DE COMPOSIET
ww w.
ed
ito
o.n
l
www.knnv.nl/walcheren
NATUURVERENIGING WALCHEREN KNNV 46e JAARGANG MEI 2012 nummer
2
Colofon
ito
o.n
l
De Composiet is een uitgave van de afdeling Walcheren van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging en verschijnt 4x per jaar. Bestuur KNNV afdeling Walcheren: Voorzitter: Ria Verhagen, Verdilaan 96 4384 LG Vlissingen, tel. 0118-478307, email:
[email protected] Secretaris: Peter Sneltjes, Middelburgseweg 194364 TB Grijpskerke, tel. 06 13 36 31 37, email:
[email protected] Penningmeester: Michiel Kruit, Spoorstraat 54 4388 BS Oost Souburg, tel. 06 83 55 35 88, email:
[email protected] Notulist: Christien Labruijère Ledenadministratie Adri de Munck, Walraven van Hallstraat 7, 4333 CN Middelburg, tel. 0118-626183, email:
[email protected] NatuurhistorischGerard Brand, Schuitvlotstraat 24a, 4331 SZ Middelburg, coördinator tel. 0118-633931, email : nhs-
[email protected] NatuurbeschermingsHans Eckhardt, tel. 0118-636222, email
[email protected] secretariaat Werkgroepen: Plantenwerkgroep: Jo Clarijs, tel. 0118-581799 Website: www.knnv.nl/walcheren
ww w.
ed
Contributie 2012 De contributie bedraagt jaarlijks voor leden € 25,00, huisgenoten € 10,00 en donateurs € 5,00. Het is alleen mogelijk om donateur of huisgenootlid te worden indien dit gekoppeld is aan een gewoon lidmaatschap. Huisgenootleden zijn, in tegenstelling tot donateurs, lid van de landelijke vereniging. Het gironummer van de penningmeester afd. Walcheren is: 2304411 te Oost-Souburg Activiteitenagenda Datum Activiteit Pagina Za 2juni Paddenstoelenwgp : De Grevelingendam 18 Ma 4 juni Vrij wandelen : Schotsnman N. Beveland 18 Di 5 juni Plantenwgp Aalvanger Veere 17 Za 9 juni Vogelexcursie Het zandvoort 19 Zo 10 juni Waterexcursie Slootje prutten Oranjezon 19 Di 19 juni Plantenwgp Duinen Nolledijk- Westduin 17 Zo 24 juni Fietsexcursie Nummer een Z. Vlaanderen 19 Di 3 juli Plantenwgp Veerse bos 17 Di 17 juli Plantenwgp Ooster Nieuwlandpolder 17 Di 31 juli Plantenwgp Veerse dam 17 Ma 6 aug Vrij wandelen : Veerse bos 18 Di 14 aug Plantenwgp Nolledijk 17 Vrij 17 aug Vleermuizenexcursie 19 Za 18 aug Paddenstoelenwgp : Bokkegat N. Beveland 18 Za 25 aug Bijenexcursie Rammekensschor 19 Di 28 aug Plantenwgp Ritthem 17 Ma 3 sept Vrij wandelen : Westkapelse bos 18 Za 8 sept Vogelexcursie Het zandvoort 19 Di 11 sept Plantenwgp Slufter ritthem 17 Za 22 sept Paddenstoelenwgp :Het Kapelse Bos 18 Inhoudsopgave Verenigingsnieuws Help, ze verzuipen ons land Even napraten... Het zandvoort Slootje prutten, bijenexcursie
2
3-4 5 6-7 8-9 10
Vleermuizenexcursie Anemonenbekerzwam Zomaar langs de rijbaan.. Parnassia (vervolg) Wat altijd weer boeit... Activiteiten
11 12 13 14 15-16 17-19
Natuurbescherming
Van de secretaris
• Werkzaamheden dijkversterking bij de Kaloot: Door het Projectbureau Zeeweringen is gevraagd de volgende mededeling in ons blad op te nemen: Het Projectbureau Zeeweringen voert tot november 2012 een dijkversterking uit in de buurt van de Kaloot bij het industriegebied Vlissingen Oost. Vanwege de veiligheid is het niet toegestaan om de dijk, de duintjes en het strand te betreden. Het is dus tijdelijk niet mogelijk om hier fossielen, flora of fauna te zoeken. Kijk voor meer informatie op: http://www. zeeweringen.nl/dijktrajecten/vancitterspolder_ oostelijkesloehavendam/ Indien u nog vragen hebt, kunt u altijd contact opnemen. Met vriendelijke groet, Marieke Poortvliet, Communicatieadviseur, T 088 246 1472 , email:
[email protected]
ito
• Public relations (PR): Naar aanleiding van de presentatie van onze vereniging tijdens de Kijk -en Doedag van SBB, beraad het bestuur zich over een betere en professionele uitstraling. Het materiaal voor het kraam tijdens deze dag voor de presentatie was niet naar tevredenheid. Daarnaast kan promotie van onze afdeling naar pers enz. beter. Het mooiste zou zijn dat er een werkgroepje binnen onze afdeling opgericht zou worden die zich hiermee bezig zou kunnen houden inclusief het bemensen en inrichten van een kraam en het vervaardigen van mooie fotopanelen. Lijkt u dit een leuke activiteit? Geeft u dan op bij mij:
[email protected]
o.n
• Statuten: De statuten zijn tijdens de jaarvergadering in maart door de leden goedgekeurd. Het bestuur gaat binnenkort naar de notaris om e.e.a. juridisch vast te laten leggen.
l
Verenigingsnieuws
ed
• Zeekraal: Voorafgaand aan de excursies krijgen de leden via de Zeekraal een mooie en informatieve aankondiging. De leden zijn hier over het algemeen zeer enthousiast over. Wilt u de Zeekraal ook ontvangen, Dan wil ik u vragen alsnog uw emailadres aan de ledenadministratie door te geven. Doorgeven aan de andere bestuursleden kan ook.
• Lepelaarskolonie Sloe: Onze natuurbeschermingscoördinator Hans Eckhardt is momenteel hard bezig om -samen met het bestuur- een reactie voor te bereiden op de brief van de KNNV Bevelanden over de ontwikkelingen rond deze lepelaarskolonie. In een volgende Composiet mogelijk meer nieuws hierover.
ww w.
• Jaarvergadering: Op 14 maart 2012 vond in het gloednieuwe verenigingsgebouw Nimmerdor in Grijpskerke onze jaarlijkse ledenvergadering plaats. Hierbij waren 27 personen aanwezig. Belangrijk punt deze avond was het ter goedkeuring voorleggen van de statuten. Frits Krüze lichtte de aanpassingen van de statuten toe. De 24 stemgerechtigde leden stemmen unaniem voor het aannemen van de nieuwe statuten. Na het formele deel van de avond volgde na de pauze een boeiende lezing van Anton van Haperen over de ontstaansgeschiedenis van de Zeeuwse, en in het bijzonder de Walcherse duinen.
