Nationale Plan Zeldzame Ziekten beschouwing vanuit het perspectief van een zorgverzekeraar
Jeroen Crasborn Senior adviseur Zorgstrategie
1
Inhoud presentatie • Voorstellen • Bij welke knelpunten en aanbevelingen van het NPZZ kunnen zorgverzekeraars direct een rol spelen • Voor welke vraagstukken en uitdagingen staan op dit moment de zorgverzekeraars en wat geven zij op dit moment prioriteit • Er wordt ingegaan op een aantal specifieke vaststellingen en aanbevelingen uit het NPZZ vanuit het perspectief van zorgverzekeraars • Conclusies en aanbevelingen
2
1
NPZZ
: Knelpunten uit het NPZZ
•
Bij zorgverleners, onderzoekers, verzekeraars en overheid is nog veel onbekend over zeldzame ziekten.
•
Er is onvoldoende zorg op maat en behoefte aan meer kennis bij zorgprofessionals over de zorg en behandeling van mensen met een zeldzame ziekte.
•
Er is te weinig medisch wetenschappelijk onderzoek naar oorzaak, symptomen, kwaliteit van leven, beloop en behandeling (innovatieve medicatie) van zeldzame ziekten.
•
Patiëntenorganisaties voor zeldzame ziekten werken nog te weinig samen om op efficiënte wijze de problematiek voor het voetlicht te kunnen brengen.
•
Er is behoefte aan coördinatie en afstemming van in het NPZZ beschreven activiteiten, in het bijzonder ten aanzien van gezamenlijke aspecten van zeldzame ziekten om de positie van patiënten blijvend te verbeteren.
3
NPZZ
: Aanbevelingen uit het NPZZ zijn
•
Door blijvend aandacht te besteden aan zeldzame ziekten in de opleiding van zorgprofessionals. Zo wordt het mogelijk om vroeger te signaleren, sneller de juiste diagnose te stellen en daardoor tijdig te verwijzen naar experts.
•
Breng informatie en kennis over zeldzame ziekten samen en maak dit breed toegankelijk voor de diverse doelgroepen.
•
Maak transparant waar expertise aanwezig is en wijs expertise aan op basis van vastgestelde criteria.
•
Stel financiële middelen beschikbaar voor onderzoek naar zeldzame ziekten: er is behoefte aan kennis over die ziekten waarvoor alleen symptomatische behandelingen zijn, kennis over de kwaliteit van leven, onderzoek naar nieuwe methoden voor het opsporen en diagnosticeren van zeldzame ziekten en voor het meten van uitkomsten en kosteneffectiviteit van behandeling.
•
Zorg voor een consistent beleid ten aanzien van aanspraak en vergoeding van weesgeneesmiddelen
•
Bovendien zal het aanstellen van een regisseur/coördinator ten aanzien van bovengenoemde aanbevelingen de samenhang bevorderen en een versnippering en onnodige verdubbelingen helpen voorkomen.
4
2
NPZZ
: Informatie van de VSN (Vereniging SpierziektenNederland)
• ketenzorg is nog onderontwikkeld: slechts sporadisch is er sprake gestructureerde aansturing /advies/ ondersteuning/ informatie vanuit de multidisciplinaire teams/expertcentra naar de andere hulpverleners in de keten (bv. huisarts/ fysiotherapeut enz.) en feedback vanuit de keten naar de centra • de kwaliteit van de zorg gegeven door de multidisciplinaire teams in de UMC’s staan onder druk als gevolg van de financiële bezuinigingen binnen de UMC’s • Expertcentra worden vaak gedeeltelijk met externe gelden gefinancierd. Dit geeft geen structurele basis
5
Volksgezondheid Toekomst Verkenningen VTV 2013
3
Patiënt / Klant
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverleningsmarkt Overheid
Zorgaanbieder/ ondernemer
Zorgverzekeraar/ Financier
Zorginkoop markt
Terugblik
Zorgkostenstijging is van alle jaren, maar door afvlakkende economische groei is extra waakzaamheid geboden Ontwikkeling zorguitgaven versus BBP [EUR miljard] Zorguitgaven (rechter-as) BBP (linker-as) 800
90
In 2009 krimpt de economie terwijl de zorguitgaven blijven stijgen
700
80 70
600
60
500 400 300
Tot 2001 groeiden de zorguitgaven ongeveer even hard als de economie
50 40 30
200
20
100
10
0 1970
• Verdringings-effecten andere departementen • Economische groei baart zorgen • Maar het is niet dat het niet heeft gewerkt!
