Netwerk Ledenmagazine AB Oost • Jaargang 12 • Nummer 02 • Oktober 2009
Reportage
Het werk moet doorgaan Column
Sociale zekerheid moet beter
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Inhoud • Pagina 2
Oktober 2009
Inhoud 3 Colofon en voorwoord 4 Nieuws en actualiteiten 6 Cover story
Zorg & Verzuim van AB Oost biedt één loket voor alle zaken omtrent ziekteverzuim en re-integratie.
8 Vakwerk in beeld
AB werkt aan stijlvolle, karakteristieke tuinen
10 Achtergrond artikel
Zwarte Cross als promotiemiddel voor AB Oost
12 Korte berichten
- Wijziging factuur lay-out - deelname reductieregeling - kort verslag ledenraadsvergadering 26 mei 2009
13 Column
Ruud Huirne, LEI Wageningen UR
14 Maatschappij
Robotisering zorgt voor betere arbeidsomstandigheden
16 Werknemer in beeld
Aardappelselectie Favoriet bij Jan-Otto Kleine
2
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Colofon + Voorwoord • Pagina 3
Voorwoord
Kiezen of kabelen
Colofon Netwerk is een kwartaaluitgave van AB Oost Verspreiding Leden, klanten en medewerkers van AB Oost Redactie Barbara Beuwer, Bert de Lange, Hendrik Sligman, Willy Tuitert, Ronald Visser Redactie-adres Redactie Netwerk T.a.v. Barbara Beuwer Postbus 7, 7218 ZG Almen
[email protected] Tekst AB Oost, Adequaat communicatie | vM-design
Rooskleurige vooruitzichten. Het staat ook op het verlanglijstje van AB Oost. Ik verwacht echter dat de gevolgen van de economische crisis ook de komende maanden nog duidelijk voelbaar zullen zijn. AB Oost ontspringt daarbij naar alle waarschijnlijkheid niet de dans. Toch houden we vol vertrouwen onze blik op de toekomst. Om straks weer te kunnen oogsten, moeten we nu zaaien. We zien momenteel veel vraaguitval in de bedrijvenmarkt. Vooral de bouw- en transportsector zijn hard getroffen. Tegelijkertijd zijn de opbrengstprijzen in de agrarische markt dramatisch laag. Paprika’s, komkommers, melk en rozen worden allemaal ver beneden de prijs van een jaar geleden verkocht. Dit heeft ook gevolgen voor onze tarieven. Die staan onder druk. Natuurlijk willen we onze leden en klanten de beste service bieden tegen een eerlijke prijs. Om ons rendement op een verantwoord niveau te houden, is een kostenbesparingsprogramma doorgevoerd. Hierdoor gaan we twee miljoen euro besparen op onze indirecte kosten.
Vormgeving Adequaat communicatie | vM-design Druk Thieme GrafiMedia Groep Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. Volgende uitgave: Januari 2010 1
Hoofdkantoor Almen Scheggertdijk 22 7218 NB Almen T 0900-9896 F 0575-431495 E
[email protected] www.aboost.nl
2
Rijssen
3
Beilen
4
Klazienaveen
5
IJsselmuiden
6
Huissen
7
Dronten
8
Harderwijk
9
Apeldoorn
10
Gameren
11
Doetinchem
12
Meppel
13
Nordhorn
14
Neuenhaus
15
Rheine
3 4
12 5
7 8
2 9 6
10
14 15
1 11
13
Juist nu zit AB Oost niet stil. We investeren flink in kansen. Dit doen we door actief nieuwe, minder conjunctuurgevoelige, sectoren te benaderen zoals de zorg, de overheid, de waterschappen en sociale werkvoorzieninginstellingen. Ook investeren we in nieuwe producten waarmee we onze bestaande klanten nog beter kunnen ontzorgen. Goed voorbeeld is ons nieuwe product, een combinatie van onze reductieregeling en een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze gloednieuwe Agro-AOV is speciaal gemaakt voor agrarische ondernemers. Richard Heerink Algemeen Directeur
3
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Nieuws • Pagina 4
Nieuws en actualiteiten
Nieuwe bedrijfsauto’s AB Oost Het is al veel mensen opgevallen: naast de donkergroene bedrijfsauto’s rijden er nieuwe auto’s rond van AB Oost. Deze metallic grijze auto’s hebben lichtgroene vlakken en natuurlijk het nieuwe logo. AB Oost, Vakwerk in personeel. Na diverse testritten door onze medewerkers is wederom gekozen voor de Fiat Doblo en leverancier Cosmo. Inmiddels zijn ruim honderdtwintig oude Doblo’s vervangen. Komend jaar eindigt de contractperiode voor het resterende deel van het bedrijfswagenpark en zullen ook die vervangen worden door het nieuwe, milieuvriendelijkere type.
