Natuur- en Vogelwacht Rotta nummer 131 maart 2015

Aves Visum

Natuur- en Vogelwacht Rotta nummer 131 maart 2015

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Natuur- en Vogelwacht Rotta

Colofon

Hoeksekade 164 2661 JL Bergschenhoek e-mail: info@rotta-natuur website: http://www.rotta-natuur.nl Triodos Bank NL60 TRIO 0254 40 52 23

Verenigingsblad van Natuur- en Vogelwacht Rotta Nummer 131, maart 2015, jaargang 35 Oplage 745 exemplaren. Verschijnt in maart, juni, september en december in de tweede week van de maand.

Opgericht 9 februari 1982. Aangewezen door de Belastingdienst als algemeen nut beogende instelling, ANBI. Ingeschreven bij de KvK Haaglanden nr. 40464998.

Redactie: Machiel Brinkhorst, Aad Deurloo, Arend Hoogeveen, Marleen Lekkerkerk en Hans Soeterbroek Redactieadres: [email protected]

Lidmaatschap: minimaal € 12,50 per jaar voor volwassenen. minimaal € 6,25 per jaar voor jeugd tot 18 jaar. Donateurs: minimaal € 12,50 per jaar.

Druk: Editoo BV, Arnhem De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten, te wijzigen en te weigeren, zo mogelijk in overleg met de auteurs. Overname van artikelen uitsluitend toegestaan met bronvermelding. Copyright van foto's blijft bij de fotograaf.

Verenigingsgebouw Natuurcentrum Trefpunt Rotta Hoeksekade 164 2661 JL Bergschenhoek 010-521 63 34 (alleen tijdens openingstijden)

Inleveren van kopij voor de volgende Aves Visum voor 10 mei 2015. Aves Visum verschijnt dan in de tweede week van juni 2015.

Openingstijden: donderdag:

10:00 u.-16:00 u.

Inhoud

zaterdag:

12:00 u.-16:00 u.

Van het bestuur

3

Van de redactie

3

Trefpunt Beheer:

[email protected]

Smoelenboek

5

Ad Somers

06-39 32 11 13

Rotta Rangers - Over-winter-en

6

Het Oranjetipje; eindelijk voorjaar!

7

Onderzoek in het Rotta-gebied in 2014

8

Bestuur Voorzitter

[email protected]

Rien van der Vorm

06 - 278 900 77

regiocontacten

079 - 593 12 62

Vice-voorzitter

[email protected]

Hans Sanders

06-40 56 77 69

Secretaris

[email protected]

Aria van Ballegoie

010-455 22 61

vrijwilligers Trefpunt Penningmeester

[email protected]

Cor van de Lustgraaf

010-461 34 75

Leden Jesse Keyzer

[email protected]

Rotta Onderzoek, stadsvogeladviseur 06-385 953 04 Cor Noorman

[email protected]

Paddenstoelen, vlinders

06-81 00 09 26

Jaap van Lien

[email protected]

regioplannen

010- 511 37 33

[email protected]

Website Chris van Rijswijk

10

Uitslag prijsvraag Mystery Bird

11

Uitnodiging ALV dinsdag 24 maart 2015

12

Notulen ALV 25 maart 2014

13

De Fakkel

14

Jaarverslag 2014

15

Terugblik op 32 jaar Rotta (deel 1) - de Slechtvalk

18

Visproject de Groenzoom

19

Financieel jaarverslag 2014

20

Watervogelexcursie in Zeeland

24

Rotta natuurwerk

25

Ruimtelijke ontwikkelingen in de Noordrand

26

Spotter

28

Forum

29

Activiteitenkalender

30

Mystery Bird

32

Bij de voorplaat

Ledenadministratie Cor van de Lustgraaf

Kikkers en padden

[email protected] -2-

Grote foto: Het mannetje van het Oranjetipje is gemakkelijk te herkennen aan de oranje voorvleugelpunten © Cor Noorman. Zie artikel pagina 7. Kleine foto's van links naar rechts: Rotta Rangers verdiepen zich in over-winter-en © Astrid Nielsen; Look-zonder-look, voedsel- en waardplant voor het Oranjetipje © Cor Noorman; De Grutto is alweer onderweg naar Nederland © Chris van Rijswijk

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Van het bestuur

Van de redactie

Hans Sanders

Arend Hoogeveen

Sinds een jaartje maak ik nu deel uit van het bestuur en krijg steeds meer inzicht in de bergen die (letterlijk en figuurlijk) verzet worden. Het is heel leuk om te zien en mee te maken hoeveel mensen zich actief inzetten voor de natuurwaarden in ons werkgebied. Dankzij ons voortreffelijke verzamelpunt en de vele activiteiten vanuit dit groene centrum ligt er een goede basis om, zoals de overheid roept, de burger actief te laten participeren. De overheid roept en wij voeren uit. Zo ligt er vanuit de gemeente Lansingerland weer een vraag om de nieuwe strook groen naast het fietspad door het Offenbachplantsoen om te vormen tot vlinderstrook. Het onderhoud (2 x maaien na het broedseizoen en maaisel afvoeren) mag geen geld kosten en dus komt Rotta weer in beeld. Ook zijn we betrokken bij het vooroverleg over de (wilde) plannen van het recreatieschap om de evenemententerreinen (HBB en Eendragtspolder) te upgraden en geschikt te maken voor grotere of zelfs meerdaagse evenementen. In de krant zijn de ingezonden stukken al te bewonderen van bewonersorganisaties die liever geen herrie willen in hun achtertuin. Tsja we leven in een dichtbevolkt landje en Zuid-Holland is zelfs de dichtstbevolkte provincie en al die mensen moeten ook een plek hebben om te recreëren. Ter verduidelijking: deze gebieden zijn ook bestemd als recreatieterrein, slechts kleine stukjes van ons groene gebied zijn aangewezen als natuurgebied (Wiebertjes, moerasbosje, Koornmolengat). De olympische roeibaan is een sportvoorziening waarbij er aan de randen hele mooie natuurgebiedjes zijn ontstaan. Wanneer in augustus 2016 hier het WK roeien plaatsvindt zal de druk op de natuurwaarden in het gebied ook enorm toenemen. Gelukkig is dit evenement ruim na het broedseizoen. In het vooroverleg met GZH hebben we natuurlijk ook aangegeven dat we liefst evenementen buiten de broedperiode willen zien. Verder heeft GZH de intentie uitgesproken om een en ander ‘duurzaam’ en met behoud van ecologische waarden te organiseren. Afijn de participerende burger kan zijn ei weer kwijt op de diverse inspraaken voorlichtingsbijeenkomsten. Op de expertise van onze diverse werkgroepen wordt door zowel burgers als door de overheid regelmatig een beroep gedaan. In de gemeente Lansingerland zitten we al regelmatig met de bestuurder aan tafel en in de gemeente Zuidplas zou ik deze ontwikkeling (participeren in het groenbeleid) ook toejuichen. Voor wat betreft de (letterlijke) bergen die verzet worden heb ik respect voor onze natuurwerkers en werksters die zelfs in barre winterse omstandigheden op de donderdag gewoon buiten hun werk verrichten. Ook ons tuinhuis nadert langzaam zijn voltooiing (compliment voor de bouwers en planners) en is een aanwinst voor de vereniging. Het terras (chill-hoek voor oudere jongeren) achter het tuinhuis is ideaal om straks een boom op te zetten en de onderlinge banden te verstevigen. Uitdaging wordt dit jaar wel om “Jong Rotta” nieuw leven in te blazen en zo (meer) natuurlijke groei te bewerkstelligen en misschien het gat tussen Rangers en volwassen leden te overbruggen. Tot slot iedereen met goede ideeën en de mogelijkheid om hier wat tijd en energie in te steken is welkom op de bestuursvergadering om zijn /haar initiatief voor te leggen en samen uit te werken. Onze vereniging faciliteert zo mogelijk alle groen-gerelateerde initiatieven.

Vanzelfsprekend staat het voorjaarsnummer van Aves Visum in het licht van de Algemene Ledenvergadering op 24 maart. Niet alleen om de formele verplichting worden de notulen van de ALV 2014 en het (financiële) Jaarverslag gepubliceerd, ook is het goed het een en ander over het afgelopen jaar nog eens de revue te laten passeren. Daaruit blijkt maar weer dat de Natuur- en Vogelwacht Rotta een bloeiende - en nog steeds groeiende - vereniging is met een breed scala aan natuuractiviteiten en verwante aangelegenheden, toch wel iets om trots op te zijn. En ook de komende wisseling van de wacht in het bestuur is 'natuurlijk' niet te vermijden, een enerverend moment in de historie van Rotta. De redactie is voortdurend op zoek naar verfraaiing van ons mooie clubbad. Zo zullen voortaan meer pagina's in kleur worden gedrukt en wordt ook de inhoud meer gekoppeld aan het seizoen waarin de nummers verschijnen. Daarnaast is het - nog steeds - een diep gekoesterde wens om het schrijverscollectief te verbreden, een drietal nieuwe rubrieken is daartoe een aanzet. De eerste nieuwe rubriek is Forum. In Forum worden Rotta-ers geprikkeld hun mening of oordeel te geven over een stelling. Met name het waarom je het al dan niet met de geponeerde stelling eens bent is interessant èn leerzaam. Ook kunnen eventuele 'ingezonden brieven' en reacties op een artikel dat in een vorige Aves Visum is verschenen, in deze rubriek worden gepubliceerd. Mocht je daarnaast zelf een stelling hebben waarvan je de mening van Rotta-ers wel eens zou willen weten, schroom dan niet die aan de redactie te sturen voor publicatie in de eerstvolgende Aves Visum. Elke Rotta-er is om een eigen reden lid geworden, maar allen hebben ze een gedeelde interesse en liefde in alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit (om met Dr. Fop I. Brouwer te spreken). In de rubriek De Fakkel wordt steeds een Rotta-er uitgenodigd een persoonlijk ervaren natuurmoment of waarneming - het liefst een kippenvelmoment - aan het papier toe te vertrouwen. Maximaal één pagina en het mag in elke vorm die je aanspreekt, zoals bijvoorbeeld een geschreven tekst, foto's, tekeningen, enzovoort. Aan het eind geef je de fakkel door aan een andere Rotta-er, van wie jij denkt dat hij of zij een bijzondere natuurervaring heeft. De aftrap voor de eerste Fakkel is in dit nummer gedaan vanuit de redactie. De derde nieuwe rubriek is Spotter. In deze regelmatig terugkerende column wordt een onderwerp binnen de vereniging op de korrel genomen en moet dat wat er staat met een korreltje zout worden gelezen. Met andere woorden, een column met een knipoog. De eerste column van Spotter heeft het licht doen zien in dit nummer. Als jij je geroepen voelt om jouw gedachten over iets of iemand binnen Rotta op 'eigen wijze' aan Aves Visum toe te vertrouwen, dan krijg je in deze column onder het pseudoniem Spotter daarvoor een podium. Uiteraard is je naam dan wel bekend bij de redactie. De redactie wenst je veel lees- en kijkplezier in deze Aves Visum boordevol groene, natuurlijke en bestuurlijke artikelen.

Tot ziens in het Trefpunt !

-3-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015

Werkgroepen Kinderwerkgroep info en aanmelden bij Gert Jansen Jong Rotta info en aanmelden bij Hans Sanders Rotta Natuurwerk info en aanmelden bij Rien van der Vorm Rotta Onderzoek info bij Jesse Keyzer Trefpuntbeheer info bij Ad Somers Rotta Promotie info en aanmelden bij Aad Deurloo Rotta Communicatie info bij Jan Noppers Rotta Educatie info bij Aad Deurloo Regioplannen info bij Jaap van Lien Aves Visum info bij Machiel Brinkhorst

Nieuwe leden activiteiten voor 4 t/m 12 jaar [email protected] 010-511 57 20 activiteiten vanaf 13 jaar [email protected] 06-40 56 77 69 werken in de natuur [email protected] 06-278 900 77 tellingen flora en fauna [email protected] 06-385 953 04

hr. Bjorn Koopmans, Rotterdam hr. Jos van Rijn, Berkel en Rodenrijs hr. Martin de Lange, Bleiswijk hr. Eelco Torn, Bergschenhoek hr Léon de Langen, Bergschenhoek hr. Theo Jansen, Rotterdam mw. Rianne Verhoef en Marga Blankvoort , Berkel en Rodenrijs Van harte welkom bij de vereniging. Kom snel eens langs bij onze activiteiten of gewoon zomaar op donderdag of zaterdagmiddag bij het Natuurcentrum Trefpunt Rotta!

[email protected] 06-39 32 11 13 promotie en PR-activiteiten [email protected] 06-410 435 62 [email protected] 010-418 47 76 [email protected] 06-410 435 62 [email protected] 010-511 37 33 verenigingsblad 010-511 77 72 [email protected]

-4-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Smoelenboek

© Piet Zuidervaart

© Theo Lutkie

Anneke Zuidervaart Met zachte motregen, donkere lucht en een forse wind gaan we het veld in: een colonne Marsmannetjes en -vrouwtjes op weg naar natuurwerk. Aan de rand van het veld het grote inkijk gemeentehuis van Lansingerland. Er worden palen geslagen, takken aangesjouwd door blubber en grote plassen. En in korte tijd is er een mooie ril , donker van kleur en enigszins boogvormig. Wat voor vogel ligt hier als bijna- skelet? Naar alle waarschijnlijkheid een grauwe gans verorbert door een roofdier vanwege de afgeknauwde vleugelpennen. Ik geniet, kijk, leer en luister. In m ’n werkzame leven waren mensen m ’n insteek, nu komt daar het bezig zijn in de natuur bij. Een extra op wandelen en ontdekken. Als kleine zus mocht ik mee met de broers om stekelbaarsjes te vangen: zitten en in de emmer hun vangst bekijken. En in navolging van m ’n oudste broer probeerde ik ook planten te determineren met dat grote rode boek. De planten in opgeblazen plastic zakjes bungelend aan de rugzak. Ik was blij als de puzzel door anderen opgelost was; voor mij slechts de taak om de Knautia, het wilgenroosje, het Grasklokje te onthouden. In m ’n kleine stadstuin komen vele vliegende passanten langs en 8 mussen vinden dat ze recht hebben op een woning in de beschermende klimop. Via een berichtje in een wijkblad kwam ik de Trefpunt locatie tegen en ben ik eens een kijkje gaan nemen. Meewerken op de natuurwerkdag in november drie jaar geleden leek me een leuk moment om de sfeer te proeven samen met m ’n vriendin Marijke. Jong en oud was in een gemoedelijke sfeer aan het werk. Ik was om! Bijzonder vind ik het ook om m ’n directe woonomgeving op een andere manier te leren kennen. Inzoomen op datgene wat niet zomaar zichtbaar is. Het regent en in m ’n tuin scharrelt stilletjes de schuwe Heggenmus. Een Spreeuw maakt circustoeren om de pindakaas te bemachtigen. Als een zware kolibri blijft hij fladderen voor de opening. Een klein genietmoment.

