tief
perspec
nummer 1, maart 2013
‘hij ging weg op zijn fiets en kwam terug in een rolstoel’ over verdriet, liefde en moed
Jong, gehandicapt, maar niet beperkt
de mensen achter Unlimited
leven na een beroerte ‘spannend en soms moeilijk’ De arbeidsdeskundige wat doet die eigenlijk?
online
inhoud
04 Ruimte voor u
Lucy Sans kreeg bijna veertig jaar geleden een ongeluk waardoor ze hersenletsel opliep. Haar emoties schildert ze van zich af.
05 Mijn leven
Een beroerte veranderde het leven van Aalt van de Glind volledig.
De partner van
arolien ten Wolde C is getrouwd met Han. Han werd bijna vier jaar geleden aangereden en liep daarbij een dwarslaesie op. Ze proberen hun leven zo goed mogelijk vorm te geven. ‘Ik wil het graag goed voor Han maken, maar soms lukt dat niet en dat is moeilijk.’
Dick van Heun (80)
‘Je staat er niet alleen voor’
06
In zijn woonplaats Haarlem staat hij bekend als Mister Mantelzorg. Dick van Heun is op het gebied van de mantelzorg een ervaringsdeskundige: hij zorgde 18 jaar voor zijn zieke echtgenote. Vanuit zijn gevoel er alleen voor te staan besloot hij zich in te gaan zetten voor mantelzorgers. Hij is voorzitter van het Platform Belangenbehartiging Mantelzorg Kennemerland en zorgt ervoor dat mantelzorgers zich gesteund voelen. We gingen langs bij Dick en filmden hem. Ga naar www.uwv.nl/perspectief om het filmpje te bekijken. Op de website vindt u nog veel meer informatie en levensverhalen.
10 Mijn leven
mijn perspectief online
René leeft met een posttraumatische stressstoornis.
11 Het Misverstand
Tekst: Iris Koomen, foto: Steven van Noort
04
02 uwv perspectief
Marc wist niet dat hij bij UWV moest melden dat zijn broer bij hem kwam wonen. Hij kreeg een boete.
12 Kort nieuws
Veranderde regelgeving, nieuwe mogelijkheden en interessante nieuwtjes.
21
14
Reportage
Perspectief ging op bezoek bij de mensen achter Unlimited: hét lifestyleplatform voor jongvolwassenen met een lichamelijke beperking of chronische ziekte. Die jongeren zijn misschien wel ziek, maar zeker niet zielig.
17 Helemaal nieuw! Perspectief online is in een nieuw jasje gestoken. Gaat dat zien!
18 De arbeidsdeskundige
Als u wordt uitgenodigd voor een bezoek aan de arbeidsdeskundige, wilt u weten wat u te wachten staat. Wat doet de arbeidsdeskundige precies en wat kunt u zelf doen om u voor te bereiden?
21 Mijn leven
Door de ziekte van Crohn moest Frank Snip zoeken naar een nieuwe balans.
zien en doen 22 Horen,
Uitjes, producten en ander moois. Dit keer onder andere de tombe van Toetanchamon, wandelen op het Westerborkpad en het boek Architectuur door andere ogen.
24 Column Vincent Bijlo
Commentaar van cabaretier Bijlo op ziekte, gezondheid en het leven in het algemeen.
uwv perspectief 03
ruimte voor u
mijn leven
‘ik bén niet mijn handicap’ Lucy Sans (62) kreeg in 1971 een auto-ongeluk. Ze bleek hersenletsel te hebben. Ze ontvangt een WAO-uitkering en woont sinds 1985 in een Fokuswoning. En ze schildert. raakt. Of het te koop is? Ja! Mijn schilderij Terugblik deed een echtpaar met een overleden kindje zo veel, dat ze het van me kochten. Ze hebben mij verteld dat ze het schilderij boven hun bed zouden ophangen. Mijn handicap heeft me gevormd tot wie ik nu ben, maar ik bén niet mijn handicap. Schilderen heeft ervoor gezorgd dat ik me, ondanks mijn handicap, vrij voel om van alles te kunnen doen. Schilderen heeft me vrijer gemaakt!
‘Ik had wat
te verwerken’
Meer zien van het werk van Lucy en andere kunstenaars? Ga naar www.uwv.nl/perspectief
■
Aalt van de Glind (64): ‘Ik schilde
Tekst: Iris Koomen, foto: Steven van Noort
‘Ik was er zelf nooit opgekomen, maar toen ik mijn handicap probeerde te accepteren opperde iemand om eens te gaan tekenen wat ik voelde. Zo is het begonnen. Bij onderwerpen waar ik lastig over praat, komt eerst het beeld in mijn hoofd. Ik denk bijvoorbeeld na over het onderwerp “acceptatie” – hoe ziet dat eruit voor mij? Als ik dat helder heb, schilder ik het. Daarna kan ik er ook over praten. Dat doe ik ook als mij iets dwarszit. Dan ben ik het kwijt. Door de jaren kun je ook een duidelijke lijn zien in mijn werk. Toen ik net begon, schilderde ik zwaardere onderwerpen. Het duurde een tijdje voor het wat lichter werd. Ik had wat te verwerken. Ik vind het fijn als mijn werk mensen
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Steven van Noort
mijn
04 uwv perspectief
en
lev
‘Ik probeer oog te houden voor de grappen van het leven’ Hij was docent, wethouder en actief sporter. Ruim drie jaar geleden kreeg Aalt van de Glind (getrouwd, drie dochters, vijf kleinkinderen) een beroerte. Het veranderde zijn leven.
