEN, P()f.dr. T. VAN Iloh.n, l8 okobcr
l9l
Uu{hr,ll novc hd l99l
Dinrrum. ( ddcrJ
ll.
DER c/o
Apr x6A
Ias
5U, Bug'il,
' was: 15 Esrcr Cre$ ccnr,'l'ownsvilL, Qld 4E10, Ausmlii (s) JANSSEN, Drs. M. - wls: Buitcnkait6 A,80ll llOR, Drs. F. vAN DnR
t
Lidrnaatschapsbei,indigingen
rI
jduo
1992
OVERLIJDENSBERICHTEN
AKKER,lr. J.A. VAN DEN - App. Wilhelni.asraere ,
wilhelninasrrMt ?/8, 6131 KK Sitlrd
r\NEMAAT, II.J.C - Dennenlarn 29, 7822
EJ
ASTON, Mw.Drs. A.M.A. - lan Uvenweg 53, 6708 AD wasEninsen (s)
BERC, Dr. J.A. VAN DEN - Oude Woud z$dw aE | 1, 31 (t7 AM Taisr (.8) BERLIE, Mw. B.L. - MoMedetade 229 bis A,
Op dinsiag 12 november l99l is 1e D€lft overle den Mw. Eva Johanna Buschmann, oud duseum assisrenre van hcr Geologisch Mi.eralo8iscb Museun van de Facultil der Mijnbouwkunde e.
Petuleuowinning vb de T.U. D€lft. Cedurcnde achtendenig jar heeft Mw. Buschmmn de duseun colleclie geaddidistrcerd, 1en kDngesteld, mar bovenal mer zeer veel zorg omgeven. Het duseun hefr binnen de Feul|eir
e.
BOERINC, D6. M. ' c/o UDiv. of Aberdeen, Dept. of Gcology and Pot oleu'r Geology, Moston Building, Xirg\ College, Aberdeen
centrzle pldls ingeno*n als on tersru' aldjd ning bij bel on.leMijs en als plet\ war studonl.n en afgesud@don hun besle nonsteni vouaDeld t,jdlns voldwerk of bi.i hcr we.k in de nrjn dd M*. Buschmann konden aldragen. Naasr had werk v@rl'er mueun heefr Mw. Buschnann gr@r aeun besruu.lijke ra*c. v@r dc Faculteit
AB9 2 UE, Schorlad (g) BOONBN, Mw.Drs. Amsrellaan 27, 1442
velen zullen@n wmchennnerins aan
1522 JM UtrEchr (bs)
BOER,
Mw K.F. DE - M. Vaumondaan
60,
2101EEH@mst dc (s)
P.
mnlijlhcid
BRIL, Drs. J. Sissin8hestraar 6,949,1RS ljde (g) DEIBEL, Mw.Drs. LK. Nieuwstiaat 138,l0ll DRIESSEN, Drs R.L.M. Cerard Doustraat 3, 6li! I DM Elsl$ Lb (e) GAAUW, Drs. P.C. VAN DER Dr. Crasbom plein27,607l Jx Swdrmen (s) GROND, l.g. L.H. Douvenrade 1,6419 AA J,^NSEN, Ir.
1h.M. Zr. Xavier Nolcnsl.ai I I,
6.119 Ax Hccflen (s) KLEl.lN,.l. - tlogeweg 127,
(b8)
KLUSMAN, Drs.
D.
l9ll
Kajuit 96,
97ll
Crl
CG
SL vc.avenhaSe (g)
2596
KRUCSMAN, Drs. A. - Enny Vrcdelaan 26?, 3584
A
Utachr (bg)
LOOS, Mw.D$. W.A. DE van Blairenburg straat 81,2517 XN s Cravenhage (g)
LOS, Drs.
S.O.
?m8 krmbard Lane,
Fre-
dencksburg, VA 22401, U S,A. (g)
PIEPLENBOSCII, D.s. S. ?547 EP
lcwenhise
PRINS, Ing.
S.
'
Rozeiplein 2, 2241 xT was
de Ceologia, Zon! Univ. de
Pedrdlbes,
aarceloia 080?1. Spanje (s)
II.JA -
Maaierhof 7,6418 Jl
SAI-OMONS, Dr. W. - Krcmme Elleb@e 9751 RB Haren Cn (s)
S'|EI-IJNCWERFF, Ds. 27?l SL Boskmp (g)
b.wen.
LW.
2l A,
Centiarn 15,
3)
aug.'92 14.45 uur Aantonsr Osala23 aus.92 17.10 uur (of op enige andorc di. wG. Ej. a.)
Het Bestuur
Hen: Vertlk Amsrerdo22
Tetug: veflrck Osaka 4 spr92 l9.0Ouur Aankomsr Amsrc.dam 5 scpt.92 10.15
Prijr
i
2.915, gecn Dntimum entaldeelnemetr
Siigapoe Anlin.s biedr @n Eismosel'jkhcd v@. t 2 825,- bij minimasl l0 deel.emers. Dit impli'
cen chE. rciren via SingapoE en en ext a ds dag heen. venrel 2l aug.92 om 12.40 uur, @r
komst Osatr 23 aug.92 om 7.50 uur. ferug vah her vertek op 4 sepr.92 om 12.00 uur en komst op 5 epr. om 10.00 uur. Eris mogelijldeid op ifn vo.te stopplaa$en le dderbtuken. Ileen @er per grep gereisd worden, echter in alle gevdllen km terug individueel geeisd worden.
atu
Uner@d len Waeon Lits
P.H. va. der Kleyn,TU Delft.
rda.tie heft benchl vr. overlijden vetuonen van Drs. J.W.Chr. Dopp€n op 15 oktober 1991. De heer Doppert was laatsteltk verbondcn M. d! Rijrs GeoloSische Dienst ei vanaf l9sl tot aan zijn peisionering in 1986 lid van het Gen@t De
MEDEDELINGEN van het Hoofdbestuur KNGMG r)
CGdkop. rcisDogelijkhedon .ad her 29d lnt F naional Ceolosical Colgres 24 augustus - 3 scp Er is conta.r gclegd mer Wago. Lits T.avcl in ver band met g{Edtope rcisnmgelijkheden nu Kyotl (dar berekenr !liesleld Osaka). Do volsoDdo
lrp.n Air lia lrnnkfun cn Tokyo: Hen: ventut AnNr€rdtun 22 !ue.92 18..10 nu Aankod Osala 23 au8.'92 l9.0Ouu Terug: Vertek Osatd.l sept.92 9.45 uur Aankomsl Ansterdanr 4 sept.92 16.50 (or op enise anderc
@, w@,
i.
