Nieuwsbrief. Landschapsbeheer Oss. In dit nummer. Jaargang 10, nr. 36 September 2008

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Jaargang 10, nr. 36 September 2008

In dit nummer • • • • • • • • • •

Bestuurswijziging Wandelroute “Anders langs de Maas” Cranberryakker volop met bessen Sporen uit de Horzak Streekfair in Uden Na jaren weer eens een korenmijt Paddentunnel in Macharenseweg Nationale Natuurwerkdag 2008 Kort nieuws Werkgroep Landschapsbeheer Oss

0

10 jaar

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Colofon Jaargang 10, nr. 36, Oplage 350 exemplaren September 2008 Redactie: Dick Roza en Richard Ceelen De Stichting Landschapsbeheer Oss is gevestigd te Oss en ingeschreven bij KvK Oost-Brabant onder nummer 17105068 Rabobank Oss, banknummer 17.04.19.894

Adressen en telefoonnummers Landschapsbeheer Oss Hermelijnedreef 30 5343 XD Oss T 0412-632223 I www.landschapsbeheer-oss.nl E [email protected] Projectbureau Landschapsbeheer Oss H. Smouter (Projectcoördinator) Floraliastraat 75 5342 BH Oss T 06-54288252 E [email protected] Voorzitter Bart Molenaar T 0412-462587 E [email protected] Secretaris Nora Servaes T 0412-632223 E [email protected] Penningmeester Pim Rinses T 0412-624079 E [email protected] Coördinator Werkgroep Ton Velders T 0412-648196 E [email protected] Redactie, Werving & Vrijwilligerscontact Dick Roza T 0412-642368 E [email protected] Redactie & Webmaster Richard Ceelen T 06-54218521 E [email protected]

Inhoudsopgave Bestuurswijziging per 1 oktober 2008 Wandelroute Anders langs de Maas Cranberryakker volop met bessen Na jaren weer eens een korenmijt Nationale Natuurwerkdag 2008 Kort nieuws Werkgroep Landschapsbeheer Oss

2 2 3 4 7 8 10

Bedankt Bart! Onze plaatselijke glossy “Oss het Magazine” plaatste in haar zomernummer een groot artikel over Landschapsbeheer Oss en staat uitvoerig stil bij ons 10-jarig bestaan. In dat artikel leidt Bart Molenaar - die op 1 oktober het voorzittersstokje overdraagt aan Ronald Widdershoven - de verslaggever rond in ons meest recente project, de gerestaureerde eendenkooi in Macharen. Die eendenkooi kreeg van onze vrijwilligers al een fikse opknapbeurt, waarbij bleek dat onze door Natuurmonumenten geschonken bergeenden helaas de “benen” hadden genomen. Maar daarvoor terug kregen we in de omringende weilanden een vijftal mooie brandrode koeien vergezeld van vijf schattige kalfjes en hun aller vader, die het gras kort houden. Bart zal daar zeker nog wel eens gaan wandelen, maar ook natuurlijk op het nieuwe wandelpad rondom zijn woonplaats Megen, of het struinpad “Anders langs de Maas” van den Bosch naar Cuijk, dat óók zijn woonplaats aan doet. En als Bart dan eens de auto neemt en naar Oss rijdt, zal hij met genoegen de paddentunnel onder de Macharenseweg passeren, waardoor niet alleen padden, maar ook tal van kleine dieren veilig over kunnen steken. In ons werkgebied De Stelt zal Bart dan kunnen genieten van de fraaie roggemijt, die er werd opgebouwd na de graanoogst op onze akkers, of van het cranberryveld, waar begin deze maand een flinke oogst bessen werd geplukt voor onze stand op de Maashorstfair. Maar zeker zullen we Bart nog tegen komen op het grote vrijwilligersfeest in De Stelt, of op de Nationale Natuurwerkdag op zaterdag 1 november. We danken hierbij Bart voor zijn grote inzet tijdens zijn voorzittersjaren!

Voorpagina Linksboven: Rechtsboven: Midden: Rechtsonder:

Korenmijt in de Stelt (Foto: TV) Windmolen nabij eendenkooi (Foto: HS) Impressies Bart Molenaar Rogge oogsten (Foto: TV)

Kopij De sluitingstermijn voor de volgende nieuwsbrief is: 30 november 2008 Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:

Juridisch Adviseur Maarten Furnée T 0412-454204 E [email protected] 1

10 jaar

Bestuurswijziging per 1 oktober 2008

Wandelroute “Anders langs de Maas”

Begin van dit jaar heb ik aangegeven in de loop van het jaar mijn functie als voorzitter te willen neerleggen. Leeftijd en beschikbare tijd spelen daarbij een rol, maar na tien jaar in het bestuur te hebben gefunctioneerd, waarvan het grootste deel als voorzitter, lijkt het ook tijd het stokje door te geven. Al deze jaren heb ik met het grootste plezier samengewerkt met mijn collega-bestuurders, de vrijwilligers en vertegenwoordigers van velerlei organisaties. Met elkaar zijn wij er in die tien jaar in geslaagd de Stichting Landschapsbeheer Oss van een "leuk initiatief" op te bouwen tot een goed lopende en stabiele organisatie met een grote groep enthousiaste vrijwilligers, een goede reputatie bij overheden en professionele organisaties en een indrukwekkend aantal geslaagde projecten. Het was de moeite waard.

Momenteel zijn we druk bezig met de realisatie van de wandelroute “Anders langs de Maas”, een project dat in samenwerking en op initiatief van de Stichting Maasmeanders wordt gerealiseerd. Veel van deze activiteiten zijn nog niet direct zichtbaar in het veld, maar hebben betrekking op de uitvoeringsvoorbereiding voor het plaatsen van bewegwijzering, informatiepanelen, banken en picknickplaatsen.

