R.K. Daltonschool De Driesprong Taal- leesprotocol groep 1 – 8 , versie 01-08-2011 Dit protocol is onze vertaling van het Dyslexieprotocol naar onze schoolsituatie. De taal- leesontwikkeling van de leerlingen wordt van groep 1 t/m groep 8 gevolgd. Dit gebeurt aan de hand van methodegebonden toetsen en niet methode gebonden toetsen. De niet methodegebonden toetsen zijn onafhankelijk en landelijk genormeerd. Door de leerlingen te volgen worden stagnaties in het leerproces snel gesignaleerd en worden zo nodig maatregelen genomen. Niet methodegebonden toetsen die gedurende de schoolperiode afgenomen worden op het gebied van taal, lezen en spelling: -
-
Toetsen Beginnende Geletterdheid, 10 toetsen die gespreid worden afgenomen in de periode april groep 1 tot mei groep 2 Drie Minuten Toets (DMT, woordlezen), afgenomen v.a. groep 3. In groep 4 en 5 3x per jaar. In groep 6 t/m 8 voor zwakke leerlingen (C, D, E-score) 3x per jaar, voor alle leerlingen eind ieder schooljaar. AVI (tekstlezen) wordt afgenomen bij leerlingen die zwak (C, D, E-score) presteren op DMT Cito spelling, 2x per jaar vanaf januari groep 3 PI-dictee: 2x per jaar vanaf maart groep 3 Cito 1x per jaar (groep 4 2x) begrijpend lezen vanaf eind groep 3 Cito entreetoets groep 7 (april/mei) Cito eindtoets groep 8 (februari)
Bij de kleuters worden, naast het afnemen van de Toetsen Beginnende Geletterdheid de ‘dagelijkse’ vorderingen regelmatig bekeken en wordt bijgehouden welke kinderen moeite hebben met vaardigheden die van belang zijn voor het taal- en leesproces (klankbewustzijn, rijmen, letterkennis, auditief geheugen, visueel geheugen, analyseren, synthetiseren etc.). In groep 3 worden ook de signaleringen Veilig Leren Lezen (herfst, winter, lente en eind) afgenomen. Daarnaast houden de leerkracht in de groepen 1 t/m 8 het lezen in zijn algemeenheid de gaten en nemen de leerkrachten met regelmaat spellingdictees af volgens de richtlijnen van de methode. In ons computersysteem Parnassys worden de vorderingen bijgehouden.
Versie d.d. 01-08-2011 Evaluatie: 01-07-2013 door zorgteam/team Bewaren in groepsmap onder 7.4
1
Schematische weergave
GROEP 1 Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
1
In kaart brengen beginsituatie bij binnenkomst leerling
2
Na binnenkomst en de periode opvolgend
Welke gegevens verstrekken ouders en peuterspeelzalen over de taalontwikkeling van het kind? Hoe is het met de spraak/taalontwikkeling van de nieuwe kinderen?
3
April
4
Mei
Bij het intredegesprek met ouders spreken over de spraak/taalontwikkeling van het kind en eventuele leesproblemen in de familie. Opvallendheden noteren en stimuleren goede spraak/taalontwikkeling voor alle leerlingen Leerlingen worden individueel door de eigenleerkracht getoetst idem
5
Interventieperiode, va april/mei
6
Vóór einde schooljaar
7
Vóór einde schooljaar
Afname 1e toets (rijmen) Beginnende Geletterdheid Afname 2e toets (woordenschat) Beginnende Geletterdheid Stimuleren spraak/taalontwikkeling en fonemisch bewustzijn Nagaan effectiviteit spraak/taalontwikkeling en het fonemisch bewustzijn Overdracht aan volgende leerkracht
Leerkracht maakt instructiegroepje(s), zo nodig screening door logopedist(e) Eigen interpretatie leerkracht
Overdracht dmv Parnsssys en mondelinge toelichting, aandachtspunten voor groep 2 aangeven
GROEP 2
1
Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
Augustus/September
Gebruik maken van de gegevens uit groep 1 Afname 4 toetsen Beginnende Geletterdheid (letterkennis 1, analyse 1, synthese 1, woordenschat 2) Stimuleren taalleesontwikkeling en leesvoorwaarden, aandacht besteden aan leerlingen/gebieden waarop uitval is gesignaleerd Evalueren van de geboden extra begeleiding (eigen beoordeling)
Bepalen welke kinderen specifieke aandacht in groep 2 nodig hebben. Leerlingen worden individueel door de eigen leerkracht getoetst
Oktober 2
3
Oktober tot Januari
4
Januari
Leerkracht maakt instructiegroepje(s), roept via ib-er zo nodig hulp in van rt-ers/externe hulpverleners, waar nodig tussentijds aanpassingen doen in samenstelling/onderwerp Voor kinderen die geen ontwikkeling laten zien: inschakelen deskundige: b.v. logopedie, eduniek Voor kinderen die nog wat extra
2
5
Januari tot mei
Verder stimuleren spraak/taalontwikkeling en leesvoorwaarden
6
April
Afname 1 toets Beginnende Geletterdheid (benoemsnelheid cijfers en letters) Afname 2-4 toetsen Beginnende Geletterdheid (letterkennis 2, synthese 2, bij onvoldoende score in oktober: ook analysetoets en woordenschattoets 2 afnemen) Hiaten opvullen, overgang naar groep 3 bespreken (mogelijk/onmogelijk?)