vsr
ulr
dj. vu Tokyo.ad
Alns€rdlmi Osal€ lbkyo dlsol'jkt Prijs bij minima.l8 delneme.s t 2.8?5, per poF
JaPan
BATE uit he! Piercr t@lortDizn
BeleSsEllenden worden vrdht zich aan den bij de secrctaris van het KNCMG,
te
mel
Dr
Hollmdshc Melkhappij der
smnljkheid b.zjtEnd. instouinsen. Aanvragen lot het ve.krijgcn van dc batc diencn
v@r I fcbruari
1992 te worden gczondcn
s4etaiis naruuNereoshappen vu
de
'flre Piusburg C@logical S@icry .nd Eastern Scc rion AAt'C is oilcriig an intriBui.gly dekiled 'limircd edi!ion l992 wall calendar featuriie Nelvo Madroredly oil days phoroeiaphs. John A. Made. (1827-1915) p.esryed ro. hisiory one of fie finest ud mosr extensile pictorial records of rhe boginning of rhe petroleuo indusry. Abour 3,0110 of rhe orisinal 16,000+ wet plare gla$ nogaives rcprcsenr rhe cou@rio. roday found at
well MuFun in Tituslille, Pennsylva
nia. ltose uriquc sccncs, dcpiding events of $e 1860\, will erhancc any hode o. otlice or prc vide a Siit smoie will truly Emehb€r. Oide^ will be fiUed ds r{eived rd retumed by firstclass mail. Ldge orders (ll or mo.e) will be cha.ged a flat rate fo. shipping and handling. Pleso allow up ro thre w*ks fordelivcry. Pnce of rhc calendrr is US$ 7.00 each For ship pins and handlin8: ordes of I l0 add Us$ 2.00 percalendar, ordes ot ll ormE ad.l Us$ 20.'.
chsk d mney ordd b:
P{]S CALENDAR PROJESI Pntsburgh Ceological Scioty PO. Box 3432 PitNblrgh, PA 15230
ae
dc
Mmrebatr
pij, ftof.dr. A.A. verijn Sruait, Posbus 9698, 2Ol3 LR Harled, met in&hheming
vdde
De amvrage geschiedt schnirelijken
md
vol
behel
a. de naan, vomafren, wmnplaats en werk lcing van de aanvrager, e. wa.neer her een
e.
i.stellinS b.ren,
b.
Send
dc
Werenschapte. heefi boslolen dc bale vd vern@dclijk i 30.01)0,- dio in 1992 d@r de Me1$happij uit het Pi.Er Lansorhuizon Lamb€rtDs' dn Fonds al worden vedeond ie bosteden 1ot belordedng van de sNdie va. d€ geologic, mr inb.sdD van s@fysica en nineDlosie. Tor het orNangon vm de bare tonen in drnrerking p€rsonen, 3,1dd niet leden vm d! Holland sche MMtschappij, alsmcde aldan nier @hrper
E.
2)
the Drake
vd
tflb€rtusmn-
ddere mbge
e. nad/van
Japan .aar i.djviduele wen*n. Tel wagon Lits Travel 020 668 24 66 Mw. V.d. Nao. menren zorsen
Escatnplaan 550,
(g)
RIBA, P.of.dr. O. - c/o Univ, de Bucelona. Fac. ROMCENS, h.
in zich
hdper
CD Uirgcesl
KREVEL, Ir. H.N.A.M. VAN - Schoutensrraat 2.1,
e.
Lufihmsa via Ftukfun n@ Osala:
hcl
del w@flc
duideltke adduiding
de bale zal word.n
did
besled
c. een zo nauwleung mogelijl(e begrodng of b.rckcniiS d.r
kc|ei;
d. al datSene, wat de reden van de aanvrage, zowel ah de oms[idighede. waarc.der de aailra8e gcschicdr, nader in hel lichr kan sl.llen of @nemlijk roken.
De beslissin8 over de tockenning van de bate bcrust bij de algemene vergaderidg van de Hol ludsche Maatschappij der Wetenschappen, we&e
in mci 1992 zal wordco Behoudcn. Hiefta onr
vmgen alled die een aanvrage hebben ingediend schittslijk rEdenelng omtrent d. ttlrennins. Qver de vdfigane van bel ondez@k, w!an@ d. bate verstrekt wed, dient ten minsE @Dnr&l p€t jaar aan h€r bcstuur van dc Hollaodsche Maar schappil der Wetenschlppcn re wordcd Senppor teerd. Bij publikatie van de osultare. van her onderz@k, wadt& de bdte versEekr werd, is de b€gunsdgde gehouden de ondo.stouning van het cn de Holldd sche MaaMhappij der wo€nschappen @n cxem
L{geftuizn-Fonds E vemel.len,
Aaovlasen lan her gchcle bcdrag hebbend. vdn kcur bovcn klcnErc mnnge..In verbdd net de wcrkzaanrhcdcn van de beoordelingscomnissie kunnen aaivragen welke na het veahjken vm de tefrrtn vh indndins zijn tcsezondon nier v@r behedeling in ume.king komen. De
S{Etris vfl
de
Hdlmd5che M@Mhalpij
Protdr. A.A. Veftijn
5
Slud
AFDELING NOORD NEDERLAND
Bftr (vorzir (sedetdit is een *dovcr,
Wegens vertek van D.. C.A. dcn
€r)
en Drs. A.B.E.T. Kabel
wijzigi.g
gekomen
in de slmenstelli.g van het
bestunr vm de Afdeling
Vorziftr n fids
De Iezing wodr gehoude. d@r D.. J.W. Ftrte, KSEPL, Rijs*ijl. Het bestuu hmpr op en ver pachl !:roLe l@l@p ver dn turuele onde$erp
Nmrd.
!den
onde. het .birkcd Nieu*sjam bdrcl, rog lang wordcn nagepraat. De Afdcling N6d h@ft hct H@fdbestudvtu het
td
KNGMC r@rgcst ld ovd le Cad rot het inv@en
vd
Dr. T.r.A. Reijers
@n
KIGMC
das,
gebtuit
webij
vd
de AfiLling Nmrd ldeu bordeaujdxt
wrkades: NAM, XGS/32, Postbus 28000,
her exclusieve
9.LO HH Asson, rol. 0592G62430 huisadrcs: Cagels 15, 9466 PJ Casteren, 1el. 05921 1218 S{retris is: Drs. W.A. Bekelmm werkndEs: NAM, XGS/31, Poibus 28000, 94{D HH Assen, rel.05920 64117 huisa.lres: Zevensterstraar 16, 9404 JM Assen,
v@aellen zijn oog welkom. De Afdeling N@rd heefr het Hsfdbesruur oot veudbr nede betrotlen te worden bt de orguisarie vd of her gesralte Seven &. het KNCMQ gaslheeMhap vd her AAPG KNCMG congEs in
tcl.05920 r5852
de
vordedasen vm hd leden h4ftrerdbt Een concept logo n voorScsleld, naar neerdere
1993 In
verdl
Dei HoC. Aan het H@fdbenuur is her on v@nduende npponage in d.
gcdlan
Nieuwsbdefovd de v@tuetidinge. in de diverse donderdag
16jrufi
1992 om 20.(Xl
uu wordt de
Nieuwja!.slezins sehouden io Horel cald Dc
Nieuwe Bri.k , Brink 13 in Ascn. Her onder werp is Crcenhouse cfccl: Ceological pcrspec rive of CO2 and rhe posiblc iipact on policy
comissies die bel.sl zijn net de vorschillonde orgdisabnsche asp€cren. Vordeinsen zijn even waddevol nicuws (voral v@r l.den die nict nr her wosren lan Nederland wonen) ds het uitoind.lijke prcducr.
Doktorelexln,cn fysische g@gnie 9 l0 9l A.l. Wagtendonk (egepasb tg.) 13
ll9l
Mw. N. Eemisse (f.9. van laagland
DokoraalexrnEn gcologio 9l Mw. M.ti. Jlnssei GEukrurcle
9 l0
M.Sc.
