Nieuwsbrief. Landschapsbeheer Oss

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Jaargang 13, nr. 48 September 2011

In dit nummer • • • • •

11 september: Maashorstfair nu in Oss 5 november: Natuurwerkdag Haverlandse Vonder in aanbouw Kort nieuws Werkgroep Landschapsbeheer Oss

1

Nieuwsbrief Landschapsbeheer Oss Colofon Jaargang 13, nr. 48, Oplage 375 exemplaren September 2011 Redactie: Dick Roza en Richard Ceelen De Stichting Landschapsbeheer Oss is gevestigd te Oss en ingeschreven bij KvK Oost-Brabant onder nummer 17105068 Rabobank Oss, banknummer 17.04.19.894

Adressen en telefoonnummers Landschapsbeheer Oss Hermelijnedreef 30 5343 XD Oss T 0412-632223 I www.landschapsbeheer-oss.nl E [email protected] Projectbureau Landschapsbeheer Oss H. Smouter (Projectcoördinator) Floraliastraat 75 5342 BH Oss T 06-54288252 E [email protected] Voorzitter Ronald Widdershoven T 0412-631362 E [email protected] Secretaris Nora Servaes T 0412-632223 E [email protected] Penningmeester Pim Rinses T 0412-624079 E [email protected] Coördinator Werkgroep Ton Velders T 06-20894923 E [email protected] Redactie, Werving & Vrijwilligerscontact Dick Roza T 0412-642368 E [email protected] Redactie & Website Richard Ceelen T 06-54218521 E [email protected]

Inhoudsopgave Haverlandse Vonder in aanbouw Natuurwerkdag in voormalige heemtuin Cumberland Maashorstfair nu in Oss Plukweides, akkerranden en bermen Biodiversiteitstuin Cumberland Landhekken, fietssluizen en het Sluisjespad

3 3 3 4 5 5

Landschapsbeheer in de kijker! Vrijwilliger zijn bij Landschapsbeheer Oss betekent: gezellig en ontspannen werken in de vrije natuur, daar waar alleen de vogelgeluiden zich met onze stemmen vermengen! Slechts een enkele voorbijganger kijkt dan toe, maakt soms een praatje en loopt weer verder. Maar een enkele keer speelt ons werk zich óók wel eens af langs de openbare weg en zien honderden mensen ons bezig terwijl ze langs rijden met auto of fiets. Verkeersborden, gele hesjes en een verkeersregelaar (uit eigen gelederen!) zijn dan nodig om de veiligheid van onze vrijwilligers en ook de verkeersdeelnemers te waarborgen. Met ons werk langs de weg begonnen we - heel bescheiden - in februari 2007 bij de Erfdijk in Herpen. Dit jaar trokken we bekijks in maart bij de stoplichten aan de Ruwaardsingel en in april aan de parallelwegen van de Cereslaan, één van de grote invalswegen van Oss nabij het Geffense Bos. Ons laatste werk langs de weg was recent op 26 augustus, toen we met maar liefst 30 man (het hoogste aantal ooit, uitgezonderd de Natuurwerkdagen) aan de Amelsestraat in Oss alle onderbegroeiing tussen de machtige eiken verwijderden, zodat men nu weer optimaal op de akkers kan kijken. Maar echt optimaal in de kijker staat Landschapsbeheer Oss natuurlijk in haar twee kramen op de Maashorstfair, die op zondag 11 september aan de Munlaan in Oss wordt gehouden! Ga daar dus beslist eens kijken! De redactie van Landschapsbeheer Oss

Voorpagina Linksboven: Rechtsboven: Linksmidden: Rechtsmidden: Linksonder: Rechtsonder:

Kleurrijke bermen in de Stelt (Foto: HS) Fietssluit op Sluisjespad Herpen (Foto: DR) Haverlandse Vonder in aanbouw (Foto: HS) Heemtuin Cumberland (Foto: TV) Baggerdepot Lindewiel begroeid (Foto: TV) Amelsestraat na onderhoudswerk (Foto: DR)

Kopij De sluitingstermijn voor kopij voor de volgende nieuwsbrief is 30 november 2011. Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:

Juridisch Adviseur Maarten Furnée T 0412-454204 E [email protected] 2

Haverlandse Vonder in aanbouw Na bijna eindeloze vergunningtrajecten is het er toch van gekomen, de realisatie van de Haverlandse Vonder over de Hertogswetering bij Herpen. De brug is een belangrijke schakel in de wandelroute “Rondje Herpen” en wordt aangelegd op de plaats waar vroeger een brugverbinding bestond tussen Herpen en Huisseling (nou ja, brug, het was dus een “vonder”, oftewel een platte, uit planken bestaande oversteek over het water). De oorspronkelijke Haverlandse Vonder was een overbrugging over de Hertogswetering tussen Huisseling en Herpen. Op een sectiekaart van het kadaster uit 1918 staat hij nog aangegeven. Hij was toen al niet meer in gebruik en volgens sommige informatie waarschijnlijk zelfs niet meer aanwezig. Van oorsprong is een vonder een eenvoudige brug, vaak niet meer dan palen in de rivier met een houten dek van een aantal planken er overheen. Daar waar de brug aan belang won als verbindingsroute werd hij vaak uitgebreid en van leuningen voorzien. De oorspronkelijke vonder was zoals gebruikelijk uit hout vervaardigd. De voormalige verbinding begon vanaf het Slotje de Ringelenberg, waar de grootgrondbezitter Louis van Haaff woonde. Volgens de overlevering kon hij zo over zijn eigen grondbezit naar Herpen lopen. In de Broekstraat liet hij in 1824 een grote langgeveltype boerderij bouwen. In de gemeentelijke uitgaven van Schaijk in 1809 staat dat Hermanus van der Horst voor hout geleverd aan de Haverlandse vonder 5 gulden, 8 stuivers 0 duiten uitbetaald is. Waarom het onderhoud onder de gemeente Schaijk viel zou te maken kunnen hebben met het feit dat zijn oom en diens broer zowel pastoor als kapelaan waren in Schaijk en daar in aanzien waren. Pastoor Johannes van Haaff kocht de hoeve Klein Gaal en schonk deze aan het armenbestuur van Schaijk. Uit historisch oogpunt is de reconstructie van de brug dus van belang. In het verleden was de vonder de enige brugverbinding in het gebied van de Beerse Overlaat tussen Herpen en Huisseling/Ravenstein. Landschapsbeheer Oss heeft voor de realisatie van dit project, naast een bijdrage van de gemeente Oss, een bijdrage van 50% van de kosten ontvangen van de provincie Noord-Brabant in het kader van het programma “Schatten van Brabant”, een subsidieregeling die bedoeld is het cultuurhistorisch erfgoed in stand te houden of te herstellen. Henk Smouter

in voormalige heemtuin Cumberland Op zaterdag 5 november wordt weer de landelijke natuurwerkdag gehouden. In Oss organiseert Landschapsbeheer Oss deze al sinds 2004 op steeds wisselende locaties in de gemeente Oss. Voor dit jaar hebben we als locatie de net verworven heemtuin Cumberland gekozen. Omdat hier nogal wat achterstallig onderhoud ligt is deze natuurwerkdag een uitgelezen mogelijkheid om met een grote groep vrijwilligers aan de slag te gaan. Er is veel divers werk te doen: de beplanting moet worden aangepakt, waarbij exotische soorten als amerikaanse vogelkers moeten worden verwijderd, de poel moet worden vrijgemaakt van opslag van berken, de struiken moeten worden gedund en de omheining moet worden gerepareerd. Dit jaar hoeven we er geen tent neer te zetten, want op de heemtuin is een echt gebouw aanwezig, waar we gezellig kunnen pauzeren met koffie, koek en tussen de middag onze onvolprezen Osse erwtensoep. Neem echter wel een eigen lunchpakketje mee! Tijdens de Natuurwerkdag willen we ook de plannen die we hebben met de locatie nader toelichten. Met name buurtbewoners zijn dan ook van harte welkom om hiervan kennis te nemen en mee te praten en te denken over de manier waarop we de biodiversiteitstuin op een zo goed mogelijke manier in kunnen passen in het landschapspark Stelt/Elzen. Henk Smouter

