NIEMAND VERDWAALT OOIT OP EEN RECHTE WEG

NIEMAND VERDWAALT OOIT OP EEN RECHTE WEG

Visienotitie Xonar, Prins Claus Centrum, Xaveriusschool Juni 2008, versie 2

Eerst kijk ik naar het geheel, Dan zie ik feit naast feit. Jeetje wat een hoop info, Ik raak het overzicht kwijt. Prikkels zijn voor mij een ramp Ik weet niet welke relevant zijn en welke niet Voor mij is alles even belangrijk Zelfs wat een ander niet hoort of ziet Sommige dingen vergeet ik nooit Andere juist snel Waar het precies aan ligt weet ik niet Maar een vorm van autisme is het wel Zenden van info is belangrijk Mits het een andere autist bereikt Want wat NT ers zeggen Ligt ver van wat het lijkt De buitenkant is normaal Gelijk aan iedereen De binnenkant is anders Al merk je dat niet meteen Omgang met anderen is lastig Met NT ers in het speciaal Alleen de omgang met autisten Verloopt voor mij normaal Communiceren is voor mij erg moeilijk Al gaat het bij mij wel goed Ik zeg precies wat ik bedoel Ik zou willen dat iedereen dat doet Mijn denken is heel moeilijk Ik doe het niet of juist te lang Maar 1 ding dat gaat altijd op Het is gebaseerd op eigenbelang Talenten zijn niet te leren Ze zijn je aangeboren Autisten hebben er meestal wel 1 Daarom voel ik mij uitverkoren Kritiek geven is simpel, krijgen juist lastig Mijn vaardigheden zijn tegenstrijdig De zwakke punten ken ik nu Hopelijk verbeter ik ze tijdig (Elwin, een autist)

2 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

INHOUDSOPGAVE Gedicht van Elwin (een autist)

02

Inhoudsopgave

03

Inleiding

04

De huidige leerlingenstromen vanuit de regio van de Westelijke Mijnstreek

06

Hoofdstuk 1 – De huidige situatie 1.1 1.2 1.3 1.4

De Xaveriusschool Het Prins Claus Centrum Xonar Huidig niveau van samenwerking

07 08 09 10

Hoofdstuk 2 – Problemen binnen de huidige samenwerking 2.1 2.2 2.3 2.4

De Xaveriusschool Het Prins Claus Centrum Xonar De gezamenlijke motivering

13 14 15 15

Hoofdstuk 3 – Oplossingen voor de middellange en korte termijn 3.1 3.2 3.2

De middellange termijnoplossing Korte termijn oplossingen Tot slot

18 19 20

De groei van cluster IV (cijfermatige onderbouwing) Xonar casusinventarisatie Daghulp Schoolgaande Jeugd Programma van Eisen vanuit de betrokken instellingen Stappenplan acties juni-juli 2008

22 23 24 26

Bijlage(n) 1 2 3 4


INLEIDING Niet zonder reden staat de combinatie onderwijs en zorg voor jeugdigen vanuit de gedachte “één kind één plan” de laatste jaren toenemend in de publieke belangstelling. Recente stelselvernieuwingen in diverse sectoren (b.v. de Wet op de Jeugdzorg, de Wet op de Expertisecentra) vormen het decor om de samenwerking in de zorgverlening verder te optimaliseren en op onderdelen aan te vullen. Daarbij is er steeds vaker sprake van een groei in complexiteit van de hulpvragen van jongeren. Complexe pedagogische – en/of psychiatrische problemen vragen meer en meer om een gezamenlijke, intersectorale aanpak. Begeleiding, aandacht en speciale programma’s maken het mogelijk dat deze jongeren zich toch op een adequate en passende wijze kunnen ontwikkelen. Goed onderwijs is pas mogelijk als er goede zorg is. In dat kader is in de regio Westelijke Mijnstreek de laatste jaren dan ook een samenwerking aan de orde binnen de geïndiceerde jeugdzorg zoals deze geleverd wordt door de Xaveriusschool (school voor REC 4 onderwijs), Xonar (instelling voor jeugdhulpverlening) en het Prins Claus Centrum (instelling voor Jos, een jongen van 10 jaar wordt GGZ). Sedert geruime tijd werken de Xaveriusschool en vanwege forse gedragsproblemen Xonar samen binnen het MKD in Limbricht. Door de thuis en op school, onderzocht bij complexer wordende psychiatrische problemen van het Prins Claus Centrum. Uit het jongeren zochten beide instanties tevens samenwerking onderzoek blijkt, dat er sprake is met het Prins Claus Centrum. En vanuit deze driehoek van autisme in combinatie met werden diverse initiatieven ontplooit gericht op het handelingsverlegenheid bij school optimaliseren van ontwikkelingskansen van jongeren. en ouders. Het advies is een breed Daarbij vormde afstand tussen behandeling en onderwijs een kernfactor binnen het geheel. Goede hulp vraagt om korte lijnen. Figuurlijk en letterlijk!! Want niet langer meer hoeven bepaalde doelgroepen dagelijks naar Heerlen of Maastricht getransporteerd te worden, maar kunnen ze genieten van een op maat afgesteld aanbod binnen de regio van de Westelijke Mijnstreek (zie tabel op bladzijde 6). Ouders (en hun kinderen) zijn enthousiast over deze nieuwe kansen en mogelijkheden binnen de eigen regio van Sittard-Geleen e.o. Lange reistijden (met dientengevolge gemis aan onderwijs en/of behandeltijd) behoren thans tot het verleden en jongeren krijgen meer socialisatiekansen binnen hun eigen woonomgeving.

en multidisciplinair hulpverleningstraject in te zetten. Jos krijgt semiresidentiële behandeling via het Prins Claus Centrum en tegelijkertijd wordt Jos geplaatst op de Xaveriusschool. Voor ontlasting van de thuissituatie wordt de daghulp schoolgaande jeugd van Xonar ingeschakeld waarbij er tevens ondersteuning en coaching in de thuissituatie plaatsvindt. Het Prins Claus Centrum, Xonar en de Xaveriusschool stellen, in overleg met Jos en zijn ouders, een gezamenlijk handelingsplan op vanuit de gedachte één kind één plan.

Maar niet alleen de fysieke (reis)afstand is bepalend. Ook de meerwaarde van de onderlinge samenwerking met korte lijnen, de synergie die daaruit voortvloeit, de realiteit dat leerlingen vanaf 5 jaar leerplichtig zijn en bovenal het besef dat het geheel meer is dan de som der delen vormen een basis voor verdere intensivering van de huidige samenwerking. Het Prins Claus Centrum, Xonar en de Xaveriusschool zien meer kansen en mogelijkheden in de optimalisering van een gezamenlijk zorg/onderwijsaanbod (samenwerking in de keten) voor jongeren in de regio van de Westelijke Mijnstreek. Daarbij wordt er toegewerkt naar een formalisering van de huidige samenwerking middels een samenwerkingsovereenkomst. Samenwerking beschouwen de drie instanties daarbij als een vaardigheid, die iedere professional in de hulpverlening moet beheersen en vertonen. Goede hulpverlening aan jongeren met complexe 4 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

psychiatrische- en/of pedagogische problemen wordt gezien als een optimale samenwerking tussen kenniswerkers, die handelen vanuit hun eigen professionaliteit. Hun deskundigheid stellen ze ter beschikking van de jongere en diens ouders/verzorgers, en samen kunnen ze functioneren als een multidisciplinaire projectgroep. Ze moeten daarbij in staat zijn en in staat gesteld worden om de specifieke procedures en protocollen van de eigen organisatie naar de achtergrond te schuiven. Daarmee komt de samenwerking met de andere hulpverleners en onderwijsprofessionals vanzelf meer op de voorgrond. En als je op een synergetische manier samenwerkt, weet je van te voren niet waar dat toe zal leiden Maar er ontstaan vaak nieuwe mogelijkheden en een andere dynamiek. Bij synergetisch samenwerken ga je ervan uit, dat alle betrokken partijen gezamenlijk meer kunnen bieden dan iedere partij afzonderlijk. Wat men gaandeweg van elkaar leert, is stimulerend en verrijkend en smaakt naar meer. Deze notitie dient dan ook als inhoudelijke onderlegger van de beoogde samenwerkingsovereenkomst. Allereerst zal een korte situatieschets gegeven worden van de huidige partners en de wijze waarop er thans wordt samengewerkt (hoofdstuk 1). Vervolgens worden de problemen beschreven die men binnen deze huidige vorm van samenwerking ervaart (hoofdstuk 2) om vervolgens deze bevindingen in hoofdstuk 3 te vertalen naar een wenselijk model voor de lange termijn (de richting) en enkele korte termijndoelen die gelden als een voorlopige concretisering van de ambities en plannen.


