NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011)

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) ENERGIEKE GEDACHTEN (door Niels van Sloun) Wetenswaardig Onderzoek Naar Opleidingsaanbod In februari dit jaar ben ik begonnen aan mijn afstudeerstage bij het Leerwerkbedrijf. Er werd van mij gevraagd of ik een onderzoek wilde doen naar de behoefte aan deskundigheid binnen het private en vooral het publieke domein. Hogeschool Zuyd wilde namelijk weten of hun huidige aanbod in opleidingen volledig was of dat er noodzaak tot vernieuwing aanwezig diende te zijn. Vooraf aan deze opdracht ben ik uiteraard begonnen met een plan van aanpak. Wat werd er van mij verwacht en wanneer moest dit op tafel liggen? Enig vooronderzoek en begripsafbakening waren vereist wilde ik deze planning efficiënt kunnen maken. De eerste paar weken heerste er dan ook voornamelijk verwarring van mijn kant. De opdracht was mij niet helemaal duidelijk. Gelukkig stond ik er niet alleen voor. Iedere maandagmorgen heb ik een bijeenkomst met twee docenten (inmiddels een) die mij begeleiden en de juiste kant op sturen. Dit heeft mij vooral in die eerste paar cruciale weken zeer geholpen om tot een juist plan van aanpak en begin van mijn rapport te komen. Wat is nou het publieke domein? Deze vraag heeft mij vooral bezig gehouden aangezien het private domein wat betreft de opdracht, wat meer in de schaduw staat. Het eerste gedeelte van mijn afstudeerstage heb ik mij dan ook vooral bezig gehouden met deskresearch. Dit onderzoek heeft er toe geleid dat ik inzicht had in wat het publieke domein betekende en dan met name in de Provincie Limburg. Welke trends en ontwikkelingen spelen er op het moment in onze provincie en wat gaat dit geven in de toekomst? Belangrijke zaken waar Limburg vooral rekening mee dient te houden is dat er sprake is van een toenemende mate van vergrijzing en ontgroening. Dit heeft ook voor de Hogeschool Zuyd belangrijke gevolgen. Het aantal jongeren neemt af en dus zullen er op den duur minder studenten op de school terechtkomen. Hier zit echter ook weer een kans in, namelijk de ligging van de Hogeschool Zuyd ten opzichte van België en Duitsland. Dit biedt potentie bij het aantrekken van nieuwe studenten. De informatie en kennis die ik verkregen heb uit het deskresearch, heb ik in eerste instantie omgezet naar een kleinschalig onderzoek. Dit onderzoek behelsde vijf open vragen waarin mijn bevindingen van trends en ontwikkelingen in Limburg getoetst werden in de praktijk. Gemeenten en bedrijven hebben dit onderzoek ingevuld en ik ben uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat het geschetste profiel van Limburg overeenkomt in de praktijk. Deze bevindingen hebben mij erop gewezen dat toekomstige studenten c.q. deskundigen in het publieke domein dus over een breed scala aan competenties dienen te beschikken. Dit is wat mij betreft noodzakelijk, wil onze regio kunnen blijven floreren en op de lange duur een belangrijke rol gaan spelen op internationaal gebied. Op dit moment ben ik bezig met het verwerken van een grootschalig schriftelijk onderzoek (onder circa 750 personen) naar bovengenoemde competenties. De doelgroep van dit onderzoek zijn voornamelijk de alumni van de Hogeschool Zuyd (PBM en HJO) en ondernemingen. Het doel is proberen te achterhalen wat alumni missen in de overgang van afstuderend student naar de arbeidsmarkt.

1

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) Welke competenties biedt de Hogeschool Zuyd niet of onvoldoende aan? De gegevens die uit dit onderzoek volgen zullen van grote waarde zijn voor het oplossen van mijn uiteindelijke onderzoeksopdracht. Naast dit onderzoek ben ik bezig met het persoonlijk aanspreken van allerlei sleutelpersonen binnen het publieke werkveld. Ook deze interviews zullen mij uiteindelijk een goed beeld geven van wat er gevraagd word op de huidige arbeidsmarkt en welke mogelijkheden er in de toekomst zullen zijn. Ik ben op het moment over de helft heen van mijn afstudeerstage bij het Leerwerkbedrijf, de tussentijdse beoordeling heb ik al gehad. Het fijne aan deze opdracht vind ik dat je een grote mate van zelfstandigheid krijgt. Ik heb veel vrijheid om de opdracht naar eigen oordeel in te vullen. De wekelijkse afstemming met de docent houdt me op het rechte pad. Het is wel flink aanpoten de laatste weken om alle data geanalyseerd te krijgen en de interviews te regelen maar ik heb er het volste vertrouwen in dat mij dit gaat lukken. Meer weten: Niels van Sloun ([email protected])