Maashorstfair nu in Oss In vervolg op vijf voorgaande streekfairs zal deze óók in 2011 weer plaats vinden, maar nu onder de (nieuwe) naam Maashorstfair. Vonden de vorige edities plaats in Zeeland en Uden, nu is op zondag 11 september Oss aan de beurt!

Kijken, luisteren en proeven U vindt dan aan de Munlaan 5, nabij Vorstengrafdonk een groot aantal stands van bedrijven, organisaties en instellingen die bij het natuurgebied De Maashorst betrokken zijn. Er is ruimte voor kunst, cultuur, horeca, natuur, (verbrede) landbouw, recreatie, outdoor, sport etc. die via themapleinen op harmonieuze wijze aan bod komen. Demonstraties met paarden, schapen, honden en gildes zullen veel aandacht krijgen en sfeervolle muziek uit de regio zal het oor strelen. De smaakpapillen komen volledig aan hun trekken bij proeverijen van dranken en gerechten uit de regio, die door restaurants verzorgd zullen worden. De fair, waar natuurlijk óók Landschapsbeheer Oss weer aanwezig zal zijn met haar stands is geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Dick Roza

3

Plukweides, akkerranden en bermen

Cultuurhistorische fietstocht geopend

In de vorige nieuwsbrief schreef ik er al over: de zeer slechte, droge omstandigheden om de plukweides en akkerranden in te zaaien. En het is deels uitgekomen. Na het inzaaien duurde de enorme droogte nog enkele weken voort, hetgeen duidelijk invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de bloemplukweides en akkerranden. Planten die er al stonden konden zich met moeite handhaven en laat dit nu net de planten zijn die we eigenlijk niet zo graag in de bloemenweides zien. Sterke onkruiden als zuring, melde en melganzevoet (al wat we hier in de volksmond “bocht” noemen) konden zich ondanks de droogte handhaven en toen eenmaal de regen kwam was er aan de ontwikkeling van deze planten geen houden meer aan. Weliswaar kiemde het gezaaide bloemzaad ook, maar de jonge planten werden op veel plaatsen domweg overgroeid door genoemde onkruiden. Het resultaat was er dan ook naar; halverwege juli zagen de plukweides er helaas nogal overwoekerd uit, met slechts op enkele plaatsen wat bloemen.

Vrijdag 1 juli werd in Dorpshuis ’t Slotje in Herpen de eerste van twee cultuurhistorische fietstochten in de regio Oss door wethouder hendrik Hoeksema ten doop gehouden.

Op onze akkerranden in de Stelt konden we gelukkig nog door een dagje onkruiden verwijderen de aanblik aanzienlijk verbeteren en bloeien de akkerranden momenteel zeer fraai en uitbundig. Op de plukweides bleek onkruid wieden helaas een onmogelijke zaak, vanwege de omvang. De zomerregen had voor de ontwikkeling van de wegbermen echter een enorm positief effect. De door droogte in het voorjaar achtergebleven bloei werd ruimschoots ingehaald en halverwege juli bloeiden vrijwel alle bermen, zomen en randen zeer uitbundig, niet alleen met de zomerbloeiers, maar ook diverse voorjaarsbloeiers besloten om er nog een tweede ronde aan te wagen. Het resultaat mocht er dan ook zijn. Dit hebben we in jaren niet gezien, omdat vooral de vegetatie op droogtegevoelige zandgronden in de zomer bij enkele wegen zonder neerslag al vrij snel vergeelt. Voor Landschapsbeheer Oss was dit een aanleiding om er bij de gemeente op aan te dringen het maaien op daarvoor geschikte plaatsen enkele weken uit te stellen, zodat de bloemen rustig konden ontwikkelen en zaad konden zetten. Niet alleen omdat het voor de aanblik mooi is, overigens. Vooral het van bloemen afhankelijke insectenleven, als vlinders en bijen had er natuurlijk alle baat bij dat de bloemen zolang mogelijk bleven staan, temeer omdat de voorjaarsbloei zo erg was achtergebleven. De thuisblijvers onder de vakantiegangers konden echter vooral genieten van de mooie bermen, uiteraard voor zover het weer het toeliet om er op uit te trekken.

Bij die doopplechtigheid waren zo’n 30 vertegenwoordigers aanwezig van regionale heemkundekringen, landschapsarcheologische en cultuurhistorische organisaties, alsmede beleidsmedewerkers van de gemeente Oss. In zijn toespraak zei Hoeksema dat de fietstocht een aantal onderwerpen mooi met elkaar verbindt t.w. toerisme, cultuurhistorie en archeologie. Hij memoreerde dat de gemeente Oss al in 1994 een plan had voor een archeologische fiets- en wandeltocht. Initiatiefnemers waren destijds lokaal archeoloog Gerard Smits en archeologiestudent Ruurd Kok. Toen het plan in 2009 weer uit de kast werd gehaald, werd voor een bredere opzet gekozen. Er werden ook monumenten en bijzondere landschappen in het concept opgenomen, waaruit nu dus twee complementaire routes zijn ontstaan, die langs grafheuvels, kerken, kloosters en kapellen, dijken en wielen en bijzondere landschappen in de regio gaan. Hoeksema vroeg Gerard Smits de speciale taart aan te snijden, die t.g.v. de opening de fietsroute gebakken was en overhandigde hem daarna het eerste exemplaar van het ruim 70 pagina’s dikke boekje” Oss, een historische fietstocht”. In dat boekje, dat voor €9,95 te koop is, is een met veel kleurige foto’s geïllustreerd overzicht van alle cultuurhistorische plekken in de regio, alsmede een routebeschrijving, opgenomen.

Oude loopgraaf hersteld De fietsroutes, een initiatief van de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed, maken deel uit van een TRAP, een Toeristisch Recreatief Archeologisch Project. Er zijn sinds 1993 al enkele tientallen van die fietsroutes in ons land aangelegd. De nu geopende eerste route in de Regio Oss is 33 kilometer lang en loopt vanaf NS station Oss via het Willibrordusputje, langs het Vorstengrafmonument en de grafheuvels bij Zevenbergen door Herperduin, het dorp Herpen, de Piekenhoef en de kern van Berghem. In de route is ook de in 2010 herstelde loopgraaf uit de tweede wereldoorlog aan de Heeschebaan in Herpen opgenomen. De tweede cultuurhistorische fietsroute, die bij het NS station Ravenstein begint en met name het Maasgebied met de bewoningskernen, waaronder de vestingstadjes Ravenstein en Megen, doorkruist, is kort geleden geopend. in die route vindt u de doorkijkpanelen bij het voormalige kasteel in Ravenstein en in de Rulstraat in Megen.

