Nieuwsbrief. Landschapsbeheer Oss

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Jaargang 12, nr. 46 Maart 2011

In dit nummer • • • • • • •

Actie “Maasschoon? Doen gewoon”” Project Lindenwiel Sanering en herinrichting Ruttewiel Nieuw project: Gewasborden 2011 jaar van het vrijwilligerswerk Kort nieuws Werkgroep Landschapsbeheer Oss

1

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Colofon Jaargang 12, nr. 46, Oplage 375 exemplaren Maart 2011 Redactie: Dick Roza en Richard Ceelen De Stichting Landschapsbeheer Oss is gevestigd te Oss en ingeschreven bij KvK Oost-Brabant onder nummer 17105068 Rabobank Oss, banknummer 17.04.19.894

Adressen en telefoonnummers Landschapsbeheer Oss Hermelijnedreef 30 5343 XD Oss T 0412-632223 I www.landschapsbeheer-oss.nl E [email protected] Projectbureau Landschapsbeheer Oss H. Smouter (Projectcoördinator) Floraliastraat 75 5342 BH Oss T 06-54288252 E [email protected] Voorzitter Ronald Widdershoven T 0412-631362 E [email protected] Secretaris Nora Servaes T 0412-632223 E [email protected] Penningmeester Pim Rinses T 0412-624079 E [email protected] Coördinator Werkgroep Ton Velders T 0412-648196 E [email protected] Redactie, Werving & Vrijwilligerscontact Dick Roza T 0412-642368 E [email protected] Redactie & Webmaster Richard Ceelen T 06-54218521 E [email protected]

Inhoudsopgave Actie “Maasschoon? Doen gewoon” Project Lindenwiel Sanering en herinrichting Ruttewiel Nieuw project: Gewasborden De Hazelaar Kort nieuws Werkgroep Landschapsbeheer Oss

3 3 4 4 8 9 11

Voorjaarsschoonmaak Hoewel de oude gewoonte om in het voorjaar het huis schoon te maken, te behangen en de plafonds te witten er bij de moderne mens is uitgesleten, prikkelen de eerste lente zonnestralen tóch wel tot schoonmaakacties. En dan met name in de stad en in de natuur. Zwerfafval verschijnsel van de huidige consumptiemaatschappij - heeft zich in de herfst en de winter genesteld in bermen, plantsoenen en bossen en gemeentes en groenorganisaties willen vóór de zomer begint, schoon schip maken! En daarom gaf Landschapsbeheer Oss gewoontegetrouw en inhakend op de landelijke opschoonacties op vrijdag 11 maart de bosgebieden in Oss Zuid weer een grote schoonmaakbeurt. Bijna 25 vrijwilligers haalden er die ochtend maar liefst 55 zakken zwerfvuil op. Een aktie die door de gemeente beloond werd met een lekkere warme appelflap bij de koffie! Maar de schoonmaakkoorts was nog niet over, want de volgende dag namen we met een grote groep van 60 mensen deel aan de opruimactie “Maas schoon? Doen gewoon”, georganiseerd door Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat, die tot doel had om het zwerfafval langs 75 kilometer Maasoever te verwijderen. Maar niet alleen werd er zwerfafval geruimd, óók in ons project op de Erfdijk in Herpen ging de bezem erdoor! Het Lindenwiel werd van vervuild slib ontdaan en het lang geleden met huisvuil gedempte Ruttewiel werd weer in oude glorie hersteld. We wensen u een schone en zonnige lente en zomer toe! De redactie.

Voorpagina Zonsopgang bij Rijsvennen (Foto:T. Voets) Baggeren in het Lindewiel (Foto: HS) Oude hekwerken opruimen aan de Ruwaardsingel in Oss. (Foto DR) Rechtsmidden: Ploegen in de Stelt (Foto: HS) Linksonder: Herinrichten visplekken Hamelspoel (Foto: HS) Rechtsonder: Met z’n allen afval ruimen langs de Maasoevers (Foto J. van Dijk)

Linksboven: Rechtsboven: Linksmidden:

Kopij De sluitingstermijn voor kopij voor de volgende nieuwsbrief is 31 mei 2011. Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:

Juridisch Adviseur Maarten Furnée T 0412-454204 E [email protected] 2

Actie “Maasschoon? Doen gewoon” Zaterdag 12 maart om 10.00 uur werd op de Maasboulevard in den Bosch het startsein gegeven voor de grote schoonmaakactie “Maas schoon? Doen gewoon”, waarbij 75 kilometer vervuilde Maasoever werd schoon gemaakt. Die actie, een initiatief van Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat, met ondersteuning van de Stichting Nederland Schoon gold als “kick off” voor de 10e landelijke opschoondag.

Oss genomineerd als ZAPgemeente De openingsmanifestatie vond plaats op een groot grasveld naast de imposante flatgebouwen aan de Maasboulevard. Daar verzamelden zich rond 9.00 uur tal van de 300 vrijwilligers die aan de actie deel namen. Daaronder een 40-tal mensen van Landschapsbeheer Oss, die met een touringcar van Oss naar den Bosch waren gekomen. Tevens waren er talloze medewerkers van Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat en Nederland Schoon aanwezig. Zowel Natuurmonumenten als Nederland Schoon voerden er propaganda voor hun werk. Er was koffie en thee met veel lekkers (o.a. Bosse Bollen natuurlijk) en een orkestje maakte vrolijke muziek onder een groot tentdak. De SBS 6 presentatoren Rob Geus en André van der Toorn zorgden voor het “infotainment” en deden korte interviews met o.a. Inge van der Riet-die het idee van de opruimactie aandroeg-, boswachter Jan Quik, drijvende kracht achter de actie en ondergetekende, die de oudste deelnemer aan de actie bleek. Ook werden de drie gemeenten (Oss, Amsterdam Zuid-Oost en Dantumadeel) bekend gemaakt die genomineerd zijn voor de titel ZAPgemeente 2011 (ZAP = Zwerf Afval Pakker). De winnaar (bekend op 18 maart) krijgt een volledig verzorgd ZAP-evenement aangeboden en draagt een jaar lang de titel ZAPgemeente 2011.Een prijs alvast kreeg Landschapsbeheer Oss omdat men met de grootste groep (60 vrijwilligers) aan de actie deel nam. Deze, nog onbekende, doch “unieke” prijs zal nog uitgereikt worden.

Gigantische opbrengst Na de openingshandeling gingen de 300 deelnemers aan de slag in één of meer van de 23 routes waarin het 75 kilometer lange opschoontraject was ingedeeld ,om het na de recente rivieruittreding van de Maas achtergebleven vuil op te ruimen. Het opschoontraject liep aan de Brabantse kant van de rivier van Waalwijk tot Ravenstein en aan de Gelderse kant van Kerkdriel tot Ammerzoden. De vrijwilligers van Landschapsbeheer Oss werkten rondom de Lithse Ham. Na een lunchpauze tegen half 1, waar voor iedere deelnemer een uitgebreid lunchpakket was, werd er nog tot twee uur doorgegaan. Daarna kon de balans worden gemaakt van het opgehaalde vuil. De opbrengst was enorm; maar liefst 600 vuilniszakken met zwerfvuil en 10 containers met grof afval waren er verzameld. Al het afval dat werd verzameld op het 45 kilometer lange grondgebied van de Gemeente Oss telde mee met de grote actie op 16 maart waarin geprobeerd wordt het wereldrecord zwerfvuil opruimen te behalen en daarmee in het Guiness book of records te komen. SBS6 maakte van het evenement een reportage.

Project Lindenwiel Nadat onze vrijwilligers vorig jaar op het terrein van het Lindenwiel langs de Erfdijk in Herpen ruimte hadden gecreëerd voor de aanleg van een slibdepot is eind februari een aanvang gemaakt met het uitbaggeren van het Lindenwiel.