een appeltje en toen viel de linkerkant van mijn lichaam uit. In eerste instantie was ik vooral verwonderd. Door de snelle actie van Anneke, mijn vrouw, en hulp van de buurman was ik vlug in het ziekenhuis. Op de scan zaten witte vlekken in mijn grijze hersencellen. “Onherstelbaar”, zei de arts. Maar dat geloofde ik amper. Als actief sporter startte ik fanatiek met revalideren. Mijn linkerkant functioneerde slecht, maar met een rollator en de goede, getrainde rechterkant van mijn lichaam kon ik mezelf redden. De vermoeidheid was het ergste: een afwasje doen moest met pauzes. En de onzekerheid over alles: had ik dat geld al overgemaakt? Maar het ging vooruit. Tot het genezingsproces stagneerde na anderhalf jaar. Toen werd het pas echt moeilijk. Je wordt voor een deel een ander mens, ik moet dit nieuwe lichaam accepteren. Mijn omgeving ook. Vooral partners hebben dan eveneens een moeilijke weg te gaan! Ik heb veel aan de fysiotherapeut en aan het geloof. Op het noodlot kun je niet schelden, op de goede God wel. Op mijn website staat een uitspraak van St. Franciscus: Kracht om te aanvaarden wat niet te veranderen is, moed om aan te pakken wat je verbeteren kunt en wijsheid om het verschil te zien. Ik ruim tegenwoordig zwerfvuil op bij de school naast ons en ik kan weer wat schrijven. Zo geef ik opnieuw invulling aan mijn leven. Daarbij is beweging, humor en samenwerking belangrijk. Beweging brengt me naar de bakker, waar iemand een praatje maakt. Ik probeer oog te houden voor de grappen van het leven, vooral onze kleinkinderen zijn goeie clowns. Verder krijg ik steun en praktische hulp van velen. Vergelijken met anderen is zinloos, ik heb mijn eigen pad te gaan. Het is spannend en soms moeilijk. Maar met BHS goed te doen: Beweging, Humor en Samenwerking.’ www.aaltvandeglind07.nl ■ uwv perspectief 05
de partner van
‘Zijn boze buien zijn voor mij moeilijk’
Hij ging weg op zijn fiets en kwam terug in een rolstoel Tekst: Marian Vleerlaag, foto’s: Tjitske van Leeuwen
Han ten Wolde werd in mei 2009 al fietsend door een auto aangereden. ‘Ik wist meteen dat het niet goed was. Ademen kostte me veel moeite. Achteraf logisch, want ik had mijn rug op drie plaatsen gebroken. Ook had ik al mijn ribben gebroken en ik had twee klaplongen en een gescheurde aorta. Toen de ambulancemedewerker me vroeg mijn tenen te bewegen en ik dat voor mijn gevoel deed, herhaalde zij haar verzoek. Toen snapte ik dat het menens was.’ Volgens zijn vrouw Carolien is het een wonder dat Han nog leeft. ‘Ik was op dat moment aan het inpakken, we zouden op reis gaan. De vriend waar Han naar op weg was belde dat hij nog niet was gearriveerd. Een paar minuten later belde de ambulance. Hij heeft elf dagen op de intensive care gelegen. Onze kinderen -- Jasmijn van 7 en Lucas van 4 -- waren toen nog heel klein. Dat maakte dat ik niet kon nadenken of bij de pakken neer kon gaan zitten; ik moest gewoon door. Gelukkig heb ik veel hulp gehad van familie. Mijn ouders en zussen wisselden elkaar af, er was altijd iemand in huis.’ Eindelijk weer de kinderen naar bed brengen Inmiddels is het stel bijna vier jaar verder. Han heeft een dwarslaesie, hij zit in een rolstoel. Carolien werkt twee dagen in de week als orthoptist in een ziekenhuis. Ze wonen nog in hun oude huis maar
Als je partner een ziekte of beperking heeft, is dat ook voor jezelf een stevige opgave. Niet alleen moet het gezin blijven draaien, je krijgt er soms een heel andere partner voor terug. Han (37) en Carolien ten Wolde (34) uit Nieuwegein overkwam het toen Han een ongeluk kreeg en een dwarslaesie opliep. Inmiddels zijn ze vier jaar verder. nog geen jaar geleden kochten ze het huis van de buren erbij. Na een ingrijpende verbouwing is het dubbele woonhuis ingericht voor de rolstoel van Han -- met aangepaste keuken, badkamer en een lift tot de zolderverdieping. ‘Dat veranderde veel’, legt Han uit. ‘Door de lift kon ik na al die jaren opnieuw boven komen en eindelijk de kinderen weer naar bed brengen. Op zolder heb ik nu mijn eigen ruimte.’ Han benadrukt hoe belangrijk die ruimte voor hem en voor Carolien is. ‘Ik sliep tot vorig jaar zomer beneden. Met een bed in de kamer en de Duplo over de vloer verspreid, was het moeilijk manoeuvreren met mijn rolstoel. En wij zaten constant bij elkaar.’
Trainen Doordat zijn rechterarm ook zwaar beschadigd is, heeft het ongeluk het leven van Han, Carolien en de kinderen in veel opzichten ingrijpend veranderd. ‘Ik moet alles doen in huis’, aldus Carolien. ‘Dat heb ik soms bijna niet eens meer in de gaten. Tot voor kort was het tijdens het spitsuur én koken, én opruimen, én de kinderen naar bed brengen. Logisch maar ook zwaar.’ ‘Ook voor mij is het is niet gemakkelijk om te zien dat Carolien alles moet doen’, aldus Han. ‘Ik wil voor mijn gezin kunnen zorgen, nuttig zijn. Gelukkig kon met een operatie een zenuw in mijn rechterarm verplaatst worden en daar is na een lange revalidatie wat beweging en kracht in teruggekomen. Ik probeer mijn arm zo veel
‘ik wil niet haar derde kind zijn’ mogelijk te trainen om ervoor te zorgen dat ik niet Caroliens derde kind ben. Op de dagen dat Carolien werkt, kook ik. Dat gaat, hoewel ik er laatst achter kwam dat veilig de aardappels afgieten simpelweg niet lukt.’ Boze buien Han kan niet meer werken, hij is volledig arbeidsongeschikt verklaard. ‘Ik werkte als projectmanager in de zorg, was de hele ➜ uwv perspectief 07
de partner van
tips voor de partner van Leven met een zieke partner heeft ingrijpende gevolgen. Alles ziet er opeens anders uit en er moet veel worden geregeld. Meer informatie over zorgverlof, thuiszorgregelingen plus de rechten en plichten van mantelzorgers zijn te vinden op Perspectief online bij de Wegwijzer: www.uwv.nl/perspectief.
‘Het is helend om te zien hoe nuchter de kinderen tegen dingen aankijken’
Regel het goed ...
En zorg vooral ook goed voor jezelf
dag van en naar locaties aan het rijden. Daarnaast hield ik Deze zware taak is alleen vol te houden als je van fanatiek sporten. zelf overeind blijft: Ik was een spontaan • Vraag tijdig hulp aan huisarts, familie of vrienden. type, stond volop • Blijf ruimte maken voor je eigen activiteiten. in het leven en hield • Eet goed, zorg voor voldoende rust en beweging. van de vrijheid om • Stel grenzen, kom voor jezelf op en voel je daar zomaar te zeggen: niet schuldig over. “Kom op, we gaan • Regel een uitlaatklep, deel je gevoelens en even weg samen.” zorgen met anderen. Lotgenotencontact kan Nu zit ik gevangen daarbij helpen. in mijn eigen lichaam. Mijn hoofd wil nog wel maar mijn lijf werkt niet meer mee. Dat is vaak heel pittig.’ Het maakte Han qua karakter ook een andere man om mee te leven, zegt zijn vrouw. ‘Het proces van accepteren is niet gemakkelijk, zeker in het begin niet. Zijn boze buien zijn voor mij moeilijk. Je ziet hoe ongelukkig hij dan is en daar kan ik me niet voor afsluiten. Als ik zelf iets leuks ga doen, voel ik me al snel schuldig. Ik wil het graag goed voor Han maken, het gezellig hebben, maar soms lukt het niet om hem in de juiste modus te krijgen. Dat is nog steeds moeilijk voor me.’