ENERGIEKE PROJECTEN Terugblik Op Limburgse Dag Gezien het geboekte succes van voorafgaande jaren is er besloten om een derde editie van de Limburgse Dag van de Nieuwe Energie te organiseren. Op 12 april 2011 heeft deze geweldige happening plaatsgevonden, en wel in het LEX-gebouw van de Open Universiteit te Heerlen. Het congres is opgebouwd aan de hand van twee plenaire sessies en vier workshops. De plenaire sessies werden verzorgd door Peter Vadasz (Burgemeester van de Oostenrijkse stad Güssing) en Jacques Kimman (Lector, Lectoraat Nieuwe Energie). De workshops zijn geleid door Zeger Vroon ( PV toegepast in de gebouwenschil), Frank Schaap (CHEMaterials Campus), Peter Grispen en Richard van Gemert (Nieuwe Energie in de Praktijk) en Raymond de Schrevel (Cities of Tomorrow). Om te achterhalen of deze derde editie wederom als een succes kan worden beschouwd, is er onder de deelnemers een enquête afgenomen door de stagiaires van het Lectoraat Nieuwe Energie. Deze enquête is zodanig opgebouwd dat er een duidelijk resultaat kan worden verbonden aan de verschillende sprekers, workshops en de totale dag. De analyse van de enquête heeft de volgende resultaten als uitkomst. De deelnemers hebben de presentatie van Peter Vadasz beoordeeld met een 8,6 gemiddeld.

2

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) De presentatie van Jacques Kimman is door de deelnemers beoordeeld met een 8 gemiddeld. Hieruit blijkt dat de deelnemers dan ook zeer tevreden waren over beide sprekers. De vier workshops zijn eveneens beoordeeld door de deelnemers. Uit onderzoek blijkt dat deze als goed tot zeer goed worden beoordeeld. Met andere woorden, men is zeer tevreden over de kwaliteit van de verschillende workshops. De missie van de Limburgse Dag van de Nieuwe Energie is om kennis omtrent duurzame en nieuwe energie onderling te delen. Voor het Lectoraat Nieuwe Energie is het dan ook van belang dat de deelnemers tevreden zijn over de gehele dag. Dus misschien wel de belangrijkste beoordeling betreft de beleving van de totale dag. Het totaal aantal deelnemers heeft de kwaliteit van de gehele dag beoordeeld met een 7,5 gemiddeld. Deze score kan dan ook als zeer positief worden beschouwd. De score heeft dan ook een belangrijke rol gespeeld bij de keuze tot het organiseren van een vierde editie van de Limburgse Dag van de Nieuwe Energie in 2012. De doelstelling is dan ook om de score van de afgelopen dag te evenaren en te verbeteren. Meer informatie: Ingo Jansen ([email protected])

Studenten Verkennen Mogelijkheden China Wij zijn Julia Delekh en Rosanna Caddeo, 3e en 4e-jaars studenten aan de opleiding Oriëntaalse Talen en Communicatie (OTC) op de Hogeschool Zuyd in Maastricht. Op dit moment lopen wij stage bij De Wijk van Morgen. Dit is een innovatief project van Hogeschool Zuyd waarin studenten duurzame en innovatieve gebouwen ontwerpen, implementeren, tentoonstellen en exploiteren. Samen met andere ondernemers en de overheid, wordt er een inspirerende omgeving gecreëerd voor een duurzaam gebouwde omgeving op het Business Park Avantis te Heerlen/ Aken. Maar wat doen nou twee OTC- studenten met als hoofdvak de Chinese taal bij De Wijk van Morgen? Nee, wij buigen ons inderdaad niet over de moeilijke, knap bedachte ontwerpen van de duurzame gebouwen. Ook ploeteren we niet mee met de studenten Bouwkunde op de bouwplaats. Wij hebben de opdracht gekregen onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor de realisatie van De Wijk van Morgen in China. Een soort gelijk project is nu al in een verder stadium aan de gang in Rusland, Nizhny Novgorod om precies te zijn. We hebben hier dan afgelopen maanden ook een aantal Russische uitwisselingsstudenten mogen verwelkomen, die samen met de Nederlandse studenten bij De Wijk van Morgen aan het werk zijn gegaan. Op den duur is het de bedoeling dat De Wijk van Morgen ook in China komt en wij hebben de taak om de allereerste stap van deze „missie‟ te zetten. Wij zijn dus de afgelopen maanden hard bezig geweest met onderzoeken wat hiertoe de mogelijkheden zijn. We hebben gezocht naar potentiële partners, culturele barrières, verschillen in mediagebruik, eventuele subsidies etc.