Asbestsanering ‘Dierense Sjoel’ Vorig jaar kreeg de voormalige synagoge in Dieren (de Dierense Sjoel) volop landelijke bekendheid door het AVRO-programma ‘BankGiro Loterij Restauratie’. =In het programma kregen kijkers de kans om een historisch gebouw uit te kiezen dat voor één miljoen euro zou worden gerestaureerd. Ook de Dierense Sjoel deed een gooi naar de hoofdprijs, bereikte de finale maar werd net tweede. Niettemin is de restauratie inmiddels door de Joodse gemeenschap in gang gezet met de bedoeling het gebouw weer als synagoge in gebruik te nemen. Onderdeel van de restauratie was het saneren van het aanwezige asbest. Daarvoor werd Asbestsanering van AB Oost ingeschakeld. Erwin Hengeveld van Asbestsanering: “Het was op zich een routineklus, maar erg leuk om betrokken te zijn bij de restauratie van zo’n bijzonder gebouw.”
Kay Huzen wint tweede AB Oost Free Kick competitie De 64 finalisten van de AB Oost Free Kick competitie betraden 26 juni het kunstgrasveld van voetbalclub FC Zwolle. Wie van deze amateurs kon als beste vrije trappen nemen? Dat bleek de 23-jarige Kay Huzen van voetbalclub USV uit Nieuwleusen te zijn. Voor het oog van 3.000 toeschouwers ontving hij € 10.000 voor zijn club. Opvallende aanwezige was ex-international Pierre van Hooijdonk. Hij had alle finalisten in de weken voor de grote dag een clinic gegeven. Sportverslaggever Toine van Peperstraten praatte de avond aan elkaar en in het doel stond Piet Velthuizen, de getalenteerde keeper van Vitesse.
4
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Nieuws • Pagina 5
Duits ledenaantal groeit AB PersonalPartner timmert flink aan de weg in Duitsland. Het is inmiddels gelukt om bijna tien Duitse agrarische medewerkers aan te nemen. En die zijn ook nodig om aan de vraag van al onze Duitse leden te voldoen. Door een actieve marktbenadering is dit ledenaantal met ruim zestig leden toegenomen. AB PersonalPartner heeft de ambitie om ook in 2009 deze groei te continueren.
Opleiding Associate Degree Op 9 juli ontvingen twee bedrijfsverzorgers van AB Oost, Stuart Knowles en Eric van de Woude, hun diploma van de Associate Degree opleiding Management, Beleid & Buitenruimte aan de Christelijke Agrarisch Hogeschool in Dronten. AB Oost was bij de uitreiking aanwezig en over handigde haar medewerkers een bloemetje voor deze zeer goede prestatie. Bij de Associate Degree ligt de nadruk op het ontwikkelen van vaardigheden om problemen op te lossen en om doeltreffende verbeteringen en vernieuwingen tot stand te brengen in een bedrijf en/of organisatie. Komend seizoen zullen opnieuw vier medewerkers van AB Oost starten met deze HBO-deeltijdopleiding.