16
Z.pir
T.U. Delli
D*tdaalex,trn Mijnbouwkundc
28-ll 9l
.1.
Bcklcriig (ntijntunde)
A.s. Deurl@ (goidsrorentchnolosie) R.R.G.G Cdjderij (p€toleumwinnins)
Er.n.nftou.irsr BffrSnd opdirgt.atrnlUle inndFt td AwON, T\NCMC. RadJ v@! Aardscren sndppen en r^quA{ ommrssre Ncdcrland \rn dc KNAw. ot de slJrrnS.dJtud \Nr her inand.n \m rb\brlis /ijn bij de congr\adminisr.aR r ln0 rbJuacrs t@r letneen onp.n!.n nasr , Jt db \d,.h tNr p.srerprcsen€li.\ In r0|n3l hebb.n + 210 Dcr\onen btri[ eascvcn \rn_hu. ,dd.\. D. se ztrl d.lmendc reten G mrFldin8en rtccGen -Jre in her. onFe.Dn,mnd '.nshaF.mmisie /ullenode n op8enotrn Op b6is v& .tr prcsEmm tLnr U /ich lomet &nmetJe; \;r frcr (on
grs un msve^tmden tc v@r,(o*n *"nlro va\lopaeqfan drl !& de dtrtncme^en pcbru,t.lii r. .iscn bijdn8e zal wod.n s.\mgJ cebaqd op de r o,, ton,sc ,ongr\besoins h de .;ge n hijdni gc v@nNno8 ds
vurg vangcsten. f. 50.-
Srudrnkn
Aiovoios
|
Fenen andar* nuBmdrdal vhoverles Dc hm8r td J. eisen biidnSc G@g@r econSnssponhnS zd w.rden o vaneei
Te ifDmarif b(n(hr rt U dar rs Nffen8ckomen
r
tron'n8sror r.
ve
tdno\.n Nddfre rntomd Ie
Drktonalexmen ftsische g@gnfi e
dl drnrnktrjt /rjn \u
hei 2-dddBr conSre\ re houdcn in .r,n sErcenrrum wordcn venchafi via dca N re d q ! bnet vu,ns
al
Het Adviesbureau voor ceofysica en c€olosi6 js e6n onafhankelilk advj66bureau en biedt een conpleet pakket g€ofysische nethodon voor diverEe onderzooken; ook a.lvlE6rsn wij bij koop en huur van instruhgnten €6 6ofikar€.
Op 23 oktober 1991 prumoverne un de Rijts universilen Ufiecht E.J. Rohling op een pref schrifr gedeld: 'Laat kw.naire verdnderingen in het khnaat en de hyd.ognfie van de @stelijkc was
Proidr
Op 8 noventber
.1.E.
vmrdc lonniog
MedenkDp.
l99i prcmoverde
aan de Rijks-
unilorsileir Croninson.l. Bijma op een pr@t schrifr
sei,l.ld:
On ntc biology
oi riopica1 spinose
Clobigdinide (Sdcdiina, Fordinifenda) dd ib inplications for paloGecology . ProDoto.en wa.en Proidr. C.l. BGkschotcn cn Prof.dr. Ch. Hcmleben. Op 26
ON. D.I. BIEIIINOA
opsporinq m€taleh vat€n 6. a56€nw€g€n - nonitorins van de cohdoctivit€it rond €€n afvalatortpraat€ €n locati6 vah ds vuiltons CIV I ELE PRoJEcTEN - bod€monderzoek bouwlocatl€6 an landslide6 GEOL. ONDERZOEK voor zand , grind- €n waterwlnnins I,1I L
I EU
ARCHEOLOGIE
veldwerk m6t di v€rs€ h€thodon
BOORGATMETINGEN
conductjvlt€1t- €n ganmalo0ging in gatsn locatie grondvatsr6p jsgEl, €nz.
noledber l99l prono!@rde mn de Rijk$ Uftchr F.J. HilgenoPen p(Efschrifi
un,versnen
Astronomical ior.ing dd ge@hroro logical applica rns ofscdimentary cyclcs i. fie Mstiierded PliEene pleisl(ene . P.onrororen ween Prof.dr. C.W. DrooScr en Prof .dr. J.D.A. ZijdeNeld.
gcrileld:
N.M. Weijseifcld
6
h
zullen diesonon die zich als geinErcsseerden hebben aansemld Mhlsreks benchtonrvanacnoverhei sahenscsrrlde prosraDDd, ovcr @nmeldrng. Inschrirvrnssronen. er( Bij ac.cpturr \an;en absbafl zurrcn S.gekns m.b r. tcrhnis(he deldih. bf\hikbd. spfekrllj ei. &n bfFotten.n worJ.n hf,se.
R. Kouwenhoven (mijnlunde)
A.L. Mols (peroleunwinnins) R.J. ooms (idem) c.T.M. S.bipborst (idom)
75.- on
ovcng.{t€€lnorea f.150,-.
PROMOTIES
ftonolor F.
1992
ADVIESBUREAU VOON GEOFYSICA EN GEOLOGI€
ox@inaion mineral explomrion
ll 9l
ap.il
D{)ttondexatrn geologie l8-l l'91 E.W. Schellod (seologie/Bcofysica)
Middellandse 7Jo en inrplicaries
ncltln
2,1
DB. D.A. vo d.. Kml v@zirc. Orsanisatie@mmbsi. AWON/NWO, Postbus 93120,2509 At \ cravenhrso ret.0?0 34407 64.
GEOLOGISCH EN MIJNBOUWKUNDIG NIEUWS EXAMENS
NEDERLANDS AARDWETENSCHAPPELUK CONCRES. 2t en
ENTEN EN E
@
vorhuur Geonics EM31, E||34 €n EM3a vertes€nwoordi 96r ABEM €n GEONICS.
ADVIESSUREAU VOOR OEOFYSICA EN GEOLOSIE
Johannss vsrmo€rplantaoon :15 2251 GS Voorachoten - Hollrnd T6l€foon ot1 - 616796, FAX 071
-
615933
CONTACTDAG KNGMG Thema: Evolullo van raftlse syslsmen.
Da 22s Conlacldag van hsl KNGMG zal op vrijdag 6 maad 1992 ptaalsvinden
in h€l Inslituut voor Aadw€tonschaooen van d€ Vrijs Univorsitsir t€ Amsrsrdam. Op doz€llds datum wofdt op de Viljs llniv€rsitoit hel jaadijkss NGMSO congres gohouden, met als lh€ma: De Geologl€ vsn Antarctlce. H€t sociate programma van b€id€ evenernsnlen llLrnch, boftel, din€r, €vt t€ost) wordt gezametijk georganisoerd. H€t programma is /odanrg opg€slold dat e€n k€.2€ g€maard kan word€n urt het aanbod van d€ KNGMG €n NGMSO acuvit€iten Pf ogramma
10.00
!.
Oiwangst met kollie. door d€ d€caan van d€ taculeit AardwetenschaDo€n: prot. Dr. Th. Lov€r: Evolulio van h€t Instituut voor Aardwetenschappen van de Vrtlo
u. 11.40 u. 12-20 u.
Unlv€rsltelt.
