G emeente D en H aag
Nieuwe aanpak van de woningbouwproductie in Den Haag Henk Harms, gemeente Den Haag Directeur Ontwikkeling en Realisatie
Internationale stad van Vrede en Recht Den Haag: na New York, tweede VN stad Wereldstad aan Zee Circa 200 internationale organisaties Meer dan 300 multinationals 509.000 inwoners Regio Haaglanden 1 miljoen inwoners
G emeente D en H aag
Aantrekkelijke stad Unieke locatie Groene wereldstad aan zee Historische en moderne stad Aantrekkelijke winkelstad Eerste klas culturele voorzieningen
G emeente D en H aag
G emeente D en H aag
Hoogwaardige inrichting openbare ruimte
G emeente D en H aag
Aantrekkelijke winkelstad
G emeente D en H aag
Eerste klas culturele voorzieningen
G emeente D en H aag
Haagse aanpak sinds begin crisis 2009/2010
Onhaalbare ontwikkelingen en projecten stopzetten
2011/2012
Uit exploitatie nemen kantoren- en bedrijvenprogramma, herprogrammering woningbouwprogramma Aanbrengen ruimtelijke focus Bezuinigingen
2013
Verdere invulling faciliterende rol en nieuwe ontwikkelconcepten
2014
Uitbouwen en optimaliseren nieuwe ontwikkelconcepten incl. nieuwe investeringen als vliegwiel Den Haag investeert € 75 mln. in ruimtelijke ontwikkeling
G emeente D en H aag
Aanpak met andere rolopvatting Minder zorgen voor en meer zorgen dat Minder ‘nee-zeggen’ en meer ‘ja, mits …’ Meer diversiteit in rollen: Kaderstellen Faciliteren / rode loper Initiëren Verbinden Zelf doen Product én procesgericht Grootschalig én kleinschalig Nieuwe of andere inzet instrumenten: Grondbank Erfpachtconstructie
G emeente D en H aag
Den Haag groeit Bevolkingsgroei in de afgelopen 10 jaar met zo’n 40.000 inwoners Den Haag groeit door, van zo’n naar zo’n 570.000 inwoners in 2040 Bevolking groeit nu harder dan de woningvoorraad Druk op de stad Bestuurlijke ambitie: Groeiambitie faciliteren Woningbouwproductie: 1.500 woningen / jaar
540.000 Bevolking per 1/1 Prognose 520.000
500.000
480.000
460.000
440.000
420.000
400.000 2002
2007
2012
2017
2022
G emeente D en H aag
Haagse woningbouwproductie 4.500
4.000
3.500
Prognose 2.000 woningen, per 1 september ca. 1.500 woningen gereed
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Aantal gereedgekomen woningen per jaar
Waar wordt op ingezet? Bouw van markthuurwoningen Studentenwoningen Kleinschalig opdrachtgeverschap Transformatie kantoren Voortgang herstructurering
G emeente D en H aag
Afspraken met beleggers Investeerders aan de stad binden Zekerder stellen afzet bij projecten Binnenlandse- en buitenlandse beleggers Afspraken met Syntrus Achmea, Vesteda en Hanson HAM Gemeente als verbinder tussen locaties/projecten en ontwikkelaars/aannemers en beleggers
G emeente D en H aag
Studentenwoningen Den Haag studentenstad Haagse Hogeschool, Leiden University College The Hague Collegeambitie 2010-2014: 1.500 studenteneenheden met succes gerealiseerd Ambitie: 2014-2020: circa 2.000 studenteneenheden Realisatie door: Nieuwbouw en kantoortransformatie Omvangrijke projecten Gezien omvang belangrijk voor halen woningbouwambitie
G emeente D en H aag
Kleinschalig opdrachtgeverschap In Den Haag krijg je als investeerder de volledige zeggenschap en verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de bouw van je eigen bouwplan. Investeerders: particulieren, kleine ontwikkelaars, aannemers 2012/2013: 330 kavels – en kluswoningen aangeboden Nagenoeg alle kavels in optie genomen of verkocht
G emeente D en H aag
Kleinschalig opdrachtgeverschap
G emeente D en H aag
Kantoortransformatie
G emeente D en H aag
Transformatie van kantoren 1.000.000 m2 kantoren transformeren naar andere functies Centrale ligging in binnenstedelijk gebied en goede bereikbaarheid van leegstaande kantoorpanden bieden kansen voor transformatie Uitgangspunt is dat de gemeente niet de probleemeigenaar is als het gaat om leegstand van kantoren Gemeente denkt mee en faciliteert Gemeentelijke kantorenloods Groot deel van de transformatieopgave omvat afstoot Haagse Rijkspanden (660.000 m2). In 2013 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen gemeente en Rijk.
G emeente D en H aag
Voortgang herstructurering Productie corporaties onder druk: Door beperking investeringsmogelijkheden als gevolg van verhuurdersheffing Financiële problemen Vestia
Raamovereenkomst met Vestia over verkoop van woningen, voortgang projecten, WOM Zuidwest, prestatieafspraken Oprichting WOM Den Haag Zuidwest: Voortgang herstructurering Vergroten draagvlak investeringen marktpartijen
Investeringen in Den Haag Zuidwest: Stadskantoor Leyweg, voorzieningen, Sportcampus Zuiderpark
G emeente D en H aag
WOM Den Haag Zuidwest
G emeente D en H aag
Vestia had belangrijk aandeel in de Haagse woningbouwproductie, m.n. herstructurering, circa 25-30% Risico voor voortgang herstructurering / neerwaartse spiraal WOM (gemeente/Vestia) investeert risicodragend in DHZW Vestia brengt 2.200 woningen in Den Haag brengt investeringskapitaal (€ 80 miljoen risicodragend) in Programma: 1.000 woningen sloop, 750 nieuwbouwwoningen, 250 renovatie
Na 10 jaar liquidatie, Vestia neemt sociale huurwoningen weer terug en gemeente ontvangt investeringskapitaal terug
Samengevat
G emeente D en H aag
Den Haag aantrekkelijke stad om in te investeren Meer diversiteit in rollen Bouwen in breed palet Grootschalig én kleinschalig Investeerders aan de stad binden: van zelfbouwers tot institutionele beleggers Meer ruimte voor (private) initiatieven Gemeente investeert in infrastructuur, openbare ruimte en publieke voorzieningen
Verwachtingen
G emeente D en H aag
Vijf jaar geleden was de aanpak van de woningbouwproductie anders dan nu het geval is en … over vijf jaar zal die aanpak ook weer anders zijn. Wat zijn uw verwachtingen?