www.agro-bouw.nl Helaas is in de vorige editie van Netwerk een fout geslopen in het artikel over Agro Bouw. Het websiteadres van Agro Bouw is namelijk niet www.agrobouw.nl maar www.agro-bouw.nl. Let op het streepje! Op deze site vindt u alle informatie over dit bouwbedrijf van AB Oost.ww
AB Oost voorbereid op Mexicaanse griep Zoals veel organisaties heeft ook AB Oost zich zoveel mogelijk voorbereid op een grootschalige uitbraak van de Mexicaanse griep, in officiële termen Nieuwe Influenza A (H1N1). Hiertoe is een bedrijfscontinuïteitsplan geschreven. Door vooraf de risico’s in kaart te brengen en mogelijke oplossingen te bedenken, zijn de gevolgen te beperken. Mochten er op enig moment (nood)maatregelen getroffen worden die voor u van belang zijn, dan communiceren wij deze zo snel mogelijk via de website van AB Oost, www.aboost.nl. We adviseren daarom de website de komende tijd in de gaten te houden (klik op ‘werkgever’ en vervolgens op ‘nieuws’). Uiteraard streeft AB Oost ernaar u ook zoveel mogelijk persoonlijk te informeren. AB Oost raadt u aan na te denken over hoe u een grootschalige griepuitbraak het hoofd kunt bieden. Welke activiteiten mogen niet worden onderbroken en welke mensen zijn hiervoor onmisbaar? In overleg met uw contactpersoon kunt u bekijken wat AB Oost kan betekenen bij de invulling van een dreigend personeelstekort.
5
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Persoonlijk • Pagina 6
6
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Persoonlijk • Pagina 7
Johnny Hogenkamp kiest voor Zorg & Verzuim
Eén totaaloplossing voor alle zorgen over ziekteverzuim Van de eerste ziektedag tot re-integratie of herplaatsing. Van vervangend personeel tot de administratieve lasten. Zorg & Verzuim van AB Oost biedt één loket voor alle zaken omtrent ziekteverzuim en re-integratie. De keuze voor Zorg & Verzuim is dan ook een logische stap, vindt Johnny Hogenkamp van Hogenkamp-Fokvarkens in Dalfsen. “Ik wil het voor mezelf en voor m’n personeel gewoon goed geregeld hebben.”
“Natuurlijk hoop je dat je er zo weinig mogelijk mee te maken krijgt, maar als ziekte of arbeidsongeschiktheid zich voordoet, moet het werk gewoon kunnen doorgaan. Als ondernemer heb je al genoeg te doen. Ik wil een goede verzuimverzekering en goede verzuimbegeleiding. En natuurlijk zo snel mogelijk een vervangende arbeidskracht. Voorheen had ik die zaken bij verschillende partijen geregeld. Lastig en onoverzichtelijk. Eigenlijk kwam ik per toeval in aanraking met Zorg & Verzuim van AB Oost. Vorig jaar verzorgde AB Oost namelijk een informatieavond over Zorg & Verzuim bij ons in de Varkens-Showroom en ik luisterde als vanzelf mee. De presentatie was erg interessant en naar aan leiding daarvan heb ik een afspraak gemaakt met de verzekeringsdeskundige van AB Oost.”
“Ik wil een goede verzuimverzekering en goede verzuimbegeleiding. En natuurlijk zo snel mogelijk een vervangende arbeidskracht” Goede naam “Het is voor ons een vanzelfsprekende stap in de samenwerking met AB Oost. Afgelopen herfst hebben we samen tijdens intensieve sessies van totaal dertig uur een bedrijfsreglement, verzuimreglement en proceshandboek opgesteld. Het afhandelen van alle verzuimzaken hoort daar eigenlijk gewoon bij. En Zorg & Verzuim biedt wat ik zoek: één pakket waarin alle zaken rondom ziekteverzuim zijn geregeld. Eén contactpersoon en goede service, toegespitst op agrarische behoeften. Bij AB Oost vertrouw ik er bijvoorbeeld op dat ik binnen 24 uur een goede, ervaren vakkracht in huis heb. Die dienst bewijzen ze ons regelmatig. Dus waarom dan ook niet automatisch bij ziekte?
