Dei/jurl 1992 nr. 5
Port betaald Port payd De Lier
verschijnt 10 maal pcrjaar
NIEUWSBRIEF
van het Koninktijk Nederlands Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap
Afzender:
Koninklijk Nederlands Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap Secretariaat: Postbus 157.20m AD Haa.lem, the N€lherlands
rssN 0r65-7720
1992-0 5
o€r/Ju
1ee2
n!, !
venchijnr
l0maartsjtr
NIEUWSBRIEF van hel Koninklijk Nederlands Ceologisch Mijnbouwkundig cenoorschap
Mod€lleren
e. wmemen in
*et
de
a.dw.t .{chameo
1992 stotrdcn do aardwelenschamen even op dc vm.pagio\ vu illc velen !m u vcrgld zijn zoals mij: ir we.d opgobeld do()r d. lokile IE6 mct de volgenle wgen: Ho€ 8rmt is de kaN olr ev€n stlrke ti$bollen? lin w.ar, ea vln |oct? zil q oict er stijgqde lto io de Etnihrdc, tider l9l2 vm nrgnibd.5.0, ru RlE'r'nd 5.5.,
vorige
masnda8 13
ap.il
treletr Addbcving in Neddldd. Hcl z:l Condpotd.nt. ra ar.d.nn..a.b.s t A.ldr.tr lot odwmw$ Mw MK.veH.ldcn.lv.A.U..Pnlhui8002t.J508TAUrrchr,t.l
010515052(m...ndi.l
.edac!le Nreorsbrr€f: Dr8. C.U.U. ren srlnk 1s arEetredes ato redacteu. !sn de Nreu,Bbrlef, zljn banoend Drs. (j.!. Dubetdar (Rrlks ceoro-
srsche Drenst) en Drs. r,c. Btoo (Facutrelr xljnbourkunde Per.orcubulndrf,B
ru Derr!).
en
Bclde
rreri zrl rn de "!rovtsortscheri ulLs,ve van de Nreur6brief ,orden u1r3eb.ach..
AAKOXETDNSCIIAPPELTJK CONCRES
0p 23 en 24 ap.rL 1992 vond
v!tr h-L le N.tt"'trnd6 lNallA
!n congresceetruo,'t(ontnsshot'i rn !€!dhoc ngtcs rt",,,b .,lntrra_ vou Aa' J,ecen6.hrppdo Do de
comlssl€, berden van de Kontnktrjke Nederlandse AladsDle
van
dc. cong.es rerd bljaeeoond door ocer d.n too de€lnelcrs, arkol5LIA en rnr.eIIlds€r op aardoeteosch!pperrjk gebr.d
ook urL Bergre
Adn de baris sirdt iatudlijk hei wr2rncmcn. Iedden dic in di€ bemst nacht in ziio bdl lag le shuddcn l@ dat bcam€n. Msu w@rncmen is krh en hele kun. Nirt zozcd het re8istrcrcn op zicb Elf, rls vcl
het vetln wat
r.3 er berang.lettlog.
va. de prograimacodorssi., prol.dr. S.B. K.oonen_ bers h rlJn slo!,oord leLe.3chtr!!0rtjke bljdrasen vrn
opvarlend h!o8 dlveau. ook de cechnische urrvoerroS po3.er3 !cs zee. verzor!d, .onSresoDso!tng rorsde voor cen perrec! vsrLoop vun k.n eorden van.en duccesvone bljcenze€r geanin€e.de sfe€.. operrna van he. consrec hleld p.oi. K.oonenbers de vots€nde
j.
ziet, het sevcn van bde*ctris
@ je vaarneninSen-
Een van de
ftaist
ved,.rld€n
ir d€ rcccnr,c ondeLlinS doo. Utrech& sedimenlologcn vo nu!4clalgdheid in eeo getijd€Bcul in de oiJne8hcldc. Toed die @tna.l w$ o .le&, vond n€n di. ovenl ler wereld in de scbere geoloSischc !@ b.grc.p toloo. Dal b€l€tc Fr &fioitr. d1 ha vcMhiilsel daawoor w.l Ed varScm'm, '|E[ de b€retmis nier var wet nn 28. H€r i$ ncr diers .ls het onr.ijt@ ru @ td dan loc orbcl4d sirifr. Als metr da wurgenomo vershijns.len *il!stl4r, dm stad d.& verslhill€n& netto&n voor Er bschitling. tigisch.edeners is nog sl€€ds het klchtigs!€ bulpmiddel, rur da|m!!sr tm mco g.bruit mateo vrn lal$61o.ium of veld-exp€rimenletr, sratisti$he l,e.hnict{ en simulati€modellen. V6l gqnogir.he p.cesn kuder €3htcr niet scma&elij* .xfErimentel *o(l€I nlgermts1. Zij ql.l.:n zich af itr uiterst complerc syslenen. vrrl op plaa6en walr dc ncru gM le8lr8lc beft, cn io schdetr vd ninte d tijd dic ,ch niet lo€n vur h.l trirvdcn v|n €rpe.i,Mt6. Erp.rirctoel gcologasclc I|roc€sg uhr(r.n tm !.e8s .llccn nd drdsti$lE $h..lvcrUeioin8, ot nel g.bruilo€rtug vin ud.tc Mtsialcn. Ecn model bestond h dic tijd uit modellinS clay, oft.wel bo.t$ff&.i. Dc oudc fuet!€lrkleimodcllen hcbb€n ecner het trade€!. drt mcn wel Lsalilalicf. n'e !i4 kwuti[ri€t kd entonen hoc eetr b€peld pnxcs werkt. Pd tru wc Sqvanceerd re*entuig lot onz€ berhiltinS hcbb€n, kunncn we g€ologislhe pr@ess€n ook Lwantilatief simule.en. Malr let het dui.blijk zijn, simuhnemdtllcn tumen dleen rrnnemelijk mdfen dal e3n g@logi$h proccs zo optt€dt. Of het v$telijk mk b geieud is. ul al Beleurco, &r ld allen hlijtcn un dc warmemintscn. De uilrl4ing van hct we.Lm in grote $h.lcn v.n ruimle cn tjjd, teefr doo. gcdgd.t l d.8qtod. @ aa al essr: ialc brjdngen u & frrn{ane ile wet .s(h|0 hceli ll|'|M Lv.r.n- Ardrelorscbrm.ts zijn vmouds dcgcnen die global thinking in hun v@d€lv(Erdcn. En mishicn not belsngrijlc., tij njo dc uitvinders van de die ! van de tij.l. Hft hadden v'c off mit Drgcn kumen riaLn ov.r klindilsverandcringen als wc niels vin de Llstijden Sewct{n hadden? H@ hadden w€ o ooit ov.r drpiegellcrand0ringen druk tunrcn f,uten als we lia gcwcl,en hadder hc sn€l {ht gNhiedde r{[ hct eitrde vm hci ldtlre glaciaal? D€ gelogic hefi het milicu trjdyliepte geSevetr; dc g€rloSie is he( geheuge! vu fie( mili@. Mor urh dEten wij ons 94edl afvngeo: s&llcn *ij rel d. jris& vngq? daaryan
rnarnE vrn.cp(.orpr hun.rkcn gran drtuocrr..
