Nieuwsbrief. Defensie 1

Nieuwsbrief Defensie Vrouwen Netwerk

Jaargang 5, april 2005

In dit nummer:

1

Van het Bestuur Genderbeleid Verslag Themadag 30 nov. 2004 Uitzending Afghanistan Intranet / internet Elite-eenheden en Selectiecriteria Column Jacqueline Gelezen / Leestips anneer u deze nieuwsbrief onder ogen krijgt, is het eerste kwartaal van 2005 al weer voorbij. Deze maanden stonden in het teken van twee belangrijke thema’s: de formatie van het nieuwe bestuur van DVN, waarbij en passant ook een nieuwe visie en strategische koers werd geformuleerd tijdens een tweedaagse brainstormsessie, en de vorderingen op het gebied van het genderbeleid bij Defensie. Hierover zal Ingeborg ter Laak u weer uitvoerig informeren. Op 10 maart heeft ook de themadag ‘Actieplan Gender’ plaatsgevonden in het Defensie Voorlichtingscentrum in Den Haag. Het was een dag met veel mogelijkheden voor interactie met onder andere genderambassadeurs, maar vooral de enthousiaste en inspirerende presentatie van Marc Lammers, coach van het nationale vrouwenhockeyteam, vormde een geweldige afsluiting van deze middag. In de volgende nieuwsbrief zal het verslag van deze dag worden opgenomen; dit was gezien de deadline voor deze nieuwsbrief helaas niet meer mogelijk. Winny Hübben is teruggetreden als redactielid, zodat de redactie nog maar uit één persoon zou bestaan. Ingeborg Nugteren is zoals u weet de nieuwe voorzitter van het Defensie Vrouwen Netwerk en heeft haar handen vol aan die taak, waardoor haar werkzaamheden voor de nieuwsbrief met name gericht zullen zijn op het

Foto Archief CAVDKM

W

bestuurlijke aspect. Gelukkig hebben we Marion van Drunen wederom bereid gevonden steun te verlenen bij de totstandkoming van deze Nieuwsbrief, maar het blijft natuurlijk een te kleine bezetting. Wie komt ons redactieteam versterken?? Wij zijn met name op zoek naar vrouwen die enige journalistieke ervaring hebben en/of verslagen willen maken van evenementen die voor DVN interessant zijn. We hebben goede hoop dat binnenkort ook de website weer beheerd zal worden. Na het vertrek van Alice Zandbergen bij Defensie is de site niet meer bijgewerkt en dus eigenlijk geen actueel middel meer om DVN te promoten en om informatie uit te putten. Kortom, de plannen zijn er, maar hier en daar komen we nog steeds handen tekort. Netwerken betekent elkaar steunen, maar je zult daarvoor ook wat moeten investeren. Wij wachten jullie reactie met grote interesse af!

Van het het bestuurbestu Van VN en de toekomst, in deze roerige tijden van reorganisaties is het belangrijk om onszelf duidelijk te profileren. Wat willen we en wat hebben we te bieden? Aangezien we (het bestuur) alle activiteiten voor wat betreft DVN naast ons primaire werk moeten verrichten, komen we altijd tijd te kort om een gedegen plan de campagne te bedenken of, om in defensietermen te spreken, een marsroute te bepalen.

D

Heisessie Daarom heeft het bestuur besloten om een tweedaagse teambuilding te ondergaan onder leiding van een professionele teambuilder, de majoor C. Brouns van de KMS. Op 24 en 25 februari jl. heeft het bestuur zich in de ‘Beekbergse bossen’ afgezonderd om te brainstormen over de toekomst van DVN met de hoofdvragen in het achterhoofd: Wat is DVN, wat doen we nu en wat willen we in de toekomst? We zijn gekomen tot de volgende slotsom:

11

Uiteindelijk is dit alles samengevoegd tot de nieuwe missie en activiteiten van Defensie Vrouwen Netwerk. Missie DVN Het Defensievrouwennetwerk is het netwerk voor militaire en burgervrouwen bij Defensie. DVN houdt zich bezig met het versterken van de positie van de vrouw, bereikt zijn doel door concrete ondersteuning aan leden, commandanten en beleidsmakers. DVN treedt op als een spreekbuis naar de politieke leiding. DVN werkt overkoepelend en heeft aanspreekpunten binnen de hele organisatie. Activiteiten • Het ondersteunen van loopbaanontwikkeling d.m.v. coaching, competentiemanagement en workshops • Het organiseren van landelijke themadagen • Het initiëren van onderzoeken Ingeborg NugterenBroeksema

We zijn uniek: Alle rangen Alle schalen Krijgsmachtbreed Burgers en militairen (vrouwen) We dienen meerdere belangen: Leden De politiek Netwerkcontacten

We bieden ondersteuning aan: Defensievrouwen, burgers en militairen Commandanten Organisatieonderdelen Beleidsmakers

Genderbeleid Genderforce van start et project Genderforce kan officieel van start! Genderforce wil genderaspecten versterken in crisisbeheersingsoperaties, meer vrouwen bij Defensie ook in de hogere rangen en het genderbewustzijn van de organisatie vergroten. Dit is nodig, omdat gebruikmaken van en rekening houden met gender de kwaliteit van onze werkzaamheden zal verbeteren. Daarnaast is het een gemiste kans om slechts een deel van het arbeidspotentieel te benutten en bovendien heeft Defensie zich te houden aan internationale afspraken (o.a. VN Veiligheidsraadresolutie 1325 ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’). De doelstelling van Genderforce wordt bereikt door het beleid aan te scherpen op de volgende speerpunten: 1. Gender te benoemen als onderwerp van defensieopleidingen en trainingen; 2. Het genderperspectief mee te nemen bij crisisbeheersingsoperaties; 3. Gender mainstreaming (het vastleggen van gender in verschillende documenten); 4. Het komen tot een evenwichtige manvrouwbalans in de personele samenstelling van Defensie.

H

2

Ambitieuze plannen, maar dit betekent ook dat we actieve leden nodig hebben om het bestuur terzijde te staan en de werkgroepen te ondersteunen, kortom om de missie en activiteiten te verwezenlijken! Dus: DVN zoekt vrouw! bc. Ingeborg Nugteren-Broeksema, Voorzitter DVN

In het onderstaande artikel wil ik kort de stand van zaken weergeven rondom Genderforce. De randvoorwaarden van het project Vorig jaar december is in principe een Europese subsidie toegekend aan Genderforce. Nu de financiën zo goed als rond zijn, kan Genderforce daadwerkelijk van start en kunnen de vier genoemde speerpunten worden gerealiseerd. Om daadwerkelijk van de Europese subsidie gebruik te kunnen maken, moet het beleid in de vorm van een driejarig project worden aangemeld in Brussel. Andere randvoorwaarden zijn de vorming van een ontwikkelingspartnerschap, Europese samenwerking en een administratieve organisatie. De komende maanden zullen worden besteed aan het voldoen aan deze randvoorwaarden. Het ontwikkelingspartnerschap is vergelijkbaar met een Raad van Bestuur van een bedrijf. In het ontwikkelingspartnerschap zullen vertegenwoordigers deelnemen van verschillende onderdelen van Defensie, Buitenlandse Zaken en eventueel experts vanuit verschillende organisaties. De participerende organisatiedelen kunnen zich vinden in de projectdoelstelling en zijn verantwoordelijk voor een deel van de uitvoering van het project. Op dit moment zijn we met DVN in gesprek over hoe DVN betrokken kan worden bij Genderforce. Ook kijken we hoe we zo goed mogelijk gebruik kunnen maken van de kennis en expertise die er bij andere organisaties is op het gebied van gender, conflict- en crisisbeheersingsoperaties. Voor de Europese Unie is kennisuitwisseling essentieel om subsidie beschikbaar te stellen. Vandaar dat momen-

Nieuwsbrief 1 - 2005

De successen teel wordt onderzocht met welke Europese landen (projecten) een samenwerkingsverband kan worden aangegaan om de kennisuitwisseling gestalte te geven. Het staat inmiddels vast dat we in ieder geval proberen met Zweden samen te werken, waar een met Nederland vergelijkbaar project ‘Gender Force’ bij de Zweedse krijgsmacht loopt. Langzaam maar zeker voortgang Inhoudelijk is recentelijk ook een aantal stappen gezet. Zo wordt momenteel gewerkt aan het lesmateriaal over gender voor de missiegerichte opleiding en instructie (zie speerpunt 1). Het is de bedoeling dat alle cursussen die na de zomer van start gaan bij de School voor Vredesoperaties aandacht hebben voor genderaspecten. Andere defensieopleidingen volgen op een later moment tijdens het project. De verankering van gender in defensieopleidingen moet voor 31 december 2007 een feit zijn. De checklist om gender onderdeel te laten zijn bij de voorbereiding en de uitvoering van operaties begint vaste vorm aan te nemen (zie speerpunt 2).