Dick Hoek Heel lang geleden, in de strenge winter van 1962- 63 ben ik met het vogelvirus besmet. Op de boulevard van Noordwijk aan Zee viel toen letterlijk vlak voor ons een Tafeleend uit de lucht. De vogel was uitgeput en had ijs op de vleugels. Bij mijn oom was toen een tijdelijk vogelasiel ingericht in een leegstaande bollenschuur. Daar brachten we de vogel naar toe en elke dag gingen een vriendje en ik kijken hoe het met 'onze' eend ging. De dagen daarna liepen we regelmatig het strand langs om uitgeputte en verhongerde vogels te redden. Enkele jaren daarna werd de Vereniging voor Natuur & Vogelbescherming Noordwijk opgericht, ik was er natuurlijk bij. Na mijn groene opleiding (tuinbouwscholen in Boskoop en Utrecht) kreeg ik een baan bij een landschaps-architectenbureau in Rotterdam. Daarna kon ik ruim twee jaar aan de slag bij het TNO-Duinvalleien-project, waar ik er achter kwam dat vegetatie en ecologie ook erg interessant zijn. Minder lang geleden zat ik af en toe aan dezelfde tafel als Rien van der Vorm, maar wel aan een andere kant. En soms met kromme tenen: als ambtenaar natuurbeheer bij de Provincie ZuidHolland die zijn persoonlijke opvatting even moest vergeten. Die tijden zijn voorbij en zit ik weer regelmatig met Rien aan tafel, maar dan aan dezelfde kant. Dit bevalt veel beter. Al jaren verblijf ik in de winter enkele maanden in Egypte, waar ik bijna het zelfde doe als bij Rotta: fotograferen, inventariseren van flora en fauna en het rapporteren hierover. In het Rotta-gebied heb ik de Wiebertjes, het Hoekse Moerasbos, de Noordrand van de Zevenhuizerplas en een deel van de Eendragtspolder op broedvogels onderzocht. Ook doe ik mee aan onderzoek voor de nieuwe Vogelatlas en de jaarlijkse Punt-Transect-Tellingen van SOVON. Samen met Anton Roeloffzen inventariseerde ik de flora van de Eendragtspolder en het Nessebos. Voor dit jaar staat het Koornmolengat op het programma. Het resultaat van deze inventarisaties speelt een rol bij het terreinbeheer en het is een onderdeel van landelijke meetnetten, die inzicht geven in hoe het met de natuur gesteld is in Nederland. Tijdens excursies vertel ik over alles wat groeit en bloeit. En sinds een jaar ben ik ook actief lid van de Rotterdamse Florawerkgroep. Ook na zo'n vijftig jaar actief in de natuur gaat het niet vervelen. Zeker niet bij Rotta.

-5-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Rotta Rangers - Over-winter-en Gert Jansen Zaterdagmorgen 17 januari 2015 rond 8 uur: temperatuur -2 ºC.; een witte gerijpte wereld; weinig wind; licht bewolkt; plaatselijk glad. Zo begon voor 24 Rangers hun Overwinteringsdag bij Rotta. De zon kwam al vrij snel vanachter de wolken tevoorschijn en de verraderlijke gladheid beperkte zich tot wat schaduwplekken. We hebben onze kinderen via een PowerPoint-presentatie enkele voorbeelden laten zien hoe de natuur de winterse kou (of niet) ondergaat, zoals winterslaap (vleermuizen/egels) – winterrust (eekhoorns) – vogels in de winter – knoppen – vlinders. Op internet kun je van alles vinden over ‘Overwinteren’. Een aanrader is www.hetklokhuis.nl/algemeen/dieren%20in%20de%20winter.

© Carlo Schep

Op ons eigen erf was het met vergrootglas al gelijk genieten van de prachtige mini-rijplandschappen op de picknicktafels. Je moest snel zijn, want door de zon waren ze zo gesmolten. ‘Rotta Onderhoud’ had pas de Kastanjebomen en de Wilgen flink gesnoeid. Prachtig materiaal om met de kinderen de knoppen eens goed te bekijken. Je laat de kinderen zelf ervaren hoe moeilijk een wilgentwijg te breken is. De mandenmaker maakte dankbaar gebruik van de buigzame Wilgentenen. Je kunt er ook natuurlijke schuttingen mee vlechten.

De 'Achterplas' © Carlo Schep

We hadden dit keer gekozen om een beschut wandelrondje om onze ‘Achterplas’ te maken. Achter ‘Het Trefpunt’ is een houtwal gemaakt. Zo’n houtril is een levensgemeenschap op zich. We vonden er verschillende soorten paddenstoelen, zoals de Gele trilzwam, Judasoren en nog veel meer voor ons onbekende soorten. Het zijn mooie plekjes om je als dier te verstoppen. Ook hebben we verschillende korstmossen gevonden. Onderweg, vaak op dode takken, zag je regelmatig prachtige collecties zwammetjes. Het ijs aan de kant van de plas leek net op een ijsschilderij. Dat kwam doordat de wind het water vlak voor het bevriezen liet bewegen. Sommige Rangers wilden een stukje ijskunst meenemen, maar dat werkt natuurlijk niet…….. Onze ‘Achterplas’ is vaak een rustplaats voor watervogels. Dit keer zaten er behoorlijk wat Kuifeendjes, een paartje Knobbelzwanen, wat Wilde eenden en op de golfbaan een groepje Kolganzen. Een Aalscholver zat heerlijk veilig in een boom van het zonnetje te genieten. Op een voor ons bekend plekje stond een Hazelaar in bloei. De mannelijke bloemen zie je duidelijk hangen, terwijl je heel goed moet zoeken naar de kleine, rode, vrouwelijke bloempjes. De Hazelaar noem je eenhuizig: mannetjes en vrouwtjes ‘wonen’ in één struik. Bij een Wilg wonen ze apart – tweehuizig. Ook de knoppen van de Els, de Es en de Eik hebben we onderweg bekeken. Verder ook nog wel wat gaatjes in de grond gezien van muizen. De grotere gaten leken ons Konijnenholen en misschien hebben we ook wel een Vossenhol ontdekt. Door deze beschutte wandelroute vielen de kou-klachten best mee. Koude voeten in niet-waterdichte schoenen en laarzen kwamen het meeste voor. Terug bij ‘Het Trefpunt’ hebben we binnen nog wat gedronken en kregen de kinderen – als ze dat wilden – een takkenbossie van Wilgen en Paardenkastanjes mee naar huis. Alvast leuk voor moederdag ;-) Iedereen, die meegewerkt heeft aan deze kinderactiviteit, hartelijk dank!

Speerdistel in de winter © Carlo Schep

-6-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Het Oranjetipje; eindelijk voorjaar! Cor Noorman Sinds enkele jaren is het gebruikelijk om voor elke nieuwe jaargang van Aves Visum een jaarthema vast te stellen. De grote afbeelding op de voorpagina maakt meteen duidelijk voor welk thema gekozen is. In 2012, 2013 en 2014 was het thema respectievelijk reigerachtigen, roofvogels en zoogdieren die in ons werkgebied waargenomen kunnen worden. Dit jaar mogen we ons verwonderen over de vaak bijzondere leefwijze van een aantal dagvlinders in ons werkgebied. Ik begin dit voorjaarsnummer – hoe kan het anders - met een echte voorjaarsbode: het Oranjetipje. Herkenning Het mannetje is onmiskenbaar en valt meteen op door zijn helderoranje voorvleugelpunten. Anders is het bij het vrouwtje die zwarte voorvleugelpunten heeft. Bij haar ontbreekt dus de karakteristieke oranjekleur, waardoor zij door haar witzwarte tekening gemakkelijk aangezien kan worden voor de algemeen voorkomende koolwitjes. De onderkant van de achtervleugel is zowel bij het mannetje als bij het vrouwtje prachtig groenachtig geel gemarmerd. Hiermee onderscheidt het vrouwtje zich duidelijk van de koolwitjes.

elkaar niet, zij vreten elkaar op! De rupsen uit eitjes die later op de plant zijn afgezet hebben daardoor nauwelijks overlevingskansen. Kannibalisme onder rupsen komt vaker voor. Het is ook bekend van enkele nachtvlinders, zoals bij de Hyena en de Wachtervlinder. De jonge rups van het Oranjetipje doet zich eerst tegoed aan de eischaal en daarna voedt hij zich met de zaaddozen, de hauwtjes. Wanneer alle hauwtjes naar binnen gewerkt zijn, begint hij aan de bloemsteel en de blaadjes of zoekt een nieuwe plant. Nadat de rups voldoende volgevreten en groot geworden is, verlaat hij de waardplant om een geschikte plek te zoeken om zich te verpoppen. Ook nu weer volgt merkwaardig gedrag. De rups klimt langs allerlei planten omhoog en verplaatst zich al zwiepend van de ene naar de andere plant om uiteindelijk een boom, struik of stengel uit te kiezen. Hieraan spint hij zich van onder tot boven stevig in. De rups van het Oranjetipje verpopt zich al vanaf juni en in dit stadium overwintert hij ook.

Het vrouwtje van het Oranjetipje is gemakkelijk te verwarren met Koolwitjes. © Ilona Noorman

De onderzijde van de achtervleugel toont bij beide geslachten van het Oranjetipje een gemarmerde tekening. © Ilona Noorman

Voortplanting De belangrijkste taak van vrouwtjes is om een geschikte locatie te vinden om haar eitjes af te zetten. Veel rupsen zijn kieskeurig en de meeste vlinders zetten hun eitjes dan ook af op planten die later door de rups gegeten wordt, de waardplant. Voor het Oranjetipje zijn voor het afzetten van de eitjes de twee belangrijkste waardplanten: Pinksterbloem in vochtige graslanden en bermen en Look-zonder-look op half beschaduwde plaatsen langs bosranden. In mindere mate worden ook eitjes afgezet op andere kruisbloemigen zoals in tuinen op Judaspenning en Damastbloem. Het vrouwtje vertoont een voorkeur voor grote Pinksterbloemplanten met veel bloemen en knoppen. Nadat het vrouwtje op een geschikte bloemknop is neergestreken, kromt zij haar achterlijf tot net onder de knop en zet slechts één eitje af op de bloemsteel om vervolgens naar een andere plant in de buurt te vliegen. Dat is merkwaardig! Waarom niet zoals bij een aantal andere dagvlinders enkele tientallen tot meer dan honderd eitjes per keer op één plant? De eitjes scheiden een stof af die andere vrouwtjes ervan weerhoudt ook een eitje op de plant af te zetten. Eén plant biedt in de regel onvoldoende voedsel voor meerdere rupsen. Bovendien verdraagt een groepje rupsen op één plant

Voorkomen in ons werkgebied De grootste kans om het Oranjetipje in ons werkgebied tegen te komen is in het Lage Bergse Bos in Bergschenhoek. Vooral half beschaduwde bosranden met veel Look-zonder-look zijn veruit favoriet. Hier worden de vlinders het vaakst en in de hoogste aantallen, nectar drinkend, waargenomen. Het zijn vooral de patrouillerende mannetjes die het meest opvallen als zij boven de vegetatie op zoek zijn naar een vrouwtje. In volgorde van belangrijkheid wordt het Oranjetipje ook nectar drinkend gezien op Fluitenkruid, Koolzaad en Pinksterbloem. Uit de mij beschikbare gegevens kan opgemaakt worden, dat het Lage Bergse Bos voor het Oranjetipje momenteel de belangrijkste voedsel- en voortplantingslocatie is. Buiten het Lage Bergse Bos lijkt de soort minder frequent en in lagere aantallen voor te komen. Op sommige plekken lijkt hij zelfs geheel te ontbreken waar je hem zeker zou verwachten. Zo’n plek is bijvoorbeeld de oostoever van de Rotte noordelijk van de Molenviergang. Hier kleurt het veld in het voorjaar geheel roze van de Pinksterbloemen. Ondanks meerdere bezoeken in de geschikte periode, heb ik de soort hier nooit waargenomen. Is hier sprake van toeval?

-7-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Mogelijk, maar het zou ook te maken kunnen hebben met de voorkeur van het vrouwtje voor waardplanten op beschutte zonnige plekken dichtbij struweel of bosranden. De genoemde locatie voldoet hier niet aan. Toch blijft het vreemd. Pinksterbloemen zijn niet alleen belangrijk als waardplant maar ook als nectarplant. Het eerste Oranjetipje werd vorig jaar op 29 maart waargenomen. Een eerste waarneming zegt natuurlijk nog niets. Het gaat er om wanneer van echt vliegen sprake is en dat was zo ongeveer vanaf 7 april. Aanvankelijk werd per bezoek steeds maar één individu gezien en dit betrof een mannelijk exemplaar. Pas vanaf 16 april werden meerdere mannetjes tegelijk waargenomen, maar nooit meer dan 5 exemplaren per bezoek. Het eerste vrouwtje liet zich pas zien op 25 april. Normaliter verschijnen de vrouwtjes ongeveer een tot twee weken later dan de mannetjes. De laatste vlinder werd waargenomen op 19 mei, hetgeen relatief vroeg is voor een laatste waarneming.

Altijd al meer willen doen met een computer of tablet ?

Volg een cursus of workshop Windows 7 Windows 8 Android Tablet iPad Tablet Kijk voor meer informatie op: www.bergschenhoek.seniorweb.nl

Aanmelden: [email protected]

Onderzoek in het Rotta-gebied in 2014 Dick Hoek

Mannetje van het Oranjetipje op Pinksterbloem © Ilona Noorman

Landelijk verloop Maart 2014 was relatief warm en dat resulteerde in een wel heel erg vroege waarneming van een Oranjetipje, namelijk 13 maart. Zo ongeveer vanaf 20 maart druppelden steeds meer meldingen uit diverse plekken in het land binnen en kon gezegd worden: ‘ze zijn er weer’. De laatste vlinder werd gezien op 30 mei. In 2013 toen het voorjaar erg lang koud was, werd de eerste vlinder pas gemeld op 5 april. Hoewel de soort in 2014 niet extreem veel vroeger was dan de afgelopen 10 jaar, is hij er de laatste tientallen jaren wel steeds vroeger bij. Vroeger lag de vliegpiek namelijk rond Koninginnedag. Het Oranjetipje kent slechts één generatie per jaar en vliegt globaal vanaf midden april tot eind mei. De soort heeft dus een korte tijd om zich voort te planten. Dit in tegenstelling tot de meeste dagvlinders die twee tot drie generaties per jaar voortbrengen. Hierdoor hebben zij een aanmerkelijk langere vlieg- en voortplantingsperiode dan het Oranjetipje. (Oranje)tip: Wees er vroeg bij. Rond de verschijningsdatum van dit nummer kunnen de eerste Oranjetipjes al weer worden gezien, eindelijk voorjaar!