08 uwv perspectief
Professionele hulp Han kreeg in het begin professionele hulp voor dat aanvaardingsproces. ‘Dat was nodig: ik kwam in zo’n verschrikkelijk rotgat terecht. Ik liep tegen mijn beperkingen op, was bezig met de schadeclaim die eerst moest worden afgehandeld om geld genoeg te hebben voor een verbouwing in huis. Ik kon letterlijk en figuurlijk geen stap meer vooruit. Geen werk meer, geen ruimte, geen auto; ik zat altijd thuis.’ ‘Dat was het moment waarop ik heb aangegeven dat ik het niet meer trok,’ aldus Carolien, ‘waarna Han hulp kreeg.’ ‘Dat heeft wel geholpen’, stelt hij. ‘Nu heb ik geen gesprekken meer, maar ik praat nog regelmatig met onze dominee en met een goede vriend. Het gaat beter. Ik kan weer dingen oppakken, zelf een boodschapje doen is fijn, ik maak als hobby websites zoals www.onbeperkt.info, mijn site voor rolstoeltoegankelijke openbare gelegenheden.’ Nee zeggen Carolien heeft geen professionele psychische ondersteuning gehad. ‘Toen ik er behoefte aan had kon het niet geregeld worden, nu wil ik het niet meer want
ik kan mijn verhaal kwijt bij vriendinnen en familie. Ik kan het heel lang aan. Tot het knapt; dan is het in één keer op en moet ik met iemand praten. Wat ik meteen goed in mijn oren hebt geknoopt, was het advies in het ziekenhuis na het ongeluk: zorg dat je niet zijn verpleegster wordt. Dat vind ik nog steeds een belangrijke raad, we zijn immers partners. Dat valt niet mee want ik moet mijn eigen grenzen bewaken, toch regelmatig nee zeggen tegen Han. ’s Morgens en ’s avonds komt er hulp aan huis, de zorg voor hem neemt dan zo’n anderhalf uur in beslag. Ik doe veel maar zeg soms ook nee. Dat moet, ik kan niet altijd met plezier voor hem zorgen en dat zou zich wreken in je relatie.’ ‘Dat doet ze goed’, stelt Han. ‘Ook al frustreert het me wel eens. Maar we hebben er bewust voor gekozen niet de complete mantelzorg ook nog eens door Carolien te laten invullen. Alleen tijdens kerst en verjaardagen legt Carolien me op bed. Dat is heel intensief dus ik snap dat het niet vaker kan. Heerlijk als het wel lukt want je wilt niet altijd iemand in je huis. Fijn als je samen thuis bent en dat er geen hulp komt.’
Goed met de kinderen Carolien is bewust blijven sporten. ‘Eén keer per week, dan was er familie van mij en later zetten we de babyfoon aan. Als er wat was, kon Han bellen met de buren. Met de komst van de lift kan hij zich veel makkelijker zelf redden.’ Han koestert de zelfstandigheid die langzaam wat terugkomt. ‘Ik kan zelf nog niet rijden met de auto maar hoop dat in de toekomst weer te kunnen.’ Met de kinderen gaat het goed, zien de ouders. ‘Toen ik net uit het ziekenhuis kwam, herkende de kleinste me niet meer als zijn vader. Nu is het de gewoonste zaak van de wereld dat ik in een rolstoel zit. Als ik ze naar school breng, vechten ze erom wie er bij mij in de rolstoel mag en wie er moet lopen.
‘toen ik net uit het ziekenhuis kwam, herkende de kleinste me niet meer’
“En papa mag natuurlijk weer in de rolstoel”, verzuchten ze dan. De enige die wil lopen, dat ben ik! Het is helend om te zien hoe nuchter zij tegen dingen aankijken.’ loslaten Han vertelt dat hij blij wordt van het maken van een website. ‘Het is creatief en technisch, ik ben weer in contact met mensen en ik creëer iets. Dat geeft een goed gevoel. Ik kan door de steeds beter wordende techniek, zoals zo’n lift, letterlijk en figuurlijk steeds verder komen. Maar wat ook een belangrijke stap vooruit is, is mijn eigen blik. Bij mijzelf moest het roer om. Ik moet loslaten dat ik niet langer kostwinner ben, maar huisvader. En wat ik thuis kan doen, daar kan ik ondertussen meer van genieten. Zo heb ik met Lucas veel rondgereden toen hij kleiner was. Nam ik hem op schoot in de rolstoel en liet ik hem heel Nieuwegein zien. Ik weet dat als ik gewoon gewerkt zou hebben, ik veel van die eerste tijd met de kinderen had gemist. Dat is winst.’ ‘Ons leven is compleet veranderd, dat is moeilijk’, aldus Carolien. ‘Maar we vinden langzamerhand toch weer een nieuwe weg.’ ■ uwv perspectief 09
mijn leven
Een wijziging in uw persoonlijke situatie kan ervoor zorgen dat uw toeslag of uitkering verandert. Een misverstand zit in een klein hoekje.
mis verstand Tekst: Ursula Wopereis
mijn
en
Marc en zijn broer Bart zijn twee handen op een buik. Altijd al geweest. Als de relatie met zijn vriendin uitgaat trekt Bart in bij zijn broer, die alleen woont. Marc realiseert zich niet dat dit gevolgen heeft voor de toeslag die hij van UWV ontvangt.
lev
Een lange tocht ...
Op een avond in 2000 werd er bij René aangebeld. Hij deed open en voor hij het wist sloegen twee mannen hem volledig in elkaar. Dat ene kwartier veranderde zijn leven ingrijpend.
nieuwe regelgeving
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Steven van Noort
René (37): ‘Na een lange tocht langs politie, ziekenhuis, slachtofferhulp, sociaal werker, justitie en andere instanties leek het redelijk goed met mij te gaan. Totdat ik zo’n vijf jaar later tijdens mijn werk in de verffabriek volledig instortte. Ik kon me niet meer concentreren en moest steeds janken. Daardoor kon ik niet veilig meer werken. Na wederom een lang traject van allerlei instanties luidde de uiteindelijke diagnose: posttraumatische stressstoornis. Ik vond dat de fabriek niks meer aan me had, daarom heb ik ontslag genomen. Dom natuurlijk, maar ik was in die tijd gewoon niet helder in mijn hoofd! Wat volgde was een “hoop gedoe” rond het zoeken naar passend werk en het regelen van een uitkering. Daarbij is heel veel verkeerd gegaan. Zo veel, dat het onderdeel van het probleem begon te worden. Ook had ik veel moeite met de plotselinge omschakeling van fabrieksarbeider naar huisman. Inmiddels zie ik in dat ik me zorgen kan blijven maken, maar dat ik mezelf daar niet mee help. Sinds vorige zomer heb ik daardoor min of meer geaccepteerd dat een baan er voor mij niet meer inzit. De vervelende gevoelens zijn niet weg, maar ik kan zo meer vrede hebben met de situatie. Momenteel vind ik veel rust in het maken van abstracte schilderijen. Ik onderzoek nu hoe ik hiermee wellicht op den duur mijn brood kan verdienen; dat zou mooi zijn. Ik ben van ver gekomen, maar ik moet mijn huidige situatie niet willen spiegelen aan die van voor het trauma. Die komt nooit meer terug.’ ■
wegwijzer
10 uwv perspectief
Op 1 januari 2013 trad de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving in werking. Wie de uitkeringsregels overtreedt moet het te veel ontvangen geld volledig terugbetalen. Daar bovenop wordt een boete opgelegd ter hoogte van hetzelfde bedrag. Voorkom misverstanden. Geef wijzigingen in uw situatie of in die van uw partner of gezin tijdig door aan UWV. Kijk voor informatie en het wijzigingsformulier op www.uwv.nl.