Henk Smouter Dick Roza 4

Biodiversiteitstuin Cumberland

Landhekken, fietssluizen en het Sluisjespad

Het zat er al een tijdje aan te komen, maar totdat er zekerheid was omtrent de verwerving van de ca 1.3 ha grote, voormalige heemtuin Cumberland in Oss-zuid konden we er eigenlijk niet al te veel over zeggen. Nu de aankoop echter een feit is kan met recht gezegd worden dat er weer een belangrijke stap is gezet in de landschappelijke ontwikkeling van het gebied Stelt/Elzen.

Alle hemelsluizen waren donderdag 18 augustus open bij de opening van het Sluisjespad in Herpen, nabij de Hamelspoel.

Doordat de oorspronkelijke heemtuin lange tijd niet toegankelijk is geweest behoort hij misschien wel tot een van de meest vergeten stukjes natuur in Oss-zuid. Sinds de aanleg, ca. 20 jaar geleden, is er vrijwel niets veranderd in het gebied, hetgeen heeft geresulteerd in het ontstaan van intieme hoekjes met duurzame en mooie beplanting, o.a met mooie vrijstaande eiken, struweelgroepen met inheemse struiken en open stukken. Helaas heeft het nietsdoen ook zijn keerzijde gehad. Er staan nogal wat exotische planten in, waaronder enkele grote exemplaren van Amerikaanse vogelkers, uitheemse laurier en opschot van bomen (vooral berken) op plaatsen waar dit niet gewenst is, bijvoorbeeld in de gegraven poel. Daarnaast heeft het gebied, evenals het omringende gebied, vooral de laatste jaren te lijden onder een hardnekkige konijnenplaag, die veel van de waardevolle, inheemse kruidenvegetatie continue millimetert, zodat er nauwelijks een kruidenbedekking is overgebleven. Voeg daaraan toe de periodes van droogte die we dit jaar en ook in voorgaande jaren hebben gekend en daarmee hebben we de verklaring dat de vegetatie er wat onderontwikkeld uitziet. Landschapsbeheer Oss heeft voor het ontwikkelen van het gebied een projectplan opgesteld, dat in ieder geval voorziet in het herstellen en opnieuw inrichten van de tuin. Leidraad voor de nieuwe inrichting zal zijn dat deze aansluit bij de omgeving, met de nadruk op de biodiversiteit van het agrarische gebied. Daarbij wordt niet alleen gedacht aan de diversiteit van voedselgewassen, maar ook aan alle begeleidende inheemse planten die ooit zo kenmerkend waren voor de kleinschalige extensieve akkerbouw. Momenteel worden er door Landschapsbeheer Oss verspreid in de Stelt/Elzen al diverse graangewassen, boekweit en cranberries geteeld. Het is de bedoeling dit geleidelijk uit te breiden met nieuwe gewassen, terwijl in de toekomstige biodiversiteitstuin diverse voorbeeldgewassen van oude fruitsoorten, reeds lang in de vergetelheid geraakte groente gewassen een plek kunnen krijgen. Het op het terrein staande casco gebouwtje moet eerst worden verbouwd voordat het de bestemming krijgt die in het gebied past. Zo hebben we plannen om er een veldlokaal annex studiecentrum/projectburea u van te maken, waarin studenten en stagiaires kunnen worden ingezet bij het ontwikkelen van projecten op het gebied van Natuur, Landschap en Cultuurhistorie. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het gebied wordt opengesteld voor wandelaars waardoor het met recht een waardevolle aanvulling op de landschapsbeleving van Oss-zuid zal zijn.

Een witte dorpsraadtent midden in het land, koffie, een ijscokar, appels en frisdrank, notabelen uit Herpen en Overlangel en live muziek en heel veel modder en regen vormden het decor. Staande onder een grote paraplu kon ik een paar wandelaars van de avondtweedaagse rond Herpen nog een beetje droogte en warmte geven. In opdracht van de Gemeente Oss hebben wij - Landschapsbeheer Oss - een paar prachtige landhekken en fietsluizen mogen vervaardigen als afronding van het Sluisjespad. Met vele handen is er aan de hekken (en de sluizen) gewerkt en het resultaat staat er prachtig bij in het landschap, daar mogen we trots op zijn. De wethouder mevrouw De Bruijn trotseerde regen en modder, verrichtte de openingshandeling, de voorzitter van de dorpsraad lichtte nog eens het belang van het pad toe en wij waren blij met het pad, de hekken en de gang terug naar de droogte in de witte Dorpsraadtent. Pim Rinses

Natuur en Zinnen in Tuinen in Demen De weergoden waren de Tuinen in Demen op zondag 17 juli jl. goed gezind toen daar, voor de derde keer in successie, een natuurbelevingsdag werd gehouden, dit keer met als thema “Natuur en Zinnen”. In de schuur of buiten Omdat de weersverwachting voor die zondag nogal slecht was, kozen zes van de acht standhouders er voor om hun stand in denog al donkere- schuur van de tuin op te bouwen i.p.v. op het buitenterrein. Landschapsbeheer en IVN kozen voor de zon buiten en die bleef, op enkele druppels na, de hele dag schijnen. Hoewel het aantal bezoekers aan de dag flink tegen viel, hadden Emmy Simons en ik toch vele leuke gesprekken over ons werk en de producten. Er werd flink geproefd van onze gedroogde cranberry’s en we verkochten ruim 20 zakjes. De eigenaren van de tuinen Martje v.d. Bosch en Friedtjof Bremer zorgden voor voldoende natjes en droogjes voor de standhouders. Naast Landschapsbeheer Oss, het IVN, de Vogelwerkgroep en de Vleermuiswerkgroep waren dat: Anke’s kruiderij uit Macharen, Imkersclub Sint Ambrosius uit Berghem, de Nieuwenhof (groepsaccomodatie, schaapskudde, schapenkaas, ijsboerderij, Natuurcampingen slapen tussen de schapen) uit Mill en “Onder de Linden”(bed and breakfast en wolwerkplaats) uit Balgoy. (DR)

Henk Smouter 5

Tonnie kreeg gouden oogappel Zondag 26 juni jl. heeft Tonnie Wittenberg uit handen van wethouder Reina de Bruijn een “gouden oogappel” ontvangen voor zijn grote verdiensten als vrijwilliger bij Wijkstichting “Rucrea”, Wijkraad De Ruwaard, tennisvereniging O.L.T.C. Hartog en Landschapsbeheer Oss.

Van vele markten thuis! Dat gebeurde in aanwezigheid van zo’n vijftien vrijwilligers (waarvan sommige met partner) van onze stichting in de grote feesttent van het driedaagse Ruwaard Midzomerfestival, dat van 24 t/m 26 juni in het Elzenhoekpark werd gehouden. De organisatie van dat grootst opgezette wijkfeest was in handen van “Rucrea” i.s.m. Brabant Wonen en Stichting Vivaan. Bij dit festival was Tonnie één van de drijvende krachten, die heel wat moeilijke klussen op te knappen kreeg. Was dat festival een prima plek om Tonnie te huldigen, te midden van de vele honderden wijkbewoners voor wie hij zich al jaren in zet voor zowel Wijkraad als Wijkstichting, er zijn nog twee plaatsen waar hij zijn gouden oogappel ook opgespeld had kunnen krijgen. Zoals in het clubhuis van Hartog’s tennisvereniging, waar hij zoveel deed achter de bar en bij het regelen van zoveel zaken die voor gezelligheid zorgden. Daarbij geholpen door zijn in vele jaren opgebouwde netwerk! Maar de huldiging had evengoed kunnen plaats vinden in de kring van zijn medevrijwilligers van Landschapsbeheer tijdens een natuurwerkdag bijvoorbeeld of op onze werf aan de Tolstraat. Want daar is Tonnie al vanaf eind 2008 belast met het onderhoud van al onze machines. En als één van onze vaste kettingzagers kwijt hij zich daarbij uitstekend van zijn taak!