Mei
April tot einde schooljaar
Einde schooljaar
Overdracht naar groep 3
stimulans nodig hebben: nieuw(e) instructiegroepje(s) samenstellen Leerkracht maakt instructiegroepje(s), roept via ib-er zo nodig hulp in van rt-ers/externe hulpverleners, waar nodig tussentijds aanpassingen doen in samenstelling/onderwerp Leerlingen worden individueel door de eigen leerkracht getoetst
Leerlingen worden individueel door de eigen leerkracht getoetst
Leerkracht bekijkt wat de mogelijkheden zijn tot het einde van het schooljaar, via instructiegroepje(s), rt, etc. Overdracht dmv Parnsssys en mondelinge toelichting, aandachtspunten voor groep 3 aangeven
GROEP 3
Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
1
Augustus/September
Vastleggen beginsituatie
2
September herfstvakantie
Ondersteuning mogelijke risicolezers
3 4
Oktober: Herfstsignalering VLL Oktober tot Februari
lees- en schrijfvaardigheid van alle leerlingen toetsen Elementaire leeshandeling aanleren
Gegevens toetsen en spraak/taalontwikkeling kleuterperiode omzetten naar een begeleidingsplan voor groep 3, m.n. risicoleerlingen - Goed inplannen van de methode voor leren lezen: instructiegroep(en) samenstellen - Doelgericht werken: alle kinderen eind groep 3 minimaal AVI E3 beheersing - Inzet computerprogramma VLL - zo mogelijk gebruik maken van inzet onderwijsassistent en/of anderen binnen de school Leerlingen worden individueel door de eigen leerkracht getoetst - Uitbreiding instructie- en leertijd voor de risicolezers - Veel directie instructie - inzet Connect Klanken en Letters - Inzet computerprogramma VLL om de instructietijd uit te breiden
5
Januari/Februari
Afname cito spelling M3 en afname wintersignalering VLL
Interpretatie van de gegevens en bepalen welke leerlingen extra instructie, extra leesmomenten (op school en ook thuis) nodig hebben
3
6
Februari-Maart
Volledige letterkennis en leessnelheid
7
Maart (lentesignalering)
Letterkennis en leessnelheid
8
Maart-Mei
Automatisering van het leesproces
9
eindevaluatie: Mei/Juni
lees- en schrijfvaardigheid van alle leerlingen toetsen: eindsignalering VLL (inclusief dmt en avi), cito spelling
en hiervoor instructiegroepen bepalen - Pre- en reteaching met de methode: zwakke leerlingen: 1 uur extra instructie; - computerprogramma bij VLL - Inzet Connect vloeiend lezen - Thuis lezen stimuleren d.m.v. Samen Beter Lezen (ouders instrueren) Interpretatie gegevens en aanpassen instructiegroepen Verder: is de leerling mogelijk dyslectisch? Waar nodig/mogelijk contacten met zorgadviesteam, eduniek. - Pre- en reteaching met de methode: uitbreiding instructietijd voor zwakke lezers met één uur per week - Zie punt 6 Gegevens interpreteren en overdracht aan groep 4, mondeling en via Parnassys Welke kinderen hebben in groep 4 specifieke ondersteuning nodig? Welke leerlingen beheersen niet avi E3?