LEERLINGENSTROMEN PER 21 MEI 2008 In de onderstaande tabel zijn de leerlingenstromen vanuit de Westelijke Mijnstreek opgenomen voor leerlingen (met een complexe psychiatrische problematiek_ naar cluster IV scholen in de regio’s Maastricht (IvOO) en Heerlen (Zonnewijzer en Buitenhof). Het gaat daarbij alleen om aantallen van leerlingen in de basisschoolleeftijd (5-12 jaar). Als willekeurige meetdatum is 21 mei 2008 genomen. De vermelde aantallen zijn aangeleverd door de desbetreffende REC cluster IV scholen. Bovendien wordt er ook aangegeven hoeveel leerlingen thans gebruik maken van de huidige voorziening van het onderwijs/behandelaanbod van de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar WM, alsmede een overzicht van de eigenlijk benodigde capaciteit aan onderwijs/behandelplekken. De verwachting is overigens dat de beoogde onderwijs/behandelplekken in de Westelijke Mijnstreek in eerste instantie zullen zorgen voor een daling van het aantal verwijzingen naar dit soort aanbod (b.v. Mondriaan Zorggroep in combinatie met de Buitenhofschool) in andere subregio’s en op termijn mogelijk ook voor een terugvloei effect zal zorgen.

Leerlingen die woonachtig zijn in de regio van de Westelijke Mijnstreek en een onderwijs/behandelcentrum buiten deze regio bezoeken omdat een dergelijke voorziening in de Westelijke Mijnstreek (nog) niet voorhanden is c.q. omdat de huidige voorziening te weinig plaatsingscapaciteit kent.

Buitenhof Heerlen

Zonnewijzer Heerlen

IvOO Maastricht

14

1

18

Xav/MKD

Xav/PCC

12

7

Xav/MKD

Xav/PCC

24

16

Het aantal leerlingen dat momenteel gebruik maakt van de gecombineerde onderwijs/behandelvoorziening van Xaveriusschool/Xonar en Xaveriusschool/ Prins Claus Centrum.

Het aantal leerlingen dat eigenlijk op basis van de aanwezige hulpvragen onderwijs in combinatie met behandeling zou moeten aangeboden krijgen, hetgeen thans i.v.m. het ontbreken van voldoende capaciteit (waaronder onderwijs en behandelruimtes) niet gerealiseerd kan worden.


HOODSTUK 1

DE HUIDIGE SITUATIE

Vooraleer verderop in dit hoofdstuk nader in te gaan op de huidige samenwerkingsvormen tussen de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar, zullen we allereerst starten met een korte schets van deze drie organisaties en hun taakstelling binnen de regio van de Westelijke Mijnstreek (en soms zelfs daarbuiten).

1.1

De Xaveriusschool

De Xaveriusschool is een school (expertisecentrum) voor orthopedagogisch onderwijs en/of begeleiding aan leerlingen met sociale-, emotionele-, ontwikkelings- en/of gedragsproblemen. De school ressorteert onder het schoolbestuur Focus Stichting voor Onderwijs en Opvoeding. Daarnaast maakt de Xaveriusschool deel uit van het Regionale Expertise Centrum Zuid-Limburg Cluster IV. De Xaveriusschool kent momenteel diverse afdelingen verdeeld over een viertal onderwijslocaties: Valkstraat 2a te Sittard de afdeling Speciaal Onderwijs (SO) bedoeld voor leerlingen van 4 tot 12/13 jaar; de afdeling deeltijd onderwijs Prins Claus Centrum voor leerlingen die deeltijdbehandeling vanuit het Prins Claus Centrum krijgen in combinatie met deeltijd onderwijs vanuit de Xaveriusschool. de afdeling Ambulante Begeleiding (AB) welke zorgt voor een adequate begeleiding en ondersteuning van LGF leerlingen (rugzakje) en diens leerkrachten binnen het regulier onderwijs. Overhovenerstraat 31 te Sittard de afdeling Voortgezet Speciaal Onderwijs Praktijk (VSO-P) bedoeld voor jongeren van 12 tot 20 jaar waarbij praktijkgericht onderwijs in combinatie met het behalen van certificaten aangeboden wordt. deze afdeling zorgt ook voor een goede uitstroom van jongeren richting de arbeidsmarkt, compleet met o.a. stage en jobcoaching. Onderste Sittarderweg 2 te Limbricht de afdeling Medisch Kleuter Dagverblijf (MKD) waar leerlingen die geplaatst zijn binnen het MKD van Xonar vanuit een gezamenlijk hulpverleningsplan van zorg en onderwijs instromen binnen het onderwijs. Geenstraat 43 te Geleen de afdeling Voortgezet Speciaal Onderwijs VMBO bedoeld voor jongeren van 12 tot 20 jaar welke werken aan een VMBO diploma in de richting Handel en Verkoop (sector Economie) op niveau van Basisberoepsgerichte Leerweg (BBL) of Kaderberoepsgerichte Leerweg (KBL). de afdelingen Herstart / Op de Rails waar leerlingen die al langer zonder onderwijs zitten een nieuwe kans krijgen dan wel waar leerlingen (tijdelijk) geplaatst worden die een bedreiging vormen voor de veiligheid van het regulier onderwijs. Leerlingen van de Xaveriusschool dienen een indicatie te hebben voor cluster IV onderwijs. Met zo’n indicatie kan de leerling geplaatst worden binnen de Xaveriusschool. Daarnaast is er ook een groep leerlingen die een zogenaamde plaatsbekostigingsregeling heeft. Deze leerlingen volgen onderwijs omdat ze zijn ingeschreven bij een instantie voor jeugdhulpverlening en/of jeugd GGZ, en die instantie een samenwerkingsovereenkomst met de Xaveriusschool afgesloten heeft. Daarmee kan optimaal samengewerkt worden tussen onderwijs en zorg vanuit de gedachte “één-kind-één-plan”.