Depot moet indrogen Vanwege de lastige ligging moest het baggerwerk worden uitgevoerd met een kraan vanaf een ponton. De slib werd overgebracht in beunbakken die weer met een kraan op de wal werden leeggeschept in een rupsdumper die het vervolgens in het depot bracht. Het was passen en meten om de pontons langs de nauwe toegang langs de Erfdijk te manoeuvreren, maar dankzij het inzicht en vakmanschap van de medewerkers van de Koornbeemd verliep dit uiteindelijk zonder problemen. Uiteindelijk is het hele depot gevuld met bagger, dat gedurende de komende zomer kan indrogen. Daarna wordt het deels afgevoerd en deels ter plaatse verwerkt. Ook werd met behulp van de kraan een deel van de bomen langs de oevers verwijderd. De bedoeling is om uiteindelijk ca 50% van de oeverbegroeiing te verwijderen, om sterke bladinval in de toekomst te verminderen en lichtinval in het wiel te verbeteren. De eigenaar is voor de uitvoering ervan verantwoordelijk en heeft hiertoe een beheerplan opgesteld. Uiteindelijk moet dit resulteren in een gezonde waterpartij met de fraaie soortenrijke oeverbegroeiing die het vroeger had. Henk Smouter

Geslaagde nieuwjaarsborrel Ook de derde Nieuwjaarsborrel, die we dit jaar op zaterdag 8 januari weer in ons home in de Tolstraat organiseerden, was weer een succes. Heerlijk Maashorstbier In totaal kwamen 47 mensen elkaar een goed Nieuwjaar toewensen, t.w. 32 vrijwilligers, waarvan 7 met partner en 8 gasten. Die gasten bestonden uit een driemandelegatie van de Wijkraad “De Ruwaard” en 5 afgevaardigden van de dorsclub “De Stofvreters” . Ze konden van drie tot zes uur genoeglijk bijpraten onder het genot van glühwein, bier, fris of een borrel. Als begeleiding van de drankjes waren er weer nootjes, kaas en warme snacks. Tijdens deze Nieuwjaarsborrel konden de gasten voor het eerst het door de Maashorstboeren gebrouwen Maashorstbier proeven en dat smaakte iedereen voortreffelijk. De door “De Stofvreters” meegebrachte 48 flesjes waren dan ook heel snel soldaat gemaakt! In ons decembernummer kon u over het Maashorstbier uitvoerig lezen. Het aantal bezoekers aan onze Nieuwjaarsinloop varieert sinds 2008toen we die borrel voor het eerst organiseerden in de Tolstraat, tussen de 47 en 55 personen. Van ons vrijwilligerscorps is meestal de helft aanwezig. Leden van onze vriendenclub zien we helaas nooit en dat is jammer. Want het zou toch leuk zijn als ook zij eens wat uitvoeriger met ons werk en onze vrijwilligers konden kennis maken. Misschien mogen er bij de volgende borrel, begin 2012 eens enkele begroeten!

Dick Roza

3

Sanering en herinrichting Ruttewiel

Nieuw project: Gewasborden

Naast het Lindenwiel lag vroeger langs de Erfdijk het Ruttewiel. Dit wiel is in de jaren 60-70 van de vorige eeuw gebruikt als stortplaats door de toenmalige gemeente Ravenstein en uiteindelijk geheel gedempt.

In de afgelopen tien jaar heeft de gemeente Oss zich ontwikkeld van een typische stadsgemeente met veel industrie naar een gemeente met een enorm buitengebied.

In oude glorie herstellen Op de stortplaats werden vervolgens populieren geplant. In de loop der tijd was deze plek echter verworden tot een rommelhoek met veel ruigtebegroeiing, met na ca 30 jaar sterk in verval rakende populieren. In het kader van de sanering stortplaatsen heeft de gemeente Oss een hergebruiksplan opgesteld dat inhoudt dat de stortplaats wordt gesaneerd. De gehele locatie wordt afgegraven en het afval gescheiden en afgevoerd. De overblijvende schone grond wordt weer gebruikt bij de herinrichting. De bedoeling is om het oude Ruttewiel weer in vroegere glorie te herstellen, dus er komt weer echt water terug op deze plaats! Deze werkzaamheden worden door een gespecialiseerd bedrijf uitgevoerd in opdracht van en onder begeleiding door het Ingenieursbureau van de gemeente Oss Als voorbereiding op deze werkzaamheden heeft Landschapsbeheer Oss de populieren laten verwijderen. Omdat dit geen klus was voor vrijwilligers (de bomen waren te groot en te zwaar) is hiervoor de Koornbeemd ingeschakeld. Voor de uiteindelijke inrichting van het terrein komen onze vrijwilligers weer in beeld. Het gehele terrein moet opnieuw worden aangeplant en er moeten enkele bankjes, een picknickset en een informatiebord worden geplaatst. Aan het eind van het jaar zal de plek onherkenbaar zijn veranderd!

Welke graansoort groeit daar? Het uitgestrekte poldergebied, waar lange wegen voeren langs uitgestrekte agrarische percelen en verspreide boerderijen wordt echter als veel minder aantrekkelijk en toegankelijk ervaren. Toch is dit ten onrechte: ook een polder (of het agrarisch zandgebied) met diverse veldgewassen heeft zijn charme en er groeit echt wel meer dan alleen maïs. Maar wie weet nu eigenlijk nog wat er allemaal op het veld staat? Wie herkent de graangewassen tarwe, gerst, haver, rogge of spelt? Staat er nog vlas in de omgeving, bestaan er nog boekweitveldjes? Waar dienen akkerranden voor? En waar groeien nu die Osse cranberry’s?

Henk Smouter

Het project “ Gewasborden” toont dat er in het agrarisch buitengebied veel meer diversiteit bestaat dan op het eerste gezicht lijkt. Het is dan ook uitdrukkelijk de bedoeling om ook binnen de ZLTO deelnemers voor dit project te vinden. Deelnemers ‘adopteren’ de borden en houden deze in eigen gebruik voor plaatsing op hun eigen percelen. Het project kan bijdragen aan het verkleinen van de “emotionele” afstand die er momenteel bestaat tussen de gebruikers van het buitengebied (agrariërs) en de bezoekers (de burgers). Het is de bedoeling de gewasborden te plaatsen langs bestaande fiets- en wandelroutes die leiden langs de boerderijen, boerderijwinkels, molens, landwinkels of streekwinkels waar diverse producten ook daadwerkelijk te koop (en te proeven!) zijn.

Fotoimpressie voor en na ((Foto: Henk Smouter)

Henk Smouter

Kijk ook eens op onze vernieuwde website www.landschapsbeheer-oss.nl

4

Al onze machines gratis Arbo gekeurd Naast handgereedschappen, zoals zagen en tangen, maken we bij Landschapsbeheer in steeds grotere mate ook gebruik van mechanische werktuigen, zoals kettingzagen, een bosmaaier, maaibalk, bladblazer of een grondboor. En óók op onze werf aan de Tolstraat staat de nodige apparatuur, zoals een compressor, een aggregaat en een mobiele waterpomp.

Landschapsbeheer en de Arbo Al die ambulante mechanische gereedschappen, maar óók vaste machines, zoals een kolomboor, slijpmachine, ladders in de werkplaats in de Tolstraat moeten natuurlijk regelmatig onderhouden worden en 1x per jaar Arbo gekeurd worden. Voor het onderhoud zorgt Tonnie Wittenberg, die bijvoorbeeld de kettingzagen na elke werkdag nauwkeurig schoon maakt! En voor de jaarlijkse Arbokeuring is John Brouwer (49) verantwoordelijk. John - woonachtig in Oss - is al tien jaar actief als zelfstandig veiligheidsdeskundige. Hij is aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Veiligheidsdeskundigen en geeft, op aanvraag, in het gehele land opleidingen en adviezen op het gebied van veiligheid bij bedrijven en instanties in het kader van de Arbo wetgeving. Tot zijn cliënten behoren o.a. Unilever Nederland en Essent. In Oss bedient hij onder meer Heesen Shipyards, Brabant Alucast en alle Osse horecaondernemingen.