Kennisuitwisseling is essentieel

Het is de bedoeling dat deze checklist voor de zomer wordt vastgelegd in een aanwijzing van de Chef Defensie Staf (CDS). Dit vastleggen in een CDS-aanwijzing is een voorbeeld van gender mainstreaming (zie speerpunt 3). Zo ook heeft gender een vaste plek gekregen in de planning & control-cyclus van Defensie, doordat gender een vast onderdeel van de kwartaalrapportage aan de Tweede Kamer is geworden. Ook is de inzet voor het nieuwe arbeidsvoorwaardenoverleg getoetst op gender. Er is gekeken of de arbeidsvoorwaardeninzet mogelijk de ene sekse zou bevoorrechten of benadelen. De arbeidsvoorwaarden kunnen wel voor mannen en vrouwen een verschillende betekenis hebben, het gaat erom dat het eindresultaat van de inzet voor mannen en vrouwen gelijkheid biedt. De afgelopen tijd is ook veel gesproken over de mogelijke invoering van een flexibel personeelssysteem (up or out). Bij de ontwikkeling hiervan is de noodzaak van een evenwichtige man-vrouwbalans een aandachtspunt. Daarnaast wordt hard gewerkt aan de implementatie van het op 27 oktober jl. gepresenteerde Actieplan Gender, wat een toename van het aantal vrouwen in alle geledingen bij Defensie beoogt (zie speerpunt 4). Zo is de afgelopen periode uitvoerig gekeken naar bestaande onderzoeksresultaten en hoe gender daarin wordt benoemd. Deze studie dient als basis voor nieuw onderzoek, maar ook voor het doelbewust werven van vrouwelijke kandidaten. De voorbereidingen voor het mentorproject, waar alle defensieonderdelen aan gaan deelnemen, is ook in volle gang. De daadwerkelijke start van het mentorproject verschilt per defensieonderdeel. In de maand januari zijn gesprekken gevoerd met de genderambassadeurs om te kijken hoe de uitvoering van het Actieplan Gender in de praktijk verloopt. De genderambassadeurs zijn zeer

• De marine en de landmacht hebben budget vrijgemaakt om een wervingscampagne gericht op vrouwen te kunnen vormgeven. • De landmacht neemt gender op in haar opleiding voor personeelsfunctionarissen nieuwe stijl. • De marechaussee is na kort onderzoek tot de conclusie gekomen dat instroom van 30% vrouwelijke kandidaten haalbaar is. Het streefpercentage is bijgesteld naar 40%. • Bij benoemingen bekijken CDC en de luchtmacht expliciet of er geschikte vrouwelijke kandidaten zijn. Op deze manier proberen zij het aantal vrouwelijke rolmodellen in hun organisatie te vergroten. • De marechaussee is een campagne gestart om ongewenste posters te verwijderen. De slogan daarbij is: ´de enige vrouw aan de muur is de koningin!´. • Op dit moment is de Defensie Materieel Organisatie (DMO) in oprichting. In overleg met de transitiemanager, SBN M. van Maanen, wordt gewerkt aan het opstellen van een deelactieplan voor DMO. DMO sluit zich aan bij de Defensiebrede acties. • Gender is een vast onderdeel van de Planning & Control-cyclus doordat het is opgenomen in de kwartaalrapportage aan de Tweede Kamer. De voortgang wordt zo bewaakt. • Onder de intranetsite van de HDP (portaal van de Bestuursstaf) komt een vaste plek voor gender. Verschillende documenten zullen daarop te vinden zijn, zoals het definitieve projectplan Genderforce, het Actieplan Gender, de studie naar gender in bestaand defensieonderzoek en recente cijfers over mannen en vrouwen bij Defensie. • Vanuit de HDP is een gender workshop ontwikkeld die op verzoek van een commandant kan worden gegeven. De workshop wordt in overleg met de commandant nader ingevuld en afgestemd op de doelgroep. De doelstelling is het vergroten van het genderbewustzijn en de aanwezigen concrete handvatten te geven wat zij zelf kunnen doen om het genderbeleid succesvol te laten zijn. • De landmacht neemt gender op in haar opleiding voor personeelsfunctionarissen nieuwe stijl.

3

Foto sgt1 R. van Drongelen

De genderagenda Op 10 maart is door DVN en de Hoofddirectie Personeel (HDP) gezamenlijk een informatieve middag georganiseerd om Defensievrouwen te informeren over het Actieplan Gender. DVN en HDP hebben als thema voor deze bijeenkomst “samenwerking in de uitvoering van het actieplan Gender” gekozen. In gesprek met elkaar wilden wij op deze middag bezien wat wij, Defensievrouwen, genderambassadeurs en beleidsmakers, samen en individueel kunnen doen om van het actieplan een succes te maken op de werkvloer. De genderambassadeurs maakten ook van de gelegenheid gebruik maken om hun ervaringen te delen met de andere aanwezige genderambassadeurs. In de volgende DVN Nieuwsbrief wordt ingegaan op deze feestelijk bijeenkomst. Een week later op 16 maart is samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken een conferentie belegd over gender in crisisbeheersingsoperaties. Op zowel het ministerie van Defensie als op het ministerie van Buitenlandse Zaken is de afgelopen tijd kennis en ervaring opgedaan omtrent gender in crisisbeheersingsoperaties. Dit leert ons dat een vredesmissie met aandacht voor gender de operatie kwalitatief kan verbeteren. Dit kan alleen als we van elkaars specifieke kennis en ervaring gebruik maken en samenwerken, bijvoorbeeld bij het opstellen van een mandaat. De conferentie biedt de gelegenheid om nader kennis te maken, ervaringen te delen, kennis uit te wis-selen en de samenwerking te intensiveren en te versterken. Mevrouw Annemarie Jorritsma zat als voorzitter van de Taskforce Vrouwen Veiligheid en Conflict deze middag voor. De komende tijd willen we ook een aantal expertmeetings organiseren om de kennis over gender gerelateerd aan een specifieke discipline te vergroten. Zo staat voor dit voorjaar een expertmeeting gepland over gendersensitief onderzoek en beeldvorming m/v bij werving en selectie. Deze expertmeetings zullen kleinschalig van opzet zijn en Defensiemedewerkers werkzaam in de betreffende specifieke discipline zullen worden uitgenodigd.

enthousiast en nemen hun verantwoordelijkheid. Wel erkennenzij dat nog een lange weg te gaan is. In sommige gevallen stellen de genderambassadeurs zelfs hun ambitie ten aanzien van de streefpercentages naar boven toe bij. Ook is bij de marine en landmacht budget vrijgemaakt om specifiek vrouwelijke kandidaten aan te spreken in hun wervingsuitingen.