1.2

Het Prins Claus Centrum

Het Prins Claus Centrum is een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in de Westelijke Mijnstreek en een divisie van Orbis Medisch en Zorgconcern. Het Prins Claus Centrum biedt zorg aan mensen met psychische problemen. Iedereen van jong tot oud kan door de huisarts of een andere verwijzer naar het Prins Claus Centrum verwezen worden. Het Prins Claus Centrum bestaat uit de circuits Kinderen & Jeugdigen, Volwassenenzorg, Ouderenzorg, de settingen Kliniek, Deeltijd, Hostel en het dagactiviteitencentrum Karwei. Het circuit Kinderen en Jeugdigen biedt de volgende behandelmogelijkheden: ouderbegeleiding gezinstherapie (cognitieve) gedragstherapie gesprekstherapie psychotherapie speltherapie bewegingstherapie groepstherapie/trainingen psychiatrische begeleiding ergotherapie medicamenteuze behandeling kinderpsychiatrische dagbehandeling (het Drakennest) De Kinderpsychiatrische dagbehandeling bestaat sinds 11 juni 2007. De afdeling kwam tot stand in samenwerking met Xonar, Virenze en de Mondriaan Zorggroep enerzijds en de Xaveriusschool als onderwijspartner. Het team van de Kinderpsychiatrische dagbehandeling bestaat uit een vast team van zes medewerkers van het Prins Claus Centrum die dagbehandeling bieden aan een groepje van acht kinderen tussen 4 en 8 jaar. Het Drakennest bevindt zich in het Medisch Kleuter Dagverblijf (MKD) van Xonar in Limbricht. Het Drakennest is bedoeld voor kinderen met complexe kinderpsychiatrische aandoeningen zoals gecompliceerde vormen van ADHD, autisme, angststoornissen, hechtingsproblemen of combinaties van die aandoeningen. De problematiek is vaak zodanig dat een kind thuis, op de reguliere basisschool of in het ‘gewone’ Medisch Kleuter Dagverblijf niet kan functioneren. Een gemiddelde behandeling zal ongeveer een jaar duren, waarna de kinderen thuis, op school of op het MKD weer goed kunnen functioneren en de behandeling poliklinisch voortgezet kan worden. Het Prins Claus Centrum streeft er naar te excelleren in basale GGZ en binnen enkele jaren gezien te worden als voorbeeld GGZ instelling van de 21e eeuw, waarin GGZ en algemene gezondheidszorg zonder schotten samenwerken. Waar mogelijk en gewenst voor het circuit Kinderen en Jeugdigen in nauwe samenwerking met andere instanties voor jeugdzorg en onderwijs. Het Prins Claus Centrum is een moderne organisatie, gestoeld op bedrijfskundige inzichten en optimaal ondersteund door de technologische mogelijkheden. Men geeft behandelingen aan een breed scala van doelgroepen, waarbij bijzondere aandacht is voor de positie van psychiatrische patiënten. Daarvoor voert het Prins Claus Centrum behandelingen/ begeleiding uit, zonder schotten in de organisatie.


1.3

Xonar

Xonar is een hulpverleningsorganisatie voor Jeugdzorg, Vrouwenopvang & - hulpverlening en opvang van Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen in Zuid - Limburg. Bij Xonar werken, verdeeld over 75 locaties, ± 900 medewerkers in de regio’s: Maastricht Heuvelland Parkstad Limburg Westelijke Mijnstreek Xonar biedt hulp aan jeugdigen en/of ouders op het gebied van opvoeding en ontwikkeling. Het gaat om ambulante hulpverlening (hulp thuis), semiresidentiële hulp (daghulp) of 24 uurs zorg (residentiële hulp of pleegzorg). Basisopdracht is zoveel mogelijk cliënten goed te helpen. Dit betreft jeugdigen (0 – 18 jaar), hun ouders of verzorgers, vrouwen mét of zónder kinderen die in moeilijkheden verkeren en alleenstaande minderjarige asielzoekers. De dienstverlening van Xonar behoort tot de zorggebieden: Jeugdhulpverlening, Geestelijke Gezondheidszorg, Jeugd Justitiële Zorg en Maatschappelijke Opvang. Voor alle gebieden geldt dat de organisatie zich maximaal inzet om effectieve hulp te bieden en een betrouwbare partner te zijn. Xonar wordt gefinancierd door de Provincie Limburg, de Gemeente Maastricht en het Ministerie van Justitie. Het zorgkantoor is – op basis van contractafspraken – financier van de geboden AWBZ-zorg. Xonar bepaalt in overleg met de cliënt (en andere personen die van belang zijn voor de cliënt) welke zorg geleverd wordt. Hierbij gaat Xonar uit van de eigen kracht en mogelijkheden van de cliënt en diens omgeving. Samen met de cliënt en de voor hem/haar belangrijke personen wordt gezocht naar antwoorden en oplossingen op de gestelde hulpvragen. Cliënten met hulpvragen over opvoeding en ontwikkeling komen bij Xonar terecht via (een indicatie van) Bureau Jeugdzorg (BJZ). Cliënten die in aanmerking komen voor AWBZ-zorg komen bij XONAR terecht via (een indicatie van) Bureau Jeugdzorg (BJZ) of via (een indicatie van) het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Xonar kent diverse zorgarrangementen/vormen waaronder: Ambulant: uitgangspunt is dat de cliënt zoveel mogelijk in de eigen omgeving wordt geholpen. Er is sprake van ambulante zorg wanneer de zorg bij de cliënt in het gezin c.q eigen omgeving wordt geboden, of wanneer de cliënt (jeugdige en/of ouders) voor deze hulp op kantoor wordt uitgenodigd. Semiresidentieel (daghulp): jeugdigen die overdag hulp en/of begeleiding, buiten het gezin, nodig hebben, kunnen terecht bij verschillende vormen van daghulp. 24 uurs zorg (residentiële hulp of pleegzorg): jeugdigen die 24 uur per dag begeleiding en ondersteuning nodig hebben, kunnen bij verschillende vormen van dag- en nachthulp terecht. Dit kan bijvoorbeeld een leefgroep of een pleeggezin zijn. Acute zorg: acute zorg heeft als doel jongeren en hun gezin/familie/ouders/ verzorgers met een acute hulpvraag te helpen. Een acute hulpvraag is een vraag om hulp die meteen gegeven dient te worden en niet kan wachten. Meldpunt: het doel van dit meldpunt is het matchen tussen de vraag naar acute zorg en een hulpaanbod van acute zorg.


1.4

Huidig niveau van samenwerking

Nu in de vorige drie paragrafen de drie betrokken organisatie kort voorgesteld zijn, willen we in deze paragraaf verder aandacht besteden aan het huidige samenwerkingsniveau en de concrete vormen daarbinnen. De Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar kennen al een lange en rijke gezamenlijke historie waarbij er zowel sprake (geweest) is van informele – als formele samenwerkingsvormen. In het verre verleden was er sprake van een nauwe onderlinge betrokkenheid ten tijde dat de Xaveriusschool nog in Munstergeleen gehuisvest was. De toenmalige samenwerkingspartners (Maria Magdalena Brose Instituut, Huize Abshoven, Riagg) zijn ondertussen van naam veranderd (Riagg – Prins Claus Centrum) en/of opgegaan in grotere organisaties (Maria Magdalena Brose Instituut – Xonar). Hetgeen niet wegneemt dat de partners van toen ook tegenwoordig nog volop in samenwerking zijn: Vanaf 2004 is er een officiële samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen Xonar en de Xaveriusschool aangaande kinderen die deeltijdbehandeling krijgen binnen het Medisch Kleuter Dagverblijf in Limbricht. Het onderwijs, dat onderdeel vormt van de deeltijdbehandeling, valt onder de vlag van de Xaveriusschool. In een eerste opzet ging het hierbij om een totaal van 24 kinderen, maar door ruimtegebrek (lees: tekort aan leslokalen en het ontbreken van een officiële stempel van onderwijslocatie op het gebouw) is dit aantal voorlopig teruggeschroefd naar 12 kinderen. Jaarlijks wordt voor deze groep kinderen een zogenaamde plaatsbekostigingsregeling aangevraagd bij het ministerie O,C&W. Het gaat hierbij om kindplaatsen op jaarbasis, dus het aantal kinderen ligt ruim daar boven. De N-factor bij deze bekostigingssystematiek is 12. Zowel Xonar als de Xaveriusschool zagen zich echter in toenemende mate geconfronteerd met een doelgroep die naast pedagogische problemen ook (complexe) psychiatrische problemen kent. En daarvoor kende de regio Westelijke Mijnstreek nog geen specifiek (semiresidentieel) hulpaanbod. Het Prins Claus Centrum onderkende dit gemis en diende samen met Virenze en de Mondriaan Zorggroep een verzoek in voor de start van deeltijdbehandeling GGZ in de Westelijke Mijnstreek. Vanaf 2007 is het Prins Claus Centrum officieel gestart met deeltijdbehandeling GGZ voor kinderen met complexe psychiatrische problemen. Deze deeltijdbehandeling werd gehuisvest op de locatie MKD van Xonar in Limbricht. En aangezien ook bij deze doelgroep onderwijs een essentieel onderdeel van het dagprogramma vormt, werd hiervoor een samenwerkingsovereenkomst met de Xaveriusschool gesloten. Daarbij werd voor deze doelgroep eveneens een plaatsbekostigingsregeling (N=12) bij het ministerie van OC&W aangevraagd. Het gaat hierbij om 8 kindplaatsen op jaarbasis. Maar de huidige samenwerking kent een breder belang en perspectief dan alleen het casusinhoudelijke niveau. Er vindt in toenemende mate overleg en afstemming plaats tussen de ketenpartners. Door het fysiek samenbrengen van medewerkers van diverse organisaties binnen één fysieke locatie ontstaan er nieuwe synergetische mogelijkheden en kansen. Daarbij kan gedacht worden aan interne arbeidsmobiliteit, een bredere inzet van specifieke deskundigen, horizontaal leren, coaching on the job, gezamenlijke deskundigheidsbevordering, verhoogde samenwerking in de keten, enzovoort. Verder liggen er ook nog een aantal onontgonnen gebieden die nadere studie behoeven en waarvan betrokkenen van mening zijn dat nader onderzoek hiervoor gewenst is. Zo valt te denken aan participatie van deskundigen van het Prins Claus Centrum aan het Zorg Advies Team (ZAT) van de