3

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) Naast deze onderzoekende opdracht, moeten we ook een brochure maken over Hogeschool Zuyd en De Wijk van Morgen. De brochure zal bestemd zijn voor uitwisselingsstudenten en zal informatie geven over verschillende opleidingen van bachelor tot post-graduate op Hogeschool Zuyd. Daarnaast zal er ook informatie in staan over De Wijk van Morgen zelf. Inmiddels is de laatste maand van onze stage ingegaan en tot nu toe vorderen we aardig met ons rapport. Uiteindelijk sluiten we ons werk bij De Wijk van Morgen af met een presentatie. Meer weten: Julia Delekh ([email protected]) en/of Rosanna Caddeo ([email protected])

Tomorrow Comes Sooner Than You Think

My name is Marko Kukka and I am a first year Construction Engineering student from Pori, Finland. Last fall I decided that I want to do my internship abroad. So when my coach came and told me about this opportunity at the District of Tomorrow, I didn't hesitate. First task that was given to me was to study the whole concept of the District of Tomorrow, so I would have some kind of idea what it is all about. I studied the backgrounds of the project, the participants involved and the cooperation between different groups. After that I started to study the three first buildings one by one. My mission was to see and understand the ideas behind the planning. What is the purpose of the building? What are the used materials? What about heating, water and other technical solutions? When I was finished, I had the general knowledge about the three buildings. Then it was time to dig a bit deeper. I chose one area of each building to concentrate on. Furthermore a little comparison on how the things would be done in Finland is interesting to carry out. In that case I could maximize the learning experience and perhaps gain some new ways of doing things that I can put into practice, when I go back to Finland and continue my studies. In the Tilt to the Sun I will concentrate on the passive house concept, insulation and to the wooden structure of the building. In Finland we have a huge amount of forests and a long tradition to build our single-family detached houses from wood. Insulation is also a crucial issue in Finland because we have quite harsh weather conditions compared to southern parts of Europe.

4

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) The main focus on the second house, Eco/nnect, will be at the water distribution, sewer system and rainwater collection. The FlEx House is all about flexibility. I am considering of making my own versions about the floor plans just to get some idea about planning and possible solutions. There is not that much information available at the moment about building four, so there I will take a closer look at sustainable building and renewable energy and its utilization now and in the future. In 2010 our government tightened the building regulations, so now it is even more important to pay more attention towards planning and proper implementation. In 2012 there will be more changes concerning energy-policy when building new buildings. The new policy will encourage the use of renewable energy and will significally reduce the amount of energy consumption. This will guide construction towards low-energy and passive houses. Our government has also made some commitments about the total usage of renewable energy sources in the future which we must meet. Thus, in general I think that my time here is very well spent when thinking about the future, the things I can learn here and my growth as a person. More information: Marko Kukka ([email protected])

Wind turbines close to my hometown

Studente Stuurt Bouwplaats-personeel Aan Mijn naam is Loes Kluter. Ik ben 19 jaar en volg de Mboopleiding „Middenkaderfunctionaris Bouw/Infra‟ aan het Arcus College in Heerlen. Binnen deze opleiding heb ik voor de richting „bouw‟ gekozen. Op dit moment zit ik in mijn laatste leerjaar en zelfs in mijn laatste stageweek. Ik had de opdracht „Stuurt bouwplaats-personeel aan‟ nog open staan en daarom is mij via school gevraagd of ik deze opdracht wilde uitvoeren bij de Wijk van Morgen. Hierbij zou ik dan 1 keer in de week leerlingen van het Herle College mogen begeleiden bij de werkzaamheden die zij verrichten op de bouwplaats. Vanwege het feit dat ik op dat moment geen stageplek had en omdat ik vorig jaar ook samen met de interieuropleiding van het Arcus College heb gewerkt aan een project voor de „Knik naar de Zon‟, heb ik besloten om hier i.p.v. 1 dag, 3 dagen per week stage te gaan lopen.