Er is nog veel potentieel, er zijn nog veel plannen, dus een goede basis voor een verdere ontwikkeling. We prijzen ons gelukkig dat Ronald Widdershoven, een van onze actieve vrijwilligers, vanaf 1 oktober a.s. de functie van voorzitter zal overnemen. Niet alleen is hij een enthousiaste werker in het veld, maar brengt ook een grote professionele en bestuurlijke ervaring mee. Zijn levensbeschrijving vindt u in onze Nieuwsbrief van maart 2008 (jaargang 9, nr 34). Met het grootste vertrouwen zie ik daarom de toekomst van "Landschapsbeheer Oss" tegemoet. Allen met wie ik heb mogen samenwerken zeg ik hierbij dank voor het gegeven vertrouwen en soms ook geduld. Bart Molenaar

Voor deze route is speciale aandacht gegeven aan de bewegwijzering. Speciaal ontworpen bewegwijzeringpalen geven niet alleen de wandelroute (met eventueel parallel lopende andere wandelroutes) aan maar geven met pictogramverwijzingen ook aan waar bezienswaardigheden (molen, kerk, klooster, kasteel, tuinen, museum/galerie), horeca (café, restaurant, hotel, B&B, camping) of vervoer (trein, bus, parkeerplaats, pont) te vinden zijn. Vanaf een verwijspunt liggen vrijwel alle objecten binnen 200 meter afstand. De route is met een kleurcodering op de palen aangegeven: de hoofdroute, die zomer en winter beloopbaar is (leidend is de Maasdijk) in blauw, de struin- of laarzenpaden in blauwgroen (turkoise) en parallelle routes in rood (ingeval van lange afstandsroutes) of geel (ingeval van middellange afstandroutes of ommetjes rond de dorpen), overeenkomstig de landelijke kleurcodering voor deze routes. Het is de bedoeling dat in september de bewegwijzering wordt geplaatst. Daarbij zullen vrijwilligers van Landschapsbeheer Oss worden ingeschakeld. De wandelroute “Anders langs de Maas” is een middellange afstandsroute van ca 60 km die voert van Den Bosch via Lith, Megen, Ravenstein naar Cuijk. Den Bosch, Ravenstein en Cuijk zijn, door de aanwezigheid van NS-stations, een ideale start- of eindplaats voor zowel een, twee- of driedaagse wandeltochten die voeren langs een van de mooiste streken van Brabant, met diverse overnachtingsmogelijkheden langs de route. Henk Smouter

Bart gaat het touw door geven (Foto: Richard Ceelen)

Jaarverslag 2007 Het jaarverslag van de Stichting Landschapsbeheer Oss is door het bestuur vastgesteld. Voor diegenen die daarvoor belangstelling hebben bestaat de gelegenheid het verslag op te vragen bij het secretariaat. Dit kan telefonisch via 0412-632223 of per email [email protected] 2

10 jaar

Cranberryakker volop met bessen Hadden we vorig jaar al een aardige (begin-)oogst, dit jaar lijkt het erop dat we nog meer cranberry’s kunnen oogsten. Gedeelten van ons grote veld staan werkelijk vol. Ze zijn wat later rijp dan vorig jaar lijkt het, alhoewel er best verschil in rijpheid zit. Sommige zijn nu al mooi rood. Dat heeft wel het voordeel dat we ze ook niet tegelijk hoeven te plukken, maar dat we het over enkele maanden kunnen uitsmeren. Positief dit jaar was dat we heel wat minder tijd aan onkruidbestrijding moesten besteden. Natuurlijk was het noodzakelijk om enkele keren door de akker heen te gaan, maar lang niet zo vaak als voorgaande jaren. Wat vooral opvalt is het verschil in onkruiden in de verschillende jaren. Deze geven precies aan hoe de verschraling en de verzuring van de grond doorzet. Momenteel zijn het vooral zandblauwtje en biggenkruid die de kop opsteken, soorten die vorig jaar geheel afwezig waren. Het zijn beide typische soorten van arme zandgrond, een teken dat het voor cranberry’s goede, zure milieu gaandeweg wordt bereikt. Voordeel van dit proces is ook dat veel gewone akkeronkruiden het opgeven bij een dergelijk lage pH van de bodem en dat we dus minder hoeven te wieden. Speciale aandacht moeten we wel blijven houden voor onkruiden als pitrus, berkopslag en kweekgras, maar dat is met wat aandacht hopelijk in de hand te houden.

Sporen uit de Horzak In het Stadsarchief aan de Peperstraat 12 in Oss is vanaf 4 september t/m 29 november de tentoonstelling “Sporen uit de Horzak” te zien.

Tien jaar Leids onderzoek Aanleiding voor deze kleinschalige overzichtsexpositie is het einde van de opgravingen in het gebied “De Horzak” in OssNoord op de plek waar nu een nieuwe woonwijk in ontwikkeling is. Daar hebben in de afgelopen tien jaar, honderden Leidse archeologiestudenten opgravingen gedaan naar de sporen van het verleden van Oss, o.l.v. de gedreven projectleider Richard Jansen, die sinds kort ook actief is als stadsarcheoloog van de gemeente Oss. Richard heeft in die tien jaar vele honderden Ossenaren waaronder een twintigtal van onze vrijwilligers op 6 juli 2007 rondleidingen gegeven door het opgravingsgebied. De expositie, die op 4 september geopend werd door wethouder Hendrik Hoeksema, samen met Richard, sluit aan op de open Monumentendag op 13 en 14 september met het landelijke thema “Sporen”. Het Stadsarchief is geopend van dinsdag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur en donderdag van 10.00 uur tot 21.00 uur. Dick Roza

Henk Smouter

Streekfair nu in Uden Voor de derde keer in successie zal de streekfair Maashorst gehouden worden. Waren de eerste twee manifestaties in de plaats Zeeland, nu is gekozen voor de locatie aan de Bosdreef 5 in Uden.

Proeven van streekproducten

Cranberryakker volop in bloei (Foto: Henk Smouter)

De Maashorstfair is een uniek evenement, dat de bezoekers volop laat genieten van wat de Maashorst te bieden heeft. De fair vindt plaats op zondag 14 september en duurt van 10:00 uur tot 17:00 uur. Op het evenement, dat vorig jaar zo’n 14.000 bezoekers telde, zullen weer vele tientallen stands te vinden zijn van bedrijven, agrariërs en organisaties die zich met de natuur, het milieu en de recreatie bezig houden. Ook Landschapsbeheer Oss zal, evenals de vorige keren, acte de presence geven. Naast infoen verkoopkraampjes zullen er ook spectaculaire demonstraties zijn, zoals het mennen van paarden, is er ook live muziek en zullen, last but not least koks van regionale restaurants gerechten van streekproducten bereiden, die voor iedereen te proeven zijn. De organisatie van de streekfair De Maashorst is in handen van de stuurgroep De Maashorst. Het evenement wordt mede mogelijk gemaakt door steun van de Europese Unie via Ceres, het Europees economisch stimuleringsprogramma, Regio Noord-Brabant, de provincie Noord Brabant, REAP en de gemeente Bernheze, Landers, Oss en Uden. Dick Roza

Een deel van de oogst (Foto: Henk Smouter) 3

10 jaar

Na jaren weer eens een korenmijt!

Paddentunnel in Macharenseweg

Het zal zeker een jaar of 40 geleden zijn toen de laatste korenmijten uit het landschap verdwenen. Maar nu staat er weer een en wel in de Stelt in Oss-zuid.

Tegelijk met de aanleg van de fietsroute Oss/Noord heeft de gemeente Oss besloten ook een paddentunnel onder de Macharenseweg aan te leggen.