Marc (45) was timmerman maar ontvangt nu een uitkering van UWV en een toeslag. Zijn inkomsten zijn flink achteruitgegaan. Zijn broer Bart (43) is Marcs beste vriend. Bart is metselaar. Aan een half woord hebben ze genoeg. Bart woont samen met zijn vriendin Tessa. Als Tessa de relatie verbreekt, stelt Marc voor dat Bart tijdelijk bij hem komt wonen. Dat is beter dan alleen op een kamer zitten kniezen. Bart schrijft zich bij de gemeente in op het adres van Marc. Dat lijkt een gouden greep. Andere leefsituatie Bart helpt mee in de huishouding, ze doen samen boodschappen en klussen in het weekend in en om het huis. De broers hebben twee rechterhanden, maar wat de financiën betreft zijn ze minder handig. Omdat ze toch alles samen doen besluiten ze een gezamenlijke rekening te openen waarmee ze alles betalen wat met het huishouden te maken heeft. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Als Bart in december griep krijgt, verzorgt
Marc hem. ‘Gezellig toch? Het lijkt wel alsof we al jaren getrouwd zijn’, knipoogt Marc. Hij realiseert zich niet dat hij daarmee de spijker op zijn kop slaat. Controle door uwv UWV controleert Marc via een bestandsvergelijking met de gemeentelijke basisadministratie (GBA). Ook komt er een inspecteur van UWV op huisbezoek. Deze constateert dat Marc en Bart een gezamenlijke huishouding voeren. Voor de Toeslagenwet is Marcs leefsituatie gewijzigd van ‘alleenstaande’ naar ‘gehuwd/ gelijkgesteld’. Dat betekent dat de inkomsten van Bart van invloed zijn op de hoogte van de toeslag van Marc. Marc had UWV moeten melden dat zijn broer bij hem introk en wat Barts inkomsten zijn. Terugbetaling en boete UWV berekent dat Marc een half jaar te veel toeslag heeft ontvangen. In totaal gaat het om € 1.150. Dit bedrag moet Marc volledig terugbetalen aan UWV. Omdat Marc niet aan UWV heeft doorgegeven dat zijn leefsituatie is gewijzigd, krijgt hij bovendien een boete van 100 procent. In totaal moet Marc dus € 2.300 terugbetalen. UWV past zijn toeslag aan. ■ uwv perspectief 11
nieu
perspectief door kunst
Tekst: Els Meijers
Het kan sinds 1 januari: overstappen van de oude Wajong-regeling naar de werkregeling van de nieuwe Wajong. Het doel van de nieuwe Wajong is om hulp te bieden bij het vinden en behouden van betaald werk. Zodat iedereen die kán werken, hiervoor ook de kansen krijgt en deze kan benutten. De nadruk ligt dus in de eerste plaats op uw mogelijkheden om te werken en niet op de uitkering. De nieuwe Wajong biedt meer mogelijkheden om u te helpen bij het vinden van een baan. Zo vergroot u dus uw kansen op de arbeidsmarkt. Ook loont het in de nieuwe Wajong om (meer) te werken. Hoe meer u zelf verdient, hoe meer u meestal overhoudt. Overstappen is vrijwillig. Het kan op elk moment en is niet gebonden aan een termijn. U krijgt altijd eerst een gesprek met een arbeidsdeskundige. Deze zal u en eventueel uw ouders of begeleiders goed voorlichten over alle voor- en nadelen van een overstap. Hierdoor kan iedereen een weloverwogen beslissing nemen. Eenmaal gekozen, blijft gekozen: terug gaan naar de oude Wajong kan niet. Meer weten? Ga naar uwv.nl/perspectief.
onderschat jezelf nooit
Van de jongeren die de Wajong instromen, heeft 86 procent arbeidsmogelijkheden. Of Wajongers werk vinden, hangt deels af van de inschatting die zij, hun ouders en hun begeleider maken van de mogelijkheden. Vooral ouders hebben een grote invloed, blijkt uit onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Maar ouders kunnen ook de mogelijkheden van de jongeren onderschatten, waardoor zij hen juist belemmeren in het benutten van kansen. Probeer daarom met begeleider(s) en ouders een zo realistisch mogelijke inschatting te maken van de kans op werk. Meer over het onderzoek leest u op www.uwv.nl/perspectief. Foto: Ed Suter/Hollandse Hoogte
Foto’s: Dutch photography.nl
Vrijwillig overstappen naar de nieuwe Wajong
samenwonen?
geen pgb meer nodig?
Gefeliciteerd Bram de Krosse (27) uit Raalte, Xandra Cartens (54) uit Lent en Frank ter Beek (47) uit Nijmegen! Zij werden uitgeroepen tot winnaar van het UWV ‘Kunstcongres met perspectief 2012’. In het najaar van 2012 organiseerde UWV in het Kröller-Müller Museum in Otterlo voor de derde keer een kunstcongres voor mensen met een arbeidsbeperking. Er was werk te zien van 150 kunstenaars met een WAO-, WIA- of Wajong-uitkering. Het kunstcongres is een manier om te laten zien wat kunstenaars met een arbeidsbeperking in hun mars hebben en hun kans op werk te vergroten. Tijdens het kunstcongres maakte UWV bekend dat het op de eigen kantoren alleen nog werk gaat exposeren van kunstenaars met een arbeidsbeperking. Meedoen aan Kunstcongres 2013? In het juninummer van UWV Perspectief leest u er meer over. Houd ook www.kunstcon gresmetperspectief.nl in de gaten.
expeditie work!
Gamen en tegelijkertijd je kansen op de arbeidsmarkt vergroten? Dat kan nu op www.expeditiework.nl. Het is een initiatief van UWV en vooral gericht op laag en middelbaar opgeleide jongeren. Behalve fun games zijn er ook zogeheten serious games. Die helpen bijvoorbeeld bij het maken van een goed cv, een netwerk in kaart brengen en een sollicitatiegesprek voorbereiden. Spelen maar! Meer weten? Ga naar www.uwv.nl/perspectief.
kind uit huis? nieuwe baan?