Prof. D.. W. Sch lageri Evolut on ol lhe Marine System, as r€corded by shattow water carbonal€ Dlallorms, Prol. Dr. S.A.P.L. Cloelingh: Evotulia van sedimontaare bet(kons ats g€votg
Deeln€mors worden vsr2ocht zjch voor 15 t€bruari 1992 scnin€lijk op r€ g€v€n door midd€l van ond€rslaand aanm€ldingslo.m!li€r. H€l Instituut voor Aardw€lenschapp€n is gev€stgd aan:
ds Bo€l€laan 10851o Amslerdam H€l is als volgt t€ bereik€n: Psr snoltram: (litn 5 vanal canlraal station Amslordam, hall€ VU), r€isriid ca. 25 min. uit richting D€n Haag: Schiphollijn, Lriistappon Station Amst€rdam Zuid, WTC, verdert€ vo€t naar h€t Instituut, ca. 5 min. Per De Univ€rsir€it ligl diroct aan d€ R ngweg-Zlrid (A1o/Zaandam), russ€n hel Olympisch sladion €n d€ RAt. Noem hi€r aangekomen de atil Arnstetvegn €n ga verc€. in de richung Amsl€lv€€n.c€nrrum. D6 oorsts w€g nks is ds de Boelelaan. De A10 sluit aan op d€ A2 (Utrccht), d€ 44 (Don Haag)€n de A9 (Haai€m/Akmaar) Nadorc inllchtingen kunnen lel€lonisch word€n vorkregen ond€r tet.nr. O2O-548 72 62.
van Intra-plaatlektonlek. Prol- Dr. J.J. de Vdes: Do Kalahalt: Tussen welland en woesritn: evotutie van hel hydrologlsch€ syslsem.
AANMELDING FORMU LIER
u. 14.00 u.
Lunchpauze.
14 45 u.
Prol. Dr. J. van don B€rghe: O€ €volrilas van fluvlatiole systemen rijd€ns h€l
15.30 u. 16.00 u.
Kollie-lhss pa!ze.
13 00
€
Psrlr6ln: auto:
KNG[,lG Contaddag:
10.30!. Openng 11.00
vorschuldigcte b€dragsn s.v.p. voor l5lsbruan 1992 $onen op: AaN/AMAO bankrekoning nr. 5A 27499 t.n.v. H. St€I. VU Amsteftlam (giro van cl€ Bank:8238) ondor vsrmelding: Contactdag-
voor de 22€ Conracrdag van hot KNGMG, vnirag 6 maan 1992le Amsterdam.
Prol Dr. J. Touretr Th€ contiburion ol CO2 flur trom manll€ and crust to stmos-
.---,-
Wetenschappelill d6bat russen Prot. Dr. A. Brouwer & Dr. J. Smili Th€ma: Oe oonaak van h€l massale uitsterven van organismen
t€l:
van nieuw€ soorl€n g€dur€nd€ de geschiodens van oe aarce.
Dr. Sml verd€digt de st6lllng dar diersoorlen stechrs verdwiinen na €en
u. u. 22.00 u. 17.00 19.00
calaslrole. Pfol, Dr,
BroLtwer zal dezs stet ng aanvatten. Borrel (sam€n m€t NGMSO) Diner (sarnsn met NGMSO)
Foest (NG[,SO)
Tevens wordl €r e€n nevenprograhma g€organisesrd: 10.30 12.30 Bondl€id ng door d6 llortus Borsntcus van de
u.
(o€woon/buitengswoonlid)
Komt wel/niel m€t pann€r
parlnsr neemt wel/niel doel aan n€venprogramma Neemt
met ---_ personon deel aan lr€l
din€r.
flol v€rschuldigde bedrag s.v.p. voor 15 tebruarl 1992 stod€n op:
Vije Unive6leit.
bankr€kening
nr
43 58 27 499
Ln.v. H. Slel, VU Amsledam
(ABN/AMRO)
(ciro van de bank: 8238)
o.v.v.:'conlacldag 1992'. De Kosten van deze dag zjn: daner: Fl. 50,' {Fl. 25,- buitenqewone teden) excl- diner: Fl 15,, (Fl. 7.50 buitsngewon€ teden)
incl.
Voor hel bijwonsn van het NGMSO t€€st wordl een biltrage aan de ingang van d€ Foosl-
Anmeldingslo.mulier voor l5 f€bruari 1992 zBnden aan: Insliluul voor Aardwelenschappen van do Vrije Univorsileit t.a.v. H. Stel
d€ Ao€lelaan
1
085
1081 HV AMSTERDAM
I
Instituut voor Grondwater en Geo-Energie
TNO I
I I
MIJNBOUWKUNDICE VEREENICING
SAXIFRAGA
Her Bestuur van de MV d.elt mee drt sinds de jongsre b€stuurswisselins de she.eelli.g als
Het Bestuur van het Geologisch Damsdispuut Saxifraga hoeft zich ver heL lusruDjd l99l1992 als volgt
J. Schils
IGG-TNO zoekt een kritische reservorr-engrneer Her Instiiuut loor Grondwrer en GeoEDcrsie (IGG) draast mcr a,rdweren sclrappelijk en aantsaDt onderzoek bij dln doelnatis behee.cn sebruik van ondcrerondse, laiuurlijLe bestaansbron nen. De activ'terten van hct insrituut betrellen odde.zoek, onrwikkelins, rechnhchc adviscrirg en kennisoverdochr. Het $erkierlein omvai zowcl grond{ater , olie en g.sexploitatie als seodermhchc cncrgle en ondergrondse opslag van energi€dragc.s. Vanzelfspreken.i speelt
bij deze werkzaamheden auromatiserins een sleeds beladsnjke.e rol. De aidelins
he.fi 125 medewerkers, die boveqenoemde ac.vn€iten ootplooien voor een gooi aanial brm€n- en buircnlaodse opdrachlgevers, wa.ronder de Europesc perrol.umindusfie. Bij deze aiilelin8 is plaas voor een int€mariomal Geo-eneigie
eeorjenteerde
hiinbouwkudise,
natuu.kundige of hydiogeoloog als
.esenoir{nsinee. (r/v).
Geav.nce..de research €n advies U voen srudies en adlieswerkzaamhcden uii op het gebied van reservotre.sneerine cn -simulade voor de winningvrn olie, gas en georhemische energie.
b-
riro
ln
een multidisciplinaire om-
Mw. M.LL
geving werkt x bovendien dee aan .esearchpro)ecten, onder andere op het gebied van rumerieke simularic vad (m€{laseD)*romins rond en in horizontale purren. Bij dit alles senier u srote zelf$andtheid en komr u her divelse vakgcbieden in ldnr.kins blnnen eeD intematio.aal werhreld.