In juli is onze rogge gemaaid en van deze rogge (de ouderwetse hoge soort) is door onze vrijwilligers in samenwerking met de Vereniging oude landbouwwerktuigen uit Nistelrode een korenmijt opgebouwd. Jammer genoeg was ik zelf in die periode op vakantie, maar natuurlijk hoor je over het best zware werk dat er dan verricht moet worden. Kun je nagaan hoe arbeidsintensief het boerenbestaan vroeger was! De korenmijt is opgebouwd op ons weiland naast Stelthoeve in de Stelt, het geen het historisch plaatje compleet maakt. Het is de bedoeling dat de rogge na verloop van tijd gedorst wordt, net zoals het vroeger ook ging. Als men het koren nodig had kon het van de mijt gehaald worden. Niet zelden stonden korenmijten tot in de winter op het veld, en waren ondertussen een paradijs geworden voor allerlei dieren die er een winterverblijf onder zochten.

Een goede zaak dat dit zo mooi gecombineerd kon worden. In de afgelopen jaren hebben vrijwilligers fanatiek in het voorjaar de paddentrek bij de Macharenseweg gevolgd en tellingen uitgevoerd. Daaruit bleek dat rond het Ossermeer een populatie padden aanwezig is, die in het voorjaar de oversteek over de Macharenseweg moest maken om bij hun paaiplaats te komen. Vergeleken met een andere locatie, de Zevenbergseweg, is de populatie bij de Macharenseweg klein. Dat heeft er toe geleid dat er best wel eens discussies ontstonden over het nut van de paddenoverzetacties bij de Macharenseweg. Heeft het daar eigenlijk wel zin om daar padden over te zetten of een paddentunnel aan te leggen? Daar wil ik nu even wat dieper op ingaan. Ik denk dat je in dit geval de gedachtegang moet omkeren en om te beginnen moet vaststellen dat niet een individu van belang is, maar de populatie. Natuurlijk is het een onwenselijk als grote aantallen padden worden doorgereden, maar als deze deel uitmaken van een heel grote populatie, dan loopt de populatie als geheel geen gevaar. Er blijven genoeg padden in leven om de populatie in stand te houden. Een kleine populatie is echter veel kwetsbaarder dan een grote. Een simpel rekenvoorbeeld is dan het meest illustratief: als een populatie van 1000 individuen 10% verliest, dan blijven er nog 900 individuen over. Als een populatie van 100 individuen 10% verliest dan zijn er 90 over, wat een veel kwetsbaarder aantal is. En hierin zit het nut van het aanbrengen van voorzieningen als een paddentunnel. Het voortbestaan van de kleine populatie wordt nu gewaarborgd (tenminste als het om bescherming tijdens de trek gaat, we hebben het niet over reigers en ander ongerief dat deel uitmaakt van het paddenbestaan) en heeft meer mogelijkheden tot uitbreiding dan zonder de voorziening het geval was. Dus in dit licht bezien was de aanleg van een paddentunnel bij de Macharenseweg zelfs meer noodzakelijk dan bij de Zevenbergseweg. Overigens zijn het niet alleen padden die gebruik maken van een paddentunnel. Ook tal van andere kleine dieren als muizen, egels ed. maken het hele jaar door gebruik van de veilige oversteek!

Henk Smouter

Henk Smouter

Boven: De roggemijt in de maak (Foto: TV) Linksmidden: De roggemijt, stevig gestut (Foto: DR) Rechtsmidden: De vakman controleert (Foto: DR) Rechts: De roggemijt in volle glorie (Foto: DR)

4

10 jaar

Opening Leerlooiersmuseumpje volgend voorjaar? Al sinds oktober 2003 hebben we U in onze nieuwsbrief vele malen op de hoogte gehouden van de restauratie van het voormalige leerlooiershuisje uit 1885 en de herinrichting van de bijbehorende tuin aan de stadsgracht in Ravenstein, door de heemkundekring “Land van Ravenstein”. De plannen voor die renovatie bestonden toen al enkele jaren.

De oude appel- en perenbomen, die evenals de buxusheggen het veld moesten ruimen i.v.m. de verontreinigde grond, zullen worden vervangen door nieuwe, gezonde bomen van oude fruitrassen. In het tuinontwerp zullen enkele grote machines, die vroeger bij het leerlooien gebruikt werden, worden geïntegreerd. Maar in verband met het plantseizoen zal de aanleg van de nieuwe tuin waarschijnlijk pas begin 2009 van start kunnen gaan. Ook moet nog bestrating worden aangelegd, als de tuin klaar is. Het ziet er dus naar uit dat de officiële opening van museumpje en tuin pas vóór volgend voorjaar plaats kan vinden! Dick Roza

Weg met vele tegenslagen Er gebeurde in de afgelopen vijf jaar van alles en soms lange tijd niets; het zwaar verwaarloosde huisje viel ten prooi aan verval en vandalisme en de verwilderde tuin Het leerlooiershuisje in vervallen staat (Foto: Dick Roza) werd in dat jaar door vele vrijwilligers van Landschapsbeheer Oss van wildgroei en overbodige struiken en bomen ontdaan. Ook werd er veel ijzer, glas, stenen etc. geruimd. Toen er verontreiniging van de grond in de tuin werd geconstateerd, werd er veel grond afgegraven; daaraan vielen de ca. 25 zeer oude appel- en perenbomen en de oude buxusheggen ten offer. Na lang touwtrekken kwam er een nieuw hek rondom het complex en het huisje werd dichtgetimmerd. Ook liepen er langdurige subsidiekwesties, waardoor de in 2002 opgerichte tuingroep, die een heemtuin voor ogen had, werd opgeheven omdat het hen te lang duurde voor ze in de kale tuin aan de gang kon gaan. Maar toen op 9 november van het vorige jaar het financiële plaatje eindelijk rond was en wethouder Hendrik Hoeksema het startsein kon geven voor de zo broodnodige restauratie van het leerlooiershuisje kwam er dan eindelijk schot in de zaak. Voor een bedrag van 220.000 Euro mocht bouwbedrijf van Dinther uit Schaijk met de restauratie van het huisje dat in een klein leerlooiersmuseumpje zou veranderen, beginnen. De opening van het huisje en tuin zou dan voorjaar 2008 plaats kunnen vinden zo dacht men.

Geen heemtuin, maar siertuin! Omdat het stil bleef in Ravenstein, informeerden we eens bij de heemkundekring. Daar hoorden we dat de restauratie en van het huisje inmiddels met succes was afgerond. Het huisje kreeg zijn oorspronkelijke kleuren okergeel en bloedrood weer terug en met enkele moderne aanpassingen is het nu uitermate geschikt om de geschiedenis van het leerlooien en de schoenindustrie in Ravenstein te laten zien. Leden van de heemkundekring zijn nu nog bezig om samen met Ton Suermond uit Waalwijk, nazaat van de oprichter Ingaat Suermond van het huisje een boeiend verhaal in beeld te brengen. Wat de tuin nu betreft, zonder welk het huisje ook niet optimaal kan functioneren: Er is door de landschapsarchitect van de Gemeente Oss een plan gemaakt dat nog moet worden goedgekeurd. De nieuwe tuin wordt geen heemtuin, zoals oorspronkelijk het plan was, maar een siertuin in de stijl van de jaren twintig van de vorige eeuw.

