Nieuwsbrief Defensie Vrouwen Netwerk
Jaargang 5, december 2005
In dit nummer:
3
Van het Bestuur Genderbeleid Politiek Café Interview brigadegeneraal Leanne van den Hoek DVN-chatside Opening kinderdagverblijf Rhino Bambino ‘Vrouwen hebben het voor elkaar’ Symposium Netwerk Brandweervrouwen 2005 Actieplan Vrouwen en Defensie ‘Zonder actie geen reactie’ Column Jacqueline Gelezen en gezien Leestips Ingezonden brieven n dit kerstnummer een zeer gevarieerde Nieuwsbrief. Allereerst is daar natuurlijk het goede nieuws dat er een eerste vrouwelijke militair tot generaal is bevorderd. Leanne van den Hoek is per 1 november tot commandant van het Personeelscommando CLAS benoemd. Verderop in deze nieuwsbrief een interview met haar. In Politiek Café een verslag van Ina Beuskamp en Angela Hume die mee discussieerden met eerstejaarsstudenten in Groningen over het thema ‘Vrouwen in de Krijgsmacht. Liesbeth Brama was voor u aanwezig in Rotterdam bij een symposium georganiseerd door het Netwerk Brandweervrouwen met als thema ‘Diversiteit en Fysieke vaardigheid’. Marion van Drunen gaat in haar stuk ‘Vrouwen hebben het voor elkaar’ verder in op een artikel van Volkskrantredacteur Mirjam Schöttelndreier. In deze Nieuwsbrief besteden we ook aandacht aan het actieplan Vrouwen en Defensie ‘Zonder actie, geen reactie’. Met de lancering van dit plan hopen PVDA en AFMP/FNV de toestroom van vrouwen in het leger een duw in de goede richting te geven. Natuurlijk ontbreken onze vaste rubrieken niet. Ingeborg ter Laak en Nelly Altenburg praten u weer bij over het Genderbeleid en
I
Foto: Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH)
ook van het mediafront is er nieuws. Angelien Eijssink kroop voor een week lang in de huid van een KMAcadet. Jacqueline is weer terug met haar column en in de rubriek ingezonden brieven breekt Mary van de Laak een lans voor de vrouwelijke onderofficieren... een vergeten groep in het Genderbeleid? De redactie van de Nieuwsbrief is intussen ingrijpend gewijzigd. Marion van Drunen en Ina Beusekamp zullen in december definitief afscheid nemen en het stokje aan mij, Liesbeth Brama, overdragen. Een éénmans (vrouws) redactie is natuurlijk geen redactie en daarom blijft de oproep staan om meer, actieve, leden. Defensie Vrouwen Netwerk heeft jou nodig! Dus, ben je nieuwsgierig en vind je het leuk om te schrijven? Wil je bestuurservaring opdoen of gewoon je netwerk uitbreiden? Grijp je kans en neem contact met ons op! De redactie wenst u veel leesplezier en natuurlijk hele mooie kerstdagen!
Van het het bestuurbestu Van angezien ik in de nieuwsbrieven altijd aandacht vraag voor (actieve) nieuwe bestuursleden zal ik dat voor de verandering maar eens niet doen (de hint is duidelijk..).
A
Nee, een positieve opening, dat doet het veel beter. Ook generaals gaan met hun tijd mee, de één opent een kindercrèche, ja eindelijk! En ja, goed voorbeeld doet volgen (tweede hint), in de wandelgangen heb ik vernomen dat een generaal, belast met de rode baret, zaken doet in het kader van werving van personeel met een vrouwenblad. Persoonlijk sms ik tegenwoordig, in het weekend nota bene, met een generaal over Defensievrouwenzaken. Concluderend mag gezegd worden dat ‘hoge’ blips (bloody important people) down to earth zijn. Nu de rest nog! In aansluiting op de nieuwe marsroute van DVN berichten wij u spoedig (via e-mail) over op te starten projecten.
11
Rest mij u alvast fijne feestdagen toe te wensen in goede gezondheid! Oproep: Helaas is het Defensie outlookadressenbestand niet volledig genoeg om alle leden en belangstellenden te benaderen via de digitale weg. Wilt u participeren in projecten op gendergebied die DVN binnenkort gaat starten geef dan uw (privé) e-mailadres door aan secretarie of ledenadministratie.
Kinderopvang Rhino Bambino. Zie verder in deze nieuwsbrief.
bc. Ingeborg Nugteren- Broeksema Voorzitter DVN
Stand van zaken Actieplan Gender Sinds het vorige DVN-Nieuws zijn weer de nodige successen te melden in de uitvoering van het Actieplan Gender. et grootste succes is natuurlijk de benoeming van de eerste vrouwelijke generaal. Iedereen heeft het kunnen volgen op TV, in de kranten en de interne media. We hebben kunnen merken dat velen over deze benoeming een duidelijke opvatting hebben. Ook defensiemedewerkers: gelukkig vaak positief. “ Wat een vent, die vrouw “ is één van de mooiere en meest herkenbare uitspraken. Laten we hopen dat Leanne van der Hoek niet te lang de enige blijft en dat de andere defensieonderdelen snel zullen kunnen volgen.
H
Met E-learning is de op-
leiding beter te combine2
ren met de thuissituatie
Veel minder bekend en zichtbaar is de gestage groei van het aantal vrouwen in de rang van majoor tot kolonel. Snel gaat het niet, het percentage vrouwen in deze rangen is in dit jaar met ruim 1 % gestegen. Maar het signaal is bemoedigend. Vaak blijkt het optreden van de genderambassadeur in dit loopbaanbeleid doorslaggevend. De Hogere Defensieopleiding wordt geflexibiliseerd. Er komen modules, een deel kan via E-learning worden gevolgd. Op die manier hoef je geen weken achtereen van huis te zijn en is de opleiding beter te combineren met de thuissituatie. Een oude KLwens, die door het verpaarsen van de opleiding ook voor de andere defensieonderdelen in vervulling gaat. Een driedubbel succes dus.
Bemoedigend zijn ook de nieuwe wervingscampagnes. Alle defensieonderdelen hebben nieuw materiaal gemaakt, dat verder gaat dan het in beeld brengen van vrouwen. In woorden en beelden wordt meer dan voorheen ingespeeld op competenties, samenwerken in teams en het belang van gender, bijvoorbeeld in vredesmissies. Het maakt duidelijk dat het leger uit meer dan alleen stoere en sterke mannen bestaat.
KMar slaagt in afgesproken percentage van 30% instroom vrouwen
Voor de instroom van meer vrouwen moeten we nog even wachten op klinkende resultaten. Alleen de KMar slaagde er ruimschoots in het afgesproken percentage van 30% te halen. Bij de andere defensieonderdelen is zeker aandacht voor deze doelstelling, maar de praktijk is weerbarstig. De KL probeert het tij te keren door specifieke wervingscampagnes voor vrouwen, door hen in groepen in te laten treden in gevechtsfuncties, zoals bij Luchtmobiel. Op die manier zijn vrouwen niet meer de enige in het peloton en is aparte training en begeleiding mogelijk. Via de personeelsvoorziening van de verschillende defensieonderdelen wordt het hele wervings-, keurings- en aanstellingsproces inmiddels gevolgd en bijgestuurd als de resultaten daartoe aanleiding geven. Deze actie loopt nog te kort om al klinkende successen te kunnen melden.