John keurt zeer nauwkeurig En omdat óók Landschapsbeheer Oss moet voldoen aan de veiligheidseisen die de Arbo stelt, keurt John 1 x per jaar al onze machines en maakt daarna een keuringsrapport. Dat doet hij op onze werf, samen met Tonnie Wittenberg. Uw verslaggever mocht op vrijdag 4 februari daarbij aanwezig zijn en zag dat de keuring zeer nauwkeurig plaats vond. Alle gereedschappen die gekeurd moesten worden, waren al door Tonnie van tevoren in de werkplaats klaar gelegd en kregen een zorgvuldige inspectiebeurt, waarbij de bijbehorende machinerapporten werden afgevinkt en verder ingevuld. Vooral de veel gebruikte kettingzaagmachines werden bijvoorbeeld nagekeken op de trekkoorden, handels, afschermkappen en zaagspanningen. De hele controle duurde zo’n 1.5 uur en alle machines werden goedgekeurd. Die kunnen er dus weer een jaartje tegen met alle tussentijds onderhoud van Tonnie! John benadrukte nogmaals dat de Arbo-eisen natuurlijk ook van toepassing zijn op al het werk dat onze vrijwilligers in het veld verrichten. Dus helm op bij groot zaagwerk, veiligheidsschoeisel dragen en goede handschoenen gebruiken!

Dat geldt niet alleen voor de bedieners van de machines, maar óók voor alle anderen, die met handgereedschappen werken! Tot onze verbazing vond de hele keuringplaats met gesloten beurs! Want John doet die keuring uit sympathie voor het werk van Landschapsbeheer in de natuur in onze gemeente, geheel gratis! Hij beschouwt het al zijn bijdrage aan ons omdat hem de tijd ontbreekt om als vrijwilliger met ons mee te werken! John Brouwer’s bedrijf JBR is gevestigd aan de Gotenweg 13i, 5342 PP Oss, Postbus 859, 5340 AW Oss, 0412-474350, [email protected], www.jbr-arbo.nl. (DR)

2011 jaar van het vrijwilligerswerk Hoewel het wemelt van de dagen, weken en jaren van allerlei onderwerpen (dit jaar o.a. het Europese jaar van het bos, het internationale jaar van de chemie) is 2011 toch vooral interessant als het Europese jaar van het vrijwilligerswerk.

Jongeren komen eraan Aanleiding voor dit vrijwilligersjaar is de behoefte van de regeringen om mensen bewust te maken van de waarde en het belang van het vrijwilligerswerk, de positie van de vrijwilligersorganisatie te versterken en een stimulerende omgeving voor vrijwilligerswerk in de EU tot stand te brengen. Voor tal van organisaties is dit jaar dan ook een reden om te proberen om gebruik te maken van de te verwachten golf van nieuwe vrijwilligers. Dit zijn vooral die organisaties die al jaren kampen met een chronisch tekort aan vrijwilligers, zoals bijv. Sportclubs, scholen zorginstellingen. Dat tekort aan vrijwilligers is ontstaan doordat de gemiddelde leeftijd van onze bevolking stijgt door o.a. een betere volksgezondheid, geneeskunde en voeding. De vrijwilliger wordt zelf ouder, maar speelt ook een grotere rol in de informele zorg; zoals mantelzorg en de zorg voor de kleinkinderen. Daar komt nog bij dat senioren later met pensioen gaan en vrouwen steeds vaker en meer uren per week werken! Tweeverdieners en mensen die ook hun ouders onderhouden, hebben een druk bestaan en studenten werken vaker naast hun studie. Een grote groep mensen in onze samenleving heeft dus minder vrije tijd en besteedt een minder groot aandeel daarvan aan vrijwilligerswerk. Een grote golf nieuwe jonge deeltijdvrijwilligers komt er echter aan door de ruim 195.000 scholieren in het voortgezet onderwijs, die vanaf het schooljaar 2011-2012 jaarlijks onder schooltijd vrijwilligerswerk zullen moeten doen in het kader van het project Maatschappelijke stage. In de Gemeente Oss komt dat neer op 1200 scholieren; die konden zich vanaf eind november vorig jaar voor een stageplek aanmelden op een speciaal daarvoor ingerichte website.

Vrijwilligerswerk miljarden waard Hoe groot het belang is van vrijwilligerswerk bleek uit een krantenbericht van 23-12-2010: “Nederland telt maar liefst 5,5 miljoen vrijwilligers, die samen goed zijn voor 560.000 voltijdbanen. De economische waarde daarvan is, afhankelijk van het uurloon, dat wordt gehanteerd, tussen 5 en 20 miljard Euro, aldus de Nederlandse bank. Ook de maatschappelijke en sociale waarde van het vrijwilligerswerk voor ondermeer sportclubs, scholen en de zorg is enorm! Vragen over vrijwilligerswerk kunt u stellen via www.vrijwilligerswerk.nl. Dick Roza 5

“Nieuw” bos langs N329 Omdat de gemeente Oss het zonde vond om bijna 150 gezonde grote bomen die in de weg staan bij de ombouw van de N329 op te offeren, sloeg ze die bomen voor ca. twee jaar op, om ze daarna weer terug te kunnen plaatsen.

Bomen krijgen alle zorg Dat opslaan gebeurt in een tijdelijk “bos” naast de Oostelijke rijbaan van de huidige weg in de omgeving van het nieuwe natuurgebied “De Rijsvennen”, ter hoogte van de fietsbrug nabij de Naaldhof. Let u, als u er langs rijdt en ernaar wilt kijken, wel op het drukke verkeer! In eerste instantie was het plan van de gemeente om het tijdelijke bos aan te leggen op het maïsveld achter onze werf aan de Tolstraat, maar dat plan werd later vervangen door de huidige locatie, waarschijnlijk vanwege de logistieke voordelen ervan. In januari en februari werden er met een speciaal daarvoor geschikte machine door medewerkers van de Utrechtse boomdeskundige Copijn 148 bomen uitgegraven en naar hun nieuwe tijdelijke plaats vervoerd. De bomen waren op die verhuizing voorbereid door ze te snoeien en de wortels af te steken. En zolang ze in nieuwe “bos” in depot staan, zullen de bomen door Copijn goed verzorgd worden. Ze worden gesnoeid en krijgen water als dat nodig is! Dick Roza

Tijdelijk Rijsvennenmeer imponeert Eén van de voornaamste redenen om het voormalige akkerbouwgebied “De Rijsvennen” met gemiddeld 40 centimeter af te graven, was om het grondwaterpeil omhoog te kunnen brengen, zodat een halt kon worden toegeroepen aan de verdroging van Herperduin.