Nog een lange weg te gaan

Activiteiten 8 maart is internationale vrouwendag. Internationale Vrouwendag is verbonden met thema’s en actiepunten als recht op arbeid en scholing, kiesrecht, vrede, discriminatie en gelijke behandeling. De onderwerpen van 8 maart blijven actueel. Ook bij Defensie. Defensie is ervan overtuigd dat de prestaties van alle eenheden verbeteren door de inzet van vrouwen én mannen. Maar van een evenwichtige samenstelling van het personeelsbestand is nog geen sprake. Mannen zijn zichtbaar op alle posities, vrouwen niet. De omgangsvormen en gewoonten bij Defensie zijn bepaald door een lange traditie. Gewoonten die nieuwkomers en minderheidsgroepen ongewild kunnen uitsluiten. Vandaar dat Defensie Internationale Vrouwendag niet ongemerkt voorbij kan laten gaan. Door verschillende activiteiten te organiseren wordt het genderbewustzijn bij Defensie vergroot. Drs. Ingeborg ter Laak Beleidsadviseur Gender Ministerie van Defensie, Hoofddirectie Personeel

4

Themadag Gender, voorzitter DVN bedankt staatssecretaris. (Foto Twan Kusters)

Nieuwsbrief 1 - 2005

Verslag themadag 30 november 2004 In de vorige Nieuwsbrief hebben wij beloofd verslag te doen van de themadag van 30 november op de Bernhardkazerne die in het teken stond van ‘omgaan met stress’ in het licht van de reorganisaties bij het Ministerie van Defensie. Voorafgaand aan de themadag stond de Algemene Ledenvergadering op het programma. Foto’s Twan Kusters

Algemene Ledenvergadering e ALV werd voorgezeten door voormalig voorzitter van het Defensie Vrouwen Netwerk, lkol Henny Snellen. Het Financieel Jaarverslag 2003 werd uitgedeeld en daarnaast werd het Sociaal Jaarverslag 2003 bekendgesteld (beide zijn op te vragen via de mail bij secretaris). Naar aanleiding van eerdere kascontroles werd opgemerkt dat er aanbevelingen zijn gedaan om een en ander beter financieel voor elkaar te hebben. Zo zullen niet betalende leden eerder van de lijst afgehaald worden en zullen de cijfers van 2004 realistischer zijn. De voorzitter memoreert het afscheid van Jessica Verhagen en haarzelf. Gelukkig is er ook al een nieuw bestuurslid: Loes Esten, werkzaam bij de Koninklijke Marine. Zij zal zich met name bezighouden met de Denktank. Zij ziet voor zichzelf als belangrijk doel: het stimuleren, motiveren en behouden van vrouwen. Daarna vertelt Henny iets over haar eigen afscheid. Het voorzitterschap en daarvoor het penningmeestersschap heeft zij met veel plezier gedaan, echter de combinatie met haar drukke werkzaamheden is niet meer te doen. Zij ziet als belangrijk aandachtspunt voor DVN voor de toekomst dat er meer aandacht aan de bekendheid van DVN geschonken dient te worden. Hierna geeft zij de voorzittershamer over aan Ingeborg NugterenBroeksema.

de reorganisatie bij de Centrale Organisatie en kolonel drs. A. de Bok gaf meer duidelijkheid over de veranderingen bij de Defensiestaf. Na een korte koffiepauze werden wij op de hoogte gebracht van de oprichting van het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK), het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) en het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) door respectievelijk kltze ir. M. Tossings, kol ir. P. Everts en lkol E. de Voogt. Na de lunch volgde een paneldiscussie, waarin de positie van de vrouw in relatie tot deze reorganisaties tegen het licht werd gehouden. Zoals meestal waren er meer vragen dan tijd om ze allemaal te beantwoorden, want er stond nog meer op de agenda voor deze middag.

D

Reorganisaties Defensiebreed Na het welkomstwoord en een inleiding van lkol Henny Snellen kregen de projectleiders cq. stafbehandelaren van de Projectorganisatie Samson de gelegenheid de voortgang voor wat betreft hun respectieve organisatiedeel nader toe te lichten. Voor diegenen, die geïnteresseerd zijn in het verloop van het project, verwijzen wij naar de intranetsite Reorganisatie SAMSON. Mevrouw mr. drs. D. Geerts gaf een presentatie over de stand van zaken ten aanzien van

Panelleden v.l.n.r.: lkol E. de Voogt, kol ir. P. Everts, cdra drs. P. Scholten, mw. mr. drs. D. Geerts, kltze ir. M. Tossings en lkol mr. H. Snellen

Sportclinic Na de informatieve ochtend en een goed verzorgde lunch konden we actief aan de slag tijdens een sportclinic. Deze clinic sloot aan op het thema van deze dag ‘omgaan met stress’. Immers, reorganisaties werken bij uitstek stressverhogend. De training had als doel de weerbaarheid te vergroten en de teamgeest te versterken en werd verzorgd door een sportinstructeur van het Sportbureau Amersfoort, sgt. Coert van Thiel, en twee sportinstructeurs van de KMS, sgt1 Marco Fekkes en sgt1 Remco Smits. Om te beginnen werden ons de eerste beginselen van het boksen bijgebracht. Met name voor de traptechnieken bleek je toch over heel wat coördinatie-, concentratie- en uithoudingsvermogen te moeten beschikken. Iedereen deed serieus mee, maar dat nam niet weg dat er vooral veel werd gelachen.

5

Toen kwam de klimwand, een nog zwaardere klus waar niemand voor terugdeinsde. Er bleken zich een paar natuurtalenten onder ons te bevinden! Dit klauterwerk had zowel een puur fysiek aspect als een symbolisch: als wij vrouwen hogerop willen, dan kost dat inderdaad moeite. We hebben elkaars steun hard nodig. We moeten elkaar aanmoedigen, met raad en daad terzijde staan en vertrouwen. Dit werd gesymboliseerd door de vrouw op de grond die de lijn gespannen moest houden en je voor een val moest behoeden. Met andere woorden: we moeten samenwerken om de top te halen! Al met al kunnen we terugkijken op een geslaagde, afwisselende dag met informatie én activiteit.

Door samenwerking naar de top.

Afghanistan: mijn uitzending naar ISAF IV Het is alweer een jaar geleden dat ik terugkeerde van mijn uitzending naar ISAF IV in Afghanistan. Ons hoofdkwartier, Allied Component Command Land HQ Heidelberg was als eerste NAVO-hoofdkwartier aangewezen om in Afghanistan het 1 (GE/NL) Corps, dat ISAF III verzorgde, af te lossen. Van 11 augustus 2003 tot 10 februari 2004 heeft ons hoofdkwartier de scepter gezwaaid over ISAF IV. In totaal ben ik zes en een halve maand in Kabul geweest. Een totaal andere uitzending dan de SFOR-uitzending naar Bosnië! Majoor Truus Halapiry vlak voor haar vertrek naar ISAF IV

6

ls hoofdkwartier hadden we slechts drie maanden voorbereidingstijd. Het is ons gelukt om in deze drie maanden de staf als staf voor te bereiden op onze uitzending. Deze voorbereiding werd geleid door onze Deputy Commander, Major General (USA) Colby Broadwater III. Tijdens de “Mission Rehearsal Exercise” werd ik als G1 behoorlijk aan de tand gevoeld. Gelukkig waren mijn Belgische adjudant en ik erop voorbereid. We hadden in het verleden al een aantal oefeningen samengewerkt en dan ken je alle SOP’s (Standard Operational Procedures) zowat uit je hoofd en weet je hoe je moet reageren en wat je moet doen op ingespeelde situaties. De Commandant NL National Support Element had voor ons, de Nederlanders, een mooi programma opgesteld. Binnen één week was de nationale voorbereiding een feit van zowel de medische voorbereiding als de training van de militaire basisvaardigheden. En ongelooflijk maar waar .... we kregen ook nog eens twee weken pre-deployment leave. Dat paste mooi in mijn programma want zodoende kon ik al mijn zaken in Nederland regelen.

A

Op 18 Juli 2003 vlogen we van de militaire luchthaven Keulen Wahn naar Termez (Uzbekistan). Een warme deken viel over me heen toen ik het vliegtuig uitstapte. Een van de Nederlanders was zo slim geweest om zo snel mogelijk langs de tenten te rennen om te kijken welke tent de beste airco had. En deze tent was natuurlijk alleen bedoeld voor het personeel van ons hoofdkwartier. Het was een prima idee, want om in een temperatuur van 35 graden te moeten slapen, is walgelijk. De volgende dag vlogen we met een C-130 van de Duitse Luftwaffe naar Kabul (Afghanistan). De temperaturen waren daar 45 graden. Op een van de foto’s zie je dat de CJ1 (Personeel) branche een vergadering heeft in de tuin van het hoofdkwartier. Trouwens, elke divisie belegde zijn vergadering in de tuin, omdat het binnen in de grote werktent niet uit te houden was. De eerste drie maanden hebben we in deze grote tent gewerkt omdat onze containers die als werklocaties moesten dienen nog moesten worden gebouwd. Je kunt je dan wel voorstellen dat de tuin van het hoofdkwartier een weldaad was om te vertoeven en deze deed dan ook dienst als vergaderlocatie.

