natuur- en vogelwacht Rotta nummer 123 maart 2013

Aves Visum

natuur- en vogelwacht ‘Rotta’ nummer 123 maart 2013

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Natuur- en Vogelwacht 'Rotta'

Colofon

Hoeksekade 164 2661 JL Bergschenhoek e-mail: info@rotta-natuur website: http://www.rotta-natuur.nl Triodos Bank 25.44.05.223

Verenigingsblad van Natuur- en Vogelwacht 'Rotta' Nummer 123, maart 2013, jaargang 33 Oplage 650 exemplaren. Verschijnt in maart, juni, september en december in de tweede week van de maand.

Opgericht 9 februari 1982. Aangewezen door de Belastingdienst als algemeen nut beogende instelling, ANBI. Ingeschreven bij de KvK Haaglanden nr. 40464998.

Redactie: Machiel Brinkhorst, Aad Deurloo, Jan Mudde Redactieadres: [email protected]

Lidmaatschap: minimaal € 10,- per jaar voor volwassenen. minimaal € 5,- per jaar voor jeugd tot 18 jaar. Donateurs: minimaal € 10,- per jaar.

Druk: Editoo BV, Arnhem De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten, te wijzigen en te weigeren, zo mogelijk in overleg met de auteurs. Overname van artikelen uitsluitend toegestaan met bronvermelding. Copyright van foto's blijft bij de fotograaf.

Verenigingsgebouw Natuurcentrum Trefpunt Rotta Hoeksekade 164 2661 JL Bergschenhoek Openingstijden: donderdag: zaterdag:

10:00 u.-16:00 u. 12:00 u.-16:00 u.

Trefpunt Beheer: Ad Somers

[email protected] 06-229 085 77

Inleveren van kopij voor de volgende Aves Visum voor 10 mei 2013, Aves Visum verschijnt dan in de tweede week van juni 2013.

Inhoud

Bestuur Voorzitter [email protected] Rien van der Vorm 06 - 278 900 77 regiocontacten 079 - 593 12 62 Vice-voorzitter [email protected] Aad Deurloo 06-410 435 62 cursussen, Aves Visum Secretaris [email protected] Aria van Ballegoie 010-455 22 61 cursussen, uilen en roofvogels Penningmeester [email protected] Jan Noppers 010-418 47 76 Leden Henk Zomer [email protected] excursies, weekenden 010-455 10 20 Betsy van Meijgaarden [email protected] kinderactiviteiten, promotie 010-529 85 80 Jaap van Lien [email protected] ruimtelijke ordening, regioplannen010- 511 37 33 Jesse Keyzer [email protected] kandidaat bestuurslid 06-385 953 04 Ledenadministratie Cor van de Lustgraaf Website Chris van Rijswijk

[email protected] [email protected] -2-

Van het bestuur 3 Van de redactie 3 Werkgroepen 4 Nieuwe leden 4 Paddenstoeleninventarisatie Koornmolengat 5 Broedvogelinventarisatie Noordoever Zevenhuizerplas 5 Vlinderstellen 7 Watervogeltellingen in het Rottemerengebied 8 Trektellen op Lührs 9 Uitnodiging ALV 26 maart 2013 12 Notulen ALV 2012 12 Jaarverslag 2012 14 Financieel jaarverslag 2012 18 Broedvogels van Wilderszijde 20 Flora-onderzoek in het Rotta-gebied 22 Muizenonderzoek Noordoever Zevenhuizerplas 23 Activiteitenkalender maart t/m juni 2013 26 Mystery Bird 28

Bij de voorplaat Grote foto: Buizerd (Buteo buteo) op de uitkijk © Dick hoek Kleine foto's van links naar rechts: Kramsvogel (Turdus pilaris) in de sneeuw © Aad Deurloo; Wilgen knotten bij het Koornmolengat © Klaas Verschoor; Landkaartje (Araschnia levana) © Aria van Ballegoie

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Van het bestuur Jan Noppers Gewoonlijk komt in deze rubriek de voorzitter aan het woord. En zo hoort het ook, het (voor)woord is aan de voorzitter. Daarna komen de mensen met het hoogste woord. Voor deze keer, omdat het over geld gaat, is het de beurt aan de penningmeester. En tot slot hebt u als Rotta-lid, bij de Algemene Ledenvergadering het laatste woord. Doorgaans heeft de penningmeester niet zo veel te vertellen. Zowel letterlijk, als figuurlijk gezien niet. In een gezonde, goed draaiende organisatie van gemotiveerde vrijwilligers is geld een weliswaar onmisbare factor, om niet te zeggen een noodzakelijk kwaad, maar het blijft een middel, geen doel op zich. En daar hoort de penningmeester zich naar te gedragen. Hoe minder je van hem hoort, hoe beter het meestal gaat. Slechts bij één gelegenheid in het jaar ligt dat wat anders, namelijk bij het jaarverslag als de cijfers van het afgelopen jaar aan de orde komen en de begroting voor het nieuwe seizoen. De financiële details komen bij de toelichting op de jaarcijfers aan de orde. De redactie laat door de kleine letters en een kwinkslag van 90° zien dat de financiën in feite maar een kleine plaats innemen en eigenlijk haaks staan op al het andere waar het bij Rotta om gaat. In deze rubriek wil ik alleen een paar hoofdzaken noemen. Het gaat goed met Rotta, met de in aantal nog steeds toenemende activiteiten, met de enthousiaste vrijwilligers, met de organisatie, het Trefpunt, de ledenavonden en noem maar op. Het ledenaantal is ook in het afgelopen jaar weer gestegen tot 627 leden op 31-12-2012. De totale inkomsten van de vereniging, inclusief die van het Trefpunt, zijn nog niet eerder zo hoog geweest, maar ook de gezamenlijke vaste lasten zijn hoger dan ooit. Dat ligt nogal voor de hand bij zo’n toename van activiteiten en ambities, zult u denken. Tegelijkertijd steekt daar ook een addertje zijn kop boven het gras uit: de vaste uitgaven zijn namelijk wat sterker gestegen dan de basisinkomsten en daarin schuilt het venijn. Voor het eerst overschrijden de vaste lasten nu het niveau van de basisinkomsten (die bestaan uit de contributie-/donatie-bijdragen en de rente op het spaartegoed) en wel met een bedrag van ongeveer € 1000. Vorig jaar noemde ik in het financieel jaarverslag van 2011 juist als eerste voorwaarde voor een gezond financieel beleiddat de basisinkomsten tenminste gelijk moeten zijn aan en liefst nog iets hoger dan de vaste lasten. Nu dit niet meer het geval is kunnen we twee dingen doen. Of bezuinigen en daarbij onontkoombaar onze ambities naar omlaag bijstellen, of de basisinkomsten opkrikken door de minimum-contributie te verhogen. Het bestuur kiest nu voor het laatste. Het bestuur zal op de komende A.L.V. voorstellen om de minimum-contributie te verhogen van € 10 naar € 12,50 p.j. voor volwassenen en van € 5 naar € 6,25 p.j. voor jeugdleden tot 18 jr. Het zal daarmee voor het eerst zijn dat de minimum-bijdrage wordt verhoogd, sinds de invoering van de Euro in 2001. Dus het mag ook wel eens na 12 jaar zou je kunnen zeggen. Al eerder is door meerdere mensen bij diverse gelegenheden voorgesteld de contributie te verhogen. Vaak kregen we, niet alleen van leden, maar ook van bui-

tenstaanders of nieuwkomers de opmerking: hoe is het toch mogelijk dat Rotta voor zo’n laag bedrag zoveel activiteiten kan ontplooien, zo’n prachtig gebouw kan onderhouden en ook nog zo’n mooi kwartaalblad kan uitgeven. We zijn er dan ook trots op dat dat tot nu toe steeds lukte, vooral ook door de ‘bijverdiensten’ dankzij allerlei vrijwilligersactiviteiten moet ik erbij zeggen. Daardoor konden we toch steeds reserves opbouwen. Tot en met 2012 heeft het bestuur, de penningmeester voorop, dan ook steeds alle voorstellen voor verhoging van de minimum-contributie afgewezen, zolang de basisinkomsten en vaste lasten maar met elkaar in balans waren. Want we hechten veel waarde aan een lage instapdrempel, te meer omdat het daardoor ook eenvoudiger is mensen te motiveren om lid/donateur van Rotta te worden. Nu echter de balans naar de verkeerde kant begint uit te slaan, gaat ook het bestuur overstag. Maar zoals in het begin al gezegd: het laatste woord is aan u als lid, op de A.L.V. op dinsdagavond 26 maart 2013.

Van de redactie Machiel Brinkhorst Voor u ligt alweer het eerste nummer van de tweede jaargang van de Aves Visum nieuwe stijl. De reacties op deze vernieuwing waren zonder uitzondering lovend. We waarderen het zeer dat u ook de moeite heeft genomen om ons uw lof te laten horen. Dit zegt ook iets over de positieve sfeer van onze vereniging. Uiteraard blijven wij naar verbeteringen streven. Uw suggesties blijven daarom welkom. Intussen hebben wij met de drukker ook al een gesprek gehad over verdere mogelijkheden die het systeem ons biedt. Als eersten zullen de deelnemers aan de Basiscursus Vogelherkenning hier de resultaten van mogen genieten. Het eerste nummer van het jaar geeft traditioneel een terugblik op het voorafgaande jaar. Allereerst wordt daarbij de verantwoording afgelegd van het inhoudelijke en financiële functioneren als vereniging. Om reden van plaatsgebruik is een deel van de informatie enigszins verkleind en gedraaid weergegeven. Van sommige activiteiten is een uitgebreider verslag beschikbaar op de website. Gebruikelijke rubrieken over b.v. de kinderactiviteiten en de planologische ontwikkeling moet u dit maal missen. In de komende nummers komen deze weer aan bod. Als redactie hebben wij er voor gekozen nu ook een overzicht te geven van de stand van de natuur. Met de verkregen gegevens kunnen wij als natuur- en vogelwacht de bescherming van de natuurwaarden in ons gebied onderbouwen en waar nodig een vuist maken naar de verantwoordelijke overheden. Maar vooral hopen wij dat u veel leesplezier zult hebben en dat u weer aanknopingspunten zult vinden voor uw natuurbeleving. Tevens wil ik van de gelegenheid gebruik maken om onze vaste correctoren, Birgitte Blom, Gert Jansen, Piet Mulder en Gerard Visser, te bedanken voor hun bijdrage aan Aves Visum. Hun correctiewerk draagt zeker bij aan de door ons beoogd kwaliteit.

-3-

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

Werkgroepen Rotta Kapoentjes Rotta Rangers info en aanmelden bij Gert Jansen Jong Rotta info en aanmelden bij Mirjam van Donselaar Rotta Natuurwerk info en aanmelden bij Rien van der Vorm Rotta Onderzoek Dick Hoek Planten Jesse Keyzer Vogels, Zoogdieren, Algemeen Jan Mudde Vogeltellingen, Insecten, Digitaal Rotta Actief! info en aanmelden bij Jan Noppers Rotta Varia info bij Ad Somers Rotta Promotie info en aanmelden bij Betsy van Meijgaarden Rotta Mediatheek info bij Jan Mudde

Nieuwe leden activiteiten voor 4 t/m 6 jaar activiteiten voor 7 t/m 12 jaar [email protected] 010-511 57 20 activiteiten vanaf 13 jaar [email protected] 06-292 098 09 werken in de natuur [email protected] 079-593 12 62 tellingen flora en fauna [email protected] 06-512 376 29 [email protected] 06-385 953 04 [email protected] 06-110 182 25 o.a. onderhoud Trefpunt Rotta [email protected] 010-418 47 76 activiteiten in Trefpunt Rotta [email protected] 06-229 85 77 promotie en PR-activiteiten [email protected] 010-529 85 80 mediatheek en archief [email protected] 06-110 182 25

-4-

hr. A.A. van Dijk, Bergschenhoek hr. Bert van Duijl, Moordrecht hr. Frits Vonk, Berkel en Rodenrijs hr. W. Boon, Rotterdam dhr/mw Gerrit en Ineke de Vries van Lieshout, Rotterdam dhr./mw. P.van den Berg, Bergschenhoek mw. P. de Vries, Rotterdam dhr. Ruud Doornhein, Rotterdam mw. Elly Sprenger, Rotterdam Caroline, Renske, Ieke, Tijs en Eefke Wezenberg, Berkel en Rodenrijs dhr. Kees Breed, Berkel en Rodenrijs hr. Anton Roeloffzen, Rotterdam hr. Joop Korf, Bergschenhoek Van harte welkom bij de vereniging, en kom snel eens langs bij onze activiteiten of gewoon zomaar op donderdag of zaterdagmiddag bij het Natuurcentrum Trefpunt Rotta! Daar is altijd de koffie bruin!