rE NIDNRTiIDS
vr
dsi
sals eeo .og slcrtoe? wamm els d. q{mllu ir Nqld||,td oi, b...rdd op &zt mgrinlb? D.( djn dc @gd die de blitdnve.eld en dc aard*etEMbrpp€ltt. *€.eld stelt. D. etwo,o.dcn dic ir ?l gcvcn ton stelletr euwclijts tevredcn. 'Mogelijk', 'nicr a wNrti hijdijr', "bet is ni€t uitgerloten", "*c act n heI no8 tricf. Dat loot etuurlijr in de e€Bte plet! door mijn cigen genreuige seismi$he temis, nrlr het ws vo(' mt bch mk enlriding om oij ver eeff t3 bcrinnen of *ij met dc ardwetcNhrppca in Nelerland mk vold6ndc insFle. op vr.gcn uit de malt&hrypU. Etr of wi.i net oN congreqncru! Moddldd cn wrlmemen ir de ddeelcMhappo' in d! gNde .ichtint ziueo.
Lineaire en nict-lincairc prGcssn Er zijn tvcc sx'rlen vraSco die dc
nMtschanij
ons srelt. Ten
ccrslc.M
de
lincair verlope.de p.dsscn,
-als gclcidclijkc Ui@tsterarderingen, en t4n tw6.le naff dc nict-linuir verloF.de llr€qsen, zrals naruBl hurd$. tlet k rnij opsevallen bij het d$rlern van dc lhstracts vd dit con8res, dai wij wel vel mdacht shc en aar het w@enen en nodelleren !m li.ciirc lr(f,esEn, nd weinie d dc nicl-line{irc prG6w. Vanuir de tn@tschanpij wor entd vllml nd dlI l@tste terEaBd: ncn vrest Elr risico\ q ransen. Risho s vai dijrdddretd, MdtE!h96, vllldi$hc @pli6, ta|ls q, her vindd van
neriodi of txredoo dd short bursts of t.nor.' There is no.o gap th4 Eord. Wet is &ffmce Scbeu.d? Bc$ae die nos, dic shon husts of t4ror? Of zijn die alteoel Semiladovisrd? Of sluitfl wij onE o8.! roo. allc kleenti6 dic gen conlrnu. registi'atic oplcvsen?
Mu
de vrasen die
d€
atr.hanpij
iur 06
stelt
vallq dstal
.tuisl
in dt hatst€ @t 8ori€
jut slijSl de t4cqtiegcl in Beheurt4nissd: puoctuled evenis. Nrtuurlijk v@gt ns: Hoe vel m€id lt€r de lohende hotrd.rd j@ etr war zijn d. con$qucdics vo. de {at rhuis}ooding vao on! bnl? M@ v(rnl oot wo.dl8ev@ad @ir de ni4 lio€3ne pr(xcrscn: hevEl stij8 daddmr dc t|ns oP slornvlo.detr Gl d,ilddftmrm d vdli.s a.|n mtrEdeve6? Do $xlmop v& I ft]ru.ri 1953 trad op tux lrvarlige samNalq vd qriryvh.d ftr q N(xrdsldttrd- Wie lan {br m [o8 rccollliloq op 8.dd vm d,e s€diMt ir. sdtE i.s di. iluoij zjro.fgezd? Vtlt d1D8 scl t3 muLll.M? R td we nis nicr @ de gre6 van weh.tigheid .o lcval? c.b.rtofalc he!
liMit m .ie( lirsn is vat @n twestic vd $hal, oi .ltjle shal rur ti.idshral. War van dichbt sei@ sryt lijrt, is tlein vNr vcmr gczicn. Eve@ is wt over grtx. ttdschalcn cootinu lijkl, ovcl klcine tijdkhalen disconlinu. Z€lfs ielr ogenschijnlijk litr@irs als de gr!€i van ldndercn blijlt schoksgcwijd te gm, als.ie nm de.iuislc trjd\chalcn hdlefn, zoals ! onldgs in h€t Hddehhlad hcbi lunn€n lezetr. Ik vil dar illustrcrcn u dc h3nd van rwec v@rbelden, en uil deexoSe.c en etr uit dc €ndoscne hmk. Her
odds.hcid nlss.n
vo6l d*
sedine.iaire scduadti$ lo de oDhluw vao scdimcnBire squeoties zij. wemrti8hedcn leonldckken diedikwijls wordeo 8@onel@rd ad beleode periodiciteiten. D.l gen @tr behMslijt gevNl vlx ousali@it, en dat ndlellen lctler weg.