Nieuwsbrief 1 - 2005 De eerste dagen doe je kalm aan omdat je aan de hoogte van 1800 m boven zeeniveau moet wennen en aan de ondraaglijke warmte en aan de stoffige omstandigheden. Ik was ingedeeld in de kwartiermakergroep en na twee dagen ga je aan de slag om alle “ins and outs” van ISAF III over te nemen en je voor te bereiden op de binnenkomst van ons hoofdkwartier. De collega’s van ISAF III waren bijzonder bereidwillig tijdens onze inwerkperiode, ondanks dat zij het druk hadden met de voorbereiding van hun re-deployment. Tijdens ISAF IV heb ik als Staff officer binnen de CJ1 branche gewerkt. Ik was verantwoordelijk voor de “in and out processing” van al het NAVO-personeel dat naar ISAF IV kwam. Hieronder vallen ook alle personen die ISAF HQ met een bezoek vereerden, alle dienstreizen die door het personeel van ons hoofdkwartier werden gemaakt en alle verlofreizen. Ons team bestond uit een Duitse LtCol, een Italiaanse LtCol, een Nederlandse Majoor, een Belgische adjudant en een (vrouwelijke) Amerikaanse Civil Personnel Officer. De eerste twee maanden heb ik ook als waarnemend Civil Personnel Officer gewerkt, omdat onze CPO pas begin oktober 2003 zou arriveren. Je bent dan verantwoordelijk voor al het civiele personeel en dat bestond voor 80 % uit lokale bevolking. Je moet dan denken aan de tuinmannen, het schoonmaakpersoneel, het keukenpersoneel, etc. Na vier weken heb ik rigoureus een personeelslid van de keukengroep ontslagen. Al het lokale personeel moest in opdracht van SHAPE een medische keuring ondergaan. De brave, oude man had helaas tuberculose en ik kon de verantwoordelijkheid niet dragen dat hij de hele compound zou besmetten. Iedereen vond mij hardvochtig maar ik kon niet anders. Toen ik de beste, brave man zijn ontslagbrief en zijn salaris ging brengen, stond het huilen me nader dan het lachen. Op zulke momenten haat ik mijn functie maar ook dit soort dingen moeten worden gedaan. Later kreeg ik van de Chief of Staff wel een complimentje voor mijn handelen maar wat helpt het, je stoot een heel gezin het brood uit de mond.

Moeilijke en fijne

momenten wisselen elkaar af

Het leuke van mijn uitzending was dat ik tenminste twee keer per week naar de luchthaven Kabul Airport moest om mensen op te halen of weg te brengen. Het was namelijk voor iedereen verboden om de compound te verlaten tenzij je om dienstredenen weg moest. Ook ben ik een aantal keren met het Visitors Bureau op verkenning geweest om locaties te bekijken die het bezichtigen waard waren voor onze VIP’s. Je krijgt dan een indruk van het land en de bevolking. Afghanistan is een armoedig land. Er is haast geen industrie en een klein beetje landbouw. Hoe de bevolking het voor elkaar krijgt om in leven te blijven was voor mij vaak een raadsel. Een van de acties binnen het hoofdkwartier was speelgoed verza-

melen en dit naar de kindercrèches brengen. Veel collegae hebben gehoor gegeven aan onze oproep en hun familie en vrienden gevraagd om speelgoed op te sturen. In de vierde maand hadden we al vier vrachtauto’s viertonner afgeladen vol met speelgoed. Uiteraard mocht ik mee om het speelgoed weg te brengen. Ongelooflijk, je moest begeleiding bij de vrachtauto’s neerzetten omdat anders het speelgoed uit de vrachtauto gejat werd. Mensen doen werkelijk alles om maar aan spullen te komen om ze weer door te kunnen verkopen. Onze actie werd in samenwerking met het ministerie van onderwijs gecoördineerd zodat al het speelgoed op de juiste bestemming kwam. Het is aandoenlijk om te zien hoe blij deze Afghaanse kinderen met het tweedehands speelgoed waren.

De dagelijks CJ1vergadering in de tuin van ISAF HQ

De uitzending naar Afghanistan was leuk, enerverend en spannend want we hebben diverse keren naar de bunker moeten rennen in verband met een rocket attack. Op zulke momenten bad ik tot onze lieve Heer dat die stomme rocket niet op onze bunker terecht zou komen. We hebben geluk gehad en iedereen is gezond en wel weer teruggekeerd in Heidelberg. Terugkijkend op de uitzending had ik ook deze uitzending niet willen missen. We zijn weer overgegaan tot de orde van de dag en houden ons weer bezig met de voorbereidingen van de internationale oefeningen en met uitzendingen naar Irak en Afghanistan. Ons mounting HQ JFC Brunssum doet telkens weer een beroep op ons hoofdkwartier om mensen te leveren voor een ISAF-uitzending. Op dit moment hebben we collega’s in Irak zitten en wederom in Afghanistan. Voor mij hoeft het niet meer. Ik heb twee uitzendingen meegemaakt en ik heb een aantal buitenlandse plaatsingen gehad. Op 31 december 2005 ga ik met FLO en dan sluit ik na een enerverende carrière mijn KL-boek. Den Haag , 5 Maart 2005 Majoor Truus Halapiry

7

Intranet/internet

Intranet/internet

Uw mening op Intranet Op de intranetsite van het Commando DienstenCentra (CDC) staat regelmatig een stelling, waarop defensiemedewerkers kunnen reageren door een eenvoudige meerkeuzevraag. Een tip om eens vaker op deze site te kijken: www.cdcintranet.mindef.nl/portaal/nieuws/20050221_ stelling.

O

p 21 februari is de uitslag bekendgemaakt van de stelling

Vrouwen aan de top: een onmogelijke zaak? De uitslag van de stelling is: • Ja (21,9 %), 49 stemmen • Nee (78,1 %), 175 stemmen • Totaal: 224 stemmen

foto CAVDKM

Als achtergrondinformatie is het volgende op de site te lezen: “Volgens de emancipatiemonitor 2004 en dus voor beleidsmakend Nederland is het glazen plafond nog altijd een probleem. Hoe staat het met het glazen plafond in Nederland? Wat is het glazen plafond? Vrouwen zijn nog sterk ondervertegenwoordigd in

bestuurlijke en hogere functies bij overheid en bedrijfsleven. Deze ondervertegenwoordiging houdt verband met veel factoren. De voorkeuren en keuzes van vrouwen en mannen leiden onder andere tot het bestaan van typische mannen- en vrouwenberoepen. Maar ook in organisaties waar relatief veel vrouwen werken zijn zij vaak ondervertegenwoordigd in hoge functies. Vermoedelijk zijn er minder zichtbare barrières die vrouwen belemmeren bij de doorstroom naar de top. Dit verschijnsel wordt daarom het “glazen plafond” genoemd. Het aantal vrouwen dat bij de overheid werkt in hogere functies is de afgelopen jaren licht gestegen naar gemiddeld 14 procent. Vier jaar geleden bestond slechts 7 procent van de ambtelijke top en 9 procent van de hogere functies uit vrouwen. Er wordt daarom extra actie ondernomen om de ambtelijke en politieke top bij de overheid meer bewust te maken van het belang van personeelsbeleid gericht op doorstroming van vrouwen naar hogere functies. Hoe zit het bij uw werk met de man/vrouwverdeling? Is het voor vrouwen een onmogelijke zaak de top te bereiken? Of moeten we er gewoon meer ontspannen tegenover staan?”

Toespraken op intranet

Op intranet kunt u een site bezoeken waarop belangrijke toespraken integraal zijn na te lezen. Zo vindt u daar onder andere de toespraak die staatssecretaris Van der Knaap hield bij de afsluiting van de conferentie “Vrouwen, Veiligheid en Conflict” op 10 december 2004. Ook zijn toespraak tijdens de themadag “Actieplan Gender” op 10 maart 2005 staat op deze site. Aangezien iedereen hier toegang toe heeft, lijkt het ons niet zinvol om deze toespraken nogmaals af te drukken in de nieuwsbrief. Wel raden we iedereen aan af en toe eens op deze site te kijken: www.mindef.nl/nieuws/toespraken

8

IIAV Nieuws

IIAV is het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging. Het is dé vraagbaak, bemiddelaar en leverancier van informatie en documentatie voor wie zich bezighoudt met de positie van vrouwen. Of het nu gaat om boeken, tijdschriften, data, adressen, archieven, beeldmateriaal of historisch, nationaal of internationaal - het IIAV heeft het in haar bezit of kan u vertellen waar het te vinden is. Actueel nieuws over het IIAV vindt u op: www.iiav.nl/nieuws.