Geef uw e-mailadres door Wij sturen regelmatig nieuwsflitsen met aankondigingen van ledenavonden, excursies e.d.. Ontvangt u geen nieuwsflits, omdat uw e-mailadres niet (meer) bekend is of gewijzigd is, dan graag een mail sturen naar [email protected].

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Paddenstoeleninventarisatie Koornmolengat Cor en Ilona Noorman Half oktober 2012 hebben wij een begin gemaakt met het inventariseren van paddenstoelen in het Koornmolengat te Zevenhuizen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw had Cor hier al eens een zeer bescheiden begin meegemaakt. Een overzicht van twee jaren inventariseren is terug te zien in het mei-nummer van Aves Visum uit 1988. Na vele jaren is hier dus weer een vervolg aan gegeven.

Naast een zekere basiskennis moet je beschikken over goede smaak- en reukzintuigen. Veel soorten kunnen zelfs alleen met zekerheid op naam gebracht worden met behulp van een goede microscoop (vergroting minimaal 1000x). Om een redelijk goed inzicht te verkrijgen in het voorkomen van paddenstoelen in het Koornmolengat, zal het onderzoek een langjarig karakter krijgen. Wij gaan ons best doen om dit voorlopig vijf jaar vol te houden.

In totaal zijn zeven inventarisaties uitgevoerd, waarvan vier in de maand oktober. Paddenstoelen kunnen het gehele jaar worden waargenomen, behalve bij (strenge) vorst. De inventarisaties zullen daarom het jaar rond plaatsvinden, behalve in het broedseizoen (half maart tot half juli). Paddenstoelen inventariseren is verre van eenvoudig.

Kaneelkleurige melkzwam (Lactarius quietus) © Cor Noorman

Overzicht Paddenstoelen Koornmolengat, oktober t/m december 2012

Broedvogelinventarisatie van de Noordoever Zevenhuizerplas in 2012 Dick Hoek In 2012 is een broedvogelinventarisatie uitgevoerd van een deel van de noordoever van de Zevenhuizerplas binnen het recreatiegebied Rottemeren, gemeente Rotterdam. Het ruim 38 ha grote gebied bestaat hoofdzakelijk uit ondiep open water met veel waterplanten en rietland met plaatselijk struweel en ruigte. Op een viertal eilandjes in de Zevenhuizerplas is loofhout aangeplant en heeft zich plaatselijk rietruigte ontwikkeld. Twee eilandjes zijn niet toegankelijk. Ook het bekende Verdronken Populierenbosje behoort tot het gebied. Hier zijn alle populieren nu al jaren dood, maar nog steeds erg belangrijk voor verschillende vogelsoorten onder andere als broedplaats voor Spreeuwen. Het gebied is ontsloten door fiets-, voet- en ruiterpaden. Het is helaas ook een geliefde uitlaatplaats voor honden. Het doel van de inventarisatie is het vastleggen van de huidige situatie waardoor het beter mogelijk wordt de gevolgen van het huidig en toekomstig (natuur)beheer te

evalueren en zo nodig aan te passen. Het onderzoek is uitgevoerd volgens de BMP richtlijnen van SOVON (Van Dijk & Boele, 2011). Tussen 11 maart en 16 juli zijn 12 vroege ochtendbezoeken en 1 nachtbezoek afgelegd. Inclusief enkele korte, aanvullende bezoeken (na 16 juli) werd ruim 32 uur aan het veldwerk besteed. In enkele gevallen is gebruik gemaakt van waarnemingen van anderen. Er zijn 47 soorten waargenomen, die de status van broedvogel hebben gekregen. In totaal zijn 344 territoria vastgesteld. Kleine Karekiet was de talrijkste broedvogel met 45 territoria. Op de tweede plaats staat Oeverzwaluw met 33 nestholten, gevolgd door Wilde Eend met 24, Kuifeend met 23 en Rietgors met 18 paren of territoria. Broedvogels van de Rode Lijst van landelijk bedreigde vogelsoorten (Minister van LNV 2004) zijn: Zomertaling, Slobeend, Woudaap, Koekoek, Snor en Spotvogel. Voor bekende moerasvogelsoorten als Roerdomp en Bruine Kiekendief ontbrak in 2012 voldoende overjarig riet en is het gebied misschien te onrustig en te klein.

-5-

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

Kleine Karekiet (Acrocephalus scirpaceus) © Dick Hoek

Het meest bijzonder is natuurlijk het territorium van een Woudaap. Gedurende de maanden juni en juli werden Woudapen door vele waarnemers gezien. De meest opmerkelijke waarnemingen zijn: voedselvluchten van een adulte man en vrouw op 9 juli (Jan Mudde) en een adult en juveniel waargenomen op 25 juli (Norbert van de Grint, www.waarneming.nl) De Nederlandse populatie Woudapen nam af van naar schatting maximaal 500 territoria in de periode 1940-1960 tot circa 9 territoria in1996-2001. Sindsdien neemt de populatie langzaam weer toe, ook in de ons omringende landen. Voor 2010 wordt de populatie geschat op 25 - 50 territoria. Oorzaken van de achteruitgang zijn waarschijnlijk: biotoopvernietiging, watervervuiling, watersportrecreatie en vooral uitbreiding van de droge Sahel-zone (SOVON 2012). Woudapen overwinteren direct ten zuiden van de Sahara. De relatief grote soortenrijkdom en de aanwezigheid van verschillende Rode Lijst soorten zijn een indicatie van het grote belang van dit betrekkelijk kleine gebied, waarvan inrichting en beheer vooral gericht zijn op de natuur en natuurgerichte recreatie. De terreinen worden beheerd door de Groenservice ZuidHolland. Hiermee is regelmatig overleg. Vrijwilligers van de Natuur- en Vogelwacht Rotta hebben ook dit jaar weer de twee steilwanden op de niet toegankelijke eilandjes ontdaan van vegetatie zodat hier de broedgelegenheid voor Oeverzwaluwen geschikt blijft. Omdat in voorgaande jaren onder een brug onder het fietspad een Boerenzwaluw nestelde, hebben de vrijwilligers nu op verschillende plaatsen nestboxen voor Boerenzwaluwen onder de bruggen aangebracht.

broedvogel heeft een voorkeur voor randen van riet-, zeggeen lisdodde-moerassen en ondergelopen graslanden. Belangrijk is de aanwezigheid van water met een diepte van minder dan 15 centimeter. Deze omstandigheden deden zich vorig jaar voor in de oeverlanden, juist aan het begin van de trekperiode van de soort, begin augustus. Op geen enkele andere plaats in Nederland waren gedurende de maand augustus zoveel en zo goed Porseleinhoenders waar te nemen als hier. Er waren dan ook regelmatig tientallen belangstellenden te vinden. Voorts is vermeldenswaard, gedurende het voorjaar en de vroege zomer, een kleine slaapplaats in het overjarige Riet van Gele Kwikstaarten (maximaal 7). In het vroege voorjaar was er een pleisterplaats van Grutto’s (maximaal 26 ) in het plas-dras gebied waar het Riet gemaaid was. Literatuur: • Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. 2004. Rode Lijst van de Nederlandse broedvogels. • Boele, A., Van Bruggen, J., van Dijk A.J., Hustings F., Vergeer J.W., Ballering L. & Plate C.L. 2012. Broedvogels in Nederland in 2010. SOVON-rapport 2012/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. • Van Dijk A.J. & Boele, A. 2011. Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen • www.waarneming.nl

Rietzanger (Acrocephalus schoenobaenus) © Dick Hoek

Dit voorjaar wordt het gebied weer onderzocht op broedvogels. Hebt u belangstelling om eens een keer mee te gaan: dat kan, maar het betekent wel vroeg uit de veren om al voor zonsopgang in het veld te zijn. Contact: Dick Hoek: email: [email protected]. Een uitgebreider verslag met de resultaten van 2013 zal eind dit jaar verschijnen. Behalve voor broedvogels is het gebied ook van groot belang voor allerlei soorten die hier niet broeden, maar wel langere tijd verblijven. Dit geldt onder meer voor drie Rode Lijst soorten: Porseleinhoen, Gele Kwikstaart en Grutto. Porseleinhoenders werden vanaf 10 augustus in toenemende aantallen aangetroffen met op 23 augustus een maximum van 16 vogels. Deze in Nederland zeer schaarse -6-

Soorten broedvogels en aantal territoria van de Noordoever Zevenhuizerplas in 2012.

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Vlinders tellen in 2012 Aria van Ballegoie Vlinders zijn mooi en leuk, ik word er blij van als ik ze zie. En vlinders tellen is een leuke bezigheid. Je hoeft er niet vroeg je bed voor uit, zoals voor het tellen van vogels. Nee, je telt pas als de temperatuur gestegen is tot een aangename waarde, vaak zo rond de middag. Eigenlijk moet het zo warm zijn dat je lekker met blote armen buiten kunt lopen en het mag natuurlijk niet regenen. Vlinders zijn fragiele, kwetsbare dieren. Tijdens hun hele leven van eitje, via rups en pop tot vlinder zijn er veel factoren die invloed hebben op hun bestaan. Niet alleen het weer, predatoren en parasieten zijn van invloed, maar ook de inrichting en het beheer van hun leefgebied zijn van groot belang. Juist bij dat laatste gaat het voor veel vlinders vaak mis. Het vóórkomen van vlinders kan dus iets zeggen over de kwaliteit van de leefomgeving. Afgelopen zomer heb ik voor het 9e jaar mijn vlinderroute in de Nessepolder geteld. Deze vlinderroute heb ik in 2004, in samenwerking met bureau Stadsnatuur Rotterdam uitgezet. De route werd daarna aangemeld bij De Vlinderstichting en maakt zo deel uit van het Landelijk Meetnet Vlinders. Ook op de golfbaan in Bergschenhoek heb ik sinds 2006 een vlinderroute en ook deze route is aangemeld bij de Vlinderstichting en telt dus landelijk mee. Het vlindertelseizoen loopt van april tot eind september en in die tijd loop je wekelijks je route. In maart beginnen al de eerste vlinders te vliegen, die als vlinder de winter zijn doorgekomen: Kleine vos, Dagpauwoog, Gehakkelde aurelia en de Citroenvlinder. Daarna verschijnen het Oranjetipje, en het Landkaartje en zo volgen er steeds meer. Als deze eerste vlinders gepaard hebben en eitjes hebben gelegd, dan sterven ze. Daarom is er in juni meestal een ‘vlinderdip’. Er vliegen dan maar weinig vlinders, het wachten is dan op de volgende generatie. In juli en augustus horen de meeste vlinders te vliegen. Het weer In 2012 leek het vlinderseizoen mooi te beginnen met een warme maartmaand. Er werden toen al redelijk veel vlinders gezien. Maar vanaf april was het over met de warmte en

Groot dikkopje (Ochlodes sylvanus) © Aria van Ballegoie

Distelvlinder (Vanessa cardui) © Aria van Ballegoie

was er maar mondjesmaat goed vlinderweer. De juni-vlinderdip begon al in mei en duurde erg lang. In de periode waarin gewoonlijk de meeste vlinders vliegen was het vaak regenachtig en kil. Pas in augustus en september werd het weer wat beter. Alles bij elkaar was het helaas geen best vlinderjaar. De resultaten Het gaat landelijk niet goed met de Argusvlinder, maar nog nooit heb ik zo weinig Argusvlinders gezien. De Distelvlinder, een trekvlinder waarvan we in 2009 een invasie hadden, vloog dit jaar maar in lage aantallen in ons land. Het Icarusblauwtje, een algemene vlinder, die bij ons in lage aantallen vliegt, heb ik op mijn routes dit jaar niet gezien. Het Zwartsprietdikkopje heb ik in onze omgeving zelfs helemaal niet zien vliegen. Hopelijk zal het volgend vlinderseizoen beter zijn. Ik kijk er nu al naar uit.

Overzicht van in 2012 getelde vlinders.

-7-

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Watervogeltellingen in het Rottemerengebied. Rien van der Vorm Ook in het afgelopen jaar zijn, in de wintermaanden, in het recreatiegebied de Rottemeren weer de watervogels en soms ook meer geteld. Al sinds 1984, toen de provincie Zuid-Holland ons vroeg om bij te dragen, doet Rotta hieraan mee. In eerdere jaren was het ITBON de organisatie die winterwatervogeltellingen organiseerden. Ons lid Ton Prins (onlangs overleden) heeft van 1963 tot eind jaren ‘60 de Rotte geteld. De tellingen worden tegenwoordig gecoördineerd door SOVON; alle data wordt daar opgeslagen. In Zuid-Holland worden 450 gebieden geteld, vooral de grote wateren en graslandpolders zoals de Krimpenerwaard. Iedere maand van september tot en met maart gaan de tellers op een vastgestelde datum op pad, weer of geen weer. In het Rottenmerengebied werken wij nu in 9 gebieden waarin wij tot nu toe 2701 keer een telling hebben gedaan en gemeld bij SOVON.