Ganzenven als vergelijking En dat het water vast houden in het eerste jaar na de oplevering vorig jaar gelukt was, zagen we bij een bezoek aan het gebied in februari jl. Vrijwel het gehele afgegraven deel van het Rijsvennengebied, met een oppervlakte van zo’n 14 hectare, dat vorig jaar 14 juni in gebruik werd genomen, stond onder water. Vanaf de Zuidelijke bosrand tot aan het fietspad naar Schaijk en vanaf de Zevenbergseweg tot aan de open verbinding met het Herperduin blikkerde het wateroppervlak in de zon, slechts doorsneden door een tweetal hoger gelegen zandruggen en een klein eilandje nabij de Zevenbergseweg. De opvanghekken voor het vee stonden nog maar net op het droge! De vorig jaar in juni aanwezig twee plassen, de beide paddenpoelen en de plas-drasgebiedjes vormden nu één groot meer! Een groot verschil met het nog te ontgraven deel van het Rijsvennenproject ter grootte van 16 hectare (fase II) aan de Westelijke zijde van de Zevenbergseweg tot aan de N329. Daar stonden slechts wat flinke plassen tussen de maïsstoppels! We hadden een gesprekje over de situatie met Toon Voets, de bedenker van het Rijsvennenplan. Toon zei dat het water op het nu ondergelopen terrein spoedig in de poreuze bodem zal wegzakken. Maar het zal toch het grondwaterpeil beslist ten goed komen! We zijn, met Toon, benieuwd hoe de natuur zich verder zal ontwikkelen in het afgegraven gebied. De verwachting is dat het vergelijkbaar zal zijn met het Groot Ganzenven. Omdat de door ons gemaakte foto’s niet van zo’n goede kwaliteit waren, op de voorpagina een opname die Toon Voets maakte toen het Rijsvennenmeer bevroren was. Dick Roza

Nieuw elan in Bakel-Gemert Bij onze vrienden van de Stichting Landschap Bakel-Gemert, die aan de wieg stonden van onze stichting, heeft recent een professionaliseringsslag plaats gevonden. Met een nieuwe voorzitter, een betaalde coördinator en een beleidsplan is er het nodige veranderd bij de organisatie en is er meer zicht op taken en financiën gekomen.

Beleidsplan bewaken Harrie van Hoof, die vanaf de oprichting van de stichting in 1980 de drijvende kracht was en met zijn tomeloze inzet veel bereikt heeft, was bijna onvervangbaar, maar heeft tóch op 5 september vorig jaar - vanwege zijn leeftijd - afscheid genomen als bestuurslid. Hij was de spil in een web van verschillende natuurorganisaties die alle nauw met elkaar verbonden waren. In de praktijk was echter onduidelijk hoe de lijnen tussen die organisaties lagen. Om die kluwen van met elkaar verbonden stichtingen te ontwarren en meer inzicht te krijgen, heeft het nieuwe bestuur de verantwoordelijkheden duidelijk van elkaar gescheiden en de zaken overzichtelijk gemaakt. Dat was ook nodig i.v.m. projectplannen en subsidieaanvragen, die goed onderbouwd moeten zijn. Want de overheid wil precies weten wat men doet en waaraan het geld wordt uitgegeven! Aan professionalisering valt heden ten dage niet meer te ontkomen! Vandaar ook de aanstelling van een betaalde kracht in de persoon van Sylvie Verbeek. Zij coördineert de werkzaamheden, onderhoudt de dagelijkse contacten met bestuur en achterban en bepaalt - samen met het bestuur- de koers en bewaakt het gemaakte beleidsplan. Doelstellingen werkwijze en organisatiestructuur zijn in dat plan vastgelegd. Pieter Schoone hanteert in het vernieuwde bestuur de voorzittershamer. Dick Roza 6

Rivierverruiming en nieuwe natuur bij Batenburg Eind december vorig jaar is bij het historische stadje Batenburg aan de overzijde van de Maas bij Demen, het project “Batenburg voor natuurontwikkeling en hoogwaterveiligheid” afgerond.

Meestromende geul Ten Oosten van Batenburg gingen, na de start van het project in januari 2008, zestig hectare Maasuiterwaard op de schop. Een Oude Maasarm (rivierbocht), die vanwege de kanalisatie van de rivier (halverwege de 19e tot ver in de 20e eeuw) op een klein deel na- nu als haven in gebruik- werd gedempt, werd weer uitgegraven. En het gehele gebied tussen de nieuwe geul en de Maas, dat als landbouwgrond in gebruik was, werd verlaagd. Hierdoor ontstond tussen de Maas en de geul een schiereiland. Het eiland staat alleen nog door middel van een “overlaat” in verbinding met het vaste land (een overlaat is een soort verlaagde oever, bekleed met stenen, waar water overheen stroomt bij een verhoogde waterstand). De verwachting is dat dat ongeveer vijftig dagen per jaar gebeurt en dat de herstelde geul dus ook zoveel dagen meestroomt met de Maas! Dat gebeurde in januari jl. direct al, toen door een sterk verhoogde waterstand, de uiterwaarden van de Maas tot aan den Bosch gedurende twee weken onder water stonden.

Nieuwe natte natuur Niet alleen ten Oosten van Batenburg werd aan het hoogwaterveiligheidsproject gewerkt, ook ten westen van het stadje, in het gebied “De Lijmen” werd de Maasoever zodanig afgegraven dat deze nu schuin afloopt. Alle ingrepen in het gebied zorgen ervoor dat het Maaswater meer ruimte krijgt. Hierdoor is de waterstand bij hoogwater in de rivier lager dan in de situatie vóór het gereed komen van het project. Rijkswaterstaat, die het project samen met aannemer Boskalis uitvoerde, berekent bij hoogwater een verlaging van de waterstand tot ongeveer zes centimeter. Deze verlaging moet dan over een lengte van zeker 15 kilometer stroomopwaarts nog merkbaar zijn in de Maas. Door al deze maatregelen om de hoogwaterveiligheid rondom Batenburg te verhogen, is er rondom de weer uitgegraven Maasarm (dus aan de Oostzijde) veel ruimte gekomen voor nieuwe, natte natuur. De toegankelijkheid van het zestig hectare grote gebied is verbeterd door de aanleg van struinnatuur en onverharde paden. Bijzonder is het Batenburgproject, waarvan de voorbereidingen al in 2005 startten, is ook de publieksvriendelijke uitvoering ervan. Bewoners, die aanvankelijk ongerust waren over de hinder die ze er van verwachten vormden zelfs een “Vereniging Verontruste Batenburgers”! Maar door een uitstekende publieksvriendelijke voorlichtingscampagne, die de bewoners gedurende het gehele uitvoeringstraject begeleidde, veranderde die protestgroep in een zeer betrokken belangengroep. Dick Roza

Fotosimulatie van “De Lijmen” voor en na

Nieuwe eigenaar restaurant ‘t Putje Restaurant ’t Putje aan de Willibrordusweg, dat 82 jaar lang een familiebedrijf was, is per 1 januari van dit jaar in andere handen overgegaan. Tony Verstraten, eigenaar van een cateringbedrijf in Uden, zwaait er sinds die dag samen met zijn dochter Monique de scepter!

Eerste afspraakplek Met deze overname kwam er een eind aan vier generaties Suppers. De laatste eigenaar Thony Suppers en zijn vrouw Esther, die het restaurant in 1995 overnamen van Thony’s vader Willy, richten zich nu op hun andere restaurant De Uiver in Megen, dat ze in 2001 kochten en dat compacter en overzichtelijker is dan ’t Putje. Willy Suppers werkte maar liefst 30 jaar als eigenaar in de zaak, die hij in 1965 van zijn schoonouders over nam. Zowel met Willy als met zijn zoon Thony had Landschapsbeheer Oss zo af en toe wel contact. ’t Putje was ook al vanaf 2004 lid van onze Vriendenclub. De nieuwe eigenaar Tony Verstraten, met wie we een gesprekje hadden, kende, als Udenaar, Landschapsbeheer Oss niet, maar werd gaandeweg enthousiast en nam het vriendenclub lidmaatschap van zijn voorganger graag over. Hij bood onze vrijwilligers, bij de eerstvolgende werkdag in het Vierwindenbos, zelfs een gratis kopje koffie aan! Tony heeft - voordat hij zijn zaak op zondag 20 februari heropende - wel enkele veranderingen aangebracht. Het terras - dat nu óók langs de wegkant bij het Willibrordusputje loopt - is zodanig gerenoveerd, dat er nu plaats is voor 110 personen! Het restaurant, waar 60 mensen een zitplaats kunnen vinden, is toegankelijker gemaakt, niet alleen door nieuw meubilair en frisse kleuren, maar óók wat de prijzen betreft. Er is nu ook een uitgebreide kleine kaart, hetgeen Tony als cateraar natuurlijk wel toevertrouwd is! Belangrijk is ook dat zowel restaurant als ook terras nu elke dag geopend zijn, zodat fietsers en wandelaars aan het nabijgelegen natuurgebied nu optimaal terecht kunnen voor een drankje of een hapje. ’t Putje is open op maandag, dinsdag en woensdag van 11:00 tot 19:00 uur en op donderdag, vrijdag en zaterdag en zondag van 11:00 tot 24:00, De officiële opening van het vernieuwde Putje zal zijn op zondag 20 maart.