Nieuwsbrief 1 - 2005

Elite-eenheden en selectiecriteria In de afgelopen maanden heeft de geschreven pers behoorlijk veel aandacht besteed aan het Genderbeleid en de positie en mogelijkheden van vrouwen bij Defensie. De aanleiding was een uitspraak van de staatssecretaris van Defensie. Het aantal artikelen met als thema het openstellen van elite-eenheden dan wel het aanpassen van selectiecriteria voor vrouwen is bijna te veel om op te noemen. Enkele zullen we toch even onder de aandacht brengen.

“Vrouwen bij het Korps Mariniers? In Trouw van 16 november 2004 liet de staatssecretaris van Defensie, Cees van der Knaap, noteren dat er zo spoedig mogelijk vrouwen toegelaten moeten worden tot de laatste defensie-eenheden die tot op heden slechts aan mannen voorbehouden waren. Politiek Den Haag komt vaak met interessante uitspraken en veelal is het slechts om de discussie aangaande zo’n onderwerp op gang te

Een man zou dus meer in

zijn mars moeten hebben dan een vrouw. Dit riekt naar discriminatie

brengen. Het debat rond het toelaten van vrouwen tot zogenoemde elite-eenheden, waar dat in het verleden onwenselijk of onmogelijk leek, is overigens niet nieuw. Laat ik vooropstellen dat ik een voor-

eformatorisch Dagblad, 17 november 2004. Meer vrouwen tussen de mannen. Interview met lkol Henny Snellen (als – toenmalig - voorzitter van DVN). Zij juicht de plannen van de staatssecretaris toe, met de aantekening dat de eisen voor mannen en vrouwen hetzelfde moeten zijn. Dit is bij de Commando’s wel het geval, maar niet bij het Korps Mariniers en de Onderzeedienst. Daarnaast gaat het interview in op de aanstelling van de eerste vrouwelijke generaal voor 2007: “niet omdat het een vrouw is, maar vanwege de bewezen kwaliteiten.” Ze wil eigenlijk toe naar vrouwelijke rolmodellen. Andere dag- en weekbladen brachten in november artikelen met provocerende titels, zoals: het NRC Handelsblad, Gemengd douchen in het oerwoud; het Algemeen Dagblad, Eisen commando’s niet aangepast; De Volkskrant Gelijke fysieke normen vrouwelijke commando’s; de Telegraaf, Toelatingseisen vrouwen commando’s ongewijzigd; de Helderse Courant,

Eis elitetroepen niet soepeler; het Parool Geen halfzachte eisen voor vrouwen in leger; het Algemeen Dagblad, Hoezo zijn vrouwen niet geschikt voor de commando’s; Elsevier, Vrouwen willen toch niet; de Telegraaf, Afgezwaaide generaalmajoor Willem Prins altijd vierkant achter zijn keurtroepen, maar…’Geen VROUWEN bij de mariniers’.

stander ben van de keuzevrijheid voor vrouwen om dat beroep uit te voeren waar zij zelf voor kiezen. Een belemmering puur gebaseerd op sekse is volgens mij een vorm van discriminatie. De staatssecretaris vindt echter dat er, ongeacht watdan-ook, vrouwen bij het Korps Commandotroepen, het Korps Mariniers en de Onderzeedienst moeten komen. Ondersteunende taken kunnen vrouwen natuurlijk zeer wel uitvoeren. Maar juist voor die taken zou het niet nódig zijn om de laatste eenheden open te stellen voor vrouwen. Bij de ‘blauwe’ marine werken al jaren vrouwen en zij werken veel en vaak samen met mariniers. Zelfs tijdens een ernstinzet gaan zij mee, tot ieders tevredenheid. Niets aan veranderen zou ik zo zeggen.

willen worden en iedere opleiding die gedraaid mag worden zit vol. Het vullen van de ondersteunende functies door vrouwen heeft overigens wel een negatief neveneffect. Deze gelden binnen het Korps Mariniers momenteel vaak als ‘rustplaatsingen’. Die zijn nodig om de mannen de soms broodnodige (relatieve) rust te verschaffen gedurende hun carrière. Door deze functies volledig door

R

Als het slechts zou gaan om het vullen van ondersteunende functies binnen het korps, zou ik er wellicht minder problemen mee hebben. Zeker als de aanwas van mannelijke mariniers tekort zou schieten. Er zijn echter genoeg mannen die marinier

En om deze rij te sluiten hebben wij een reactie van iemand ‘van de werkvloer’, marinier 1 algemeen Arjan van Ingen. Wij hebben met hem gesproken en gevraagd of wij zijn ingezonden brief uit het decembernummer van Alle Hens mogen publiceren en ook de reactie van de genderambassadeur van de KM, schout-bij-nacht R. Visser. Dat mocht en ook de redactie van Alle Hens stemde hierin toe. De heer Van Ingen is ook bereid te reageren op uw reactie op deze brief. (Reacties zijn welkom via de redactie DVNNieuwsbrief).

9

Bron Alle Hens

Foto CAVDKM

vrouwen te laten bekleden, laat je de mannen alleen maar rouleren over de operationele functies en blijft de boog te lang gespannen. Dit soort roofbouw kan sociale en medische gevolgen hebben.

10

De staatssecretaris zou er verder voorstander van zijn om het niveau van het eisenpakket voor de elite-eenheden desnoods te verlagen, indien vrouwen er niet aan kunnen voldoen. Een man zou dus meer in zijn mars moeten hebben dan een vrouw, om hetzelfde beroep uit te mogen oefenen. Dit riekt naar discriminatie, iets wat de bewindsman nu juist tégen wilde gaan. Ik weet dat deze differentiatie bij de politie wel bestaat, maar dat het werkterrein dit ook toelaat. Bij een infanteriecompagnie van het Korps Mariniers heb je echter te maken met een volstrekt andere taakstelling en werkomgeving. Tijdens de dagelijkse bedrijfsvoering (oefeningen, operaties en ernstinzetten) wordt er bijzonder veel gevraagd van het personeel.

Hoeven vrouwen minder lang op post te staan bij min vijfendertig graden Celsius?

Wordt er dan straks in de bergen ook met twee maten gemeten? Hoeven vrouwen minder lang op post te staan bij min vijfendertig graden Celsius? Krijgen we pelotons met vrouwen die langer mogen doen over een speedmars dan mannelijke pelotons? Iedereen die wel eens in de keuken van het Korps Mariniers heeft mogen kijken, weet dat de mannen bij tijd en wijle behoorlijk moeten stompen om aan het opgelegde eisen- en takenpakket te voldoen. De hoge eisen zijn niet zomaar aan mariniers gesteld. Mariniers komen in aanraking met het hoogste geweldsspectrum en daar zal de vijand geen onderscheid maken. Vijandelijke linies komen niet dichterbij te liggen omdat het anders te ver lopen zou zijn voor onze vrouwelijke mariniers. Zouden mannelijke collega’s er extra last(en) bij moeten krijgen als er tijdens een uiterste krachtinspanning vrouwelijke collega’s ‘uitplokken’? Als een vrouw bij de keuring en in opleiding volwaardig mee kan doen met haar mannelijke collega’s, verdient zij daar respect voor en mag zij met trots de mariniersbaret op haar hoofd zetten. Maar als er straks in Doorn personen lopen die bij dit korps zijn gekomen omdat de aan hen gestelde eisen lager uitvielen, zal dit niet datzelfde respect oproepen bij collega’s. Dit laatste geldt uiteraard voor mannen én vrouwen. De staatssecretaris doet water

Nieuwsbrief 1 - 2005 bij een wijn die door jarenlange kwaliteitsbewaking op het hoogste niveau is gehouden. De afdronk zal hem tegenvallen.

Beleid mogelijk aan herziening toe Om te beginnen vind ik dat marinier Van Ingen een zeer goede brief heeft geschreven, waarin hij zijn standpunten overtuigend uitlegt.