Geloof me, daar zijn mijn medewerkers ook blij mee. AB Oost heeft hier wat dat betreft een goede naam.” Voordelige premie “Ook niet onbelangrijk, Petra Scharenborg, mijn verzekeringsdeskundige binnen AB Oost, kon mij heldere overzichten overhandigen over wat Zorg & Verzuim precies betekent voor mijn bedrijf. Want laten we eerlijk zijn, het is en blijft gewoon heel ingewikkelde materie. En ik vind het belangrijk dat die materie inzichtelijk wordt gemaakt voor ondernemers. En wat bleek? Qua premie ga ik er tien à twaalf procent op vooruit. AB Oost zegt daarom mijn huidige verzekering op en met ingang van 1 januari 2010 gaan we in zee met Zorg & Verzuim.”
Hogenkamp-Fokvarkens Johnny Hogenkamp(1966) is een ondernemer in hart en nieren. Hij fokt en verkoopt Hypor fokgelten en ontvangt duizenden bezoekers per jaar in de Varkens-Showroom, een soort vergaderzaal geschikt voor lezingen, conferenties en netwerken. De hoofdlocatie van het bedrijf bevindt zich in Dalfsen. Hier zijn 1.600 fokzeugen gehuisvest en zijn 3.000 opfokplaatsen voor handen. Daarnaast houdt Hogenkamp op andere locaties nog 3.000 opfokzeugen op voergeld. In de stallen werken zeven personen en voor het vervoer van fokgelten heeft Hogenkamp een vaste chauffeur in dienst. De organisatie en administratie, alsook de Varkens-Showroom en Hypor distributie zijn in handen van Johnny en zijn vrouw Ria. Momenteel zetten ze onder de naam FarmFocus faciliteiten voor samenwerkingsverbanden op. Een heel brede onderneming. Niet voor niets werd Johnny Hogenkamp verkozen tot Agrarisch Ondernemer van het jaar 2006. www.farmfocus.nl
7
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Vakwerk in beeld • Pagina 8
Drukke zomermaanden Harry van der Meer (48) kwam na het afronden van de middelbare landbouwschool al meteen in aanraking met AB. “Het zou heel goed kunnen dat AB zowel mijn eerste als laatste werkgever zal zijn.”
“De tuinhuisjes zijn niet aan te slepen”
“De reden dat ik al zo lang voor AB werk is dat het nooit hetzelfde is. Ik vind ook echt alles leuk. Op het moment werk ik bij Lex van Wijk Hoveniers. Een modern en professioneel bedrijf dat vakwerk combineert met uitstekende dienstverlening, met als resultaat stijlvolle, karakteristieke tuinen. Binnen het proces van ontwerp tot uitvoering ben ik multifunctioneel inzetbaar, of het nu gaat om snoei- of maaiwerkzaamheden, aanleg, renovatie, beplanting of bestrating. Vooral ’s zomers is het druk. Op dit moment zijn bijvoorbeeld de tuinhuisjes niet aan te slepen. In de winter hebben we veelal klein onderhoud. Ik hou van die variatie en ga elke dag met veel plezier naar mijn werk.”
8
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Vakwerk in beeld • Pagina 9
9
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Interview • Pagina 10
Zwarte Cross 2009
AB Oost zorgt voor koffie in de blubber
De Zwarte Cross 2009 is wederom een daverend succes geworden. Het spectaculaire programma en de enthousiaste bezoekers droegen daar zeker aan bij. En ook AB Oost deed een duit in het zakje. De 58 vrijwilligers schonken onder meer 20.000 kopjes koffie en deelden 2.000 koeltasjes uit. Allemaal met het logo en een glimlach van AB Oost. Als ze AB Oost nu nog niet kennen…
Naamsbekendheid, daar ging het ons om. Waar anders dan op de Zwarte Cross bereikt AB Oost in één keer een groot deel van haar doelgroep? Het festival in Lichtenvoorde wordt jaarlijks bezocht door jong en oud. Vaak mensen met een plattelands achtergrond en die van aanpakken weten. Mensen die prima bij AB Oost passen. Potentiële medewerkers dus.