• Ingezonden brief: Onze oud voorzitter Richard Struijk maakt zich zorgen over de landschappelijke en natuurlijke ontwikkelingen van het Walcherse landschap. Hij heeft hierover een ingezonden brief gestuurd: “Help, ze verzuipen ons land“. In een apart artikel in deze Composiet kunt u deze lezen.
Overig nieuws • Vlindercursus: Vlinders in Zeeland: Het IVN organiseert deze korte cursus (4 avonden en excursies) olv. Henk Wagenaar. Helaas zijn er al 2 cursusavonden geweest als deze Composiet uitkomt, maar misschien is het nog mogelijk mee te doen voor de overige twee sessies. Kosten totaal 32 euro. Info: tel.06 51213118 • KNNV nieuwsbrief Jaar van de Bij: In dit mei nummer aandacht voor allerlei activiteiten voor bijen. Genoemd kan worden: schoolkrant voor basisonderwijs; zakjes bloemenzaad voor bijen; themanummer van de Entomologische berichten over bijen; alle activiteiten van de KNNV voor de bijen; open imkerdagen; enz. De nieuwsbrief is verzonden aan onze secretaris ter inzage. • Vogelvaartochten op het IJsselmeer : Deze worden ook dit jaar weer georgani-seerd (per zeilboot). Inlichtingen via www.fogol.nl
3
Van de redactie
o.n
l
• De Composiet in ander jasje: Het zal voor sommigen even wennen zijn, maar de uitgave is nu in A4 kleur! Reden: goedkopere drukker en meer ruimte voor foto’s. • Rondbrengen: Dank aan de leden die de vorige keer het blaadje bezorgd hebben. • Artikelen: Door ruimtegebrek is de vast rubriek in deze uitgave “Speuren naar sporen”niet opgenomen. • Activiteiten: Weer een vol programma ondanks de vakantieperiode! Even aandacht voor het volgende: De fietsexcursie van 10 juni is verplaatst naar 24 juni! (zie programma). • Zeekraal: Ook door plaatsgebrek zal pas in de volgende uitgave hier een voorbeeld gegeven worden van deze succesvolle digitale editie.
Redactieadressen
ito
Voor de Composiet: Jos de Jong, Walraven van Hallstraat 3 4333 CN Middelburg, Tel. 0118615189, Email:
[email protected] Voor de Nieuwsbrief Zeekraal: Gerard Brand, Schuitvlotstraat 24a, 4331 SZ Middelburg, Tel. 0118633931, Email:
[email protected] Inleverdatum kopij voor de volgende Composiet: Vóór 1 augustus 2012 s.v.p.
Foto verantwoording
ed
Hannie Joziasse: Voorblad; Parnassia(17); Hans Eckhardt: blz.6; Zomaar langs de rijbaan(13); Jo Clarijs: Waarnemingen plantenwerkgroep(7); Peter Sneltjes: Slootje prutten(10); Vleermuizen(11); Anton Baaijens: Bijenexcursie(10); Henk Remijn: Anemonenbekerzwam(13); Adri Joosse (Oost Souburg): Achterblad.
Copyright: Overname van foto’s en tekst is alleen toegestaan na overleg met de fotograaf of de
ww w.
redactie
4
“Help, ze verzuipen ons land”
De omgeving van mijn woning:
T
L
angs de Wijkhuisweg zijn wallen opgeworpen waarop bosplantsoen. Goed idee. Aan de noordkant waarop o.a. wij kijken, heeft men zicht op een verzameling veelal witte “kotten”, die scheef zijn geplaatsten een gore rommelige indruk maken. Wie verzint zoiets en dan in een agrarisch/toeristisch gebied, waar nog wel een fietspad doorloopt. Help, ze verpesten ons walcherse land en dat met medewerking van de overheid. Hoe noemen ze zoiets? Gedoogbeleid?! De wallen langs de Noordweg en een stukje Wijkhuisweg werden (eindelijk) aangepakt. Dat had natuurlijk veel eerder en dan gefaseerd moeten geschieden. Gezien het verleden houdt een mens zijn hart vast voor de toekomst Je moet je toeristen koesteren. Men denkt toch niet dat deze mensen die hier in drommen langsfietsen gek zijn? Voor zo’n landschap kom je niet naar Walcheren! Wat zou Ton Koot geroepen hebben?
ito
oen we ons huis 6 jaar geleden kochten leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Weliswaar bevond zich aan de westkant een kamphuis met grote speelgelegenheid voor kinderen maar deze was door een houtwal van ons perceel gescheiden. Aan de oostkant ligt een vreemd perceel, dat in een ver verleden gedeeltelijk werd afgegraven. De onderliggende zandlaag – het is een restant van een kreekrug – gebruikte men voor de aanleg van de weg naar Serooskerke. De wet op de ontgrondingenmoest toen nog worden uitgevonden. Helaas. Het geheel wordt omringd door een watergang met daarin water van heel slechte kwaliteit. Zelfs het waterschap moest dat erkennen, maar er gebeurt helemaal niets aan.
Wallen
l
een, deze uitspraak is niet van mij. Hij komt uit de mond van de toenmalige (1960) slotvoogd van Muiden, Ton Koot. Hij resideerde in het befaamde Muiderslot en maakte zich grote zorgen over de invulling van de groene ruimte. Rondkijkend in het Zeeuwse en daarbuiten moet ik vaak aan deze erudiete man denken. Ontwikkelingen in de buurt van ons huis aan de Noordweg te Oostkapelle zijn daarvan de oorzaak.
o.n
N
N
ed
Caravanbedrijf
Uitnodiging: In mijn knollentuin van 5000 m2 woon ik aan de Noordweg. Van het vroegere boerenland is nu weinig meer te zien. Natuur des te meer. Vorig jaar stelden we leden van de vereniging in de gelegenheid om hier een soort excursie te maken. Dat wil ik dit jaar op 21 augustus weer doen. Zowel s’morgens om 10 uur als s’middags om 14 uur bent u welkom. Voor de liefhebbers zal er koffie of thee geserveerd worden. Gezelligheid is ook wat! Belangstellende behoeven zich niet op te geven, maar ik heb wel graag dat iedereen op tijd komt. Ook heel geschikt voor hen die slecht ter been zijn. Vanzelfsprekend is alles gratis. Van harte welkom aan de Noordweg 52, schuin tegenover de Munnikweg bij Green&White oftewel Ipenoord.
ww w.