M.C.G. Middelburg
Mijnbouwkunde, Natuukunde of
BIJEENKOMSTEN
U h€eft een aca.lemische opleiding in een van bovenstaande disciplines, met
specialisatie in reseNon-ensin.erins,
slrominssle€r eo/of EanspotueBchijnselen. In iedergevalbent u verEouwd met relevarte niormaticaroepa$ingen en me! snoming en wa.mre-overdrachr in poreuze media. Gezien de intemarionale oriematie van de tuncrie vesachren sijverder dat u zeersoed rspponecfi in dc Ensehe in de Nederlandse raal. Als ceatief, kritisch en op praktische samenwerkins sericht academicus van maximaal l5,aa. oud, kunr u bijTNO een uiteFr boeiende dd tegenoezien.
voor nadere inlichriqen kuni u conracr opnenen met de heerA.J.M. Huudemm, hoold secrie Reservoir-ondeu oek Olie & G!s, reletoon (015) 69 ?l 86, otmer de heer F.C. Dufour, hoofd secrie ceo the@isch & Energie opsl.sondezock, telefoo. (015) 69 ?l 91. Uw rhrifielijke souicirarie, mer c.v. en vemelding vdn racaturenunmer NB/l ll4-21, kunt u bimen l,l &gen nchten aan mevrouw G.L. van Velze,
Pe$oneel.n Oreaoisarie IGG TNO, Postbus 6092, 2600 JA Delft.
-
Mw. N. Mw. R.
Arhivrirryice PiesiiLnt C.missdistseherdlr
MetEop 3508 TA
- Pneses Abactis -
Fi$us
Utshr
tol.010-53 2019
l.1.015-7E 60 39
Leidse GeoloSische Ver€niging
CoAL MININC IN INDONESIA AND IN THE NETUERLANDS A MNNECTION ?
De ldde Geologische vereniBing viefi de Dies Natalis vade R.U. biden op zarerdaq 8lebruui 1992. Plaars: Nationaal Natuulbislorish Museum,
Jusr beforc rl'e turn
filnzall vdn
r l@al, vory smrrl undenalin8 inro a large scaled indusry Tl'c change frcn l@al, sMll scalc Dining to mining on a industrlal scale happenod in a relative short span of dme. A srudy of coal-nining hislory of rhn region explains rhat this is not only duo to
ceologie en Mineralogie, H@glaids KorkgBcht l? te tiiden. Het pmgmnM luidt ah volgt: 10.{n u. kolfie/insbnjving 10.30 u. college vd Dr. C.E.S. Arps: nissen van een losgeslagen Glanerbrug en ddee' 11.15 u. cou€ge va. Drs. MP.T. Chin
indusrid $ns with
A Licn:
of
15.m u. jffidgad.nnS r-GV 17.30u. di.er in rr Pbcha ve het progmmma bqingen: lun h e. boftlf. 10,'. Opgave v@raf is niet noodzakol,jk. I lel diner is feulhtief en dient pe6mnlijk te wor
vd,r
Ar rhat lrno Ir. CLUYSENAER be.me pesident ot lhe Board oi tho mining-company ORANJE
I)e koscn
NASSAU . Tltis was aho a p.ivate company, .t firsr Goman, later on a Fr.ch one. The mi.ing siles of rhis comluny also nay b€ seen as forc runncs of nodern indusmal coal-mining in The
d.n hetaald bij her verlalei vM her tustdumt h.t. ab-acis
ed again, the .mcs app.d in tho history the developnent of coal mining on industlial
scale in Limburg, viz. lr. R. PIERRE, h. J.L. CLUYSENAER and Ir. H.J.E. WENCKEBACH. I.. PIERRE was the firs dirccror ot the nining conpaoy LAURA (laler on "LAURA & VER EENIGINC"). Thc mine Laura was rhc firs1 of ftrdem indusnial col mnting sites Li'nbu.g.lt should be noled rhat ir was a prilate Belgium 'n
12.00 u. aFntiefen lun h 13.30 u. colloge vm Proidr. A. Brouwer: ljsli.j d6ni verleden, hedon on loikoDsf
TC,M, van
advances, but also by $e f&t, fiat peF lot of expenence helped to dElelop $o
a
Asain
'ceneratie en niBratie van k@lwatet sloffen in hel Md&aibobetten, Vene
lnfo:
of fte cetru.y (1900) coll
mining in Limbrrg changed from
ber gebouw van Museun voor
Crdaf T.ouwborst, LGv, tel.0U,12'98022
de
lr may be
fels,
seen
pdiicula. for th. clca. view or
rhat CLUYSENAER, a chaiman of a privale owned .oopa.y (who even asked fo. coiession on the coalfield at the wcstcodt of Su@Fa), played for a govemmnlal exploiution of$e Emrining concessions in Tbe Netherlands, whicn woF nor yel Srdted. The dSume.ts,as peenr.d in 'The Economisr" werc: a. Dulah capital should bo invostodinDuEh Loal nining, inslead of forisn capiutli ud b. ceating a Durch gonention of mine.s, mi.i.8
DIVERSEN
Me! insdg van 15 augustus 1991 is do naaD van het R,jksinsriruur v@r Natuurbeher verandlKl in: In$nrur Bos en NarDDr b€heer. Hel insduut is een ond.rdcel lan dc Diensr Landbouwkundig
Ondezftt. Her ponadrcs blijfi Pos$us,16, MB tf,eAud Tel. nr.0343.1 5 52 IL 10
Vugl
Burhpesdm 4
Mijnbouwsiret 120 2628 RX Delft
w.
I-
Knmp
Adesr Sdifriga, p/a Abacti.ar UCV,
AdEs: MijnbouwkmdigeVeeniginS:
NAAMSVERANDERING RIN
TNO / Ondernemend ln research
vu
gsonstilued:
3956
olfi ce( and'nining engine6.
tl
'lhc dgunrents, Sroundcd on exp$iencc,
con
vinced thc Ministr of BuildinS and Roails ( watersrlaf), rhc welllnoan lr. [-ELY, !s well as rhe p|rliadcnrrriad for Linburg, M8., NO -Ihe
rcsulr was rhe l-aw o. rhc Snt issued in 1901. Ir. WENCKEBACTI became rhc firsr Direcror Cencral oi the Durcb LI:NS. Mines
,
Sl'res Mincs ('Srarsn,'Jien in LinbDrs ), fol lowing a tuommendario. ofl. CI-UYSENAER
fu
the dcvelopntnt of mxlcm indusrial
[email protected] in LimbdE.
lnd k. WtiNCK!BACH, in
The relarionship bctween tho nentbnedthrce
nhs uillnow
The
p..
be cxplained.