Geraadpleegde literatuur De Dagvlinders van Nederland – De Vlinderstichting 2006. Nederlandse Fauna, deel 7 Natuurbericht van 28 maart 2014, De Vlinderstichting

-8-

Het afgelopen jaar zijn er weer heel veel dieren, planten en paddenstoelen in het werkgebied van Rotta waargenomen en op de één of andere manier gedocumenteerd. Veel van deze waarnemingen zijn vastgelegd op de fantastische site www.waarneming.nl (of de regionale tak: rotta.waarneming. nl ) en betreffen 'losse' waarnemingen. Er zijn hier nu al meer dan 14.000.000 waarnemingen ingevoerd. Iedereen die weleens een Merel, Mol of Muurvaren ziet kan deze waarneming op de site invoeren. Hoe meer mensen dit doen, des te waardevoller wordt dit gegevensbestand. Afgelopen jaar hebben naar schatting 70 mensen hun waarnemingen in het Rotta-gebied ingevoerd en is het voorkomen van ruim 1300 verschillende soorten op deze manier vastgelegd. Zoals gewoonlijk werd er aan vogels de meeste aandacht besteed. De volgende groepen en het aantal soorten per groep zijn waargenomen: • zoogdieren: 19 • vogels: 224. Enkele bijzondere soorten van het afgelopen jaar zijn: vogels: Zwarte Ibis, Lachstern en Roodkeelpieper. Maximaal vier Zwarte Ibissen waren geruime tijd te zien in de Groenzoom. Ook twee Lachsterns waren wekenlang te zien in de Groenzoom. De Roodkeelpieper werd overvliegend op 11 oktober waargenomen. • Dagvlinders: 25. Leukste waarnemingen: Eikenpage en Gele luzernevlinder • nachtvlinders en micro's: 284. Waaronder zeldzame soorten als Pantserspitskopmot en Sleedoorndwergspanner.

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 • reptielen en amfibieën: 7 • libellen: 22: Eén in onze regio zeldzame soort: de Vuurlibel • kevers: 24 • planten: 362 soorten. Kransmuur, Smalle wolffia en Stijf hardgras zijn zeldzame soorten. Smalle wolffia is zelfs een nieuwe soort voor Nederland. Het is een zeer kleine kroossoort die uit Australië en Nieuw-Zeeland afkomstig is en hier waarschijnlijk met vijverplanten is meegereisd. Of de soort hier koude winters overleeft is niet bekend. • sprinkhanen en krekels: 10 • mossen en korstmossen: 37 • bijen, wespen en mieren: 38 • vliegen en muggen: 87 • paddenstoelen: 140 • wantsen, cicaden en plantenluizen: 16 • vissen: 20 • weekdieren en overige ongewervelden: 9

Daarnaast zijn er systematisch gebieden, routes of punten in het landschap onderzocht volgens een landelijk toegepaste methode. Hierdoor dragen wij een steentje bij aan het beantwoorden van vragen als: welke beschermde soorten komen er voor in het Rotta-gebied? Klopt het dat de Ooievaar weer toeneemt? Waar komt het zeldzame Kransmuur voor? Ook spelen deze gegevens een belangrijke rol bij het samenstellen van de landelijke Rode Lijsten en worden de gegevens gebruikt bij het terreinbeheer van b.v. het recreatieschap Rottemeren. Bijgaande tabel geeft een overzicht van het systematisch onderzoek in het Rotta-gebied in 2014. Het is waarschijnlijk niet compleet. Aanvullingen zijn welkom.

-9-

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Kikkers en padden Ben Huber De geleerden zijn het er niet over eens waarom ons kleine landje “Kikkerland” wordt genoemd. Vast staat wel dat er in Nederland veel sloten, poelen, meren en vennen zijn, waarin kikkers leven. Vele kinderen hebben dan ook vast wel eens een kikker of een pad gezien of gevangen. Rond maart en april, mede afhankelijk van de buitentemperaturen, worden er weer kikkervisjes geboren. Daarom deze keer iets over kikkers en padden. Kikkers en padden Kikkers en padden behoren tot de amfibieën. Ze leven zowel op het land als in het water. Ongeveer 300 miljoen jaar geleden lukte het de eerste amfibieën om uit het water te komen. Men vermoedt dat de eerste amfibieën zijn ontstaan uit vissen. Door hun afkomst hebben amfibieën dan ook nog steeds een grote behoefte aan een vochtige omgeving. Ook voor de voortplanting zijn ze bijna allemaal afhankelijk van water. Ze gaan daarvoor terug naar het water waar ze geboren zijn. Onderzoekers hebben ontdekt dat ze in staat zijn om die plek altijd weer terug te vinden. Onder andere de speciale geur van de algen in dat water spelen daarbij een rol. Buiten de paartijd leven amfibieën een tamelijk teruggetrokken bestaan op het land. Omdat ze een dunne huid hebben, kunnen ze maar korte tijd in een droge omgeving leven. Amfibieën zijn koudbloedig en kunnen beter tegen kou dan tegen warmte. In de herfst, als het kouder wordt, worden ze steeds trager. Ze kruipen dan weg in de grond, in een oud konijnen- of muizenhol, tussen of onder bladeren, onder stenen en boomwortels of in de modder van een sloot of ven. Hun huid wordt dan droger en waterafstotend waardoor ze langere tijd op het land kunnen blijven. Tijdens de winterslaap teren ze op hun vetreserves. Ze ademen dan niet meer via de longen maar alleen via de huid. Padden Padden zijn nachtdieren, hebben veel wrattige knobbeltjes op hun rug en zijn echte dikzakken. Omdat ze korte achterpoten hebben, kunnen ze maar kleine sprongetjes maken. Ze bewegen zich vaak kruipend voort en kunnen dan ook maar moeilijk voor hun vijanden vluchten. Aan hun korte tenen zitten kleine zwemvliezen. Padden overwinteren op het land, vaak in oude konijnen- of muizenholletjes. Als de temperatuur in maart of begin april wat langer boven de 12 graden komt, komen ze weer te voorschijn. Ze gaan dan eerst op zoek naar voedsel. Voor de voortplanting in het water moeten ze soms grote afstanden afleggen. De paddentrek begint tegenwoordig soms al eind februari. In maart/april verlaten ze massaal hun overwinteringsplek om te gaan paren. Mede omdat ze vaak stil blijven zitten, worden er dan heel veel padden op verkeerswegen dood gereden. Op veel plaatsen worden daarom zogenaamde paddentunnels gegraven waarin ze zonder gevaar kunnen oversteken. Op sommige drukke wegen helpen vrijwilligers de padden over de gevaarlijke autowegen door paddenschermen te plaatsen met ingegraven emmers waar de padden in vallen. Aan de andere kant van de weg worden ze dan weer uit de emmer losgelaten. De eieren worden in maart/april, in doorzichtige geleiachtige snoeren, afgezet op waterplanten in vrij diep water. Die waterplan-

- 10 -

Padden klaarover

ten vormen tegelijk een mooie schuilplaats. De gelei beschermt de eitjes tegen te veel kou of warmte en de eitjes bevatten voedsel voor de larven. Na het leggen van de eieren verlaten de vrouwtjes het water en gaan ze op zoek naar een vochtige verblijfplaats voor de zomer. Korte tijd later verlaten ook de mannetjes het water. Uit de eieren komen na ongeveer tien dagen kleine zwarte kikkervisjes, ook wel donderkopjes of dikkopjes genoemd. De kikkervisjes blijven vaak in grote groepen bij elkaar. Afhankelijk van de temperatuur en de hoeveelheid voedsel ontwikkelen ze zich in 2 tot 3 maanden tot kleine padjes. Vaak zijn er dan hele zwermen van jonge padjes in ondiepe delen van het water te zien. De meesten worden opgegeten door waterinsecten zoals de Geelgerande waterkever, Staafwants, Waterschorpioen, Bootsmannetje en roofzuchtige larven van libellen. Omdat ze bitter smaken staan ze niet bij vissen op de menukaart. Degenen die het allemaal hebben overleefd, verlaten rond mei het water. De voor- en achterpootjes zijn dan zichtbaar geworden en de staart is verdwenen. Ze zijn dan nog erg klein en helemaal zwart. Pas later krijgen ze de bruine kleur. De Gewone pad is bijna in heel Nederland te vinden. Hij heeft kleine poten met korte tenen. De voorpoten hebben geen zwemvliezen en bij de achterpoten zijn de zwemvliezen matig ontwikkeld. De Gewone pad is bruin tot roodachtig of grijs van kleur. Sommigen zijn donkerder en neigen naar zwart, anderen kunnen een meer gele kleur hebben. De huid is zeer ruw, droog en bedekt met wratachtige slijmklieren. De Gewone pad graaft holletjes die gebruikt worden als schuilplaats gedurende warme of droge periodes. Hij komt pas tevoorschijn bij koele en vochtige omstandigheden, zoals na een regenbui of tijdens vochtige nachten. Alleen na een regenbui kun je deze pad ook overdag tegenkomen.

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Bij vijanden valt hij niet erg op doordat hij op een kluitje aarde lijkt en goede camouflagekleuren heeft. Volwassen padden scheiden ook een gifstof af waardoor ze minder smakelijk worden gevonden. Ondanks dat staan ze wel op het menu van vogels als de Bosuil, Blauwe Reiger, Buizerd, Grauwe Kiekendief, Rode Wouw, Waterral, Wespendief en Zwarte Wouw. Ook de Egel, Bunzing en de Ringslang lusten ze graag. De voortplantingswateren bestaan uit stilstaande tot langzaam stromende, blijvende wateren die gedeeltelijk door de zon worden beschenen. De Rugstreeppad herken je aan zijn gele rugstreep en aan zijn korte muisachtige sprintjes. Op het land kan hij zich sneller verplaatsen dan de Gewone Pad. Hij houdt van losse liefst zandige grond en is een slechte zwemmer. Deze pad is vaak ook overdag actief.

De mannetjes laten vaak in grote groepen een merkwaardig gedempt knorrend geluid horen, dat veel op het geluid van het spinnen van een poes lijkt. Vaak gebeurt dat onder water. Groene kikkers zijn altijd in de omgeving van water te vinden. Ze overwinteren zowel op het land als in het water. De bekendste Groene kikkers zijn de Meerkikker en de Poelkikker. Pas laat in het voorjaar (april/mei) vindt de voortplanting plaats. De mannetjes van de Groene kikkers vormen dan hard kwakende koren om de vrouwtjes te lokken. Daarbij blazen ze hun kwaakblazen als ballonnen op. De Meerkikker kan tot 18 cm groot worden en is twee keer zo groot als de Poelkikker. Vooral in de zomer zonnen ze graag op de oever van rijkelijk met planten begroeid, schoon en voldoende diep open water of op drijfhout. Prooien pakt hij met zijn kleverige uitklapbare tong. Zijn winterslaap doet hij meestal diep in de modderbodem van een sloot, vaart of plas.

Kikkers Kikkers zijn meer dagdieren. De meeste tijd leven ze op het land in de buurt van water. Als je dicht langs het water loopt, schrikken ze zich een hoedje en springen dan met een plons in het water. Kikkers hebben sterk gespierde lange achterpoten, waarmee ze zich over lange afstanden springend kunnen verplaatsen. Als er één spring-in-het-veld is, dan is het wel de kikker. Kikkers hebben ook zwemvliezen tussen de tenen. Hun huid is erg dun en wordt door klieren steeds vochtig en glad gehouden. Als je ze gevangen hebt, glibberen ze vaak weer uit je handen. Wees dan wel voorzichtig met hun dunne huidje.

RAVON is de afkorting van Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland. Zij weten eigenlijk het meeste over amfibieën. Wil je nog meer weten over amfibieën, bijvoorbeeld over salamanders, kijk dan eens op hun website: www.ravon.nl

Ook kikkers zijn voor hun voortplanting afhankelijk van het water. Het kleinere mannetje zit dan soms wekenlang bovenop de rug van het vrouwtje en houdt zich dan stevig aan haar vast. De vrouwtjes zetten hun eitjes in geleiachtige klompjes of kluiten af. Ze kiezen daarvoor zonrijke niet te diepe plekjes in het water uit. Als de eitjes uitkomen, verschijnt er een kikkervisje met een staartvin en kieuwen. Die kieuwen verdwijnen al snel, waarna de larve door de longen gaat ademhalen. Na enkele weken gaat het kikkervisje vervormen, waarbij de staart verdwijnt, de kop en de bek groter worden en er ook pootjes aan het lijf gaan groeien. Daarna eten ze alleen nog maar kleine levende diertjes. Vijanden van de kikkervisjes zijn vissen, salamanders en libellenlarven.

In de Aves Visum van september 2013 schreven wij een wedstrijd uit voor de meeste goede inzendingen voor de Mystery Bird rubriek op de achterkant van ons blad. De wedstrijd zou lopen vanaf het genoemde nummer tot en met het nummer van december 2014. Het is nu dus tijd om de uitslag bekend te maken.

Het voedsel van kikkers bestaat uit slakken, wormen, kevers, spinnen en allerlei insecten en larven. Vijanden van de kikkers zijn Roofkevers, Waterratten. Ooievaars, Reigers, Snoeken en Mollen. Er zijn Groene en Bruine kikkers. De Groene onderscheiden zich van de Bruine kikkers door de kleine afstand tussen de ogen en het ontbreken van een driehoekige vlek achter hun ogen. Bruine kikkers zijn lang niet altijd bruin en soms wel, soms niet donker gevlekt. Overdag verblijven ze op vochtige plekken. Ze overwinteren zowel op het land als in de modder van sloten. Regen en kou doet hen niets. Het zijn echte ‘kouwe kikkers’. Ze gaan soms pas in november in een korte winterslaap en ontwaken al vroeg, eind februari of maart. De vrouwtjes leggen soms al in maart hun eitjes op een bed van waterplanten of in ondiep open water.

Bronnen: o.a. “Padden en kikkers” van Ria Winckers.

Uitslag prijsvraag Mystery Bird Redactie

Vanuit de ruim 600 leden van Rotta werd door zeven leden met enige regelmaat een oplossing bij Chris van Rijswijk ingeleverd. Door Chris zijn deze inzendingen keurig bijgehouden zodat we nu weten wie de beste Mystery Birders van Rotta zijn. In de categorie volwassenen is dat geworden de heer M. Degeling met tien van zijn twaalf inzendingen goed. In de categorie jeugd (tot 18 jaar) zond alleen Steven Liebregt tweemaal in en hij had het beide keren goed. Beide heren mogen op de komende algemene ledenvergadering van 24 maart een cadeaubon van € 25,= in ontvangst komen nemen. Oorspronkelijk was het idee om deze prijsvraag een jaarlijks karakter te geven. Gezien het beperkte aantal inzenders hebben wij de conclusie getrokken dat deze prijsvraag niet erg leeft bij de leden. Daarom hebben wij besloten om het bij deze eerste ronde te laten. Uiteraard blijft de Mystery Bird rubriek van Chris van Rijswijk bestaan.