5

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) Tijdens mijn stage bij de Wijk van Morgen heb ik veel verschillende opdrachten kunnen uitvoeren. Ik heb verschillende werkzaamheden verricht die te maken hebben met de trap van de Knik naar de Zon. Verder heb ik de planning van de bouwplaats bijgehouden, maar ook een nieuw bestek gemaakt. Natuurlijk heb ik ook de leerlingen van het Herle College begeleid op de bouwplaats. Zij moesten de gebouwen 3 en 4 gaan uitzetten. Dit vond ik erg leuk om te doen, maar eigenlijk ook wel moeilijk omdat ik dit nog nooit eerder heb gedaan. Meer weten: Loes Kluter ([email protected])

Bestaande En Nieuwe Materialen Voor De Bouw Mijn naam is Christian Vandenboorn en ik loop nu al geruime tijd stage bij “De Wijk van Morgen”. Daar ben ik bezig met het maken van tekenwerk en onderzoek naar materiaalkeuzes. Wat mij van begin af aan opvalt bij de wijk, is dat er op een andere manier te werk wordt gegaan. Waar normaal gezien de productiviteit vooropstaat, is dat bij de wijk anders. Natuurlijk hebben we hier ook een planning waarna we werken maar wat veel belangrijker is, is dat er goede en vooruitstrevende beslissingen worden genomen. Zo kan het zijn dat er op het laatste moment nog wijzigingen aan de winnende ontwerpen worden uitgevoerd. Dit kan zijn omdat er materiaal vervangen kan worden door bijvoorbeeld ecologisch materiaal (wat tevens binnen de ontwerpgedachte past), maar ook dat er vanwege energiebehoefte meer energie-opwekkend oppervlak nodig is. Het interessante voor mij aan de wijk is nog wel, dat het er anders aan toegaat dan ik bij mijn opleiding heb geleerd. Waar je in de opleiding leert duurzaam te bouwen met beton, staal, steen en kunststof in traditionele bouw, leer ik nu stuk voor stuk het duurzaam bouwen met alternatieve materialen. Buiten de stage gerelateerde zaken is het ook erg interessant om de presentaties bij te wonen die op Avantis gehouden worden. Hierbij heb ik al verschillende nieuwe materialen leren kennen waaronder bamboe. In Europa is dit nog geen erkend bouwproduct omdat we het hier niet kennen. Bovendien is ervan de eigenschappen nog nauwelijks iets vastgelegd. Verder weet ik nu ook wat Pfase Changing Material (PCM) is. Dat zijn namelijk materialen die energie kunnen opslaan als een soort batterij en deze bij temperatuursverandering langzaam weer afgeven.