Vaste afspraak ’t Putje is voor de oudgedienden onder ons een begrip. In de beginjaren – toen we nog alleen het project Vierwindenbos nabij het Putje hadden, was de parkeerplaats van het restaurant onze wekelijkse afspraakplek. Daar waren geen vragen over, dat was altijd duidelijk! En we trakteerden ons, in die beginjaren, ook nog wel eens op een kop koffie of soep bij ’t Putje, omdat we zelf nog geen eigen catering hadden! In oktober 2006, toen Landschapsbeheer optrad als gastheer voor zo’n 120 vrijwilligers uit geheel Noord-Brabant, vond die manifestatie ook plaats in de zalen van ’t Putje en er werd vandaar uit met twee bussen vertrokken voor een lange bustocht langs onze projecten in de regio. Lunch en borrel werden toen allemaal door ‘t Putje verzorgd! Nu we al vele jaren talloze projecten onder handen hebben, komen we nog maar enkele keren per jaar voor onderhoudswerk van bosgebied en wandelpaden naar het Vierwindenbos. Velen van ons vinden dat jammer, want het werken in het bos is vertrouwd, kleinschalig, rustgevend en ontspannen. En vooral als de Osse beek weer eens stroomt, zoals onlangs, is het helemaal genieten! Dick Roza 7

De Hazelaar Half december werden er bomen gekapt aan de Hamelspoel. Er werd gezaagd, geknipt en mooie rillen gemaakt. Ook moesten er hazelaars tegen de vlakte. Er zaten al prachtige katjes aan. Met Kerstmis in zicht nam ik wat takjes mee naar huis om in de vaas te zetten. Ik hing er kleine rode kerstballetjes in. Het zag er leuk en gezellig uit. MaarN helemaal fout!!! Drie dagen later waren de katjes open gegaan en lag de vloer (gelukkig tegels!) vol met geel stuifmeel. En als je dan ook nog allergisch bent voor pollen, dan snap je wel waarom ik begon te hoesten, snotteren en “huilen”. Weg met die mooie kerstversiering! HelaasN De hazelaar (Corylus avellana) is al een heel oud gewas. Hij verscheen direct na de laatste ijstijd. Zo’n 9.000 jaar geleden verspreidde hij zich erg snel. In Europa is hij inheems. Alleen in het hoge noorden komt hij niet voor. In Nederland is hij plaatselijk algemeen op de hogere, wat rijkere gronden in het midden, oosten en zuiden van het land. Af en toe kom je hem tegen in de rivierdalen en binnenduinranden. Van nature ontbreekt hij op de laagveen- en kleigebieden. Hij verdraagt redelijk goed schaduw, maar kan echter niet goed groeien in een gesloten donker beukenbos. Tegenwoordig wordt hij veel aangeplant vanwege zijn hazelnoten. In de herfst profiteren vogels zoals de gaai, specht en boomklever er van. Maar ook andere dieren zoals de eekhoorn, en muizen vinden deze voedzame vruchten een ware lekkernij. Ze leggen een wintervoorraad aan, maar tijdens hun gesleep verliezen ze nogal eens een hazelnoot. Ook bij het open peuteren springen de noten wel eens weg. Op deze manier worden de zaden verspreid en kunnen ze elders ontkiemen. De hazelaar is een struik en vertakt zich vanaf de voet. Hij ontwikkelt zich zelden met een hoofdstam en wortelt oppervlakkig. Al in januari begint hij als eerste van de Nederlandse planten te bloeien. Dan kun je het gele stuifmeel al op de auto’s of in een regenplas vinden. De mannelijke katjes ontstaan al in de zomer. Ze groeien in groepjes van twee tot vijf aan korte zijtakjes in de bladoksels, net als elzen- en berkenkatjes. De twijgjes zijn borstelig behaard. De vrouwelijke bloeiwijzen lijken aanvankelijk op bladknoppen, maar dan opeens zie je een sterretje van vuurrode stempels te voorschijn komen. Piepklein, maar prachtig! Op dit moment -12 februari - kun je ze volop vinden. Het stuifmeel komt op deze stempels terecht en hieruit kunnen dan na bevruchting de heerlijke hazelnoten groeien. In september zijn ze bruin en rijp. De bladeren van de hazelaar zijn evenals de twijgjes aan beide zijden blijvend behaard. Ze verschijnen pas na het afvallen van de mannelijke katjes. De bladvoet is hartvormig en de bladtop is toegespitst. De bladrand is dubbel tot drievoudig gezaagd. Soms vind je bolronde “roosjes” (knopgal) in plaats van mooie knoppen. De veroorzakers zijn mijten die overwinteren in deze knoppen. In het begin van de lente kruipen ze er weer uit en leven dan op de bladeren verder.

De hazelnootboorder legt met zijn lange snuit haar eitje in de noot als de vruchtwand nog zacht is. Het ontwikkelt zich tot een larve en deze vreet zich dik aan het zaad en boort zich vervolgens naar buiten via de verhoute wand. Daarna verpopt hij zich in de bodem om later als volwaardig insect weer boven te komen. Dit beestje moeten we hoofdzakelijk zoeken in ZuidLimburg in de buurt van Maastricht. Wie een dezer dagen buiten gaat wandelen zou ik willen vragen: let eens op deze mooie bloeiwijze van de hazelaar. En als deze nieuwsbrief te laat is dan heb je volgend jaar weer een kans!! Trouwens ook de eik heeft zo’n klein rood vrouwelijk bloempje. En daar is het nog niet te laat voor. Zoeken dus!! Maria Michiels

Vleermuistelling 2011 Dit jaar zijn we op 13 februari gaan tellen bij de Osse winterverblijven. Dit jaar is een kenner van amfibieën mee geweest. Eerst zijn we een kijkje gaan nemen in de fietstunnel, daar waar afgelopen jaar een kleine verbouwing heeft plaatsgevonden. Er is een stapel puin en tegels naar binnen gereden en verspreidt langs de kanten en in het midden neergelegd. Dit heeft als resultaat dat de vochtigheid ten goede komt. De druppels vocht druipen nu niet meer zoveel van het plafond. Hoewel de stenen aan het plafond nog vaak te nat zijn voor vleermuizen om aan te hangen, is er een grote vooruitgang qua klimaat. Het waterniveau heeft hoger gestaan dan toen wij er zijn geweest. Toch voelt het beter aan dan de jaren daarvoor. Helaas is er niets gezien of gevonden. Ook geen sporen van dieren die er gezeten hebben. De Rietgors is een ander verhaal. Daar is het klimaat in het achterste gedeelte goed en daar hebben we ook diverse dieren gezien. Ook hier geen vleermuis, maar toch. Het resultaat: 1 alpenwatersalamander man, 1 kleine watersalamander man, 3 kleine watersalamander vrouw, 10-tal 3-doornige stekelbaars, 1 bermpje. Het voorste gedeelte is eigenlijk veel te nat, daar zou ook wat meer stenen of puin langs de kanten kunnen. Dan wordt het daar ook interessanter. Al met al een goed resultaat. Nu nog de vleermuizen. Antoinette van Wilgen Vleermuiswerkgroep Noord- Brabant

Te koop haardhout Eiken, gezaagd in handzame stukken , los gestort, € 40 per m3 Gemengd (o.a. eik, els, es, berk) idem, € 35 per m3 Eiken gekloofd, gestapeld, € 80 per m3 Eiken gekloofd, los gestort, € 45 per m3 Gemengd gekloofd, gestapeld, € 70 per m3 Gemengd gekloofd, los gestort, € 40 per m3 Het hout is af te halen op dinsdagmorgen tussen 9.3012.00 uur op onze Landschapswerf in de Tolstraat 3, Oss (naast industrieterrein Vorstengrafdonk).