Nieuwsbrief 3 - 2005
Wervingscampagnes om
vrouwen groepsgewijs in te laten treden in gevechtsfuncties
Goed nieuws is er ook voor de vrouwelijke burgermedewerkers. Zowel CDC als de Bestuursstaf zitten inmiddels op het afgesproken percentage van 30%. Acties voor meer vrouwen vanaf schaal 10 moeten er toe leiden dat er ook in de hogere functies en de top meer evenwicht tot stand wordt gebracht. Voor zowel CDC als de Bestuursstaf geldt overigens dat ze zeker niet tevreden zijn, 30% moet, maar méér mag natuurlijk. DMO heeft inmiddels een eigen deelactieplan opgesteld. Op 1 december a.s. zal het worden ondertekend door de staatssecretaris en de genderambassadeur van DMO, generaal-majoor Besselink. Vervolgacties Twee belangrijke projecten uit het Actieplan Gender zijn inmiddels zover in de voorbereiding dat ze van start kunnen gaan in januari: • Het mentorproject start, naar we verwachten, in januari met ongeveer 50 vrouwelijke medewerkers van alle defensieonderdelen. • Plaatsing op een combiwerkplek wordt vanaf januari mogelijk. Het gaat hierbij om een functie waarin de zorg voor kinderen en het militair zijn goed te combineren valt, zonder dat de loopbaan wordt onderbroken. Ook hier verwachten we circa 50 pioniers in het eerste jaar.
Méér vrouwelijke onderofficieren als rolmodel
Foto: sgt1 R. van Drongelen
In december praat de staatssecretaris met de genderambassadeurs over de resultaten en mogelijke verdere acties. Als wij het mogen voorspellen gaan we volgend jaar flink aan de slag met het verbeteren en uitbreiden van de kinderopvang en andere maatregelen die tot doel hebben meer vrouwen te behouden in de defensieorganisatie. Méér vrouwelijke onderofficieren als rolmodel zal eveneens een onderwerp voor 2006 worden. Het loopbaanbeleid blijft ongetwijfeld een thema. Kansen die nu wel degelijk geboden worden aan vrouwen worden vaak onvoldoende benut. Dat is de genderambassadeurs, de staatssecretaris en vele anderen een doorn in het oog. Reden om de procedures en de praktijk tegen het licht te houden en te verbeteren.
Politiek café In maart ontving het bestuur van DVN een uitnodiging om een bijdrage te leveren aan het zogenaamde Politiek Café dat zou plaatsvinden tijdens de KEI-week (KEI staat voor Kommissie Eerstejaars Introductie) eind augustus in Groningen.
T
ijdens de KEI-week worden eerstejaarsstudenten geïntroduceerd in alle facetten van het studentenleven en worden zij gestimuleerd zich actief
Genderteam HDP Nelly Altenburg Ingeborg ter Laak
3
in te zetten op maatschappelijk en politiek gebied. Op het introductieprogramma stond een Politiek Café dat georganiseerd was door de Stichting KEI in samenwerking met SIB-Groningen (Studentenvereniging Internationale Betrekkingen). Leden van politieke jongerenorganisaties en maatschappelijke instanties konden tijdens dit café in discussie gaan met (eerstejaars) studenten. Defensie Vrouwen Netwerk was uitgenodigd om te discussiëren over ‘Vrouwen in de Krijgsmacht’. Op maandag 22 augustus vertrokken majoor Angela Hume en ik, Ina Beusekamp, naar Groningen. We gingen met z’n tweeën, omdat we zo vanuit zowel militair als burgerperspectief ons zegje konden doen. We werden in Huize Maas ontvangen door de organisatie (allemaal vrouwen!) en na een korte uiteenzetting over het verloop
van de avond kregen we bonnen om te gaan eten in de mensa. Terug in Huize Maas maakten wij kennis met de heer Hans Alders, commissaris van de koningin in Groningen, en met politici van vrijwel alle politieke partijen. We hadden alle gelegenheid om samen eerst informeel over diverse onderwerpen te praten. Inmiddels stroomden de studenten binnen en werden allerlei informatiebalies geopend.
Diederik Samson en Mark Rutte (Foto: KEI)
satie aanschuiven om te discussiëren over een onderwerp uit zijn/haar vakgebied. Na een minuut of twintig vond er een stoelendans plaats en schoven tien andere geïnteresseerden aan tafel aan. Angela en ik waren achteraf blij dat we met z’n tweeën waren, want het bleek al gauw dat je een hele tafel niet bij één gesprek kon houden en werden we automatisch opgesplitst in twee helften. Natuurlijk moesten we af en toe even bij elkaar te rade gaan, vooral als het gesprek over iets ging waar de ander meer over wist, maar over het algemeen verliepen de discussies goed. De studenten stelden vooral veel vragen, waaruit bleek dat ‘gewone burgers’ er echt geen idee van hebben wat er in de krijgsmacht gebeurt, laat staan dat er vrouwen als militair en burger werken. Aan enkele zeer geïnteresseerde studenten hebben we nog wat informatiemateriaal uitgereikt, zoals het Actieplan Gender en de VN-resolutie 1325 ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’. Angela in gesprek met Hans Alders en andere genodigden.
Om 19.00 opende dagvoorzitter Roel van der Meij van SIB officieel het politiek café. Staatssecretaris van onderwijs Mark Rutte (VVD) en Tweede-Kamerlid Diederik Samson (PvdA) hielden een inleiding over het belang van politieke en maatschappelijke betrokkenheid tijdens de studententijd. Zij waren daar het levende bewijs van: beiden hadden meer dan zeven jaar over hun studie gedaan, maar die extra tijd had hen geen windeieren gelegd. Of verlenging van je studietijd (en de financiering daarvan) in de toekomst nog mogelijk is, was een punt van politieke discussie.
Na de twee sessies was er tijd om nog informeel te borrelen en na te praten met politici en studenten over van alles en nog wat. Angela en ik hebben de organisatie bedankt voor de uitnodiging en hen gecomplimenteerd met de voortreffelijke organisatie. Vrouwen met zo’n organisatietalent en inzet kunnen we bij Defensie wel gebruiken, vertelden we ze. Helaas hadden wij niet veel tijd voor dit gezellige samenzijn, omdat we beiden nog een lange reis voor de boeg hadden en de laatste trein naar huis niet wilden missen. Hollend konden we nog net op tijd de trein halen!
Na het plenaire gedeelte konden de KEI-lopers in groepen van maximaal vijftien personen bij een politicus of organi-
Ina Beusekamp
Interview Brigadegeneraal Leanne van den Hoek 4
‘Diversiteit gaat verder dan Gender’ Over mediabelangstelling had Leanne van den Hoek de afgelopen maanden niet te klagen. De benoeming per 1 november tot commandant
uitenant-generaal Marcel Urlings had haar van de zomer al geïnformeerd over de functiewisseling en de daaraan gekoppelde bevordering tot brigadegeneraal. Het was dus eigenlijk een logische stap in haar carrière. Sinds haar bevordering heeft heel Nederland kennis kunnen maken met de eerste vrouwelijke generaal en de Nieuwsbrief DVN kon natuurlijk niet achterblijven. Liesbeth Brama sprak met haar.
L
Personeelscommando CLAS (Commando Landstrijdkrachten) kreeg veel aandacht in de landelijke pers maar kwam voor haar niet helemaal als een verrassing.
Helemaal nieuw was de mediabelangstelling voor Leanne van den Hoek niet, ze heeft het al een keer eerder meegemaakt met haar benoeming tot eerste vrouwelijke bataljonscommandant, ‘maar je merkt dat deze functie toch een andere uitstraling heeft’, stelt ze, ‘de belangstelling is in die zin veel massaler.’ De taak die haar wacht is niet eenvoudig: de reorganisatie van het Personeelscommando, een enorm tekort aan jonge mili-
Nieuwsbrief 3 - 2005 van: één van de speerpunten van dit beleid is het positioneren van rolmodellen op zichtbare posities. Ziet zij zichzelf als een rolmodel? ‘Voor een bepaalde groep vrouwen wel,’ stelt ze. ‘Ik vervul die rol voornamelijk voor de vrouwelijke officieren, maar BBT-soldaten bijvoorbeeld hebben weer niets aan een vrouwelijke generaal als rolmodel, die identificeren zich eerder met een sergeant. Ook omdat zij via de Koninklijke Militaire School (KMS) zelf onderofficier kunnen worden. Daarom is het voor die grote groep vrouwelijke BBT-soldaten zo belangrijk dat er meer ervaren vrouwelijke onderofficieren komen.’ Genoeg werk te doen dus voor de komende tijd.