- 11 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Uitnodiging Algemene Ledenvergadering dinsdag 24 maart 2015 Het bestuur van Natuur- en Vogelwacht Rotta nodigt u van harte uit voor de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Deze vergadering wordt gehouden op dinsdag 24 maart 2015, om 19.30 uur in Natuurcentrum Trefpunt Rotta, Hoeksekade 164, 2661 JL Bergschenhoek. De zaal is open vanaf 19.15 uur Agenda: 1 2 3 4 5

Opening Notulen van de ALV van 25 maart 2014 Ingekomen stukken Verslag Kascontrolecommissie, Financieel verslag 2014 en begroting 2015, vaststellen contributie 2015 Kascontrolecommssie: (event.) voorstel tot het verlenen van decharge 6 Benoeming nieuwe Kascontrolecommissie 7 Bestuursverkiezing 8 Verkiezing nieuwe voorzitter 9 Plannen voor 2015 10 Rondvraag 11 Sluiting Pauze van ongeveer 20.15 uur tot 20.30 uur Na de pauze zal Garry Bakker een interessante lezing houden: ‘Vogels kijken in Zuid-Marokko’ Ad 5 Het jaarverslag, het financieel jaarverslag en de begroting vindt u in deze Aves Visum en op onze website: www.rotta-natuur.nl Het bestuur stelt voor de minimumcontributie te handhaven op € 12,50 voor volwassenen en € 6,25 voor jeugdleden. Ad 6 De kascontrolecommissie werd het afgelopen jaar gevormd door: Frans Angenent en Aad Deurloo. Frans treedt af, er is een nieuw commissielid nodig. Ad 7 Bestuursverkiezing: Samenstelling van het huidige bestuur: Rien van der Vorm voorzitter aftredend Hans Sanders vicevoorzitter Cor van de Lustgraaf penningmeester Aria van Ballegoie secretaris aftredend Jesse Keijzer lid Jaap van Lien lid Cor Noorman lid Rien van der Vorm legt na vele jaren de voorzittershamer van Rotta neer. Hij en Aria van Ballegoie zijn aftredend en niet herkiesbaar. Het bestuur is verheugd 2 nieuwe kandidaten voor het bestuur voor te kunnen stellen: Marijke den Oudendammer en Anneke Zuidervaart. Beide zijn actief in de Werkgroep Rotta Natuur, beiden hebben bestuurlijke ervaring, en zij nemen ook allebei al enige tijd deel aan de bestuursvergaderingen. Er is binnen onze vereniging plaats voor meer bestuursleden, daarom kunnen nog andere kandidaten door de leden worden voorgedragen. Tot uiterlijk 3 dagen voor de vergadering kunnen namen van kandidaten schriftelijk worden ingediend bij het bestuur. Ad 8 Verkiezing nieuwe voorzitter Volgens onze statuten Artikel 11.3 wordt de voorzitter benoemd door de Algemene vergadering, op voordracht van het bestuur. Het bestuur is blij dat Hans Sanders zich kandidaat heeft gesteld voor het voorzitterschap. Daarom draagt het bestuur hem graag voor als nieuwe voorzitter van onze vereniging. Wij hopen velen van u deze avond te mogen ontmoeten. Namens het bestuur, Aria van Ballegoie (secretaris)

- 12 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Notulen van de Algemene Ledenvergadering van 25 maart 2014 Aanwezig zijn 41 leden, inclusief het bestuur. Met kennisgeving zijn afwezig: C.Schep, S.Deuze, M.Brinkhorst, B.v.Meijgaarden, L.de Haan, C.Vis, J.Liebregt, G.Jansen, H.A. Woning en R.Belterman. 1 Opening Voorzitter Rien van der Vorm opent de vergadering en heet alle aanwezigen welkom. 2 Notulen van de ALV van 26 maart 2013 Deze notulen worden zonder op- of aanmerkingen goedgekeurd en vastgesteld. 3 Ingekomen stukken. Er zijn voor deze vergadering geen stukken ontvangen. 4 Financieel verslag 2013 en begroting 2014 De financiën van de vereniging Rotta en van het Trefpunt zijn gescheiden. Algemeen penningmeester was Jan Noppers. De financiën van het Trefpunt werden beheerd door Cor van de Lustgraaf. Voor zowel de algemene activiteiten van de vereniging, als voor het Trefpunt zijn de jaarcijfers en een begroting opgesteld. Deze overzichten waren reeds gepubliceerd in Aves Visum en op de Rotta website. De penningmeester geeft nog een korte toelichting. Dhr. Degeling heeft een vraag over de gemeentelijke belasting en André Tak vraagt zich af hoe het Trefpunt in de toekomst zal draaien. De resultaten zijn nu goed. Veel vrijwilligers zetten zich in. Door (mondelinge) reclame kan nog meer bekendheid ontstaan. 5 Verslag Kascontrolecommissie De Kascontrolecommissie werd gevormd door John Mackay en Frans Angenent. John meldt dat zij de boeken hebben gecontroleerd, dat alles er keurig verzorgd uit zag en dat er geen onregelmatigheden zijn gevonden. De commissie stelt voor, het bestuur / de penningmeester decharge te verlenen. Aldus geschiedt. De Vergadering gaat akkoord met de jaarcijfers en met de begrotingen voor komend jaar. 6 Benoeming nieuwe kascontrolecommissie John treedt af. Hij wordt door de voorzitter bedankt. Aad Deurloo meldt zich aan, samen met Frans vormt hij de nieuwe kascontrolecommissie. 7 Bestuursverkiezing Jan Noppers en Betsy van Meijgaarden treden af en zijn niet herkiesbaar. Cor van de Lustgraaf en Hans Sanders hebben zich kandidaat gesteld; zij worden bij acclamatie benoemd als nieuwe bestuursleden. Met een boeket bloemen worden Jan en Betsy hartelijk bedankt voor al het werk dat zij als bestuurslid voor de vereniging hebben gedaan. 8 Vaststellen contributie 2014 De vaste inkomsten en vaste uitgaven van de vereniging zijn in evenwicht. Er is geen reden om de contributie te wijzigen. Minimum contributie is € 12,50. We zijn blij dat veel leden meer geven. De begrotingen zijn al goedgekeurd en hiermee is ook de contributie vastgesteld. 9 Plannen voor 2014 De nieuwe Rotta-website staat op stapel, de bouw ervan had enige vertraging, maar nu is het bijna klaar. We krijgen hiermee nieuwe mogelijkheden. Na het aftreden van Betsy, zijn we op zoek naar een nieuwe coördinator voor het kraamwerk. Op allerlei gebied kan onze, nog steeds groeiende vereniging nieuwe vrijwilligers gebruiken. 10 Rondvraag -Piet Mulder heeft op zijn raadsel in Aves Visum nog maar weinig reacties gehad. -Meta Diederiks heeft geen papieren A.V. ontvangen. Jan Mudde geeft uitleg over de verzending: de ledenadministratie houdt bij wie AV digitaal leest en wie de papieren editie wenst, en levert de adressen aan. Post NL verzorgt in opdracht van Editoo de bezorging, maar lijkt hierin wat slordig. -Rien vermeldt de excursie van 29 maart naar het Loetbos, -De Rangers doen, op initiatief van Ron Muilman, mee met de Nationale Actie Nederland Schoon, -Op zaterdag 5 april organiseert Ina Meijer in/bij het Trefpunt een planten-ruilbeurs. -Op 10 mei hebben we, met de RottaVaria rond ons 32 jarig bestaan, een tentoonstelling van de Watersnip van 20 oude prenten van vogels uit het Zevenhuizerbos. -Voor de volgende ALV stelt dhr. Degeling een boek beschikbaar als prijs voor de Mistery Bird prijsvraag in AV. 11 Sluiting Hierna sluit de voorzitter de vergadering en dankt alle aanwezigen voor de inbreng.

- 13 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015

Een Rotta-er verhaalt over een persoonlijke ervaring in de natuur en wat dat bij hem of haar heeft losgemaakt. Aan het eind draagt hij of zij de fakkel over aan een andere Rotta-er die ons in de volgende Aves Visum zijn of haar (natuur)roerselen mee laat beleven.

Fakkeldrager Arend Hoogeveen verhaalt . . . Beelden en woorden, ze kunnen elkaar versterken. In 'mijn' natuur ligt de inspiratie voor het opscheppen, ik geniet daar van.

Willen we minder of meerkoeten . . . ze zijn met velen en overal en gaan nogal snel in de aanval zijn het de hooligans van de sloot of zijn het alleen maar opvliegers!

Krasse knarren gewillig staan ze daar keurig gekapt en geknot fier rechtop soms wat uit het lood maar niet geslagen!

Er was eens aardbei die verging van verdriet want hij wilde graag rood zijn maar dat werd hij niet hij is en blijft zo groen als gras wist hij veel dat hij een kikker was!

Foto's © Arend Hoogeveen

Ik draag de fakkel over aan Henk Glerum en kijk uit naar zijn groene belevenissen.

- 14 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Jaarverslag 2014 Algemeen Dit jaarverslag geeft een beknopte samenvatting van de zaken waarmee Natuur- en Vogelwacht Rotta zich het afgelopen jaar heeft bezig gehouden. Het bestuur wil hiermee ook iedereen bedanken die zich in 2014, op welke manier dan ook heeft ingezet voor de natuur en/of voor onze vereniging. Bij de planning en opzet van alle activiteiten houden we onze doelstelling voor ogen. Het bevorderen van kundig beheer van flora en fauna, bescherming van natuur en milieu en het realiseren en in stand houden van ecologische verbindingszones. Die doelen willen we bereiken door onderzoek, kennisoverdracht, samenwerking, natuurbeheer en het reageren op overheidsplannen. Doordat Rotta financieel onafhankelijk is, kunnen we zelf onze eigen koers blijven bepalen. Het lijkt er op dat de toename van het ledental afvlakt. De vereniging telt op dit moment 665 leden. In 2014 hadden zich 42 nieuwe leden aangemeld, maar een wat groter aantal heeft zich helaas teruggetrokken. We zullen ons blijven inspannen om nog meer mensen voor de natuur en voor onze vereniging te interesseren. Bestuur Het bestuur werd het afgelopen jaar gevormd door: Rien van der Vorm (voorzitter), Hans Sanders (vicevoorzitter), Cor van de Lustgraaf (penningmeester), Aria van Ballegoie (secretaris), Jaap van Lien, Jesse Keijzer en Cor Noorman. Er werd dat jaar 11 maal vergaderd. De bestuursvergaderingen in het Trefpunt zijn openbaar, alle leden zijn hierbij nadrukkelijk welkom. Ook dit jaar was er een groep van ongeveer 5 leden, die de vergaderingen regelmatig bezocht en met het bestuur meedacht. Het werken in Werkgroepen binnen Rotta heeft zich het afgelopen jaar verder ontwikkeld. De werkgroepen hebben, ieder met zijn eigen expertise, een grote mate van zelfstandigheid, De samenwerking tussen de werkgroepen kan nog verder geoptimaliseerd worden. De werkgroepen rapporteren regelmatig aan het bestuur, het bestuur richt zich op de grote lijnen. Voor een overzicht van de financiën van de vereniging, verwijzen wij naar de ‘Jaarcijfers Rotta’ in het afzonderlijke Financieel Jaarverslag 2014. Vrijwilligers Rotta is een echte vrijwilligersvereniging, waarin heel veel werk verzet wordt en waaraan iedereen belangeloos meewerkt. Zonder alle vrijwilligers kan onze vereniging niet draaien. Iedere vrijwilliger is belangrijk, daarom worden er ook dit jaar, in het verdere verslag geen namen genoemd. Met alle activiteiten die we ontplooien, zijn we ook nog steeds op zoek naar nieuwe vrijwilligers, die er plezier in hebben om voor Rotta mee te werken. De werkvelden en daarin de werkzaamheden, zijn zo divers dat er voor ieder, die iets wil doen, voldoende ruimte is binnen onze vereniging. Natuurcentrum Trefpunt Rotta Het Natuurcentrum Trefpunt Rotta wordt beheerd door het Trefpuntbeheerteam, met een eigen coördinator en een eigen penningmeester. Het Trefpunt draait financieel onafhankelijk van de vereniging Rotta. Door de gastvrouwen/-heren, gidsen, schoonmaakvrijwilligers, Rotta Actief en niet te vergeten, de afdeling Nestkastenbouw is weer veel werk verzet en heeft het Trefpunt

een goed jaar gedraaid. In onze informatiekraam, kunnen op kleine schaal natuurproducten, zoals nestkastjes, natuur-zoekkaarten, wandelroutes en honing worden verkregen. Vaste gebruikers van het Trefpunt zijn Natuur- en Vogelwacht Rotta en de St. Pameijer. Ook door derden werd de zaal in 2014 gebruikt. We ontvingen o.a. scholen, particulieren en verenigingen, die (bijna) allemaal ook aan een natuuractiviteit bij hun onderwijsproject, feest of vergadering deelnamen. Onze Huisimker met zijn bijen, honing en honingproducten, hoort er op het Trefpuntterrein helemaal bij. Hij deed het afgelopen jaar ook weer mee met de Landelijke Open Imkerijdag. Maandelijks was er in het Trefpunt een RottaVaria activiteit zoals: de Nieuwjaarsreceptie, een Soepwandeling, de expositie Keramiek en Sieraden, de Plantenruilbeurs, Tentoonstelling van vogelprenten van Cornelis Nozeman, expositie paddenstoelen en een presentatie over vissen. Vanuit het Trefpunt werd een avondwandeling gemaakt, regelmatig werden er nachtvlinders geïnventariseerd en we namen weer deel aan de Nacht van de Nacht.

Het plaatsen van de zonnepanelen © Ad Somers

In juni werden 18 zonnepanelen op het achterdak van het Trefpunt geplaatst. Hiermee kunnen we op een milieuvriendelijke manier een belangrijk deel van de electriciteit die we nodig hebben zelf opwekken. Voor een overzicht van de financiën, verwijzen wij naar de Jaarcijfers Exploitatie 'Trefpunt Rotta' in het afzonderlijke Financieel Jaarverslag 2014 Kinderwerkgroep De Kinderwerkgroep heeft weer een uitstekend jaar achter de rug, waarin de kinderen met groot enthousiasme kennis van en liefde voor de natuur werd bijgebracht. De belangstelling voor de Rangers (1 maal per maand, voor kinderen van 6 t/m 12 jaar) is zo groot dat er steeds zowel een ochtend- als een middagsessie werd gedraaid. En dan nog konden er kinderen wegens over-inschrijving soms niet meedoen. Gemiddeld waren er per activiteit ruim 31 deelnemers. Ook de Kapoentjes, (1 maal per kwartaal, voor kinderen van 4 t/m 6 jaar) mochten zich verheugen in toenemende belangstelling. Gemiddeld deden er bijna 18 kinderen en even zo vele (groot)ouders mee. De Kinderwerkgroep doet van al haar activiteiten verslag op onze website en ook staan er regelmatig artikelen van hen in ons blad Aves Visum.