Meer informatie: 06-54288252 en/of 06-20894923 8

Kort nieuws Herinrichting visplekken Hamelspoel

Graanakkers weer klaar voor het komende seizoen

Soms komen leuke, kleine projectjes heel spontaan tot stand. In dit geval bij de Hamelspoel in Herpen.

Aan het weer kun je het nog niet direct afleiden, maar het voorjaar staat toch al weer op de deur te kloppen.

Fraai wandelpad aangelegd Deze fraaie plek wordt gebruikt als visvijver, o.a door de visvereniging van Overlangel. Helaas was de praktijk dat vele mensen de plek wisten te vinden hetgeen regelmatig resulteerde in uitwassen als illegaal kamperen door (karper-) vissers van elders, crossen en inrijden met auto’s en motoren, vernieling en achterlaten van grote hoeveelheden rommel. In overleg met de gemeente Oss heeft Landschapsbeheer Oss een deel van de toegangsweg verwijderd en daarvoor in de plaats een fraai wandelpad aangelegd. De voormalige weg is door onze vrijwilligers deels weer ingeplant met struiken. Ook werden er enkele waterpartijen gegraven wat het geheel een natuurlijke aanblik geeft. Favoriete visplekken werden in overleg en in samenwerking met leden van de visvereniging verbeterd en afgeschermd met greppels, zodat er niet met auto’s tot aan het water kon worden gereden. Uiteraard is wel rekening gehouden met bezoekers met een auto. De aanwezige parkeerplaatsen werden opnieuw ingericht en voorzien van een halfverharding, zodat de terreinen ook in natte tijden goed toegankelijk zijn. Zware, ingegraven betonpalen moeten echter verhinderen dat auto’s het gebied inrijden. Per slot is dit ook helemaal niet nodig, vissers hoeven vanaf de twee parkeerplaatsen nooit verder dan 100 meter te lopen om bij hun favoriete visplek te komen. (HS)

Percelen staan er mooi bij Alleen al de toenemende daglengte zorgt ervoor dat her en der de kriebels ontstaan. Je merkt het aan de vogels, maar ook aan het gezoem van motoren van landbouwwerktuigen. Overal wordt alweer geploegd, bemest en, in de loop van maart, gezaaid. Ook op onze akkers was het de afgelopen weken een bedrijvigheid van jewelste. Leden van de “Stofvreters” waren vooral bezig met ploegen met hun fraaie oude tractoren. Op de nu bewerkte percelen zijn zomergranen gezaaid: haver, zomergerst en zomertarwe. In het najaar zijn al spelt, wintergerst, triticale en rogge gezaaid. Ondanks de vroeg ingevallen winter staan deze percelen er nu al mooi groen bij, dit dankzij de vrij milde maanden januari en februari. Hopelijk krijgen we nu een wat “normaler” groeiseizoen dan vorig jaar, toen de plotselinge hitte in juni en juli ervoor verantwoordelijk was dat de afrijping van de aren veel te snel ging, wat ten koste ging van de opbrengst. (HS)

Nieuw wandelpad Hamelspoel (Foto: HS)

Dag van de Maasmeanders Zondag 17 april zal Stichting Maasmeanders de jaarlijkse “Dag van de Maasmeanders” organiseren. Kramen, wandelingen en lezingen Die dag zal gehouden worden van 11:00 tot 17:00 uur op het terrein van het voormalige klooster Bethlehem in Haren. Er zullen kramen zijn met informatie en producten van leden van de Maasmeanders. Ook Landschapsbeheer Oss zal daaraan deelnemen. Daarnaast is er een dagprogramma met onderdelen zoals een roofvogelshow, het Gilde en wandelingen in de directe omgeving van het klooster o.l.v. gidsen. Ook zijn er rondleidingen door het klooster en zijn er lezingen over het gebied rondom Haren. Sjaak van Dorst, huisarts en geboren en getogen Harenaar zal vertellen over het leven in Haren tot nu toe. Hou deze dag vrij in uw agenda en let op meer nieuws t.z.t. in de plaatselijke media of kijk op www.maasmeanders.nl. (DR)

Poelen langs de Maas In navolging van het net afgeronde project “Herstel natuurwaarden poelen en wielen in Lith” zijn alle resterende poelen en natte plekken geïnventariseerd die voor een vervolgproject in aanmerking kunnen komen. De inventarisatie wees uit dat er nog 10 plekken langs de Maasdijk van de gemeente Oss zijn waar maatregelen gewenst zijn. Hiervoor is inmiddels een projectplan en subsidieaanvraag opgesteld. Omdat deze projecten als belangrijkste doelstelling hebben het veilig stellen van leefgebieden voor bedreigde flora en fauna zal een beroep worden gedaan op regelingen in het kader van Soortenbeleid en leefgebieden van de provincie. (HS)

2011 jaar van de vleermuizen Niet alleen in Nederland, maar in heel Europa wordt 2011 het jaar van de vleermuizen. Verblijfsplekken verdwijnen Elk jaar vraagt de Zoogdierenvereniging aandacht voor één van de Nederlandse in het wild levende diersoorten. In 2009 was dat de egel en vorig jaar het wild zwijn. En dit jaar is het dus de vleermuis. De Zoogdierenvereniging gaat met een publiekscampagne aandacht vragen voor deze voor veel mensen onbekende, mysterieuze, maar wel beschermde en uiterst nuttige vliegende zoogdieren. En dat is hard nodig! Want met een aantal vleermuizen gaat het niet zo goed en de mens heeft heel veel invloed op de toekomst van de vleermuis. Minstens de helft van de in ons land voorkomende soorten vleermuizen maakt in meer of mindere mate gebruik van de door de mens gemaakte gebouwen als verblijfplaats. Dat kunnen gewone huizen zijn,maar ook kerken en forten. Door renovaties,isolatie of sloop verdwijnen veel plekken waar vleermuizen kunnen huizen. En in de huidige bouwstijl is weinig ruimte voor vleermuizen. Hoogtepunt van het jaar van de vleermuizen wordt de Nacht van de Vleermuizen op 27 augustus. Op 27 augustus is er een speciale vleermuiswandeling om 20.30 uur vanuit Natuurcentrum Slabroek in Nistelrode. Voor alle informatie over de vleermuis zie www.zoogdierenvereniging.nl (DR)

Bestuurswijzigingen Maasmeanders

Nieuwe visplek (Foto: Henk Smouter)

www.landschapsbeheer-oss.nl

Bij de Stichting Maasmeanders heeft voorzitter Hiel van Oostrum, die al vanaf de oprichting in 2006 aan het roer stond, per 1 januari van dit jaar de voorzittershamer neergelegd. Van Oostrum wilde wat meer tijd aan vakanties en andere ontspanning besteden. Inmiddels is als nieuwe voorzitten Jurrien van der Veer aangesteld. Van der Veer is communicatieman bij het Hooghuislyceum in Oss. Ook secretaris Belinda van Donzel moest door gebrek aan tijd ( ze kreeg een fulltime baan) haar werk voor de stichting beëindigen. Ze is opgevolgd door Ineke Voskamp. (DR)

Kopij Nieuwsbrief Wij nodigen graag iedereen uit om bijvoorbeeld een verslag(je) van een excursie, een lezing, een expositie of een interessante waarneming te schrijven. U kunt uw bijdrage (evt. met foto’s) mailen naar [email protected]. 9

Spierings nu gecertificeerd klasseboer

Natuurorganisaties verloren veel leden!