Het leerlooiershuisje na de renovatie (Foto: Dick Roza)

Wandelroute Megen De subsidieaanvraag voor de realisatie van een wandelroute rond Megen is momenteel nog in behandeling bij de provincie, maar is reeds beleidsmatig goedgekeurd. Het wachten is op de formele beschikking om daadwerkelijk aan de slag te kunnen. De wandeling rond Megen wordt een bijzondere, met speciale aandacht voor de rijke cultuurhistorie rond Megen. Als begeleidende titel heeft het project dan ook meegekregen: Een rondje cultuurhistorie in het voormalige graafschap Megen. De wandelaar wordt langs diverse cultuurhistorische elementen in de omgeving geleid, zoals de eendenkooi Macharen (in 2008 opnieuw ingericht), een te reconstrueren historische schutskooi in Haren, het Erfgoedlokaal Haren (bij voormalig klooster Bethlehem, enkele historische sluisjes, (de contouren van), het voormalig haventje van Megen en over de oude slaperdijk langs de Vliet. Daarbij wordt een monumentje ontsloten, dat is opgericht ter nagedachtenis van de arbeiders, die door de bliksem getroffen werden tijdens de werkzaamheden aan de kanalisatie van de Maas in de jaren dertig. Vlonders over watergangen waren vroeger een belangrijk onderdeel van de infrastructuur van het gebied van de Beerse Maas, deze worden ook weer zoveel mogelijk in de route opgenomen. Voor de realisatie van de route wordt op een klein gedeelte van het tracé een ontbrekend stuk nieuw (asfalt-)pad aangelegd. Dit betreft een afstand van ca 250 m. Op grote gedeelten wordt echter gebruik gemaakt van bestaande infrastructuur, die speciaal voor wandelaars wordt ingericht. Met deze wandelroute erbij heeft Landschapsbeheer Oss dan rond elke kern langs de Maas een eigen “Ommetje” gerealiseerd, als onderdeel van het grote wandelroutenetwerk in Oss. Henk Smouter 5

10 jaar

Landschapsbeheer in “Oss Het Magazine”

700 klimaatbosjes geplant

Het glossy blad “Oss Het Magazine”, dat al vanaf begin 2004 vier keer per jaar in kleurige pagina’s vele bekende Ossenaren en Osse wetenswaardigheden belichtte, heeft in het zomernummer van dit jaar ruim aandacht besteed aan het 10-jarige bestaan van Landschapsbeheer Oss.

Tijdens het symposium “Nieuwe landschappen, nieuwe tijden”dat in november 2006 in Lelystad gehouden werd, werd het “klimaatbosje”als mooiste landschapselement verkozen. Inmiddels is de actie, die het planten zo’n bosje propageerde, afgesloten en staan er nu zo’n 700 klimaatbosjes in ons land met in totaal 3200 bomen!

Osse politiek werkte mee Onder de opvallende kop: “Het Nederlandse Landschap is gemaakt door de koe…”, een uitspraak van de bekende schrijver en columnist Koos van Zomeren, belicht redacteur Marcel Bouwman de tien jaar dat Landschapsbeheer Oss nu actief is in de Osse natuurgebieden. Dat deed hij aan de hand van een interview met onze scheidende voorzitter Bart Molenaar. Een achttal foto’s van de Macharense eendenkooi in opbouw verluchten het artikel, dat helaas wel enkele kleine onjuistheden bevat. De redacteur koos voor de zeer opvallende kopregel omdat de tijd dat politici, ondernemers en agrariërs, natuur- en milieubeschermers beschouwden als lastige luizen in de pels, met alleen aandacht voor de roodborsttapuit en het Duits viltkruid in Oss allang passé is. “Je kunt merken dat opeenvolgende colleges en verantwoordelijke wethouders als Jules Iding en Hendrik Hoeksema oog hebben voor de samenhang tussen wonen en werken, ondernemen en recreëren.” Landschapsbeheer Oss is blij met de redactionele aandacht op niveau en adviseert iedereen het zomernummer van “Oss Het Magazine” te kopen. Het door Maasland Uitgeverij in Oss uitgebrachte blad, dat een oplage heeft van 3.500 exemplaren is voor 3,95 Euro te koop bij: Bruna Mees, in Winkelcentrum “De Ruwert”, Derijks boekhandel in de Walstraat, Kapsalon Jansen in de Heischeutstraat, Primera op Terwaenen, Texaco v.d. Broeke aan de S. van Zwanenberglaan, van Orsouw aan de Galerij, de VVV aan de Spoorlaan, Ziekenhuis Bernhoven, Jumbo in Berghem, Bruna in Heesch en het postkantoor in Ravenstein. Dick Roza

Bewustwording klimaatprobleem Bij de naam klimaatbosje moet U niet denken aan een echt bos in het klein, maar aan groepjes notenbomen, geplant in een opvallende driehoeksvorm van drie tot zes bomen. Ze zijn bedoeld om de bewustwording en de actiebereidheid rond het klimaatprobleem te vergroten. Ze roepen mensen op om zelf ook een bijdrage te leveren aan de oplossing van dat probleem! De actie was een initiatief van de provinciale Landschappen en Landschapsbeheer Nederland. Het eerste bosje werd geplant op 16 november 2006 op Lelystad Airport, een dag erna plantte de gemeente Leeuwarden drie walnotenbomen en het 300e bosje kreeg een plaats in dierenpark Amersfoort. Óók bij Ouwehands dierenpark in Rhenen werd geplant en wel bij het nieuwe verblijf van de pinguïns. Walnotenbomen weren n.l. insecten; de boom verspreidt een geur waar vliegen en muggen niet van houden! De actie bestond echter voornamelijk uit “burgerinitiatieven”, zoals schoolklassen die klimaatwedstrijden hielden, maar ook ouderen en opa’s en oma’s waren erbij betrokken, die voor hun pas geboren kind of kleinkind een klimaatbosje plantten. Ze moesten zelf de locatie uitzoeken, maar de bomen en plantpalen waren voor rekening van de Nationale Postcodeloterij, die de actie financieel ondersteunde. In onze provincie werd de actie ondersteund door het Brabants Landschap. Er werden in totaal 70 bosjes geplant, waarbij Bakel-Gemert als koploper eindigde met 7 bosjes ( voor elke kern één). Daarna volgden Boxtel en Woensdrecht elk met zes en Heusden, Den Bosch, Landerd en Oirschot plantten elk drie bosjes. De website www.klimaatbosje.nl is nog te bezoeken! Dick Roza

Brandrode runderen bij de eendenkooi In de weilanden rondom onze eendenkooi in Macharen loopt sinds begin augustus een elftal brandrode runderen, n.l. vijf volwassen koeien, met bij elke koe een vaarskalfje en een jonge stier.