Tijdens de Zwarte Cross bereikt AB Oost in één keer een groot deel van haar doelgroep Daarnaast pakte de samenwerking met de Zwarte Cross ook voordelig uit voor leden en klanten. Zo kreeg AB Oost een aantal VIP-kaarten om te verdelen.
10
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Interview • Pagina 11
Zwarte Cross en AB Oost Voor het tweede jaar op rij werkte AB Oost samen met de festivalorganisatie. “Wij mogen met onze vrijwilligers allerlei ludieke acties uitvoeren en leveren in ruil voor die ‘reclame’ twee keer twintig man personeel om het festivalterrein af te breken en schoon te maken”, vertelt Christel IJsseldijk van AB Oost. “We brachten bijvoorbeeld bezoekers en hun bagage met onze pendeltrein van de ingang naar de campingplek. En op datzelfde campingterrein deelden we het hele weekend hete koffie uit aan alle gasten die ver van de campingwinkel af stonden. Ook deelden onze vrijwilligers koeltasjes uit. Tot slot liepen er steltlopers van AB Oost over het terrein rond. Zij droegen borden met daarop een sms-nummer. Onder alle sms’ers verlootten we een ‘meet en greet’ met Jovink en tante Rikie. De winnaars mochten zelfs op het grote podium plaatsnemen. Kortom, volop aandacht.”
Spectaculair Ook akkerbouwer Fredo Smit uit Swifterbant was er bij. “Wij hadden twee VIP-kaarten gekregen van AB Oost. Helemaal super! Ik was nog nooit naar het festival geweest en heb samen met m’n zoon Tom (9) de volledige zaterdag op het crossterrein doorgebracht. Tom mag zelf ook graag crossen en was daar dus niet weg te krijgen. Het was natuurlijk ook hartstikke spectaculair: de ‘echte’ wedstrijden, historische motoren, grote gevaartes, rare voertuigen, noem maar op. En dan die lol overal en, laten we eerlijk zijn, die lompheid. Prachtig. Vanuit de VIP-tent konden we alles prima zien. Er was daar ook gratis eten en drinken en je kon af en toe even zitten. Ja, ik denk wel dat AB Oost er goed aan doet zo’n evenement te sponsoren. Zie je opeens Bennie Jolink in een groen AB Oost-shirt langskomen. Prachtig!”
11
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Korte berichten • Pagina 12
Kort verslag Ledenraad vergadering 26 mei 2009 Goedkeuring financieel verslag 2008 In de Ledenraad van 26 mei zijn het financieel verslag en de resultatenrekening van 2008 goedgekeurd. De Ledenraad ging akkoord met het voorstel om het resultaat aan het eigen vermogen toe te voegen. Vertrekkende en nieuwe leden RvC In de vorige Netwerk heeft u kunnen lezen dat er 45 kandidaten gereageerd hadden op de drie vacatures in de Raad van Commissarissen (RvC). De benoemingscommissie heeft een voorstel aan de Ledenraad gedaan. Als nieuwe commissarissen zijn door de Ledenraad benoemd: mevrouw A.(Agnes) van den Pol-van Dasselaar uit Dronten (veehouderij), de heer D.S. (Dirk-Siert) Schoonman uit Brummen (veehouderij) en de heer A.A.J.M. (Antoon) de Schutter uit Biddinghuizen (open teelten). De voorzitter van de RvC, de heer A.H. Iemhoff, feliciteert de nieuwe commissarissen met hun benoeming en wenst hen veel succes in deze nieuwe functie.
Wijziging in lay-out factuur Zoals u misschien al gemerkt heeft, is de lay-out van de factuur per 1 juli 2009 aangepast. Er staan nu meer gegevens (bijvoorbeeld werksoortcode en omschrijving) op de factuur vermeld.
Deelnamebewijs reductieregeling Als u deelnemer bent aan de reductieregeling van AB Oost, ontvangt u vanaf begin volgend jaar een deelnamebewijs. Hierop staan uw gegevens vermeld betreffende de urengroep, het uurtarief (zowel eerste als tweede jaar), de jaarbijdrage en het bedrag van de basiscontributie. Tevens zijn eventuele uitsluitingen voor de reductieregeling aangegeven. Bij tussentijdse wijzigingen kan het zijn dat u dit jaar al een deelnamebewijs ontvangt. Het deelnamebewijs kunt u bij uw administratie bewaren.