Vrijdag 18 februari is melkveehouder Cor Spierings van de Oijenseweg 284 in Oss gecertificeerd als klasseboer. Hij is de eerste klasseboer in de regio die dit certificaat heeft ontvangen.

De totale aanhang van natuur- en milieuorganisaties is vorig jaar gedaald tot onder de vier miljoen leden/donateurs. Dit meldde het VARA-programma “Vroege Vogels”.

Leren in de praktijk Er zijn nu negen klasseboeren in en rondom Oss. Ze bieden een veilige en interessante omgeving aan voor leren in de praktijk. De klasseboeren zijn didactisch goed onderlegd en bieden scholieren van het basisonderwijs de kans om van het boerderijleven te komen leren. Naast melkveebedrijven kunnen er ook andersoortige boerenbedrijven bezocht worden, zoals een legpluimveebedrijf, een geit- en kalfshouderij, een varkensbedrijf en een champignonkwekerij. De klasseboer kan door een boeiend, maar gestructureerd verhaal met aandacht voor didactische lesopbouw kinderen alles leren over bijvoorbeeld het verzorgen van dieren, kennis van gewassen en voedsel. Maar ook over de natuur, over samenwerken en over je eigen lichaam. Spierings behaalde zijn certificaat met een les van 1,5 uur met groep 8 van de Emmaüsschool uit Heesch. Klasseboeren zijn, behalve in Oss, óók actief in Tilburg, Eindhoven, Den Bosch, Breda en Nijmegen. Zie verder: www.klasseboeren.nl (DR)

Natuurmonumenten verdient steun! Van de grote natuurorganisaties bleef alleen het WNF (Wereld Natuurfonds) met 910.000 donateurs stabiel. Natuurmonumenten leed het grootste verlies uit haar geschiedenis; 63.00 leden zegden hun lidmaatschap op in 2010, 6.000 meer dan vorig jaar, toen 57.000 mensen afhaakten. In de hoogtijdagen van de vereniging, in 2001 telde men nog ruim 970.000 leden, nu zijn het er nog maar 767.000! Jammer, want aan de betrokkenheid bij de natuur en de talrijke activiteiten van de vereniging, waarmee Landschapsbeheer Oss zo’n goed contact heeft, ligt het niet! Mocht u (nog) geen lid (meer) zijn, overweeg dan toch het (weer) te worden. De prijs van het lidmaatschap van €22,50 per jaar mag toch geen bezwaar zijn! (Zie www.natuurmonumenten.nl. Verliezers waren ook Greenpeace (18.000), de 12 Landschappen (-2474) en de Dieren-bescherming (-6.264). Ledenwinst telden Milieudefensie (+6112) en het IVN (+678). Ook de Fietsersbond, hoewel geen natuur- of milieuorganisatie, kreeg er 678 donateurs bij en ging het 36e jaar van zijn bestaan in met 35.100 leden. (DR)

Vleermuiskasten bij het Putje

Oss Herpen - Vice Versa

Afgelopen jaar zijn de vleermuiskasten bij het Putje met regelmaat gecontroleerd door een vast groepje mensen.

Het eerste seizoen van dit jaar stond voor het grootste deel in het teken van onze twee projecten in Herpen t.w. het herstel van de Erfdijk en het onderhoud aan het Hamelspoel.

Tegen het einde van maart zijn de eerste dieren waargenomen. Later in het seizoen met meerdere in een kast. Eind april kwamen de eerste nesten (vogels) in de kasten. Een paar weken later is er een nest bijgekomen, maar die is niet blijven hangen. Of er ooit echt gebroed is in de twee nesten, is niet waar genomen. Kast 21 is van de boom gevallen. In augustus hangt de kast er weer, echter aan een andere boom dan voorheen. Daar heeft niets meer ingezeten de rest van het jaar. Vandaar dat deze is terug gehangen op de plek waar de kast in principe hing. De vleermuizen die zijn gezien zijn voornamelijk dwergvleermuizen en grootoren. De dwergen hebben verschillende keren met een paar, kleine aantallen, samen gezeten in de kasten. De grootoren dit jaar alleen. Bij grootoren kun je ook wel meerdere verwachten op dezelfde plek. Maar dat hoeft niet. De laatste vleermuizen zijn waar genomen in november. Dit zijn dwergvleermuizen geweest. Met dank aan alle deelnemers van de groep tellers van het afgelopen jaar. Het afgelopen jaar heeft de groep bestaan uit: Erik v.d. Haterd, Diny Tebarts, Hans Schlösser, Adrie Dollevoet en Antoinette van Wilgen. Interesse of meer willen weten? Neem contact op met [email protected]. Antoinette van Wilgen

Wilgenknotbeurt Op het project Erfdijk werd vier keer gewerkt (21-1, 29-1, 5-2 en 16-2) en aan het Hamelspoel drie keer (4-1, 9-1 en 11-2) met het hogegemiddelde van zo’n 23 vrijwilligers per ochtend. Het werk bestond voornamelijk uit het kappen van bomen en het verwijderen van Amerikaanse vogelkers. Maar er werd ook geplant bij het Hamelspoel. Daar werden in het kader van de herinrichting t.b.v. de vissers (zie ook het artikel in dit blad) wilgen en struiken gezet op de gerenoveerde oevers. Ook in het mooie natuurgebiedje “De lange Del” in Huisseling waren we weer actief. Daar kregen op 25-2 een groot aantal oude wilgen weer hun jaarlijkse knipbeurt. De 25 vrijwilligers die daarvoor zorgden, konden aan het eind van de ochtend met grote voldoening op hun werk terug kijken, alles zag er weer pico-bello uit! Als afsluiting van het kwartaal speelden we op zaterdag 5 maart weer eens een thuiswedstrijd in Oss. En we deden dat onder grote publieke belangstelling, want het bosgebiedje op de hoek van de Ruwaardsingel en het fietspad aan de Cereslaan(het zogenaamde “Bosje van Vos”) bij de stoplichten was die dag het toneel van de actie. En daar timmer je natuurlijk flink aan de weg! Letterlijk en figuurlijk. Met 26 eigen vrijwilligers en vijf jonge stagiairs verwijderden we er heel veel oude prikkeldraad en gaasafscheidingen en verlosten de bermen van overtollige vogelkers. (DR)