Xaveriusschool en de mogelijkheden tot gezamenlijke initiatieven van Xonar, het Prins Claus Centrum richting arbeidsmartktoeleiding van jongeren, jobcoaching, etc. Een zeer delicaat maar tegelijkertijd ook uiterst belangrijk onderdeel van een verdere samenwerking vormt een passend antwoord op een groot maatschappelijk probleem binnen de jeugdzorg. Namelijk de regiefunctie. Daarbij kan deze regiefunctie tweeledig vormgegeven worden, namelijk op bestuurlijk niveau (overheid) en casuïstiek niveau (het inhoudelijke deel op het niveau van de cliënt). Fernando is een jongen van zeven jaar. Zijn biologische vader heeft Fernando mishandeld toen hij nog jong was. Toen Fernando vier was, zijn de ouders gescheiden. Moeder kreeg een nieuwe vriend en samen met hem een tweede kind. Onlangs is deze vriend, waar Fernando dol op was, weggegaan. Moeder is daardoor depressief geraakt en heeft als gevolg daarvan nu grote financiële problemen. Fernando vertoont ernstig hyperactief gedrag, is pesterig en agressief bij zijn moeder. Bij andere opvoeders gaat hij daarbij fysieke strijd niet uit de weg. Tegenover jongere kinderen is hij vijandig en als anderen het niet merken, zal hij proberen ze pijn te doen. Fernando vertoont dit soort gedragsproblemen thuis, bij zijn grootouders, op school en als hij “speelt” met andere kinderen. Vorige week is hij van de basisschool verwijderd en geplaatst op de Xaveriusschool. Voor een doelmatige aanpak bij dit soort problemen opteren het Prins Claus Centrum, Xonar en de Xaveriusschool voor een “persoonlijke coach”. Deze persoonlijke coach stelt samen met de betrokken hulpverleners en met de belangrijkste mensen uit het netwerk van moeder (grootouders en familie waar Fernando regelmatig logeert) een duidelijk omschreven plan op. De persoonlijke coach maakt gebruik van de onderzoeken die gedaan worden door het Prins Claus Centrum, de kennis die op de Xaveriusschool voorhanden is en de ervaringen van moeder en haar familie. Er wordt een plan opgesteld, waarin staat hoe met deze jongen moet worden omgegaan, wat de doelen en werkwijzen zijn en wie wat gaat doen. De psychiater geeft medicatie. Moeder en de coach besluiten een diëtiste te consulteren voor een aangepast dieet, omdat duidelijk is geworden dat Fernando agressiever wordt als hij veel suikers inneemt. Een specialist van het Prins Claus Centrum geeft psycho-educatie aan moeder en andere relevante mensen uit het netwerk en aan de leerkrachten van Fernando. Moeder leert opvoedingsvaardigheden van de ambulante begeleider van Xonar, omdat ze vanuit zichzelf vaak te toegevend reageert op Fernando. Jeugdzorg en jeugdbeleid dragen samen bij aan een goede zorgstructuur voor jeugdigen. Ze kunnen dus niet zonder elkaar. Voor de vroegtijdige signalering is de jeugdzorg afhankelijk van het lokaal jeugdbeleid, waaronder het consultatiebureau, scholen en het jongerenwerk. En omgekeerd is het lokale jeugdbeleid afhankelijk van de jeugdzorg voor een goede zorg voor deze jeugdigen die problemen geven of hebben. Bij verbetering van de aansluiting tussen jeugdbeleid en jeugdzorg staat het belang van de jeugdigen en hun opvoeders centraal. Zij zijn gebaat bij een verbeterde ondersteuning vanuit voorzieningen en vormen van hulpverlening. Het aanbod dient bovendien zo kort mogelijk, zo licht mogelijk, zo dicht mogelijk bij de thuissituatie en zo tijdig mogelijk plaats te vinden. Zo worden de wachtlijsten die er thans al zijn voor en binnen de zorginstellingen en ook voor de onderwijsklassen (want zonder behandeling krijgt een kind ook nog geen onderwijs) teruggeschroefd en uiteindelijk op termijn tot een minimum beperkt. Bovendien valt hierdoor straks werkelijk geen kind tussen wal en schip. Om dit te bereiken moeten samenwerking en integratie van voorzieningen en dienstverlening vormgegeven worden vanuit een verbeterde zorginfrastructuur. Omdat de jeugdzorg en het lokale 11 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

jeugdbeleid hierbij belangrijke partijen zijn, dienen de provinciale en lokale overheden vanuit hun regiefunctie een gezamenlijke inspanning te verrichten. Daarnaast bestaat er ook een duidelijke roep om een regiefunctie op casusniveau. Landelijk zijn er voldoende voorbeelden bekend waarbij blijkt dat er vaak vele hulpverleners rond een cliënt (of gezin) betrokken zijn, maar dat partijen te veel langs elkaar heen werken. Ieder is vanuit zijn eigen invalshoek en discipline betrokken, goed wils en deskundig, maar de samenwerking tussen al deze professionals ontbreekt. Door de huidige samenwerking van de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar is in ieder geval op dit gebied een belangrijke vooruitgang en winst geboekt. Redenerend vanuit het principe “één-kind-één-plan” heeft men de duidelijke meerwaardes ervaren van het centraal vastleggen van de regiefunctie met als doel het optimaliseren van de onderlinge afstemming tussen de diverse hulpverleners, het onderwijs en andere (extern) betrokkenen. Men wil middels nieuwe initiatieven bovendien deze optimalisering in de samenwerking op een hoger niveau brengen. Maar vooraleer dieper in te gaan op een mogelijk gewenste (samenwerkings)richting is het goed eerst de huidige samenwerkingsvormen nader onder de loep te nemen en in te zoomen op de huidige problemen daarbinnen. Hoofdstuk 2 zal dan ook vanuit ieder van de drie betrokken organisaties een nader beeld schetsen van waar men zoal tegenaan loopt en welke koersaanpassingen eventueel gewenst zou zijn.


HOOFDSTUK 2

PROBLEMEN BINNEN DE HUIDIGE SAMENWERKING

De roep om niet alleen een formalisering van de huidige samenwerking tussen de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar, maar ook om een intensivering daarvan kent diverse oorzaken en redenen. In dit hoofdstuk trachten we die op een gestructureerde wijze nader uiteen te zetten. Daarbij hebben we geenszins de pretentie een volledige beargumentering te geven, maar wel een duidelijke onderbouwing van de noodzaak hiervan. Allereerst willen we dit op individueel niveau van elk van de betrokken organisaties doen om vervolgens af te sluiten met een aantal redenen die duidelijk voor de gezamenlijke aanpak gelden.