6

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) Hoewel ik vind dat het bij de wijk soms aan structuur ontbreekt, denk ik dat ik geluk heb met deze stage. Op het gebied van nieuwe materialen, ecologisch bouwen, passiefhuis en jezelf voorzien van je energiebehoefte, krijg ik hier dingen mee wat mijn medestudenten missen, of in mindere maten krijgen geleerd. Het toont uiteindelijk ook een andere manier van denken. Al moet ik toegeven dat ik zelf niets heb met ecologische materialen en mijn latere woning traditioneel in steen en beton zal ontwerpen, ben ik wel al aan het kijken voor verschillende systemen om energie te besparen en op te wekken. Zo probeer ik bijvoorbeeld al te kijken hoe ik een zo groot mogelijk dakoppervlak op de zuidzijde krijg, en hoe je moet werken met hoge RC-waarden. Zo zie je maar dat het werken in een dergelijk projectomgeving je gedachtegang toch positief gaat beïnvloeden, al ben je het niet met alle ideeën eens. Ontwerptechnisch merk ik dat de wens tot ecologisch willen bouwen bepaalde beperkingen met zich meebrengt, of in ieder geval een aantal aandachtspunten geeft waarbij je in het ontwerpproces rekening mee dient te houden. Een voorbeeld hiervan zijn kelders. Het is niet mogelijk om met natuurlijk hout een kelder te maken. Hiervoor moet je terugvallen op andere materialen, dit is gebruikelijk beton. Bij gebouw drie komt dit probleem naar boven, het gebouw heeft als eis dat het voor 75% uit ecologische materialen bestaat. De berekening hiervoor wordt op basis van gewicht uitgevoerd, waarbij beton een zware belasting op deze berekening is. Een ander aandachtpunt voor het ontwerp zijn dimensies van de constructie. Je bent in je constructies beperkt tot het gebruiken van hout. Dit biedt twee keuzes: ofwel grote dimensies (grote overspanningen) of kleine dimensies (kleinere overspanningen). Je moet rekening houden met de hoogte van het gebouw, en hoe groter de overspanning des te groter je vloerconstructie zal zijn (deze heeft weer invloed op de hoogte van het gebouw). Bij mijn werkzaamheden aan het ontwerp van gebouw drie “Flex house”, komen deze en andere problemen naar boven die we binnen het team zo goed mogelijk proberen op te lossen. Het is best leuk om binnen deze groep de conceptschetsen die er zijn, uit te werken tot een definitief ontwerp. Aangezien ik al langere tijd bij het project betrokken ben en de uitwerking doe van gebouw drie, voel ik me voor dit gebouw ook een stukje verantwoordelijk. Tijdens het uitwerken worden verschillende wijzigingen gemaakt, waardoor het ontwerp verandert. Door de veranderingen en het werk eraan, leg je een stukje persoonlijkheid in het gebouw. Ik hoop dan ook op de mogelijkheid om op “De Wijk van Morgen” te mogen afstuderen. Mijn jaargang heeft dan niet meer de mogelijkheid om een vijfde gebouw voor “De Wijk van Morgen” te mogen ontwerpen. Desondanks zou ik met afstuderen nog kunnen zien hoe gebouw drie wordt uitgevoerd. Meer informatie: Christian Vandenboorn ([email protected])

7

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) ENERGIEKE GADGETS iPhone-hoesje Elvis & Kresse

Elvis & Kresse maakt schitterende lifestyle-accessoires door ogenschijnlijk waardeloos afval opnieuw te gebruiken. Alle producten van hen zijn gemaakt van materiaal dat anders op de grote vuilnisberg zou zijn beland. De eerste lijn is gemaakt van echte afgekeurde brandweerslangen, die na een verhitte carrière een tweede leven krijgen. Ze zijn afkomstig van verschillende kazernes in de UK. Ook de details zijn gemaakt van hergebruikte materialen. Een mooi voorbeeld van een dergelijk gerecycled product is het iPhone-hoesje dat Elvis & Kresse heeft gemaakt. De afgedankte brandweerslang biedt namelijk de ultieme bescherming voor ieder (iPhone-)toestel. De voering van het hoesje is gemaakt van hergebruikte parachutestof, welk ervoor zorgt dat ook het venster van de iPhone goed bescherm blijft. Mocht je meer willen weten over deze iPhone-hoes en/of over de andere producten van Elvis & Kresse, kijk dan op hun website: www.elvisandkresse.nl

8

NIEUWSBRIEF LECTORAAT NIEUWE ENERGIE (mei 2011) Oproep Aan Lezers Nieuwsbrief Heb je zelf nog interessante projecten m.b.t. je studie? Heb je leuke verhalen op het gebied van duurzaamheid die je met je medestudenten wilt delen? Weet jij veel af van leuke en duurzame gadgets voor studenten? Dan is nu de perfecte gelegenheid! Ik ben namelijk altijd op zoek naar studenten die input kunnen leveren voor de nieuwsbrief. Meer weten? Stuur even een mailtje naar mij: [email protected]. Colofon De nieuwsbrief wordt uitgegeven door het Lectoraat Nieuwe Energie. Heb je vragen en/of opmerkingen neem dan contact op met Jean-Paul Stienen: [email protected]. De eindredactie wordt gedaan door Werner Eussen: [email protected]. Ben je geïnteresseerd in de onderwerpen „nieuwe energie‟ en „duurzaam bouwen‟? Neem dan een kijkje op: http://www.ribuilt.eu/Onderzoeksgroepen/NieuweEnergie.aspx. Hier vind je informatie over het Lectoraat Nieuwe Energie, onze projecten en activiteiten. Daarnaast vind je hier interessante nieuwsberichten, publicaties en informatie over evenementen op het gebied van duurzaamheid en nieuwe energie.

9