abij de hoek van de Wijkhuisweg bevindt zich een caravanbedrijf. Merkwaardigerwijs rust hierop de bestemming “middenstand”. Wie er langs komt , en dat zijn er velen, denkt eerder aan een industrievestiging. De eigenaar besloot deze winter de hoogopgaande coniferen, die een groot deel van het terrein aan het oog onttrokken, op te ruimen. Niet alleen de doodsteek voor talrijke vogels die daarin bivakkeerden, maar deze ingreep legde het bedrijf bloot voor alles en iedereen. Niet bepaald “Villa Schoonzicht”. Nieuwe appartementen
Richard Struijk
A
an de Wijkhuisweg staat een huis met kantoor. Enkele jaren geleden gebouwd in een stijl waarvan een bekende dorpsgenoot me zei: “Zoiets past toch helemaal niet in het Walcherse landschapen bebouwing”.Ik deel die mening. Nu er plannen liggen de oude grote schuur langs de Noordweg af te breken en van appartementen te voorzien houd je je hart vast, Bovendien vrees ik dat de gezichtsbepalende beplanting zal moeten wijken voor…. Wie weet mag het zeggen. Het bestek , dat ter inzage heeft gelegen, houdt zich op de vlakte.
5
Even napraten…. Geo excursie duinen Walcheren d.d. 17 maart 2012 o.l.v. Anton van Haperen
ed
ito
o.n
l
•
ww w.
Met de Geolezing van 14 maart als achtergrond en warming-up, volgde de zaterdag daarna een Geo excursie. Staande op de Blinkerd, het hoogste duin van Oranjezon, werd ons duidelijk waarom dit duin ooit zo genoemd is. Stuivende duinen, verschuivende kustlijnen en waar komt al dat zand vandaan? Anton weet dit boeiend te vertellen. Gaande de excursie kwamen ook de anekdotes en de verhalen over Oranjezon los. Zo’n dertig mensen hebben genoten en veel geleerd. Anton bedankt! Ineke en Bram Willeboordse
(Omdat ik er zelf niet bij kon zijn geven Ineke ne Bram Willeboordse (tekst) en Hans Eckhardt (foto) hierbij een korte impressie van deze geslaagde excursie. Bedankt. Jos)
6
• Bijzondere waarnemingen van de plantenwerkgroep: “Van alles wat“ Jo Clarijs
O
E
ito
p de eerste excursie van de PWG naar het Burg. Van Teijlingenpark en Hoogduin in Domburg hadden we in elk geval een leuke korstmos vondst : Graphis scripta – Gewoon schriftmos op een dode tak door onze voorzitster gevonden. Toen we deze soort een paar jaar geleden vonden op een boom in de eendenkooi Slikkebosch wilde de BLWG deze waarneming niet accepteren zonder bewijs en ik had nog wel aan Roelof verboden er een stuk van af te snijden. Dus redelijk zeldzaam. Ik heb de soort sinds 2003 6-tal maal gevonden, bijna altijd 1 ex. Slechts 1 x zagen we 5 stuks samen in het Berkenbosch. De foto is van een deel gemaakt met een microscoop-camera.
o.n
er inleiding: Op verzoek van Jos eigenlijk een stukje over bijzondere waarnemingen van de Plantenwerkgroep, wat ik dan maar vrij vertaald heb in wat ik leuke waarnemingen vind en dan niet alleen van de Plantenwerk-groep maar ook van andere uitingen zoals afdelingsexcursies , privé-excursies en tuinwaarnemingen.
l
T
M
ed
en volgende excursie was naar Westhove, hier is het kiezen tussen de Bostulp en de Bosveldkers, persoonlijk heb ik de neiging de laatste soort het meest interessant te vinden, maar de Bostulp heeft hier voorrang omdat het een onvervalste stinzenplant is.
ww w.
ijn herinneringen aan excursies en tuin worden sterk beïnvloed door de foto’s van de digitale camera. Ik hierbij opnamen toegevoegd van Gewoon krulmos, Klein schaduwmos, de Gewone witvleksteltmot, de Esperiamot en een heel kleine, veel voorkomende spin: het Kommommerspinnetje, herkenbaar aan de roodoranje vlek op het achterlijf. Of deze foto’s ook allemaal in de Composiet terecht komen hangt van de ruimte af die de redactie beschikbaar heeft.
O
ndanks het tot nu toe koude weer en de achterstand die de natuur door de paar koude weken in het vroege voorjaar, is er toch nog veel te zien. In de tuin vliegen al zeker 10 soorten zweefvliegen, ook zoveel soorten dagactieve micro-nachtvlinders, de nodige soorten wantsen en natuurlijk volop andere vliegen, muggen, spinnen, sluipwespen, bijen, hommels, enz. Er is zelfs momenteel een invasie van Oranjetipjes bezig.
7
E
O
pvallend was dat gedurende de maanden maart en april veel slobeenden en wintertalingen waren te zien. Enkele keren telde ik meer dan honderdvijftig woerden van de slobeend en meer dan honderd wintertalingen. De laatste twee weken is hun aantal sterk afgenomen met gevolg dat nu slechts een enkel koppel wordt gezien.
22
maart. Het is prachtig voorjaarsweer. ‘s Middags besluit ik te gaan spotten. Op de Zandvoortweg aangekomen rijd ik, na een onderbreking bij de zuidelijk gelegen plas, naar het hek tegenover de Pronkenburgseweg. Met het blote oog waren er maar weinig vogels te bekennen. Met de kijker zag ik enkele kieviten, twee goudplevieren en een paar smienten. Opeens vielen een paar eenden in. Tot mijn grote verbazing waren het twee zomertalingen. Ik heb mijn telescoop opgesteld om de vogels beter te bekijken. Zomertalingen zijn goed te herkennen aan de brede witte oogstreep. Het waren twee woerden. Kennelijk hadden de heren ruzie met elkaar. Na een paar meter zwemmen vlogen de vogels op, om enkele meters verderop neer te vallen. Verschillende keren ontaarde dit in wild gespartel, het naar elkaar uithalen met de snavel en elkaar in de vleugels vastbijten. Waarna ze opvlogen en dit ritueel verschillende malen herhaalden. Ik dacht direct, hier moet een vrouwtje in het spel zijn. Op dat moment kwam Joop Scheibeler aanrijden. Ik maakte hem op de vogels attent. Vrij snel had hij het vrouwtje opgespoord en konden we verder genieten hoe twee geliefden het vrouwtje betwistten. Joop vertelde mij dat de vorige dag de drie vogels al gesignaleerd waren.
ww w.