2.1

De Xaveriusschool

Sedert de komst van de wet op de Expertisecentra kent de Xaveriusschool een forse jaarlijkse toename in leerlingenaantallen. SO leerlingen

VSO leerlingen

Ambulant begeleide leerlingen (AB)

Personeel

Oktober 2000

32

24

0

13

Oktober 2003

21

35

2

22

Oktober 2005

50

44

96

32

Oktober 2006

55

59

136

43

Oktober 2007

57

80

178

50

Januari 2008

63

81

194

55

Oktober 2008

80

87

210

64

(prognose) (Bron: Beleidsnotitie Xaveriusschool maart 2008)

Er is landelijk en ook in de regio van de Westelijke Mijnstreek sprake van een toenemende vraag om cluster 4 onderwijs (zie bijlage 1 – de Groei van cluster IV). De Xaveriusschool richt zich daarbij op die doelgroepen, die niet langer meer geholpen kunnen worden binnen het regulier onderwijs. En om recht te doen aan de enorme diversiteit van hulpvragen van leerlingen richt de Xaveriusschool haar onderwijs op een zo adaptief mogelijke wijze in. Intensievere samenwerking met jeugdhulpverlening en jeugd-GGZ is daarbij onontbeerlijk. Een holistische benadering van leerlingen vormt het uitgangspunt. Door deze groei van leerlingen kampt de Xaveriusschool al geruime tijd met ruimtelijke problemen. De school (en daarmee de expertise) raakt versnipperd over vele locaties en de overheadkosten rijzen de pan uit. Tegelijkertijd wordt de vraag groter, dient het aanbod verfijnder te worden, zijn er diverse landelijke – c.q. regionale ontwikkelingen en vraagt elke leerling om een passend onderwijsaanbod. Recentelijk heeft de Xaveriusschool daartoe een beleidsnotitie (notitie maart 2008: Een wijde blik verruimt het denken) opgesteld. Hiernaar willen we dan ook verwijzen om te voorkomen te veel in herhaling te vallen. 13 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

Duidelijk is in ieder geval wel dat de groei van de leerlingenaantallen vraagt om goede en adequate huisvesting. Daarbij opteert de Xaveriusschool voor een model waarbij enerzijds recht gedaan wordt aan haar doelgroepen (en de onderlinge verschillen daartussen) en anderzijds aan horizontaal te leggen verbintenissen met ketenpartners. Een laatste belangrijk item hierbij vormt de wens van de leerlingen (en ouders) van de Xaveriusschool, namelijk: thuisnabij toegankelijk onderwijs in een omgeving met zo weinig mogelijk weerstanden. Op dit moment kent de school, kijkend naar de doelgroep van de huidige en verder uit te bouwen samenwerking met het Prins Claus Centrum en Xonar, al wachtlijsten. Er zijn meer kinderen die om onderwijs vragen dan de Xaveriusschool thans van onderwijs kan voorzien (zie ook tabel blz. 6). Binnen het MKD zouden eigenlijk 24 kinderen onderwijs moeten krijgen, maar ruimtegebrek maakt dit niet mogelijk. De kinderen van de deeltijdbehandeling Prins Claus Centrum zouden eigenlijk ook op locatie MKD onderwijs moeten krijgen, maar dat blijkt al helemaal niet mogelijk. Deze leerlingen worden dan ook dagelijks heen en weer getransporteerd tussen Limbricht en Sittard, met alle nadelige gevolgen van dien. Bovendien komt hiermee de visie (één-kind-één-plan) van alle betrokkenen danig onder druk te staan en blijkt onderlinge afstemming in de praktijk welhaast niet realiseerbaar.

2.2

Het Prins Claus Centrum

Psychiatrische problemen en opvoedingsvraagstukken zijn niet een-op-een van elkaar te onderscheiden. De draagkracht bij gezinnen met GGZ vraagstukken is niet zelden lager dan bij andere gezinnen. De financieringswijze (DBC sinds 1-1-2008) is sterk cure georiënteerd. Samenwerking met onderwijs en jeugdzorg is dan ook geïndiceerd. Het Prins Claus Centrum heeft als taakstelling het bieden van goede/passende geestelijke gezondheidszorg aan een brede doelgroep (zie ook hoofdstuk 1.2) mensen met psychiatrische problemen in de regio van de Westelijke Mijnstreek. Kinderen en jeugdigen vormen daar een essentieel onderdeel van. Het aanbod is sedert 2007 uitgebreid met de kinderpsychiatrische dagbehandeling voor kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar. En dit bleek een succes te zijn, want daarmee ontstond er een voorziening die tot dusverre binnen de regio ontbrak. Tegelijkertijd echter neemt daarmee ook de druk op het Prins Claus Centrum toe, want binnen de huidige voorziening kunnen maar maximaal 8 kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar opgenomen worden. En de vraag naar plekken binnen deze kinderpsychiatrische dagbehandeling is veel groter dan het huidige aanbod. Vanuit de zorgverzekeraars wordt behoorlijke druk uitgeoefend op het Prins Claus Centrum voor expansie van de huidige capaciteit. Een uitbreiding is dan ook noodzakelijk. Maar niet alleen een uitbreiding in de diepte (meer plekken voor een bepaalde leeftijdscategorie) is gewenst, ook een uitbreiding in de breedte dient aangepakt te worden. Daarbij wordt in ieder geval gedacht aan: Kinderpsychiatrische dagbehandeling voor 0-4 jarigen (de moeder-kind groep) Kinderpsychiatrische dagbehandeling voor 8-12 jarigen Kinderpsychiatrische dagbehandeling voor kinderen ouder dan 12 jaar. Zowel de locatie waarop men thans de kinderpsychiatrische dagbehandeling ingericht heeft (locatie Xonar MKD in Limbricht) als de eigen locatie in Sittard bieden daartoe ruimtelijk gezien geen mogelijkheden. Temeer daar men de behandeling niet los kan, wil en mag zien van de programma’s 14 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

van de ketenpartners Xonar en Xaveriusschool. Een gezamenlijk programma is het uitgangspunt met, in onderlinge verbondenheid, een optimale inzet van ieders deskundigheid.

2.3

Xonar

Xonar biedt hulp aan jeugdigen en/of ouders op het gebied van opvoeding en ontwikkeling. Het gaat om ambulante hulpverlening (hulp thuis), semiresidentiële hulp (daghulp) of 24 uurs zorg (residentiële hulp of pleegzorg). Basisopdracht is zoveel mogelijk cliënten goed te helpen. En in het streven naar een zo goed mogelijk aanbod binnen de semiresidentiële dagbehandeling op locatie van het Medisch Kleuter Dagverblijf in Limbricht constateert Xonar dat deze nog verder geoptimaliseerd kan worden. Er zitten momenteel nog veel kinderen in behandelgroepen die verstoken blijven van onderwijs omdat daarvoor geen onderwijsruimte (noch op de locatie van het MKD zelf, noch op locatie van de Xaveriusschool aan de Valkstraat – hetgeen overigens geen wenselijke optie is) beschikbaar is. Er is onvoldoende doorstroom van kinderen in de behandelgroepen en dit heeft invloed op de wachtlijsten van Xonar, die dan ook momenteel groeien. Bij steeds meer kinderen die bij Xonar geplaatst dienen te worden, is er naast de pedagogische problematieken sprake van (complexe) psychiatrische problemen. Dit vergt een goede samenwerking met deskundigen van andere disciplines in de keten. Xonar zoekt duidelijk naar synergetische kansen en mogelijkheden om haar aanbod verder uit te breiden, af te stemmen op haar doelgroepen en inhouden te perfectioneren. Bovendien liggen er voor Xonar ook reële alternatieven ten aanzien van een hernieuwd onderkomen voor de huidige daghulp schoolgaande jeugd. Dit is een semiresidentieel aanbod met een populatie in de schoolleeftijd, echter met forse sociaal-emotionele problematiek. De daghulp schoolgaande jeugd ziet gezien de zwaarte en aard van de problematiek veel synergie in de ketensamenwerking, welke het mogelijk maakt de complexe hulpvragen van kinderen en hun gezinnen te beantwoorden (één kind één plan). In bijlage 2 treft u een cijfermatige onderbouwing aan van de daghulp schoolgaande jeugd van Xonar. Momenteel is deze daghulp nog gehuisvest in een veel te krap en weinig flexibel onderkomen aan de Wilhelminastraat in Sittard dat bovendien onvoldoende mogelijkheden t.a.v. de doelgroep biedt.