Dnstio.ofrl[
fomcr t'L InMBUNC BA
TUB,{RA OMall,lN askcd o be ofhclp in trsing dc exaor d.ue of lhe hundEdrh annivenary ol rhe
OMBILIN MlNl ar Sum.tras W.st colsl. lbe
mim should b€ founded softvh€te in lltgl. Ar it could not be loundin achiles r[e very 'nomeitA sdch in thc Aleenr*n Rtks oi the cdnpdy. mhi€f r The lhgu. did no{ givc corcluivc cvi dcnce linunarcly old llining maps, daled as n should bc by rhc nining-surveyor, pernillod to d.ducc thc sunin8 oimirinB eriviries at thc very cnd of l8rl. Now rhe 'Lae on rhc skn ol rh€ Onrbilir Mine couldca$ily tlacod rs to b€ 2E-12 IU9l. Yd will lsl you^clvcs. whrr is rlE connccrion
coul.n'iiinson Sumarrat wssr cotrst ond indusrid cod nini',gin t-i'nburg? Aaain sore his()ry: in 1858 the Scologisr DE CROOI found coal hyc6 in rhc Prdrngsc Boveilunde., bchind lhc Barisan Mountrin Chai. !l Sawah Lanb, rcu rhe nvcr onrbilnr. A fuilr. *&-lt of fic ni.irgqgrN. DE CREVE, in 1867, con.ludcd thar fiis coll basin *rs ex rloikblc. Conbostion rcsts oi ships showed $e betw*n
rhc
coal exccllenr in rcplaci'r8 Bridsh
the dcveloplt.nl of OMBII-IN snc, as wcll wnh rh€ consEucrid ofrhe railway conncdion to Padaig, ofwhich k. ilEady a b€gmin8. CLUYSENAERhas In ud.. to coostruct 'nad. this Bilway. scveral bridges rhe
hd ro b. buih. k, WENCKEBACH, fton ongin m mry bridse-builder, was asled b design rhc
sl€anc&1. DE
GREVE alK' show€d how er tnnsFrl Oe mined corl (} r sca hubour by .ail, i.c. thc hrrbour ot
A runhd geological surey h$ bc donc by lhe
ftc OMIIILIN .o.lfield
e
k $e ew-buil[
rr upofdE..w
rndusrr. EngiNes. $hot.in d cxFricncc alEady in Indoncsjr The ccnlen!.y of the oMBILIN-Mine on 28-12 rneir
9l,isel6ion
lo show E ftlrtihship bctwc.n ands. coal mini.s on Somara lnd in Th.
Fnma
l!
CLU YSENAER was cl$ely conneted with Ir. SAROLEA,who wN ar thc time !high offioial in th€ Java
N.tc
Dr.ir L Sruflkcn, Iledcn.
eullof
milway-o.gdielion dd dcoafar one of
Clotnl Enilionia Modelling Initiative (GEM) Ar rhc Netherlands
l$riuE lor S@ Rcsedch
IOZ), |h€ Cn$mmne Ccntcr ol thc Fft Univ.. siry in Amslerdm and in tne G@biochcnisrry CrouD of l2idcn Unilorsity an inbrdisciplinary
rhe drre(lors of lhe ORANJE NASSAU mining compary. hwas Ir. SAROLEA, whoacoDmnd. .d Ir CI-UYSENAER.s chaiM ol thc B@d
(N
O! his rurn h.
hurlcyirnd ils rDr.ibh irnp^t on global(lin'art
CLUYSENAER propo$cd Ir. WENCKIIBACII !s rhc tirsl dirclo. of de Dutch
Srar. Mines (SrdGmtrcn ii Li,nburd. Now the chain oicxFns *As closed aglin. Now
b&l
to
d'. inutdudid:
we
s
in
An or|c. sourcc cven s lcs thar k. wENc(E AACH, asdi@(tr oIa gotcmrental undcnalin& could I'ddly ask the oflicidh of rhc privar{ mines,
i.e. lr. CLUYSENAI-R or lr. PIERRti, ro.
Euidancc or opinnln. I. Dutch litcrurur. litrlo o! noting is found alxl lhe Indoncaid .xp.ricrcc oi lr. PItiRRE, us grcund for his dirccrionll lask In
cdnhdicdon wnh dE geneiJl opinion. hc thr@
cnginccrs. who workrd ck,sely t('Scrher on thc
118 rcnr{iling prcblem wrs the infannrctup. In 1875 Ir, CLUYSENAER was rstcd 1o outline ! wly b lrunspod lh€ co b rhc l,trddg hubour. His proposal wrs idenlical wilh rhe €rrlior Dl CREVEs suggcsrbn: a 155 kn rrilwly throuSh
'I his could,
OMBII.IN-pojccrs, wcrc in conta.l wi$
olher, when sllnins thc new mining
each
pd4ts
in
p!nly, explain lhe rapid devcbpmcnr of indu(rial corl nrining in tbis Egion. Also thc dcvcl{'pnEn ot ftc @il*ay-&d Snt,rd Il4rlco
k duc ro I!. CLUYSENAER, as pan of ope.ing rlrr iiffu slrucr0r., neccsary lor rlt Gc.nrany
developmenr
of
rhe
miiiis
indusrry.
jun a
Also iD conrldi.tion wnh public Dcanirs. the in Limbua on a lrg€ scalc wrs .or only 'nining due lo Ccnnrn or EclSiunr
devclol* of..x
srudy hJs brSunon
lhc(@hhoPhi'E Omilirnir
csldinlte
rhis rcscurch wirh work soins on elsrwh.re, rhc paruciprrinB rtanr orgerscd lrn Seprrdhcr lhc raond irrcmalional woAshop on rhis subject d the Charclu de Bhsnac ndd BoF To
Limbug,
rt rhc sun of coafminin8 on ld8o indusdid sal., rhe sM'c rhEc !€!sons, who starlcd the coalwin iins h the OMBILIN field, undc' much worse circunrsrms as in Limblrg. Thc litcrarnre on th€ Dutch mrl nnring hjs()ry d@s nor cleuly rren lion rhc elalionship bcrween rhosc men. It only Efes ro thc acquainra@ oiCLUYSENAER md WENCKEBACIIat the Royd Acadcmy. Even the l'lfiy yclr Menxxiul B@k ol re DuEh Stlo Mines sats lltlr Ir. WENCKEBACII was oo flriniog €nginc$, bul.olhing abo|'t his fMEr erpcricnd
nrining cngnrcc! VERBIIEK an'l showed that al lcrs 2(x) mllioi tons of $al ro be expbiublc ror mining in four wnr of about fiort I.5 |o 2
Gavi'rg now,sidc conrpliorions arou.d th. kind ofconccsion ol lhe field, and procccdrng wirh thc engine.ing ln I E90 a lbmer olliccr of lhc Corps Engin.ers, ir. J.W. IJZIaRMAN, was dnecdy dircr d. alprct{l of thc l-aw on rhe OMBILIN
cxDericnce oo this field ot indusry. From lhe b.srnninB Dul.h cnsma6 wd involved erth.h.
bridrcs. l!. IJZERMAN also hirtd lr. PIERRE as .hief cnginEr. lo brins in p'ulcrion thc planned OM9ILIN Mino, Thesc pcAons were rcgclher Espon\iblc ror minrnS and rd\poning d
o infiiucrio.,
which sNses lhc.ole or three prlsons, Ir, PIERRII. Ir. CLIIYSENAER So
Mine of l89l chrged wilh
nds
pberc, the DMS is oxdi4d aercsolnch in sulohune acid rr 2coer ed. douEhr to b. an i.Lal
r'; ror rhe nucdLion dr wh'rc,-brshly Rnatant clouds. ll'us, E.lci"]i iniluenc.s lbe a.a. caF bon cyelc by punrprnB cuborsre frcm thc surl4e warer ro rhe
appoars ro
dcd nor, *hiL Lh. eann s albeJo br affecEd by ns DMS ScncnGd
Nun.lous lrluisms can producc (abond!( sre kront d dMSP, bur f. di.rr is tpecidl Firs! ir is lne no$ abund.nt calcifying sPecies oo
edtb: ils gianl bl@ms ue uan$to.y yctEcumng .v€nrs ar mid'lalifud.s in all lhc wdld deans. .And sdond: rhe oeanism is casy to.uhrc, rh€ bldi$ can bo obFncd by remrc seosing, pdLicuhdy in thci nndl phdse,
ad
f(m in dcd mrphololi(al ruter
Lhe toccolirh\ wiLh
u.ul.