c.@tschalige squ.nties die .uslltish€ curv. van Vdl. of
[email protected] jare! vertcgenwoordiSen, worden vel( s4orelerd am ad tetrdi$he p.c6$n, ol @ beidc, axds in de sedim etr i.
de
dc
kagllalc Mu ft hel'tEd al ri( d,e vcrlElc. vm Scblager en Clcin8h ott d. utrctdag vm het KNCMC aehfird rtat vel v.Nhtnsl'r d* ttit lotalc fatttrm tlmq eu.hn vsUdtl, als
tlenoicrijns.
v..iati$ in srdilrpda.nv(Er cn veMhilld in lEuetulelinS. op eo l4Er. tirdrs.hal vd hoddldli@detr jmn, zijn Fridli.ileil4 re zietr dic ret & MiLnlovic cud. itr ve.bstrd pordcn sct'reht, zoars bijvs.b€eld in hct Krijt ad de lirNc l(,@lkun. M@ v.llc
ded
len S.ondrlag liggen is not duister, en bovendien i! dc dacring 0.Gessen in e€n nict gl&ialc wcreld prchtematis.h, Vand&r dar steeds ner andacht vordt gesohonlcn afi hct Kwanair mel zijn sunerieu..
moSelijhedco kn dlltring. Ook KwutlirBatoger toppclm variatics
i.
sedinenlkaruklcristicken Sres
@
het ijzercn
.itne vu
dc
orbitlle vaiirti€s, zo|h do sqtuentics glaciale lijssn mei i erglaciale palcosten m de Remee.se zwutle zetun. Dc cyclicitcit die deze sequenlie su8gerert ii bdrieglijkr slechLs in reer hell€rtte ooderdelcn van dc glacille perioden hecft sedimenlatrc vnn litss tlm$Sevondcn, cn de inrcrBlnciale J'alcotulen
verh
len
ve.l
tleinere Uuctuariet in klimaat en vegctatie Uslcmcn uit dc AnBrcdsche ijslop geven en nos I'jnerc rcgi$arie tan dc cyclicileft van tlimet cn Nt van disonlinuireitcn atmosfcri$hc $henslelling gedu.eode dc l&L{e glaciale inlcrglaciale cyclus,
dls
'lM frrn.liale t odr
vulluische etun(s. N@nutc nen mccr i{ dcrrit
imidemele, lolalc
zMilau,
of
G uxler*heiden vat trsh, *6dt h€t ryrilijker om gclEmdism. RegisEen h€r late.e Hdden vd W6r.Nel$land tleift floctu lrcs in
veiltid
itr
[email protected] vm enlclc hmdcrden
jen?
Rcsistr€.rl €e. sqkntic wdeMfzettitrso etr Sebn elijke ritnit1hc sedimlatie tjd@s en je., ol d. tuss4ngc$h.lelde str@mribbels in cnL.le ninul€r dSezet? De .e{s gcncmde neodgelas&eid in getijdsf2edngcn io de oosleBchelde geft de drsclijrs verLgenwd.digt in de in en Fdinentpalkct, dat na! Cen vcrandcnngen van eb en vkEd '|rdd revenliende ecuw. D€ cydicileit is fBai, m&r war zijn al die andete na.nden Seblcven? Hcrioocrt u zich no! wat D€rck Ager schrel?: "The s€dimcnt!ry @ord is like ine lfe of! soldier: Iong
Onheffing
vd
gehe.Sred en
hd {nrrdien
vd Mdtevfgen
h
miljerctr ju€tr net behulp var F.lynologi$b. Dc opheffDg ve gebefgbn Lan wordct| ScoetEn te.hnicten en net de fission lflct hcthdle. In het Kvutlir td tun opheffing meDn in hondcrdduidden jsen d@r de sludie va! .ivierterassn €n mui.ne teEasn. Ophelfingsstreherq h hiltlische tijd eordeo gerc.onstruerd dmr hel tctdsen van herhlaldd wate.pdsingd. ln al irie djds.tulcn I'jtt opheffilg en M@ dc pl&tspamingd die de ophcflinS vdmratetr lciden in de noltijt tot sisnicileit, ifl principe in C.[la Fjc. werd hct hele !.hicr€ilat vm Lio6o cen di$ontlou pr@s. Bij de @dbcving vm vorig in dan u.t, 1.5 met r opgcheven. in d!tr Uap l0 cn weg, .ls de fr..ic mimtic Etr bij de @dbeving var Rddond dc Ccnt rle d€ popuhrisi4g die oD de Tv agd Uopt (overiSctrr eo @trplindt w.ard als bttLrSc
je
ru
alt
{ij &{vu
Sle
!4
d. &dwel.Nhapper).
vel tm€sg |tten li@i., ztut tm dc lijdcchalo md gmf houdl. Dat lijt€n dc pr(Jc6$o s.hrrl mlharleltt te tjn, *r rls fmlds. Mal. ds mn in del2il 8aat tijt n zid mn io cllc tijGcbtal &d4, discotinre process optrede.. Do diso$ie is al a dd .ls Givier en D.oi., ds Bruuv.. o Smil op d. Contscttj.s: geleidelijke evolutie of catatrolcs? En *@ de @tr.h4'prj in geintcr.ssrd h, h ni.t rlleeo in dic gcgene.ali@rde prudolinBilc proces€n, m@ vmral ml h de disontim. uit*.rlint crye: ir
lfl
optredcn, BllEo dc prcie2 conjunctie vu plaat$ .n ojd, drar lenen nel regenen, Dict on leggen. H€t KNMI vmnpelt regenbuietr. M@ waar nl$!n op welk tijdsup? -Als regetreater gillig wdr, zoMen wij ons h6l wlt meer rnolile gelrntstetr om dat te ondezrlcn. wam@r ur{ijx in dc herfsl valt etr blad vatr dc b(x)d, op veltc drg, weL uur? Wst bcpa.lt kijgt @n zwanSerc !ruuw en lid? We webn dat het negcn m@detr ro8 dueo! dlt prEcs? prccicr, wuom juist d4? Zijn hicr edqe dan cyclische pnrcs$n in het gcditr8? Of naar tonc. we hier *@. h het grcnsgcbicd tulH eetrEtj8heid en lcval, tuss or.lc cn chaos? M@1e! w. hcr publiel I|@ EBgo dr hcl.llctrE l tFral is? Dat er oe$ ad le dcr is? We wctetr dar
en ur&cving
sij oM virgcrs
wme.