In deze Ledenraad waren de heren C. Bos (open teelten), R. Offerein (veehouderij) en P. Schrijver (veehouderij) aftredend en niet herkiesbaar voor de RvC. De aftredende leden hebben een lange periode in het bestuur en Raad van Commissarissen gezeten. De voorzitter bedankt hen voor hun inzet voor AB Oost. Verder spreekt de voorzitter een woord van dank uit aan de vertrekkende ledenraadsleden. Na een periode van acht jaar als ledenraadslid bedankt de voorzitter hen voor de inbreng in de organisatie. Spreker op de Ledenraad was de heer R. Huirne, directeur Landbouw Economisch Instituut. Hij gaf een inleiding over de agrarische sector in Nederland naar 2020. Nieuwe regioraadsleden Op 26 maart was de jaarlijkse ledenvergadering. Hier werden de volgende nieuwe regioraadsleden gekozen: mevrouw J. (Janny) Warringa-Smit uit Nooitgedacht (melkvee), mevrouw H. (Henriette) Helmers-Brinke uit Giethoorn (melkvee), de heer R.G. (Rienko) Wollerich uit Nieuw Buinen (open teelten), de heer H.H.J. (Henk) Holterman uit Bornerbroek (varkenshouderij), mevrouw G.A. (Gina) van EltenJansen (pluimveehouderij) uit Barneveld en de heer S. (Sjaak) Tesselaar uit Luttelgeest (binnenteelten). Alle nieuw gekozen regioraadsleden hebben inmiddels een introductiedag gehad op het kantoor in Almen. Vacature’s regioraadsleden Voor de regio Oost (Twente, Achterhoek) wordt nog gezocht naar een regioraadslid uit de open teelten (akkerbouw, fruitteelt). In regio Noord en Oost zijn vacature’s voor een regioraadslid met een tuinbouwbedrijf.
12
Eindelijk een échte Agro-AOV AB Oost heeft, samen met dochteronderneming AB Zorg en Zekerheid BV, een heel praktische Agro-AOV ontwikkeld voor de leden van AB Oost. De Agro-AOV sluit naadloos aan bij de dienstverlening bij arbeidsongeschiktheid van AB Oost: het werk gaat door en het inkomen blijft op peil. Op 11 augustus jl. heeft de ledenraad ingestemd met wijziging van de Bedrijfsreglementen per 1 september 2009 die de toepassing van de Agro-AOV mogelijk maakt. In het najaar van 2009 worden de leden van AB Oost nader geïnformeerd over de Agro-AOV. Wilt u nu al meer weten? Kijk dan op www.aboost.nl.
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Column • Pagina 13
Column
Niet leuk, wel belangrijk! “Stof tot nadenken. Recent onderzoek door het Landbouw Economisch Instituut (LEI) van Wageningen UR naar voorzieningen voor sociale zekerheid van agrariërs*, waaraan ook AB Oost heeft meegewerkt, is reden tot zorg. In dit onderzoek is gekeken hoeveel agrariërs hun zaakjes geregeld hebben rond pensioen, ziekte, arbeidsongeschiktheid en andere sociale zekerheden. Ook is gekeken wat men heeft geregeld. Wat blijkt: maar ongeveer de helft van de ondernemers heeft ‘iets’ geregeld en een bewust plan gemaakt. De andere helft dus niet. Dit raakt de kern van het land- of tuinbouwbedrijf als gezinsbedrijf. Bedrijf en gezin zijn nauw met elkaar verweven, doordat onder meer arbeid en vermogen vanuit het gezin in het bedrijf worden gebracht. Vaak onder gunstige condities zodat het bedrijf kan beschikken over relatief goedkope en goede productiefactoren, en het gezin een inkomen heeft. Die verwevenheid maakt het ook kwetsbaar, juist om de genoemde beschikbaarheid van arbeid (ziekte, arbeidsongeschiktheid, overlijden) en vermogen (pensioen voor later). Gaat hier iets fout, dan hebben het bedrijf én het gezin een probleem.