garlogicdMonI hrkcd Etulia^tu haleti is m ideJ In"J(l orsJr'i$n b' shilh ro nudy rlLc drmplcx inErrclions bdwen living sysaDs in dc lenr
dean 4nd thc elobal cnvircoNnl. Bi$nemical dd physiological studi.s arc Eadily intcgralcd wnh field md ssbllilc obsenlrions and ll'e oul@nE is a ley |l) rhe aedogial dhiw. All 27 pdicilunrs of tlE Bla8nac mc.ung pere convinced rhlr a nolc rraditional spproach
dr prducuon uf FldEic carbon.rc an'l DMSP rr sdJicd In bulk is l.$ s,Li\fd(lory as n u.dercsrima€s rhe truc biologiod natue of rhesc pr@ssr Focusinaon asioalc doininalntg otBd' nis'r rnd lmkins .r it from rll sidcs revcds lhc iNinule coupling of rhcse procosses within the celldlrorgrnrsJron ll N $ rf you put st**ucls wheRb'
lif. ioms
floaiins rklut ar rhe Ncar suducc re lhc i.consticuous idividuals of a smu uniccuold al8a. All aI oncc desc cells bcgin to dividc, on and on, and th.E is norhing ro rcsrlin thei! uirclenritrg prclif.ralion. h hrlc more than a weel lheD is a blmD whrch nEv s@n almsr rh. cndE widrh of an aqo, r m;r;ul$e of !p to 2 Dillion cclls p.r liler. Tnc *arer is milky and a fpsh md p€netratiiS fuDc riFsup in fte !ir. thc blmm whirls wilh Ihe cur_ renr\, hings rhoul far a couPlc of wccl\. and rIcn, rllofd sud,jrn, n !dishes. Ihe nrilky {uii agglurira€s, and re iluft sints lo the oced flux Amons rhe lbundant
rhin, chalty v.nd oo dc $rfac.. Wcloonrc to rnilrnid ldleyi, lhis (markdblc phcnonEnon was the subj.ct of m inlcrnltbnal Cha. wo.lishop, rhe $cond in s@cssion,
lqving
a
o: by cmccntrarrnB on rhe Inrcrpray Erw4n t /rak it unnlue Senimc Jn'l rh. v(iesnudes of rhe qcu rn!itunn'enl, you bt3in ru obseFe thc cxftrc no.
linediry dd idiosyncrdsy of thc
bic
clirul., ]}c mrc mrnplexity of $e tziliadir phcnore.on logul involvc'Enl
wath
a risorous sysrcms {pprcach. llcnce rhc Modcling lnio ivc (GEM). Glotun ExLre.inEntal rcsorch will b. conpl.mcnt€d by
calls for
ME
!rdi@
thc cstubljshncnt a scr of comtalible rumeri0al dyMDics from
nrlcls, simulatitrs €. luklit hcld kau dc Alagnrc, ncar Dordcaux. Wh tng8..s dr€ lev€l of thc cclluleo.E@is (bbill effcc$. lhis cfiort
i@ ro dE scale
of
these bl@ms, rnd whlt kilh lhedl And, moto rmponddy. how do lhcy nffccr rhe enlitunment and lh. Blotal climre? rhe whiingotrhc bl@'n
$hould prccedc an ;nconipNsins lpprolch including $e totnl fluxcs ol cubondc dtd DMS in tlE etu. Taylo. trBL r
minure, dclicatcly sculpru.e.l scales of calcite, synihcsized in lhe ccllula. inte.io. od tltc. cxuuded, cithcr to fonn d l@s. casing annrnd thc ccll or ro b€ snnply shcd inro rlte warcr. The cecolih arc wBrrDed un in faal pellels lrd ldsu aecr.latrs lh(* d( lht v€hi(lcs by which rhc .;u;ik,niMal o'ovcs ro thc Nein fl(rr. A \ul. phur.LUnEnriB osnr {.eulJrur. dlmcrh}lslf oni,! i,op'otrrrc d DMSP. r an,{hcr prc{ucr or E ia!/crt. Whrlc rhc cells die off nnd thc bknDrs N d.vourodby b.deria, copepo(ls ando'hci srar.rs, fiis sture dccompscs and $e srrelly tls dnnctryl suhhidc (DMS) is \c' arcc Up in tlrc atmos
dedonsuare.l u handsohe siDulution dcsiSnod to
*aters is cduscd by numorous coccohht,
fi6rand very Facticalltcp rowanls na!.llins. Hc
padicr fte gcogr.phical drstribu&n of €. d/.ri bl{xrns in ll)c hnual slcessi(r, Ahe outc{tue can be iNnEdrltely vorincd ii 'efidld. BioB4h.miTwo successile a.d vcry succc$sful cdl O(eu Flur srndy (BOFS) cruiss lcd by tlol_ lisan r.d Hads in junc/jul, l99l to a sianr E idllri bloo sourh of Iceldnd nxnod rh. higblighr of fie meri 8. A vidco rMuge wnh a s€qucncc of sar€lhe pidurcs on liv. slccessivc
day! slrowed |]re blemdoving abour dongwilh inricale paluns of nbosclle eddies, ll|ese picrlEs hnd Suided Oe r,v Chdrl.s DtNin ia rn'.
13
Flecdon of epresentarive siles for in ri mq (frpPensbush pnnuced m estimle of the enual surenen$. van der Waland Suarcz showed tbat @olith expon production in lhe Nofth Admric, rtive €ll division od calciarcadon wE limiEd lo based on dara coll@ted dunng tbe 1990 JGOFS rhe bl6n ndgins, while in the cenLal pds tbe cruie,odBaumen showcdrhateven in the dc cclh app.ued to be daaying. MeasuEdents of tic consideRble munLs of calcit @givenoffby afialinny by Mijller and of dissolvcd CO2 id tud the cdmlilhophorcs. Co.te rcviowed the use of dound bl@m wale6 rcvoaled $at d'c etiat of t. /r6leri alkyl alienoates as ensitive indicato 'he is .eve$e rl) th3r of ofier alg&. Instead ol paleo sea surlace lenpdarues in sediments. E. ldlzli of deplerd, rhe bl@nr ware. was replcrc with The need lo study lbe Seological dchive - lhe CO2. This nray not be a gEa! surpnse as CO, is deep sea sedinens was funher emphdsized by produced while calciunr carbonato prccipimtes vd Hrn&. Od $e one bdd, de derailed dGu'nonhom a biL{blrnale soludon: taLiod ol blon dydmics envisaged by CEM is an iiteal slaning poinl for d actuo-p,lrconlological study oftbe dchive; odon the other. Fconstruc2HCO3_ + Ca++ --> CaCQ3 + CO2 + HzO tio.s of bl@n dyndics under differcnlclimnric Nevenheless, conventbnd wisdom would hlve ir regincs i. rhe pasl should p€mrii validadon of dat thn C(h n easily !b$.bod by E. /idleJi tutue GEM models. This geologically onentod rcFdch Lnds ro t ansgrs the bounds ofGEM 6 photosynlhesis. As it rumed on1, pholosyndteric all availablo seological r@h for interprctins 1he CO2 .bsdplion did nor march addnions by calcifiarchivo have lo b. mobiliscd. Cans*. dd Ouens carion (and rcspintion) in lhee blsms. Brownlce shoped fiat.aLifying E. ,uto,i cells discu$ed $en use ofcdbon isotopes ed plank' toric fonninilera ]n rhe dconstru.tion or carhad nuch hiSherrales of pholosynthosis lhan noncahifying cells unde. Colstre$ed conditions. bonate production in the geobgical pas! This prcmpted Purdie lo specula€ rl'ard'c spsies One obvious implicatbn of tho species ccntcEd owesils spstaculr success ro calcificatio. - $is would help de senous C-O2 depletion lei by the preceding sp.ing dialom blmms b b€ overco'ne.