Foto: Truus van Gog/Hollandse Hoogte
kort ws
wegwijzer
(v)echtscheiding? informatieplicht overtreden? hogere boete! Tot nu toe gold een boete van 10 procent over het te veel ontvangen uitkeringsbedrag bij het niet juist informeren van UWV over uw situatie. Die boete is door het kabinet per 1 januari verhoogd naar 100 procent. Wie binnen vijf jaar na een eerste overtreding opnieuw de fout ingaat, krijgt een boete van 150 procent van het te veel betaalde bedrag. Dit wordt helemaal verrekend met de uitkering. Extra alert zijn dus! En twijfelt u over hoe u de formulieren juist invult? Overleg dan even met UWV. uwv perspectief 13
Op bezoek bij de redactie van Unlimited
Marja Witteman
senior consultant Emma at Work*
Onbegrensd creatief Unlimited is het lifestyleplatform voor jongvolwassenen met een lichamelijke beperking of chronische ziekte. Perspectief ging op bezoek bij de redactie!
Peter Warmerdam
Sandy van Dijk
artdirector
traffic
Tekst: Annette Prins, foto: Frank Kouws
Bente Hamelink
schrijft, fotografeert en helpt met de vormgeving
Britt Abrahams
Anthony Vroom
medewerkster PR
Wil je Anne hoofdredacteurn de en de rest va eten? o redactie ontmlm pje fi Bekijk het n v. w op www.u ! l/ perspectief
stagiair dtp/vormgeving Irene van der Lubbe
directeur
lees verder op pagina 16
*Uitzendbureau voor jongeren met een chronische ziekte of lichamelijke beperking.
➜
uwv perspectief 15
unlimited
Jong en mantelzorger
In het magazine en op de website van Unlimited schrijven ervaringsdeskundigen over hun belevenissen. ‘We willen laten zien dat je ook een rijk leven kunt hebben als er iets met je aan de hand is.’ Het bed in het Haarlemse redactielokaal waar Irene van der Lubbe, directeur van Unlimited, op zit, is de werkplek van haar dochter Anne. Sinds een hersenbloeding vlak na haar geboorte heeft Anne een interne drain in haar hoofd en is ze aan bed en bank gekluisterd. Als ze thuis werkt -- ze studeert psychologie en is hoofdredacteur van Unlimited Magazine -- is het redactiebed de plek waar haar collega’s even kunnen uitrusten. Bij Unlimited moet iederéén zichzelf namelijk in acht nemen. Op vijf professionals na, die de vrijwilligers van Unlimited Magazine opleiden en ondersteunen, hebben alle medewerkers een lichamelijke beperking of chronische ziekte. ‘Een broze gezondheid’ noemt Irene dat. ‘Ik vind het prachtig dat wij ons bedrijf zo kunnen inrichten dat deze kwetsbare mensen hier kunnen werken.’ Zelfstandigheid Het idee voor Unlimited ontstond toen Anne vier jaar geleden de overstap maakte van de kinder- naar volwassenenzorg en ontdekte hoe weinig aanbod er was voor jongvolwassenen om het leven met een ziekte aangenamer te maken. ‘Voor kinderen is er in dat opzicht veel’, vertelt Irene. ‘Denk aan de cliniclowns, ziekenhuisbioscopen en psychologische begeleiding. Het meeste daarvan valt weg zodra je achttien wordt. De volwassen patiëntenmagazines gaan voornamelijk over de ziektes zelf, maar daarover hoef je onze doelgroep niets te vertellen, dat weten ze allang.’ Jongvolwassenen zijn nieuwsgierig naar hoe je het leven ondanks je ziekte zo leuk mogelijk maakt. Ze staan op de rand van zelfstandigheid, zijn bezig met relaties,
16 uwv perspectief
Boekentips
Elke dag leven met epilepsie
werk, een eerste huis, kinderen krijgen en dromen waarmaken. Unlimited wil hen daarin ondersteunen. ‘Met het kwartaalblad Unlimited Magazine, maar ook met verschillende activiteiten, zoals een open podium, en onze website, die boordevol actuele informatie, recensies, columns en blogs staat.’ Bekendheid Twee jaar lang waren moeder en dochter, bijgestaan door kennissen met ervaring, enthousiast bezig om Unlimited van de grond te krijgen. Toen werd Anne in 2010 door de Bart de Graaff Foundation verkozen tot Bikkel van het Jaar en ontving ze een startkapitaal om het eerste magazine uit te brengen. In datzelfde jaar werd er een documentaire gemaakt en kreeg Anne aandacht in het televisieprogramma Je zal het maar hebben. ‘Alles viel samen’, zegt haar moeder. ‘In één klap bereikten we enorm veel mensen. Potentiële lezers, maar ook jongvolwassenen die voor Unlimited wilden schrijven en fotograferen.’
gaat ze met haar rugzak de hele wereld over, en ze schrijft daar prachtige verhalen over.’ Wajong Voor jongvolwassenen met een beperking of chronische ziekte is het een klus om zich in deze maatschappij te handhaven. Ze lopen voortdurend tegen hun eigen grenzen of die van de buitenwereld aan. Of het nu om een opleiding, werk, relaties of huisvesting gaat, weet Irene. ‘Van jongs af aan zijn ze bezig met timemanagement: als ik nu dit doe, wat kost me dat straks? Hun lichaam rekent hen namelijk op elke inspanning af.’ Vrijwel alle vrijwilligers van Unlimited hebben een Wajong-uitkering. Sommigen zaten voorheen alleen maar thuis en vonden op de redactie hun eerste werk. ‘Maar zelfs onder elkaar vinden ze het soms nog moeilijk om hun rust te nemen. Terwijl dat hard nodig is om even later weer te kunnen vlammen.’ En vlammen zullen ze, bij Unlimited. De plannen voor 2013 zijn groots. Er staan vier nieuwe nummers op stapel en Irene wil de verspreiding en zichtbaarheid van het magazine vergroten. Het doel is het aantal abonnees te verdubbelen. ‘In december willen we de 2000 gepasseerd zijn.’