“Slechts de helft van de ondernemers heeft ‘iets’ geregeld rond zaken als pensioen en arbeidsongeschiktheid. De andere helft dus niet”
En dat kan worden voorkomen. Maar meestal wordt het nadenken over deze zaken naar voren geschoven - we denken er liever niet aan, het komt immers wel goed-. Inderdaad, het komt vaak wel goed, maar niet altijd. Het zijn niet de leukste onderwerpen, maar ze moeten wel geregeld worden.”
Ruud Huirne Algemeen directeur LEI Wageningen UR
* ‘Hoe landbouwers voorzien in hun sociale zekerheid’, rapport 2009-025, LEI Wageningen UR, Den Haag (zie www.lei.wur.nl)
13
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Maatschappij • Pagina 14
Robotisering in de agrarische sector
In de agrarische sector wint robotisering op steeds bredere schaal terrein om productieprocessen te automatiseren. Ideaal tegen overbelasting bij zwaar werk.
Fusten en pallets stapelen, legen en vullen, koeien melken, er komen steeds minder mensenhanden aan te pas. In Japan hebben wetenschappers eerder al een robot uitgevonden die onderscheid kan maken tussen rijp en onrijp fruit: hij plukt alleen de rijpe vruchten. De onderzoekers testen de robot momenteel in de aardbeienteelt. Als de resultaten van het drie jaar durende project succesvol zijn, zal de producent het prototype introduceren op de markt.
“De robot scheelt me per dag 3500 kilo aan tilwerk”
Geautomatiseerde bedrijfsvoering Niet alleen in Japan, maar ook elders in de wereld zijn wetenschappers druk bezig robots te ontwikkelen om het de werkende mens gemakkelijker te maken. Op de Amerikaanse Massachussets University of Technology heeft een groep studenten een robot ontwikkeld die met tomatenplanten ‘praat’. Het volledige teeltproces ligt in handen van deze robot. De onderzoekers noemen deze wijze van telen ‘precisie landbouw’, waarmee belasting van het milieu wordt beperkt en er minder middelen nodig zijn tijdens het groeiproces. Iets dichter bij huis, op het pluimveebedrijf van Kees de Jong in Waddinxveen, bedient het personeel zich eveneens van robots. Een ontwikkeling die zich eind
14
Netwerk • Ledenmagazine AB Oost • Maatschappij • Pagina 15
Robotica Het woord ‘robot’, stamt waarschijnlijk uit de vroege jaren 20 van de vorige eeuw, toen het opdook in het boek Rossum’s Universele Robots van de Tsjechische broers Čapek. In dit boek omschreven zij een robot als een ‘actieve, kunstmatige agent wiens omgeving de fysieke wereld is’. Volgens sciencefictionschrijver Isaac Asimov (auteur van I, Robot, later verfilmd met Will Smit in de hoofdrol) zijn er tenminste drie wetten van de zogeheten robotica: 1 Een robot mag een mens geen kwaad doen. 2 Een robot moet menselijke orders gehoorzamen (tenzij dat tegen 1 ingaat). 3 Een robot moet zichzelf beschermen (tenzij dat tegen 1 of 2 ingaat). Sinds jaar en dag fantaseren we over hoe robots ons leven kunnen vereenvoudigen of hoe zij de ideale partner zouden zijn. Dankzij pogingen van Hollywood een beeld te schetsen van die toekomst met rolprenten als The Terminator, ontstond een verwrongen idee van robots, waardoor zij zich ontpopten als onze grootste angst. Met de opkomst van ‘kunstmatige intelligentie’ in computerprogramma’s en robotisering op de werkvloer heeft de techniek zich in elk geval bewezen. Het idee dat de kunstmatige agent van de gebroeders Čapek u mettertijd van de weg plukt na een snelheidsovertreding behoort dus tot de mogelijkheden.