wmd
Odc
N!
d
o cn,s
ga
il
g@s
qd nd
hltt
ner
Oorlog cn V.elc,
vd rav N
obcvic Tolsloj, io dc vdlNlint
wordcn
M
6
trl|
"Vele geschiedscnrijvcrs b.weren dar dc lran:in de dag bij
Napolon lou verzuimd hrd
Ld scv.t. (...) lzol Du,
NaAtqr
ve
ttodino nict woruen
H.R.
om(ht
cooeluent 8€rcd.nerd, d. trm$dicnar die
op de 24! zjjn waterdlchte
lal'l2d
te brcng€n, Ruslanih rcddcr
zijn
irekle onshrijring vd het chaos Fin.ipe dat ik kcn. De vlinderslaS cn de wedelwrnd. De m.aal van de grcte gelol8en. Het komt nli !@r dat nier vdr de adwetenschappefl nog@n hecl ie.rcin braak ligr. wrj m@tenondereken hG veldslaged id het alSem@n vcrlopeo, m@ wij n@ten mk etuUcht shetrl@n u dc vr@g wdon de lGme.dielM dc l@rzn niet &n NaF @n had aegeven, of liever h(f kleine @rzaten srctc gevolgen lmnen hebber. Het rccen|c anikel vd Bal en Chen i! Scientific Aneri.duver Sclr Orgur/e.l( riticaliq hredrhieryor eng&durgmg\tdnl Inenandh,DPintridshe trs|and, &l w'l kgg met Je adtomls l88enJ rn dr mdrMle ru\drrl vu 15 . tunnen hii i@v@ging van €to constante stom van losrc mdkoFels, af en rft groicrc 7lndlawines oplteden, wadm Het is de
UNIVERSITY OF UTRECHT
lleine
dc magnitude dlEngt vd de g.mttc vu het systed. Ik heb het gevel, dat hier, in de vcrtlling van lin@ire prNessen nd niet-lineire geheunenissen, en werkvcld open ligl, wdin dc fundane.lcle edqeteoschappen dnqt dienslbd kunnen zijn mn de mdtslhapp''i. Nu Ba iL nog evcn terus .ad Tolsloj, wmt l ohtoj gekDfde tlt helemel nict in de cbaos |]horie
"Het wasniet NaNlcotr, die het verl{xD van deslagbet&lde. want gen ziiner bevelen werd
[email protected] en gqlue.de hel gevsht wist hij nict wal2ich !@r hcm afspelde Derhalve wcrd dc wijz weop dea me$en elkdr dixxlden niet bepeld dmr Napoleons wil, delt
wai volkonen onaftankelijk d4ryan en veleer in overenstenning met de wil vu honderdduireodetr menser die
un
de
scheenshafl'€lijre
acties
delnanen "
dtr $huill natuurlijk veet *ars in. U bent hier niet nd tcsckonen op ve.rck van uw congresv@rzitter, nM uit eiSen vrije vil. Maar t@h zit er etr .ardigc panllel in met dc sclf orgdizeil c.iticality. De ddpeleoschapl,en iD Nedcrldd bevinden zich d@r dc consianre drut d@. vetenshappelijke innovrdes, dmr de inleroatio@lisering !m wetenschap en bedrijfsleveo, d@r de v.agen vou't de nMt{hapdj in cen vmrrdurende kritische tsand. Een tlcine opnertiog in een AWON verga.lering van Heol Zwan cn Rinus woncl wiN voldende om sn brcde slrmm mrdwelcnschaqHs in beweging le zelten n@ de Koningshof io Veldhoven En triet allen de afzondcrllre aardwetenschal'l,ers, nau {x)k de g.ole Ncderludse ddwetcnschanPelijke inslellitr8cn, her KNCMG, AWON, dc Acadcnie Raad vmr de AddwetenshaFl'en en de INQUA Comnissie Nederldd ztn nls contioenten brjecngedreren om le toneo &{ @n Nalerlmds Pangaq. Weiratigneid? ft*rr? De lEkomst at het leren. Ik wens u allen @tr @genaam Hercynicu,n.