2.4

De gezamenlijke problemen

De Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar kennen een hoge mate van onderlinge verbondenheid. Voor meer dan 75% van de leerlingen van de Xaveriusschool geldt dat ze naast het onderwijskundig aanbod ook een hulpverleningsaanbod kennen van het Prins Claus Centrum en/of Xonar (voor de overige 25% is er een hulpaanbod vanuit Bureau Jeugdzorg aanwezig). Dit maakt de noodzaak voor het optimaliseren van de samenwerking, het afstemmen van en op elkaars expertisen alsmede een verdere verfijning van het gezamenlijke aanbod alleen maar groter. Kansen worden daarbij gezien in onder andere zaken als interne arbeidsmobiliteit, een bredere inzet van specifieke deskundigen, horizontaal leren, coaching on the job, gezamenlijke deskundigheidsbevordering, verhoogde samenwerking in de keten, enzovoort. De huidige fysiek beschikbare ruimte vormt daarbij een groot struikelblok. De locaties van zowel de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum als Xonar zijn te klein en onvoldoende toegerust om aan de 15 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

toenemende vraag van adequate dagarrangementen te voldoen. Dit heeft nadelige consequenties voor de kinderen die daarmee een los en thans nog te onsamenhangend hulpaanbod aangeboden krijgen. Bovendien belemmert de fysieke scheiding ook de groeimogelijkheden van de betrokken instanties want de wachtlijsten nemen alsmaar verder toe. Binnen het MKD Limbricht vinden zoals gezegd momenteel een aantal activiteiten van de drie samenwerkingspartners plaats: Xonar biedt zorg vanuit de locatie MKD Limbricht voor jonge kinderen (0 tot 7 jaar) en hun ouders in de vorm van dagbehandeling (MKD). De Xaveriusschool heeft een onderwijsklasje (maximaal groepsgrootte 8 leerlingen terwijl de wettelijke N factor eigenlijk 12 leerlingen is) in Limbricht om die kinderen van Xonar, die leerplichtig zijn en al onderwijs kunnen genieten, dit te geven. Het Prins Claus Centrum heeft in Limbricht een dagbehandelingsgroep GGZ voor kinderen tussen de 4 en 8 jaar. Het onderwijs voor deze groep vindt plaats op de locatie Valkstraat van de Xaveriusschool. Feitelijk is het gebouw in Limbricht te klein en deels ook inadequaat om alle gezamenlijke activiteiten te laten plaatsvinden die in onderlinge samenhang zouden moeten plaatsvinden. Volgende activiteiten vinden nog niet plaats dan wel vinden elders plaats: Van de kinderen die het MKD bezoeken zouden eigenlijk meer kinderen onderwijs dienen te ontvangen. Het klaslokaal is echter te klein (amper 16 m² en additionele onderwijsruimte is niet voorhanden. De vraag overstijgt de maximale groepsomvang en er is dus een wachtlijst (per 21 mei 2008: 12 leerlingen). De kinderen van de dagbehandeling GGZ van het Prins Claus Centrum zijn allemaal leerplichtig en onderwijsbehoeftig. Omdat de onderwijsfaciliteiten in Limbricht ontoereikend zijn wordt voor deze kinderen in de ochtend onderwijs verzorgd op het hoofdgebouw van de Xaverius aan de Valkstraat te Sittard. De kinderen worden tussen de middag met een busje vervoerd. Gezien de kosten is gekozen voor een vrijwilligersoplossing waarmee voor de kinderen onnodige risico’s genomen worden. Daar in het busje maar 7 kinderen vervoerd mogen worden, blijft het Prins Claus Centrum steeds één kind onder de begrote groepsbezetting hetgeen budgettair ongunstig is. Xonar kent momenteel al een wachtlijst voor het MKD. De doorstroom van geplaatste pupillen wordt ernstig gehinderd door het ontbreken van voldoende onderwijsmogelijkheden en bovendien missen veel van de geplaatste pupillen hierdoor een goede onderwijskundige aansluiting bij het vervolgonderwijs. Een recent gesprek met de voorzitter van de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) van het Samenwerkingsverband Westelijke Mijnstreek onderstreept dit probleem. Xonar ziet wel mogelijkheden voor het plaatsen van meer kinderen binnen de behandelgroepen, maar dan dient wel allereerst gezorgd te worden voor een adequate huisvesting in combinatie met voldoende onderwijstijd (waar de kinderen recht op hebben). Het Prins Claus Centrum heeft met de zorgverzekeraars en de partners in de regio de afspraak te zullen starten met een moeder-kind behandelgroep (dagopname van zeer jonge kinderen en hun verzorger). Door ruimtegebrek wordt dit alsmaar uitgesteld. De druk echter van de zorgverzekeraars op het Prins Claus Centrum neemt met de dag toe. De Xaveriusschool zou graag een speciale klas voor autistische kinderen willen starten in de directe omgeving van GGZ deskundigheid. Daarmee zou voorkomen kunnen worden dat veel van deze leerlingen dagelijks naar voorzieningen in Maastricht en Heerlen getransporteerd dienen te worden. Maar zowel op de locatie van de Xaveriusschool zelf als zeker ook op de locatie van het MKD te Limbricht is hier nu geen ruimte voor. 16 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

Feitelijk zouden in Limbricht minimaal 4 lokalen/groepsruimten inclusief ondersteunende ruimten en faciliteiten extra nodig zijn. Pogingen om het MKD Limbricht te verbouwen dan wel extra lokalen te bouwen in de nieuwe Parkschool welke gevestigd gaat worden naast het MKD, stuiten op allerlei praktische problemen. In het volgende hoofdstuk zullen we dan ook een voorstel formuleren voor een reële (haalbaar en verantwoord) mogelijkheid richting zowel de verre als de nabije toekomst. Opties die voor de betrokken partijen niet alleen zeer belangrijk en richting gevend zijn, maar bovenal voor hun cliënten onmisbaar geacht worden om die hulp te krijgen waarop ze recht hebben.


HOOFDSTUK 3

OPLOSSINGEN VOOR DE MIDDELLANGE EN KORTE TERMIJN

De ervaring leert dat er zelden sprake is van een sec onderwijs-, pedagogisch - of psychiatrisch probleem. Zwakkere draagkracht en draaglast gaan meestal hand in hand. Niet zelden genieten gezinnen gelijktijdig zorg bij de drie gezamenlijke instellingen. Toenemend bestaat dan ook de noodzaak aan intensieve samenwerking. De kwantitatieve en kwalitatieve vragen roepen om een nauwkeurige afstemming.

3.1

De middellange termijnoplossing

Als stip op de horizon zien de gezamenlijke instelling dan ook een intensief samenwerkingsverband. Zij stellen zich voor vanuit een gezamenlijke locatie hun zorgaanbod te organiseren (je zou het een zorgboulevard voor kinderen, jeugdigen en hun ouders kunnen noemen). Onderscheid wordt hierbij gemaakt tussen leerlingen boven en onder de 12 jaar. De Xaveriusschool, Xonar en het Prins Claus Centrum stellen als toekomstig doel om op termijn van zo’n 5 à 8 jaar vanuit één locatie cluster 4 onderwijs, ambulante en semiresidentiële jeugdzorg alsmede ambulante en deeltijd behandeling GGZ te bieden. Gezien de samenwerking met kindergeneeskunde en kinderrevalidatiezorg zal het Prins Claus Centrum altijd gedeeltelijk gehuisvest blijven in Orbis OMC. Binnen een dergelijke zorgboulevard zal een gezamenlijk1 expertisecentrum ontstaan. Als fysieke locatie wordt daarbij gedacht aan het thans nog braakliggend terrein tegenover het in aanbouw zijnde nieuwe ziekenhuis in Sittard. Daardoor kan er tevens optimaal gebruik gemaakt worden van de diverse faciliteiten en disciplines van het ziekenhuis zelf (denk aan een revalidatiearts, kinderarts, neuroloog, ergotherapeuten, zwembad in het ziekenhuis, enzovoort). Korte lijnen worden hierdoor optimaal gecreëerd hetgeen alleen maar ten goede komt aan de hulp voor de cliënten van de drie instellingen. Overigens blijft ook bij deze inrichting differentiatiemogelijkheden binnen elk der drie betrokken instellingen tot een noodzakelijke essentie behoren voor die kinderen die niet noodzakelijkerwijs voor hun ontwikkeling een dergelijk gecombineerd aanbod nodig hebben.