Na stoppen met werken, direct vrijwilliger Maar voordat Tonnie al dat vrijwilligerswerk kon gaan doen, had hij natuurlijk ook een arbeidzaam leven, om brood op de plank te krijgen. Hij werkte 40 jaar bij Unilever(Unox),eerst in de technische dienst en daarna bij de afdeling “veiligheid en milieu” als commandant van de bedrijfshulpverlening. Oók bij de gemeentelijke brandweer in Oss was Tonnie 31 jaar actief, waarvan de laatste 6 jaar als bevelvoerder van een bluseenheid. Daarnaast was hij instructeur van de bedrijfsbrandweer van de Desso tapijtfabriek. En tenslotte ging onze genomineerde, na zijn vervroegde uittreding bij Unilever en zijn functioneel leeftijdsontslag bij de Osse brandweer nog 6 jaar aan de slag als instructeur en examinator bij een landelijk brandweeropleidingsinstituut. De zee aan vrije tijd die daarna beschikbaar kwam, werd door Tonnie al heel gauw omgezet in vrijwilligerswerk als bestuurslid van Rucrea en de Wijkraad Ruwaard en de tennisvereniging. En van uit die activiteiten in de Ruwaard lag een stap als vrijwilliger van Landschapsbeheer Oss voor de hand, want Tonnie bracht zijn jeugd door in De Stelt, waar onze stichting al vanaf 2000 actief is met het in stand houden van dat fraaie landschap. Tonnie’s affiniteit met De Stelt werd voor het eerst weer aangewakkerd toen hij voor Rucrea in maart 2002 en samen met de vogelwerkgroep van het IVN een broedvlonder voor watervogels wilde bouwen in de grote vijver bij de kinderboerderij. De houten stammetjes voor die vlonder, die hij daarna met enkele vrijwilligers van Landschapsbeheer in elkaar zette, kwamen uit De Stelt en snel daarna was de jarenlange verbintenis net onze stichting een feit! We hopen nog héél lang van Tonnie’s inzet, handigheid en inventiviteit plezier te mogen hebben en zullen 9 december, als in de Lievekamp de verkiezing voor de vrijwilliger van het jaar 2011 plaats vindt, met z’n allen hard te mogen juichen als hij die onderscheiding, die hij beslist verdient, behaalt! Dick Roza

Ambtenaren bezochten De Stelt Dinsdag 28 juni jl. brachten, met bijna tropische temperaturen, 23 ambtenaren van de gemeente Oss in hun lunchpauze op de fiets een flitsbezoekje aan het natuurgebied de Stelt in Oss Zuid.

Ambtenaren bezochten De Stelt De ambtenaren behoorden toe een nieuw geformeerde unit “Finance and Control” die in totaal 28 personen telt en die werd samengesteld uit verschillende bestaande afdelingen . Om de groepsbinding van die nieuwe afdeling te bevorderen waren de ambtenaren na een vergadering in het Veiligheidshuis snel op de fiets gestapt en via de fietsstraat naar de afspraakplaats bij benzinestation DK aan de Hescheweg gereden. Daar werden ze opgewacht door ondergetekende en penningmeester Pim Rinses, die voor begeleiding en uitleg van een ultrakorte fietstocht door de Stelt zorg droegen. Na een korte stop bij het voormalige klooster eindigde de tocht op een kleine wei in het bos. Daar werden de door het IBN uit Uden lunchpakketten verorberd, waarbij een korte uitleg werd gegeven over de doelstellingen van Landschapsbeheer Oss en onze werkzaamheden in de Stelt en op andere plekken in de regio. De dreigende regenbui bleef, op enkele druppels na, gelukkig weg en onze financiële kopstukken waren precies een uur na hun start weer bij het Gemeentehuis terug. Dick Roza 6

Weer in touw Ik heb het opgezocht in de overzichten van Ton, 15 oktober 2010 was voor mij de laatste werkdag. Een paar lichamelijke ongemakken weerhielden mij er niet van op de dinsdagochtenden naar de Tolstraat te komen, een kruiwagen met hout weg te brengen en ook nog zo af en toe daar eens te vergaderen, of op een markt te staan voor de cranberry-verkoop, maar van de werkdagen heb ik lang af moeten zien. Maar zaterdag 2 juli ben ik weer in de ring gegaan. Mooi werkweer niet te warm, niet te koud af, toe een zonnetje en een shirtje aan met lange mouwen: ik herinner me de eikenprocessierups nog van een jaar of wat geleden. De Erfdijk ligt er na acht maanden afwezigheid nog steeds prima bij, en ook de Amerikaanse vogelkers. Maar daar komen we dit keer niet zo zeer voor. Even is er wat ontsteltenis omdat de grote leider nog niet aanwezig is, maar voordat ik mijn telefoon op heb kunnen halen om te bellen komt hij er al aan. Even wat uitleg, half oor in half oor uit – gelukkig heeft altijd wel iemand wat opgevangen waar het om gaat – en als makke schapen achter elkaar met een spa op pad. Met het grootste deel van de aanwezige vrijwilligers storten we ons op de verwijdering van een ring van elzen rond een poel achter de Erfdijk. Spa in de grond onder en rond de els, Rene trekt de els eruit, de pol uitkloppen en de els op een hoop gooien. Gerrit bedient de kruiwagen voor de afvoer. Om half tien gaan de eerste truien en jassen uit, de zon begint ook al aardig warm te worden en mijn bril loopt langzaam onder water. De eerste mijlpalen worden bereikt als we door de elzenhaag heen uiteindelijk aan de oever van de poel komen en zo gaan we voort. Maria houdt ons bij de les: alleen elzen verwijderen en niets anders, nou ja af en toe een wilgje mag ook wel. We lopen elkaar soms wel flink in de weg maar er is genoeg werk voor iedereen ook aan de andere zijde van de poel. We voeren met zijn allen toch wel zoveel elzen af dat we een tuincentrum er gelukkig mee zouden kunnen maken. Toch is het een karwei dat – ondanks dat het een fikse ring van elzen

rond de poel betreft – zo rond de koffie redelijk geklaard is. De omgewoelde oever wordt nog wat gefatsoeneerd zodat het badstrand voor de poelbewoners naar ons idee er weer piekfijn, prima en zonnig bijligt. En niemand is in de poel gevallen. En omstreeks half elf is er koffie ditmaal behalve met de gevulde koek en mierzoete roze koek ook met wijze brochures door Dick uitgedeeld. Om elf uur verder, de lucht is intussen flink aan het betrekken en de wind die altijd flink kan waaien langs en over de Erfdijk steekt op, bij iedereen lijkt de spirit er een beetje uit. We verwijderen her en der nog wat vogelkers, ik hark het wandelpad op de dijk schoon om het door Tonnie gemaaide gras te verwijderen. Samen met Cees constateer ik even later dat hij zowel als ik eenzelfde deel van het pad hebben aangeharkt – dat stuk zag er dan ook dubbel prima uit. We filosoferen nog even – met zeer beperkte kennis van zaken en zonder Maria – over het bladverschil tussen de inheemse en de Amerikaanse vogelkers tot Ton aan komt rijden en ons de verzekering geeft dat we het bij het rechte eind hebben. Langzaam tegen twaalf uur afbreken, gereedschap verzamelen, even napraten, onze niet aflatende strijd met de uitheemse vogelkers kan ook in het najaar voortgezet worden, wellicht winnen we die strijd ooit. Pim Rinses

Enthousiaste vrijwilligers gezocht Het bestuur van Landschapsbeheer Oss is op zoek naar vrijwilligers die tijdens markten en/of festiviteiten de stand van Landschapsbeheer Oss willen bemensen. Je houdt je bezig met het geven van voorlichting over Landschapsbeheer Oss en de verkoop van onze streekproducten. Geïnteresseerd? Mail of bel naar Nora Servaes, [email protected] of 0412-632223.