Koe houdt natuur in balans De dieren zijn eigendom van Piet Mulders uit Haren, die ze via de eigenaar van de kooi Natuurmonumenten, daar inschaart. Piet is geen boer, maar een hobbyfokker, die naast zijn werk bij een plaatselijke houthandel uitsluitend brandrode koeien fokt. De brandrode koe is een zeer oud koeienras, dat vroeger veel voor kwam in het Brabantse- en Gelderse rivierengebied. Het is een donkerrode koe, soms met witte ‘sokken’ of witte plekken op de kop, buik of staart, die precies de goede eigenschap heeft om het gebied rondom de eendenkooi perfect in balans te houden. Ze houden het gras kort, zodat er geen wilde struiken ontstaan en zorgen ervoor dat het evenwicht in de kruidengroei behouden blijft. Bijna was het ras uit Nederland, waar het als enige voor kwam, verdwenen, maar vanaf 1982 wordt er weer gericht gefokt met het dier. Om het ras zuiver te houden en inteelt te voorkomen is in 1998 de stichting “Het brandrode rund” opgericht. Een brandrode koe met kalfjes bij de eendenkooi (Foto: DR)

Naast het huidige elftal nabij de eendenkooi heeft Piet nog drie volwassen koeien, die over enige tijd in dezelfde wei zullen worden geplaatst. (DR) 6

10 jaar

Een beek erbij! Hoewel ons land voornamelijk plat is en weinig echte grote hoogteverschillen kent, komen er tóch nogal wat stromende beken voor. Vroeger waren het er veel meer; helaas werden door ruilverkaveling en andere ingrepen in het landschap veel van die meanderende stroompjes gedempt of rechtgetrokken.

Grote potentie voor de natuur Maar de laatste tijd worden er door de natuurorganisaties en waterschappen gelukkig weer tal van oude beekjes en beeklopen in oude luister hersteld door ze weer zichtbaar te maken of te laten meanderen. En soms zelfs komt er een heel nieuwe beek bij, die niet op natuurlijke wijze in het verleden ontstond, maar in deze tijd geheel door mensenhanden tot stand kwam. Zoals de Strandgaperbeek in Flevoland, Nederlands jongste provincie, die we juist aan de zee onttrokken, die deze zomer werd opgeleverd. De - dus geheel gegraven - beek, die een grote potentie heeft voor de natuur in zijn stroomgebied, “ontspringt” in het bos van “Spijk en Bremerberg”, dat eigendom is van Staatsbosbeheer en mondt, ruim negen kilometer verder, uit in de “Kievitslanden” van Natuurmonumenten aan het Veluwemeer. De aanleg van de beek is een initiatief van Staatsbosbeheer, die op eigen gebied een beek van zeven kilometer kon aanleggen. Door de samenwerking van Natuurmonumenten was het mogelijk de beek te verlengen tot in de Kievitslanden. Partners zoals de provincie, D.L.G. en het waterschap ondersteunden het idee. Echt stromen doet de beek nog niet, maar dat is een kwestie van tijd, zegt Age Boonstra van Natuurmonumenten. Een vijf meter brede stuw zorgt ervoor dat het water van de beek op peil blijft, zodat er het hele jaar door water genoeg is. Door het succes van de Strandgaperbeek en eerder uitgevoerde waterprojecten heeft de provincie besloten om in de komende vijf jaar jaarlijks 200.000 Euro extra beschikbaar te stellen voor de uitvoering van vergelijkbare projecten in de provincie. Dus als U nog eens in Flevoland bent in de buurt van het Veluwemeer, ga eens kijken of U de Strandgaperbeek kunt vinden!

Nationale Natuurwerkdag 2008 Onze werkdag van zaterdag 1 november, zal weer gekoppeld worden aan de landelijke Natuurwerkdag, die daarmee haar achtste editie beleeft.

Spoedig aanmelden! Evenals vorige jaren - we doen nu alweer voor de zevende keer mee - zal het gebeuren plaatsvinden in De Stelt op de vertrouwde plek aan de Koningsweg. Daar zullen we weer het gebruikelijke onderhoudswerk doen, zoals het verwijderen van Amerikaanse vogelkers, het onderhoud van het wandelpad en tevens wat bijplanten in de in herstel zijnde houtwallen. De werkdag begint, zoals gewoonlijk om ca 9:30 uur en zal rond 15:00 uur eindigen. Er is weer koffie, thee, frisdrank en voor bij de meegebrachte lunch erwtensoep. Na afloop drinken weer een biertje, wijntje of frisdrankje en eten we een stukje kaas en worst. We rekenen op zoveel mogelijk van onze vrijwilligers, maar zijn héél blij als bijv. uit de vriendenkring mensen eens komen meewerken om zo de sfeer van een werkdag te proeven. En wie weet, bevalt het hen zó goed, dat ze willen toetreden tot de vrijwilligersgroep! De Nationale Natuurwerkdag telde vorig jaar zo’n 11.000 deelnemers, die verspreid waren over 320 locaties. In onze provincie waren op 38 plaatsen 1044 mensen actief. Dit jaar verwacht men dezelfde aantallen. Voor de werving van vrijwilligers aan die dag, buiten onze eigen kring, zullen we weer posters ophangen in alle buurt- en dorpshuizen in en rond Oss. Daarnaast zal het Brabants Landschap, dat als coördinator voor onze provincie optreedt zelf ook acquisitie plegen. Aanmelden: Meldt uw deelname aan de werkdag zo spoedig mogelijk op tel, nr. 632223 of per e-mail: [email protected] Dick Roza

Dick Roza

Kopij Wij nodigen graag iedereen uit om bijvoorbeeld een verslag(je) van een excursie, een lezing, een expositie of een interessante waarneming te schrijven. U kunt uw bijdrage (evt. met foto’s) mailen naar [email protected].

7

10 jaar

Kort nieuws De terreintjes van Natuurmonumenten in N.O. Brabant

Camelot bewoont het klooster in de Stelt

Zoals U in het artikel over de vrijwilligersdag van Natuurmonumenten in onze uitgave van juni 2007 (nr 31 pag. 3) heeft kunnen lezen, beschikt de Beheerseenheid N.O. Brabant en Mook van Natuurmonumenten over 18 zeer gevarieerde natuurgebieden in haar werkgebied. We zetten die gebieden hieronder eens op een rij van West naar Oost.