Leanne van den Hoek (Foto: Defensie Voorlichting)
tairen en de invoering van nieuw beleid bij de Landmacht, zoals het flexibele personeelssysteem. Haar vorige functie als commandant van de bedrijfsgroep Defensie Personele Diensten (DPD) heeft wel een overeenkomst met haar nieuwe baan: ‘Ik heb bij het Commando Diensten Centra ook veel met reorganisaties te maken gehad’, zegt ze, ‘de bedrijfsgroep was ongelofelijk in verandering en dat is een buitengewoon bruikbare ervaring die ik nu meeneem in mijn komende functie. Aan de ene kant vind ik het wel jammer om daar weg te gaan want je bouwt toch een band op met de mensen, aan de andere kant is er ook goed nieuws: als commandant Personeelscommando word ik wel één van de klanten van DPD.’
‘Mensen beoordelen je
toch op wie je bent maar vooral op wat je doet.’
Het Genderbeleid is geen onbekend terrein voor Leanne. In het verleden heeft zij daar zijdelings mee te maken gehad. Als één van de eerste vrouwen die van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) afkwam, werd ze regelmatig gevraagd om bepaalde beleidszaken te toetsen ‘alhoewel ik nooit een functie in het Genderbeleid heb gehad‘, stelt ze. Haar nieuwe functie zal daar geen verandering in brengen: ‘als je baas van het Personeelscommando bent, dan heb je natuurlijk met personeelsbeleid in de breedste zin van het woord te maken, dus ook met Genderbeleid.’ In wezen is zij daar ook onderdeel
Toch geeft Leanne wel toe dat de carrière, die zij tot nu toe gemaakt heeft, niet voor iedereen bereikbaar is. ‘Wil je carrière maken dan moet je toch volledig voor je baan gaan en ook dat is nog geen garantie dat je er één maakt. Volgens mij kent het bedrijfsleven ook geen voorzitters van de Raad van Bestuur die in deeltijd gewerkt hebben’, zegt ze. Defensie kent echter wel goede regelingen. Er bestaat de mogelijkheid om in deeltijd te werken en je kunt weer herintreden. Als voorbeeld neemt Leanne haar eigen opleidingsjaar van de KMA. ‘Een héél bijzonder jaar’, zegt ze, ‘omdat het aangeeft welke carrièrepaden je kunt bewandelen.’ Twee jaargenotes hebben de rang van overste (waarvan er één in deeltijd heeft gewerkt) en een derde jaargenote heeft nu, na herintreding, de rang van majoor. Genoeg mogelijkheden dus, het is maar net waar je voor kiest. ‘Je moet wel realistisch blijven, de topfuncties zijn vaak niet in deeltijd te doen.’ De krijgsmacht als afspiegeling van de maatschappij is een
‘Die twee meiden van
mij bleken goud waard in Irak.’
goed streven van Defensie. Toch vindt ze dat er niet blindgestaard moet worden op het alleen maar binnenhalen van vrouwen. Als commandant DPD heeft zij voor bepaalde afdelingen zelfs hard gezocht naar een man omdat het aandeel vrouwen anders te groot werd. Diversiteit dus, en dat gaat verder dan Gender. Leanne stelt dat alle doelgroepen nodig zijn. Allochtonen bijvoorbeeld, omdat zij bij uitzendingen in het Midden-Oosten mogelijk de taal spreken maar bovenal de cultuur veel beter begrijpen. Als tweede voorbeeld haalt ze haar werkbezoek in Irak aan. Bij het Mariniersbataljon waren twee vrouwelijke militairen van 200 Bevoorradings- en Transportbataljon geplaatst. ‘Die meiden van mij waren hartstikke hard nodig op de checkpoints om daar de vrouwen te fouilleren, die twee bleken dus goud waard.’ Hetzelfde verhaal ging op toen het bataljon extra personeel moest leveren voor de beveiliging van Schiphol in 2001. Ook toen had de Marechaussee vooral vrouwen nodig. Algemene eigenschappen van vrouwen noemen die onmisbaar zijn voor Defensie vindt de brigadegeneraal wat moeilijk: ‘Dit doet afbreuk aan de individuele kwaliteiten van een persoon.’ Uit eigen ervaring kan ze zeggen dat vrouwen wel sfeerbepalend zijn binnen een groep
5
en dat deze verandering ook door mannen in positieve zin wordt ervaren. Het sneller contact maken met de bevolking in uitzendgebieden is ook een groot voordeel. Toch wil Leanne niet generaliseren: ’Ik ken genoeg mannen die net zo mensgericht zijn als vrouwen.’
‘Ik ga uitdagingen niet uit de weg.’
Behorend tot één van de eerste lichtingen vrouwen die van de KMA afkwamen, viel er een wereld te winnen. Vaak was Leanne de enige vrouw binnen een eenheid en dat was even wennen, ook voor mannen. Van vooroordelen heeft ze nooit veel last gehad. ‘Mensen beoordelen je toch op wie je bent maar vooral op wat je doet.’ Nu, door de toename van vrouwen binnen de krijgsmacht, ontstaat er ook meer balans. Door de vorming van een topgroep, een middengroep en een onderlaag worden vrouwen, door die verschillende prestaties, ook gewoon. Dat komt de krijgsmacht alleen maar ten goede. Of zij nog meer wensen op haar verlanglijstje heeft staan voor de toekomst? Ook hierin toont ze zich voorzichtig: ‘Laten we
DVN-Chatside A
l een tijdje kunnen DVN-leden met elkaar in contact treden buiten het Defensiedomein. Via de Yahoo-groep defensievrouwennetwerk kan je een bericht achterlaten, chatten, maar ook foto’s plaatsen. Aanmelden is eenvoudig, maar je moet wel even geduld hebben met het aanmaken van een userid. Via http://groups.yahoo.com/group/defensievrouwennetwerk kun je zo’n yahoo-id aanmaken waarmee je vervolgens inlogt. De rest spreekt vanzelf. Op dit moment zijn er 17 leden maar dat kunnen er natuurlijk veel meer worden.