Te koop haardhout Eiken, gezaagd in handzame stukken , los gestort, € 40 per m3 Gemengd (o.a. eik, els, es, berk) idem, € 35 per m3 Eiken gekloofd, gestapeld, € 80 per m3 Eiken gekloofd, los gestort, € 45 per m3 Gemengd gekloofd, gestapeld, € 70 per m3 Gemengd gekloofd, los gestort, € 40 per m3 Het hout is af te halen op dinsdagmorgen tussen 9.3012.00 uur op onze Landschapswerf in de Tolstraat 3, Oss (naast industrieterrein Vorstengrafdonk).

Verwijderen van elzenopslag bij de poel aan de Erfdijk in Herpen. (Foto: Dick Roza)

Meer informatie: 06-54288252 en/of 06-20894923

7

Poep op de stoep!!! Lekker belangrijk zul je misschien wel denken. Ja zeker: belangrijk en interessant. Ik heb een week lang inwoning gehad van dwergvleermuizen. Op woensdag 22 juni vond ik ’s morgens op de stoep een heleboel kleine keuteltjes. Ik herkende ze omdat ik in 1986 ook al een kraamkolonie tussen dak en plafond gehad heb. Toen vielen de keutels op het bureau van onze zoon en kon hij niet slapen van het gescharrel. Dat jaar telden we er 36. Zeer benieuwd geworden ging ik die 22e juni ’s avonds in het schemerdonker op de stoep staan om te kijken of ze weer bij ons huisvesting gevonden hadden. Nauwelijks buiten en het tellen kon beginnen. We zagen ze letterlijk vliegen!!! Het was prachtig om te zien hoe er eerst een paar naar buiten kwamen. Toen even niets en wat later de een na de ander. Dat ging maar door van 22.15 tot 23.00 uur. Je weet niet wat je meemaakt. We kwamen tot maar liefst 133 dwergvleermuizen. Soms leek het of ze langs kwamen vliegen heel dicht bij de opening vlak bij de boeiboorden en daarbij de anderen waarschuwden: Kom maar naar buiten, want er is voedsel genoeg. Ze tikten even de muur aan en vlogen weer rond. De avonden er na werden het er elke keer minder. Het ging van 133 naar 102, 73, 52, en de laatste keer maar 7. Ik heb gebeld met Antoinette van Wilgen, een vleermuisdeskundige. Die vertelde al meteen dat een kolonie van 133 erg veel was en dat die zich waarschijnlijk zou opdelen in kleinere groepen. En zo is het dus ook gebeurd. Ook zei ze dat de vleermuizen wel in een straal van 500m nieuwe huisvesting zouden zoeken. Daarom zijn we samen op stap gegaan met de detector. Het was een bijzondere avond voor ons. In het park hoorden en zagen we vele dwergvleermuizen vliegen. Even later kwam een laatvlieger voorbij en bij het bruggetje scheerden een drietal watervleermuizen over het water op zoek naar voedsel. Geweldig om te horen hoe elke soort zijn eigen geluidje maakt, dat alleen met de detector waarneembaar is. Elk dier heeft zijn eigen frequentie. Dwergvleermuizen laten ook veel poepjes achter vlak bij de vliegopening. Zie je een huis met op een bepaalde plek veel zwarte spikkeltjes, dan kun je daar dwergvleermuizen vermoeden. Het is de kleinste vleermuis van Europa en de algemeenste. Ze is ongeveer 15 cm groot. Soms kon je zacht gekwebbel horen voor het uitvliegen. De keutels zijn uitstekende mest. Je moet er wel erg lang voor sparen wil je wat bijeen hebben. De mest van vleermuizen valt bij wrijven direct tot poeder uiteen, terwijl de keutels van gewone muizen wat kleveriger zijn.

De laatvlieger heet zo omdat hij later naar buiten komt en is een van de grootste vleermuizen. Haar spanwijdte is zo’n 3238 cm, vergelijkbaar met een spreeuw. Ze maakt wat grotere rondes en vliegt wat minder grillig. Laatvliegers zijn vooral te vinden in open agrarisch landschap, kleinschalig boerenland dus.

De watervleermuis leeft op grote voeten. Laag boven het water (20-50 cm) schept ze met haar extra grote voeten muggen van het wateroppervlak. Dan buigt ze in de vlucht met haar hoofd voorover om het gevangen insect uit haar staartvlieghuid te plukken. De poten hebben het daar naar toe gebracht. En dat alles in een flits natuurlijk. In de zomer verblijven ze vaak in boomholten, maar ’s winters zoeken ze kelders en bunkers op. Ze zijn ongeveer net zo groot als de dwergvleermuis. Ze jagen vanaf de schemer tot het weer licht wordt en poepen vlak voor ze weer naar binnen vliegen. Het verblijf houden ze schoon. Bovendien vangen ze allerlei insecten en zijn dus zeer nuttig. Ook maken ze niets kapot aan je huis, want het zijn immers geen knaagdieren. Ze horen dan ook bij de zoogdieren. De jongen worden gezoogd door de moeder. Elk vrouwtje krijgt maar één jong, bij hoge uitzondering twee. Vleermuizen behoren tot een aparte groep onder de zoogdieren, de “handvleugeligen” of chiroptera. Het zijn ook de enige zoogdieren die kunnen vliegen. Al vliegend bemachtigen ze hun prooi. Die insecten sporen ze op met behulp van echolocatie. Ze zenden voor ons onhoorbare hoge geluiden uit, waarvan de echo ze vertelt wat er in de buurt te vinden is. In een nacht vangt een vleermuis 800-1000 insecten. Dat ruimt dus lekker op. In Nederland komen 19 soorten voor variërend in grootte van ±15 tot 38 cm. Ze hebben een gewicht van 5 tot 40 gram. Ondanks hun geringe formaat kunnen ze leeftijden van meer dan tien jaar bereiken. Zo’n grote kolonie als wij in de spouw hadden zijn zeer waarschijnlijk vrouwtjes met jongen geweest. Die worden in juni geboren en vier weken verzorgd door het vrouwtje in de kraamkolonie. Daar houden ze elkaar lekker warm door dicht tegen elkaar aan te kruipen. ’s Nachts keren de vrouwtjes enkele keren terug om hun kleintje te voeden. Het is dus hard werken voor de moeders. Eind juni lost de kolonie op in kleinere groepjes, zoals bij ons gebeurd is. Vind je ergens een heel klein groepje vleermuizen dan zijn dat een aantal mannetjes bij elkaar. En dan moet je denken aan 6 of 7 stuks. In augustus en september breekt de paartijd aan. Er vindt nog geen bevruchting plaats, de zaadcellen blijven in leven tot het volgend voorjaar. Het is dan ook de tijd om hun vetreserves weer aan te vullen voordat ze in winterslaap gaan. Tijdens de winterslaap is de lichaamstemperatuur vrijwel gelijk aan die van de omgeving. Hartritme en ademhaling zijn vertraagd en zo verbruiken ze bijna geen energie. Uit het voorgaande is wel gebleken dat vleermuizen nuttige dieren zijn die je rustig kunt laten zitten. Ze doen geen kwaad, maken niets kapot, vervuilen niets, en stinken niet bij voldoende ventilatie in de spouw. Wij hebben in ons huis de spouw niet laten vullen en misschien hebben ze daarom wel ons huis uitgekozen. Dan nog iets: Vleermuizen zijn wettelijk beschermd via de Flora- en Faunawet. Het is niet toegestaan ze te doden, te verwonden of opzettelijk te verstoren. Ik heb een geweldige week gehad met mijn “huisdieren” in de spouw. Terwijl ik dit verhaal aan het schrijven ben krijg ik nog een telefoontje: Maria, wil je parende lindepijlstaartvlinders zien? Ja, natuurlijk. Ik ben er heen gesneld en dit is het resultaat. Prachtig!! Maria Michiels 8