Toen onze vrijwilligers op 1 september vorig jaar voor de eerste keer de poort van het v.m. klooster van de Benedictessen aan de Benedictuslaan in de Stelt binnen gingen, om daar in de tuin achterstallig onderhoud te verrichten, zagen ze een groot bord met daarop de tekst “Camelot bewaakt en bewoont”.

In Waalwijk vinden we de “Gansooiense Uiterwaard”en ook in dezelfde gemeente op de grens met Drunen, de “Baardwijkse Overlaat”. In het met Drunen verbonden dorpje Elshout zijn de “Elshoutse wielen” schitterend om eens langs te fietsen. Verderop Oostwaards, richting den Bosch bezit Natuurmonumenten het “Vlijmense Ven” en in Den Bosch zelf tenslotte de “Rijskampen”. We slaan een flink stuk over en komen in onze eigen omgeving aan bij de “Maasuiterwaarden”, waaronder de “Diedense Uiterdijk”. Weer een flink stuk Oostwaarts overslaand komen we terecht in Mook, waar we de “Mookerheide”, de “Zevenbergen”, de “Rivierduintjes” en de “Sint Jansberg” vinden. Ook de “Banen”, “ De Diepen” en het “Koningsven” kunt U nabij Mook gaan bekijken. Mill toont ons de “Langensboomse bossen” en de “Molenheide” en in de Rips tenslotte was het fraaie bos- en vennengebied de “Stippelberg” op 2 juni het doel van de wandeling die de vrijwilligers maakten! Zie voor meer informatie over de “Mookerhei” en de “Sint Jansberg” pagina 18 t/m 22 van het herfstnr. 2007 van “Natuurbehoud” of kijk op: www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden. (DR)

Dank aan SBB en heemkundekring! Zoals onze vrijwilligers gemerkt zullen hebben, was bij onze vorige nieuwsbrief van juni een exemplaar bijgevoegd van “De Zendgraaf”, het periodiek van de Heemkundekring MegenHaren- Macharen en de groene recreatiekaart voor ’s-Hertogenbosch en omgeving, uitgegeven door de ANWB, Staatsbosbeheer en de gemeente ’s-Hertogenbosch. Via bemiddeling van de voorzitter van de Heemkundekring Kees van de Wiel en José Borsboom, boswachter van Staatsbosbeheer district Maas, Dommel en Aa en De Maashorst kregen we voor iedere vrijwilliger een exemplaar van tijdschrift en kaart. “De Zendgraaf” bevatte een 11 paginagroot artikel waarin onze eendenkooi in Macharen als cultuurhistorisch erfgoed werd belicht, maar óók de historische aspecten en de recente renovatie aan bod kwam, verlucht met fraaie kleurenfoto’s. De recreatiekaart bevat op informatieve en ludieke wijze alles wat wandelaar en fietser tussen Drunen en Heeswijk Dinther en Kerkdiep en Boxtel willen weten over hun tochten door die regio. Hierbij danken we Heemkundekring en Staatsbosbeheer normaals voor hun mooie gebaar! (DR)

Bewoning, bewaking, beheer Dat bord gaf aan dat het klooster, dat al in 2006 door de nonnen verlaten werd, gelukkig door bewoning en bewaking voor verval en vandalisme gespaard zal blijven, totdat de eigenaar van het gebouw G.G.Z. Oost Brabant Regio Oss aan de verbouwing zou beginnen. Zoals bekend is het de bedoeling om in het klooster t.z.t. een behandelcentrum te vestigen voor 35 patiënten, ter voorbereiding van hun zelfstandige terugkeer in de maatschappij. De kloostertuin zal dan, na aanpassingen, een functie krijgen in het genezingsproces door agrarische- en tuinactiviteiten mogelijk te maken. Landschapsbeheer Oss sloot in 2007 met G.G.Z. een overeenkomst om het tuingedeelte te onderhouden tot het zover is. Onze drie pony’s helpen bij het grasbeheer! Hoewel onze groep, tijdens de drie ochtenden die we er in de grote tuin (ca 6 hectare) werkten nooit een Camelotbewoner zagen, wonen er tóch constant 6 mensen in het klooster, zo hoorden we van een zegsvrouw van Camelot. Tijdens dat gesprek nieuwsgierig geworden naar de achtergronden van Camelot, lichtte Bianca Papen de doopceel van het bedrijf. Camelot is een bedrijf dat tijdelijke bewoning, bewaking en beheer verzorgt van leegstaand vastgoed, om kraak, vandalisme en verval te voorkomen, tot het moment dat het project weer kan gaan functioneren. Die bewoning en bewaking kan zeer divers zijn en zich uitstrekken tot woningen, kantoren, scholen, kerken, kloosters, winkels en bedrijven, sloopbewaking, bouwbewoning, 24-uurs bewoning, surveillance en honden bewaking. Tevens zorgt men wat het beheer betreft, eventueel ook voor tuinonderhoud, werktuigkundig onderhoud, glasreiniging en schoonmaakdiensten. Camelot, dat in 1992 werd opgericht, heeft vestigingen in ‘sHertogenbosch, Amsterdam, Den Haag, Antwerpen, Brussel, Londen, Birmingham, Manchester, Dublin en Parijs. Een kantoor in Rotterdam is in oprichting. Het personeelsbestand bedraagt 100 personen en het beheer omvat enkele duizenden gebouwen, die bewoond en bewaakt worden door een groot aantal mensen. Dat kan zijn voor korte tijd of voor enkele jaren. Zowel voor de cliënten als voor de bewoners zijn er waterdichte risicogaranties t.a.v. (brand)veiligheid, verantwoordelijkheid etc. en alle bewoners en bewakers worden uitvoerig gescreend voor ze met hun werk beginnen kunnen. Voor meer info: www.cameloteurope.com (DR)

Expositie Maasmeanders Zaterdag 25 oktober zal in Spierings’ landwinkel aan de Oijense weg een expositie worden gehouden van werkstukken die bezoekers maakten tijdens de open dag die op zondag 25 mei werd gehouden bij 24 ondernemers langs de Maas. Kunstenaars in de dop Die open dag had als thema: “Mé anderen langs de Maas, lekker samen bezig zijn”. Samen op pad en ontdekken wat er langs de Maas te beleven is; een open dag, die de “kunstenaar” in je wakker maakt! De organisatie was in handen van Stichting “Maasmeanders”, een ondernemersvereniging op het gebied van toerisme en recreatie langs de Maas van Keent tot Lith met zo’n 70 aangesloten bedrijven. Bijna 25 van die bedrijven, uit Lith, Lithoijen, Oijen, Macharen, Megen, Demen, Ravenstein, Herpen en Oss en variërend van een paardenmelkerij tot het Museum voor vlakglas en emaillekunst en de golfbaan aan de Oijense Zij, stelden die dag hun deuren open en vroegen de bezoekers om met papier, klei, voedsel, bloemen, poëzie en nog veel meer, op het thema in te haken. Doordat het weer op die zondag in mei zeer onbestendig was en er in de regio helaas gelijktijdig nog enkele andere activiteiten waren, viel de belangstelling tegen. Maar tóch kan de beloofde expositie van de gemaakte “kunstwerken” door gaan en krijgen de prijswinnaars aan het eind van de dag hun door de deelnemende ondernemers beloofde prijs uitgereikt. (DR)