Resultaten watervogeltelling in het Rottemerengebied

-8-

De getelde gebieden in 2012 zijn: Rottemeren, Rien van der Vorm, alle soorten. Nessebos, Aria van Ballegoie, alle soorten. Rottezoom, Rien van der Vorm, alle soorten. Lage Bergse Bos, Gerrit Goedhart, watervogels en bijzondere soorten. Golfbaan, Gerrit Goedhart, watervogels en bijzondere soorten. Hoge Bergse Bos, Jan Mudde, alle soorten (jan t/m maart). Kooipolder, Aria van Ballegoie, alle soorten. Zevenhuizer plas, Hennie van Bokhoven, watervogels. Noordoever Zevenhuizerplas, Henk Zomer, watervogels.

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Trektellen op Lührs in 2012 Jan Mudde Vogeltrek tellen in onze eigen omgeving, kan dat? Ja, dat kan! Het bewijs hiervoor is het afgelopen jaar geleverd. Aangemoedigd door de resultaten van de Euro Birdwatch-tellingen waar we als vogelaars van Rotta al enige jaren op de eerste zaterdag van oktober aan meedoen is in het voorjaar van 2012 de trektelpost Lührs in het leven geroepen. De locatie achter de skihelling in het Hoge Bergse Bos staat sinds die tijd op www.trektellen.nl geregistreerd als trektelpost Lührs (Rotterdam- Noord). Wat is er dan zoal gezien in het afgelopen jaar? De eerste telling in het voorjaar was op zondag 11 maart en gelijk al goed voor een dagrecord aan noordwaarts trekkende Kramsvogels. Niet minder dan 198 exx. passeerden in een paar uur tijd de telpost. Leuk detail is dat deze lijster de enige soort is die in de gehele periode van 11 maart tot en met de laatste voorjaarstelling op 19 april bij elke telling gezien is. Verder is tijdens de totaal zeven teldagen in maart en april weinig bijzonders gezien. Op de twaalfde april na dan. Op die dag lieten zich maar liefst 19 Beflijsters bewonderen in de bosschages rond het telpunt! Een fantastisch gezicht!

Uitzicht vanaf Lührs naar de Zevenhuizerplas en Nesselande. Het Rottemerengebied grenst directe aan de verstedelijking. © Jan Mudde

De voorjaarstrek verloopt meestal minder massaal dan de najaarstrek. Ook maken de vogels in het voorjaar van een veel bredere trekbaan gebruik dan in het najaar. Dat verklaart waarom er tijdens de voorjaarstrek relatief weinig te zien is geweest. In ruim twintig teluren zijn totaal 1364 exx. verdeeld over 23 soorten langsgekomen. Heel anders is het najaar van 2012 verlopen. Direct de eerste teldag, 30 augustus, werd ook nu weer een dagrecord neergezet. 35 Watersnippen trokken op weg naar het zuiden aan het oog van de tellers voorbij! Gedurende september zouden nog enkele tientallen Watersnippen de post passeren. Op 8 september was de grootste doortrek van Boerenzwaluwen te zien, niet minder dan 122 van deze ranke vogels passeerden de telpost. Op 23 september was de tweede grote hausse aan Boerenzwaluwen te zien, toen vlogen er 119 vogels over de post. De laatste Boerenzwaluw werd op 20 oktober gezien. De eerste Grote Gele Kwikstaart van het seizoen maakte op 15 september al zijn

opwachting. Op een trektelpost worden alleen de duidelijk over langere afstand trekkende vogels geteld. Ook op Lührs is dit het geval. De tientallen Houtduiven die zich elke ochtend vanuit de stad naar de omliggende velden begeven om daar de dag voedselzoekend door te brengen worden niet geteld. Des te opvallender was dan ook het aantal van 223 echt doortrekkende Houtduiven op 20 oktober. Ook de dagelijkse voedselvluchten van de Aalscholvers worden niet geteld. Echter op 13 oktober was ook van deze soort echte trek te zien en werden er 415 van deze vogels geregistreerd onderweg naar het zuiden. Dat het najaar van 2012 een echt mezennajaar is geweest is ook aan de op Lührs behaalde resultaten te zien. Niet minder dan 63 Zwarte Mezen, 147 Koolmezen en 57 Pimpelmezen zijn aan ons oog voorbijgetrokken. Erg leuk waren de zes Baardmannetjes die Hans Sanders op 1 november langs zag komen. Dit is een soort die we maar mondjesmaat in ons werkgebied te zien krijgen! De echte topdag voor onze trektelpost was zondermeer 20 oktober. Niet minder dan 1136 Veldleeuweriken, 8 Boomleeuweriken, en Roodborsttapuit, 2 Appelvinken en 558 Koperwieken vlogen de tellers die dag bijna letterlijk om de oren! Dit was ook de dag dat we zoogdiertrek hebben kunnen waarnemen. Of het nu toeval was zullen we nooit weten maar uitgerekend die ochtend kwam de zoogdierenexpert van Rotta, Anton van Meurs ook voor een keer een kijkje nemen op de telpost. Tot ons aller stomme verbazing vloog er in het eerste uur een Rosse Vleermuis voorbij. Deze zoogdiersoort heeft net als vogels ook trekgedrag en liet dit dus mooi zien. De slechtste dag voor de vaste tellers was dit jaar met kop en schouders de dag van de Euro Birdwatch. Onder een zwaarbewolkte hemel van waaruit de regen voortdurend gestaag neerdaalde telden de tellers Dick Hoek, Cor Noorman en Jan Mudde tussen 08:00 uur en 10:00 uur slechts 47 exx. verdeeld over 7 soorten voor ze doorweekt de warmte van het Trefpunt opzochten. Later die dag hebben Aria van Ballegoie, Annet en Bernice van der Kooij en Rob Lathouwers de eer van Rotta nog wat gered door ook nog een paar uur te tellen. In totaal is er gedurende de maanden augustus tot en met november ruim 57 uur geteld. In die tijd passeerden 15.609 vogels en 1 zoogdier de telpost, deze waren verdeeld over 69 soorten.

Aan de westzijde gaat de Rotte-natuur direct over in het kassengebied van Bergschenhoek en Bleiswijk. © Jan Mudde

-9-

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Wat zeker niet onvermeld mag blijven is dat Lührs niet alleen een goede plek is om vogeltrek te tellen maar ook uitstekend geschikt is om je kennis van roofvogels te verbeteren. De volgende soorten zijn bijna elke teldag gezien; Buizerd, Havik Sperwer, Torenvalk. Vaak laten ze zich in verschillende stadia (adult, onvolwassen, juveniel) en zowel als man en als vrouw zien. De Boomvalk heeft zich tot diep in september regelmatig laten bekijken en ook de Slechtvalk trekt regelmatig zijn rondje over de telpost. Alleen daarom al loont het de moeite voor elke vogelaar uit de omgeving om ook eens een paar uur langs te komen op deze interessante plek. Vanaf medio half maart zal de post weer regelmatig bemand zijn voor de voorjaarstrek. Houdt voor de exacte bezettingsdagen de website en de Facebookpagina van Rotta in de gaten. Alle resultaten zijn na te lezen op de website www.trektellen.nl.

Kijk ook op onze eigen Facebook-pagina, deze wordt vaak al live vanuit het veld gevoed met informatie en beeldmateriaal!! www.facebook. com/groups/383452185016915/ .

Donderdag = RottaActief! Elke donderdag werkt een enthousiaste en vrolijke ploeg vrijwilligers bij en vanuit Trefpunt Rotta. Wat ze zoal doen op die dagen? Te veel om op te noemen maar denk aan; Klein en groot onderhoud aan het verenigingsgebouw, het terrein en de tuin Ophangen en controleren nestkasten voor mezen, roofvogels en uilen Natuuronderhoud Koornmolengat en Wiebertjes Gezellig koffie drinken Natuurwaarden werkgebied Rotta in kaart brengen Nieuwe plannen uitbroeden voor 'Rotta' Jouw idee met of voor de natuur of de vereniging uitvoeren Heb je tijd over en vindt je het leuk om ook actief te woren voor de vereniging en de natuur in ons werkgebied? Weet dan dat je altijd welkom bent, elke donderdag van 10:00 uur tot 16:00 uur in Trefpunt Rotta, Hoeksekade 164, Bergschenhoek. Eerst weten wat we precies gaan doen op een bepaalde dag? Neem contact op met Jan Noppers, jannoppers@ gmail.com of bel hem even 010 - 418 47 76

met DE NIEUWE FIAT PUNTO TWINAIR ben je klaar voor 3 jaar • 3 JAAR 0% RENTE • 3 JAAR GARANTIE • 3 JAAR GEEN WEGENBELASTING Hij is er: de nieuwe Fiat Punto met zijn revolutionaire TwinAir Turbo benzinemotor. Zonder wegenbelasting en met slechts 14% bijtelling! Nu bovendien met gratis Cool&Blue pakket t.w.v. 3 600,-. Ga naar fiatpunto.nl, vergelijk de Punto TwinAir met zijn concurrenten en ervaar het verschil. Er is overigens al een Fiat Punto vanaf 5 10.990,-. De nieuwe Fiat Punto: dit is de auto waar wij van houden. Meer weten? Kom naar onze showroom en laat je verrassen door de nieuwe Punto. Gem. brandstofverbruik: 4,2 l/100 km (1 op 23,8). CO2: 98 g/km. Fiat. De laagste gemiddelde CO2-uitstoot van Europa.* Contant waarde

Contante Totaal Looptijd Vaste debet-rentevoet Jaarlijkse Kosten Termijnbedrag Totaal te aanbetaling Kredietbedrag in maanden op jaarbasis Percentage (JKP) per maand betalen bedrag

3 10.990,- 3 4.490,-

3 6.500,-

36

0,0%

0,0%

3 180,56

3 6.500,-

36 maanden voor maar

0% rente

Prijs is incl. BTW, excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Getoonde afbeelding kan afwijken van de werkelijkheid. Prijswijzigingen voorbehouden. De financiering in de vorm van niet-doorlopend krediet wordt u aangeboden door Fiat Financial Solutions handelsnaam van FGA Capital B.V. (AFM vergunningsnummer 12013694) onder voorbehoud van kredietacceptatie en toetsing BKR te Tiel. Max. kredietbedrag 3 6.500,-. Deze financieringsactie is geldig tot en met 30 juni 2012. Prijs en uitvoering kunnen aan verandering onderhevig zijn zonder voorafgaande opgave. 3 jaar garantie is opgebouwd uit 2 jaar fabrieksgarantie en 1 jaar Extra Garantie. De compensatie van wegenbelasting per 2014 is gebaseerd op de wegenbelastingtarieven zoals bekend per 1 april 2012 en zal als korting worden verrekend. 3 jaar geen wegenbelasting is niet geldig voor de Fiat Punto 1.2 benzinemotor. Vanafprijs 3 10.990,- is gebaseerd op de 1.2 Pop 3-deurs actieaanbieding. Deze actie is geldig t/m 30 juni 2012. Vraag naar de voorwaarden. *Bron: Jato Dynamics. Gebaseerd op de volumegerelateerde gemiddelde CO2-uitstoot (g/km) van de best verkochte Europese automerken in 2011.

Eef en Huub

NU OOK UW FIAT-DEALER

Rotterdam, Ceintuurbaan 133, Tel. 010 - 211 11 11, www.eefenhuub.nl

- 10 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 De Buizerd, een tevreden roofvogel Jan Mudde Een nieuw jaar, een nieuwe jaargang van jullie vereninigingsblad en dus ook een nieuw jaarthema voor de voorpagina! In 2013 zetten we de roofvogels die in ons werkgebied voorkomen in de schijnwerper. Er komen meer soorten voor dan jullie op het eerste gezicht zouden denken. Het spits wordt afgebeten door één van de meest opvallende, de Buizerd. Herkennen De Buizerd is op zich een erg makkelijk te herkennen roofvogel. Met zijn formaat van een forse Zwarte Kraai en ook nog eens een steviger bouw en forser gewicht is het in onze omgeving veruit de grootste roofvogel. De brede vleugels, relatief korte kop en korte staart maakt hem, ook als hij hoog over cirkelt, heel herkenbaar. In zit is het de enige roofvogel in onze omgeving die dit formaat heeft en dan ook nog eens een voornamelijk bruin verenkleed heeft. Buizerds zitten graag op hekpaaltjes in het landschap. Is er dus één fors langer paaltje in een hele rij paaltjes dan is de kans erg groot dat daar een Buizerd op zit. Het venijn bij de herkenning van de Buizerd is echter wel dat het verenkleed enorm variabel kan zijn. Alle mogelijke kleden bespreken voert in het kader van dit stukje veel te ver, je kunt er namelijk een heel boek over schrijven. Kijk maar eens in een goede vogelgids en je begrijpt wat ik bedoel. Een eerste indicatie wordt gegeven door bijgaande foto's.