Kort nieuws Week van de smaak Van 1 t/m 9 oktober zal weer de jaarlijkse “week van de smaak” gehouden worden . Een nationaal evenement, waarbij honderden lokale activiteiten smaak centraal laten staan. Het thema van dit jaar is: ambachtelijke zuivel en kaas. Het draait die week om ambachtelijke streek-en seizoen producten en biologische voeding. In het kader van de actie wordt ook altijd een landelijke “Held van de smaak” gekozen. Die held, of heldin wordt na een provinciale nominatie gekozen in de hoofdstad van de smaak, ditmaal de stad Groningen. Karin Wanders van “De Saanenhof” in Heeze mag daar dit jaar op 1 oktober de provincie Noord Brabant vertegenwoordigen. Karin (die gezondheidswetenschappen studeert) en haar ouders maken al 30 jaar op biologisch-dynamische wijze rauwmelkse geitenkaas, die afkomstig is van 700 geiten en die verkocht wordt in hun eigen winkel en aan toprestaurants in de regio. (DR)

Annemiek Nass, het gezicht van Campina

Theo Eksteijn stopt als vrijwilliger

Annemiek Nass (42) “boerin” en gastvrouw van de biologische en educatieve boerderij “Kolluks Hofke” aan de Koolwijksestraat 18 in Herpen, staat de laatste tijd flink in de publiciteits-schijnwerpers, zo lazen we in het Brabants Dagblad van 12 augustus jl.

Theo Eksteijn (71) die al vanaf 2002 als zeer trouw vrijwilliger bij ons werkzaam is, heeft half juli te kennen gegeven met zijn werk te willen stoppen.

“Waar ligt mijn tante?” Zo zien we Annemiek niet alleen in leuke spotjes voor Campina boerenland zuivelproducten op TV, ook figureert ze in advertenties voor hetzelfde bedrijf in Veronica Magazine en Libelle en staat ze op pakken biologische melkproducten.* En binnenkort kunnen we haar in een levensgrote kartonnen versie in de grotere winkels van Albert Heijn zien .Ze houdt dan een dienblad vast waarvan men een klein bekertje melk kan nemen.

IVN wandelingen Tot het eind van het jaar kunt u nog een aantal wandelingen maken, o.l.v. gidsen van het IVN-Oss en wel: Zondag 2 oktober is er een paddenstoelenwandeling bij de zandputten in de Maashorst; verzamelen om 10.00 uur bij de parkeerplaats Palmstraat/Nistelrodesebaan. Zondag 6 november is er een natuurwandeling langs grafheuvels en urnenvelden. Verzamelen om 10.00 uur op de parkeerplaats Slabroekseweg/Oude Rijksweg Heesch-Schaijk. De laatste wandeling van de Natuurgidsenwerkgroep van IVN-Oss is een kerstwandeling door Herperduin op maandag 26 december. Men verzamelt dan om 13.00 uur bij de bezoekerspoort bij de Kriekeput in Herpen. Natuurcentrum Slabroek biedt u dit jaar nog een tweetal activiteiten aan t.w. op zondag 25 september, Dan is er een natuurfietstocht met als thema ”Streekproducten”. Vertrek om 10.30 uur vanaf Natuurcentrum Slabroek in Nistelrode. Tenslotte viert men op zaterdag 29 oktober uur de ”Nacht van de Nacht” met een lange avondwandeling, die om 19.00 uur begint, ook vanuit het bezoekerscentrum. Voor meer info www.slabroek.nl, 0412-611945 of [email protected] (DR)

Groep grazers in Herperduin groeit Wie diep in zijn herinnering graaft, herinnert zich nog wel het moment waarop enkele Schotse Hooglanders en Exmorepony’s in Herperduin werden uitgezet om het gebied tegen dicht groeien te beschermen. Het was destijds altijd spannend als je één of meer dieren tegen kwam tijdens een wandeling. Nu lazen we dat er medio juni jl. een kudde van maar liefst zo’n 30 runderen in het gebied te vinden is, terwijl het aantal pony’s 7 dieren telt. Tevens dwaalt er nog een kudde van ca. 250 Kempische Heideschapen rond, die gehoed worden door herderin Joke Jans uit Zeeland. (DR)

Omdat het alweer 1,5 jaar geleden was dat we bij “Kolluks Hofke” op bezoek waren (zie artikel in nieuwsbrief van juni 2010) gingen we n.a.v. het krantenartikel weer eens op bezoek bij de nu zo populaire boerin/gastvrouw (iedereen in Herpen in trots op haar) voor een praatje en een plaatje. Vooral een foto met de kartonnen en echte Annemiek samen leek ons leuk .Annemiek poseerde geduldig in een vlot zomerjurkje met moderne schoentjes en liet op haar laptop het TV spotje zien en een documentaire die Omroep Walraven over haar en de boerderij had gemaakt. Ze heeft het razend druk; als gastvrouw van de talloze schoolklassen die de boerderij bezoeken, haar werk bij de gemeente Wychen en als model van Campina. Ze gaat ook binnenkort optreden als ambassadrice van Campina op enkele grote beurzen. Maar Annemiek is eigenlijk helemaal niet zo op al die publiciteitsaandacht voor haar persoon gesteld. Ze doet het uitsluitend om het biologisch boeren te promoten en vindt de certificering als klasseboerderij, die men op 15 april jl. ontving, véél belangrijker! En tenslotte wil ze toch ook graag zoveel mogelijk bij haar man Adrie (42) en drie kinderen (14,13 en 11 jaar) zijn! (DR) * Leuke anekdote: Een klein neefje van Annemiek vroeg onlangs aan een medewerker in een supermarkt: ”Weet u ook waar mijn tante ligt?”