- 15 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015

Rotta Kapoentjes in het veld © Gert Jansen

Onlangs is de Kinderwerkgroep gestart met een bijdrage over de natuur, aan de maandelijks verschijnende Kinderpagina van het huis-aan-huisblad Hart van Holland. P.R. en de pers Rotta neemt deel aan diverse overleggen en onderhoudt op allerlei vlak contacten met o.a. overheden, het Recreatieschap/GZH, de Hoogheemraadschappen, collega natuurverenigingen, boeren, aannemers en particulieren. De Rotta informatiekraam stond het afgelopen jaar weer op diverse evenementen, om onze vereniging naar buiten te presenteren. Zo stonden we in januari in het gemeentehuis van Lansingerland, waren we met een nieuwe eigen kraam aanwezig op de Open Dag van de Kleihoogt, waren we tijdens ‘Kom in de Kas’ bij een tuinder aan de Hoeksekade en stonden we op de geraniummarkt van de Lion's in Berkel. We zijn nog op zoek naar een enthousiast lid dat de coördinatie van het kraamwerk op zich zou willen nemen. Van alle Rotta-activiteiten voor het publiek wordt vooraf een persbericht naar de Heraut gestuurd en soms ook achteraf een verslagje met een foto. Regelmatig wordt de pers ook uitgenodigd. De Kinderwerkgroep stuurt maandelijks een natuurbericht in voor de kinderpagina van Hart van Holland.

worden uitgenodigd contact op te nemen met de redactie. Onze website www.rotta-natuur.nl werd in 2014 geheel vernieuwd en gemoderniseerd. Behalve de actuele informatie, de agenda en veel verslagen, is Aves Visum geheel online te lezen, is er een directe link naar Waarneming.nl met de waarnemingen uit ons werkgebied en is er een link naar onze Facebook pagina. Ook staat nu alle relevante informatie over onze vereniging overzichtelijk online. Hiermee voldoen we aan de eisen van de Belastingdienst om de status van Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) te mogen voeren. De regelmatig verschijnende digitale Nieuwsbrief blijkt heel effectief te zijn voor de (her)aankondiging van onze activiteiten. In de Nieuwsbrief wordt ook de aandacht gevestigd op andere actuele natuuronderwerpen. Op onze Facebook pagina worden waarnemingen en nieuwtjes uitgewisseld, de pagina voorziet duidelijk in een behoefte. Op deze manier hopen we nog weer anderen in onze vereniging te interesseren. Cursussen In 2014 organiseerde Euroster, de Rotterdamse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, een cursus ‘Weer- en Sterrenkunde voor beginners’ in het Trefpunt. De belangstelling was goed en de cursus was zo’n succes dat deze herhaald wordt in 2015. Ook Rotta’s eigen Vogelherkenningscursus voor beginners was weer volgeboekt. Op 6 theorie-avonden maken de cursisten kennis met 60 vogelsoorten die men in de eigen leefomgeving kan tegenkomen en er wordt allerlei belangrijke achtergrondinformatie aangeboden. Voor de verwerking van deze informatie, is er iedere avond ook een interactief deel ingeruimd. Tijdens de excursies, op de zaterdag na de theorieles, wordt de kennis zo veel mogelijk in de praktijk toegepast. Ook dit jaar waren de cursisten weer zeer tevreden over het geheel.

Slechtvalkkast met uitzicht over de Rotterdamse haven © Ad Somers

De nieuwe kraam © Ad Somers

Aves Visum, website en Facebook Aves Visum, ons clubblad waar we heel trots op zijn, verscheen ook in 2014, weer vier maal. Met bijdragen van onze leden, aankondigingen en verslagen van activiteiten ziet het er prachtig uit. De redactie spant zich in om er iedere keer weer een fraai blad van te maken. In de loop van het jaar 2014 kreeg zij gelukkig versterking van nieuwe redactieleden. Deze groep is nu goed ingewerkt in de nieuwe stijl van uitgeven. Alle leden van Rotta, die een bijdrage kunnen leveren aan de inhoud van Aves Visum, - 16 -

Nestkastenbouw De nestkastenbouwers van Rotta hebben een druk jaar achter de rug. Niet alleen bouwden zij vogel-, vlinder- en voederkastjes, waar in de kraam veel vraag naar is, maar ook werd gebouwd voor natuurvriendelijke projecten van bedrijven. Zo gingen er een Slechtvalkkast, Gierzwaluwkasten en grote insectenhotels, die aan alle eisen voldoen, de deur uit. De kennis en kunde van Rotta, op dit gebied raakt steeds meer bekend en men weet onze vereniging te vinden. De werkgroep bereidde ook de bouwpakken voor de knutselactiviteit van de Rangers voor: 30 bouwpakketen voor een echte plantenpers!

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Publieksactiviteiten In 2014 organiseerde Rotta weer een aantal natuurwandelingen in het eigen werkgebied: Langs de Zevenhuizerplas, in de bebouwde kom van Berkel en in Schiebroek, langs de Wiebertjes, door de Bleiswijkse Zoom en in het Lage Bergse Bos. Doel van deze wandelingen is een zo breed mogelijk publiek kennis te laten maken met de natuur en zo een breder draagvlak voor de natuur te verkrijgen. Gelukkig is er ook van buitenaf, goede belangstelling voor deze wandelingen In augustus werd er een fietsexcursie gegeven langs het tracé van de A13/A16, met uitleg over alle ontwikkelingen. In september fietsten we door de Groenzoom om de vorderingen van dit project te bekijken. Hiervoor was zeer grote belangstelling. Net als in vele voorgaande jaren werden in juli en augustus weer iedere vrijdagavond wandelingen door en om het Koornmolengat georganiseerd. Onder leiding van deskundige gidsen werd uitleg gegeven over het ontstaan van het landschap en de natuur in dit unieke natuurreservaatje. Nog steeds is er voldoende belangstelling om door te gaan met deze avondwandelingen. Eind juni namen we in de tuin van het Trefpunt deel aan de Nationale Nachtvlindernacht, in oktober deed Rotta op de Skiberg mee met de Euro Bird Watch en in november werd er langs tijdelijke natuur in Wilderszijde, een vlechtscherm van wilgentenen opgetrokken in het kader van de Nationale Natuurwerkdag.

Rotta Onderzoek bezig met muizenonderzoek © Jan Mudde

Fietsexcursie naar de Groenzoom © Ad Somers

Ledenexcursies De Ledenexcursies gingen dit jaar naar: het Deltagebied, de Oranjeplasjes /Staalduinsebos, de Krimpenerwaard, Meijendel, De Groene Jonker, de Westerheide bij Hilversum, het Verdronken Land van Zuid-Beveland, de Ankeveense Plassen, de Amsterdamse Waterleidingduinen en de Oeverlanden Hollands Diep. Een min of meer vaste groep leden neemt enthousiast deel aan deze excursies en gelukkig komen er ook steeds nieuwe deelnemers bij. Van al deze wandelingen werd op de website en soms ook in Aves Visum uitgebreid verslag gedaan. In mei werd een fietsexcursie gehouden naar de Landgoederen van Wassenaar en de Haagse Parken. En in september fietste een aantal Rottaleden mee met de Rabosponsorfietstocht. Jong Rotta De activiteiten van Jong Rotta stonden het afgelopen jaar op een laag pitje. Het blijkt niet eenvoudig om jonge mensen in groepsverband bij natuuractiviteiten te betrekken en door wisseling van initiatiefnemers hebben de activiteiten geen doorgang meer gevonden. We zoeken nog naar wegen om dit in de toekomst anders en beter vorm te geven.

Onderzoek Op allerlei gebieden in de natuur hebben leden van Rotta in 2014 onderzoek gedaan. Zo werden vogels, planten, muizen, vleermuizen, paddenstoelen, dag- en nachtvlinders geïnventariseerd. Alle activiteiten zijn er op gericht meer van de betreffende soorten we weten te komen, waardoor uiteindelijk betere bescherming gerealiseerd kan worden. De (tel)gegevens werden steeds doorgegeven aan de landelijk coördinerende organisaties en aan de Nationale Databank Flora en Fauna. Een compleet overzicht van alle inventarisaties is op aanvraag beschikbaar.

Natuurwerk De Natuurwerkgroep is een nog steeds groeiende groep enthousiaste mensen, die op deskundige wijze landschapsonderhoud verricht in onze ‘natuurpareltjes’, zoals in de Wiebertjes, het Koornmolengat, langs de Hennipsloot en in het Nessebos. Ook wordt er bij boeren / particulieren gewerkt om waardevolle natuurelementen in stand te houden, die anders verloren dreigen te gaan. Ook in 2014 werden de Oeverzwaluw-wand in het noorden van de Zevenhuizerplas en de nestkasten in het Schiebroekse Park weer onderhouden, Tijdens de Nationale Natuurwerkdag werd er een vlechtscherm van wilgentenen opgetrokken langs een stukje tijdelijke natuur in Park de Polder. Veilig werken is een punt van voortdurende aandacht.

- 17 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Terugblik op 32 jaar Rotta (deel 1) de Slechtvalk Rien van der Vorm Tegenwoordig is het niet moeilijk om een Slechtvalk te zien in ons werkgebied, maar ten tijde van de start van Rotta, in 1982, was dit nog niet zo makkelijk. Ik heb over mijn eerste waarneming van een Slechtvalk verslag gedaan in Aves Visum 26 van januari 1986, hieronder het verslag van toen.

Instructie over het werken met een bosmaaier © Ad Somers

Er is een Stuurgroep opgericht, om als samenwerking met de werkgroep Onderzoek, te komen tot nog betere resultaten voor de natuur. Rotta-Actief Rotta-Actief is een groep vrijwilligers, die op donderdag alle noodzakelijke werkzaamheden aan en om het Trefpunt verricht, om ons verenigingsgebouw en de tuin te onderhouden. In het afgelopen jaar werd op het achtererf van ons Trefpunt een prachtig tuinhuis gebouwd.

Het was 1972 voordat ik mijn eerste Buizerd zag na een tip van een kenner. Deze vogel zat de hele winter in de buurt van de A20 en was toen een sensatie, althans voor mij. Sperwers in de winter waren er volgens zeggen ook wel, maar ik moest wachten tot 1978 voor ik met zekerheid kon zeggen er één gezien te hebben. Bruine kiekendieven in de zomer, Blauwe in de winter, zelfs Smellekens af en toe. Vanaf 1980 werd dat steeds meer normaal en de winter van 1984/1985 liet een enorme doortrek en overwintering van Sperwers en Buizerds zien, zoals bleek tijdens de roofvogeltelling van 19 januari 1985. Maar er was één roofvogel die hier nog steeds niet met zekerheid was gesignaleerd en die ik persoonlijk nog nooit had waargenomen, namelijk de tot de verbeelding sprekende Slechtvalk. Volgens artikelen in vogelbladen breidden ze hun broedgebied uit tot in Nederland. Mijn eerste Slechtvalk zag ik op 17 november 1984 in de Flevopolder tijdens een Rotta-excursie. Wij waren met een groepje mensen en de opwinding bij het zien van zo’n prachtvogel was enorm. Na die eerste keer verwacht je weer jaren te moeten wachten op een volgende waarneming, maar dit liep anders.

Het tuinhuis is bijna gereed © Ad Somers

Ruimtelijke ontwikkelingen De werkgroep die zich namens Rotta met de ruimtelijke ontwikkelingen bezig houdt is klein, maar zeer deskundig en heel actief. In de drukke Randstad is voor Rotta het ontwikkelen en veilig stellen van goede ecologische (en recreatieve) verbindingszones van het allergrootste belang. Daarom worden alle regionale ontwikkelingen nauwgezet gevolgd en in een zo vroeg mogelijk stadium wordt onze visie op de plannen gegeven. Onze vereniging heeft zich hierbij ontwikkeld tot een gerespecteerde gesprekspartner voor overheden, waterschappen en diensten. Steeds vaker wordt naar onze inbreng al vooraf geïnformeerd. In 2014 stonden vooral de Groenzoom, de A13/A16 en de tijdelijke natuur in Wilderszijde in de belangstelling. Ook op het gebied van water is Rotta in gesprek met gemeenten en Hoogheemraadschappen om te komen tot verbetering van de kwaliteit van water en milieu. Van al deze ontwikkelingen werd ook in het afgelopen jaar steeds uitgebreid verslag gedaan in Aves Visum.

- 18 -

Slechtvalk © Gerard de Hoog

Op 25 november 1984, tijdens een vogeltelling rondom het Koornmolengat, vond ik een Houtduif rondom in de geplukte veren, duidelijk een geslagen prooi van een roofvogel, maar van wie? Er ging mij toen nog geen lichtje op.

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Op 1 december 1984, tijdens het bramen trekken in het Koornmolengat, vonden Rien en Rob weer een duif, die geslagen was. Deze duif was op precies dezelfde wijze geplukt en geaasd: liggend op de rug, de borstveren geplukt, de vleugels, poten en kop intact, en de borst en hals leeggegeten; nu werd het interessant! Thuis gekomen en geen rust hebbend ben ik gaan zoeken in de boeken. Gezien de grootte van de prooi komen er maar 2 soorten in aanmerking nl. de Havik en de Slechtvalk; allebei voor mij hier onbekend. Eerst gezocht in “De Havik” van Paul Opdam. Hij schrijft over de plukwijze van de Havik “dat de prooi geheel en al geplukt en uit elkaar getrokken wordt, waarbij de veren in een ruime kring om het karkas liggen”. Dit klopte dus niet. Maar in het boek “De Slechtvalk” van Baker werd de manier van plukken en azen beschreven die overeen kwam met de prooien, die ik gevonden had. Diezelfde avond werden enkele mensen ingelicht en zij kwamen tot dezelfde conclusie: er was een Slechtvalk in ons werkgebied aanwezig (!), hoewel nog niemand hem of haar had gezien. 27 december 1984, het is bijna een maand later, en nog steeds heeft niemand een Slechtvalk gezien. De winter begint langzaam zijn intrede te doen als Rien en Rob op stap gaan om een aantal nestkasten voor Steenuilen te plaatsen bij boeren in ons werkgebied. Rijdend op de Middelweg in Zevenhuizen zit er iets in een hoogspanningsmast nabij de Zevenhuizerplas en bij ons stijgt de spanning. Het blijkt inderdaad de gezochte Slechtvalk te zijn, die zich uitrekt, de poten strekt en opvliegt richting Koornmolengat. 28 december 1984, schitterend licht vriezend weer, we hebben rondom de Zevenhuizerplas gezocht naar prooiresten van de Slechtvalk, kilometers gelopen maar niets gevonden. Tot we eindelijk in het laatste bosje de resten van een Wilde eend vinden; van de Slechtvalk geen spoor. Niet zo verwonderlijk, want zij hebben een groot jachtgebied. 19 januari 1985, vandaag gaan we roofvogels tellen in ons werkgebied. Alle groepjes tellers hebben een zgn. atlasblok toegewezen gekregen en hopen nu eindelijk ook eens de Slechtvalk in ons werkgebied in levende lijve te zien. Joop en Karin hebben geluk: onder een hoogspanningsmast bij Benthuizen zien zij hem op een geslagen Houtduif, dit tot grote vreugde van de beide tellers . 20 januari 1985, enkele andere vogelaars gaan ook op pad en Eduard lukt het ook om de Slechtvalk te vinden, weer in een mast, nu in de buurt van Moerkapelle. Vanaf die tijd worden steeds meer Slechtvalken gezien en broeden zij ook in onze omgeving.