Buizerd met lichte onderzijde © Garry Bakker

Voorkomen en gedrag Dertig jaar geleden was de Buizerd een roofvogelsoort die we in onze omgeving uitsluitend in de wintermaanden konden bewonderen. Hoe anders is dat tegenwoordig. Het hele jaar door kunnen we nu in ons werkgebied genieten van deze majestueuze vogel. Sterker nog, op diverse plaatsen wordt ijverig aan het nageslacht gewerkt. Rond deze tijd van het jaar zijn ook de Buizerden in voorjaarsstemming. Overal waar je buiten bent hoor je het kenmerkende klaaglijk mauwende geluid van de baltsende vogels, let er maar eens op. Het klinkt ongeveer als een hoog boven je vliegende, roepende kat. Als je dan zorgvuldig de lucht afspeurt ontdek je de vogels vanzelf. Wees er wel op bedacht dat baltsende Buizerds erg hoog kunnen vliegen en dus relatief erg klein lijken. Door het roepen naar elkaar komen de mannetjes en vrouwtjes met elkaar in contact.

Buizerd met donkere onderzijde. © Garry Bakker

Als de belangstelling gewekt is bij beide sexen ontstaat een ingenieus schouwspel van luchtacrobatiek. De vogels draaien om elkaar heen, voeren schijnaanvallen op elkaar uit en vliegen onder en boven elkaar door. Neem er eens de tijd voor om een dergelijk baltsritueel een half uurtje te volgen. Het is absoluut genieten! Een goede plek omdat te doen is bijvoorbeeld Telpost Lührs in het Hoge Bergse Bos. Is het paar dan eenmaal gevormd, wordt een geschikte nestplek opgezocht. In onze omgeving veelal op een rustige plek met oudere bomen. Vrij hoog in een takvork bouwt het paartje zijn nest. De omgeving van het nest wordt actief verdedigd tegen soortgenoten en andere kapers op kust zoals Zwarte Kraaien. In een zeer uitzonderlijk geval worden ook mensen actief geweerd door een Buizerdpaar. Door het uitvoeren van schijnaanvallen wordt je op afstand gehouden. Elk jaar verschijnen er wel een aantal verhalen in de pers van joggers, mountainbikers of andere recreanten die op de vlucht zijn geslagen voor dergelijke schijnaanvallen. Overigens zijn er vrijwel geen betrouwbaar gedocumenteerde gevallen bekend waarbij mensen daadwerkelijk door Buizerds zijn aangevallen. Dit gebeurd uitsluitend als je echt naar een Buizerdhorst gaat klimmen. Hier kunnen dus alleen ringers wel eens last van hebben. Ieder ander die aangevallen wordt, heeft helemaal niets in de directe omgeving van een Buizerdhorst te zoeken! Voedsel Het menu van de Buizerd is heel erg breed. Individuen kunnen zich specialiseren op één prooisoort maar over het algemeen zijn het toch een soort van alleseters. Muizen, wormen, kevers, kikkers, padden, slangen, hagedissen en alle vormen van aas staan op het menu. Toekomst Door dat brede menu en de voorkeur voor afwisselende landschappen is de Buizerd verzekerd van een rooskleurige toekomst in onze omgeving. De aanleg van de diverse recreatiegebieden (bomen!) heeft zeker een gunstige invloed gehad op de Buizerdstand. Gelukkig heeft de Buizerd in onze omgeving niet al te veel last van de roofvogelvervolging zoals die vooral in het Noorden en Oosten van ons land helaas vrij massaal voorkomt. Je snapt niet waarom mensen deze fantastische vogels willen uitroeien. Als je ze een paar maal goed gezien en bekeken hebt kan je er alleen maar van gaan houden.

- 11 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 UITNODIGING ALV DINSDAG 26 MAART 2013 Het bestuur van Natuur- en Vogelwacht ‘Rotta’ nodigt u uit voor de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Deze vergadering wordt gehouden op dinsdag 26 maart 2013 om 20.00 uur in Natuurcentrum Trefpunt Rotta, Hoeksekade 164, 2661 JL Bergschenhoek. De zaal is open om 19.30 uur Agenda 1 Opening 2 Notulen van de ALV van 27 maart 2012 3 Ingekomen stukken 4 Financieel verslag 2012 en begroting 2013 5 Verslag Kascontrolecommissie 6 Benoeming nieuwe Kascontrolecommissie 7 Bestuursverkiezing 8 Vaststellen contributie 2013 9 Plannen voor 2013 10 Rondvraag 11 Sluiting Pauze van ongeveer 20.45 uur tot 21.00 uur Rond 21.00 uur zal Ellen Beckmann een presentatie geven over: ‘Een jaar Ackerdijk’. Ad 7, Bestuursverkiezing: Samenstelling van het huidige bestuur: Rien van der Vorm voorzitter Jan Noppers penningmeester Aria van Ballegoie secretaris Aad Deurloo vice-voorzitter Jaap van Lien lid Betsy van Meijgaarden lid Henk Zomer lid Aad Deurloo en Henk Zomer zijn beide aftredend en niet herkiesbaar. Het bestuur is blij met twee nieuwe kandidaat bestuursleden: Jesse Keyzer en Cor Noorman. Jesse Keyzer is enthousiast en actief Jong Rotta-lid en coördinator Onderzoek. Cor Noorman stond aan de wieg van de vereniging Rotta en is actief inventariseerder. Beide kandidaten nemen al geruime tijd deel aan de bestuursvergaderingen. Andere kandidaten kunnen door de leden worden voorgedragen. Tot uiterlijk drie dagen voor de vergadering kunnen namen van kandidaten schriftelijk worden ingediend bij het bestuur. Ad 8 Vaststellen contributie: De uitgaven van de Vereniging zijn de afgelopen jaren gestegen. Er worden o.a. veel activiteiten ontplooid en Aves Visum heeft een prachtige vernieuwing ondergaan. Het bestuur stelt voor de minimumcontributie te verhogen naar € 12,50 voor volwassenen en € 6,25 voor jeugdleden. Het jaarverslag en het financieel jaarverslag vindt u in deze Aves Visum. Wij hopen u op deze avond te ontmoeten. Namens het bestuur, Aria van Ballegoie (secr.) Notulen van de Algemene Ledenvergadering van 27 maart 2012 Aanwezig zijn 49 leden, inclusief het bestuur. Met kennisgeving afwezig: Chris van Rijswijk en Kitty Villerius. 1 OPENING Voorzitter Rien van der Vorm opent de vergadering en heet alle aanwezigen welkom in de ALV van dit jubileumjaar, waarin Rotta haar 30 jarig bestaan viert. Alle stukken voor deze vergadering staan afgedrukt in de prachtige nieuwe uitgave van ons verenigingsblad Aves Visum. De redactie, bestaande uit Aad Deurloo, Machiel Brinkhorst en Jan Mudde, wordt namens het bestuur bedankt voor de grote inspanning die zij hebben geleverd om deze nieuwe uitgave te realiseren. Het is een nu een blad waar we trots op kunnen zijn. Op 4 april zal de redactie tekst en uitleg geven over de nieuwe werkwijze en de aanlevering voor kopij. Iedereen is dan welkom. 2 NOTULEN VAN DE ALV VAN 22 MAART 2011 Er is een vraag over de vergoeding van de Groenservice Zuid-Holland voor het Landschapsonderhoud, Dit was € 1135,en wordt € 1500,-. Naar aanleiding van de vraag van Hans Sanders, om met een ideële bank te gaan werken, is de Rotta ING rekening omgezet naar een rekening bij de Triodosbank. De notulen worden goedgekeurd en vastgesteld.

- 12 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 3 INGEKOMEN STUKKEN Voor deze vergadering zijn er geen ingekomen stukken. 4 FINANCIEEL VERSLAG 2011 EN BEGROTING 2012 Penningmeester Jan Noppers geeft een duidelijke toelichting bij het financieel jaarverslag. De basisinkomsten en –uitgaven zijn in evenwicht. Rotta is financieel gezond. André Tak stelt een vraag over de vergoeding voor het stroomverbruik van de luchtmeting van TNO & ECN. Deze bedroeg € 413,75 . De vergadering gaat akkoord met het verslag en de begroting. 5 VERSLAG KASCONTROLECOMMISSIE Machiel Brinkhorst meldt dat hij en Kitty Villerius, als kascontrolecommissie de boeken nagekeken hebben en alles in orde bevonden hebben. Zij stellen voor de penningmeester en het bestuur decharge te verlenen. Aldus geschiedt. 6 BENOEMING NIEUWE KASCONTROLECOMMISSIE Kitty treedt af. John Mackay neemt haar plaats in en vormt samen met Machiel de nieuwe commissie. 7 BESTUURSVERKIEZING Piet Mulder is aftredend en niet herkiesbaar. Jan Noppers is aftredend en wel herkiesbaar. Er zijn geen andere kandidaten aangemeld. Jan Noppers wordt herbenoemd; het bestuur gaat verder met zeven bestuursleden. Piet wordt hartelijk bedankt voor het werk, dat hij als bestuurslid voor de vereniging heeft gedaan. 8 VASTSTELLEN CONTRIBUTIE 2012 De basiscontributie is € 10,- per jaar. We willen hiermee het lidmaatschap van onze vereniging laagdrempelig houden. Veel leden doneren echter jaarlijks wat meer dan deze basiscontributie. De vereniging kan hiermee rondkomen. Het bestuur stelt daarom voor de minimumcontributie ook voor het jaar 2012 op € 10,- te houden. De vergadering gaat hiermee akkoord. 9 PLANNEN VOOR 2012 - Jan Mudde gaat aan de slag met jongeren. Binnen ‘Jong Rotta’ kunnen zij op hun eigen manier aan de slag. Iedere 1e dinsdag van de maand komen ze bij elkaar in het Trefpunt. Iedereen die jong genoeg van geest is en in staat om vroeg of laat mee te doen is welkom. We hopen dat de jongeren, op hun eigen plek binnen onze vereniging, zich thuis zullen voelen. - Gert Jansen vraagt zich af of de naam ‘Jong Rotta’ geen verwarring zal oproepen met de Kindergroepen. Dat verwachten we niet, maar het zal worden uitgeprobeerd. Gert heeft de organisatie van de Kinderwerkgroep van Betsy van Meijgaarden overgenomen. Deze werkgroep, met een enthousiast team, timmert flink aan de weg en is succesvol. - Rien meldt dat de gegevens van bijna 30 jaar vogels tellen in het Rottemerengebied, zijn opgeslagen in zijn computer, in een MS-DOS systeem. Komende vrijdag wordt dit overgezet naar BIRD-3 en zal zo ook toegankelijk worden voor anderen. - De donderdagploeg is in en om het Trefpunt bijna uitgewerkt, zij gaat zich daarom nu met natuur-zaken bezig houden. We zijn met GZH in gesprek over natuurontwikkelingsgebied(jes). De donderdagploeg zal hiertoe voorstellen voor beheer doen en ook zelf beheer gaan uitvoeren. 10 RONDVRAAG - Frans Angenent meldt dat de schippers van het GZH-pontje graag een rondleiding door het KMG zouden hebben. Dit kan niet tijdens het broedseizoen, maar pas na 1 juli. - Lia Angenent stelt de veiligheid van het parkeren bij het Trefpunt aan de orde. Er willen soms te veel automobilisten op het Trefpuntterrein parkeren. Er moet altijd een baan vrijgehouden worden. Rotta is hier serieus mee bezig. Er is een aanvraag voor een parkeerterrein aan de overkant van de weg ingediend bij Lansingerland. GZH staat hier in principe positief tegenover. - Rien deelt nog mee: 31 maart excursie naar de AW-duinen. 14 april Workshop mandenvlechten. De boeken van Kester Freriks zijn in huis om gesigneerd te worden. Ledenavond op 24 april heeft als thema: de Wiebertjes. Bij alle Rotta Varia activiteiten zal ook de bijenstal van Johan Beckers geopend zijn. 11 SLUITING Rien sluit de vergadering en dankt ieder voor de inbreng.  