Ook Bakel-Gemert kreeg fraaie nieuwsbrief Onze vrienden van de Stichting Landschap Bakel-Gemert hebben sinds juli van dit jaar ook een fraaie nieuwsbrief van vier pagina’s in full-colour. Herstructurering groenorganisaties Deze nieuwsbrief, die voorlopig nog in een kleine oplage van 50 exemplaren uitsluitend is verzonden aan gemeente, Provincie, waterschappen, natuurorganisaties etc. is een aanzet om een overkoepelend orgaan te hebben voor zo’n 25 groenorganisaties die actief zijn de gemeente Gemert-Bakel. Die organisaties zullen hun eigen nieuwsbrieven, voor zover ze die hebben, gewoon blijven uitgeven, zoals bijv. “Duizendblad” van “De Specht” dat vanaf 1998 viermaal per jaar verschijnt, al is het in een zeer simpele uitvoering. De nieuwe nieuwsbrief van SLBG zal voorlopig twee maal per jaar gaan verschijnen t.w. Voorjaar/zomer en herfst/winter en de oplage zal waarschijnlijk snel worden verhoogd, zo hoorden we van de secretaresse Carla Groenen. Alles heeft te maken met een grootscheepse herstructurering van de 25 groenorganisaties in Bakel-Gemert. Zodra de gesprekken met die “groen”verenigingen geëvalueerd zijn zal de SLBG in onze nieuwsbrief het verleden en de toekomst van de stichting uit de doeken doen. (DR) 8

10 jaar

Eendenkooi kreeg opknapbeurt

Bomenstichting is steun meer dan waard!

Onze Macharense eendenkooi, die zoals U weet op 30 mei feestelijk werd geopend door gedeputeerde Onno Hoes was na ruim twee maanden aan een flinke opknapbeurt toe. En dus werd op vrijdag acht augustus door een achttiental van onze vrijwilligers alle wilgenuitgroei uit de beschoeïing van de vangpijp verwijderd, werd er een dikke dode populier gekapt, afgewaaide takken verwijderd en met de machines gras en klein opschot gemaaid waar het nodig was. We kennen geen aantallen, maar denken tóch dat er regelmatig mensen naar de kooi komen kijken. Mocht U dat óók eens willen doen, U vindt de kooi aan de Dorpenweg, tussen de brug bij Macharen en de rotonde naar Megen. U kunt daar Uw auto of fiets parkeren op het parkeerterreintje (met infoborden) aan de zuidzijde van de weg. (DR)

Iedereen, die van bomen houdt, heeft beslist wel eens van de Bomenstichting gehoord, die zich al ruim 35 jaar in zet voor het behoud van bomen, in de stad en op het platteland. Meldpunt “kappen” Maar al te vaak verdwijnen er onnodig bomen, door de aanleg van wegen en kabelnetten, door de bouw van kantoren, fabrieken en woningen, of door klachten van mensen over overlast. Er is veel onverschilligheid en onwetendheid, zowel bij gemeenten, provincies, tuinbezitters en andere grondeigenaren, waardoor jaarlijks duizenden bomen in Nederland, onnodig verloren gaan. De Bomenstichting komt op voor bomen en beschermt ze. Dat werd in februari nog eens benadrukt in het radioprogramma “Vroege Vogels” van de VARA toen de start van een landelijke actie tegen het kappen van bomen die bepalend zijn voor hun omgeving, bekend werd gemaakt. Op het meldpunt “Kappen” kunnen natuurliefhebbers bedreigde bomen melden. Doe dat via: www.vroegevogels.vara.nl Als voorbeeld werd in de uitzending aandacht besteed aan de kap van maar liefst 8500 volwassen bomen in Amsterdam- Oost en de kap van ruim 17 HA bos in natuurgebied Rozendaalseveld in de gemeente Rheden. De Bomenstichting wees nog eens nadrukkelijk op het feit dat bomen goed zijn voor de CO2compensatie en tegen de luchtverontreiniging. Ze zijn dus van onschatbare waarde voor onze gezondheid en de leefbaarheid van de woonomgeving! Een boom is ook gevoel Maar óók gevoelsmatig kan een boom een grote rol spelen. Dat bleek nog eens zeer duidelijk toen in november vorig jaar de monumentale paardenkastanje in de tuin van het Anne Frankhuis in Amsterdam gekapt dreigde te worden wegens “ouderdomsklachten”. Naast de bekende boomchirurg Jörn Copijn uit Groenekan en de boomkweker en boomonderzoeker Wout Kromhout uit Ede, was er ook een grote rol weggelegd voor de Bomenstichting, in de persoon van Edwin Koot. Dat daarnaast de cultuurhistoricus Thomas von der Dunk en emotietherapeute Agneta Fischer van de Universiteit van Amsterdam zich met de naderende kap van de zieke kastanje bemoeiden, geeft aan dat bij de kap van zo’n monumentale, historische boom, de emoties hoog op kunnen lopen! Gelukkig mag de boom nu zeker de eerste vijf jaar blijven staan! Dat zal dan mede te danken zijn aan het bedrag van maar liefst 35.000 Euro dat een onbekende gulle gever schonk aan de stichting “Support Anne Frank Tree”. Daarmee is de Anne Frankboom dus voorlopig gered, want jaarlijks zal zo’n 5.00 tot 10.000 Euro nodig zijn om de boom te behouden. De boom wordt ondersteund door een stalen constructie.