6
Van: Es ther Verzond en: dins dag 19 Aan: de juli 200 fensievr 5 18:53 ouwenn Onderw etwerk@ erp: Aa yahoog ngemeld roups.co ! m Hallo a llemaal, Ik heb m e zojuis t aange Esther, meld vo ben 36 or deze jaar, ge meiden groep. Ik trouwd . Ik wer ben e n moeder k 3 dagen voor aa van twe per wee nmeldin e k g is eige bij de K lijk binn nlijk he Mar. Re enkor t u t den fe it itgezon dat ik w veel wa den ga aarschij ar en eig w o nr d enlijk e en naar gen en rg benie weet-ik praktisc u w h d e ben naa tips van Defensie r er varin andere vrouwe (uitgezo n. Ik ho nden) op veel v a n ju Groetje llie te h s, Esthe oren! r.
vooropstellen dat ik ontzettend veel zin heb in mijn nieuwe baan en ik ga uitdagingen niet uit de weg.’ In eerdere interviews is een uitzending als wens genoemd. ‘Dat is iets wat ik nog graag zou willen.’ Een lach breekt pas echt door als ze over haar passie logistiek praat. In de toekomst ambieert zij nog wel een functie als commandant van een logistieke brigade. ‘Ook omdat je dan in de corebusiness van de landstrijdkrachten bezig bent. Het werk bij een operationele eenheid kent een heel andere hectiek door het oefenritme en de uitzendingen. Ach’, resumeert ze, ‘een troepenfunctie is gewoon leuk.’ Liesbeth Brama
Opening Kinderdagverblijf Rhino Bambino p 27 september opende het eerste kinderdagverblijf op een legerplaats zijn deuren. 13 Gemechaniseerde Brigade (MechBrig) te Oirschot had de primeur. De commandant van 13 MechBrig, brigadegeneraal Lex Oostendorp tekende samen met Peter Notten van de Stichting Korein Kinderopvang een intentieverklaring waarmee de samenwerking van kracht werd. Alle defensiemedewerkers van de Generaal-majoor de Ruyter van Stevenickkazerne alsook van omliggende defensiecomplexen kunnen gebruik maken van deze kinderopvang.
O
Nieuwsbrief 3 - 2005
‘Vrouwen hebben het voor elkaar’ Aldus luidde de titel van een uitgebreid artikel in de Volkskrant van 10 september 2005, van Mirjam Schöttelndreier (redacteur van de Volkskrant). In de vorige DVN-nieuwsbrief vestigde ik de aandacht op een artikel van filosoof en psycholoog Kees Kraaijeveld, waarin deze beargumenteerde dat het nog helemaal niet zo goed gesteld was met de vrouwenemancipatie. In dit bericht geef ik in het kort weer welke kijk Schöttelndreier (en anderen) op deze zaak hebben. et vrouwenblad Esta heeft onlangs een enquête uitgevoerd onder zijn lezers, waaruit bleek dat veel vrouwen zeer happy zijn met hun leven. Bij het Sociaal en Cultureel Planbureau in Den Haag wordt onderzoek gedaan naar emancipatie in het algemeen. Uit recente onderzoeken van dit bureau kon worden geconcludeerd dat inderdaad gelijkheid op tal van terreinen, zoals bijvoorbeeld onderwijs en arbeidsparticipatie, een enorme vlucht in de goede richting heeft genomen, maar is daarmee de emancipatie ‘klaar’?
H
Tijdens de conferentie ‘Emancipatie: harde lessen uit Europa’, die op 30 september in Amsterdam werd gehouden, was de belangrijke vraag of de Nederlandse vrouw niet in de Europese achterhoede was beland. Evelin Tolkens (voormalig Tweede-Kamerlid voor Groen Links en een van de sprekers op het congres) waarschuwde voor de matige ambitie van de Nederlandse vrouw die in opkomst blijkt te zijn: liever parttime werken of lekker thuis, en: er is meer dan de vraag wie belangrijker is, man of vrouw. Deze vrouwen maken zich liever niet druk om wat ze zelf trivialiteiten noemen, als het huishouden maar draait en iedereen zich gelukkig voelt. De gedachte dat fulltime werkende moeders niet goed voor hun kinderen kunnen zorgen is weer in opmars.
‘Gelijkheid is nu zover gevorderd
dat vrouwen niet meer hoeven te doen alsof ze mannen zijn.’
Oké, ogenschijnlijk gaat die vlieger op. Maar een van de gevaren voor vrouwen zit ‘m onder meer in de inkomensverschillen. Hij met zijn volledige baan en zij met een parttime baan. En wat als het huwelijk strandt? Met de ‘gelijkheid’ is het dan opeens afgelopen, financieel trekken de vrouwen dan aan het kortste eind (of de maatschappij moet financieel bijspringen). De Amerikaanse Tracy Gaudet heeft weer een andere kijk op ‘emancipatie’. Zij
‘Liever tijd voor fitness
met een vriendin dan een baan aan de top en veel meer geld.’
schrijft in haar net verschenen boek: “Gezond worden, gezond blijven”: Waar het om gaat is dat wij (vrouwen) in de huidige samenleving al op gelijke voet staan met mannen. We hebben onze plek aan de vergadertafel veroverd. Nu is het tijd om, waar nodig, de regels te veranderen. Het is tijd dat de aan alle vrouwen opgelegde mal van prestatie-emancipatie los te laten: wie wil en kan, gaat naar de top, maar dat hoeft niet. Niet alle zelfontplooiing loopt via een topbaan. Werken is het hele leven niet”.
7 Kortom: het is maar hoe je het bekijkt. Iedereen is natuurlijk vrij om te denken en te handelen naar wat in ieders specifieke situatie het beste lijkt. Geëmancipeerd en tevreden zijn, zijn twee aspecten die naast elkaar kunnen staan, maar niet per definitie gerelateerd zijn. Maar ik vraag me ook wel eens af waaróm vrouwen perse de top willen bereiken? (Die vraag geldt overigens ook voor mannen) Is het om het machtsgevoel? De doorgaans goede salarissen die erbij horen? Willen ze zichzelf bewijzen? Het lijkt me heel gezond om ambitie te hebben en iets zo goed mogelijk te willen doen, te presteren. Maar ook iemand in een zogenoemde lagere functie kan naar mijn idee ‘knappe’ prestaties leveren. En wat gebeurt er met die enkele vrouw die een topfunctie bereikt? Hoe gaat ze dan om met de mogelijkheden en voordelen (?) die zo’n functie heeft? Marion van Drunen
Symposium Netwerk Brandweervrouwen 2005 Vrijdag 21 en zaterdag 22 oktober organiseerde het Netwerk Brandweervrouwen, onderdeel van de Nederlands Vereniging van Brandweerzorg en Rampenbestrijding
rende themadagen deden mannelijke collega’s van Berghuijs al de opmerking plaatsen: ‘waarom geen netwerk voor ons mannen?’
‘Waarom geen netwerk voor ons mannen?’
(NVBR), in Rotterdam een symposium met als thema ‘Diversiteit en fysieke vaardigheid’.
Netwerk brandweervrouwen
8
e vrijdag was gereserveerd voor diverse toespraken waarbij zowel sprekers uit de brandweerorganisatie als Politie en Defensie het thema vanuit verschillende invalshoeken benaderden. Op zaterdag konden de brandweervrouwen zich uitleven in de verschillende workshops waarbij deze dag in het teken stond van veiligheid in de Rotterdamse haven en industrie. Een verslag van de bijeenkomst op vrijdag.