Het ‘United States Marine Corps’ (USMC) heeft wel vrouwen in de gelederen. Maar niet in de gevechtseenheden. De omvang van het USMC is echter zodanig, dat alle ondersteunende taken binnen het eigen korps worden uitgevoerd. De kleinere schaal van het Nederlandse Korps Mariniers maakt dat wij veel meer een echte gevechtseenheid zijn en ons efficiënt laten ondersteunen door andere marine-eenheden en ‘paarse’ broeders en zusters. Korpsgeest is een ondefinieerbaar begrip, maar er zijn wel onderdelen van aan te wijzen. Respect is een van die onderdelen. Het Korps Mariniers geniet respect binnen de Nederlandse samenleving en mariniers genieten elkaars respect en dat van andere militairen. Zodra er mariniers rondlopen die minder hebben hoeven presteren om bij het korps te komen – en die tijdens de dagelijkse werkzaamheden aangepast werk uitvoeren –, zal dit respect op alle fronten afkalven. Een ander onderdeel van diezelfde korpsgeest is de korpshumor. Het zal ook voor de staatssecretaris geen verassing zijn dat wanneer een grote eenheid met mannen ergens aan het werk is, er anders gesproken en gedacht wordt dan wanneer er vrouwen bij zijn. Die korpshumor is een factor die je juist

De krijgsmacht dient een getrouwe afspiegeling te

zijn van de maatschappij over de ergste dips heen helpt en ervoor zorgt dat wij kunnen relativeren waar nodig. Als laatste onderdeel van de korpsgeest wil ik het elitegevoel aanhalen, zonder hautain te zijn overigens. Als we gaan nivelleren met overige krijgsmachtonderdelen, zal van dat gevoel een stukje verloren gaan. De korpsgeest is echter onze drijfveer en onze metgezel. Haal dit niet bij ons vandaan, Excellentie! Kort gezegd, ik wil alle vrouwen welkom heten die aan dezelfde eisen kunnen voldoen als de reeds aanwezige mariniers. Bij de gedachte alleen al om de eisen voor het Korps Mariniers naar beneden bij te stellen, kan ik slechts de bekende mariniersuitspraak roepen: “Slechte zaak, Mack!” Teneinde te dienen waar zulks behoort, Marinier 1 Algemeen Arjan van Ingen

Bij de Koninklijke Marine beseffen wij terdege dat ook een krijgsmacht behoefte heeft aan vrouwelijk personeel. Zowel om te kunnen voorzien in goed gekwalificeerde mensen, voor het vullen van de vacatures, als ook om redenen van effectiviteit. Verder dient de krijgsmacht een getrouwe afspiegeling te zijn van de maatschappij, waarin mannen en vrouwen in alle geledingen zij aan zij werken. In zijn Kamerbrief ‘Actieplan Gender’ van 17 november 2004 formuleert de staatssecretaris van Defensie, Cees van der Knaap, een en ander nog eens bondig.

De effectiviteit van de

bedoelde eenheden moet op het huidige hoge peil blijven

De afgelopen decennia hebben vrouwen al meer en meer een gelijkwaardige plaats in de Koninklijke Marine verworven. Nu rijst de vraag of ook die eenheden, die tot nu toe nog geen vrouwen binnen hun gelederen hadden – de Onderzeedienst en het Korps Mariniers –, vrouwelijke militairen kunnen opnemen. In navolging van het ‘Actieplan Gender’ onderzoekt de Koninklijke Marine in de komende tijd of het destijds vastgestelde beleid aan herziening toe is. De voors en tegens zullen we in beeld brengen. Hierbij wegen ook recente ontwikkelingen in binnen- en buitenland mee. De Admiraliteitsraad beoordeelt uiteindelijk de resultaten van dit onderzoek en zal op basis hiervan beslissen over de mogelijke toelating van vrouwen tot de Onderzeedienst en het Korps Mariniers.

Uitgangspunt bij de besluitvorming blijft, dat de effectiviteit van de bedoelde eenheden op het huidige hoge peil moet blijven. De aantasting daarvan, zoals in bovenstaande brief wordt gevreesd, is niet aan de orde. Wanneer blijkt dat vrouwen wél bij elite-eenheden kunnen functioneren, dan mag dat niet om redenen van exclusiviteit of door achterhaalde denkbeelden worden tegengehouden. Of zoals de staatssecretaris het in zijn genderbrief verwoordde: ‘Er is mij veel aan gelegen om – binnen de grenzen van wat operationeel mogelijk is – meer vrouwen voor defensie te interesseren en te behouden’. De Directeur Personeel Koninklijke Marine, tevens Genderambassadeur van de KM, schout-bij-nacht Reginald Visser

11

Column

Column van Jacqueline

Gelezen

Gelezen

Groen, groener, groenst… A is weer lente, heerlijk. Het ziet er allemaal een stuk aantrekkelijker uit. Wat een ellende hebben we weer gezien, zeebevingen, aardbevingen, noem maar op. Ter plaatse moet de bevolking weer trachten hun leven op te bouwen, zo goed en zo kwaad als dat mogelijk is. Ik zat enkele dagen geleden naar een reportage te kijken van een van de rampenidentificatieteams op Sri Lanka. De coördinator liet zien hoe de logistiek geregeld is, hoe na de chaos een structurele aanpak tot stand is gekomen om alle lichaam te registreren en te identificeren. Een waardige behandeling van omgekomen personen. Op een gegeven ogenblik stond een moeder haar zoontje te identificeren, jawel, ze wilde zekerheid dat het mannetje was omgekomen. Hoe afschuwelijk ook, deze zekerheid die men aan de familie geeft door een lichaam te identificeren en de mogelijkheid menswaardig afscheid te nemen van een dierbare, is voor de rampenidentificatieteams de waardering voor hun zware werk. Het moment zal me nog lang bijblijven, de knappe zakelijkheid waarmee deze teamleden hun werk verrichten en de emoties die loskwamen direct nadat de moeder haar zoontje had herkend. Thuis op de bank, koude rillingen en tranen in je ogen... Wat een respect moet je hebben voor deze mensen! En direct flitst door m’n hoofd ook de gedachte… Waar maken wij ons nu toch druk om bij Defensie: wel of geen vrouwen bij de onderzeedienst, de discussie zal nog wel even doorgaan. De JSF wel of niet? En dan de wervingsspotjes: we moeten tenslotte nog ruim 5000 meiden en jongens binnenhalen. Respectvol met elkaar omgaan staat ook ergens in de gedragscode, toch gek dat deze code op een soms eigenaardige wijze geïnterpreteerd wordt, de poten onder de stoel afzagen, maar dan heel langzaam en voorzichtig. We hebben actieplannen, nu de praktijk. Ook mannen (de jongens) die nu van school afkomen, nemen deel aan het maatschappelijke proces van de combinatie van zorg en arbeid, ook zij willen hun kinderen (straks) naar kinderopvang of school brengen/halen, ook zij zijn deelnemers in het ‘thuismanagement’. Nog steeds is het kennelijk niet mogelijk om over deze basale kwesties een goede regeling te treffen. Nee, Defensie is aantrekkelijk hoor voor de jonge jongens en meiden?! Door de modder kruipen, over de hindernisbaan heen. Misschien moeten we eens een spotje maken over de categorie 25- tot 40jarigen met kinderen, over hoe subliem het allemaal geregeld is voor wat betreft de goede balans tussen uitzendingen, oefeningen, opleidingen, flexibele werk- en aanvangstijden? Ik zie de banenwinkels al vollopen…

‘T

12 Ach waar maak ik me druk om, komt wel goed zeggen ze. Tja, uiteindelijk is het met de baret ook goed gekomen, boswachtergroen, appeltjesgroep, whatever… Circa 4,50 euro per baret het groene putje in, rekent u zelf maar uit. En voor wat betreft het Korps Commando Troepen en oud-commando’s: de aanhouder wint! Ik kijk maar weer gauw naar buiten, het zonnetje schijnt betere tijden…

Bron: Intermediair

angezien iedereen beschikt over een intranetaansluiting, nemen wij in het vervolg geen samenvatting van berichten uit de defensiebladen meer op in de Nieuwsbrief. Zowel de Defensiekrant als de defensieonderdeelsbladen zijn te lezen via het Defensie Intranet Portaal, rubriek Bladen. Wel zullen we een selectie blijven maken en de bron en kop vermelden. Heeft u iets gelezen wat voor DVN interessant is of wilt u reageren op een artikel? Laat het de redactie weten.