Theo’s gezondheid liet al lange tijd zeer te wensen over en ook het overlijden van zijn zoon Geert heeft hem en zijn vrouw Mia zeer aangegrepen. Daarom zagen we hem de laatste tijd maar spaarzaam op onze werkochtenden of op onze inloopochtend in de Tolstraat .Jammer, want hij was een zeer trouwe en toegewijde vrijwilliger, waar je altijd op kon rekenen. Maar nu vond Theo dat hij niet kon functioneren zoals hij zelf zou willen en zette hij definitief een streep onder zijn vrijwilligerswerk. Wél blijft hij via onze mails op de hoogte van onze werklocaties, zodat hij - eventueel met Mia - nog eens een keer langs kan komen tijdens de koffiepauzes om zodoende het contact met Landschapsbeheer niet te verliezen. Want dat is hem in al die jaren bijzonder eigen geworden!. Theo, namens ons allemaal, héél veel dank voor al je inzet en kameraadschap! (DR)

Veel werk in De Stelt en op de Erfdijk De 11 werkdagen die we in de periode van 10 juni tot 17 augustus hadden, werden aan een diversiteit van werkzaamheden besteed. We waren drie keer in De Stelt t.w. op 10 juni,22 juli en 30 juli, waar we met respectievelijk 16,15 en 20 mensen verschillende karweien opknapten, zoals het schonen van het pad achter de biodiversiteitstuin(laantje van Cumberland).Ook werd veel hoog onkruid (Melde) uit de bloemrijke akkerranden verwijderd. De Erfdijk in Herpen kreeg vier keer bezoek van onze vrijwilligersgroep. T.w. op 2 juli, 8 juli,12 augustus en 17 augustus met respectievelijk 21,15, 25 en 19 man. We bestreden daar (alweer!) de Amerikaanse Vogelkers. Nu echter met behulp van Round Up, zodat we hopen dat de overlast daardoor zal afnemen. Ook werd de nieuw aangelegde poel vrij gemaakt van een flinke Elzenopslag. Tenslotte werden er door 18 mensen op 24 juni nog talrijke karweitjes aan de Hamelspoel in Herpen verricht. (DR)

www.landschapsbeheer-oss.nl [email protected] 9

Boswachter Hugo van der Wal nam afscheid

onderwijs werkzaam. Hij zal beslist een warme en gevoelige therapeut zijn in zijn nieuwe baan verwachten we.

Hugo van der Wal,de bij zeer velen bekende en gewaardeerde boswachter van Natuurmonumenten heeft per 1 september na een bijna 20-jarig dienstverband afscheid genomen van die organisatie.

Eendenkooi mooiste project Om zijn (ex) collega’s en een selectie van de vaste vrijwilligers langs de Maas met wie hij de afgelopen jaren een plezierige band opbouwde, te bedanken en afscheid van hen te nemen, bood Hugo hen op zaterdagavond 24 juni jl. bij hem thuis in Biezenmortel een gezellig samenzijn met barbecue en borrel aan. Mede door het zeer fraaie weer werd het een heel gezellige avond rond een houtvuur in de grote tuin van zijn boswachtershuis aan de rand van de Loonse- en Drunense Duinen. Een hoogtepunt was ook de avond/nachtwandeling in dat schitterende natuurgebied, waar Hugo ons als “bewoner” in het donker deskundig doorheen loodste en we de schuwe en redelijk zeldzame nachtzwaluw wél hoorden, maar natuurlijk niet zagen. Hugo vertelde ons bij de borrel nadien dat hij altijd met veel plezier met de vrijwilligers van Landschapsbeheer Oss heeft samengewerkt. Het gaf hem altijd veel voldoening en energie als hij samen met ons een klus oppakte. Veel respect heeft hij voor de tomeloze en belangenloze inzet die iedereen liet zien. Het mooiste project dat hij met ons meemaakte is wel de samenwerking op de Macharense eendenkooi. Weer of geen weer, het ging altijd gewoon door met veel humor en gezelligheid. Hugo kijkt daar dan ook met grote dankbaarheid op terug. Hij groet iedereen die hem kent en wens de vrijwilligers van landschapsbeheer Oss het beste toe bij alle nog komende projecten samen met zijn opvolgers Jan Quik en Wim Jacobs. Van beide kunt een profielschets lezen in de nieuwsbrieven van december 2008 en september 2010. (DR)

Gedreven gids en verteller Van die 20 jaar dat Hugo voor Natuurmonumenten actief was als boswachter van de beheerseenheid Noordoost-Brabant en Mook heeft hij ruim 8 jaar regelmatig samengewerkt met Landschapsbeheer Oss bij talloze projecten die we samen met zijn organisatie uitvoerden. We noemen de poelen en wielen in Dieden en Demen, de Maasuiterwaarden, de Erfdijk in Herpen en de eendenkooi in Macharen. De eerste keer kwam Hugo ten tonele op 18 mei 2003 tijdens de vogelkijkdag op de Maasdijk in Haren, die georganiseerd was door de vogelwerkgroep van het IVN. Landschapsbeheer bemande toen één van de kraampjes op de dijk, samen met het IVN. Oók met het IVN bouwde Hugo in de loop der jaren een goede band op. Hugo was naast een uitstekende boswachter óók een prima gids bij tal van natuurwandelingen in de Maasuiterwaarden. Hij was zeer gedreven en kon heel spannend vertellen over de flora en fauna van dat zich snel ontwikkelende natuurgebied. Totaal ander beroep Hugo’s toekomst ziet er na zijn vertrek bij Natuurmonumenten heel anders uit dan men zich zou denken. Vijf jaar geleden al maakte hij de keuze om iets geheel anders te gaan doen. Niet dat hij het op zijn werk niet naar zijn zin had, maar soms mis je gewoon iets, zo legt hij uit. Hij startte met een part-time studie osteopathie in Amsterdam. Een zeer pittige studie aangezien hij de juiste vooropleiding (fysiotherapie) niet had .Dat kostte hem een voorbereidend extra jaar. Hugo hoopt zijn studie medio volgend jaar met succes te kunnen afronden Het wordt dan het derde beroep dat hij uitoefent, want vóór hij boswachter werd was hij ook al vele jaren in het

Apart huis in de polder Aan de Oijenseweg in Oss, vlak naast de gebouwen van Spierings landwinkel en het veebedrijf en de sierviskwekerij van Cor Spierings is een zeer opvallend woonhuis verrezen. Het is het huis van Koos Spierings (28), de jongste van de twee zonen van Cor, die er met zijn kersverse vrouw Lieke Pennings(28) in november zijn intrek in gaat nemen. Koos en Lieke trouwen op 16 september a.s. Het huis is zeer opvallend van architectuur. De bouw ,die op 13 april van dit jaar startte, werd verzorgd door Peter Peters aannemingsbedrijf uit Schaijk. Wie zich afvraagt waarom de architect van zover komt; Herman is de vader van een huisgenoot van Koos toen hij in Leeuwarden bedrijfskunde studeerde aan het van Halinstituut. Was de bouwtijd van het huis slechts enkele maanden, de voorbereidende administratieve beslommeringen duurdenomdat de Provincie het huis als bedrijfswoning moest goedkeuren -4,5 jaar! We wensen Koos en Lieke veel geluk en voorspoed in hun mooie nieuwe huis! (DR)

IVN wandeling “Natuur in de stad”

Rigom 55+ beurs

Zondag 19 juni jl. introduceerde het IVN, in afwijking van de wandelingen in de vrije natuur, een wandeling door het centrum van Oss, met als thema: ”Op zoek naar natuur in de stad”.