D
De dag begon met een welkomstwoord van Don Berghuijs, commandant van de brandweer Rotterdam die met een positieve insteek de dag opende. Hij stelde dat de emancipatie van de brandweervrouw een goede ontwikkeling is en sprak de hoop uit dat deze zich in de komende jaren ook zal doorzetten. Een groei van 10% tussen nu en vijf jaar zou een belangrijk resultaat zijn. De hechte band van het Netwerk Brandweervrouwen en de terugke-
Voorzitster Annemiek Bakker nam vervolgens het woord om het thema en de sprekers nader toe te lichten.Eerste spreker was kapitein der mariniers Erik van der Ham, Hoofd sectie Fysieke Training en Sport, Van Ghentkazerne Rotterdam. Hij zette in een helder betoog uiteen aan welke fysieke eisen een marinier moet voldoen en hoe de opleiding eruit ziet. Aan deze hoge eisen werd niet getornd, ook niet om vrouwen te laten binnenstromen. Deze geslotenheid van het Korps Mariniers riep wel wat vragen op in de zaal. Fysio- en manueeltherapeut Raoul Lagrand lichtte vervolgens in zijn betoog de Taak Specifieke Functietest (TSF) toe die bij de Brandweer Rotterdam is ontwikkeld. De oude test, o.a. bestaande uit de coopertest, kon niet meer de gewenste informatie geven. Met de TSF wordt de inzet van de brandweerman/-vrouw van het begin tot het eind nagebootst. Daarbij worden, bijvoorbeeld, lenigheid, kracht, coördinatie en uithoudingsvermogen getest. Gerdie van den Berg, coördinatrice diversiteitbeleid Politie Rijnmond, hield als derde spreker een boeiend en enthousiast betoog over de toetreding van vrouwen bij het Korps Politie Rijnmond. Als een van de eerste vrouwelijke rechercheurs wist zij haar verhaal met leuke anekdotes te doorspekken. De politie in Rotterdam
is al een heel eind op de weg van diversiteit, zelfs zover dat dit beleid onderdeel is geworden van het reguliere beleid. Het korps heeft inmiddels 17% vrouwen in de gelederen en dit aantal neemt nog altijd toe. Wel is de nadruk in de loop der jaren meer komen te liggen op de toestroom van allochtonen, waarbij ook meer aandacht wordt gegeven aan de doorstroom van mensen onder het motto ‘scan je talent’. Na de sprekers Don Berghuijs en Willem Musselman (plaatsvervangend voorzitter Ondernemingsraad Brandweer Rotterdam) volgde er het forum waarin gediscussieerd werd over de landelijke toelatingseisen voor de brandweer. Hierbij kwam naar voren dat er bij de bestaande test veel nadruk wordt gelegd op de fysieke eisen terwijl er weinig aandacht is voor het psychische onderdeel. Daar wordt namelijk niet op getest. Ook het verschil tussen de vrijwillige en beroepsbrandweerkorpsen werd naar voren gebracht. Als iedereen aan dezelfde eisen moet voldoen, waarom kunnen vrijwillige korpsen dan niet beschikken over een sportinstructeur? Als afsluiting werd er teruggekoppeld naar het thema diversiteit: de wens werd uitgesproken dat ook leidinggevenden zich in de toekomst hiermee bezig gaan houden. Dit gebeurt nog te weinig. De dag werd afgesloten met een flitsende presentatie van de coach van het Nederlandse dameshockeyteam Marc Lammers die een frisse kijk op modern coachen en leiderschap presenteerde. Na een drukke dag mocht er dan eindelijk genoten worden van een goed diner en een spetterend feest. Liesbeth Brama
Diversiteit is bij het
Korps Politie Rijnmond al onderdeel van regulier beleid
Nieuwsbrief 3 - 2005
Actieplan vrouwen en defensie ‘zonder actie, geen reactie’
Foto: Defensiekrant
Op 7 november is door Tweede Kamerlid Angelien Eijsink, samen met Marlies Verhoef van de AFMP/FNV, het Actieplan Vrouwen en Defensie ‘Zonder actie, geen reactie’ aangeboden aan staatssecretaris Van der Knaap. De staatssecretaris heeft toegezegd dat hij het actieplan zou bespreken met zijn Gender Ambassadeurs en heeft tevens toegezegd dat hij een aantal voorstellen gaat uitvoeren. Voor de kerst zal de staatssecretaris schriftelijk reageren op het plan. Liesbeth Brama
n het kader van deze presentatie werd er door AFMP/FNV en PVDA op maandag 17 oktober al een discussiemiddag georganiseerd met als thema ‘Het aandeel van vrouwen binnen de krijgsmacht: hoe staat het ermee? Uit de discussies kwam naar voren dat Defensie wel mooie plannen had maar dat de praktijk toch zeer weerbarstig bleek. Tijd voor actie dus, en, het moet gezegd worden, het actieplan van Angelien Eijssink en Marlies Verhoef liegt er niet om. Er worden concreet acht pilotprojecten en zeven actievoorstellen gepresenteerd om meer vrouwen bij Defensie te betrekken.
I
Evenals de pilot-projecten zijn ook de actiepunten concreet geformuleerd. Er wordt het voorstel gedaan om de eerste vrouwelijke generaal zo snel mogelijk van haar unieke positie te Enkele pilot-projecten: ‘verlossen’ door voor • Maak aparte opleidingspelotons voor 2010 ook bij de andere vrouwen bij de opkomst van de augustuskrijgsmachtdelen vrouwen lichtingen in 2006. op soortgelijke hoge func• Laat meer vrouwelijk burgerpersoneel ties te benoemen. Ook instromen en doorstromen. Benoem in wordt er gepleit voor uit2006 minstens één vrouwelijke hooglebreiding van de kinderopraar op de Nederlandse Defensie vang. Toch blijft de vraag Academie. wel hangen of dit allemaal • Houd in de periode februari - april 2006 wel ingang zal vinden op een grote landelijke enquête onder vroude werkvloer. Is het te welijke schoolverlaters over hoe zij aankijverkopen dat in deze tijd ken tegen werken voor vrede en veiligheid van inkrimping en bezuiniin het algemeen, en een baan bij Defensie gingen vrouwen binnen in het bijzonder. Defensie gespaard wor• Laat in 2006 commandanten op het den? Werkt dit beleid dan niveau van compagnies en squadrons zelf niet tegen ze? Het zijn met voorstellen komen om het aantal vragen die zich onvermijvrouwen binnen de eigen geledingen te vergroten. delijk opdringen. ‘Zonder • Organiseer op de Internationale actie geen reactie’, het Vrouwendag (8 maart 2006) een symposiwachten is dus op de um voor vaders en dochters. reactie van de staatssecretaris.
Het volledige actieplan en de daaraan gerelateerde artikelen kunnen teruggevonden worden op de website van Angelien Eijsink: www.angelieneijsink.pvda.nl.
Internet/Intranet Internet/Intranet Intranet Portaal, Nieuws, Defensienieuws, Toespraken. Toespraak van de staatssecretaris van Defensie Van der Knaap bij de presentatie van de eerste vrouwelijke generaal. CDCIntranet.mindef.nl/portaal/nieuws. Stelling: Kolonel Leanne van den Hoek is bevorderd tot de eerste vrouwelijke generaal. • Dat is omdat ze er hard voor heeft gewerkt. (27,14%) • Dat is omdat ze vrouw is. (21,43%) • Vrouwen op diverse topfuncties moet normaal zijn. (51,43%) CDCIntranet.mindef.nl/portaal/nieuws. Defensie en vrouwen, moeizame relatie? Als de uitslag van een enquête ooit vragen opriep, dan is het deze wel. Meer dan 1000 reacties, 1146 om precies te zijn. De vragen zitten niet in de lage scores: 10,99% van de stemmers vindt dat defensie voor de helft uit vrouwen moet bestaan ( 126 stemmen). Een nog lager percentage ( 5,24%) is van mening dat defensie al meer dan genoeg vrouwen werk biedt. Dat waren 60 reacties. Dat defensie geen geschikt bedrijf is voor vrouwen meent 37, 52% van de collega’s. In échte mensen geteld, zijn dat er 430. Nóg meer reacties – 530 - geven aan dat vrouwen welkom zijn, maar zelf niet bij defensie willen werken ( 46,25%). Welke vragen deze cijfers oproepen? In ieder geval één: hoeveel mannen en hoeveel vrouwen hebben gestemd?! www.ellenbijdemarine.nl. Campagne van de Marine voor het werven van vrouwen.