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
0 2010
Bron: CBS
4
In de zorg liggen grootste uitdagingen waarmee ons rol verandert van zorgverzekeraar naar zorgverzekeraar. Stijgende Zorgvraag
Groot Gezondheidsverschil
Kwaliteitsverschil tussen zorgverleners
Vergrijzing leidt tot vraagstijging. Al 4,5 miljoen mensen hebben een chronische ziekte. Daarvan hebben 1,3 miljoen mensen meerdere ziekten tegelijkertijd.
Laag opgeleide Nederlanders leven gemiddeld 6 á 7 jaar korter dan hoog opgeleiden.
Consumenten hebben nog geen idee over de grote kwaliteitsverschillen .
Gebrek aan Menskracht
Stijgende Zorgkosten
Gebrekkige Transparantie
Op elke 2 werknemers in de zorg moet er 1 bijkomen. Totaal 425.000 extra zorgverleners nodig komende decennia.
Zonder ingrijpen zullen de premies voor consumenten en werkgevers in het jaar 2030 tenminste verdubbeld zijn.
Slechts ca. 6% van de zorg is transparant in kwaliteit en uitkomsten.
99
Andere belangrijke vraagstukken die een oplossing vragen • Vertrouwen tussen partijen in de gezondheidszorg “markt” • Samenwerking tussen alle actoren die voor de patiënt tot daadwerkelijke toegevoegde waarde leidt • Ontbreken heldere gemeenschappelijke maatschappelijke agenda op doelmatigheid • Hoe komen we van een verrichtingen financiering naar output ( toegevoegde waarde ) financiering • Onvoldoende patientcompliance ( lifestyle, therapietrouw) • Te grote bandbreedte in normstelling met als gevolg een veel te grote voor de burger niet te begrijpen praktijkvariatie • Ontbreken instrumentarium om tot goed zelfmanagement te komen 10
5
De focus bij zorginkoop ligt daarbij op • Vergroten kwaliteit en doelmatigheid van de zorg door effectieve samenwerking tussen zorgaanbieders • Transparant maken van de prestaties van de aanbieder en kwaliteitsnormen ( zorgstandaarden) meer gericht op kwaliteit van leven • Selectief inkopen en Meerjarenafspraken • Verbeterprogramma’s faciliteren • Ontwikkelen andere bekostigingsmethoden • Van volume /tarief naar outcome/resultaat financiering
11
Wat zijn de plannen?
>2013
Kwaliteit- normen
Waarde first time right in de zorg is groot: zowel levensjaren worden gewonnen als kosten bespaard • Zorgkwaliteitscurve kent een • Inschatting waarde kwaliteit van zorg NL onacceptabele variatie
Slecht presterende aanbieders
Gemiddelde presterende aanbieders
Best presterende aanbieders
17%
10%
2%
30-daagse sterfte na acuut myocard infarct1
19%
10%
6%
30-daagse sterfte na CVA2
13%
19%
26%
Succeskans bij IVF3
8%
2,5%
0,5%
5 jaar recidive kans na borstkanker behandeling4
1)
Percentage sterfte 30 dagen na AMI patiënten 65 jaar en ouder (IGZ 2007)
2)
Percentage sterfte 30 dagen na CVA voor ziekenhuizen die deelnemen aan kennisnetwerk CVA NL benchmark (KNCN 2010)
3)
Percentage doorgaande zwangerschappen per gestarte cyclus (NVOG 2010)
4)
Percentage patiënten met lokaal recidief binnen 5 jaar na borstsparende chirurgie (Zizo 2010)
Bron: Achmea zorgkostendata
6
Achmea projecten programma Kwaliteit van Zorg Projecten gestart in 2011/2012
Projecten 2013
Diabetes type 2
Verstandelijke beperking
Depressie
Mondzorg
Dementie
Slechtziendheid
Cerebrovasculair Accident (CVA)
Coronaire hartziekten
Perifieer arterieel vaatlijden (PAV)
Artrose
Geboortezorg
Reumatoïde artritis
Borstkanker
Ziekte van Parkinson
Dikkedarmkanker
Hartfalen
Prostaatkanker
Palliatieve zorg
Cystic Fibrosis
Lage rugklachten