- 13 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Jaarverslag 2012 Samenstelling van het bestuur per 27 maart 2012 Rien van der Vorm, Voorzitter, wandelingen, inventarisaties, cursus, contacten naar buiten, landschapsonderhoud. A. van Ballegoie, Secretaris, Uilen, Torenvalken en andere grote roofvogels, cursus Vogelherkenning. Aad Deurloo, Vice-voorzitter, cursussen, wandelingen, redactie Aves Visum, persberichten. Jan Noppers, Penningmeester, verbouwingen. H. Zomer, organisatie van dia-lezingen, excursies en weekenden. B. van Meijgaarden, PR-werk en markten, organisatie van kinderactiviteiten. J. van Lien, contacten met derden over regionale ontwikkelingen, persberichten. Buitenbestuurlijke activiteiten: Chr. Van Rijswijk, website: http://rotta-natuur.nl Ad Somers, landschapsonderhoud en ’t Trefpunt Cor van de Lustgraaf, ledenadministratie Gert Jansen, kinderactiviteiten Jan Mudde, onderzoek, redactie Aves Visum, cursusboek Vogelherkenning Jesse Keijzer, onderzoek Daarnaast zijn er nog een aantal leden actief met inventarisaties. Landschapsonderhoud, stands op markten, verbouwingen/onderhoud ’t Trefpunt, kinderactiviteiten, cursusboek Vogelerkenning, enz. Met dank aan allen voor de realisatie van alle plannen. Het bestuur spreekt hierbij de wens uit dat allen die al meewerken en de plannen daartoe hebben in 2013 er de schouders onderzetten om verder te gaan op de ingeslagen weg en ook de nog smeulende plannen te activeren. Activiteiten De activiteiten op het gebied van wandelingen, cursussen, excursies, contacten met het Recreatieschap en natuurwerkzaamheden zijn in 2012 weer volgens plan verlopen. Ook de regioplannen van de eigen gemeente en de omliggende gemeenten, zoals de aanleg van wegen, ontwikkelingsplannen voor de omliggende polders, Bentwoud, Bergboezem, Intermediaire Zone, Groen Blauwe slinger, A13/A16, enz. worden niet alleen op de voet gevolgd, maar ook op gereageerd door onze ideeën over die plannen onder de aandacht van de ontwikkelaars te brengen. De onderhoudswerkzaamheden in het Koornmolengat en de Wiebertjes zijn voortgezet. Hierbij worden enkele rietvelden gemaaid, zaailingen verwijderd en jong hout deels weggezaagd. Een en ander is noodzakelijk om te voorkomen dat het hele gebied dichtgroeit met bomen. Sinds kort zijn er dunningswerkzaamheden in het Nessebos bij gekomen. Hierbij worden de bospercelen gedund en krijgen een aantal rechte bosranden een speelser aanzien. Het geheel krijgt een natuurlijker gezicht en er kan meer licht op de bodem komen, waardoor er andere planten de kans krijgen om te groeien. Genoemde werkzaamheden in de natuur worden uitgevoerd in nauw overleg met medewerkers van het Recreatieschap Rottemeren. De wekelijkse wandelingen door en om het Koornmolengat, op vrijdagavonden vanaf eind juni tot begin september zijn ook in 2012 weer een succes geweest. 132 deelnemers op 10 avonden. Reden om hiermee ook in 2013 door te gaan. Dat wordt dan het 24ste seizoen dat we dit doen. Daarnaast is er op verzoek van particulieren, nog een aantal wandelingen in het KMG uitgevoerd. Wat gebeurde er in het Trefpunt in 2012? Overzicht van het gebruik door de vaste gebruikers, Rotta, Ambrosiusgilde en de Lionsgroep Bleiswijk; Onze vaste medegebruikers hebben het contract halverwege het jaar beëindigd, Rotta is nu de enige vaste gebruiker. Met het KNNV Delfland zijn afspraken gemaakt over samenwerking. Zij hebben een tentoonstelling ingericht over de beplanting van oevers en bermen in de bebouwde kom. Gebruik van ’t Trefpunt: Vergaderen, werkgroepen, ledenavonden en cursussen 107 keer Door Ambrosius en de Lions 10 keer Verhuur aan derden 12 keer Openstelling op donderdag 50 keer Openstelling op zaterdagmiddag 50 keer Openstelling op zondagmiddag 16 keer Gebruik door de Pameyergroep 60 keer Kinderactiviteiten in 2012 In 2012 zijn op democratische wijze de namen ‘Rotta Kapoentjes’ (4-5-6 jaar) en Rotta Rangers’ (7 t/m 12 jaar) geïntroduceerd. Met name de activiteiten voor de Rotta Rangers waren succesvol: er werden 11 activiteiten georganiseerd, hieraan deden 226 kinderen mee. - 14 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 In 2012 hebben we een digitaal adressenbestand opgebouwd. Dit bestand gebruiken we om allerlei informatie door te spelen. Van iedere activiteit worden 30 flyers gemaakt. Deze flyers worden in de regio uitgezet. Ons vaste kinderbestand krijgt per mail de flyer thuis èn de mogelijkheid om zich op te geven. Via de pers wordt een activiteit ook kenbaar gemaakt en is aanmelding mogelijk. Ieder thema wordt ruim een week van tevoren door de kinderwerkgroep in Natuurcentrum Trefpunt Rotta doorgenomen; ook een mogelijk binnenprogramma wordt dan besproken. De route gaan we samen verkennen om leuke bijzonderheden voor de kinderen te ontdekken. De kinderwerkgroep is in 2012 gestart met vier leden Rond het 30-jarig jubileum van Rotta zijn twee medewerkers bij gekomen en in november nog één. Daarnaast hebben we een vaste en trouwe invalster. Kortom: een leuke en gezellige groep natuurvrienden, die er voor de kinderen echt voor gaan. Iiedere kinderactiviteit wordt afgerond met het maken van een verslag, dat het verslag en een aantal foto’s (heel snel) op de website van Rotta komen – www.rotta-natuur.nl. De activiteiten voor de Rotta Kapoentjes komen nog niet echt van de grond. We zijn drie keer met een klein aantal enthousiaste kinderen en hun begeleiders in de natuur gaan ‘struinen’. Hier gaan we in 2013 verder aan werken. De in 2011 aangekondigde nieuwe natuurpaden staan nu kant-en-klaar op onze website en kunnen gedownload worden. We hebben in 2012 een mooie collectie ‘Zoekkaarten’ opgebouwd. Wij willen in 2013 enkele microscopen aanschaffen en ook een aantal verrekijkers. Gezien het enthousiasme van de Rotta Rangers, de Rotta Kapoentjes en hun (groot)ouders gaan wij als kinderwerkgroep in 2013 op de ingeslagen weg verder. Wij willen iedereen bedanken, die ons geholpen heeft in 2012 met wat voor activiteit dan ook. Marktkramen en de bezetting daarvan in 2012 Ook in 2012 zijn we diverse keren present geweest met een kraam voor Rotta. Als natuurclub (vrijwilligersorganisatie) kon je ook in 2012 via de gemeente inschrijven. Verder gaven we gehoor aan enkele verzoeken om een dag een kraam te bemensen. We willen natuurlijk graag iedereen vertellen wat Rotta allemaal doet en wat we te bieden hebben. Op zaterdag 12 mei, de viering van het 30 jarig bestaan van Rotta en de uitreiking door de burgemeester van een lintje aan Aad Deurloo, waren we in de tent op het terrein van ons verenigingsgebouw aanwezig met de kraam. We hebben onze koopwaar aangeprezen en zijn er nieuwe leden aangemeld, die nu ook actief zijn binnen Rotta. Op zondag 20 mei waren Corrie en Betsy present bij de viering van het 35-jarig bestaan van kinderboerderij de Blijde Wei, waar veel activiteiten waren, o.a. het schapen scheren. ’s Morgens in enorme stortbuien, werd het door de komst van de zon toch nog een stralende dag, met heel veel bezoekers. Dat leverde weer naamsbekendheid op, vier nieuwe leden en de verkoop van een heel krat met natuurboeken. Vrijdagavond 29 juni, de Zinderende Zomeravond van de Rottemeren, georganiseerd door het Recreatieschap de Rottemeren, werd het nieuwe recreatiegebied “De Bleiswijkse Fles” officieel geopend. Er was een braderie waar van lles te doen was en waar Rotta niet ontbreken mocht. Dat leverde weer nieuwe leden op en veel kinderen namen de poster van de kinderactiviteiten mee. Op zaterdag 1 september zijn waren we aanwezig op de jaarmarkt in Berkel. Nestkasten, voederhuisjes , bijenhotels e. d. gaan altijd mee op de kraam en worden bewonderd en verkocht evenals de boeken. Verder worden de jaaractiviteiten -folder en -poster kinderactiviteiten uitgegeven aan belangstellenden. Een zinvolle, gezellige bezigheid het onder de aandacht brengen van Rotta. Zaterdag 15 september waren we present bij de Vrouwen van. Nu in Moerkapelle, op het Land van Belofte. Dit jaar was

Op 12 mei 2012 werd het 30-jarig bestaan van Rotta gevierd. De bezoekers kwamen in grote getale. © Ad Somers

Bij de stand van Deltasafari konden velerlei producten uit de boomgaard van het Nessebos verkregen worden. Ook was er veel belangstelling voor de zoogdier- en vogeltrips in de Delta vanuit Stellendam. © Ad Somers

- 15 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 het mooi weer en het was de hele dag gezellig druk met tal van activiteiten ook deze dag leverde weer nieuwe leden op en de verkoop van tal van artikelen. Heb je interesse in dit werk, neem dan contact op met Betsy van Meijgaarden, tel. 010 – 529 85 80. Nieuwsbrief De nieuwsbrief is in 2012 14 keer verzonden. In de nieuwsbrief, die per e-mail naar steeds meer leden en belangstellenden word verzonden, worden de meest recente ontwikkelingen beschreven en de waarnemingen verwerkt. Een ieder die deze nieuwsbrief wil ontvangen kan haar/zijn e-mail adres doorgeven aan Aria van Ballegoie: ariavanballegoie@gmail. com. De nieuwsbrief zal daarna regelmatig worden aangeleverd. Website De website wordt regelmatig aangepast. Ook wordt de aandacht gevestigd op ons onderkomen ’t Trefpunt. De website is op 8 februari 2013, de dag waarop dit jaarverslag werd geschreven, 753.228 keer bezocht. Dat wil zeggen dat er per dag, sinds het vorige jaarverslag, 449 keer naar onze site is gekeken. Gezien dit aantal enken wij dat de informatie aan de behoefte voldoet, hetzij direct of indirect, via doorverwijzingen. Van meerdere bezoekers van de website hebben we mogen horen dat deze er zeer goed uitziet. Een pluim voor de verzorger(s) van de website dus. Redactie “Aves Visum” Aan het begin van het jaar werd een grote verandering doorgevoerd in de opzet van de "Aves Visum". Via onze collega's uit de Alblasserwaard kwamen wij in contact met een drukker die op een redelijk eenvoudige en betaalbare wijze ons in staat stelt een zeer fraai verenigingsblad uit te brengen, dat ook gedeeltelijk in kleur kan worden uitgevoerd. Aves Visum komt vier keer per jaar uit is de bedoeling. Bij een gelijkblijvende toestroom van kopij gaat dat ook zeker lukken. De inhoud van Aves Visum bestaat uit de agenda, verslagen van excursies, nieuws van het secretariaat, ledenmutaties, activiteiten va de Rotta-Rangers en de Rotta-Kapoentjes, verslagen van inventarisaties en vele andere zaken. Daarnaast wordt u op de hoogte gehouden over de ontwikkelingen in en om het Trefpunt. De pers De diverse publieks activiteiten, zoals wandelingen, dia-lezingen (powerpoint-presentaties), landschapsonderhoud, kinderactiviteiten en cursussen worden aan de regionale weekbladen toegestuurd met het verzoek deze in hun weekedities te plaatsen. Helaas wordt niet altijd aan ons verzoek tegemoetgekomen. Houdt u naast de regionale weekbladen ook onze website in de gaten? Cursussen In 2012 hebben we twee cursussen georganiseerd. Ten eerste de welbekende cursus “Vogelherkenning voor beginners” met 32 deelnemers en de cursus “Geologie van Nederland” met 19 deelnemers. Beide cursussen zijn door de deelnemers positief beoordeeld en voor herhaling vatbaar. Onderzoek De werkgroep Rotta Onderzoek heeft in 2012 een herstart gemaakt. Daarover heeft u de afgelopen maanden al veel kunnen lezen in Aves Visum. Er is in 2012 door diverse leden onderzoek gedaan aan planten, vlinders, vogels en zoogdieren. Een doorkijkje naar de resultaten van de diverse onderzoeken is, naast dit jaarverslag, de hoofdmoot van deze Aves Visum. Van verschillende onderzoeken zullen nog aparte verslagen gepubliceerd worden. Voor 2013 staat een continuering maar ook uitbreiding van het onderzoek op stapel. Ook daarover heeft u in dit blad al meer kunnen lezen. We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen via de publicatieborden in ons verenigingsgebouw, Natuurcentrum Trefpunt Rotta, de website, Facebook en natuurlijk het clubblad.