Verwijderen van wilgenopschot in vangpijp (Foto: Dick Roza)

Hoe steun je de Bomenstichting? Je kunt de Bomenstichting op enkele manieren steunen, ten eerste door lid te worden voor minimaal 20 Euro per jaar. Je ontvangt dan elk kwartaal het fraaie tijdschrift “Bomennieuws”. Maar je kunt óók als vrijwilliger actief worden bij de Bomenstichting en zó je aandeel in het behoud van bomen vorm geven. Je kunt dat doen als contactpersoon, deze groep omvat in Nederland ca. 100 mensen, of als boombeschermer. Van beide vrijwilligersfuncties is een profiel te verkrijgen bij de Bomenstichting. Bij de stichting zijn ook talrijke informatie- en voorlichtingsfolders beschikbaar. Je kunt bellen: 030-2303510 van 9 tot 13 uur of mailen: [email protected]. De website is: www.bomenstichting.nl (DR)

Natuurwandelingen Tot het eind van het jaar kunt U nog twee keer wandelen met het IVN Oss en vijf keer via Natuurcentrum Slabroek. Ook kunt U nog een keer mee met het Maaslandgilde uit Oss. Het IVN wandelt zondag 5 oktober door Herperduin om paddenstoelen te bestuderen. Er wordt om 11:00 uur verzameld op de parkeerplaats van openluchttheater Hoessenbosch in Berghem. De tweede IVN wandeling is op zondag 14 december. Men gaat dan naar het Vierwindenbos e.o. Verzamelen om 11:00 uur bij Restaurant ’t Putje aan de Willibrodusweg. Vanuit Natuurcentrum Slabroek aan de Erenakkerstraat 5 in Nistelrode wordt op zondag 21 september gewandeld met als thema: Stenen, zand en bodem. Vertrek om 11:00 uur. Op zondag 19 oktober is het thema: Herfst ( paddestoelen/herfstkleuren). De volgende maand, op zondag 16 november wordt er gespeurd naar het verleden en op zondag 21 december is het thema: Begrazing (SBB). Deze wandelingen beginnen ook om 11:00 uur, terwijl de begrazingswandeling een maximum aantal van 25 deelnemers heeft! Als afsluiting van het jaar is er op Tweede Kerstdag 26 december een winterwandeling met snert. Voor deze wandeling is het vertrek om 13:00 uur gepland. Voor de IVN wandelingen kunt U reserveren onder tel. 0486-462889, voor die uit Slabroek onder tel. 0412-611945, e-mail: [email protected], website www.slabroek.nl Het Maaslandgilde Oss e.o. is bereikbaar op donderdag van 10: 00 tot 12:00 onder telefoon. 653249. Zij gaan met U op woensdag 24 september wandelen in het Raamdal bij Grave; een bijzonder natuurgebiedje, dat als typisch beekdallandschap geldt. Men vertrekt om half twee vanaf het RIGOM-gebouw aan de Schadewijkstraat 6 met gecombineerd vervoer per auto. Voor alle wandelingen is een kleine bijdrage verschuldigd. (DR)

9

10 jaar

Werkgroep Landschapsbeheer Oss Mededelingen & Werkdagen Collega Vrijwilligers, Schema vaste werkdagen 2008 n Als ik dit schrijf (13 aug.) hebben we net een werkdag gehad en konden we merken dat de vakanties nog volop aan de gang zijn want we hadden de laagste opkomst van dit jaar “slechts” 12 man/vrouw. Normaal zitten we tussen de 18 en 22 personen. Zoals jullie merken hebben we ook in de zomermaanden genoeg te doen en dat is echt niet alleen maar wieden tussen de cranberry’s want we zijn alweer volop met de Amerikaanse vogelkers bezig. We hebben ondertussen alweer onderhoud bij de eendenkooi verricht en ook hebben we Natuurmonumenten geholpen in de Maasuiterwaarden. Ook waren we weer bezig in de voormalige Kloostertuin en het Vorstengraf is weer opgeknapt. We hebben weer een poel in het Vierwindenbos opgeknapt en ook het wandel/rolstoelpad ziet er weer perfect uit. Een groot aantal vrijwilligers waren actief op onze graanakkers. Voor de komende tijd staan, naast ons vaste werk, alweer verschillende projecten op stapel dus jullie hoeven niet bang te zijn “werkeloos” te raken. Zaterdag 1 november is de landelijke natuurwerkdag waar wij traditiegetrouw ook weer aan mee doen, wederom op de Stelt. Zoals gebruikelijk hieronder nog het schema voor de rest van het jaar en diverse telefoonnummers en e-mail adres voor de contacten. Tot ziens op de werkdagen. Ton Velders Coördinator Werkgroep

Als het om ontlakken gaat! Ontlakwerk uitbesteden, chemisch en thermisch ontlakken van ophanggereedschap, foutief gelakte producten en renovatiewerk. Zowel staal als aluminium!!

C&T technics b.v. Frontstraat 12a 5405 AK Uden T 0413-331083 Fax 0413-331195 I www.ct-technics.nl E [email protected]

September Oktober November December

Zaterdag 6 Zaterdag 4 Zaterdag 1 Zaterdag 6

Vrijdag 12 Vrijdag 10 Vrijdag 7 Vrijdag 12

Woensdag 17 Woensdag 15 Woensdag 12 Woensdag 17

Dinsdag 23 Dinsdag 21 Dinsdag 18 Dinsdag 23

Aanvang altijd 09.00 uur. Waar we werken en de verzamelplaats wordt per email of post bericht.

Inlichtingen en/of aan- en afmeldingen E-mailadres Werkgroep Landschapsbeheer Oss [email protected] Telefoonnummers coördinatoren Ton Velders 0412-648196 / 06-20894923 Henk van Grunsven 0412-402157 Tonnie Wittenberg 0412-634930 / 06-21582447 Vrijwilligerscontact Dick Roza

0412-642368

Magazijn/materiaalbeheerder Jan van Bernebeek 0412-630598 / 06/26302016 Op de werkdagen zijn wij bereikbaar onder het mobiele nummer 06-20894923 & 06-21582447.

Kwik, Kwek, Kwak en Kwuk spoorloos In de vorige nieuwsbrief stelden wij onze vier bergeenden voor, die in de eendenkooi in Macharen waren losgelaten. Nadat ze hier enkele maanden heerlijk hadden rondgezwommen bleken ze in juli plotseling verdwenen. Spoorloos! Het is een raadsel waar ze zijn gebleven. Een rondgang rond de kooi leverde niets op, behalve enkele plaatsen waar overduidelijk een roofdier zijn gang heeft gegaan met een soort vogel. De veren waren niet (door mij althans) te identificeren als die van een bergeend, maar het is natuurlijk altijd mogelijk. Feit is dat natuur zijn gang gaat en dat er helaas in een eendenbestaan geen wet is dat je van ouderdom sterft. Maar voor hetzelfde geld zijn ze verderop getrokken. We zullen wel zien. Alleen ziet de eendenkooi er nu wat kaal uit. Het wachten is dus nu op de echt wilde eenden die in de herfst ongetwijfeld de kooiplas zullen ontdekken Henk Smouter

10

www.duurendseind.nl op afspraak

10 jaar

RUIJS Tuintechniek Heihoekstraat 4 5345 HC Oss T 0412-632310 F 0412-652770 M 06-51286021

Beregeningsinstallaties www.regenopafroep.nl Houtversnipperservice www.houtversnipperservice.nl

11