Legertje rolstoelers Inmiddels werken er dertig vrijwilligers voor het blad en de website. Allemaal ervaringsdeskundig. ‘Ze zijn ziek, maar niet zielig,’ zegt Irene, ‘en dat is precies wat wij willen uitdragen: je kunt ook een rijk leven hebben als er iets met je aan de hand is.’ De journalisten, bloggers en fotografen van Unlimited vertellen niet alleen over een ‘onbegrensd leven’ met een beperking, maar zijn zelf ook inspirerende was met vakantie toen de foto voorbeelden. ‘Tijdens de Paralympische werd gemaakt. Spelen afgelopen zomer waren wij de Ga naar www.uwv.nl/perspectief grootste persdelegatie’, vertelt Irene. om de reportage te bekijken over ‘Met een heel legertje rolstoelers lieten Anne en de rest van de mensen we zien dat het kán, werken met een aanachter Unlimited. doening.’ Irene is vaak onder de indruk van haar medewerkers. ‘Neem Maria, Unlimited Magazine verschijnt eenmaal per een vrijwilligster die kwartaal. De website www.unlimitedonline.nl zwaar spastisch is en biedt actuele informatie, columns, recensies veel in het ziekenhuis en een agenda met activiteiten. ■ ligt. Ondanks alles
hoofdredacTeur Anne Mreijen
unlimited magazine
Voer voor uw hersenen Kunst en gedichten
Meld u aan voor de maandelijkse nieuwsbrief! Hoe u aan meer zelfvertrouwen komt
Het chronisch vermoeidheidssyndroom. ‘Alles wat ik eerst deed, moest ik loslaten’
Online therapie: werkt het?
bekijk en lees het allemaal op www.uwv.nl/perspectief helemaal vernieuwd Seks met een handicap Marjans man kreeg een herseninfarct. ‘Ik ben wel alleen, maar niet eenzaam’
Word blogger voor Perspectief online Heel veel inspirerende filmpjes
• Wekelijks verse verhalen over leven en werken met een ziekte of beperking. • Vind alles wat u zoekt in de Wegwijzer. • Schrijf u online in voor de maandelijkse nieuwsbrief! • En blog mee over uw leven: meld u nu aan als blogger. Lees de spelregels op www.uwv.nl/perspectief uwv perspectief 17
wegwijzer
naar de arbeidsdeskundige Tekst: Annette Prins, illustratie: Studio Ping
Enkele weken na het bezoek aan de verzekeringsarts valt een brief van UWV op de mat: de uitnodiging voor een gesprek met de arbeidsdeskundige. Voor velen is dat een spannend moment. Het gaat immers over uw toekomst en uw inkomen. Maar wat doet de arbeidsdeskundige precies? Wanneer krijgt u een uitnodiging? Als de verzekeringsarts van UWV heeft vastgesteld dat u gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent, krijgt u binnen enkele weken een uitnodiging voor een gesprek met de arbeidsdeskundige. Soms kiest de arbeidsdeskundige voor twee gesprekken: het eerste om informatie uit te wisselen, het tweede om de conclusies te bespreken. Heeft de verzekeringsarts vastgesteld dat u volledig arbeidsongeschikt bent, dan hoeft u niet naar de arbeidsdeskundige. Waarover gaat het gesprek? De arbeidsdeskundige beoordeelt de mate van uw arbeidsongeschiktheid. Dit doet hij door te onderzoeken welke gangbare arbeid u met uw beperkingen kunt verrichten en hoeveel u daarmee kunt verdienen. Voorafgaand aan het gesprek heeft de arbeidsdeskundige uw re-integratieverslag en de medische beoordeling van de verzekeringsarts gelezen. Het gesprek zal gaan
over het werk dat u voor uw ziekmelding deed: wat waren de taken, wat was de belasting van die taken, hoeveel uur werkte u per week, op welke tijden, en welke beloning kreeg u daarvoor? Daarnaast wil de arbeidsdeskundige weten welke opleiding(en), trainingen of cursussen u hebt gevolgd. Deze informatie is nodig om met zekerheid te kunnen vaststellen dat u uw huidige werk niet meer kunt doen. Ook niet met eventuele aanpassingen of voorzieningen. Bij twijfels over de belasting van uw werk neemt de arbeidsdeskundige contact op met uw werkgever. Hoe bepaalt de arbeidsdeskundige uw mate van arbeidsongeschiktheid? Wanneer blijkt dat de belasting van uw eigen werk inderdaad te zwaar is, dan gaat de arbeidsdeskundige bekijken wat u voor ander werk kunt doen en hoeveel u daarmee kunt verdienen. UWV maakt hiervoor gebruik van een digitaal systeem met vijfduizend functies die in Nederland
gangbaar zijn. Van elke functie is nauwkeurig de fysieke en psychische belasting bepaald. Het systeem selecteert alle functies die passen bij uw opleidingsniveau en de mate van belastbaarheid die de verzekeringsarts voor u heeft vastgesteld. Let wel: het gaat hier om voorbeelden van gangbare arbeid. De geselecteerde functies zijn geen vacatures en u hoeft dit werk ook niet daadwerkelijk te gaan doen. Blijkt uit de selectie dat er minder dan drie functies zijn, dan is er formeel geen zogeheten gangbare arbeid voor u beschikbaar en
De arbeidsdeskundige beoordeelt de mate van uw arbeidsongeschiktheid door te onderzoeken welke arbeid u met uw beperkingen kunt verrichten bent u volledig arbeidsongeschikt. Zijn er meer dan drie functies, dan kiest de arbeidsdeskundige de functie waarmee u het meest kunt verdienen. Deze verdiensten vergelijkt hij met het salaris dat u ontving in uw laatste baan. Het inkomensverlies in procenten bepaalt de mate van uw arbeidsongeschiktheid, en daarmee de hoogte van uw uitkering. Bij een ➜ uwv perspectief 19
wegwijzer
mijn leven
wajong
Hoe kunt u zich voorbereiden? Het is handig om vóór het gesprek met de arbeidsdeskundige al op de hoogte te zijn van de wijze van beoordelen van UWV. Op de website www.uwv.nl is veel te vinden: een filmpje, uitleg en veelgestelde vragen. U kunt ook uw licht opsteken bij belangenverenigingen of vakbonden. Zij hebben ervaring met de beoordeling door arbeidsdeskundigen. Schrijf al uw vragen en opmerkingen op, zodat u zeker weet dat deze onderwerpen in het gesprek aan bod komen. Ook uw eigen ideeën over mogelijke arbeid hoort de arbeidsdeskundige graag.
In de gesprekken ligt de nadruk op uw persoonlijke wensen, kwaliteiten, interesses en mogelijkheden Mag u iemand meenemen? UWV is er voorstander van dat mensen iemand meenemen naar het gesprek met de arbeidsdeskundige. Dat kan een partner, familielid of vriend zijn, maar ook iemand van een belangenvereniging. Twee horen
20 uwv perspectief
meer dan één en uw gesprekspartner luistert vaak met andere oren. Bovendien heeft u dan iemand met wie u na afloop kunt napraten. Wat gebeurt er na uw bezoek? Binnen twee weken na het gesprek krijgt u de rapportage van de arbeidsdeskundige thuisgestuurd. Heeft u daarover vragen of opmerkingen, dan kunt u de arbeidsdeskundige bellen voor overleg. Na het rapport volgt de beschikking: het officiële besluit over uw uitkering en re-integratiemogelijkheden. In de beschikking staat of u in aanmerking komt voor een uitkering en zo ja: wat de hoogte daarvan is, voor hoelang en vanaf wanneer. Heeft de arbeidsdeskundige vastgesteld dat u geheel of gedeeltelijk kunt werken, dan draagt hij uw dossier met het sociaal medisch oordeel over aan het WERKbedrijf. Een werkcoach of arbeidsdeskundige van het WERKbedrijf zal u vervolgens adviseren over de re-integratie naar een passende baan. In die gesprekken ligt de nadruk op uw persoonlijke wensen, kwaliteiten, interesses en mogelijkheden. Komt u in aanmerking voor een (gedeeltelijke) WIA-uitkering en bent u in dienst van een werkgever die ‘eigenrisicodrager’ is, dan blijft uw werkgever voor de komende tien jaar verantwoordelijk voor de re-integratie.