Natuuronderzoek wordt soms gefrustreerd door de natuur zelf. Deze inloopval werd geplunderd door een vos! © Jesse Keyzer Was dit de dader? © Jesse Keyzer

- 16 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Excursies, wandelingen, presentaties, bijeenkomsten Wandelingen en excursies zijn een combinatie van gezelligheid en leerzaamheid. Beide activiteiten moeten we zeker op het programma houden. Hieronder volgt een samenvatting van de activiteiten in 2012: Er waren negen dagexcursies gepland, naar gebieden in en buiten de provincie, waarvan er één niet door kon gaan door gebrek aan vervoer. De andere waren weer een succes. Het aantal deelnemers varieerde van 7 tot 26, met een totaal van 103 deelnemers. 9 natuurwandelingen op zaterdagen binnen ons werkgebied, aantal deelnemers 112 6 excursies met deelnemers aan de cursussen 2 excursies met deelnemers aan de GZH wandeldagen 10 ledenavonden op dinsdag met diverse presentaties, totaal ongeveer 400 belangstellenden 10 rondleidingen door en om het Koornmolengat, 132 deelnemers 6 cursusavonden Vogelherkenning voor beginners 4 zaterdag ochtenden cursus Geologie van Nederland 6 avonden open voor bijeenkomsten Ambrosius en Lions Nieuwjaarsreceptie, 43 aanwezigen Eindejaarsbijeenkomst, 42 deelnemers Verder zijn er nog een aantal rondleidingen gedaan door het KMG, op verzoek van derden. Het totaalpakket aan activiteiten is flink toegenomen en de belangstelling c.q. deelname hiervoor/-aan is een goede reden om hiermee door te gaan en zo mogelijk nog uit te breiden. Heeft u wensen en/of ideeën? Laat het ons weten en we gaan bekijken of ze uitvoerbaar zijn. Naast bestuursleden en organisatoren van activiteiten zijn er nog velen bezig geweest met tal van activiteiten. We gaan dat hier niet allemaal memoreren, zie ook de hierboven beschreven zaken, maar wel bedanken we allen die op enigerlei wijze hebben bijgedragen om van 2012 een succesvol jaar te maken, hetzij in en om het gebouw of in een van de natuurgebiedjes die door Rottaleden worden onderhouden. Jaarverslag van het secretariaat In 2012 kwam het bestuur 11 keer bijeen voor een officiële bestuursvergadering. Daarnaast kwam het beheersteam van ’t Trefpunt maandelijks bij elkaar en werd op donderdagen, door een kleine groep nog steeds gewerkt op het terrein en in het verenigingsgebouw. Ook werden weer een flink aantal nestkasten gemaakt en werd het nodige onderhoud uitgevoerd. Voor een overzicht van de werkzaamheden in het buitenterrein, zie elders in dit verslag. Ook werd er weer veel tijd gestoken in de regio plannen. Vooral het bijwonen van vergaderingen, het doornemen van dikke rapporten daarvoor, enz. Er is enige keren overleg geweest met het KNNV Delfland om te bekijken of er samenwerking mogelijk is. Het promotieteam is weer present geweest bij meerdere evenementen, zie apart verslag. De kinderactiviteiten waren weer een succes en zijn uitgebreid met de groep Kapoentjes (4 – 7 Jaar), zie ook daarvoor het aparte verslag. Het aantal leden bedroeg eind december 626, er zijn in 2012 46 leden bijgekomen en 28 uitgeschreven, waarvan helaas 5 door overlijden. Een belangrijk onderdeel van het jaarverslag is het financieel overzicht en de begroting voor 2013. Zie daarvoor na deze pagina. Rotta natuurwerk in 2012 De donderdag groep vrijwilligers is uitgebreid met zes personen, het aantal werkdagen op donderdag is ook groter geworden, wij zijn dit jaar begin september gestart in de Wiebertjes. De zaterdag groep is negen keer in actie geweest, ook in deze groep zijn meer mensen actief geworden. Het overleg met de GZH heeft geresulteerd in het benoemen van zeven gebieden in het recreatiegebied waar Rotta het natuurbeheer en natuuronderzoek gaat uitvoeren. In totaal zijn we 49 keer aan de slag geweest in de volgende gebieden; Koornmolengat, Wiebertjes, Hoekse Moerasgebied en het Trefpuntplasje, Verder zijn ook de nestkasten bezocht, schoongemaakt en daar waar nodig gerepareerd. Alles bij elkaar hebben we 1083 uur in de natuur gewerkt.

Rotta geniet van, onderzoekt, beheert en beschermt de natuur in Lansingerland, Zuidplas en de Noordrand van Rotterdam. Ook in 2013! Wordt ook lid en doe mee!!

- 17 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

- 18 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

- 19 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Broedvogels van Wilderszijde in 2012 Jan Mudde Op de plaats in Lansingerland ten zuidwesten van het gemeentehuis waar inmiddels meer dan 2500 woningen gerealiseerd hadden moeten zijn, is een uniek stuk natuur ontstaan. Bouwlocatie Wilderszijde, de voormalige Boterdorpsche Polder is, na deels bouwrijp te zijn gemaakt, braak blijven liggen. Door ingrepen als zandopspuiting en vergraving van de voormalige akkerbouwpolder is een bijzonder landschap ontstaan met droge en natte biotopen op zowel klei als zand. De vegetatie op zowel de klei- als zanddelen varieerde in 2012 van een spaarse mosbegroeing en lage kruiden tot hoog opgaande ruigten met relatief veel zaadvormende soorten. Centraal in het gebied ligt ook nog een voormalig grasland dat door het ontbreken van goede afwatering langzaam verandert in een nat zeggen- en biezenbiotoop. Zelfs een kleine plas met uitgebreide Rietvegetatie ontbreekt niet in het gebied. In 2011 constateerde ik dat er zich een unieke vogelbevolking aan het ontwikkelen was. Om te achterhalen wat er precies aan broedvogels in dit fraaie gebied aanwezig is heb ik in 2012 een broedvogelonderzoek uitgevoerd conform de richtlijnen van Sovon. Vanwege de omvang van het gebied, ruim een vierkante kilometer, heb ik me daarbij vooral beperkt tot de schaarse en zeldzame broedvogels. In dit artikeltje zal ik een aantal hoogtepunten aanstippen, een uitgebreide rapportage volgt later dit jaar. Toen ik half maart 2012 met het onderzoek startte werd mij al gelijk duidelijk dat ook 2012 een bijzonder jaar zou worden. Bij mijn eerste bezoeken waren meerdere baltsende Patrijzenmannen te tellen en ook een paartje Zomertaling was weer aanwezig evenals meerdere paren Slobeend. Ook de weidevogels, Kievit, Tureluur en Grutto maakten door hun uitgebreide baltsrituelen kenbaar dit jaar weer gebruik te willen maken van de nattere delen van het gebied om hun jongen groot te brengen. Dat ook andere steltlopers wederom tot broeden zouden gaan komen bleek in april toen meerdere paartjes Kleine Plevier en een paartje Bontbekplevier regelmatig baltsend te zien waren. Het is zeer bijzonder deze laatste soort druk baltsend aan de gang te zien in onze omgeving. Ik bewaar mooie herinneringen aan een vroege ochtend in juni waarbij ik de jonge Bontbekpleviertjes voor het eerst zag ronddrentelen, op de achtergrond begeleid door zingende Gele Kwikstaarten, Veldleeuweriken, Kleine Karekieten, Bosrietzangers en Blauwborsten. De twee Oeverzwaluwenkolonies in het gebied hebben het ook in 2012 weer goed gedaan. De grootste kolonie is even bedreigd geweest door de zandtransportactiviteiten van een aannemer. Toen hij door Jaap van Lien gewezen werd op de aanwezigheid van de Oeverzwaluwen heeft deze aannemer direct zijn werkwijze aangepast waardoor de Oeverzwaluwen rustig hun jongen groot hebben kunnen brengen. Totaal zijn in het gebied ruim honderd nestpijpen bezet geweest. Ook erg mooi was de waarneming van nestbouw door een paartje Bruine Kiekendieven in het gebied, later heb ik regelmatig hun twee jongen mogen bewonderen. Uiteindelijk hebben in het gebied zeven paartjes Patrijs hun eieren uitgebroed. Helaas - 20 -

zijn van twee paartjes de jongen ten prooi gevallen aan de regelmatig in het gebied rondstruinende loslopende honden. Hondeneigenaren beseffen nog steeds onvoldoende dat hun trouwe viervoeter nog altijd over een jachtinstinct beschikt en vinden het daardoor onnodig om hun huisdier aan te lijnen in het veld. Ook onder de weidevogels zijn helaas meerdere jongen door hondenverstoring om het leven gekomen. Toch hebben enkele tientallen jonge Kieviten, Grutto’s en Tureluurs het gebied kunnen benutten om op te groeien tot volwassen vogel. De Rietzomen in het gebied zijn uitgebreid benut door de bekende soorten. Rietzanger, Rietgors, Kleine Karekiet waren met tientallen paren aanwezig. Ook de Bosrietzanger heeft in 2012 weer op diverse plekken gebroed. Deze rijkdom aan Rietbewoners trok ook nu weer zeker twee vrouwtjes Koekoek die een gastgezin voor hun kroost zochten. Een andere broedvogel van het gebied is de Waterral. Het is een prachtig gezicht om de jonge Waterrallen vergezeld van de ouders rustig aan de rand van het Riet te kunnen zien foerageren. Door al vroeg aanwezig te zijn en een paar uur stil te blijven zitten heb ik dit meerdere malen mogen beleven. Een deel van het gebied was, door het in 2011 op grote hopen storten van grond, een waar broedparadijs voor de Kneu. Enkele tientallen paartjes hebben er dankbaar gebruik van gemaakt. Meerdere paren Gele en Witte Kwikstaart hebben ook hun kroost in het gebied grootgebracht.

Langs de Boterdorpseweg © Jan Mudde

Al met al kan ik wel zeggen dat de toekomstige bouwlocatie Wilderszijde in 2012 al zeer goed bewoond is geweest. Het ging dan wel niet om de door de gemeente beoogde soort, Homo sapiens, echter deze is al veelvuldig in het omliggende areaal aanwezig. Juist de afwezigheid van de mens in het gebied is voor de steeds schaarser wordende weidevogels, die allen helaas op de Rode Lijst staan, en voor de vele andere soorten van groot belang. Vandaar dat Rotta er in het afgelopen jaar bij de gemeente Lansingerland op aangedrongen heeft om het gebied zoveel mogelijk ongemoeid te laten. De status “tijdelijke natuur” is de beste garantie dat het gebied tot aan de start van de onvermijdelijke woningbouw een zeer belangrijke bijdrage kan leveren aan de biodiversiteit van Zuid-Holland. Dat het gebied ook voor andere soorten een belangrijke rol vervuld valt af te

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 lezen aan onder andere het voorkomen van de Brede Rietorchis en de grote populatie Hazen. Ook de Haas heeft het in de rest van Lansingerland uitermate moeilijk om zich te handhaven. De verregaande verstedelijking en verglazing van het landelijk gebied in de gemeente is daar debet aan.

Wat Rotta tot Rotta maakt Wij zijn een heel actieve club! Tientallen mensen vinden bij ons een leuke vrijwilligersrol. Bij Rotta staat de natuur centraal, maar wordt het gezellig samenzijn zeker niet vergeten. Natuuronderzoek vormt de basis voor ons werk en onze adviezen. Bij Rotta ontdekken we samen de wonderen van de natuur in onze eigen leefomgeving.

De achtertuin van het nieuwe gemeentehuis © Jan Mudde

Het is dan ook te hopen dat de gemeentebestuurders de waarde van dit gebied zoals het nu is onder ogen gaan zien en af zullen zien van het realiseren van allerlei wilde initiatieven van individuele burgers en andere partijen die er toe bij zouden moeten dragen dat het gebied de gemeente minder geld kost. Tot op heden heb ik in ieder geval nog geen initiatieven gezien die geld op gaan leveren, wel veel ideeën die de Lansingerlandse gemeenschap uiteindelijk nog veel meer geld gaan kosten. Duurzaam braak laten liggen met hooguit aan de randen een enkele goede hondenuitlaatfaciliteit kost het minst en levert de meeste natuuren milieuwinst op. Door in de rest van het gebied een hondenverbod in te stellen en het terrein wel toegankelijk te maken voor wandelaars op de bestaande verharde paden geeft de gemeente haar burgers de unieke kans kennis te maken met een buitengewoon waardevol stuk “onbedoelde” natuur. Op deze plaats wil ik dan ook de bestuurders van Lansingerland van harte uitnodigen om samen met mij in het komende voorjaar eens een rondgang door het gebied te maken opdat ze zelf kunnen ervaren wat een waardevol gebied er al aanwezig is. Binnenkort start ik met de broedvogelinventarisatie van 2013 in dit bijzondere gebied!