GROEP 4
2
Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
Augustus-Oktober
Risico leerlingen uit groep 3 extra begeleiden
Oktober
Afname dmt alle leerlingen, bij zwakke lezers (dmt C, D, E) ook avi. Afname PI-dictee alle leerlingen
Extra leestijd en instructietijd, Connect vloeiend lezen, zo mogelijk 4x pw. Thuis lezen dmv Samen Beter Lezen (ouders instrueren), zo mogelijk maatjes lezen Interpretatie gegevens, instructiegroepen aanpassen
3 Oktober-Januari
4
Januari/Februari
Afname cito spelling en dmt, zwakke lezers (dmt C, D, E) ook avi,
5
Februari - mei
Lees- en spellingvaardigheid
Extra instructie/lezen Connect. Inzet computer Samen Beter Lezen thuis, zo mogelijk maatjes lezen, inzet onderwijsassistent waar mogelijk. Thuis oefenen met spelling middels Bloon (leerkracht instrueert ouders) Interpretatie gegevens en aanpassen programma’s en inzet, leerkracht/ouders/onderwijsassiste nt/maatjes voor leerlingen die dmt zwak scoren en avi M4 niet beheersen Werken met bijgestelde plannen
4
bevorderen 6
Maart
7
Mei/Juni
Afname PI-dictee alle leerlingen Afname cito spelling en dmt. Eventueel voor zwakke lezers (dmt C, D, E) avi
Waar nodig instructiegroepen aanpassen Interpretatie gegevens, planning laatste weken maken en zorgen voor overdracht naar volgende leerkracht, mondeling en via Parnassys, welke kinderen scoren zwak op dmt en beheersen avi E4 niet, welke kinderen scoren zwak op spelling? Welke kinderen hebben in groep 5 direct extra begeleiding nodig?
GROEP 5
Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
1
Augustus tot oktober
Uitgaan van beginsituatie zoals aangegeven door leerkracht groep 4;zwakke lezers, lager dan avi E4 en spellers; D/E-niveau op cito E4
2
Oktober
Afname dmt bij alle leerlingen, zwakke leerlingen (dmt C, D, E) ook avi Afname PI-dictee alle leerlingen
Starten met begeleiding risicoleerlingen: extra instructie, computerprogramma’s, Connect/Ralfi lezen, thuis lezen met Samen Beter Lezen, indien mogelijk: inzet onderwijsassistent en maatjes Gegevens interpreteren en instructiegroepen aanpassen
3
Oktober-Januari
4
Januari/Februari
Lees- en spellingvaardigheid bevorderen Afname afname cito spelling Afname dmt alle leerlingen, bij zwakke leerlingen (dmt C, D, E) ook avi
5 6
Februari-mei Maart
7
Mei/juni
Afname PI-dictee alle leerlingen Afname cito spelling en dmt, voor zwakke leerlingen (dmt C, D, E) ook avi
Zie bij 1 Gegevens interpreteren en instructiegroepen aanpassen
Werken met bijgestelde plannen Waar nodig instructiegroepen aanpassen Interpretatie gegevens, planning laatste weken maken en zorgen voor overdracht naar volgende leerkracht, mondeling en via Parnassys, welke kinderen scoren zwak op dmt en beheersen avi E5 niet, welke kinderen scoren zwak op spelling? Welke kinderen hebben in groep 6 direct extra begeleiding nodig?
5
GROEP 6
Momenten in de tijd
Wat moet er gebeuren?
Hoe pakken we het aan?
1
Augustus tot oktober
Uitgaan van beginsituatie zoals aangegeven door leerkracht groep 5; zwakke lezers lager dan avi E5 en spellers D/E-niveau.
Starten met begeleiding risicoleerlingen: extra instructie, computerprogramma’s, Connectlezen, thuis lezen met Samen Beter Lezen, indien mogelijk: inzet onderwijsassistent en maatjes
2
Oktober
Gegevens interpreteren en instructiegroepen aanpassen
3
Oktober tot januari
4
Januari
5
Februari tot mei
6
Maart
7
Mei/Juni
Afname dmt bij risicoleerlingen lezen (dmt C, D, E) Afname PI-dictee alle leerlingen Lees- en spellingvaardigheid bevorderen Afname dmt zwakke leerlingen (C, D, E op vorige dmt), waar nodig avi (bij weer dmt C, D, E) Afname cito spelling Lees- en spellingvaardigheid bevorderen Afname PI dictee alle leerlingen Afname cito spelling Afname dmt voor alle leerlingen, voor zwakke leerlingen (dmt C, D, E) ook avi
Zie bij 1 Zie bij 2
Zie bij 1 Waar nodig instructiegroepen aanpassen Interpretatie gegevens, planning laatste weken maken en zorgen voor overdracht naar volgende leerkracht, mondeling en via Parnassys, welke kinderen scoren zwak op dmt en beheersen avi E6 niet, welke kinderen scoren zwak op spelling? Welke kinderen hebben in groep 7 direct extra begeleiding nodig?
GROEP 7 EN GROEP 8 Deze groepen volgen in principe dezelfde lijn als groep 6
6