Maar zoals gezegd, betreft het hier een eerste verkenning van een middellange termijn oplossing. Visionair past deze in ieder geval goed binnen de doelen en ambities van zowel de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar. Maar daarmee is er nog geen oplossing voor de korte termijn gecreëerd, want dat er ook binnen een kort tijdsbestek al het nodige geregeld en gerealiseerd dient te worden, staat voor de drie ketenpartners als een paal boven water. 1

Bedoeld wordt hier de psychiatrische expertise van PCC, de cluster 4 expertise van Xaverius en de jeugdhulpverleningexpertise van Xonar. De term “zorgboulevard” kan mogelijk voor verwarring zorgen, maar vooralsnog kunnen wij geen betere bedenken. Suggesties zijn echter t.a.t. welkom.


3.2

Korte termijn oplossingen

Zoals reeds eerder gememoreerd nopen de huidige problemen de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar niet alleen op zoek te gaan naar oplossingen voor de middellange termijn, maar vooral ook te kijken naar wat er thans op korte termijn al aangepakt kan worden. Uitgangspunt daarbij vormt de aanpak van de huidige acute problemen zoals de groei van de leerlingenaantallen binnen de Xaveriusschool, de ontoereikendheid van de beschikbare behandel/onderwijs ruimte binnen het MKD in Limbricht, de reistijden van kinderen tussen de diverse locaties van het Prins Claus Centrum (alsmede de bekostiging daarvan), de onmogelijkheden om binnen de huidige locatie het behandel en onderwijsaanbod verder uit te breiden en de hoge mate van versnippering van de afzonderlijke expertises. Hier zal op korte termijn een antwoord op gevonden moeten worden wil het geheel nog werkbaar zijn en blijven. Als korte termijn doelen worden dan ook de volgende oplossingen gesteld: De Xaveriusschool gaat, in nauw overleg met het Prins Claus Centrum en Xonar, op zoek naar een leegstaand adequaat schoolgebouw, waarbinnen het in ieder geval mogelijk is minimaal een viertal onderwijslokalen + één speellokaal in te richten alsmede ook een drie tot vier behandelruimten ten behoeve van de semiresidentiële behandelgroepen van het Prins Claus Centrum en Xonar. Hierbij wordt vooralsnog gemikt op de leeftijdsrange 4-8 jarigen. Binnen dit gebouw wordt ook een autiklas van de Xaveriusschool gevestigd welke nauw verbonden is met het Prins Claus Centrum en/of Xonar. Ook daarbij gaat het om kinderen in de leeftijd van 4 t/m 8 jaar. Door de ruimte (niet veel, maar wel voldoende) die daardoor op het MKD in Limbricht ontstaat, komt daar de mogelijkheid voor Prins Claus Centrum om de beoogde moeder-kind groep (0-4 jarigen) te starten. De huidige ambulante hulpverlening vanuit Xonar en het Prins Claus Centrum kan mogelijk ook op de nieuwe locatie ondergebracht worden, maar deze optie dient nog nader onderzocht te worden. Wat in ieder geval wel duidelijk is, is dat de onderwijslokalen en behandelruimten in het nieuw te betrekken gebouw dienst kunnen gaan doen als groepsruimte voor de Daghulp Schoolgaande Jeugd van Xonar. En op termijn liggen er wellicht ook nog mogelijkheden voor de inrichting van een voorschoolse opvang. Daarmee komen de drie ketenpartners in hoge mate tegemoet aan de toenemende vraag voor dagarrangementen voor hun doelgroep. Dit maatschappelijk issue kan met een breed gebruik van het nieuw te betrekken schoolgebouw aangepakt worden. De nood is hoog, de noodzaak duidelijk en dus opteren de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar voor realisatie van dit plan meteen na de zomervakantie 2008. Een zeer kort tijdsbestek waarbij zeker ook de gemeente nauw betrokken dient en zal worden. Want ook voor de gemeente leveren bovenstaande plannen niet alleen enkele strategische doelen op, maar komen ze vooral tegemoet aan het jeugdbeleid van de gemeente. Bovendien leveren de plannen ook voor de gemeente een behoorlijke kostenbesparing op doordat het vervoer van leerlingen naar voorzieningen in Heerlen en Maastricht hierdoor drastisch beperkt kan worden.


3.3

Tot slot

De plannen nopen de ketenpartners tot een proactief handelen. Daarom starten facilitair managers van Xonar en Focus (bestuur van Xaverius) een oriënterende zoektocht naar een adequaat (op korte termijn) leegstaand schoolgebouw. Daarbij ligt het in de lijn der verwachtingen dat Focus beheerder van dit gebouw zal worden (onderwijsbestemming en de relatie met de gemeente is hier motivatie voor). Als het nodig is wordt ook facilitair management van Orbis (moederbedrijf van het Prins Claus Centrum) ingeschakeld. Partners zullen gelijktijdig aan de slag gaan met het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst waarin de inhoudelijke doelen van de samenwerking, onderlinge afspraken en de stip op de horizon vastgelegd worden. Deze notitie kan gezien worden als een eerste onderlegger en aanzet daartoe. Bovenstaande zaken worden overigens nauwkeuriger uitgewerkt in het stappenplan van bijlage 4. Eerder ondertekenden Xonar, de Mondriaan Zorggroep, Virenze en het Prins Claus Centrum een intentieverklaring tot samenwerking rondom de dagbehandeling van het Prins Claus Centrum. Deze intentieverklaring is nog steeds van kracht. In de uiteindelijke samenwerkingsovereenkomst zal ook de rol en positie van Virenze en Mondriaan geduid worden. Ook de reeds bestaande samenwerkingsovereenkomst van Xonar met de Xaveriusschool, alsmede de samenwerkingsovereenkomst van het Prins Claus Centrum met de Xaveriusschool blijven van kracht en zullen met de huidige verbintenis alleen maar verder uitgebreid worden. Zowel op landelijk niveau (Onderwijs Bewijs: slimmer samenwerken van onderwijs en jeugdzorg, Nieuwsbericht, 15 mei 2008 / CJG) als op regionaal niveau (Kadernota Jeugdbeleid van de gemeente Sittard-Geleen d.d. januari 2008) is er veel aandacht voor het optimaliseren van de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg met als doel te voorkomen dat kinderen in hun ontwikkeling bedreigd worden c.q. ervoor te zorgen dat kinderen optimale ontwikkelingskansen geboden wordt. Een hoger niveau van samenwerking ligt in het verschiet en realisatie van de voorliggende plannen zal in hoge mate bijdragen tot een optimalisering van een gecombineerd behandel/onderwijs aanbod in de regio van de Westelijke Mijnstreek. De weg is helder en duidelijk, bij voorkeur recht (al realiseren we ons natuurlijk dat enige mate van flexibiliteit in de uitvoering van absolute noodzaak zal zijn). Maar zolang we met z’n allen de doelen helder voor ogen hebben, alsmede de rechte weg daarheen, zal niemand verdwalen.

Theo Pustjens, Xonar. Maarten Moonen, Prins Claus Centrum. Ben Dieteren, Xaveriusschool.