9
Gelezen en gezien
Gelezen en gezien
Weekblad De Bredase bode, zondag 10 juli 2005. PVDA-lid Angelien Eijsink even Cadet. Tweede-Kamerlid Angelien Eijsink (PvdA), trok op de KMA een week lang het groene uniform aan. ‘Wat gebeurt er en wat houdt miliFoto: Defensiekrant taire vorming in’. Dat zijn vragen die zij zichzelf nieuwsgierig vooraf had gesteld. (Ook kort artikel in de Defensiekrant van 21 juli over deze ‘stage’ op de KMA.) Helderse Courant, 19 juli 2005. Vrouwelijke soldaat nu ook bepakt tijdens Vierdaagse. Voor het eerst moesten vrouwelijke militairen tien kilo bepakking meedragen. Onderzoek van Defensie wijst uit dat de bepakking ook voor vrouwen haalbaar is en dat deze maatregel beter past bij het beroepsleger van deze tijd.
Column
Column van Jacqueline
2 jaar van je leven voor de spiegel… God sta me bij, wat kan je allemaal in die twee jaar doen? Als werkende moeder moet je prioriteiten stellen. Ja, nou durf ik hier toe te geven dat strijken niet op nummer 1 in mijn prioriteitenlijstje staat. Met het gevolg dat ik regelmatig een compagniesgrote berg schone was aantref die ligt te lonken naar het strijkijzer… tot dusver zal dat tussen hen geen stabiele relatie worden.
10
Wat hebben we nog meer voor klussen in de aanbieding in en om het huis? Groene bakken, grijze bakken, lege flessen wegbrengen, auto’s wassen (of door de wasstraat rijden), financiën regelen, vaatwasser uitruimen, naar de afhaalchinees, frietje halen?? Oké, ik geef toe, de genderweegschaal slaat bij deze klussen voornamelijk uit naar de M (/v). Maar wacht even, effe een rekensom… Zondag Studiosport van ca. 19.00 tot 21.00 uur en Talpa. (Ja, voor de niet-kenners: als je sport wilt zien, m.n. voetbal, dan zap je je helemaal suf van het publieke Ned. 2 naar de commerciële zender 29). Sportuitzending op zelfde tijd (plus reclame) da’s 4 uur en dan hebben we de doordeweekse sportagenda (deze berekening heb ik natuurlijk wel met een M afgestemd!). Zo’n 6 uur (wedstrijden, sportjournaal e.d.), vrouwenwiskunde het zal wel, maar ik kom toch op zo’n 10 uur per week, maal 52 weken is 520 uur per jaar stilzitten en loeren naar een kastje (mooi kastje, breedbeeld, flatscreen, whatever)! Slotconclusie: van stilzitten word je niet mooi! Het is maar een kort columnpje deze keer, mijn welgemeende excuses maar ik moet mijn haar nog föhnen en het is zondagavond, altijd tricky op zondag want stel je voor dat je op maandag met een bad hairday opstaat….ik zal u die rekensom besparen!!
Nieuwe Revu, 23 augustus 2005. Onze defensiebabes in Burqa-land. Wat de heren er van vinden. Niemand had in 2001 gedacht dat een paar jaar later blonde, ongesluierde, Nederlandse, vrouwelijke soldaten in Afghanistan zouden rondrijden. Reporter van Nieuwe Revu rijdt een paar dagen mee met jonge vrouwelijke militairen; zij staan volgens hem ‘hun mannetje’, al verzucht een macho marinier: ‘Vrouwen in het verkeer is net als vrouwen bij het leger...’
Gelderlander, 3 september 2005. Defensie aast op vrouwen. Defensie lonkt naar sportieve meiden. Vrouwen lopen nog niet warm om de wapenrok aan te trekken: kadaverdiscipline, machocultuur en een mannenbolwerk zijn stereotypen die kleven aan de krijgsmacht. Er zijn veel vacatures in het leger en Defensie is dan ook prominent aanwezig op banenmarkten. Reacties van diverse vrouwelijke militairen over het werken bij de krijgsmacht. Vriendin, nummer 33. In de rubriek & ZEI van dit damesblad staat een interview met Sheila, lid van het Racing Team Koninklijke Landmacht. Sinds maart maakt zij deel uit van dit uit twee vrouwen en twee mannen bestaande team dat jongeren moet inspireren om te gaan werken bij de landmacht. Het idee achter het team is dat autosport goed past bij de landmacht: alles draait om dynamiek, teamwork en beslissen onder stress. ‘Van de mannen winnen, dat Foto: Vriendin 33. geeft wel een kick’, zegt ze. Defensiekrant, 22 september 2005. Prinsjesdag 2005. Flexibiliteit in Personeelsbeleid. Er wordt voorts bijzondere aandacht besteed aan de positie van vrouwen. Het onderwerp gender wordt in de defensieopleidingen en trainingen, waaronder de missiegerichte opleiding, opgenomen. Ook wordt in 2006 een bureau ‘Integriteit’ opgericht dat als aanspreekpunt en kenniscentrum voor de gehele organisatie dient.” Defensiekrant, 15 september 2005. Kinderopvang Oirschot stap dichterbij. De ondertekening van de intentieverklaring tussen de commandant van 13 Mechbrig en de directeur van de stichting Korein Kinderopvang voor de totstandkoming van kinderopvang op de RVS-kazerne in Oirschot. De officiële opening is op 27 september. Eindhovens Dagblad, 28 september 2005. ‘Ze krijgen geen legergroene luiertjes aan.’ Artikel over de opening van kinderopvang Rhino Bambino in Oirschot. Intermediair, 29 september 2005. ‘Je moet grenzen stellen, je tanden laten zien.’ Interview met Leanne van den Hoek, de eerste vrouwelijke generaal. ‘Het gaat er niet om het leger te feminiseren, het is de goede mix die het team sterk maakt.’ Oplinie 10, oktober 2005. ‘Ik ben wel gewend aan uitdagingen.’ Ook in dit blad een interview met Leanne van den Hoek, die onder meer zegt “zelf helemaal niet zo bezig te zijn met dat ‘vrouwzijn’.” Ook enkele speerpunten uit het Actieplan Gender worden in dit artikel belicht. 24 augustus 2005. Commandant IKS eerste vrouwelijke generaal. Diverse (dag)bladen en nieuwsberichten schenken
aandacht aan deze mijlpaal, al schijnt dat soms gepaard te moeten gaan met schampende opmerkingen als ‘geen gevechtsfunctie, maar een softe baan’. Haagsche Courant, 25 augustus 2005. Generaal (Column Vilan de Loo) ‘(..) maar wat gaat generaal Van den Hoek doen, als voorbeeld voor onze jonge meisjes? Personeelswerk. Wat draagt zij? Een kek damesuniform, met bijpassende pumps. Ik vermoedde de aanwezigheid van ragdunne huidkleurige nylons (..) Is dit wat een generaal moet zijn? Barbie in uniform? En wat moet zij doen: personeelswerk? Geef die vrouw een broek en kistjes, toon haar als krijgshaftige legergeneraal die klaar staat om naar Afghanistan te gaan. Laat ons merken dat Defensie het serieus meent met vrouwen in het leger. Als dat werkelijk zo is, wil ik de hoogste vrouwen van de krijgsmacht in actie zien en ze horen vertellen over oorlog, vechten en overleven, dan wil ik horen dat ze als klein meisje zo’n leven al wensten (..).’