Frank Snip (41): ‘Ik werkte twaalf
Kijk ook eens op www.uwv.nl/perspectief
voor het antwoord op uw vragen
mijn
en
lev
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Steven van Noort
verschil kleiner dan 35 procent krijgt u geen WIA-uitkering. U bent dan niet arbeidsongeschikt, maar werkloos. Is het verschil tussen uw laatstverdiende loon en wat u nu kunt verdienen 80 procent of meer, dan bent u volledig arbeidsongeschikt. Is het inkomensverlies 35 procent of meer, maar minder dan 80 procent? Dan bent u gedeeltelijk arbeidsongeschikt.
Bij een Wajong-uitkering of een aanvraag daarvoor is er meestal geen sprake van een werkverleden. De arbeidsdeskundige baseert zijn beslissing dan op informatie van derden: behandelaars, begeleiders of scholen. Hij duidt vervolgens drie functies die u op de vrije arbeidsmarkt zou kunnen verrichten en bepaalt aan de hand daarvan de mate van uw arbeidsongeschiktheid. Een eventuele uitkering is gebaseerd op het minimumloon. De concrete begeleiding naar passend werk of studie is in handen van de arbeidsdeskundige of werkcoach van het WERKbedrijf. ■
‘Ik kan me goed verplaatsen in klanten omdat ik weet wat het is om ziek te zijn’ Frank kreeg de ziekte van Crohn. Het werd zoeken naar een nieuwe balans. Met behulp van een vriend en oud-collega richtte hij een eigen bedrijf op: De Dijk Scootmobielen in Enkhuizen.
jaar geleden met vriend en collega Vincent Fijma als automonteur. Het was mijn lust en mijn leven. Ik kreeg echter steeds vaker gezondheidsklachten. Uiteindelijk bleek het de ziekte van Crohn te zijn: een ontstekingsziekte van het darmkanaal. Medicijnen kunnen het onderdrukken, maar niet genezen. Ik belandde steeds vaker in het ziekenhuis. Mijn werkzaamheden werden aangepast naar receptionist en magazijnmedewerker, maar ook dat lukte niet goed. Ik kwam in de WIA terecht. Iedere keer die klap voor je kop, dat deed zeer. Ik werkte bij mijn laatste klus met scootmobielen. Daar zag ik toekomst in, maar de garage stopte ermee. Ik werd ondertussen begeleid door UWV en Op/maat, een re-integratie- en leer-werkbedrijf. Ik speelde met een idee om iets met die scootmobielen te doen toen ik hoorde dat Vincent ons vroegere bedrijf had overgenomen. Het mooie was dat hij mij ook wilde bellen met precies hetzelfde plan. Vincent zei ja, ondanks een stevige investering. Nu run ik het bedrijf. In de showroom van het autobedrijf staan de scootmobielen, en de monteurs leveren service en onderhoud. Het is een succes: een grote regionale zorgorganisatie neemt scootmobielen af. Omdat ik weet wat het is om ziek te zijn, kan ik me goed verplaatsen in de klanten.’ Frank wordt gedetacheerd vanuit Op/maat en als hij ziek wordt, nemen de collega’s van het autobedrijf zijn werk over. ‘Dat haalt de druk eraf’, aldus Frank. ‘Ik kan mijn eigen tijd indelen, probeer op tijd rust te nemen. Mijn ziekte is meer onderdeel van mijn leven: dit is wie ik nu ben. Ik ben er trots op dat ik dit heb neergezet.’ ■ uwv perspectief 21
3x
(en luisteren!)
In één klap,
Handige producten, leuke uitgaanstips en ander moois!
door Lindsay Pelt.
Lindsay werd tijdens een vakantie op Rhodos aangereden op haar scooter. In één klap is het ontroerende, soms grappige en leerzame relaas van het ongeluk en haar lange moeizame revalidatie. Lindsay levert het bewijs dat je ook met een hersenbeschadiging een mooi leven kunt leiden. Uitgeverij DoDo, € 17,95. Onbeperkt mindful,
De tombe van Toetanchamon
Beeld: ©Semmel Concerts
door Kim Bergshoeff.
Nog te zien tot en met 5 mei in Amsterdam EXPO: de reizende expositie Toetanchamon, zijn graf en zijn schatten. Negentig jaar na de ontdekking in de Vallei der Koningen gaat de graftombe van Toetanchamon opnieuw open. Een levensechte reconstructie, met vele wetenschappelijk goedgekeurde replica’s, onder andere van het beroemde dodenmasker van de jonge Egyptische farao. Daarnaast zijn er multimediapresentaties die u laten kennismaken met de culturele en religieuze wereld van toen: begrafenisriten, mythologie, dynastieën en het hiërogliefenschrift. Voor visueel gehandicapten worden speciale Blind Days georganiseerd. Meer weten? Ga naar www.uwv.nl/perspectief.
Uitgevers, € 14,95.
Architectuur door andere ogen,
door (onder anderen) Martijn Jordans.
Blinden en slechtzienden, onder wie ‘onze’ columnist Vincent Bijlo, vertellen in dit zintuiglijke boek hoe zij bekende gebouwen beleven. Uitgeverij De Kunst, € 42,50.
22 uwv perspectief
bron: Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Wandelen en bezinnen: Westerborkpad Het wandelseizoen begint weer. Een bijzondere wandel- en bezinningsroute is het Westerborkpad. Over een traject van ongeveer 336 kilometer loopt de route van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam naar voormalig kamp Westerbork in Hooghalen. De route is volledig gemarkeerd: 1750 stickers wijzen u de weg. De wandelgids, die vorig jaar verscheen, was razendsnel uitverkocht. Maar er is een tweede druk. De wandelroute is voor 90 procent rolstoeltoegankelijk. Daar waar de ondergrond drassig kan zijn, is een steviger alternatief voor rolstoelen. Onderweg zijn er ‘luisterpunten’, waar wandelaars naar verhalen kunnen luisteren over de Jodenvervolging. Meer informatie op www.uwv.nl/perspectief.