Rotta heeft voor elk wat wils, iedereen van 4 tot 99 kan iets van zijn gading vinden bij onze activiteiten. Natuurcentrum Trefpunt Rotta is de bijenkorf en klopend hart van de vereniging. Op het terein van het Trefpunt is ook onze huisimker gevestigd. Johan Beckers van Imkerij De Moerbei vertelt je heel graag alles over bijen. Rotta heeft verreweg het grootste aanbod aan natuuractiviteiten in de wijde omgeving. Natuurwandelingen, ledenavonden, inventarisaties, natuuronderhoud, samen genieten van de natuur, klussen aan het verenigingsgebouw, een clubblad maken, excursies naar natuurgebieden elders in het land. En nog véél, heel véél meer! Nieuwsgierig geworden naar onze club? Zelf actief worden voor de grootste en actiefste natuurvereniging tussen Rotterdam en Zoetermeer en tussen Gouda en Pijnacker?

Braakliggend land geeft nieuwe kansen voor de natuur. © Jan Mudde

- 21 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Flora-onderzoek in het Rottagebied 2012 Dick Hoek In vergelijking met vogels wordt er tot nu toe weinig onderzoek gedaan naar planten binnen onze vereniging. Dit jaar zijn in overleg met de Stichting FLORON (zie www.floron.nl ) van drie km-hokken binnen het Rottagebied streeplijsten gemaakt, dat wil zeggen alle soorten hogere planten genoteerd. Elke vierkante kilometer werd doorkruist en meerdere malen in het groeiseizoen bezocht. Ook zijn door verschillende mensen ‘losse’ waarnemingen’ uit het Rotta-gebied ingevoerd via www.waarneming.nl . Hieronder volgt een beknopt verslag van de belangrijkste resultaten. Km 094.443 Dit hok bestaat uit het Lage Bergse Bos, het Hoekse Park, bedrijventerrein Weg en Land, sportpark De Sporthoek en agrarisch gebied. In de kruidlaag van sommige, weinig verstoorde bospercelen van het Lage Bergse Bos zijn varens algemeen: de Brede stekelvaren, Mannetjesvaren en Wijfjesvaren. In veel bospercelen is het Groot heksenkruid algemeen. Deze zomerbloeier verspreidt zich gemakkelijk doordat de vruchten met talrijke haakjes zijn bezet en deze over grote afstand mee kunnen meeliften met dieren, maar bijvoor-

Koningskaars (Verbascum thapsus) op bedrijventerrein Weg en Land, Bergschenhoek. © Dick Hoek

- 22 -

beeld ook op de kleding van mensen. Het bedrijventerrein is opgehoogd met zand en vooral op de nog braakliggende percelen zijn interessante soorten te vinden. Een opvallende soort is de Wegdistel, een tot 2,5 meter hoge distelsoort, die nogal eens uit tuinen verwildert. Ook Koningskaars, Zandteunisbloem, Kleine zandkool en op de nattere delen Echt duizendguldenkruid zijn aanwezig dankzij het aangevoerde zand. Er werden in totaal 192 soorten gevonden. Km 095.442 Dit hok bestaat uit delen van het Lage Bergse Bos met waterpartijen, het golfterrein De Rottebergen, de Rotte, de woonwijk Ommoord, agrarisch gebied, volkstuinen en parkeerterreinen. In het Lage Bergse Bos, vooral op het eiland dat jaarrond beweid wordt met Schotse Hooglanders, zijn meer dan 700 Brede wespenorchissen gevonden. Van onze inheemse orchissen is dit de meest verspreide en minst kritische soort. Ze behoren tot de eerste bosplanten die zich in jonge bossen vestigen. Vaak verdwijnen de bovengrondse delen van de orchideeën nog voor ze tot bloei kunnen komen door begrazing van vooral Konijnen. Ongetwijfeld aangevoerd met tuinafval groeien elders in het bos enkele opmerkelijke soorten: Lievevrouwebedstro, Japanse bamboe, Buxus, Parelvederkruid (een vijverplant) en de beschermde soort Daslook. Er werden 179 soorten vastgesteld. Km 096.443 Dit hok omvat het Hoge Bergse Bos met de natuurterreinen de Wiebertjes en het Hoekse Moerasbos, een deel van het golfterrein De Rottebergen en agrarische gebied met grasland, akkerbouw en glastuinbouw. Evenals in km 095.442 kent de vegetatie van het golfterrein weinig interessante soorten. Kweek en Grote brandnetel zijn hier talrijk door de grote voedselrijkdom en dynamiek van het gebied. In het grasland ten noorden van de Wiebertjes kwamen nog enkele soortenrijke greppels en smalle sloten voor met onder andere Holpijp, Pijlkruid en Kikkerbeet. Helaas zijn in de zomer grote delen van het grasland doodgespoten. De Reuzenberenklauw, een opvallende, tot 3 meter hoge, wit bloeiende schermbloemige is oorspronkelijk afkomstig uit Zuidwest-Azië. Deze soort had zich de laatste jaren enorm uitgebreid, maar wordt nu bestreden omdat hij bij aanraking jeuk en brandblaren kan veroorzaken. De verwante Gewone berenklauw is een algemene, inheemse soort die veel kleiner blijft en bij aanraking geen problemen veroorzaakt. De bermen van de Hoeksekade waren ingezaaid met een mengel van ‘wilde bloemen’. Doordat het beheer hier niet op afgestemd is, zullen de meeste soorten hier niet lang overleven. Ook soorten die hier niet thuishoren zijn ingezaaid, bijvoorbeeld Echte koekoeksbloem. Er werden 157 soorten gevonden. Veel ‘losse waarnemingen’ uit 2012 zijn via www.waarneming.nl gedocumenteerd. Eén daarvan is Kransmuur, een onooglijk plantje dat op het eerste gezicht wel wat weg heeft van Vogelmuur. De soort voelt zich vooral thuis op straat, tussen de stenen. In 1990 is Kransmuur in ons land voor

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 het eerst gesignaleerd en komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. In de Heukels’ Flora van Nederland uit 2005 wordt de soort nog zeer zeldzaam genoemd. Nu al is de soort in alle grote steden te vinden. Ook in ons werkgebied, tussen de klinkers van een uitrit langs de Straatweg in Rotterdam-Hillegersberg zijn honderden planten gevonden. Verdere uitbreiding wordt verwacht. Komend seizoen zal aandacht worden besteed aan de vegetatie van de nieuw ingerichte Eendragtspolder.

Muizenonderzoek Noordoever Zevenhuizerplas Anton van Meurs In september 2012 hebben de Zoogdierenwerkgroep Zuid-Holland en Natuur- en Vogelwacht ‘Rotta’ de handen ineen geslagen om op twee terreinen in het werkgebied van Rotta de muizenstand in beeld te brengen. Dit betroffen het Koornmolengat te Zevenhuizen en de Noordoever van de Zevenhuizerplas tussen Zevenhuizen en Rotterdam Nesselande/Zevenkamp. Het onderzoek bij de Zevenhuizerplas is hier uitgevoerd mede op verzoek van de terreinbeheerder, de GZH. Deze wilde graag weten welke soorten kleine zoogdieren hier voorkwamen. Op basis van de soortensamenstelling zou het beheer aangepast kunnen worden. Hieronder worden kort de resultaten van het onderzoek op de Noordoever van de Zevenhuizerplas beschreven. De resultaten van het onderzoek in het Koornmolengat volgen een andere keer. Het onderzoek is uitgevoerd door Jesse Keyzer en Anton van Meurs. Aan het onderzoek hebben verder meegewerkt Jan Alewijn Dijkhuizen, Carolien van der Graaff, Rudy van der Kuil, Hadewig van Meurs en Jan Mudde. Het onderzoeksgebied betrof het rietveld tussen de Zevenhuizerplas en de Middelweg, een vogeleilandje en een rietstrook bij het verdronken populierenbosje. In totaal zijn 100 inloopvallen, type Longworth, uitgezet. Met deze vallen worden muizen levend gevangen en levend weer losgelaten. In de vallen zat hooi en stro, met als voedsel/aas pindakaas, stukjes appel, wat muesli en meelwormen. In totaal zijn de 100 vallen geplaatst in vier raaien van 20 vallen en twee raaien van 10 vallen. Gedurende drie etmalen werden in de ochtend en avond de vallen gecontroleerd en weer teruggeplaatst. Elke vangst werd genoteerd, de dieren

werden op soort gedetermineerd en direct weer losgelaten. Er is niet gecontroleerd op terugvangsten, ook zijn maten, gewicht, leeftijd en geslacht niet beschreven. Doel van het onderzoek was de soortensamenstelling aan muizen in het gebied te bepalen. In een rietveld zoals bij de Zevenhuizerplas kunnen bijzondere soorten voorkomen zoals de beschermde Noordse woelmuis en de beschermde waterspitsmuis. Deze werden helaas niet gevangen. Wel werden vijf andere soorten gevangen: Bosmuis, Dwergmuis, Huisspitsmuis, Rosse woelmuis en Veldmuis. Tevens werden waarnemingen van Vossen gedaan, zowel zichtwaarnemingen als sporen. Meerdere malen werden vallen op andere plaatsen teruggevonden, opengebroken en leeggeschud.

Bosmuis (Apodemus sylvaticus) © Jesse Keyzer

Beschrijving van de raaien en resultaten: Raai 1 (20 vallen) lag in een rietveld ten zuiden van het verdronken populierenbosje. Verspreid stonden enkele lage bomen. Hier werden twee soorten gevangen: de Veldmuis en de Huisspitsmuis. Een aantal keren zijn vallen hier geplunderd door honden. Raai 2 (20 vallen) lag haaks op het paardrijpad naast het verdronken populierenbosje. Hier werden naast de Veldmuis en Huisspitsmuis ook een Dwergmuis gevangen. De Dwergmuis is een soort die thuis hoort in riet. Helaas is dit fotogenieke beestje slechts éénmaal gevangen. Raai 3 (20 vallen) lag in het rietveld halverwege de Middelweg, ten westen van het pad naar een van de vogeleilandjes. Hier werden enkel Bosmuizen gevangen. Deze raai had ook het meeste te lijden onder de plundering door vossen. Raai 4 (20 vallen), ten oosten van het eerder genoemde pad leverde helemaal niets op.

Inloopvallen © Jesse Keyzer

Raai 5 was gelegen op een vogeleilandje en bestond uit twee delen: 5a (10 vallen) was een gevarieerde ruigte met wat verspreide bomen langs de oever van de Zevenhuizerplas. Raai 5b (ook 10 vallen) was gelegen in een productiebosje op datzelfde eiland zonder enige noemenswaardige onderbegroeiing. In raai 5a werd de grootste diversiteit aan kleine zoogdieren gevangen. Bosmuis, Huisspitsmuis, Rosse woelmuis en Veldmuis. In raai 5b werden geen vangsten gedaan. - 23 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

Figuur 1. Resultaten van het muizenonderzoek op de Noordoever van de Zevenhuizerplas. In dit overzicht worden de resultaten weergegeven per ronde.

In figuur 1 is de procentuele verdeling per inventarisatieronde weergegeven, alsook een totale procentuele verdeling. De Huisspitsmuis werd het meeste gevangen (43%). Er werden vrijwel evenveel Bosmuizen en Veldmuizen gevangen (beide 25% van de vangsten). Rosse woelmuis (raai 5a) en Dwergmuis (raai 2) werden beide slechts éénmaal gevangen. De grootste variatie was te vinden op het vogeleilandje. De kleinste variatie in het grote rietveld (enkel Bosmuis). Zie ook figuur 2.

Huisspitsmuis (Crocidura russula) © Jesse Keyzer

Rosse woelmuis (Myodes glareolus) © Jesse Keyzer

Figuur 2. Resultaten van het muizenonderzoek op de Noordoever van de Zevenhuizerplas, procentuele verdeling per raai.

Hoe komen deze verschillen nu? Een van de meest in het oog springende oorzaken is dat het grote rietveld langs de Zevenhuizerplas een aantal jaren geleden in één keer is gemaaid. Hierdoor is het biotoop, maar ook de nestgelegenheid grotendeels vernietigd. Ter hoogte van het verdronken populierenbosje lijkt het riet grotendeels gehandhaafd te zijn, wellicht omdat hier ook bomen staan. Na afloop van het onderzoek heeft Rotta de voorlopige resultaten van het onderzoek voorgelegd aan de terreinbeheerder GZH. Mede op basis van deze resultaten heeft de beheerder besloten om in het vervolg het rietveld niet meer in één jaar geheel te maaien maar een gefaseerd maaibeleid toe te passen. Daartoe is het rietveld ingedeeld in drie delen, welke ten hoogste elk éénmaal in de drie jaar gemaaid zullen worden. Door het rietveld in stroken te maaien, met een interval van twee tot drie jaar, kan een grotere variëteit worden verkregen, tevens kunnen de soorten die thuishoren in dergelijke biotopen er zich beter vestigen.