Foto: Defensiekrant
Trouw, 6 oktober 2005. ‘Ik was ongelooflijk kwaad.’ De enige vrouw naast koningin Wilhelmina die is opgenomen in de Militaire Willems Orde, Jos MulderGemmeke, vertelt dat de koningin (die haar in 1950 de ridderslag gaf) blij was dat ze niet meer de enige vrouw was. Er zijn duizenden onderscheidingen uitgedeeld sinds de invoering 190 jaar geleden door koning Willem I, maar slechts twee voor een vrouw. Jos Mulder: ‘De vraag is niet: wat schort er aan vrouwen? De vraag is: wat schort er aan mannen? Waarom denken mannen dat zo’n onderscheiding alleen voor mannen is?’ Toen ze ‘erbij’ kwam, merkte ze het meteen. ‘Wat moet die ertussen, dachten de heren. Uiteindelijk waren ze wel blij met me. Toen ik voorzitter van de club werd, waren zij van de administratie af.’ Defensiekrant, 6 oktober 2005. Girl Power. Een geheel door dames bemande C130 van de Amerikaanse luchtmacht vloog met 151 mariniers naar oorlogsgebied in zuidwest Azië. Een eenmalige actie, waar iedereen de lol wel van inzag, maar de voorkeur gaat uit naar kwaliteit boven sekse bij het samenstellen van een bemanning.
Foto: Defensiekrant
Trouw, 18 oktober 2005. Vrouwenbeleid bij Defensie heeft stimulans nodig. Tussen theorie en praktijk van vrouwen in de krijgsmacht gaapt een diepe kloof. Artikel naar aanleiding van een bijeenkomst in Woerden georganiseerd door FNV-bond
Nieuwsbrief 3 - 2005 AFMP en de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. Angelien Eijsink: ‘Beleid is er genoeg, er zijn nu acties nodig. Als we niets doen, keert het beleid zich tegen vrouwen.’ NRC Handelsblad, 7 november 2005. Deeltijdbanen zijn er nog niet in het leger. Het Parool, idem. PVDA en FNV lanceren actieplan: vrouwen in apart peloton van het leger. Twee artikelen met reacties op de presentatie van het actieplan ‘Zonder actie, geen Reactie’ van Angelien Eijssink en Marlies Verhoef. (Verslag zie elders in deze Nieuwsbrief.) Volkskrant, 22 oktober en 5 november 2005. Op 8 november promoveert arbeidsen organisatiepsycholoog Irene de Pater aan de Universiteit van Amsterdam. Zij heeft onderzocht in hoeverre mannen en vrouwen verschillen in het kiezen van werk. Mannen kiezen voor uitdagend werk, vrouwen voor leuk werk. De Pater vindt het zorgwekkend dat dit sekseverschil al te merken is bij studenten. Uitdagingen vermijden resulteert volgens haar in minder vaardigheden en zelfvertrouwen. Aaneen, blad voor ABVAKABO FNV, nr. 10 oktober 2005. Netwerk voor vrouwenbelangen. Veertig procent van de leden van ABVAKABO FNV is vrouw. Opkomen voor de belangen van deze groep is daarom een belangrijk speerpunt. Dat kan alleen door de inbreng van vrouwelijke leden zelf. Daarom start de bond een vrouwennetwerk. De Twentsche Courant Tubantia, 6 en 7 november 2005. ‘Vrouwen meer dan welkom’. ‘Met twee bedrijfsleiders om tafel’. Verslag van het interview in het radioprogramma Goed Gesprek op Zondag met Guido van Woerkom, directeur ANWB, en Dick Berlijn, opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten. Uitspraak van de generaal: ‘Vrouwen zijn bij het defensieapparaat meer dan welkom. Niet alleen vanwege de gewenste afspiegeling an de samenleving die het personeelsbestand moet laten zien. Ook omdat ze een ander licht op kwesties laten schijnen.’ Telegraaf, 5 november 2005. ‘Veel te weinig vrouwen maken legeropleiding af ’. Volkskrant, 5 november 2005. Leger moet instroom vrouwen versoepelen. NRC Handelsblad, 7 november 2005. Deeltijdbanen zijn er nog niet in het leger. Helderse Courant, 8 november 2005. PvdA-fractie wil meer vrouwen in het leger. BN/De Stem, 8 november 2005. Opleiding vrouwen bij Defensie langer. Defensiekrant, 10 november 2005. Actieplan Vrouwen en Defensie. De strijdkrachten hebben moeite om personeel te trekken en moeten daarom ook vrouwen rekruteren. De kamer verlangt extra maatregelen om vrouwen toe te laten tot de krijgsmacht. De werving bij vooral de landmacht en de luchtmacht laten te wensen over. Het aantal te werven vrouwen moet dertig procent worden: in 2010 moet 12 procent van de militairen en 30 procent van de burgers vrouw zijn. Volgens staatssecretaris Van der Knaap en de PvdA is de krijgsmacht te zeer een mannenbolwerk. ‘Er is een cultuuromslag nodig’, aldus de stas. PvdAkamerlid Angelien Eijsink vindt dat vrouwen worden benadeeld door negatieve stereotypen bij hun mannelijke superieuren. Eijsink en de militaire vakbond AFMP presenteren hun actieplan Vrouwen en Defensie. Zo zijn volgens hen aparte vrouwelijke opleidingspelotons een bittere noodzaak.
Volkskrant, 5 november 2005. Emotionele steun voor vrouwen van Srebrenica. Dagblad van het Noorden, 5 november 2005. Ter Beek wil actie voor vrouwen Srebrenica. Tijdens de presentatie van het boek Vrouwen van Srebrenica (zie ‘Leestips) in Herinneringscentrum Kamp Westerbork haalde de Drentse commissaris van de koningin, oud-minister Relus ter Beek, uit naar regering en parlement die de vrouwen van Srebrenica aan hun lot overlaten. Erkenning en emotionele steun bleven uit. ‘Wij zijn niet schuldig maar wel verantwoordelijk’, zei Ter Beek. Tweede-Kamerlid Agnes Kant (SP, de enige partij die reageerde op de noodoproepen van Alok van Loon) reisde een week met de schrijfster mee. Ze heeft tot nu toe vergeefs geprobeerd de regering tot actie te bewegen. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan een Bosnische vrouw en een Bosnische arts die al tien jaar psychotherapeutische hulp biedt: een druppel op een gloeiende plaat. NRC Handelsblad, 7 november 2005. ‘Zó’n vent die vrouw’. Leanne van den Hoek is de eerste vrouwelijke generaal in Nederland. Zeer uitgebreid artikel met meningen, uitspraken en anekdotes van verschillende mensen over (het leven en de carrière van) Leanne van den Hoek. Helderse Courant, 8 november 2005. Achter de dijk. Column van J.T. Bremer over de Marva met herinneringen en citaten uit het gedenkboek ‘ Bij de Marva’ (1994), bijvoorbeeld over de kledingvoorschriften, de reacties van mannelijke collega’s toen de Marva’s bij hen werden gehuisvest, ongenoegens van bewoners die breed werden uitgemeten in de pers. De emancipatie van marinevrouwen heeft veertig jaar geduurd met als een van de hoogtepunten het eerste schip dat in 1980 met een ‘gemengde’ bemanning de haven verliet. ‘Een vrouw en een kip, een ramp op een schip’, luidde de aloude uitdrukking. Maar er vonden geen rampen plaats, integendeel. Zo kon in 1982 de Marva worden opgeheven en zijn vanaf dat moment vrouwelijke militairen ook bij de Marine volledig geïntegreerd (volgens de schrijver van deze column...). Landmacht, nummer 10, november 2005. Eerste sportinstructrice haalt rode baret. Twee vrouwelijke militairen hebben tijdens Fearless Falcon een rode baret gehaald: eerste luitenant Hanneke Krom-Cents van II Geneeskundige Compagnie en sergeant Nicole van Tuel, de eerste vrouwelijke sportinstructeur die de opleiding haalt.