ed
ito
en groot verschil met enkele weken geleden. De smienten zijn voor het merendeel vertrokken evenals de ganzen. Tot mijn verrassing zag ik de eerste groenpootruiters lopen en vliegen. Het zijn vogels op weg naar hun broedplaatsen. Wat er nu aan vogels zit zijn voor het merendeel vogels die hier blijven om te broeden. De grutto’s hebben zich over het gebied verspreid en hun territorium vastgesteld. De meeste kieviten zitten te broeden en ik denk dat het maar enkele dagen zal duren en we weer de eerste jonge kieviten zien lopen. De ganzen die we nu zien zullen waarschijnlijk hier gaan broeden. Op 12 april zag ik een paar witte ganzen met drie jongen en op 13 april een paar grauwe ganzen met 1 jong. Als dat zo doorgaat dan belooft dat niet veel goeds. Het aantal ganzen begint zo langzamerhand de pan uit te rijzen. Met gevolg dat de vraag om deze dieren te bejagen zal toenemen.
l
H
et is vandaag 24 april. s’ Middags is veel regen en wind voorspeld zodat ik besloot s’ morgens na de koffie naar de Zandvoortweg te fietsen om naar de vogels te kijken.
de wintermaanden. Waardoor heen en rietkragen worden afgevreten, de schuwe watersnippen vinden dan weinig of geen dekking meer, dat geldt ook voor andere vogels. Voor de tweede ruilverkaveling in de negentiger jaren van de vorige eeuw was het heel gewoon dat wanneer je door de Sint-Laurense weihoek wandelde dat je tientallen watersnippen zag opvliegen.
o.n
Het Zandvoort
O
p de eerste paasdag, zondag 8 april, heb ik de eerste boerenzwaluwen gezien. Ik zag de vogels aankomen vliegen en tot mijn verrassing gingen ze op een draad zitten, op een afstand van tien meter van mij vandaan. Na wat gekwetter vlogen ze op om hun reis te vervolgen. De eerste witte kwikstaarten werden door mij waargenomen op twaalf april. Sindsdien zie ik ze regelmatig. Tijdens de excursie op zaterdag 14 april (4 deelnemers) zagen we een zwarte ruiter, een kleine plevier en een watersnip. Watersnippen zijn niet zo bijzonder, maar het valt mij op dat enkele jaren geleden veel meer watersnippen werden waargenomen. Ik denk dat het een gevolg is van beweiding in de zomer en het grazen van de honderden ganzen gedurende
8
I
nmiddels was er een dame bij ons komen staan. Kennelijk ook een liefhebster van vogels. Wij vertelden wat wij zagen. Deze mevrouw had nog nooit een zomertaling gezien en was blij toen ik haar aanbood de vogels door de telescoop te bekijken.
O
p 11 april had ik het geluk in de zuidelijk gelegen plas, op vrij korte afstand, een zomertaling te zien. Bofte ik even, de zon scheen, zodat ik door de kijker de vogel goed kon bekijken. Een pracht vogel! Ik heb er enige tijd van staan genieten, mijn dag kon niet meer stuk.
O
p 1 maart werden door mij de eerste grutto’s en kluten waargenomen in het reservaat. Op 23 april telde ik 52 kluten of deze vogels hier allemaal zullen blijven broeden is nog maar de vraag. Wat betreft de waterstand in het gebied zijn de kansen op een gunstig broedseizoen beter dan vorig jaar, toen waren op 1 mei bijna alle plassen uitgedroogd en zijn alle broedsels mislukt. Het afsluiten van de afvoerbuizen en de draineerbuizen lijkt een gunstig effect te hebben op de waterstand. Alleen het middendeel gelegen tegenover de schuur van de heer Westerbeeke en de grote plas aan de Stenen Kruisweg kunnen het water slecht vasthouden. Vooral de plas aan de Stenen Kruisweg waar in vorige jaren zulke mooie waarnemingen werden gedaan is sinds vorig jaar sterk achteruit gegaan. Allereerst door uitdroging die de twee laatste jaren gedurende de zomer heeft plaats gehad. Als gevolg hiervan begon het terrein te verruigen door begroeiing met kamille en andere planten. En dan nu het weglekken van het water. Wat is de oorzaak hiervan en wat is daar aan te doen? Het zou fantastisch zijn wanneer deze plas weer hersteld kon worden. De plas is rustig gelegen en daar werden veel mooie waarnemingen gedaan. Met het grote voordeel dat we in de middag en avond de zon in de rug hadden. k wens u veel spotplezier.
o.n
ito
O
het een heel mooie vogel. De kop met de witte plekken doet ook wel wat denken aan een brileend.
l
D
e zomertaling is een vogel van zoete wateren die alleen in het voorjaar en het najaar tijdens de vogeltrek in het reservaat even komt aanwippen, ze worden slechts in kleine aantallen waargenomen.
ed
p twintig maart stond ik bij de zuidelijke plas te vogelen toen ik tussen de smienten opeens de smient met de witte wangen en groene kop en hals zag zwemmen samen met een vrouwtje. In de vorige “Composiet” heb ik u over deze vogel al het een en ander verteld. Heel bijzonder om te zien. De afstand was niet groot, zodat ik de vogel goed met de kijker kon observeren. Een vogelaar, met de voornaam Arjen, had de vogel een paar dagen eerder al gezien. Hij was van mening dat het best wel eens een kruising kon zijn tussen een smient en een slobeend, gezien de groene kop van de vogel. Niet onmogelijk, maar het blijft gissen. Een andere vogelaar hoorde ik praten over een Chileense smient. Ondanks al ons gissen blijft
I
ww w.
Henk Mandemaker
9
Waterexcursie : Slootje prutten in Oranjezon
O
o.n
l
p 10 juni gaan we op slootexcursie naar Oranjezon, we gaan gewapend met schepnetjes kijken welk leven we allemaal aantreffen in deze slootjes. Ook voor kinderen is het altijd weer leuk om mee te doen, lekker prutten in het water, maar we doen het natuurlijk in de eerste plaats om te zien wat voor moois er allemaal in het water leeft. Aan de hand van de soorten waterplanten en dieren is te zien of we met een goede of een minder goede waterkwaliteit te maken hebben, dit gaan we bekijken. Verder is het leuk om de kikkervisjes van de groene kikker te vinden en de jonge salamanders die er ongetwijfeld rondzwemmen.
ed
ito
Peter Sneltjens
Bijenexcursie op het Rammekensschor: Op zoek naar de schorzijdebij en de schorviltbij
O
ww w.