Zaterdag 1 oktober zal in Sportcentrum De Rusheuvel weer de tweejaarlijkse seniorenbeurs worden gehouden De twaalfde editie sinds de beurs in 1989 in De Lievenkamp begon!

Verrassende groene plekjes Het was erg jammer dat er door een zeer slechte weersvoorspelling om 10.00 uur, onder een dreigende regenlucht, slechts vijf wandelaars kwamen opdagen om de vier kilometer lange stadswandeling te maken. Die hadden aan 1 gids(André Rijpert) genoeg, zodat de andere vier opgeroepen gidsen weer naar huis konden. André, voormalig landschapsarchitect van de gemeente Oss, loodste het kleine groepje met tal van ervaringsverhalen door de stad ,van het parkje bij het Jan Cunenmuseum via het parkje bij de Boterstraat en de Fraterstuin naar het groen van de Amsteleindstraat in de wijk Ussen. Het was opvallend hoeveel groen er midden in de stad nog te vinden was, van een bijzondere boom tot leuke plantjes. Misschien herhaalt IVN deze wandeling nog eens en is het dan hopelijk beter weer, zodat meer mensen er van kunnen genieten. (DR)

Senioren belangrijke doelgroep Op de beurs (die meestal zo’n 2500 bezoekers telt) en die van 10.00 tot 16.00 geopend is, zullen zo’n 50-tal exposanten hun diensten aanbieden. De RIGOM zal daarbij natuurlijk, als organisator dominant aanwezig zijn met het promoten van de vele diensten die haar 1500 vrijwilligers uitvoeren voor de doelgroep .En uw Landschapsbeheer is er aanwezig om nieuwe vrijwilligers te werven onder de vlotste senioren. Verder wordt er aandacht besteed aan alles wat senioren nodig kunnen hebben om zolang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen. Ook is er aandacht voor zaken die kunnen bijdragen aan een zinvolle vrijetijdsbesteding voor senioren, die overigens de samenleving veel te bieden hebben door inzet van hun kennis en kunde, hun levenservaring en hun levenslust. Tenslotte zijn er in een aparte hal diverse demonstraties en optreden en zal het feit dat 2011 het internationale jaar is van de vrijwilligers ook een grote rol spelen in vele presentaties. (DR) 10

Werkgroep Landschapsbeheer Oss Mededelingen & Werkdagen Collega Vrijwilligers, n Schema vaste werkdagen 2011 Terwijl ik dit stukje schrijf is het nog volop zomer, hoewel zomer? Schreef ik de vorige keer dat het zo droog was nu zijn we inderdaad bijna verzW. Het werk heeft er niet onder geleden want de meeste werkdagen was het perfect weer, we hebben twee á drie dagen niet gewerkt maar dat was niet om het weer maar vanwege vakantie. Ondertussen zijn we volop met onderhoud bezig en vooral ook weer met het bestrijden van amerikaanse vogelkers. Voor het najaar en de winter is onze orderportefeuille behoorlijk gevuld met afwisselend werk. Zoals bekend heeft de Gemeente de voormalige Heemtuin in de Stelt aangekocht en worden er nu hiervoor plannen gemaakt waar wij het voortouw in nemen. Het is de bedoeling dat we in november de Landelijke Natuurwerkdag daar houden en is dat tevens de start van de werkzaamheden aldaar. Ik wens jullie nog vele plezierige en ontspannen werkdagen toe. Mede namens de medecoördinatoren, Ton Velders (Coördinator Werkgroep Landschapsbeheer Oss)

Jacobskruiskruid graaft eigen graf! Jacobskruiskruid is een beruchte plant, giftig, vooral voor paarden! Hij kan een ware plaag vormen, op braakliggende of verstoorde gronden. Maar als je Jacobskruiskruid niet steeds uittrekt maar met rust laat, graaft het binnen een paar jaar zijn eigen graf! Met dank aan de buren: bacteriën, schimmels en onverwachts ook andere planten, zo blijkt uit een onderzoek bij de Universiteit Wageningen en het Nederlands Instituut voor Ecologie. De oorzaak is dat planten een erfenis achterlaten in de bodem waar ze leven. Dat is nog jaren later terug te zien in de bodemgemeenschap. In het geval van Jacobskruiskruid maakt de plant haar eigen standplaats ongeschikt doordat bacteriën en schimmels zich ophopen in en rond de wortels. Voorts blijken sommige graslandsoorten de groei van Jacobskruidkruid te belemmeren. Denk aan witte klaver, duizendblad, reukgras en ringelwikke. Afmaaien voordat Jacobskruiskruid zaad vormt, helpt óók mee de plant te beteugelen! Dic Roza (Bron: “Natura”)

Kopij gezocht Wij nodigen graag iedereen uit om bijvoorbeeld een verslag(je) van een excursie, een lezing, een expositie of een interessante waarneming te schrijven. U kunt uw bijdrage (evt. met foto’s) mailen naar [email protected].

September Zaterdag 3 Vrijdag 9 Oktober Zaterdag 1 Vrijdag 7 Zaterdag 29 November Zaterdag 5 Vrijdag 11 December Zaterdag 3 Vrijdag 9

Woensdag 14 Vrijdag 23 Woensdag 12 Vrijdag 21 Woensdag 16 Vrijdag 25 Woensdag 14 Vrijdag 30

Zaterdag 5 november valt samen met de Landelijke Natuurwerkdag. Werktijd 09.00-13.00 uur. Waar we werken en de verzamelplaats wordt per email of post bericht. Ook als er langer gewerkt wordt of bij extra dagen krijg je op deze wijze bericht. Iedere dinsdag inloopochtend op onze Landschapswerf aan de Tolstraat, tussen 9.30 tot 12.00 uur.

Inlichtingen en/of aan- en afmeldingen E-mailadres Werkgroep Landschapsbeheer Oss [email protected] Telefoonnummers coördinatoren Ton Velders 06-20894923 Henk van Grunsven 0412-402157 Tonnie Wittenberg 0412-634930 / 06-21582447 Vrijwilligerscontact Dick Roza

0412-642368

Magazijn/materiaalbeheerder Jan van Bernebeek 0412-630598 / 06/26302016 Op de werkdagen zijn wij bereikbaar op de hierboven genoemde mobiele nummers.

Vrijwilligersnieuws Naast het vertrek als vrijwilliger van onze oudgediende Theo Eksteijn, konden we het afgelopen kwartaal óók nog twee nieuwe vrijwilligers begroeten. Het zijn Henk Veld, 60 jaar uit Oss, die op woensdag 17 augustus voor het eerst meewerkte op de Erfdijk in Herpen en Jan van Leeuwen (62), eveneens uit Oss, die op vrijdag 26 augustus zijn kracht en inzet toonde bij het rooien van bomen en struiken aan de Amelsestraat in Oss. We tellen nu in totaal 59 vrijwilligers (DR)

11

Klussenbedrijf Wilja Berghemseweg 94 5348 CL Oss 0412-623477 06-53460406

Voor alle aanpassingen en werkzaamheden in en om uw woning of bedrijf Glas, schilderwerk, behang, metsel- en stucwerk Renovatie bad- en tegelwerk Elektra en tuinwerk

Beregeningsinstallaties www.regenopafroep.nl RUIJS Tuintechniek M 06-51286021

Houtversnipperservice www.houtversnipperservice.nl

12