vorige eeuw inzette en leidde tot een inmiddels geheel gemechaniseerde en geautomatiseerde bedrijfsvoering. De houder van ruim zestigduizend scharrelkippen heeft er door de jaren heen veel in geïnvesteerd. Kees de Jong: “Na jaren van het met de hand rapen van eieren kwam in 1994 de eerste inpakker. Nu, vijftien jaar later, zijn we een snelle versie verder met een vermogen van 36.000 eieren per uur en hebben we er ook nog een containervuller bij. Een elektrische pompwagen met weging haalt de volle pallets weg. De halve pallets blijven staan tot de volgende dag, die vervolgens op hun beurt worden gevuld. Wel of geen robot scheelt me per dag 3500 kilo aan tilwerk in soms lastige posities. De winst zit dus in betere en snellere werkomstandigheden. Dat is niet alleen voor mij prettig, maar ook voor mijn medewerkers.” Betere arbeidsomstandigheden Sinds jaar en dag is de ontwikkeling van technieken en machines ter schaalvergroting en de verbetering van producten het bestaansrecht van zowel de agrotechniek als de agrarische sector. Als klein land staan we zelfs bekend om onze bijzonder hoge ontwikkelingsgraad op beide vlakken. Het geautomatiseerde proces van Kees de Jong bevestigt deze toonaangevende
rol alleen maar. De robotisering op het pluimveebedrijf legt hem verre van windeieren. Met een exponentiele verhoging van de productie en verwerking van zijn scharreleieren ‘boert’ hij goed. De ontwikkelingen op het gebied van technieken en methoden voor geavanceerde mechanisatie zijn de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Een toekomst met grijparmen en andersoortige robots is onafwendbaar. De Japanse onderzoekers zijn zelfs van mening dat robots op korte termijn zo breed zullen worden ingezet, dat mensenhanden overbodig zijn. In Europa zijn we wat sceptischer over die voorspelling. Bovendien is dat ook sectorafhankelijk, maar dat robotisering met rasse schreden terrein wint moge duidelijk zijn. De extra werkzaamheden die robots kunnen uitvoeren vormen steeds vaker een welkome toevoeging aan een intensief productieproces, waarbij ze gevaarlijke klussen volledig elimineren. Met de voortschrijdende robotisering ontstaan er dus betere arbeidsomstandigheden. AB Oost volgt deze actuele ontwikkelingen op de voet en speelt hierop in door het personeel optimaal te scholen in het gebruik van nieuwe technieken.
15
Werknemer in beeld
Aardappelselectie favoriet bij Jan-Otto Kleine “Als bedrijfsverzorger bij AB Oost komen er allerlei werkzaamheden op je pad. Die afwisseling is voor mij de beste motivatie. Maar wat betreft de aardappelselectie, daar ligt m’n hart. De hele dag buiten, bovenop de planten. Prachtig! Ik ben dan ook opgegroeid met aardappelen. Onze achterbuurman had aardappelen en koeien en als kleine jongen ging ik hem al helpen. Je begint met het dragen van een zak aardappelen en gaandeweg word je bij het hele teeltproces betrokken. Zo is de interesse dus gegroeid.
‘Juist die minder duidelijke ziektegevallen in het gewas vragen om inzicht, dat vind ik mooi werk’ Aardappelselectie is echt seizoenswerk. Elk jaar, gedurende zes à zeven weken in de maanden juni en juli, zijn m’n collega Marien Renting en ik dagelijks op de selectiewagen in het veld aanwezig om ongezonde planten uit het gewas te vissen. Ja, zo’n dorre plant met dode blaadjes herkent iedereen nog wel als ‘niet goed’. Maar juist die minder duidelijke ziektegevallen vragen om inzicht, dat vind ik mooi werk. De overige weken van het jaar is er ook zat te doen. Ziekteadressen in de veehouderij en natuurlijk melken. De ene dag help je mee met de installatie van een melkrobot en een paar dagen later word je ingezet in de bouw. De eerste tien jaar van mijn loopbaan bij AB Oost zat ik trouwens vooral op de vrachtauto. Mest rijden, vee rijden, melk rijden noem maar op.”