Wandelen met IVN In de maanden april, mei en juni kunt u met de gidsen van het IVN weer op verschillende plekken in de regio van mooie natuur genieten. De activiteiten vanuit Natuurcentrum Slabroek in Nistelrode zijn apart vermeld. Zondag 17 april wordt het voorjaar opgezocht in de tuin van kasteeltje “De Berkt” in Heesch. Verzamelen voor deze wandeling om 10:00 uur op de hoek Berktlaan/Kasteellaan in Heesch. Zondag 22 mei Lentewandeling door de natuur van Demen. Lengte 5 kilometer, duur 3 uur. Verzamelen 10:00 uur op de dijk bij de kerk in Demen. In juni kunt u op vier achtereenvolgende zondagen een wandeling maken door Herperduin. Die wandelingen zijn 3,5 kilometer en duren 1,5 uur en vertrekken bij de Kriekenput. De zondagen zijn: 5, 12, 19 en 26 juni. Vanuit Natuurcentrum Slabroek, Erenakkerweg 5 in Nistelrode kunt u de komende maanden twee wandelingen en een fietstocht maken, ook onder begeleiding van een ervaren I.V.N gids. Zondag 3 april is er een GPS wandeling. Vertrek om 10:30 vanuit Slabroek. Zondag 8 mei lentewandeling Sint Jan. Start eveneens in Nistelrode om 10:30. Een fietstocht vanuit Natuurcentrum Slabroek naar de sterrenwacht Halley in Heesch vertrekt zondag 5 juni om 10:30 uur. Info voor de wandelingen op 17 april, 22 mei, 5, 12, 19 en 26 juni bij Frank van Dorst tel: 0486-462889 of E-mail: [email protected] . Voor info over de activiteiten vanuit Slabroek tel: 0412-611945 of E-mail: [email protected]. Website: www.slabroek.nl . Evaluatie activiteiten 2010 De natuurgidsenwerkgroep van het IVN, die bestaat uit veertien actieve gidsen, heeft vorig jaar 30 wandelingen en fietstochten begeleid; elf wandelingen en een fietstocht voor IVN Oss en negen wandelingen en vier fietstochten voor Natuurcentrum Slabroek, alsmede vijf wandelingen voor particuliere aanvragers. Aan het eigen programma hebben in totaal 250 mensen deelgenomen, een gemiddelde van twintig personen per activiteit. Het hoogst aantal deelnemers (50) telde men op 1 augustus bij de fietstocht “Zomers langs de Maas”, op de tweede plaats kwam de wandeling door Koolwijk en Herperduin op 3 oktober met 45 deelnemers. En er was tenslotte een heel slecht bezochte wandeling, die maar vijf deelnemers telde. De overige activiteiten schommelden tussen 10 en 30 deelnemers. (DR)

Nieuwsbrief van Maaslandgilde Het Maasland Gilde is een vrijwilligersorganisatie die bemiddelt tussen de aanbieders (50 plussers) en aanvragers (alle leeftijden). De aanbieder stelt belangeloos zijn kennis, kunde of vaardigheden ter beschikking; de aanvragers kunnen hiervan gebruik maken! Voor uitgebreid informatie zie de website: www.maaslandgildeoss.nl. U kunt ook de regelmatig verschijnende digitale nieuwsbrief ontvangen als u mailt naar: [email protected] (DR) 10

Werkgroep Landschapsbeheer Oss Mededelingen & Werkdagen Collega vrijwillig(st)ers, n Schema vaste werkdagen 1ste kwartaal 2011 De eerste Nieuwsbrief verschijnt altijd in een van de mooiste periodes van het jaar; maart de lente begint en alles in de natuur komt weer tot leven. In de winterrust hebben we met z’n allen ervoor gezorgd dat de groeiomstandigheden voor de bloemen en planten optimaal zijn. We hebben waar nodig bomen omgezaagd om plaats te maken voor nieuw leven, struiken gesnoeid en exoten uit de natuur verwijderd.

Het regelmatig bezig zijn op de Erfdijk in Herpen begint nu goed zichtbaar te worden en ook het gebied de Hamelspoel wordt een prachtig stukje natuur mede ook doordat wij een breed stuk grond waar auto’s konden komen nu omgespit hebben en daar nieuwe, daar thuishorende beplanting, hebben aangeplant. Het gebied de Stelt/de Elzen in de zuidelijke geleidingszone begint er steeds aantrekkelijker uit te zien mede door onze bezigheden daar en vooral ook doordat we de maïsteelt daar hebben kunnen terugdringen omdat wij “onze” akkers met oude graangewassen betelen en met stroken bloemrijke akkerranden. Het nieuwe fietspad erdoor heen is een aanwinst voor de toegankelijkheid en met banken en picknicktafels aantrekkelijk gemaakt voor de bezoekers. Buiten deze gebieden waren we het afgelopen jaar op tientallen andere plaatsen binnen onze gemeente bezig geweest maar dat wordt elders in de Nieuwsbrief vermeld. De ons toevertrouwde natuurgebieden, bossen, landschapselementen, grienden, wielen en plassen, etc. verspreiden zich over een steeds groter wordend gebied en nu Lith deel uitmaakt van de gemeente Oss werken we van Rosmalen tot voorbij Ravenstein. Gelukkig groeit met de gemeente ook ons vrijwilligersbestand en nog steeds bereiken we records met de opkomst op de werkdagen tot soms boven de dertig. Onze werkpiek ligt zo tussen september en april daarna kunnen en moeten we wat kalmer aan doen in verband met het broedseizoen van vogels en andere dieren in de natuur. De inloop op dinsdagochtend is een blijvend succes en buiten koffie drinken wordt er op zo’n ochtend veel, vooral technisch, tot stand gebracht. Alle vrijwilligers, namens de natuur, bedankt voor jullie inzet en enthousiasme en dat we met z’n allen er nog lang van kunnen genieten. Groeten en tot ziens, Ton Velders Coördinator Werkgroep Landschapsbeheer Oss.

Maart April Mei Juni

Zaterdag 5 Vrijdag 11 Woensdag 16 Zaterdag 2 Vrijdag 8 Woensdag 13 Zaterdag 30 Vrijdag 6 Woensdag 11 Vrijdag 20 Zaterdag 4 Vrijdag 10 Woensdag 15

Vrijdag 25 Vrijdag 22 Zaterdag 28 Vrijdag 24

Werktijd 09.00-13.00 uur. Waar we werken en de verzamelplaats wordt per email of post bericht. Ook als er langer gewerkt wordt of bij extra dagen krijg je op deze wijze bericht. Iedere dinsdag inloopochtend op onze Landschapswerf aan de Tolstraat, vanaf 09.30 uur.

Inlichtingen en/of aan- en afmeldingen E-mailadres Werkgroep Landschapsbeheer Oss [email protected] Telefoonnummers coördinatoren Ton Velders 0412-648196 / 06-20894923 Henk van Grunsven 0412-402157 Tonnie Wittenberg 0412-634930 / 06-21582447 Vrijwilligerscontact Dick Roza

0412-642368

Magazijn/materiaalbeheerder Jan van Bernebeek 0412-630598 / 06/26302016 Op de werkdagen zijn wij bereikbaar op de hierboven genoemde mobiele nummers.

Vrijwilligersnieuws In het afgelopen kwartaal namen we afscheid van Frans Groeneveld, die op 1 december 2007 bij ons kwam, van Jan van Eerd, die we kenden vanaf de natuurwerkdag in 2009 en helaas ook van Annie Smits, die al actief is vanaf december 2007, maar die wegens gezondheidsredenen moet afhaken als vrijwilligster. Maar we hopen haar toch nog wel eens te zien in de Tolstraat of bij een andere gelegenheid. We verwelkomen Tiny van Nistelrooij ( 60) en Sjaak Spansier( 61) beide uit Oss, die zich respectievelijk op 18 en 28 januari bij ons aanmeldden maar die op het moment van afsluiten van deze nieuwsbrief nog niet meegewerkt hebben. Het aantal ingeschreven vrijwilligers bedroeg op 1 maart 61. (DR)

11

Klussenbedrijf Wilja Berghemseweg 94 5348 CL Oss 0412-623477 06-53460406

Voor alle aanpassingen en werkzaamheden in en om uw woning of bedrijf Glas, schilderwerk, behang, metsel- en stucwerk Renovatie bad- en tegelwerk Elektra en tuinwerk

Beregeningsinstallaties www.regenopafroep.nl RUIJS Tuintechniek M 06-51286021

Houtversnipperservice www.houtversnipperservice.nl

12