p zaterdag 25 augustus gaan we op zoek naar de schorzijdebij bij Rammekens (schor en duintjes). De schorzijdebij is gespecialiseerd op zeeaster en vliegt daarom pas vanaf eind augustus, op het moment dat deze zeeasters gaan bloeien. De schorviltbij is een koekoeksbij –een broedparasiet- die op de schorzijdebij gespecialiseerd is. Beide soorten zijn bekend van Rammekensschor, maar zijn nooit in grote aantallen gezien. Behalve bovengenoemde schorspecialisten zijn er eind augustus nog volop andere wilde bijen te vinden, foeragerend op bijvoorbeeld het talrijk voorkomende bezemkruiskruid. Ik zal u daar ter plaatse meer over te vertellen en hoop dat we samen de genoemde bijen kunnen bewonderen. Een en ander is (helaas) afhankelijk van het weer. Anton Baaijens
10
O
ito
o.n
l
Vleermuizenexcursie in Westhove
V
ed
p vrijdag 17 augustus gaan we weer op vleermuizenexcursie met de batdetector. Rondom kasteel Westhove komen met name watervleermuizen voor. Deze vleermuizen scheren zodra de zon onder is rakelings over het water om mugjes en andere insecten te vangen. Als het nog een beetje schemerig is kan je ze ook duidelijk zien. Zodra het donker is ben je voor het waarnemen van vleermuizen afhankelijk van de Bat-detector. Dit apparaat zet de voor ons niet hoorbare ultrasone geluiden van de vleermuizen om in tikkende geluiden, aan de hand van het soort geluid dat via de batdetector is te horen kan je bepalen met welk soort je te maken hebt. Dit vereist uiteraard wel enige oefening. Verder komen er rond Westhove dwergvleermuizen en laatvliegers voor. oor heel Walcheren geldt dat er in tegenstelling tot bijvoorbeeld Zuid-Limburg niet veel soorten vleermuizen voorkomen ook niet in de winter als overwinteringsplaats. Soorten die op Walcheren zijn waargenomen zijn; ruige dwergvleermuis, laatvlieger, gewone dwergvleermuis, watervleermuis en meervleermuis. Er zijn ook wel enkele dwaalgasten waargenomen zoals de zeldzame franjestaart.(bron Atlas van de Nederlandse Vleermuizen KNNV uitgeverij).
ww w.
Peter Sneltjens
11
epaalde ontwikkelingen in de natuur geven je een gevoel van “Nu” gaat het voorjaar echt beginnen. Het begint al eind februari met de paddentrek, waarbij de padden hun voortplantingswater opzoeken. De bloei van het eerste hoefbladbloempje geef je ook al zo`n gevoel van “het voorjaar komt eraan”. De bosmieren in het duin en een vlinder op de eerste zonnige dag. Als maart dan eenmaal een eindje is gevorderd kunnen we uit zien naar de eerste voorjaarspaddestoelen. Morieljes zijn bekende voorjaarspaddestoelen waar we, in de duinen, naar uit kunnen kijken.
O
ito
p 18 maart liepen we vanuit huis een rondje Zeeduin. Mooi weertje, de eerste vlinderoverwinteraars hadden we de afgelopen week al gezien, nl: gehakkelde aurelia en een kleine vos. In een nieuw gegraven put langs de Zeeduinse poort dreef kikkerdril van de bruine kikker. In Zeeduin aangekomen lopen we met z`n vieren gezellig te kletsen, Willy loopt wat achterop en roept ineens, Hé, ik heb hier bekertjes! Dan weet ik al hoe laat het is. En keer terug op m`n pad. En jawel daar staan verschillende groepjes kleine bruine bekerzwammetjes van amper 1 cm in doorsnee tussen het speenkruid. Ik herinner me diverse foto`s die een sterke gelijkenis vertonen met deze paddestoeltjes en spreek het vermoe-
O
l
B
ter observeren zien we dat het speenkruid op de plaatsen waar de paddestoelen staan beduidend minder vitaal zijn en soms zelfs geheel verdwenen zijn dan waar we geen paddestoelen aantreffen. p de verspreidingsatlas van de NMV [http:// www.verspreidingsatlas.nl/paddenstoelen] staan geen vindplaatsgegevens voor Zeeland. Toch meen ik me te herinneren dat wijlen Wim Kuijs ze ooit al eens onder de beuk voor
o.n
De Anemonenbekerzwam [Dumontinia tuberosa] op Speenkruid!
ww w.
ed
het huis op Molenwijk in Oostkapelle had gevonden. Wim en z`n vrouw logeerden regelmatig op Molenwijk. Ze fungeerden als huisoppassers bij afwezigheid van de toenmalige bewoners, de familie van Tuijl van Serooskerken. k pluis het rapport “De paddestoelen van Walcheren” van Wim Kuijs er op na en jawel in 1991 staat voor Molenwijk een melding van de anemonenbekerzwam. Ook hier wordt Speenkruid als waardplant vermeld! De anemonenbekerzwam heeft een zogenaamd sclerotium. Dat wil zeggen dat er ondergronds op het substraat, in dit geval het speenkruid, een soort knolletje wordt gevormd waar het paddenstoeltje uit ontspruit. De wetenschappelijke naam verwijst ook naar dit fenomeen. Tuberosa in afgeleid van het Latijnse tuber of tubĕris wat knol of knoldragend betekend. Met dank aan Willy die met haar opmerkelijke speurzin steeds weer voor verrassingen zorgt. Dat bleek 4 weken later nogmaals tijdens een excursie van de plantwenwerkgroep. De excursie voerde ons door Westhove. Ook hier vond zij, eveneens op speenkruid parasiterend, het anemonenbekerzwammetje.
den uit dat we waarschijnlijk met anemonenbekerzwammetjes van doen hebben. Anemonen zijn er echter in geen velden of wegen te bekennen. Wel staat er massaal Speenkruid! Dat wordt dus een uitzoekwerkje voor thuis. Microscopisch komen de kenmerken overeen met de anemonenbekerzwam. De ecologische flora [E. Weeda et all] vermeldt dat de anemonenbekerzwam eveneens op speenkruid kan parasiteren. Want dat doet de anemonenbekerzwam, parasiteren! Als we de groeiplaats van de paddestoel wat be-
12
I
Henk Remijn
Zomaar langs de rijbaan . . .
F
o.n
l
ietsend over de Laan der Verenigde Naties in Middelburg, op weg naar de goed bezochte KNNV-excursie in Ter Hooge, kwam ik een aardig toefje paddenstoelen tegen. Midden in de bestrating! Toch maar even een fotootje gemaakt en thuis wat zoekwerk verricht. Ik kwam uit op de Bruine kale inktzwam (Coprinus romagnesianus). Volgens de verspreidingsatlas was deze inktzwam hier nog niet gesignaleerd, waardoor ik ging twijfelen aan de determinatie. Toch maar even ‘onze’ paddenstoelenspecialist Henk Remijn geraadpleegd die mijn determinatie bevestigde en meldde dat de bruine wel meer gezien wordt. Ik had hem in elk geval nog nooit eerder gezien. Je hoeft dus niet altijd natuurgebieden in om (voor jezelf) iets bijzonders tegen te komen!
ww w.
ed
ito
Hans Eckhardt
Recept voor ‘salade’ van geschubde inktzwam Een jonge geschubde inktzwam smaakt uitstekend, maar moet wel direct na het plukken verwerkt worden. De zwam is niet meer eetbaar wanneer vervloeiing of verkleuring optreedt. Verwisseling kan voorkomen met de kale inktzwam (Coprinus atramentarius), die giftig is indien alcohol twee dagen voor of na consumptie wordt gebruikt. Voorbereiding De zwammen voorzichtig van de steeltjes ontdoen, wassen en droogdeppen. De hoedjes in reepjes snijden. Bereidingswijze De paddestoelen (een flinke handvol per persoon) op bordjes leggen en besprenkelen met citroensap, olijfolie, peper en zout.