BIJLAGEN


BIJLAGE 1

DE GROEI VAN CLUSTER IV (zie ook notitie LCTI, juli 2007)

Tabel 1.1 biedt een samenvattend overzicht. De cijfers in deze tabel hebben uitsluitend betrekking op leerlingen die een aparte school voor speciaal onderwijs bezoeken. Leerlingen die binnen het regulier onderwijs ambulante begeleiding ontvangen (de zgn. rugzakleerlingen) blijven in deze tabel buiten beschouwing. Tabel 1.1 Ontwikkeling van de groei van het aantal geplaatste leerlingen op de tot cluster 4 behorende scholen in de periode 1995-2010. Peildatum 1 oktober. Jaar

Aantal leerlingen

Groei in vijf jaar

Groei in vijf jaar in %

1995

11.585

2000

15.675

4.090

35%

2005

24.253

8.578

55%

2010 (prognose)

39.000

14.747

61%

De in tabel 1.1 vermelde cijfers geven een duidelijk beeld van de groei van de deelname aan cluster 4: het aantal leerlingen is in de periode 1995-2005 verdubbeld. In 1995-2000 was sprake van een groei van 35 % en in 2000-2005 van 55 %. Op basis van prognosecijfers van de WEC raad, het ministerie OC&W en de LCTI is er in de periode 2005-2010 sprake van een groei van 61%. Tegelijkertijd constateren deze instellingen ook dat deze geschatte groei thans al in 2008 bereikt is. Daarnaast is er ook sprake van een groei van het aantal leerlingen binnen het regulier onderwijs dat vanuit de cluster IV scholen ambulant begeleid wordt. De onderstaande tabel schetst hiervan een beeld over de periode 2003-2006. Tabel 1.2 Aantal leerlingen van de doelgroep cluster IV dat ambulante begeleiding ontvangt Peildatum

Aantal ambulant begeleide leerlingen (s)bao vo

Totaal

oktober 2003

878

671

1.549

oktober 2004

2.175

1.157

3.332

oktober 2005

4.258

2.863

7.121

oktober 2006

8.112

4.818

12.930

Het sterk groeiend gebruik van de rugzak gaat niet, zoals halverwege de jaren negentig bij de introductie van het idee (De rugzak, 1996) werd verwacht, gepaard met een vermindering van het aantal leerlingen op aparte scholen voor speciaal onderwijs (zie tabel 1.1).


BIJLAGE 2

Uitslag inventarisatie casussen 2006 -2007 Daghulp jongere jeugd, locatie Sittard

Kinderen zonder DSM IV – Ouders psychiatrische/psychologisch problematiek: 13 Kinderen zonder DSM IV – ouders gezondheidsproblemen-verslavingtraumatische jeugdervaring – zwakbegaafd:

11

Kinderen zonder DSM IV – ouders geen eigen problematiek:

8

Kinderen met DSM IV – ouders psychiatrische/psychologische problematiek:

12

Kinderen met DSM IV – ouders gezondheidsproblemen-verslavingtraumatische jeugdervaring – zwakbegaafd: Kinderen met DSM IV – ouders geen eigen problematiek:

3 7

Totaal: 32 kinderen zonder DSM IV 22 kinderen met DSM IV

Verhouding: DSM IV : zonder DSM IV = 2 : 3

Totaal: 25 ouders met psychiatrische/psychologisch problematiek 14 ouders met gezondheidsproblemen-verslaving-traumatische jeugdervaring – zwakbegaafd. 15 ouders zonder eigen problematiek.

Verhouding: Ouders problematiek : ouders geen eigen problematiek = 4 : 1,5


BIJLAGE 3

PROGRAMMA VAN EISEN (PVE) VANUIT DE BETROKKEN INSTELLINGEN

Op basis van alle voorgaande overwegingen, ambities, intenties, prognoses en onderbouwingen in deze notitie hebben de betrokken instellingen (Xaveriusschool, Prins Claus Centrum en Xonar) in ieder geval voor hun beleidsvoornemens voor de korte termijn alvast een programma van eisen (PVE) opgesteld. Daarbij zijn een aantal zaken instellingspecifiek, maar zijn er ook diverse items waarvan gezamenlijk gebruik gemaakt worden kan. Achtereenvolgens komen dan ook eerst de specifieke wensen aan bod en vervolgens de onderdelen waarbij er sprake is of kan zijn van een gezamenlijk gebruik of toepassing.

PVE Xaveriusschool Vier klaslokalen bestemd voor 24 MKD leerlingen van Xonar en 16 leerlingen van het Prins Claus Centrum (n=12). Grootte per klaslokaal: minimaal 55 m² met kraan/wasbak/meubilair en schoolbord in elk lokaal. PVE Prins Claus Centrum Twee groeps- c.q. behandelruimtes van elk ongeveer 55 m². In deze ruimtes dienen er mogelijkheden te zijn voor een aanrecht of iets degelijks (of in een zeer nabij gelegen ruimte) PVE Xonar MKD groep(en) 2 groepsruimtes van elk ongeveer 55 m² o o o o o o o o o o

In de ruimte wastafel(s) op kleuterhoogte Goede ventilatie Ramen moeten open kunnen en veilig vastgezet kunnen worden Zonwering Voldoende en veilige elektriciteitsaansluitingen Nabij de ruimte sanitaire voorzieningen voor kleuters Goede verlichting Speelruimte buiten, veilig afgezet. Speeltoestellen voor kleuters, veilig en gekeurd Wastafels

Daghulpgroepen: 2 groepsruimtes. Groepen worden ingericht met eigen meubels zoals bankstel, eettafels, speelhoek etc. Afhankelijk van de grootte van de ruimte kan worden ingeschat of één ruimte afdoende is per groep. o o o o

Goede ventilatie Ramen moeten open kunnen en veilig vastgezet kunnen worden Zonwering Voldoende en veilige elektriciteitsaansluitingen 24 Visiedocument samenwerking Xonar, Prins Claus Centrum en Xaveriusschool

o Sanitaire voorzieningen voor jonge kinderen (niet in de groepsruimte!) o Goede verlichting o Speelruimte buiten

Gezamenlijke aanvullingen op PVE van de Xaveriusschool, het Prins Claus Centrum en Xonar Toiletten en wasgelegenheid voor de kinderen. Toiletten voor het personeel. Time-out ruimte (een “kale” ruimte waar geen obstakels -incl. onbeveiligde stopcontacten- in zitten met beveiligd glas, afsluitbaar, maar met visuele contactmogelijkheden. Overzichtelijke, ruime en goed afgezette speelruimte buiten. Onderzoekskamer voor psychiater en psycholoog (kunnen meerdere ruimten zijn die met andere disciplines – interne begeleider, logopedist, enz. - gedeeld worden). Kantoorruimte met flexwerkplekken waar door medewerkers via internet gewerkt kan worden op de systemen van de Xaveriusschool, het PCC of Xonar. Speelzaal (ruimte met spelmateriaal vergelijkbaar met een kindergymzaal)waar Psycho Motore Therapie en/of Fysiotherapie gegeven kan worden en waar kinderen met slecht weer kunnen spelen. Hier kan eveneens bewegingsonderwijs gegeven worden voor de jongere kinderen. Keuken (met boiler), mogelijkheden voor het plaatsen van een oven, een afwasmachine alsmede een diepvries voor speciale invriesmaaltijden. Personeelsruimte. Verwarming, alarminstallatie, Parkeergelegenheid voor medewerkers. Drop off/hop on gelegenheid (stop/parkeerruimte) voor het brengen en halen van de leerlingen middels taxibusjes. Periodieke schoonmaak van gebouw, sanitair, enzovoort.


BIJLAGE 4

STAPPENPLAN ACTIES VOOR DE PERIODE JUNI-JULI 2008

Periode

Actie

Verantwoordelijke

1e helft juni 2008 (beoogde datum: 05-06-2008)

Bezoek aan BS Buchten (volgens opgave van de gemeente zou dit schoolgebouw binnenkort vrij komen).

B. Dieteren

2e helft juni 2008

Bijeenkomst van projectgroep (M. Moonen, T. Pustjens en B. Dieteren) met de bestuurders van de afzonderlijke instellingen.

M. Moonen

2e helft juni 2008

Gesprek met de gemeente Sittard-Geleen

Nog in te plannen.

1e helft juli 2008

Informeren van de direct betrokken personeelsleden van het Prins Claus Centrum, Xonar en de Xaveriusschool

Nog in te plannen.

Het streven van de drie instellingen is in ieder geval om in de 2e helft van augustus 2008 (dan wel zo spoedig mogelijk daarna) fysiek te kunnen starten binnen een gezamenlijke locatie.


NIEMAND VERDWAALT OOIT OP EEN RECHTE WEG

Recommend Documents