Links elnt Hanneke Krom-Cents en rechts sgt Nicole van Tuel (Foto: Landmacht)
Leestips
Leestips
Heldinnenbrieven, Olga van Marion, uitg. Vantilt. In het Nederlands taalgebied blijken in navolging van Ovidius honderden heldinnenbrieven in versvorm te zijn uitgebracht. Het gaat om zogenaamd vertrouwelijke brieven van beroemde figuren uit de geschiedenis: van Cleopatra tot Maria Magdalena, van Michiel de Ruyter tot Amalia van Solms. In werkelijkheid komen de ontboezemingen in de brieven niet van de afzender. De heldinnenbrief is de travestie ten top. Achter veelal vrouwelijke personagers gaan meestal mannelijke dichters schuil. Zo ontstaan er complete fictieve correspondenties, waaraan ook Vondel, Hooft en Bilderdijk zich hebben gewaagd. Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 2005, uitg. Vantilt. Dit themanummer is geheel gewijd aan de rol van vrouwen in de geschiedenis van het boek. Hoewel iedereen weet dat vrouwen door de eeuwen heen op allerlei manieren hebben bijgedragen aan de productie en distributie van boeken, is hun rol niet altijd goed onderzocht. Dit nummer belicht facetten van de vrouwelijke aanwezigheid in de wereld van het boek, in zulke uiteenlopende hoedanigheden als schrijver-uitgever, boekverzorger, boekbinder, boekverkoper en bibliothecaris. TNO Special, september 2005. Veilig werken in een onveilige wereld. TNO Special is de halfjaarlijkse bijdrage die TNO Kwaliteit van Leven verzorgt voor ARBO. Het thema is deze keer: Veilig werken in een onveilige omgeving. De maatschappij verruwt, dus ook de omgang tussen mensen die in een organisatie samenwerken. Eén-opéén of allen-tegen één. Hoort het erbij of kunnen we er iets aan doen? Artikelen over integriteit, gedragscodes, ongewenst gedrag en tips tegen ongewenste omgangsvormen op en rond de werkplek. Bron: TNO Special Alok van Loon, Vrouwen van Srebrenica. Uitgeverij Contact. Alok van Loon reisde vele malen af naar Bosnië om met de vrouwen van Srebrenica te praten. ‘Vertel de wereld dat wij bestaan’, smeekten ze haar. In haar indrukwekkende boek geeft Alok van Loon deze vrouwen - die hun zoons, echtgenoten en vaders verloren – een gezicht. In het ‘huis’ van een van hen, ver weg van haar woonplaats Srebrenica, vertelden twintig vrouwen hun vreselijke verhalen. Tien jaar na de val van Srebrenica is nog nooit iemand in de vluchtelingenkampen bij deze vrouwen geweest. De Stichting Toekomst Overlevenden Srebrenica, die Alok van Loon heeft opgericht, steunt de kleinschalige projecten van de vrouwenhulporganisatie Snaga Zene.
Ingezondenbrieven brieven Ingezonden ‘Wanneer komen de vrouwelijke onderofficieren aan de beurt?’ Ik zou graag willen reageren op de laatste uitgave van DVN, de nieuwsbrief nr. 2. Het zal niemand ontgaan zijn dat de hele editie gaat over het Genderbeleid. Ik volg dit traject al sinds mijn indiensttreding in februari 1979. Het moet mij van het hart dat ik de discussie hierover zo langzamerhand beu ben. Ook ik ben nauw betrokken geweest, via de werkgroep Emancipatie & Integratie en later Arbeid & Zorg van de AFMP. Ik ben zeer verheugd te horen dat er nu zes vrouwen zijn bevorderd tot majoor èn dat er nu een vrouwelijke generaal is benoemd, maar... wanneer komen de vrouwelijke onderofficieren aan de beurt?? Ik wacht nu al 26 jaar op positieve discriminatie… en mèt mij vele anderen. Want Defensie kent namelijk voldoende onderofficieren. Het probleem is dat de aandacht nu alleen uitgaat naar de jongere generatie. De Milva, Luva en Marva komen niet eens meer in beeld. Dit schijnt een vergeten groep te zijn. Er zijn, tot spijt, genoeg onderofficieren die tussen wal en schip vallen. Waarom worden die aan hun lot overgelaten? De Marva’s van de Koninklijke Marine hebben een ander contract en dus geen vaarplicht terwijl er, destijds in de jaren ’80, toch genoeg vrouwen waren die wel wilden maar niet mochten varen. Om die reden hebben we dan ook geen ‘operationele ervaring’ opgebouwd. Buitenlandplaatsingen en, zoals ik ze noem, interim-plaatsingen zijn niet relevant. Waarom hebben wij nu, buiten onze schuld, geen ‘normale’ carrière… Het wordt tijd dat er gelijke kansen komen voor iedereen en geen, door de politiek opgelegde, incidentele bevorderingen! Worden wij nog wel serieus genomen nu wij als rolmodel moeten fungeren voor de jongere garde? Eén blik op onze epauletten zegt genoeg… Zelfs de lichtingen nà 1980 hebben te maken met discriminatie (alleen al ouderschaps- of deeltijdverlof houdt een bevordering tegen). Ik zou de Gendercommissie op het hart willen drukken om de beschikbare vrouwelijke onderofficieren te erkennen, met terugwerkende kracht te bevorderen en in te zetten! Mary van de Laak, SGTBDVB
12
Marva 1954
Marva 1975
Themadag DVN Door organisatorische omstandigheden is de themadag verzet naar een nader te bepalen datum in januari. Oriëntatierit 'Kunnen vrouwen kaartlezen?' Beperkte inschrijving! Bel voor info naar Sylvia Fonkert (commissie bijzondere activiteiten) 033-4661575 Houd de Defensiekrant en DVN intranet site in de gaten!
Het bestuur en de redactie wensen u gezellige kerstdagen en een geweldig netwerkjaar VERHUISD? ANDERE WERKPLEK? Geef je nieuwe adres door aan de ledenadministratie DVN: Mw. mr. A.C.J. van Loon (persoonlijk) o.v.v. DVN Militaire Inlichtingen & Veiligheidsdienst Postbus 20701 MPC 2500 ES Den Haag of: outlook mail: Loon, A.C.J. van
Een plaatje zegt meer dan... Foto’s of illustraties bij de artikelen zijn zeer welkom. Echter, bij het drukwerk gelden bepaalde eisen. • Digitale foto’s minimaal 500 kb in een jpg-formaat (origineel). • Foto’s of illustraties van het internet ‘geplukt’, zijn helaas niet bruikbaar omdat de resolutie hiervan te laag is. Dus, stuur foto’s of illustratiemateriaal van harte mee met de kopij maar denk wel aan bovenstaande punten.
Colofon Het DVN-bestuur en de redactie van de Nieuwsbrief DVN zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de door leden ingezonden teksten. De redactie behoudt zich echter het recht voor teksten in te korten of plaatsing te weigeren. Deadlines:
17 februari 2006 16 juni 2006
20 oktober 2006
Contributie DVN: 15 euro Per acceptgiro of op rekeningnummer 6334014 t.n.v. Defensie Vrouwen Netwerk Nieuwsbrief DVN Verschijnt driemaal per jaar Nummer 3, december 2005 Redactie:
Liesbeth Brama Kopij en correspondentie: mw. drs. L. Brama Nederlands Instituut voor Militaire Historie MPC 58A Postbus 90701 2509 LS Den Haag tel.: 070-3165840 mdtn: *06-546-65840 outlook mail: Brama, L Drs LAS BLS/IMG Secretariaat DVN: mw. mr. A.C.J. van Loon (persoonlijk) Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst Afdeling Juridische Zaken o.v.v. DVN Postbus 20701 2500 ES Den Haag tel. 070-4419112 outlook mail: Loon, A.C.J. van e-mail:
[email protected] Vormgeving: Maarten Slooves, Grafische Vormgeving, Grave
Het volgende nummer verschijnt in april 2006 Sluitingsdatum kopij: 17 februari 2006