Defensiekrant, 11 november 2004. Actieplan Gender vastgesteld. Defensiekrant, 11 november 2004. Themadag Defensie Vrouwen Netwerk. Defensiekrant, 18 november 2004. Vrouwelijke chauffeurs vestigen record. Defensiekrant, 25 november 2004. Kamer steunt ‘up or out’. Alle Hens, december 2004. Irak moet eigen weg vinden. Marinevrouw na ingrijpende tijd terug uit hartje Bagdad.

Foto Alle Hens

Defensiekrant, 2 december 2004. Op sommige aspecten ‘significante’ verbetering. KPMG Integrity over omgangsvormen binnen Defensie. Markrant, 4 december 2004. Jong Defensie in gesprek met BDM. Markrant, 4 december 2004. Vrouwen bij de KMar. Alle Hens, januari 2005. Marine start charmeoffensief. Directeur Personeel wil vrouwen werven én houden. Defensiekrant, 6 januari 2005. Tegen ongewenst gedrag. Defensiekrant, 3 februari 2005. Staatssecretaris op Conferentie ‘Vrouwen, Veiligheid en Conflict: “Die vrouwelijke generaal komt er…” Defensiekrant, 3 maart 2005. Vrouwelijk kamerlid mee met Hr.Ms. Dolfijn. Defensiekrant, 17 februari 2005. Macho’s niet welkom. Geweldsbeheersing voorop bij BSB Marechaussee. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 11-11-2004. Fünfzehn Prozent Frauen. Eine Quote und ein Gleichstellungsgesetz für die Bundeswehr. Er is een wet in de maak die op 1 januari 2005 in werking moet treden, waarin de gelijkstelling van mannen en vrouwen in het Duitse leger is vastgelegd. Er moeten voorwaarden wor-

Nieuwsbrief 1 - 2005

den geschapen om zorg en werk beter te kunnen combineren, zodat ook het aandeel vrouwen in de krijgsmacht zal stijgen. Bovendien moet er een aanspreekpunt komen voor specifiek vrouwelijke problemen van vrouwelijke militairen. Aaneen, november 2004. Man blijkt krab op werk. Volgens een artikel in HP/De Tijd zouden vrouwen elkaar naar beneden halen wanneer er een hogerop wil komen. Net zoals krabben die omhoog klimmen in een mand. Onderzoekster René van der Hulst vond geen enkel bewijs voor het syndroom. Zij promoveerde afgelopen 14 oktober op sekseverschillen aan de top. Vooral mannen vertonen volgens haar onderling typisch ‘krabbengedrag’. De promovenda: “Zij hebben veel meer last van negatieve relaties met andere mannen.” Overigens lopen vrouwen hun achterstand aan de top langzaam in blijkt uit onderzoek van het CBS. Inmiddels is een kwart van de managers vrouw, tegenover 14 procent in 1995. Telegraaf, 4 januari 2005. Slimme vrouw vindt moeilijk partner. Mannen vallen op vrouwen zonder hersens en vrouwen op mannen mét hersens. Een Brits onderzoek leverde het wetenschappelijk bewijs. Van elke 16 punten boven het gemiddelde op de IQ-schaal maakt een man 35% meer kans om een partner te vinden. De kans op een vaste relatie of huwelijk voor een vrouw daalt in hetzelfde geval met 40%. “Een man trouwt het liefst met een vrouw die hem doet denken aan zijn moeder en die zichzelf helemaal wegcijfert, terwijl hij zijn loopbaan verder uitbouwt.” Aaneen, januari 2005. Jaar verlof voor moeders. Britse moeders kunnen binnenkort (vermoedelijk vanaf 2006) een jaar met betaald verlof. Vaders ook, maar niet helemaal duidelijk is in welke mate. De nieuwe verlofregeling is onderdeel van een hervormingsplan van de regering Blair. Ook in de kinderopvang wordt extra geld gepompt, crècheleid(st)ers krijgen bijvoorbeeld een opleiding en hoger loon. AD Magazine, 22 januari 2005. Ik word niet belemmerd in mijn geloof, ook niet tijdens de Ramadan. Samira Mouhamadi vindt het geen probleem moslima bij de luchtmacht te zijn. “Man of vrouw. Iedereen moet dezelfde taken volbrengen…er wordt voor mij een islamitische bak besteld en ik heb de vrijheid om mijn vasten in rust te verbreken.” Trouw, 25 januari 2005. RAF-vrouwen lastiggevallen. Bijna de helft van de vrouwen die bij de Britse luchtmacht werken, heeft te maken met seksueel getinte treiterijen of ongewenste intimiteiten. Vrouwen worden vooral getreiterd door mannelijke collega’s die hoger in rang zijn. Slechts de helft van hen diende daarover een klacht in. Telegraaf, 26 januari 2005. Kazernebaby. Een soldate van de Gele Rijders is op haar legeringskamer geheel onverwacht en in haar eentje bevallen van een zoon. Een

paar dagen ervoor was ze nog actief geweest op de stormbaan! Telegraaf, 27 januari 2005. Vrees voor ontslag moeder kazernebaby. Lotgenote moest leger verlaten. Een ex-soldate overkwam hetzelfde als bovenstaande vrouw en werd zonder duidelijke verklaring ontslagen. Dit ontslag vecht ze aan met hulp van haar vakbond. Los daarvan pleit de vakbond een vrouwvriendelijker klimaat binnen Defensie: een van de eerste principes is dat een werkgever zwangere vrouwen of jonge moeders er niet uitschopt. Oplinie 3, maart 2005. Ilse Basten: “Ik had er geen idee van dat ik zwanger was.” Interview met de ontslagen soldate. Op 8 februari heeft een hoorzitting plaatsgevonden met juristen van Defensie en de commandant van de opleidingsschool. Ilse hoopt dat ze weer bij Defensie aan de slag kan. Oplinie 2, februari 2005. Interview met staatssecretaris Van der Knaap en zijn toespraak tijdens de conferentie over Gender in conflictpreventie en conflictoplossing. Daarnaast een oproep van de redactie van Oplinie en de KMar om te reageren op de wens van de stas om vrouwen aan te stellen bij elite-eenheden. Telegraaf, 9 februari 2005. Onder zee met onze jongens. Algemeen Dagblad, 10 februari 2005. Vrouwelijk Kamerlid mee op onderzeeër. PvdA-Kamerlid Angelien Eijsink stapt 21 februari aan boord van de Nederlandse Hr.Ms. Dolfijn. Zij is de eerste vrouw die voor langere tijd met een onderzeeboot van onze marine meevaart. Zij wil graag ‘beeld en geluid krijgen’ bij de teksten die ze in de Tweede Kamer onder ogen krijgt. Een vaste slaapplek had ook mevrouw Eijsink niet aan boord. ‘Niemand heeft een eigen slaapplek. Sommige mannen slapen zelfs tussen de torpedo’s.”

13 Foto CAVDKM

Leestips

Leestips

Katajun Amirpur. Shirin Ebadi, biografie. De Iraanse winnares van de Nobelprijs strijdt in het door conservatieve ayatolla’s geregeerde Iran al jaren voor gelijke rechten voor man en vrouw en zet zich in voor een echte democratie. Ze weigert zich te schikken in de opvatting dat de sjaria vrouwen tot tweederangs burgers maakt. Ebadi heeft gestudeerd in Frankrijk en ze was de eerste vrouw in Iran die tot rechter werd benoemd. In 1979 werd zij door de islamitische revolutie gedwongen die functie op te geven. In deze biografie komt zij naar voren als een zelfbewuste moslima met opmerkelijke uitspraken. Over het hoofddoekje zegt zij bijvoorbeeld: ‘In plaats van vrouwen te bevelen wat zij op hun hoofd moeten dragen, kunnen wij ze beter bijbrengen hun hoofd te gebruiken.’ De toekenning van de Nobelprijs betekende volgens de biografe een duidelijke boodschap aan de Verenigde Staten om veranderingen niet van buitenaf te bewerkstelligen door middel van bombardementen, maar door ondersteuning van de hervormingsbeweging in Iran zelf. Een boeiende biografie van een vrouw die op geweldloze wijze streeft naar hervormingen in Iran.