Ihe depaarmeftoi G€ophysics
thelacu ty ol Earth Scrences rvtes app Gtonslor
n
a
Faculty Position in Seismic Exploration [10/I0vac.nr.650I9l Tlris
tenuetrack posilron ofwhchth€ evelGequvaentlouratofAssocalePfofessof rs\rthn wr ch s paft oi of the C€oplrys cs depa(men ol the lacllty th€ geophyscs d€padment comprsesthefollow ng gro!ps
the Erplomton geophys cs grolp, Apartfrorn explontion.seophysrcs theor€tca geophyscs The Exp oration geophys cs group
l€ctonophyscs,sesmologyen pa eomagnetsnl
soccupedwthgeophysrcalm€trods,sesmcaswel asiron sesmc,wlrchar€usedloriheexporalonofo,gas,or€s water and other raw nrat€ralsard lorcv engneerfgandenvrormentelpurposes As tar as the se smic methods are concemed dur ng the last years the ma n r€searclr act v tres were locus€d on se snr c:n sotropy and on shalow h gh r€solutron fefectnn s€ sm cs, on land as we asonwal€r A padt m€ professoris head of the exp orat or.geophys cs groLrp
Ed
vellnNen
23
q'ril
1992
teach ng se srnic exploration melhods toEeoplrysrs and g€ology studenhj conduding fes€arch in tlr€ fie d of seism c eiporator lth€ choc€ oi research s!blects s free) slperus ngfesearclr prol€ctsof Nl Sc and Ph D. nudents da ly management oT th€ €xplolaiion geophys cs groupi padc patrng n the adrnrnstfatv€ and gen€ra le:ch nsdul esofthe Facu ty
aPhD
or
eqlila eft
sc
eft
ft
eve
research €xp€aence (ether in
the ndunry or at a unv€rsty)rn one ofthefo owrfeneds ol se|smcexpofaion daia.acqrstrononlandornrarne; dataproc€ssng mCraton;VSP: sersm c lomocrapfy i an actle nter€si n teach ng prolcient in Englsh and prepared
to earn Dutch
Appointment: TIr s poslro. s on a fu hleve mofth pef year bass Sa:ry s commensurate wllr eiperenc€ upioa y€afy max.nurn ol apprc{matey Dfl ll5 340
Information, Pfoldr
Nl
Vaar.
tel
3130534005 ar Dr
lW. Bfedew.rt tel:31
30
535148 (secr 31 30.535086).
Applications: To be senl wthrn thr€€ we€ks ol pubiicaion of lhrs advertrs€nr€nt ta the Pers.rr€lDepatnrentoiureFacutyofEartlrSc€irc€s Budapesl aarr4,3584 C0 Utrecht.The Nelherirfds Women in partcu ar ar€ rvted l. appy
--sWi.
l?dfrr
- 8o€rha:velaan r79, 23la EJ lerd€n (g) s. - 0lre.srede 132-r270, Lr33 aP Aisr€rvee. (b3) vaN - rgelan.tersLrddr 5 br3, 355t CA Urr€chr (bs) DUIJvLN|,{N, Dr. n.J. - c/o Srarolr U.K. Lrd, l0 Pr..adllly, swan Dlv 9LA, [.geland (s) - c/o Per.oreoe Dev.0Da. LLD, xCS/2, P.0. 8ox 31, lrGcar, oo!. (s) - Hugo de croo.srraaL 33, 2513 ED -s cravenhage (s) K. - p/a OYo CAG, 16, 3439 xE Nr€us€sern uoLrslAc, lr, J.A. - c/o sherl ssypi N.v., DUP/1, El Ho..eya, Herloporls calro, Esyp.e (g)
b, 3033 HE Rolrerdatr (3) 37, 2554 HK -3-cravenhase (g) KRUIJSITTJI(, Drs. E.J. Coehoo.nslnset 59 A, 97ll 3P Cronhsen (g) LEo, Jr., Dr3. c.T.A.M. - c/o sra!orl T[arland L.d, 54 Asoke Road, B.B. surldrng, su!re zl06, a.ngkok 10rr0 - sukl'urvrr 21, Thalland 35
10 dagen na deze publlkatle geen schrlrterrlke bezoaren als lld zrln blnnensekoDen brj de Secretarrs van her cenoo!schsp, zurlea hreronder genoeoden loegelarec uorde. ars rld
(ArL. I van de
R.A.c, p/a ARCo ceorosrcar coGorLants,
3706 bo
I va' he! Alseoee' l{eEledent) -
loekeved t2, 1963 Ars.erdaD
J.H. - 0ffenb'chlaan 30, 2102 zP eeos.ede (s) p/a Axco ceologlcal co.6dlranr3, Bachlaan
LocHErl, D.s. J.11. vAN 1706 BD rlelsL (g)
(
bs)
- l(operrlek 10,
1606
arudeat seologle v.U.
cs ve.hulzen, drudenL fv6l3che
eeosrarre v.u. Aosrerdan (b3) s. - Proosdrlrand 49, 3645 LD Vrrkev€en,
oP L3 lunl r990, Ne.kzaan brl de Rrlkd ceorogrsche r)rensr, Haarr€o _ karrerros d1€pe oodergrond {s) 7, 3t12 NN u!rechr' afgestudeeid R.U. r.Jrre.hr georoste op l9 lan@rr 1937; Eepronoveerd 1n Au8r.anede'erker Nllo aan schappeo R,u.
NTJLANb,
zels! (g) c.L.8. vAN p/a
1094 cR tns!erdan (s) :1526 BP 0rr€chr (bg) BOA lt-zh., Lo94 cE A's.erdao (3) ARco ceoLoSrcal conoutL6.rsi
oosTlRHouT, Drs, c.u.|4, vAN - p/, Bachraan a6, 3706 3D ze1s. (s)
p/a Rossrnrraar 9, 5056 Bs uerkel-DnBchoL (g) 2t, 2711 .!M zoererrcer (g)
A.F. - c/o consejo Bdrcerona, spanje (e)
seoErafre !.u. AosterdaE (b3) ltutcdri, bs. Y.D. (1nk€.s.raar l2 ,\-1h., t0t3 DT tyslsche seosratre v.u. an6Lerdao (bg) L2' 2o4l PC zandvoorL, 6!udenre rydrsche seosr.fre v,u. a'sierdan (bs)
v.u. A$rerdan ( bs)
ar 49, ltSL
lrE Ladgr 2, l95L
RrJ
A06!elveen, studenr seolosle
KC aarn, dlrecreur Artls
Anstcrdan (s)
7,
1704 cA HeerhLgo'aa.d' 6tudenr
fysrsclre geografle v.U. Ad6re.dan (bs)
!.