- 24 -

Veldmuis (Microtus arval) © Jesse Keyzer

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013

- 25 -

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Activiteitenkalender maart 2013 tot en met juni 2013 dag datum tijd

locatie

activiteit

doelgroep

do do za 3/5

Trefpunt op locatie Trefpunt Trefpunt

wekelijks, werken bij het Trefpunt wekelijks, natuuronderhoud wekelijks, vrije inloop Tentoonstelling: Over water

Rotta Actief! Rotta Natuurwerk openbaar openbaar

openbaar openbaar, vooraf aanmelden! cursus

Rien v.d. Vorm Aad Deurloo

Rotta Rangers leden leden Rotta Kapoentjes

Gert Jansen bestuursleden Ellen Beckmann Gert Jansen

leden

Henk Zomer, Jan Kees Hoek

Jesse Keyzer Jesse Keyzer, Jan Mudde bestuursleden Aad Deurloo Jan Mudde Aad Deurloo Henk Zomer, Jan Kees Hoek Gert Jansen Jan Mudde Jesse Keyzer, Jan Mudde

10:00-16:00 10:00-13:00 12:00-16:00 - 28/6 openingstijden Trefpunt

info/aanmelden bij Jan Noppers Rien v.d. Vorm

za za

maart 16 09:00-14:00 16 10:00-12:00

Land van Belofte Ackerdijkse Plassen

Natuurwerk Natuurwandeling Ackerdijkse Plassen

do

21

20:00-22:00

Trefpunt

za di di wo do za

23 26 26 27 28 30

13.30-15.30 19:30-21:00 21:00-22:30 13:30-15:30 10.00-13.30 08:00-16:00

Trefpunt Trefpunt Trefpunt Trefpunt Trefpunt n.t.b.

Start cursus Vogelherkenning beginners Zintuigen gebruiken Algemene ledenvergadering Ledenavond: een jaar Ackerdijk Struinen door de natuur Trefpunt eerder gesloten Excursie Ierseke Moer

di zo

april 2 7

19.00-22.30 19.00-23.00

Trefpunt Bleiswijk, locatie n.t.b.

Vleermuizen Excursie vleermuizen

Jong Rotta Jong Rotta

di za za wo za

9 13 13 17 20

20.00-22.00 08.00-10.00 13.30-15.30 20.00-22.30 08.00-16.00

Trefpunt LBB Trefpunt Trefpunt n.t.b.

Bestuursvergadering Natuurwandeling Digitale hulpmiddelen bij natuurbeleving Start cursus libellen en juffers Excursie Liereman, Turnhout

leden openbaar openbaar cursus leden

za di do

20 23 25

13.30-15.30 19.30-22.30 19.30-22.30

Trefpunt Trefpunt Trefpunt

Weer of geen weer Ledenavond: natuur- doelen Rottemeren Tellersavond

Rotta Rangers leden openbaar

mei 4-12

05.00-08.00

n.t.b.

Nationale vogelkijkweek

openbaar

di za za di wo za wo za

7 11 11 14 15 18 22 25

19.00-22.30 06.00-09.00 13.30-15.30 20.00-22.00 19.30-22.30 07.00-10.00 13.30-15.00 08.00-16.00

Trefpunt Trefpunt Trefpunt Trefpunt Trefpunt HBB Trefpunt n.t.b.

Broedvogels en inventarisatie Excursie Wiebertjes Rotta 31 jaar Verenigingsmarkt Bestuursvergadering Lezing KNNV Delfland: Over water Natuurwandeling Wiebertjes Struinen Excursie Langevelderslag

Jong Rotta Jong Rotta openbaar leden openbaar openbaar Rotta Kapoentjes leden

za di

25 28

13.30-15.30 19.30-22.30

Trefpunt Trefpunt

Vogels spotten Ledenavond: eten uit de natuur

Rotta Rangers leden

di za di za

juni 4 8 11 15

19.00-22.30 12.00-15.30 20.00-22.00 08.00-11.00

Bloemen en planten Eten uit de natuur Bestuursvergadering Natuurwandeling Bergboezem

Jong Rotta openbaar leden openbaar

za za

15 22

13.30-15.30 08.00-16.00

Trefpunt Trefpunt Trefpunt parkeerplaats molen De Valk Rodenrijs Trefpunt n.t.b.

Waterdieren Excursie Zouweboezem

Rotta Rangers leden

di

25

19.30-22.30

Trefpunt

leden

za

29

19.00-21.30

KMG

Ledenavond: Groen- zoom Berkel en Rodenrijs, ontstaan en toekomst Eerste wandeling Koornmolengat

Jesse Keyzer Jesse Keyzer bestuursleden Jaap van Lien, Aad Deurloo Gert Jansen Henk Zomer, Jan Kees Hoek Jaap van Lien

openbaar

Aad Deurloo

- 26 -

voor

Aad Deurloo

opgeven via www.vogelweek. nl Jesse Keyzer Jesse Keyzer bestuursleden bestuursleden Rien v.d. Vorm Aad Deurloo Gert Jansen Henk Zomer, Jan Kees Hoek Gert Jansen Jesse Keyzer

Aves Visum, jaargang 33, nr. 123, maart 2013 Toelichting activiteitenkalender In de activiteitenkalender staan de activiteiten voor het komend kwartaal die bij het ter perse gaan van dit nummer bekend zijn. Kijk op de website voor de meest actuele informatie. Hebt u geen internet, of na het raadplegen van de website nog vragen? Neem dan contact op met de persoon die bij de activiteit vermeld staat. Neem bij wandelingen en excursies altijd uw verrekijker mee. Eventueel is er een verrekijker te leen mits u dit tijdig aangeeft. Stem schoeisel en kleding af op het te bezoeken terrein en het weer. Bij deelname aan Rotta Actief! en Rotta Natuurwerk is het verstandig om vooraf even contact op te nemen om kleding en schoeisel af te stemmen op de te verrichtten werkzaamheden. Bij auto-excursies rijden we zoveel mogelijk met elkaar mee. We streven er naar passagiers zo gelijk mogelijk te verdelen over de beschikbare auto 's. Benzinekosten worden door alle inzittenden gedragen. Passagiers betalen per persoon € 0,10 per gereden kilometer, ongeacht het aantal inzittenden. Als iemand per se met de eigen auto wil rijden, en daardoor geen passagiers heeft, zijn de benzinekosten geheel voor eigen rekening. Chauffeurs die passagiers meenemen moeten een inzittendenverzekering hebben afgesloten. Consumpties en entreegelden zijn voor eigen rekening. Doelgroepen Openbaar Ledenavond Cursus Rotta Onderzoek Rotta Actief! Rotta Natuurwerk Rotta Varia Rotta Kapoentjes Rotta Rangers Jong Rotta Wandeling Excursie Weekend

leden en niet-leden zijn van harte welkom, aanmelden niet nodig. alleen voor leden en donateurs, aanmelden niet nodig. alleen voor cursisten, dus vooraf aanmelden en betalen. inventariseerders en mensen met interesse voor onderzoek aan flora en fauna de werkploeg op donderdag, leden en niet-leden mogen meehelpen. leden en niet-leden kunnen mee komen werken in de natuur, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden zijn van harte welkom, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden tussen 4 t/m 6 jaar zijn welkom, aanmelden vooraf noodzakelijk, vol is vol. leden en niet-leden tussen 7 t/m 12 jaar zijn welkom, aanmelden vooraf noodzakelijk, vol is vol. leden en introducees vanaf 13 jaar zijn welkom, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden zijn welkom, aanmelden niet nodig. alleen leden, vooraf aanmelden, uiterlijk drie dagen voor de datum. alleen leden, vooraf aanmelden noodzakelijk, zie instructies bij weekend.

Locaties, informatie en aanmeld-adressen indien vooraf aanmelden nodig is Afkorting BZ EDP HBB KMG LBB ZHP Rotta Actief! Rotta Kapoentjes Rotta Rangers Rotta Onderzoek Jong Rotta Rotta Varia Rotta Natuurwerk

Plaats/gebied Bleiswijkse Zoom Eendragtspolder Hoge Bergse Bos Koornmolengat Lage Bergse Bos Zevenhuizerplas Trefpunt Rotta Trefpunt Rotta TrefpuntRotta diverse locaties Trefpunt Rotta Trefpunt Rotta diverse locaties

Informatie bij Aad Deurloo Jan Mudde Aria van Ballegoie Aad Deurloo Rien van der Vorm

e-mailadres [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Telefoon 06 - 410 435 62 06 - 110 182 25 010 - 455 22 61 06 -410 435 62 079 - 593 12 62

Jan Noppers Gert Jansen Gert Jansen Jesse Keyzer Mirjam van Donselaar Ad Somers Rien van der Vorm

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

010 - 418 47 76 010 - 511 57 20 010 - 511 57 20 06-385 953 04 06 - 292 098 09 06 - 229 085 77 079 - 593 12 62

Excursies en weekenden, informatie en aanmelden bij Henk Zomer [email protected] Jan Kees Hoek [email protected]

010 - 455 10 20 010 - 418 10 31

Vertrekpunten wandelingen, tenzij anders aangegeven BZ parkeerplaats bij restaurant 't Zeeltje, Kooilaan 3, 2665 KR Bleiswijk EDP parkeerplaats bij Zevenhuizerplas, Middelweg, Zevenhuizen HBB parkeerplaats Outdoor Valley, Hoeksekade 141, 2661 JL Bergschenhoek of Trefpunt Rotta KMG brug over de Hennipsloot bij restaurant De Roerdomp, Tweemanspolder 12, 2761 ED Zevenhuizen LBB bij restaurant 't Hoekse Hout, Bergse Bosdreef 6, 2661 GN Bergschenhoek ZHP bij restaurant De Strandgaper, Strandweg 1, 2761 DM Zevenhuizen Kijk voor de meest actuele stand van zaken altijd op de website! http://www.rotta-natuur.nl/content/view/329/63/

- 27 -

www.editoo.nl

Indien onbestelbaar retour: Hoeksekade 164, 2661 JL Bergschenhoek

MB 53 IJsgors © Chris van Rijswijk

MB 54 Nachtzwaluw © Chris van Rijswijk

Mystery bird MB53 Deze vogel is een gors. De flinke snavel en de gedrongen bouw van de vogel wijzen daarop. Bij gorzen is het vaak zo dat de vrouwtjes wat soberder getekend zijn dat de mannetjes. Zo ook bij deze soort. Gelukkig hebben we te maken met een mannetje, dus is de determinatie niet heel erg lastig. Het zwarte keeltje met de opvallende lichte wenkbrauwstreep en het roodbruine achterhoofd passen perfect op IJsgors. IJsgors is in het voor- en najaar een schaarse doortrekker langs de Nederlandse kust en ook in ons werkgebied zijn er een handjevol waarnemingen. De vogel op de foto heb ik in het voorjaar van 2012 gemaakt in Varanger, dat is in het noordwesten van Noorwegen. MB54 Deze verenbol is een rare kwibus onder de vogels. Als vogelaar weet je dat je deze vogel (bijna) nooit zult zien. Daar word je niet chagrijnig van, want (bijna) niemand krijgt deze vogel te zien. Je kunt naar deze vogel wel gaan luisteren op een warme avond in het late voorjaar, dan baltsen de mannetjes in de late avond. Als je geluk hebt, kun je dan een schim van de vogel zien als hij zijn baltsvlucht

maakt. Maar over welke vogel hebben we het? Een makkie, op het uiterlijk van deze vogel past maar één etiketje: Nachtzwaluw! Nachtzwaluwen zijn trekvogels en verblijven in de winter in Afrika. In het voorjaar komen ze terug naar Nederland om te broeden in bosranden en/of heidevelden. Deze vogels hebben een erg goede schutkleur. Zo goed dat je ze eigenlijk nooit zult aantreffen. Als je naar het nest van deze vogel zou moeten zoeken, dan zou je letterlijk centimeter voor centimeter moeten afzoeken. De vogel op de foto heb ik met veel geluk kunnen fotograferen. Hij was op doortrek en heeft (overdag) 3 dagen geslapen op een bankje bij iemand in de achtertuin. De bewoners van het huis bij de tuin waren zo aardig vogelaars de gelegenheid te geven hun tuin te bezoeken. Bedankt voor alle inzendingen. Bijgaand 2 nieuwe foto’s. Je kunt je oplossing naar mij mailen ([email protected]) of zelf de antwoorden onthouden. De oplossing staat in het volgende nummer. Kijk ook eens op mijn website: www.birdshooting.nl Succes…

MB 55 © Chris van Rijswijk

MB 56 © Chris van Rijswijk

Chris van Rijswijk