13
n het vorige artikel in de Composiet stonden we stil bij de Parnassia in Oranjezon, op de Schotsman en de Haringvreter. Wie één en ander goed wil bekijken zal een bloempje moe-ten plukken. Heb geen gewetenswroeging, want ze hebben zich daar in enkele jaren spec-taculair uitgebreid. Let dan eerst op de fraai geaderde witte kroonblaadjes: vijf in getal. Middenin bevindt zich de stamper met de stempel. Vijf meel-
l
I
meeldraad aan de beurt, zodat na vijf dagen allen hun stuifmeel hebben verloren. Inmiddels is de stempel rijp en in staat de stuifmeelkorrels op te nemen. Nu komen verschillende insecten in beeld. Deze komen vanuit andere, veelal jongere Parnassiabloemen aanvliegen en raken met hun onderlijf de stempel. Deze is bereid en in staat de korrels op te nemen. Slechts enkele zijn nodig om hun belangrijke werk te doen. “Ingewikkeld”zegt u? Het zij zo. Effectief is het wel. Tijdens uw bezoek aan de Parnassia’s in september kunt u de doosvrucht in de bloem zien zitten. Deze is ovaal van vorm en springt met vier kleppen open. Ik heb het niet nagewogen, maar volgens deskundigen wegen de zaadjes 300duizendste gram(0,00003 gr).Wie zich dus wel eens afgevraagd heeft hoe al die Parnassia’s in Oranjezon terecht zijn gekomen, breng ik u hiermee wellicht op een idee.
O
o.n
Parnassia: Zeldzame schoonheid (vervolg)
ito
p Texel sprak men wel van “ongansbloem”, vanwege het feit dat diverse schapen, die in de vochtige duinvalleien graasden, ziek werden. Dat ze “ongans”werden zal wel het gevolg zijn van de leverbot; een beruchte ziekteverwekker bij schapen, reeën en dergelijke dieren.
V
ww w.
ed
draden flankeren dit voortplan-tingsorgaan. Heel opvallend is het “goud”, dat op de bloembodem de aandacht trekt. Dit dient om, vergezeld van een honinggeur, insecten aan te trekken. Deze zullen voor de ul-tieme bestuiving zorgen. De bloemen zijn protandrisch. Hierin kunt u de jongensnaam “Andries” ontdekken. Dit ezelsbruggetje garandeert dat u goed begrijpt dat voor de bestuiving, gevolgd door de bevruchting, een derde partij nodig is. Er is dus geen zelfbestuiving. Tijdens een excursie laat ik de deelnemers altijd in de bloemen kijken en de meeldraden tellen. Sommige liggen teruggeslagen op de bloembodem. Andere staan nog fier overeind tegen de stamper aangedrukt. Elke dag zal één meeldraad uitgroeien, zodat de helmknop zich boven de stamper bevindt. Zodra de helmknop zich opent komt het stuifmeel vrij en valt de helmknop af. Elke dag komt een volgende
olgens Jac. P. Thijsse kun je de plantjes in een bloempot opkweken. Dan is het gemakkelijk om de insecten gade te slaan, die op het “goud tussen het wit” afkomen en behulpzaam zijn bij de bestuiving. Wie dit en nog veel meer rond de Parnassia wil gaan zien, notere de juiste tijd in de agenda: augustus/september. Bedenk bij dit alles dat het de natuurbeschermingsorganisaties zijn die ons de mogelijkheden bieden. Juist in deze tijd hebben zij onze steun hard nodig.
14
Richard Struijk
Wat altijd weer boeit….
o.n
malen las ik -12graden C in de vroege ochtend en dat op nog geen km afstand van de zee. De schade was dan ook behoorlijk. Eigenlijk is het verbazingwekkend dat zoveel organismen tegen deze vorst bestand zijn. Doordat de sapstroom rond de jaarwisseling al behoorlijk op gang was gekomen en alles en iedereen het in de bol kreeg, werden veel organismen kwetsbaarder. Weliswaar heeft boomschors door de luchtige bouw een goede isolerende werking en beschikken de meeste plantencellen over voldoende antivries in de vorm van allerlei zouten, het blijft oppassen. Ook de standplaats speelt een belangrijke rol. In mijn tuin sneuvelde een flinke kardinaalsmuts die vorig jaar nog volop groeide en bloeide en dus boeide. Zeker de struik zat vol met rupsen van de stippelmot die van het blad niet veel overlieten, maar daarvan is bijna elk jaar sprake. Ik laat de dode kale stam expres voor de liefhebbers staan, maar kan jullie meteen de talrijke jonge scheuten tonen die het voortbestaan garanderen.
ed
ito
at is het weer! Niet te verwarren met het klimaat. Wij –en niet alleen de Zeeuwen, maar ook de Friezen en Achterhoekers– hebben te doen met een zeeklimaat. Koele zoemers en zachte winters. Dat neemt niet weg dat het weer zo zijn eigen gang gaat. Dat hebben we deze winter wel ondervonden. Hoewel zelf op het zuidelijk halfrond bivakkerend, hielden de kinderen ons wel op de hoogte. December en januari kon je gerust “groeizaam” noemen. Veel zaden ontkiemden en overal trof je de laatste weken planten van allerlei soorten aan. Ook de grote brandnetels sloegen hun slag en breidden hun territorium sterk uit. Wie dinsdag 21 augustus 2012 naar Oostkapelle komt om ons eigen natuurgebiedje te bekijken, kan hiervan kennis nemen. Niet alleen zorgen de jonge toppen van deze planten voor een smakelijke groente, ook de kleine vossen en de dagpauwogen kunnen ze waarderen. De laatste jaren lieten genoemde kleine vossen het afweten,
l
D
ww w.
maar sinds vorig jaar is van een herstel sprake. Eind maart zag ik er eentje in de tuin. Enkele dagen later dartelden ze met z’n tweeën om regelmatig parend uit te rusten op de brandnetelbladeren. Lekker in het zonnetje. Enkele malen kruisten ze mijn pad en we genoten van hun aanwezigheid en gedrag. Het kan haast niet anders of een en ander heeft gevolgen. Regelmatig bekijk ik mijn brandnetelveldjes. Keer elk aangevreten blad om en let op de spinsels in de kopjes. Tot op heden nog niets. Dat betekent echter niet dat er nergens al jonge zwarte rupsjes met gele strepen op de rug aanwezig zijn. Zo moet het vorig jaar ook gegaan zijn. Waren deze vlinders bij het ingaan van de winter tweede generatie, ze startten 2012 als eerste. Inmiddels zullen ze al wel ter ziele zijn. Ze hebben hun plicht gedaan: zorgen voor de instandhouding van de soort.