e3466-1303, u.s,A. (s)
a!6ierdar, ard. plattelandso'rurkkerrns (s)
340, 6714 J}{ Ede old' roesevoesd o.de.z.eker L.U. rasenrngen (g) Hooelv![N, k.J.A. He.en{cg 34, 1329 Au ouddorp' 6rl(le.r fysrsche
132, 2012 lJ8 ltaarler
- u.durasr.3.r 63-2h.,
1952
oe.emchapperljk nede"erker KonrDklllk
46,
Drs. 1.C. - Roosevetrraan 964,
u.rech! (3)
Uarande 69,3r16
&.hlaan
46,
D! 8L
i iu6crr,
r
Franques s/n,03023
1532 xR ut.ech! (b3) Bca Day r3Iand Boulevard I,J., T.coo5, r,JA
37-:1h., 1052 Cv Aldrerddd (g)
33 brB, Rue Farsurere, Parrls 75015, F(ankrrlk (g) !,8,T. - Egeranrierpad l, 4254 XR Sreeu{Uk (e) c/o Perroreod De v. Oran LLlr, xGS/ I, P.o. Boa onan (s)
vaN
- !a3 H. schurlrenbursraan 32, r57l sJ ur.echr (s)
CATASTROFAAL DE8AT, 2 voor somoiq€.geologen i9 hel noQ sleeds analhema dal nslaoen van q@t€ botrd€n url
oe -.un
e lplan'b de1
qe.lh,eden's sDeel roch z.- .r d€ argeropen,arFn rowe Fren r€i .chr gcrcner, d.i wJl 4n d4e,4,um qe,coen noq een mreressanre, maara;1 specuratreve nyporhese was, thans srevil js qajundeerd. tor hun €,9pm6 moeten de d,enard
onoe@vqen ddn oor consrare'€n dr, carastrordrF deeen niet afle.h ,tgeneen rhqanq .dunae
"ebbFn oevondp. mdd'oal-el ve.nrrtrte- /a- d..ashob,6asche heorE. zptrc _d-gdJrg ro!arl ,-a-c'epr ond€.sleuno ono€.zo€-- apnpresl ,Dr\ FH.
ve4c\uo
r
N,.J\sDrct ^a. vqhaalr,e'
4 1992 \
h nrj
ooh ood -el neo,dren oedwe,men en en mee!,^g,n het carasrota,e koor. /eis heb |k h[ raten vedeiden om, ats vooa' e, van een @mfr,ssje van d6 Holandsce Maarschappij van werenschappen, aan or. Jan smir de AKzo Diiis 106 re kdnnen _dunha
vod rrel cataslrorae w&k dar hij aan d€ Krijl.Paleoce€n
(Kfi)
LJVA
he€n verichr net betckki.o lor de
arens
z!!r.
Maar waa. saat her oo ? In essenrie om rwe6 verschj e.de rypen qero!,s.he ve6.$ajnseren die m6l ehaar mrden ge.erareerd -nass "gianr impaclrnq" en extinclion-. Het eerslo verschijnsel is dat van de incidenrele nslasen op aard€ van zeer grore boLiden uit de ruimlo, die mondiae mrrreucalaslrot€s lewee!brengen. Achlerat ts h€l !ilersl 6erkwaard q dal deqe i I e !ebeud"n's+- pas sro\ rod eei p,aar. h€bo€- Oe".eqen n hel Oeo,og.sch oenxen M€reolel€n r.oq€n n de cotFctios van a 6 Qeotog,s ranq herhend als inrerplaneb qru6, dar een voondurend de 'n dan een e€uw dat bonbardement Aarde tell. Astrcnomen venetbn ons at meer latriik€ ptanetoiden mer d'amelers van sohs v€le ktohergG, banen in het zonnesbsetbes.hritven de d€ aardbaan sniden .n potenliee msl de Aard€ in bolstnq kuin€n kom€n. Momenree zjn er zon 80 van dersetik€ ptanebiden mer sen diameter van len m'-qre r !n bpfsd. f €r moeren er no! veet nder zr,n oie aan waarnemng 2tn onlsnap oe hguur raar de banen vrn 50 aardban sn,td€nde ptrnelod€n len ir 3b juni r99r, naar die banFn veranderen loondu,end onde, Dvtoed van de g,Jvitare Oe druiven ziin kennetijk
van praneren, zon. Maan €n
erkaa.. ,:a -
_l_j,:.:_:,:
:l ,-a=r:*:::| 11. i "#;:,iln|ffi"P: | :{/4tz=S:ii-\*1r ,; In aatdbdd"..Fenap ,. lr"trz ..: \\l\.,\jll i|
....