14

van deze vrouwen, kwaliteiten die belangrijker zijn dan de ‘cijfers’. Van de ruim zeventig genoemde vrouwen – van Aung San Suu Kyi (Birma) tot Mabel Wisse Swmit, van Shirin Ebadi (zie eerste boek) tot Ayaan Hirsi Ali, van koningin Noor van Jordanië tot Bianca Jagger - is een korte biografie opgenomen. Diverse teksten in deze special zijn ontleend aan het boek Vrouwen die de wereld veranderden, Jesse Goossens, uitg. Lemniscaat, € 17,95 waarin interviews staan met tien vrouwen.

Martine F. Delfos. De Schoonheid van het verschil. Waarom mannen en vrouwen verschillend zijn én hetzelfde. Harcourt Book Publishers, ISBN 90 265 172 62. Psychologe Martine Delfos schreef een boek over hoe mannen en vrouwen van elkaar kunnen leren – ook op het werk. In veel opzichten zijn mannen en vrouwen hetzelfde, maar er zijn ook fundamentele verschillen. Haar boek moet bijdragen aan meer inzicht, respect en begrip voor de kwaliteit hiervan. Ze pleit voor ‘emancipatie met de biologische stroom mee’. Dat betekent: de verschillen in gedrag onderkennen. Een goed voorbeeld daarvan is de reactie op gevaar. Dan valt de mens terug op zijn meest basale gedragingen. Voor mannen is dit: vluchten

Anneke van Ammelrooy. Alles is er niet. De mythe van de Iraakse wederopbouw. Deze Nederlandse journaliste vestigde zich na de val van Saddam Hoessein met haar Iraakse man in Bagdad. Ze richtten daar met hulp van de Amerikanen een dagblad op. Toen dit zowel onafhankelijk als succesvol bleek, nam de Amerikaanse bezettingsautoriteit het zonder vorm van proces over. Zulke willekeur blijkt geen uitzondering maar regel en de schrijfster laat met voorbeelden zien dat het Amerikaanse bewind in Irak vanaf het begin gekenmerkt is geweest door blunders. Het boek is een uitzonderlijk verslag van wat er feitelijk in Irak gebeurt. Onze Wereld, dec ‘04 / jan ‘05. 71 vrouwen met ballen. Niet klein te krijgen. In dit nummer aandacht voor vrouwen die in een door economie en ‘cijfers’ gedomineerde wereld het verschil proberen te maken. Niet meetbaar in absolute cijfers, maar wel degelijk een factor van belang, is de inbreng van vrouwen in de bewegingen die zich inzetten voor een betere wereld. Voor een rechtvaardige wereld zonder geweld, discriminatie en armoede, voor een schone wereld met goed onderwijs, goede gezondheidszorg en gelijke kansen. Wat opvalt is het ongelofelijke doorzettingsvermogen, de enorme betrokkenheid en de energie

Foto: Caroline Schröder, Aaneen

Nieuwsbrief 1 - 2005

t Gezoch of vechten. Vrouwen beschermen zich tegen een ‘aanval’ door vriendelijk te doen of stellen zich op als slachtoffer. De reactie van mannen op een stressvolle situatie is zich inspannen, bijvoorbeeld hard werken. Die van vrouwen is praten. Fysieke inspanning is een uitstekende oplossing op de korte termijn om stresshormonen kwijt te raken. Maar uiteindelijke zullen ook mannen moeten praten. Én praten én bewegen is daarom volgens Delfos de beste remedie. Ook hulpverleners praten (te) veel en zien ‘bewegen’ vaak over het hoofd. Zij noemt dit de dominantie van de vrouwelijke moraal in de samenleving. Delfos bewijst in haar boek dat mannelijk en vrouwelijk gedrag meer is dan ‘socialisatie’. Vanaf de geboorte vertonen jongens en meisjes verschillend voorkeurgedrag: meisjes kijken meer naar mensen, jongens naar objecten. Het is eerder zo dat de opvoeding aansluit bij deze basale structuren. Zij is veel minder somber gestemd over de vrouwenemancipatie in Nederland. Kijk niet uitsluitend naar het percentage vrouwen dat buitenshuis werkt, maar draai het eens om: misschien is het wel geëmancipeerd om ervoor te kiezen om te zorgen en andere dingen te doen. Mannen willen het op latere leeftijd vaak rustiger aan doen en dan zie je bij vrouwen juist een opleving en willen ze best carrière maken.

Redactieleden

Wil je je inzetten voor DVN, ben je nieuwsgierig en houd je van schrijven? Neem dan contact op met de redactie van de Nieuwsbrief. Wij hebben je hulp hard nodig!

De kunst van het ‘genderbegroten’ Genderbewust begroten is sinds tien jaar (Vierde Wereld Vrouwen Conferentie in Peking) verplicht voor overheden. Maar.. hoe doe je dat ? Er is een praktische handleiding voor het genderbewust begroten op de markt gekomen onder de titel: “Begroten met een menselijke bril” (te bestellen : [email protected] (prijs €15). Een artikel door Bram Pols, Haagsche Courant 14 januari 2005. De Delftse sociologe Jacintha van Beveren schreef samen met Thera van Osch, econoom en voormalig directeur van de Vrouwen Alliantie, en de Ierse Sheila Quinn een handleiding voor het gendervriendelijke begroten. Aan de hand van het voorbeeld: het inrichten van een schoolplein voor jongens en meisjes, wordt uit de doeken gedaan hoe zoiets op een gendervriendelijke manier zou moeten gebeuren. Een lang verhaal, afgesloten met een kort voorbeeld van ‘genderbudgettering’ aan de hand van de hulpverlening na de zeebeving: “De belangen van de vissers die boot en gezin kwijt zijn, liggen totaal anders dan die van vrouwen die alléén zes kinderen moeten opvoeden. Om in deze situatie genderbudgettering toe te passen vergt vooraf wel wat werk en het resultaat is pas op termijn zichtbaar. Daarom zien overheden er al snel vanaf ”.

15

Fotoarchief CAVDKM

Colofon Het DVN-bestuur en de redactie van de Nieuwsbrief DVN zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de door leden ingezonden teksten. De redactie behoudt zich echter het recht voor teksten in te korten of plaatsing te weigeren. Deadlines 2005: 16 juni 2005 20 oktober 2005

Contributie DVN: 15 euro Per acceptgiro of op rekeningnummer 6334014 t.n.v. Defensie Vrouwen Netwerk Nieuwsbrief DVN Verschijnt driemaal per jaar Nummer 1, april 2005 Redactie: Ina Beusekamp Marion van Drunen

Heisessie bestuur 16

VERHUISD? ANDERE WERKPLEK? Geef je nieuwe adres door aan de ledenadministratie DVN: Mw. mr. A.C.J. van Loon (persoonlijk) o.v.v. DVN Militaire Inlichtingen & Veiligheidsdienst Postbus 20701 MPC 2500 ES Den Haag of: outlook mail: Loon, A.C.J. van

Een plaatje zegt meer dan... Foto’s of illustraties bij de artikelen zijn zeer welkom. Echter, bij het drukwerk gelden bepaalde eisen. • Foto’s graag glanzend afgedrukt. • Digitale foto’s minimaal 200 kb in een jpg-formaat (origineel). • Foto’s of illustraties van het internet ‘geplukt’, zijn helaas niet bruikbaar omdat de resolutie hiervan te laag is. Dus, stuur foto’s of illustratiemateriaal van harte mee met de kopij maar denk wel aan bovenstaande punten.

Kopij en correspondentie: Ina Beusekamp EOCKL, Gutenbergweg 10 4104 BA Culemborg tel.: 0345-543314 mdtn:*06-677-314 fax: 0345-543333 e-mail: [email protected] outlook mail: EOCKL/STAFenIZ/INLNenDOC/VAL/ HfdenVert of Marion van Drunen Instituut voor Maritieme Historie Jan van Nassaustraat 112 2596 BW ‘s-Gravenhage tel.: 070-3162766 mdtn: *06-546-62766 e-mail: [email protected] outlook mail: Drunen M.C.F.van-KM Secretariaat DVN: Mw. mr. A.C.J. van Loon (persoonlijk) Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst Afdeling Juridische Zaken o.v.v. DVN Postbus 20701 2500 ES Den Haag tel. 070-4419112 outlook mail: Loon, A.C.J. van e-mail: [email protected] Vormgeving: Maarten Slooves, Grafische Vormgeving, Grave

Het volgende nummer verschijnt in augustus 2005 Sluitingsdatum kopij: 16 juni 2005