K
oning winter verraste ons eind januari met een kou inval die twee weken duurde. Enkele
D
at de amfibieën het natuurgeweld overleefden bleek in maart. Vriend en dorpsgenoot Henk Remijn kwam even langs en we liepen door de tuin. De vijver trekt altijd de aandacht. Echte natuurvorser als hij is tilde hij een grote platte steen langs de rand op en zag een salamandertje. Dat “tje”geeft al wel aan dat het een diertje betrof van misschien 5 cm. Bij nader onderzoek bleken er wel vier onder te zitten. Soort zoekt soort zegt men dan. Het leek me beter de dieren maar met rust te laten. Bovendien schoof ik een klein steentje onder de platte steen om de dieren enig contact met de buitenlucht te gunnen. Het voorjaar naderde immers. Toen ik op een zonnige dag in april nog eens keek bleken ze gevlogen. Af en toe zag ik een volwassen salamander in het water luchthappen, dus ik neem aan dat ze de ouwelui hebben ontmoet. Ondanks de kou zaten de bruine kikkers er ook. Zeker drie grote kluiten kikkerdril lagen dicht bij de oever waar het water het warmst is. Inmiddels –ik
15
polder zijn er de twee natte valleien die dankzij het beheer fraai ogen. Vooral de Parnassia is een blikvanger. Dat er zich langs het oude kanaal een rijke vegetatie van diverse soorten bevond; wie zal het nog weten? Ook cultuur-historische elementen worden al te achteloos opgeruimd. Ik denk daarbij vooral aan het zgn. kwekerijtje, waar veel boompjes werden opgekweekt om later in het duin te worden uitgeplant. Daar liggen heel wat zweetdruppels van wijlen Schoe en Louwerse (toenmalige duinbewakers). Geen gedenksteen markeert de plek. Helaas. Ook van de locatie waar ooit de familie de Korte woonde en militairen in de 1e WO waren ingekwartierd, is na een laatste ingreep weinig meer overgebleven. Met een variant op de bekende Bijbeltekst (psalm103, vers15 en 16) zou ik willen zeggen: “Men kent de plek zelfs niet meer wanneer de adem van de beheerders er overheen gaat“. Ja, ook het menselijk gedrag in de natuur is boeiend.
ito
zijn ze niet. Gelukkig maar want nu kunnen we tot in het najaar van hun aanwezigheid genieten.
o.n
l
schrijf dit 22 april– laat een enkele groene kikker zich horen. Echte liefhebbers van de winter
K
I
ww w.
ed
ou schijnt op vogels minder invloed te hebben dan wij wel eens veronderstellen. Met Hans Simonse liep ik maandag 16 april in Oranjezon en ineens hoorde ik het karakteristieke gezang van de koning der zangers: de nachtegaal. Deze “gaalde” evenwel midden op de dag en dat ondanks een kille noordenwind, die nu eenmaal altijd koud is, waar hij ook vandaan komt. Op weg naar de excursie die ik voor de vereniging zou leiden op Ter Hooge op 21 april, zagen we vanuit de auto ineens een zwaluw vliegen. Eenmaal op
k keer nog even terug naar de omgeving van de Parnassiavallei. We hoorden er niet alleen de nachtegaal, maar zagen ook een vrijwel wit damhert. Dat maakte op mij een nostalgische indruk. Het verleden herleefde. Toen ik in 1962 voor het eerst in die omgeving rondstruinde kwamen een aantal herten me tegemoet. Tussen de donkere liepen ook enkele spierwitte. Neen, geen geiten, zoals ik aanvankelijk dacht, maar echte damherten. Wie albino’s roept zit er helemaal naast. Het waren gewoon damherten die door kruising wit waren geworden. Deze konden op den duur geen genade vinden in de ogen van hen die toen wildbeheer meenden te moeten plegen. Wie damherten accepteert bemoeit zich niet met hun kleur. Tenzij men een fokker is natuurlijk. Ook deze mensen en hun activiteiten kunnen boeiend zijn, maar ik hou het liever op “de natuur zijn gang laten gaan”.
de parkeerplaats hoorde en zag je er verschillende. Kou deert de vogels echter wel degelijk, al danken we hun aanwezigheid aan het licht dat de hormooncirculatie bevordert. Of het aantal insecten al groot genoeg is om in onze streken te blijven is de vraag. Eén zwaluw maakt nog geen zomer zegt het spreekwoord en zo is het.
W
e blijven nog even in het duin. Dat is voor mij toch altijd favoriet. Richting Vrouwen-
16
Tot volgende keer Richard Struik
Activiteiten Excursieprogramma Plantenwerkgroep
l
Dinsdagmiddag 5 juni 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de Aalvanger (B); (Coördinaten 0360-3966) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats SBB iets NO van de Veerse sluizen.
o.n
Dinsdagmiddag 19 juni 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de duinen tussen Nolledijk en Westduin (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: bij woning Ria Verhagen (Coördinaten 0270-3876 ) N.B. Wie niet per fiets komt dient te informeren waar bij de dijk de excursie begint !
Dinsdagmiddag 3 juli 2012 Planteninventarisatie-excursie nieuwe aanplant Veerse Bos-West (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats SBB aan de Kraaiennestweg (zijweg van de Polredijk). (Coördinaten 0339-3981)
ito
Dinsdag 17 juli 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de Ooster-Nieuwlandpolder (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats aan de Polredijk; (Coördinaten 0337-3986) Dinsdag 31 juli 2012 Planteninventarisatie-excursie naar binnenzijde (zuidzijde) Veerse dam (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats begin dam (NB voor auto’s moet parkeergeld worden betaald !!); (Coördinaten 0331-4009) Dinsdag 14 augustus 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de Nolledijk, Vlissingen (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Vanaf de woning van Ria Verhagen (Coördinaten 0270-3876 ); N.B. Wie niet per fiets komt dient te informeren waar bij de dijk de excursie begint !
ed
Dinsdag 28 augustus 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de berm van de Ritthemsestraat, noord van Ritthem (B) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats oost van de weg bij kruising van Ritthemsestraat met de Koedijk en de Schorerpolderweg (Coördinaten 0350-3870)
ww w.