ptanabden apt dumetq > die de
Ir' i2,';,"["i,2'.:;"'i":iix",# Met@ius,
irfr,i/.-.\,x;,
en l,| Mas k h@ ba"en (onde6.o- ., -.' ke" tijnen). i.. . Venus,
Aade
U.S. G€orosical Sud€y Cot@od ats e6n vurka.iscto tr.l€., hoow€t rti o. oodrjt b{ v€rtolden dal or oxconti€kslingon war€n die €€n intdlprotate ats Instaq-*rat€r voo.slonden. l(o.l daam. w6rd echl6. .anq€roond dat ds laloz6 kEtdrs op d€ Maen, d@ ev6.6€ns alqFm€€n als vLlkrnrsch word64 gernr€rpr€tedrd, 61. door Ins,ac6n zin onlslaan. & 2itn op d6 Maan Oa6n vu,kan'sch. hrateB. S.oondien ondork.nr mo. dal 6lk€ planoet inclusi€l d€ Aardo, ond6(o.p€n is aan oon v@rtdurond 'kosnasch bonbddona.f van i.roDtanolan oruis. Do m6€sl€ proj€cri€l€n ziin echrs. kl6in ror 2e6r kl€n 6n boreik€n nl€i. ot ato.f€md door d6 dampkring het sardopp€Ntai, Hel t€n ni6i and€6 dan dai at en toe @k wol €ens 66n zoer aroot brok ds Aard6 troft. Er zijn ihans zon 50 tnstagkralers n3l
d6m6€.s van rlenrallon tot hondoden kiton€to.s op hol @. .onlato oppoMat herko.d, oet oud€.dommon vario.end van 1970 tol 0.75 Ma - d9 soo.e. van inslag€n in @6anisch6 g€bieden onr.6kken zicn m€€stst aan waarn6mino. H€r t. nt€l modirijk om ut €r ggbeurr w.nns€r, brtvooro€.td, €on tiz€r
nrhro|hassa mer 6en diamoror van 10 lm d€ Aard6 t€ft. zon chasm hootr..n massa va. lore orah 6n kotl h6r asrdoppsrut.k m.t 66n snothdid va.20,60 kn/sec. De kin€tische one.sie di. daatut vriikomt (2.6_t 023- 7.0.r 023 Jout6 ) resull.€rl in eon otplosie mer esn k.acht van 6.?_107.1.9.108 Mr TNT oaulvat€nl, ovoro€nkom€nd msl oe €rposi€v€ kracnt van 2on 3 rol g n'tjad sroonbom;on vsn hol HroshLtrarvpe. Om eel trdrux 16 krtjo€n van d6 govotgo. van o6n deE€t,lk. otprosro voor hel aar60 miliou. lan hot sc€na o van d€ nuctoar wtnter mod€t staan dat lo. lrlde van do told€ oodog is ontwikkeld_ Oir taar zi6n war 6. &u O€b.lron @nEe. In de (b.n noe 0evr*sd6) dordo Mretdoorrog alo nuct€stro aGonaten zouden wordon in0ez6t *aatuan d€ totat€ orplosiovo kracht .stocht.. 66n/li6ndllzendsl€ b€dEaol van die v.n de lnstao v.n 66n
ijz.fist€o
el van
tolt
Akn.i min€6logi$he. chomi$h6 €n s.dtm€nlotoli$h. voEchrj.set n vd d. K/T srcns du'den er op d.t or ro.n.€n dorg€tiio mega.krp4t ho.n pt@rs9@nden.
@erar op aardo waa. .sn @mpt€te strafigrafi$h€ su@essie ts, lond.r ht.ren oo do
or€ns xrijr Pa €oc6€n, v'.dr tron tdpact konm€a6n zoats o6schohle k*arrsror'olu63 ro96 druk minoralon, {m'{ro) teklleren, 6on m€r€or,rtsche sorop€nsEnaruur van osmtum, @nc6nlrai6s ven .oslachtqs kootsrotdoo los, on! naruurlljk..i€t !.6tbsst'roke. krlit(6 g.onstaaol6. Voor do tr-vorijki.C dl. ovorar de K/T qrons nadeen, hs6i h€n nimm.r €en otausiblt. vltkarii$h; ol .ndoro!.rkranng kunn6n b€d6nrt6n. Op sommioa praaBon komo. na.s| do v.4irktno aan oo Prorceo een€nt.. oehalssloorvan €t€montsn atsA5 €n sbot€ 'nd€daad@\ rroqef zl. dan normaa, Dal wijsl echr€r qs€nszins. zoats v€Bchur€ poi€€n, op .6n wlkansche oiOin€. 06 K/T v€dijktng aan chatcophib stom6nl6r (id do vol; va. sullil6n) wordt alleon aahgelrotten i. ma.ione s6dtm6nt€n. det in iontinontat€. €n @rdl lo€g.sd.even aa. de d6
[email protected] onditios die dret n5 d. ooro tnstag h het ma@ne miriou hee6ten. ool do bolet€nis di6 v€rscnur€ to6r€ .an do r€ joni?.. oud€ dom lan d6 ( v€rosoralbor €ri€s op 06 K/T !,6ns ts onturst, 06z0 ool€ri,as ,orden ce nteoret0€rd als miFrot€ltliet€1 ois lat6r uun om9€zot In x.v€tdspaat . allcht dal zll een jonqoro ouderdom o6vsn.
OoL brdl m€n zrch al ldng het hootd over een aantatgoie. m,n or meerc,dctrcm,ge dFp'ecsies oO het aa'dopperyrat Dc enlehngen dre zrsumenreerdpn dar we h@r mel rsanr'drers re ndte- hebben, w€ den a,s rondcr.nqen bescho-wd Do d9em6-e oolarr _q *.s ue sc. .nie ho"se r €l oeheel
dar
ginq
(a-ttprdr. !e'1eet nier) be9rcpFn Ven lrooucpF.oe er zetrs een na,m ,oor: 'kryplovurkanrsche structu.on". sekende voorbeetden ii onze buun 2in de Fiess en Srenhe'm.depresEs in Ourtstand en de Sitjan.lrale, n ./weden. 1e[s de ba(,nger
Lrarc,
het s(h@tboet voobeetd van een InstJg*rater (en bijqevorq nordoopl rn M€t€or C.ale4 werd mijnog In 1961 door qoolooen ;an de
Oiv66e-tenmer*en d€dsn ar ranq ved@den dat de K/I moOa impad is qeb.atis!6d in h6l Caraibischo oebi€d- rndedaad ts wig jaa. bii Chidutubln yucaian, M.rtco. op €en dLep(o van 1 km 6en instaAk6t€r h6 and mel €sn dianol€r lan ca 200 km, voo€m de vrsleo€r van L 20 mo6r dio ztn vaoodaan door d6 ,nstaq vrn €.n bo d€ r€l ee dian€.or van :on 10 rn. Do strucrJur bovildt z ch n sooim;1len van her bov€Tr€_K_r;r, mea' h6n h€6 (noel nEt hunnsn valtstet'on ot zij srdcl do WT ouderdon (65.5 Mal heetl n do pareodooora, ocord is goed g€document€€rd dar de K/T or€r5 wsr€tdttd crlsis €€n moss 6rrindon o€vood.joor €;n
wo.or g6ma {8prd doo,66n biorisch.