Vijf enthousiaste visonderzoekers © Verslaggever Omroep Lansingerland

Jaap van Lien kwam nog even langs om ons succes te wensen en foto’s te schieten. In het eerste vistraject visten we in nieuw aangelegd water, ondiep met een modderige kant. De vangst bestond uit: veel Kleine modderkruipers, Baars, Zeelt en veel Tiendoornige stekelbaarzen. De zeldzamere Driedoornige stekelbaars hebben we niet gezien. De Tuimelaar (geen dolfijn), die lijkt op de Geelgerande watertor, en de Groene kikker werden ook aan inspectie op de kant onderworpen. Het tweede vistraject was een oude watergang, dieper en met een hardere bodem dan in het nieuw aangelegde watergedeelte. De vangst bestond voornamelijk uit baarzen en riviergrondels. We hebben ons goed geamuseerd. Piet en Herman (Rotta) en Arjan van der Lugt (Ravon) willen graag deze eerste stap van visproject De Groenzoom samen met vrijwilligers vanuit Ravon en Rotta continueren. Afgesproken is om op de sites van Rotta en Ravon geïnteresseerden te benaderen om deel te nemen aan het visproject. Met name belangstellenden uit de omgeving die vier keer per jaar (buiten de zomerperiode) één tot anderhalf uur buiten in de natuur het leuk vinden om met het schepnet te vissen willen we enthousiast maken. Na verloop van tijd kan een visatlas voor ons gebied worden samengesteld. Oproep Mensen die belangstelling hebben om met een schepnet vis te vangen en in een cuvet nader te bestuderen kunnen zich opgeven bij: Herman Groenewegen email: [email protected].

Visproject de Groenzoom Herman Groenewegen Op zaterdag 22 november 2014 verzamelden zich vijf vissers, waaronder twee jonge visliefhebbers, en een verslaggever van Omroep Lansingerland op de Meerweg te Berkel. Ja, Rotta zit in de ether! Op deze heerlijke zonnige herfstmiddag hebben Piet Bak en Herman Groenewegen onder deskundige begeleiding van Arjan van der Lugt (Ravon) veel vis gevangen. Ravon stelde deze dag haar vismateriaal ter beschikking. Speciale schepnetten, die stevig genoeg zijn, om door de bagger te trekken en een cuvetje om de vis makkelijker te kunnen herkennen om op naam te brengen. Deze netten worden door Ravon zelf ontworpen; al hun praktijkervaring zit erin verwerkt. De schepnetten zijn bij Ravon aan te schaffen.

- 19 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Financieel jaarverslag 2014 Algemeen De financiën van de algemene verenigingsactiviteiten van Natuur- en Vogelwacht Rotta en van de exploitatie van het verenigingsgebouw / natuurcentrum Trefpunt Rotta zijn gescheiden. Van beide onderdelen worden door verschillende penningmeesters aparte administraties bijgehouden. Ten aanzien van het financieel beleid gelden voor beide zaken de volgende principes: - de basisinkomsten moeten tenminste gelijk zijn aan, maar zo mogelijk iets meer dan de vaste lasten. - overige inkomsten kunnen, behalve voor het opbouwen van reserves, benut worden voor bijzondere of extra uitgaven die van belang zijn voor het goed functioneren van de vereniging en/of het gebouw. - reserves (spaartegoeden) kunnen incidenteel en pas met instemming van meerderheid van bestuur worden aangesproken voor duurzame investeringen in noodzakelijke of nuttige bedrijfsmiddelen. - de algemene reserve moet tenminste gelijk zijn aan of groter dan de vaste lasten op jaarbasis. Exploitatie van Natuurcentrum Trefpunt Rotta De boekhouding van het Trefpunt valt onder auspiciën van de werkgroep ‘Trefpuntbeheer’ en werd tot 1 april 2014 verzorgd door Cor van de Lustgraaf en vanaf die datum door Jan Noppers. Deze administratie is gekoppeld aan een aparte bankrekening: NL67 RABO 0146 9645 19 t.n.v. Natuur- en Vogelwacht Rotta. Resultaat 2014 Bij vergelijking van het resultaat van 2014 met de begroting voor dat jaar is het volgende op te merken: - Vanaf 2014 wordt er jaarlijks aan de Pameijer een bijdrage gevraagd voor het gebruik van keuken en toiletten i.c. van water, riolering, elektriciteit en verwarming, ten bedrage van 10% van de betreffende exploitatiekosten. - De inkomsten uit exploitatie zijn opnieuw hoger dan verwacht, vooral dankzij de toename van het gebruik door derden en 2 werkdagen van een school. Verder door enkele facturen die zijn verzonden in 2013 maar pas in 2014 zijn betaald. - De inkomsten uit de verkoopactiviteiten komen vanaf 1 januari 2014 ten goede aan de exploitatierekening van het Trefpunt. Vooral de Hoekse honing van huisimker Johan Beckers is een gewild verkoopartikel. - Van Pfaff Onroerendgoed BV, JPG Groeneweg Bouw BV en een anonieme gever ontvingen we forse sponsorbijdragen voor het tuinhuis, waar we geweldig blij mee zijn. - Dankzij een spontane sponsorbijdrage van de Lions Berkel en Rodenrijs en nog een anonieme gift konden we in één keer alle 18 zonnepanelen laten plaatsen in plaats van de aanvankelijk gereserveerde 6. Ook daar zijn we heel content mee. - De toegezegde teruggave van de helft van de energiebelasting was aan het einde van het boekjaar nog niet ontvangen. - De uitgaven voor het tuinhuis zijn ongeveer € 1600,-- hoger uitgekomen dan voor 2014 was begroot, maar dat wordt gelukkig grotendeels gecompenseerd doordat we ook veel meer sponsorgelden ontvingen dan was voorzien. Met grote voldoening kunnen we constateren dat de bouw nu voltooid is en dat het een prachtige multifunctionele ruimte is geworden, waar we nog tot in lengte van jaren met veel genoegen gebruik van hopen te maken. In de lente van dit jaar zal dit werk volgens planning bekroond worden met een fraai sedum dek. Het met sponsoractiviteiten bijeengebrachte geld hiervoor staat al gereserveerd op de balans van 2015. . Balans per ultimo 2014 Het beleid is er op gericht om het reservefonds voor onderhoud van gebouwen en installaties, dat al vanaf de in gebruikname van het Trefpunt op de balans staat, met gemiddeld € 3000 per jaar te laten groeien, zodat er na 10 jaar een bedrag van globaal € 30.000 is opgebouwd. Als gevolg van de aanzienlijke investeringen in het tuinhuis en de zonnepanelen, zoals in de begroting was voorzien, is in 2014 hiermee een pas op de plaats gemaakt. Dankzij een injectie van Rotta hopen we eind 2015 weer met de voorgenomen groei van dit spaarsaldo in de pas te komen. Begroting 2015 Wat betreft de inkomsten en de vaste lasten worden in 2015 geen grote verschillen ten opzichte van 2014 verwacht. Evenmin voorzien we voor komend jaar uitzonderlijke overige inkomsten, noch bijzondere overige uitgaven. Kortom, in 2015, het eerste jubileumjaar van het Trefpunt, verwachten we dus (eindelijk) in kalm vaarwater terecht te komen. Evaluatie Het saldo is gelukkig iets minder negatief uitgevallen dan begroot. Verheugend is ook dat in het afgelopen jaar de basisinkomsten uit exploitatie van het Trefpunt bijna € 2.500,-- hoger waren dan de vaste lasten. Voortaan zal de exploitatie van het Trefpunt, naar wij hopen en streven, geheel op eigen benen kunnen staan. Ook hopen we dat het Trefpunt vanaf 2015 zelfstandig de benodigde reserves verder kan opbouwen. Daar is het beleid van het Trefpuntbeheer al vanaf de start in 2010 op gericht.

- 20 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015

- 21 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Algemene activiteiten van de vereniging Natuur- en Vogelwacht Rotta Deze boekhouding wordt verzorgd door de penningmeester, tot 1 april 2014 Jan Noppers en daarna door Cor van de Lustgraaf. Deze administratie is gekoppeld aan de Triodos-bankrekening NL60 TRIO 0254 4052 23. Als back-up is er ook nog een ‘slapende’ INGbankrekening NL21 INGB 0004 4739 61. Beide rekeningen staan t.n.v. Natuur- en Vogelwacht Rotta. Resultaat 2014 Bij vergelijking van het resultaat van 2014 met de begroting voor dat jaar valt het volgende op: De basisinkomsten zijn o.a. hoger door; - Extra gift uit onze deelname aan "Kom in de Kas" - Een bijdrage van Stichting "Wij en de maatschappij NN". Wij zijn nog steeds verheugd dat de meeste leden meer betalen dan het minimum. De gemiddelde bijdrage komt hiermee uit op bijna € 20 per lid per jaar, genoeg om de vaste lasten op jaarbasis te kunnen dekken. Wat betreft de overige inkomsten nog een paar opmerkingen: - De vereniging ontvangt jaarlijks van het Recreatieschap een met hen overeengekomen bijdrage voor het reguliere natuuronderhoud (door de natuurwerkploeg in het KMG, de Wiebertjes, het Nessebos en het Hoekse park). - De natuurwerkploeg heeft ook in 2014 extra inkomsten gegenereerd voor Rotta met het knotten van wilgen op het Land van Belofte. - Buiten het Trefpunt zijn onze vrijwillige gidsen ook nog wel eens op stap om wandelingen voor "derden" te begeleiden en dat genereert eveneens extra inkomsten. - De inkomsten van cursussen geeft een vertekend beeld. In de realisatie zitten zowel alle cursusinkomsten van de cursus van 2014 als een deel van de cursus van 2015 (€ 930,--). - De in- en verkoop activiteiten van de verkoopkraam vallen vanaf 2014 onder het Trefpunt. Balans per ultimo 2014 Bij de balans staat onder Passiva aangegeven welk deel van het totale eigen vermogen van Rotta wordt toegekend aan de exploitatie van het Trefpunt en welk deel bij de boekhouding van de algemene verenigingsactiviteiten behoort. Wat betreft de bestemming van het eigen vermogen van de vereniging zijn exclusief voor enkele specifieke doeleinden bedragen gereserveerd. Dat geld kan dus niet aan iets anders besteed worden. Het resterend deel van het vermogen staat te boek als Algemene reserve. Volgens een door onszelf opgestelde basisregel moet het bedrag van de algemene reserve tenminste gelijk zijn aan dat van de vaste lasten op jaarbasis. Begroting 2015 Er worden in 2015 wat betreft de inkomsten en uitgaven geen grote verschillen verwacht t.o.v. 2014. De totale kosten van Aves Visum stijgen iets extra doordat we meer pagina's in kleur gaan presenteren. De bijzondere uitgaven dalen omdat het tuinhuis nu klaar is en de zonnepanelen geplaatst zijn. Er wordt nog eenmalig een extra bedrag naar het Trefpunt overgemaakt om de reservering voor (groot)onderhoud op het gewenste niveau te brengen. Evaluatie De basisinkomsten waren in 2014 nog steeds hoger waren dan de vaste lasten. Daarmee is aan een belangrijke voorwaarde voor een financieel gezonde situatie voldaan. Door de extra inkomsten is het verwachte negatieve saldo zelfs omgezet in een positief saldo. Tot besluit De penningmeester van Rotta en de administrateur van het Trefpunt willen ten slotte, namens het bestuur en namens het Trefpunt beheer, alle leden/donateurs hartelijk dank zeggen voor hun bijdragen aan de basisinkomsten in het voorbije jaar. Hierdoor kan de vereniging haar doelstellingen blijven nastreven, zonder overheidssteun of andere subsidies. Heel veel dank aan alle sponsors voor hun genereuze bijdragen, waarmee we grote projecten, zoals het tuinhuis en de zonnepanelen konden realiseren en waardoor het Trefpunt steeds beter kan functioneren. Maar bovenal willen we langs deze weg alle vrijwilligers bedanken voor hun voortdurende inzet op allerlei manieren. Dankzij hun activiteiten is en blijft Rotta een vereniging waar je graag bij wilt horen en aan mee wil doen. En blijft het Trefpunt een plek waar je vrienden ontmoet, je je thuis voelt, dingen leert en je je kunt ontplooien.

- 22 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015

- 23 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Watervogelexcursie in Zeeland Piet Mulder Onder aanvoering van Henk Zomer vertrekken we op 24 januari 2015 met z’n twintigen richting Zeeland. De Zeelandexcursie is altijd de eerste excursie in het nieuwe jaar. De oorspronkelijke benaming voor deze excursie is ganzenexcursie. Ons instrumentarium: verrekijkers, fototoestellen, telescopen en telelenzen. Bij de start van onze tocht miezert het wat. Om een uur of negen stopt de regen en breekt een heerlijk zonnetje door. Onze eerste stop is “De Kluut”, een VKH (vogelkijkhut) bij de Hellegatsplaten. Nou, daar valt wat te zien: Vink, Fazant, Kramsvogel, Zanglijster, Merel, Holenduif en een Roodborst. Nou niet bepaald watervogels, maar deze vogels zien we op onze wandeling naar de VKH. Vanuit de kijkhut zien we Grote Zaagbekken, Knobbelzwanen, Grauwe Ganzen, vier Grote Zilverreigers, Kuifeenden, Blauwe Reigers, Zilvermeeuwen en Aalscholvers. Opvallend in de begroeiing rond de kijkhut zijn de manshoge Duindoorns. Het gebied wordt open gehouden door zwarte Heckrunderen, levensgroot en met angstaanjagend grote hoorns. We blijven op aandringen van kenners ver uit hun buurt.

De Lepelaars al weer terug uit het zuiden in de Prunjepolder © Dick Hoek

bij de Flaauwershaven, konden we even lekker onderuit gezakt zitten. Een welkome afleiding. Gewoon even bijkomen en lekker relaxen, ervaringen uitwisselen en het vogelboekje hanteren.

Op naar de Grevelingendam. Deze 6 km. lange dam verbindt Schouwen-Duiveland met Goeree-Overflakkee. Onderweg naar het uitkijkpunt op de dam houden we onze ogen wijd open. Een blonde Buizerd zit in de top van een boom een prooi uit te zoeken. Zwarte Kraaien, Eksters, Houtduiven, Kokmeeuwen, Kauwen, Wilde Eenden, een Torenvalk (T.V.), Meerkoeten, Scholeksters, Tureluurs, 28 Bergeenden en een stelletje Rotganzen trekken aan ons oog voorbij. Op de parkeerplaats op de Grevelingendam ontmoeten we Fred Langhorst. Hij zal ons door Schouwen-Duiveland gidsen. We zien Rosse Grutto´s, Steenlopers, Wulpen, Middelste Zaagbekken (miza´s ), Bonte Strandlopers, Scholeksters, Rotganzen, Grote Mantelmeeuwen, Zilvermeeuwen, Bergeenden en Zilverplevieren.

Na de nodige versnaperingen genuttigd te hebben gaan we op pad naar de Prunjepolder. Dat was een groot succes. We komen ogen en oren tekort. Let op: vier Pijlstaarten, Spreeuwen, Kleine Zilverreigers, Brandganzen, Smienten, Wintertalingen, Krakeenden, Lepelaars, Grote Mantelmeeuwen, Buizerd, Wulpen, Kluten, Kieviten, Tureluurs, Grauwe Ganzen, Scholeksters, Zilvermeeuwen, twee Slobeenden, Kuifeenden en Wilde Eenden.