Dinsdag 11 september 2012 Planteninventarisatie-excursie naar de Slufter te Ritthem (B); (Coördinaten 0346-3863) Tijd: 14:00–16:00 uur; Vertrek: Parkeerplaats op dijk NO van Fort Rammekens
Toelichting
• Openbare excursies (O) kunnen door ieder KNNV-lid worden meegemaakt. Aanmelding is niet nodig, tenzij uitdrukkelijk bij de betreffende excursie vermeld. • Besloten excursies (B) kunnen alleen door niet-werkgroepsleden worden bijgewoond na toestemming van de coördinator van de werkgroep. • Het programma is onder voorbehoud dat de benodigde vergunningen c.q. toestemmingen worden verkregen. • Bij slecht weer kan de excursie naar een andere dinsdag, b.v. 1 week later, worden verplaatst. • Niet-werkgroepsleden worden hierover niet ingelicht, men dient dus voor 13:00 uur de coördinator te bellen of de excursie doorgaat. • Coördinaten van de vertrekplaats zijn toegevoegd om eventuele misverstanden omtrent dit vertrekpunt zoveel mogelijk te voorkomen. Coördinator Jo Clarijs; Tel: 0118-581799; Mobiel:06-10661974; Mail:
[email protected]
17
Excursieprogramma Vrij Wandelen
o.n
l
Maandag 4 juni 2012: Schotsman, Noord Beveland; op zoek naar orchideeën en ander moois. Verzamelen: SBB parkeerplaats ”De Paardenwei” ofwel Noorderparkeerplaats. Komend vanaf Vrouwenpolder bij de 1e stoplichten op de Veersegatdam de parallelweg rechts nemen, na ± 2 km op de rotonde rechtsaf, vindt u deze parkeerplaats aan de rechterzijde van de eerste grote bocht naar links. Tijd: 14.00 uur Contactpersonen: Ria Verhagen In juli is er geen vrije wandeling
Maandag 6 augustus 2012: Veerse bos en kreken; zijn de baggerwerkzaamheden al klaar? Verzamelen: Parkeerplaats aan de Kraaiennestweg, tussen Veere en Vrouwenpolder. Tijd: 14.00 uur Contactpersoon: Hilda van Langevelde
Toelichting:
ito
Maandag 3 september 2012: Westkapelse bos en kreken; we gaan er zeker met het trekvlot overvaren. Verzamelen: Parkeerplaats Boudewijnskerke, tegenover de Vliedberg tussen Zoutelande en Westkapelle Tijd: 14.00 uur Contactpersoon: Ria Verhagen
ed
De wandelingen zijn voor leden van KNNV en IVN. Er is geen gids. Iedereen praat met elkaar over datgene wat men de moeite waard vindt. Voor de wandelingen geldt: duur ongeveer 2 uur en verrekijker meenemen. Bij voortdurende regen of gladheid gaat de wandeling niet door. Contactpersonen voor vragen bij slechte weersomstandigheden, over startplaats of meerijden: Ria Verhagen: 0118 478307 en Hilda van Langevelde: 0118 551985
Excursieprogramma van de Zeeuwse Paddenstoelenwerkgroep
ww w.
Zaterdag 2 juni 2012: De Grevelingendam. Aan de westzijde van de dam is een stuk aangeslibd en daarop is langzaam begroeiing ontstaan. In die begroeiing gaan we op zoek naar paddenstoelen. De excursie vertrekt om 13.30 uur vanaf de meest zuidelijke parkeerplaats langs de dam. Vertrek vanaf het P+R terrein Goes om 12.30 uur. Zaterdag 18 augustus 2012: Najaarsexcursie gaat naar het Bokkegat op N.Beveland. U vindt het Bokkegat door op de N255 (de doorgaande oost-west weg op Noord-Beveland) de afslag Wissekerke te nemen. Net na het industrieterrein gaat u rechtsaf de Oostmolenweg op. Na ongeveer 1500 meter komt u bij Het Bokkegat. De excursie start om 13.30 uur. We vertrekken om 12.45 vanaf het P+R terrein bij het station Goes. Zaterdag 22 september 2012: Het Kapelse Bos. Kapelle op Zuid-Beveland dus. We starten om 13.30 op de parkeerplaats van de sporthal aan de Vroonlandse weg. De Vroonlandseweg ligt aan de oostkant van het dorp. Op de wegwijzer staat het sportpark aangegeven. We vertrekken om 13.00 uur vanaf het P+R terrein bij het station Goes.
Toelichting:
Door weersomstandigheden en droogte kunnen de excursies soms niet doorgaan. Aangeraden wordt bij deelname van tevoren contact op te nemen met Henk Remijn te Oostkapelle: Tel. 0118-581473
18
Programma Algemene Afdelingsexcursies
l
Zaterdag 9 juni 2012: Vogelexcursie naar het Zandvoort (Sint Laurens Weihoek) Tijd: 10.00–12.00 uur Vertrek: Kruising Zandvoortweg met Schotelweg; Begeleiding: Henk Mandemaker
o.n
Let op: De eerder voor 10 juni geplande fietsexcursie is door omstandigheden verplaatst naar zondag 24 juni 2012 Zondag 10 juni 2012: Waterexcursie naar Oranjezon: “slootje prutten“ (zie artikel) Leerzame en gezellige excursie om samen met de (klein)kinderen het onderwaterleven te ontdekken onder leiding van Peter Sneltjens. Voor schepnetjes wordt gezorgd. Tijd: 14.00–16.00 uur Vertrek: Vanaf het pompstation bij Oranjezon. Zondag 24 juni 2012: Fietsexcursie naar Nummer Een (Zeeuws Vlaanderen) Opgave vóór 17 juni. Dit kan per telefoon: 0118-633931, maar liever per email:
[email protected]. Wie zich opgeeft hoort op 18 juni of het doorgaat
ito
Vrijdagavond 17 augustus 2012: Vleermuizenexcursie bij kasteel Westhove (zie artikel) Excursie ook voor jong en oud! Voor de allerkleinsten misschien iets te laat maar wel spannend. Onder leiding van onze vleermuizendeskundige Peter Sneltjens. Tijd: 21.30–23.00 uur Vertrek: Vanaf de fietsenstalling bij Terra Maris Zaterdag 25 augustus 2012: Bijenexcursie naar het Schor Rammekens (zie artikel) o.l.v. Anton Baaijens. Tijd: 13.00–15.00 uur Vertrek: Vanaf het parkeerterrein bij Fort Rammekens
ww w.
ed
Zaterdag 9 september 2012: Vogelexcursie naar het Zandvoort (Sint Laurens Weihoek) Tijd: 10.00–12.00 uur Vertrek: Kruising Zandvoortweg met Schotelweg; Begeleiding: Henk Mandemaker
19
l o.n ito ww w.
RAMMEKENSSCHOR
ed
IMPRESSIE