'll]c
casc is dgurble, however, as CO, nNation is usually considerednor to be an impoftmt facror
contolling Darine 4l8al bloons. An altefrative explanarion came fro'n Egge, who rcponed on experimental bkDns in plasric enclosures in de Norwesnn fjords. she susscsrcd rh.r toxins rcleased by E helali into the walcr would inhibit rhe growth
ofote.
algae.
Cuiously. thrcughour lrcbl@nN, andeven alier wdds, no significanr nuriert dcplction could be deDonsraEd in the warcr. Whal then.aused the blmms tocollapse? Heldalgale evide.ce on vnal infoctions oaf. /ral.]'t, while Haris, Tman and Ietswaan srcssed rhe devenadng porential of gnznrg invenebrates, mi.rozxDlankton and baclena.The problem is particuldly imponrnl as the DMS emissions rcnd lo b. assdialed pith the rerminal phasc ol rhe blooms, as discussed by A gad dcal of atenrion was given ro rhe fare of t /'dlcri and ns c@cohhs after deatb. Evenconsid c.ine all rhe calcilying orgdisns tosother, infor. marion on sinking rates, rcspirution, calciu'n crbonate dissolurbn and rhe effocrs of post-sedinenllry biotuibatun is Fanty, yel essential fot lhose who wish to estnnat long lem effects of lhe carbonare punp on the carbon cycle and to interpEt lhe gsnogical archive. Btumerpre.t ed u overview of global re*rvoirs and fluxes Elated to dre pumps of o.ganic dd inorganic crbon in the pclagic @catr. He md Pu ie concludcd indcpcnd!.tly that a great deal of rhe ca$onatc Dn'cral produccd in rhe upperdean is dissolved weu bcforc n can Dove inro the deeper mean.
approach adopred in
oft ltrl.tt
cEM is rbe need for
KAARTEN van INDONESIE:
CENTRALE INGANG MILIEU INFORMATIE (CIMI)
Dr (qlalogLs rs Jrrgcgc\en d@r de Brbliorhce^ De CelFJe Intrng Milieu Inro'ruD. rClMl, is vd her lni'ruur Ld Ardwern$h,ppen lt I r upgrrn hr mer her dRI de hcdendare\c nili.u Echten bemgte.d ovenicht le gevcn van kaanen info.mltie in Nedlrland bete. t@grokelijk le betrefaendD Indonesid die id ilea Bibliodreken mslen vmr (semi-pofo$ionele aebruiters. Een
zrJn.
belesrijk del vu dio infomatj. wo.dr gepublj tw€ caEgorie€n: ceod in de vom vm lile.atuu. CIMI rcgisrieen A. De gcologiscbe , bdtam', en topografischo en &rumnr€rt behalvc bckon or npponen, ok laan nen nim 30O miliomlevmle didschrifton. a. D. aeld.n {rnt. ndngrdelan) Op ner ogcnblrL b.v!r her f r.raluurb.sand van De laden /tn n:er dllecn inkrr\sdnl \@r Eeolo clMl (J. ?0.000 cl.r.n.rer dirrRnd vMdf lo88 gen, nad @k v@r aodercn mer b€langsr€lling tor hoden. Nieuw
[email protected] efeFndes word.n v@r Indonosie. De bibliotheek is geope.d op sepublic*din her rwenamdeliilco rcfe@rblad wertda8en vu 9.00.1?.00 uur (Seduredde de Ne&dmdso Miliculitenruur.rar do. crMr woldr wez'8
De
katrl
n zijn inse.Leld in
4nrer tot 16.00
uu.).
uitgegeven.
ClMl
is
ccr onderdel ve het Riiksinstiruur v@r en ViheLhyEie; (RlVMJ.
Ad(s: Biblio$eelIi.LherrAdruseFr,ih,ppfr. volt,BednJhr R.U. Uiftchl, Bud"pe$laan 4, 3584 CD Utrecht. lcl. 030 53 49 94.
lnfo: CIMI, Postbus l,l?20 BA Bilrhoven rel.030 74 30 85.
a srudy
at the bicbemical levol A small change in the organhation of rhe cell may havo clinutic erects. A fep early fruirs of rhis moleculuocololical apprcach wee p€se.ted. Medlin discussed l8S RNA lequences phich she hopes will dlow her b unnvel the fino d.taih ot t. d ktl systematics and the diffe.ent .oles oi sub spaies in the bldrmins p(E€ss. Van Blcijswijl en Veldbuis usedhighly specific odbodics to nup the distibution of two t. /talc)i subsp.cics in the Nofih Adandc. One appeacd ro be Esri.ted ll) rhe Norlh Sea, while rhe other was lound 3llover lhc Nonh Atlanric open @ean. l}ey and van der Wal alrc found chdacteristic E. /iuleti pigDens and usod bulk sraining mcthods lor protei.s tudDNA
conbinlrion wiih flow cyromry roanalysede ccll cycle n' cullutus dd in rhe field. The.levelopmenr or sper,lic immunobsical and DNA probos
Komende actlvllellen 1992 Djcs Natalis L.G.v., rridon
ln
(zicp.g.
ll vddeu NieuwsbrieD
l.tcmarional CoDfcrcnce on Crbon Dn)xide Renroval, Amslerdh (zie
KNGMC: cl)nllctdlg(2ie pag.8 en9 vm dea Nioupsbricl) 23
24april
in
Nederknds Aardwerenshappelijk Congrcs Modellercn en Waarnenren in de Ardwercnshappen" (zie pas. 8 on 9 vu Nieuwsbncf t99l{7)
Gl? Fprcmber European CoofeEnce o. Inteseftred Rcscarch for soil and Sedinpnr protedtun, Maasrrichr(zic p3g.6vd Nieuwsbricf l99l 08)
cruise willbe i. the tjords ofBersen, No$ay. HcimdalSave an inpesive oveNiew or dre lacilirics and peAonal suppon olrhe NoRegiens for this cnlerpri*. Remote sensing facilities Nexr
yeu\
will be alailable lbr
rhe early kJcalisarion of
bl@nN. Norwegian and Dur.h vessels will be
crcssinS tbe waters, land based laboturones will bo alailable and plastic enclosurcs will be deployed ibr derailed in rira srudies of E. /,B/eli
Liiden Univcsny, Depairment I'.O. Boi 9502, ?300 RA Lriden
oi
Chemistry,
plg 6 lan
Slultlngs resp. 1992
0r:
t992 O2l 1992431
versc hlln Ing sdata
jaD. tcb.
1Y)2-U: 2 ^pt. 1992-05: 7 tui 1992-06: ll juni 15