Rotgans © Dick Hoek

Scholekster met afwijkend verenkleed in de Prunjepolder © Dick Hoek

Vlak buiten Zierikzee is een nieuw uitkijkpunt gekomen, een heuvel met een muurtje om de top. Het is pas opgeleverd. Fred heeft er als vrijwilliger bij Natuurmonumenten nog een aandeel in gehad. Kieviten, Waterhoenen, Wilde Eenden, Blauwe Reigers en Wulpen nemen we hiervandaan waar. Het geheel viel ons wat tegen. Er waren weinig vogels want de plasjes waren bevroren. De zon verdween achter de wolken, het werd opeens heel koud. Wel zagen we nog een Haas die er als een haas vandoor ging. We zijn nu echt aan koffie toe. In de “Heerenkeet”, een uitspanning

Bij de Schelphoek maken we een klein wandelingetje. De caissons die gebruikt zijn voor het dichten van de gaten in de dijk zijn nog gedeeltelijk zichtbaar. Vanuit een uitkijktorentje hebben we een goed overzicht over het gebied: zes Brilduikers, Tafeleenden, Buizerd, Koolmezen, Winterkoning en Kuifeenden. Volgens Fred gebruiken de Zilverreigers de Schelphoek als overnachtingsplaats. Een vrouwtje T.V. zit zeer goed en duidelijk zichtbaar in de top van een boompje.

- 24 -

Op weg naar de Schelphoek komen we weer langs de “Heerenkeet”. Hier zien we een zeer vreemde vogel. Het blijkt een Scholekster te zijn met een zwart-witte rug en een zwart-witte kop. Normaal zijn kop en rug gewoon zwart.

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Rotta Natuurwerk Rien van der Vorm Het winterwerkseizoen vordert, op dit moment bestaat het meeste werk uit zaagwerk, hakhout-beheer in het Koornolengat (KMG) en de Wiebertjes en het aloude knotten van wilgen. Hakhout bestaat bij de gratie van het periodiek kappen van de opgaande begroeiing. Je voorkomt dat alles dichtgroeit. Door het hout, in ons werkgebied meestal wilgen, om de 5 tot 10 jaar dicht bij de grond af te zagen, hou je steeds jonge opslag. Hierin leven weer andere organismen dan in een echt bos, dus de biodiversiteit neemt toe. Ook in de relatief kleine gebieden die wij beheren is dit belangrijk voor planten en insecten.

Vrouwtje Torenvalk © Dick Hoek

We genieten er volop van tot een grote r..hond een einde maakt aan ons genoegen. We gaan verder met onze tocht. Next stop: de Koudekerkse inlagen, bij de Stompe Toren. Zeven reeën liggen beschut tegen het grastalud van een dijk. Verwondering alom. Bergeenden, Tureluurs, Brandganzen, Kleine Zilverreigers en Wulpen maken hier het plaatje compleet. Onze laatste stop is op de Brouwersdam. Zoals gewoonlijk worden we welkom geheten door onze eigen Grijze Zeehond. Hij heeft inmiddels een vriendinnetje gevonden. Ook zij kwam ons even begroeten. Net als de vorige jaren waaiden we zowat uit onze kleren. De kou viel gelukkig mee omdat het zonnetje zich nog even goed liet zien. Score: Miza’s, Eksters, door de harde wind vlogen ze zijwaarts, Zilvermeeuwen die zich lieten drijven op de wind, Steenlopers, Paarse Strandlopers, Brilduikers, Kokmeeuwen, Scholeksters die beschutting zochten op het talud van de dijk, uit de wind, Aalscholvers, Stormmeeuwen en als kersen op de taart: Eidereenden, paartje IJseend en een paartje Kuifduiker.

Middelste Zaagbek bij de Brouwersdam © Dick Hoek

Het weer was goed, niet al te koud, veel gezien, goede leiding, plezierige gidsen en prettige deelnemers. Wat wil een Rottamens nog meer. Dank aan Henk Zomer, Dick Hoek en Rien van der Vorm .

Riet maaien in het Koornmolengat © Klaas Verschoor

In het Koornmolengat dreigde de natuurlijke openheid te verdwijnen, in de loop van de jaren zijn de bomen hier tot grote hoogte gegroeid. Toen wij in 1984 begonnen met het beheer was het gebied nog open afgewisseld door een lage bosbegroeing, ongemerkt is het gebied veranderd in een bos. Maar het KMG was altijd een open veengebied, een restant van een verdwenen landschap. In het beheerplan staat het behoud van het levende veen als het belangrijkste beheersadvies verwoord. Om die reden zijn wij drie jaar geleden op enkele plaatsen begonnen de hoge bomen om te zagen. Het centrale deel is nu weer mooi open, met als resultaat een kruidenrijke vegetatie die door de hoeveelheid licht op de bodem zich volop kan ontwikkelen. Komend jaar gaat Rotta Onderzoek de vegetatie onderzoeken en beschrijven in een rapport. Nu ik het toch over onderzoek heb, Koos van der Vaart (uit Dordrecht), een kenner van (veen)mossen is in januari begonnen met zijn onderzoek naar de in het KMG voorkomende mossen. Koos heeft eerst een literatuurstudie gedaan van eerdere onderzoeken in het KMG, hij heeft al enkele bijzondere soorten gevonden. Ook van dit onderzoek verschijnt een rapport dat te zijner tijd wordt gepubliceerd in Aves Visum. Het rietveld langs de Lange Vaart in de Bleiswijkse Zoom is in de loop der jaren behoorlijk dicht gegroeid met boomopslag. Een van onze doelen is om daar de rietvelden te behouden, dus is alle boomopslag kort gezaagd en op rillen gelegd. De afgezaagde bomen en struiken zullen weer uitlopen maar voorlopig is dit geen probleem meer, het riet en de rietvogels kunnen weer jaren floreren.

- 25 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 In Park de Polder, het Land van Belofte en het Koornmolengat zijn knotwilgen van hun pruik ontdaan. Knotwilgen bestaan bij de gratie van onderhoud, ze zijn vooral in oude staat een natuurgebiedje op zich. Op het Land van Belofte in Moerkapelle hebben wij 70 knotwilgen geplant, vooral belangrijk voor diegenen die na ons komen en ze hopelijk ook zullen onderhouden! Verder zijn in de maand februari de laatste klussen van deze winter afgemaakt, zoals bijvoorbeeld de controle en het schoonmaken van nestkasten in het Schiebroekse Park. Begin maart zijn we in de zomermodus gegaan, om begin juli weer te starten voor een nieuw winterseizoen.

Ruimtelijke ontwikkelingen in de Noordrand Jaap van Lien Wat is één van de meest in het oog springende onderwerpen als je onze lokale pers een beetje bijhoudt? Ongetwijfeld het plan voor de aanleg van de nieuwe snelweg tussen de A13 en de A16! Daar begin ik deze bijdrage dan maar mee.

A13/A16 De komende weken komen de vier gebiedstafels - met mensen die namens omwonenden en belanghebbenden meepraten over het tracé - weer bij elkaar. Rijkswaterstaat zal dan eindelijk laten weten welke keuzes er gemaakt zijn als het gaat over de inpassing van de weg. Tenminste dat is de bedoeling. Of er echt definitieve keuzes bekendgemaakt worden is nog maar de vraag. Uit de uitnodiging blijkt dat er nog heel wat onzekerheden zijn. Intussen wacht iedereen gespannen af. De frustratie bij de deelnemers aan de gebiedstafels is groot gezien de inspraakresultaten tot nu toe. Het gevoel bestaat dat er niet serieus geluisterd wordt en er weinig of niets wordt gedaan met de inbreng van de deelnemers. Ook onze mensen hebben er gemengde gevoelens bij. Ons speerpunt ligt bij de gevolgen die de aanleg van de weg en de omgeving zal hebben op de natuur. We moeten nog maar zien of er wat gedaan wordt met de ideeën die wij inbrengen, zoals bijvoorbeeld met betrekking tot de ecologische verbindingen tussen de gebieden zodat de nieuwe weg niet een voor dieren onneembare barrière gaat vormen. Intussen is ook het recreatieschap Rottemeren druk bezig met de vraag hoe de nieuwe snelweg ingepast kan worden in het Lage Bergse Bos. Er verscheen een ontwerp inrichtingsplan, niet alleen voor het deel dat door de A13/A16 doorsneden gaat worden maar tegelijk voor het hele bos. Van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om het bos een soort facelift te geven. Een flink aantal bomen en struiken zou gaan verdwijnen en vervangen worden door bloemenweiden met solitaire bomen. Een soort parkidee met weinig natuurwaarde. In een gesprek met de projectleider van het recreatieschap bleek dat er nog niets definitief is, maar dat er een onderzoek gaande is waarbij de kwaliteit van de bomen in het bos wordt geëvalueerd. Als het resultaat hiervan bekend is worden wij geraadpleegd en komt er een definitief plan. Zoals altijd is het ook hier van belang om de ontwikkelingen goed te blijven volgen, zeker in het gebied rond restaurant De Hoekse Hout. We willen onze wielewalen niet kwijt!

- 26 -

Park de Polder/Tijdelijke natuur in bouwlocatie Wilderszijde (Bergschenhoek) Ondanks de winter zal het de fanatieke fietsers onder ons niet zijn ontgaan dat we nu beschikken over een prachtig fietspad vanaf het gemeentehuis in Lansingerland door Park de Polder naar de Schiebroekseweg. Zoals afgesproken met de gemeente heeft onze natuurwerkgroep de verwaarloosde knotwilgen langs het pad intussen opgeknapt. Ze staan er weer strak bij. Van het fietspad wordt behoorlijk gebruik gemaakt vooral door scholieren. In het natuurgedeelte hebben we wat wilgen weggehaald en verwerkt in houtrillen. Groot was onze verbazing toen wij eind januari te horen kregen dat een wandelaar juist in dat gedeelte, direct naast het fietspad, een groep jagers bezig had gezien (en gehoord). Er werd druk geschoten op fazanten. We hebben vanzelfsprekend aan de eigenaar, de gemeente Langsingerland, de vraag voorgelegd hoe dit mogelijk was in een gebied met de bestemming ‘tijdelijke natuur’. Het antwoord staat nog uit op dit moment maar dat zal er zeker komen.

Jachtgebied? © Jaap van Lien

Groenzoom Berkel/Pijnacker De aanbesteding van het beheer van de Groenzoom gaat nu toch echt in maart van start. Het is een procedure die niet eerder op deze schaal is toegepast. Dat is nieuw voor Nederland en dus ook voor de organisaties die mee willen doen. De voorbereidingen zijn begonnen en de gegadigden lopen zich warm. Zoals bekend komt er één beheersorganisatie voor de totale Groenzoom. Het beheren van een zo divers gebied is een uitdagend karwei. Er zijn doelen gesteld qua natuurontwikkeling die er niet om liegen. De toekomstige beheerder moet over heel veel kennis beschikken om die doelen te kunnen bereiken. Daarnaast zullen er zeker lokale ondernemers nodig zijn, boeren en loonwerkbedrijven, om het beheer ook daadwerkelijk uit te voeren maar altijd op aanwijzing en onder supervisie van de beheerder. Het gaat niet om het beheer van agrarisch gebied maar om het beheer van een natuur- en recreatiegebied. Dus niet om de opbrengst maar om het bereiken van de natuurdoelen. Er zal vanzelfsprekend vee in het gebied te zien zijn maar altijd als onderdeel van een beheer dat zich richt op natuurontwikkeling en natuurbehoud. U hebt wat kunnen lezen in de lokale bladen over verschillende partijen die bij het beheer en/of de uitvoering ervan betrokken willen worden. Er werd onlangs over gesproken in de Raadscommissie Ruimte van de gemeente Langsingerland. Ik ga dat hier niet herhalen. Wel kan ik nog zeggen dat wij vooraf in een uitvoerige brief aan de commissie hebben gevraagd om toch vooral vast te houden aan de gemaakte afspraken. Gelukkig heeft de commissie dat ook besloten.

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Een feest? Natuurcentrum Trefpunt Rotta natuurlijk! Hebt u iets te vieren en doet u dat graag in een groene omgeving en wilt u uw gasten iets laten zien van de natuur in ons gebied? Kom dan naar NatuurcentrumTrefpunt Rotta

Helofytenfilter bij de Klapwijkse Knoop in ontwikkeling © Jaap van Lien

Tot zover voor deze keer. Het nieuws over het Helofytenflter, een mogelijke toekomstige ‘Vlinderidylle’ in Berkel , Heuvel B in Bergschenhoek en nieuwe natuur langs de Kooilaan in Bleiswijk bewaren we voor een volgende Aves Visum.

- 27 -

Als Rotta-lid kunt u voor een schappelijke prijs het Trefpunt huren voor een gezellig feest, gecombineerd met een rondwandeling in de omgeving met een Rotta-gids, of bij slecht weer een presentatie binnen. Ook is het mogelijk in het Trefpunt uw gasten een koud of warm buffet aan te bieden, via een cateringbedrijf naar eigen keus. Voor nadere informatie, voorwaarden, prijsopgave en eventuele reservering kunt u contact opnemen met Trefpuntbeheerder Ad Somers. email: [email protected], telefoon: 06-39 32 11 13

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Spotter Niets is blijvend, behalve verandering! Zelfs het bestuur van onze b(l)oeiende Natuur- en Vogelwacht Rotta ontkomt hier niet aan. Zowel de voorzitter als de secretaris worden ververst. Niet omdat ze 'over de datum' zijn, de clubregels schrijven het nu eenmaal voor! In Frankrijk stelt hij Níets voor, maar bij Rotta is hij - niet alleen voor de Vorm - dé Voorzitter! Een voorzitter met weinig zitvlees, altijd voorop, in weer en wind: eigenlijk meer een voorganger die altijd weet wat te doen, altijd een antwoord heeft (of verzint) en z'n schaapjes als een herder bij elkaar houdt. (Be)sturen doet hij louter op grond van argumenten en niet meer dan dat. 'Ik wìl niet alles weten' zegt hij vaak als er iemand op z'n tablet of smartphone zit te googelen. Wat je dan ook nog zegt, je kun net zo goed tegen de kont van een paard praten, het komt niet meer aan. Iedere donderdagmorgen zo rond de klok van half tien, nadat hij z´n koffie en (eigen) plakje koek heeft verorberd, hoor je in het Trefpunt de gevleugelde kreet Kom op mannen, we gaan! Amper uitgesproken staat hij dan al in de startblokken om de zeis, reif, riek of takkenschaar te beroeren en dwingt daarmee ook zijn ploeg in de werkstand, zelfs de twee Juffertjes in het groen voelen zich dan aangesproken! De eerlijkheid gebiedt echter wel te zeggen dat deze stoere Ranonkels, ook al moet er soms een uit de sloot worden gevist, goed kunnen buffelen en niet onderdoen voor de mannelijke soort: niet lullen maar poetsen. Nog even terug naar onze kleine Grote Roerganger, duidelijk is dat hij zijn sporen, zowel op het bestuurlijke als in het al dan niet modderige veld, dubbel en dwars heeft verdiend. Maar net als bij roulette is er altijd het moment: Rien ne va plus! De secretaris is al 'eeuwenlang' (vanaf 1998) één en dezelfde persoon. Als een vis in het water, zoals zij schreef in Aves Visum van december 2014: in het centrum van de vereniging waar alles in- en uitgaat en besproken wordt. In die functie heeft ze - als rechterhand, steun, toeverlaat en Alwetende - zich met heel haar hart en ziel aan Rotta gegeven. Met andere woorden, de enige echte Secretaria! Als deze diva, zo mag je haar toch wel noemen, met haar zoetgevooisde stem een Balletje opgooit over een of ander gewichtig onderwerp, krijg je een brok in je keel. Dan zijn alle oren gespitst en wordt er geluisterd (lees 'gehoorzaamd'). Op de komende Algemene Ledenvergadering zal ze - vol melancholie - haar slotakkoord zingen. Ik verheug me op een hele mooie Aria, het zal zeker niet als een zwanenzang klinken. Ik ben er van overtuigd dat een staand applaus - voor haar gehele oeuvre over de afgelopen 17 jaar (!) - haar ten deel zal vallen. Zelf zeggen de vertrekkers dat het goed is om het stokje over te dragen, maar als je diep in hun hart zou kunnen kijken, dan weet ik het nog zo net niet. Eén troost, ze zijn voor Rotta (en de natuur) niet verloren, ze blijven voor en achter de rillen en schermen (over) actief in het natuur- en vogelwerk rondom de Rotte. Ik hoop dat we hen nog vaak zullen horen, zien en er zwijgend vol bewondering naar 'luisteren', zowel in het veld, in het Trefpunt als - last but not least - in Aves Visum: Scheiden doet leiden, . . . toch!?