;
KRlNCCN EI! AfDdLINC!]N
."#!i x":;i'""1',,'::::iilx"ii'itlii::l'l:.li!"",i*-J i: i:i:i*iu:i" vorond€tsr8l iri reoenstett,no |ol {al vorschur6 poorn6o'a' van d6 voorst€rrnq versdperd' is d€ ll"liiJi'iiiiiili ir,,ii,i,"' Dar
l*f"mff*U+t "'t"":,r;tmosasu,',s, pr6s'osautLs de l li-,:ili lil,,j'.;r"* .ipleren or n ;'" i.Ilii"raii"il.r' "*:ir"r"n:hir{irtru* '' '.iii'li-''"ii"i!i "* ",lii,, Kn .p i i";" qroo's'3
sraacd.n om re ov6;€v€n
oo
ner Par€oc€€n
'n van hel orons 2iF u'ro€sroto€n ran op o'orx'
wtr lir.'""ii"iSil'-lJil'ii,l;a "tr mtden vdtses."tr' vs'rrdz€n onder de dlnosaundrs zich al loot o€ cns
rijhr
l"#
;lt""t"J#"Ti"-1ii
;;;;; ;"1;;;i;.: '" 06 r,arsr€ Io m'rioon raar v66r o€ M q'€ns rrrkr 6r esn li,fi :"1"riril"ill liiil!#:r;:"*:*lir"";r''ru msri:,iil";'ru,*;t alko€lnq @'eldwiid€ o€n c€lodo'irk€ ii',.: iJ,"..i" "",o""0'o"urdcfi fti'#ft
$:drtn'Ji{t;il;,:,:ii:'Eilltiil*ai';"'fiffi ":l i;;;;;';;";"
.-.**'-
""":"" ","'i:,':""" ner €n s*rtopod€n Hot van ptec'6s samon ii""JJiLii'il'. p"r*vp"a". uadnopod'n *€rd a9oz€l laasjo rtn'l'€ het do n'd waarin
:li'*:i::#l:":1":i:":":1
i:#:T::fi#;i"::T"llT;l'*:i**{J.*$fli%1s',i:rifl
sll;'j
'3:iil-*T,+j{*,lx#tr;:E*1'*,,}j"iifftlft :i#*$if ! ,mu{,11"'""*!:iri*a:;[i::i:1;iff#;x1"d]Tri]]T!:
l;:tti.i+Iff"r';Ti*ii1k'ftfi+{i:1il*'5fi$s*f impacls mard'o.l tolaleEn aan mesa
H'iiii-"il,iiii,i'b,l;;; u d"nr;v
am€t ^an@dar d€ henp€ndo vetandems.n d'e neren
d€
'n
*'{r:i-1,{',i++***:",;q;'""6!:;,;li fir:':.;'l i::1"':"ili:i"
ff :: Ti'!ffii'ffi :" $",$fi' "."1"i:'J,il'f""fl'Jfl :::i"ffiJi
NA P.em Amsle'dam/lrechl
NUDERL^Nu
v.lldas 19 !/b
zondaa
2l juni zal de Jaarlilts. lldelrng
Noord-
excurrle plaalrvrnden. De excursle zsl her Stavelot lldtsler 1n
de
Ardenicn bezoekcn ond0r leidlns vln 0r. .. speknl.ld€r, KstPL,
ue. sr.eeIo. xasstei tE b€. erlge o.tsloteo pr€_v.rrstrsch€ !...lef drch.br.J ed€rrand. Aspec!e. vatr tlle Lr,sslete dtscrprr&3 runn.o sorde.: s!rarrsratle, sedt.enrologre, aeo'o.toIoare, pe.rorogle e! vooral strocrurele 3eolo3re. ook Itnd6chBPp€ltlr !. het
fraal. TUd€ns de excurale sorden D€vl!rrdch€' Caobrrscb€' ordovrclsche en Devooische quarrzrten, .onsloo€ralen! zdndtren€n' Sebr€d zeer De erAcn
2ullen l. 225,- bed!.aen-
kosren
door Schrurberre. eorden betaald. S. zrltr ooA ..kere
plaaL6.o vrrj. klnrere.r conracL oDnercn .rB van Afdelrng Noord ond€r relefoonruoder 05920-54317.
rro!.
bekend
da!
adn
on. Ird
d€
hee. ]\"P. SchuddebeurB op 26 Junr 1992 rn h€. tu.1n[rllL Pdlel. re estcrd.. d. z[veren anjer zat uo.de. urtaer€rkt voor zljn bil.o.d€re
zse.f.teen-aeolqre.
brjdraae ..n de
Drs. t.A. boekeLtran, secreLarls ard. p/a NAH - xcs/ll, Potrbud 23000' 9400 Hll ksen. PTTTROLnU
-C[oLOr,rSCilC |(nrNC
o! rune lTth
be srvetr (sublecr r! U.ocal spp.ovar) bv t{eerd. Sedror CeoroBrBr !r Urocar rnterna.lorul Ltd' entLtled "orIEln and ev.ruLro. ol rhe le.rrarv lrvdrobasrds 1n (arrEanr.n (lorneo), lidonesr6.
ttay 27Lh-116.
FGK
lielil seDrnat !o SParn: for rnfooatlotr..rr
K. !1Ilraos, Secretary PCK, .er. 070-32092{0
rl:
$iqii*',14