Mindfulness is een manier om rust te vinden in een hectisch bestaan. Journalist en ziekte van Crohn-patiënt Kim Bergshoeff toont met dit boek aan dat mindfulness ook voor mensen met een beperking waardevol kan zijn. BBNC
wegwijzer
Vrouwenkracht
Mathilde ter Heijne, Red, Black, Silver and White (Goddess Label) 2009, Multi media textiel. Foto: Kay Dieterich
lezen
Tekst: Els Meijers
Of op z’n Engels: Female Power. Dat is de naam van een tentoonstelling in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem, die nog loopt tot en met 20 mei (tweede pinksterdag). Female Power laat nieuwe vrouwbeelden zien van hedendaagse kunstenaressen. Hun werk wordt gecombineerd met dat van kunstenaressen die in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw met hun positieve vrouwbeelden hebben bijgedragen aan de ‘empowerment’ van vrouwen. Toegang: € 7,50. Voor groepen gelden kortingen. Het museum is rolstoeltoegankelijk. Meer informatie op www.uwv.nl/perspectief.
2x sportief op (bevroren) water Op het ijs: sledgehockey
Sledgehockey, da’s niet voor doetjes. Het is een snelle, spectaculaire sport, en een van de populairste tijdens de Paralympics. De regels zijn hetzelfde als bij ijshockey: u staat alleen niet op de schaats maar zit in een licht, snel wendbaar sleetje (sledge) en beweegt zich voort met miniprikkers. Een keer proberen? Kom dan op 24 maart naar de KPN Schaatsvriendendag op de Jaap Eden IJsbaan in Amsterdam. U kunt hier ook kennismaken met curling en surfing on ice, en er staan clinics met topsporters op het programma. Kijk voor meer informatie op www.uwv.nl/perspectief.
Op het water: zeilvakanties
Nu is het nog wat fris, maar het duurt niet lang meer of u verlangt naar een vakantie op het water. Bij Sailwise kunnen mensen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking of een chronische ziekte terecht voor aangepaste watervakanties. Er zijn ook programma’s voor mensen met een verstandelijke beperking. Wat te denken van een zeilzwerftocht, een zeilschoolweekend of een speciale reis voor groepen? Heerlijk om te doen, maar het helpt ook uw mogelijkheden te ervaren én te vergroten. Meer informatie op www.uwv.nl/perspectief.
COLOFON UWV Perspectief is een uitgave van UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en is bestemd voor mensen met een WAO-, WAZ-, Wajong-, IVA- of WGA-uitkering en hun omgeving. Het blad verschijnt drie keer per jaar. Aan de inhoud van UWV Perspectief kunnen geen rechten worden ontleend. Redactie: UWV Concerncommunicatie, Postbus 58285, 1040 HG Amsterdam, e-mail
[email protected] Realisatie: vdbj_, Amstelveen, www.vdbj.nl Artdirection: Esther Jansen, Fraaie Boel Productiebegeleiding: vdbj_, ISSN: 1571 - 1099 Visueel gehandicapten kunnen een aangepaste versie van UWV Perspectief ontvangen. U kunt dit doorgeven op 0900 – 9294 (lokaal tarief). Ook kunt u de platte tekst ontvangen voor spraak- of vergrotingssoftware of brailleleesregel via www.grenzelooslezen.nl. Het is alleen toegestaan artikelen of beeld uit UWV Perspectief – geheel of gedeeltelijk – over te nemen na toestemming van de redactie. Vragen? Op uwv.nl vindt u alle informatie over de dienstverlening van UWV en uw rechten en plichten. Of u kunt bellen met UWV Telefoon Werknemers, 0900 --- 9294 (lokaal tarief). Houd als u belt uw 9-cijferige burgerservicenummer bij de hand. Alle brochures van UWV kunt u zowel telefonisch bestellen als downloaden via de site. Adreswijziging: Een adreswijziging geeft u door aan het UWV-kantoor dat uw uitkering verzorgt én aan de Gemeentelijke Basisadministratie.
uwv perspectief 23
Foto: Frank Kouws
Nou ga ik toch al 47 jaar met zienden om, maar toch went het nooit. Ze blijven me verbazen. Ik houd van ze, echt waar, maar soms zijn ze zo vermoeiend. Je moet ze constant moed inpraten. Dat komt door de spiegels, waar ze de hele dag in kijken. Dat ondermijnt hun zelfvertrouwen. Dan zien ze hun hoofd en dan denken ze: ben ik dat? Is die kop echt van mij? Kijk nou, die rimpels, die uitzakkende wangen, nee, dat kan ik niet zijn. Of ze kijken naar de televisie, dat doen ze gemiddeld 196 minuten per dag, doodzonde van de tijd, en op die televisie zien ze allemaal mooie mensen en dan gaan ze zich voor de spiegel dus spiegelen aan die mooie mensen van televisie. Het is dan aan mij om ze gerust te stellen. Dan zeg ik: ‘Weet je wie je ziet in die spiegel? Je ziet een ontevreden mens en ontevreden mensen zijn niet leuk om naar te kijken. Maar die ontevredenheid van jou begint bij de ontevredenheid zelf. Want denk nou eens na. Heb jij redenen om ontevreden te zijn?’ ‘Hè,’ zeggen ze dan, ‘heb je hem weer. Jij hebt makkelijk praten, jij hoeft je eigen kop nooit in de spiegel te zien.’ ‘Ja,’ zeg ik dan, ‘heb ik ook, alleen het horen van mijn eigen stem vind ik soms al bijna niet te doen, maar dat is op te lossen door af en toe te zwijgen. Doe als ik. Laat anderen je spiegel zijn, kijk niet steeds naar jezelf.’ ‘Maar,’ zeggen ze dan, ‘ik moet toch weten of ik er goed uitzie?’ ‘Laat dat nou maar aan anderen over. Sterker nog, je kunt het aan mij overlaten. Als je goed klinkt, zie je er goed uit. En op dit moment klink je heel goed. Ik hoor je glimlachen, je bent tevreden.’ ‘Is het zo simpel?’ ‘Ja, zo simpel is het. Laat je ogen geen dictators zijn, probeer niet te voldoen aan een beeld waaraan je niet kunt voldoen.’ Dan keren ze meestal gerust huiswaarts. Maar de volgende dag staan ze op, kijken in de spiegel en pats, daar begint het allemaal weer van voren af aan. Wanneer leren ze nou eens dat schoonheid toch echt van binnen zit? Dat als je je geest in beweging houdt, je je lichaam vanzelf jong houdt. Ik blijf het ze vertellen, ze zijn hardleers, zienden, maar misschien komt er ooit een dag dat ze het door zullen hebben. Dan zijn we allemaal elkaars spiegel.
Vincent Bijlo
‘Ik hoor je glimlachen, je bent tevreden’
De blinde cabaretier, schrijver en columnist Vincent Bijlo geeft commentaar op het leven en de sociale zekerheid.