- 28 -

Ja, en wat zal de verversing ons brengen. Het zittende bestuur heeft nieuwe kandidaten voorgedragen en eerlijk is eerlijk, niet de eerste de beste. Het is een ijzeren natuurwet dat je de bestuurders krijgt die je (zelf) verdient, dus dat gaat goed komen. De naam van de beoogde nieuwe voorzitter - Hans (S)Anders - doet vermoeden dat ons 'Visum' er niet onder zal lijden, maar ook dat niet alles bij het oude zal blijven. Nieuwe bezems willen nog wel eens schoon vegen terwijl de gevestigde orde daar niet altijd op zit te wachten. Gelukkig is hij gediplomeerd brandweerman, dus kan hij eventuele oplaaiende brandjes professioneel blussen! En ook de nieuwe scriba moet goed kunnen buffelen, een schaap met tenminste 5 poten. Het is nogal wat om als - multivariabele - rechterhand, steun, toeverlaat en Alwetende overeind te blijven. De twee door het bestuur voorgedragen gezworen Juffen kunnen - stoer als ze zijn - dit varkentje wel wassen. Twee weten meer dan één en, niet verkeerd, er is zo meer balans tussen de seksen in 'ons' nieuwe bestuur! We zullen het meemaken. Ik wens iedereen - het bestuur èn de leden - alle spirit en power toe om Rotta verder op te laten stomen in de vaart der natuur- en vogelwachtvolkeren! En oh ja, op de valreep spotte ik nog een raar vliegdier, vidi ridiculum volare animali:

Gast Die Nooit Met Mes En Vork Eet © Spotter

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Iedereen heeft een mening, waar over dan ook. In Forum wordt je uitgenodigd om jouw mening en gedachten over een stelling met de lezers van Aves Visum te delen. Met name naar het waarom je het er al dan niet mee eens bent, kijken we naar uit. Ook mag je in deze rubriek reageren op een artikel dat eerder in Aves Visum is gepubliceerd. In het volgende nummer worden de ingezonden brieven en meningen in deze rubriek Forum opgenomen.

Forum De in 2013 uitgebrachte film De Nieuwe Wildernis over de natuur en het leven in de Oostvaardersplassen heeft veel aandacht getrokken en ook veel mensen aan het denken gezet. De stelling in de eerste Forum luidt dan ook: De film De Nieuwe Wildernis is hèt voorbeeld voor alle natuur in Nederland! Stuur jouw mening over deze stelling vóór 15 mei naar de redactie van Aves Visum, Hoeksekade 164, 2661 JL Bergschenhoek of mail naar [email protected]

- 29 -

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Activiteitenkalender maart tot en met juni 2015

dag

datu-tijd m

locatie

activiteit

doelgroep

info/aanmelden bij

wekelijks, werken bij het Trefpunt wekelijks, werken in de natuur wekelijks, vrije inloop

Rotta Actief!

Jan Noppers

Rotta Natuurwerk openbaar

Rien v.d. Vorm

do

10:00-16:00

Trefpunt

do

vanaf 09:00

op locatie

za

12:00-16:00

Trefpunt

P-plaats gemeentehuis Lansingerland Trefpunt Trefpunt

Natuurwandeling in Park de Polder Start cursus vogelherkenning De natuur in zilver en keramiek

openbaar

Jaap van Lien

cursisten openbaar

Aad Deurloo Ad Somers

mrt. za

14

09:00-12:00

do za zo

19 21 22

20:00-22:30 12:00-16:00 12:00-16:00

di

24

19:30-22:00

Trefpunt

Algemene ledenvergadering Lezing Garry Bakker: Vogelen in Marokko

leden

bestuur

za

28

08:00-16:30

n.t.b.

Excursie Broekpolder Vlaardingen

leden

Henk Zomer en Jan Kees Hoek

april za 11 di 14 za 18

12:00 20:00-22:00 10:00-12:00

Trefpunt Trefpunt Trefpunt

Rotta Jubileumfeest Bestuursvergadering Beleef de lente

openbaar leden Rotta Rangers

Ad Somers bestuursleden Gert Jansen

13:30-15:30

za

25

08:00-16:30

n.t.b.

Excursie Lopikerwaard

leden

Henk Zomer Jan Kees Hoek

di

28

20:00-22:00

Trefpunt

Lezing Natuurmonumenten

leden

Ad Somers

mei di za

12 16

20:00-22:00 12.00

Trefpunt P-plaats, Mid-delweg Zev.

Bestuursvergadering Exc. Eendractspolder Zevenhuizen

leden openbaar

bestuursleden Garry Bakker

za

23

08:00-16:30

n.t.b.

Exc. Hollandse Biesbosch

leden

Henk Zomer Jan Kees Hoek

di

26

20:00-22:00

Trefpunt

Vleermuis wandeling

leden

za za

30 30

06:00 10:00- 12:00 13:30- 15:30

n.t.b. Trefpunt

Natuurwandeling Bentwoud Samen vogels kijken!

leden Rotta Rangers

Ad Somers, Anton van Meurs Rien v.d.Vorm Gert Jansen

juni di wo

09 10

20:00-22:00 13:30-15:00

Trefpunt Trefpunt

Bestuursvergadering Rondstruinen in de natuuur

bestuursleden Gert Jansen

za za

13 20

Trefpunt Trefpunt

Rotta Varia Slootjes excursie

di

23

10:00-13:00 10:00-12:00 13:30-15:30 20:00-22:00

leden Rotta Kapoentjes openbaar Rotta Rangers

Trefpunt

Natuurfotografie

leden

Ad Somers, Ellen Beckmann

juli za

04

08:00- 16:30

n.t.b.

Excursie Zouweboezem

leden

Henk Zomer en Jan Kees Hoek

- 30 -

Ad Somers Gert Jansen

Aves Visum, jaargang 35, nummer 131, maart 2015 Toelichting activiteitenkalender In de activiteitenkalender staan de activiteiten voor het komend kwartaal die bij het ter perse gaan van dit nummer bekend zijn. Kijk op de website voor de meest actuele informatie. Hebt u geen internet, of na het raadplegen van de website nog vragen? Neem dan contact op met de persoon die bij de activiteit vermeld staat. Neem bij wandelingen en excursies altijd uw verrekijker mee. Eventueel is er een verrekijker te leen mits u dit tijdig aangeeft. Stem schoeisel en kleding af op het te bezoeken terrein en het weer. Bij deelname aan Rotta Actief! en Rotta Natuurwerk is het verstandig om vooraf even contact op te nemen om kleding en schoeisel af te stemmen op de te verrichten werkzaamheden. Bij auto-excursies rijden we zoveel mogelijk met elkaar mee. We streven er naar passagiers zo gelijk mogelijk te verdelen over de beschikbare auto 's. Benzinekosten worden door alle inzittenden gedragen. Passagiers betalen per persoon € 0,10 per gereden kilometer, ongeacht het aantal inzittenden. Als iemand per se met de eigen auto wil rijden, en daardoor geen passagiers heeft, zijn de benzinekosten geheel voor eigen rekening. Chauffeurs die passagiers meenemen moeten een inzittendenverzekering hebben afgesloten. Consumpties en entreegelden zijn voor eigen rekening. Doelgroepen Openbaar Ledenavond Cursus Rotta Onderzoek Rotta Actief! Rotta Natuurwerk Rotta Varia Rotta Kapoentjes Rotta Rangers Jong Rotta Wandeling Excursie Weekend

leden en niet-leden zijn van harte welkom, aanmelden niet nodig. alleen voor leden en donateurs, aanmelden niet nodig. alleen voor cursisten, dus vooraf aanmelden en betalen. inventariseerders en mensen met interesse voor onderzoek aan flora en fauna de werkploeg op donderdag, leden en niet-leden mogen meehelpen. leden en niet-leden kunnen mee komen werken in de natuur, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden zijn van harte welkom, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden tussen 4 t/m 6 jaar zijn welkom, aanmelden vooraf noodzakelijk, vol is vol. leden en niet-leden tussen 7 t/m 12 jaar zijn welkom, aanmelden vooraf noodzakelijk, vol is vol. leden en introducees vanaf 13 jaar zijn welkom, aanmelden niet nodig. leden en niet-leden zijn welkom, aanmelden niet nodig. alleen leden, vooraf aanmelden, uiterlijk drie dagen voor de datum. alleen leden, vooraf aanmelden noodzakelijk, zie instructies bij weekend.

Locaties, informatie en aanmeld-adressen indien vooraf aanmelden nodig is Afkorting Plaats/gebied Informatie bij e-mailadres BZ Bleiswijkse Zoom Aad Deurloo [email protected] EDP Eendragtspolder Dick Hoek [email protected] HBB Hoge Bergse Bos Aria van Ballegoie [email protected] KMG Koornmolengat Aad Deurloo [email protected] LBB Lage Bergse Bos Rien van der Vorm [email protected] ZHP Zevenhuizerplas Aad Deurloo [email protected] Rotta Actief! Trefpunt Rotta Jan Noppers [email protected] Rotta Kapoentjes Trefpunt Rotta Gert Jansen [email protected] Rotta Rangers TrefpuntRotta Gert Jansen [email protected] Rotta Onderzoek diverse locaties Jesse Keyzer [email protected] Jong Rotta Trefpunt Rotta Hans Sanders [email protected] Rotta Varia Trefpunt Rotta Ad Somers [email protected] Rotta Natuurwerk diverse locaties Rien van der Vorm [email protected] Excursies en weekenden, informatie en aanmelden bij Henk Zomer [email protected] Jan Kees Hoek [email protected]

Telefoon 06 - 410 435 62 06-51 23 76 29 010 - 455 22 61 06 - 410 435 62 079 - 593 12 62 06 - 410 435 62 010 - 418 47 76 010 - 511 57 20 010 - 511 57 20 06 - 385 953 04 06-40 56 77 69 06 - 39 32 11 13 079 - 593 12 62

010 - 455 10 20 010 - 418 10 31

Vertrekpunten wandelingen, tenzij anders aangegeven BZ parkeerplaats bij restaurant 't Zeeltje, Kooilaan 3, 2665 KR Bleiswijk EDP parkeerplaats bij Zevenhuizerplas, Middelweg, Zevenhuizen HBB parkeerplaats Outdoor Valley, Hoeksekade 141, 2661 JL Bergschenhoek of Trefpunt Rotta KMG brug over de Hennipsloot bij restaurant De Roerdomp, Tweemanspolder 12, 2761 ED Zevenhuizen LBB bij restaurant 't Hoekse Hout, Bergse Bosdreef 6, 2661 GN Bergschenhoek ZHP bij restaurant De Strandgaper, Strandweg 1, 2761 DM Zevenhuizen

Actueel Rotta-nieuws Het meest actuele Rotta-nieuws vindt u op de website www.rotta-natuur.nl, bij het kopje "agenda" op de homepage. Hier is ook verdere informatie over de activiteiten te vinden. Even de activiteit aanklikken in de agenda en u weet alles wat u weten moet!

- 31 -

Indien onbestelbaar retour: Hoeksekade 164, 2661 JL Bergschenhoek

MB 69 Sneeuwuil © Chris van Rijswijk

MB 70 Stormmeeuw © Chris van Rijswijk

Mystery Bird Chris van Rijswijk MB 69 Dat het een uil is was voor alle inzenders duidelijk, maar welke uil het betreft is blijkbaar niet zo simpel. Alle inzendingen zaten er namelijk naast! Het betreft een uil omdat de vogel een korte staart heeft (de meeste roofvogels hebben een lange staart) en een grote kop. De foto is een tegenlichtopname en daardoor worden de kleuren anders weergegeven dan de werkelijkheid. Eigenlijk zie je niet veel meer dan het profiel van de vogel en als je goed kijkt, kun je ook zien dat de vogel getekend is. De uil betreft verrassend genoeg een Sneeuwuil! Sneeuwuilen zijn broedvogels van het hoge noorden en zwerven soms (al dan niet met behulp van schepen) uit naar de Lage Landen. MB 70 Deze meeuw is een Stormmeeuw en alle inzenders hadden het goed. Dat had ik niet verwacht. Mij leek de Sneeuwuil makkelijk te determineren en de Stormmeeuw veel moeilijker. Het kan verkeren. Meeuwen zijn over het algemeen best lastig op naam

MB 71 © Chris van Rijswijk

te brengen. De verschillen tussen de diverse soorten zijn minimaal. Deze Stormmeeuw vind ik persoonlijk niet moeilijk. Dat komt omdat ik bij Stormmeeuwen altijd naar het ‘gezicht’, naar de uitstraling van de vogel kijk. Die vind ik bij Stormmeeuwen uniek. Ze hebben voor meeuwen een vriendelijke uitstraling. Dat komt door hun relatief ronde kop. Verder kun je deze Stormmeeuw herkennen aan de zwart/wit verdeling op de vleugelpunten en aan de groene snavel. De Stormmeeuw is een algemene vogel in ons werkgebied. Bijgaand 2 nieuwe foto’s. Ze zijn niet gemakkelijk. Je kunt je oplossing naar mij mailen ([email protected]) of zelf de antwoorden onthouden. De oplossing staat in het volgende nummer. Kijk ook eens op mijn website: www.birdshooting.nl Succes…

MB 72 © Chris van Rijswijk