Longkanker - Radiotherapie
Bariatrie (ter ondersteuning van MSZ)
Meetbaar beter (SAG-project 2 hartcentra)
-
en ook als onderdeel van het groter geheel, de ZIPs ZorgInkoopPakket: kwaliteit, betaalbaarheid èn betrokkenheid van klanten 2. BETAALBAARHEID
1. KWALITEIT Door standaardisatie van het inkoopproces vallen afwijkingen (problemen) op. Dat erkennen en transparant verbeteren zorgt voor toenemende veiligheid & kwaliteit
Zorg Inkoop Specs
Door transparantie ook op het gebied van zorgkosten kunnen afwegingen gemaakt worden op het gebied van kwaliteit & betaalbaarheid
(ZIS)
3. KRACHTEN BUNDELEN
4. VERTROUWEN OP ZORG Door kwaliteit & betaalbaarheid te bundelen en daarop continu verbeteren toe te passen kan in 2020 iedereen vertrouwen op de beste zorg
Van
Naar
Duidelijke keuzes leiden tot focus en meer duidelijkheid voor de verzekerde
Kwantiteit Vraag
Aanbod
Tijd
Check bij betrokkenen of de processen naar tevredenheid verlopen en de aanwezige kennis gebundeld wordt. K&I, 1e lijn èn de verzekerde zijn van belang!
Zorg Inkoop Pakket (ZIP) duidelijk voor verzekerde & inkoopteam
Regio’s K&I Verzekerde
14
7
Aansluiting tussen 0e , 1e en 2e lijn een belangrijk onderdeel van inkoopbeleid 2014
“Patient-journey” leidend Zelfmanagement Substitutie 0e , 1e en 2e lijn Aansluiten contracten 1e & 2e lijn
15
Volksgezondheid Toekomst Verkenningen VTV 2013
8
Samen met partners werken we aan vier soorten innovatie
Zorg innovatie
Sociale innovatie
Proces innovatie
Informatie innovatie
17
Zorg Binnen Bereik Zorg Binnen Bereik werkt voor mensen met een chronische ziekte. Zij zoeken naar een goed evenwicht tussen bijvoorbeeld medicijnen, bloeddruk en gewicht. Zo proberen ze ziekenhuisopname te voorkomen en hun kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden. Het aantalmensen met chronische ziekten als diabetes, CHF en COPD neemt de komende jaren toe. Voor al deze patiënten wil Zorg Binnen Bereik de zorg toegankelijk en betaalbaar houden. De Stichting Zorg Binnen Bereik is opgericht in 2009 en mogelijk gemaakt door Achmea en Philips. Deze twee bedrijven hebben bewust voor een onafhankelijke stichting gekozen. Omdat ze ervan overtuigd zijn dat de beste oplossingen door patiënten en artsen zelf bedacht kunnen worden en omdat ze het veld hierin vrijheid willen geven. Zorg op afstand (bijvoorbeeld telemonitoring en e-health) is hier een goede manier voor. Op deze manier bereikt Zorg Binnen Bereik haar doel: een betere toegankelijkheid van de gezondheidszorg en een hogere kwaliteit van leven voor chronisch zieke patiënten. Lopende investering en activiteiten Stichting ZBB in 2012: - Bouw zorgplatform e-Vita DM, COPD en CHF - Start onderzoeksprogramma e-Vita met als einddatum 2014 - Start coöperatie Z3: versnellen van standaardisatie data uitwisseling
Soort innovatie Maatschappelijke innovatie
Doelgroep Patiënten met chronische ziekten als diabetes, COPD en hartfalen Kritische Succes Factoren Achmea ‘We baseren proposities op gezondheid en beste zorg’ Investering € 1.110.000 door SAG en € 810.000 door SGS
Partners Philips Healthcare Benelux en Coöperatie Z3 met …. Status met tijdslijn Testen vanaf Q1 2010
Rendement Gezondheidsrendement
Governance en contactpersoon Directeur Pieter Jeekel
Stichting met fondsen Bron: zorgbinnenbereik.nl
9
WeHelpen WeHelpen is opgezet als een marktplaats met slimme functies voor het vinden en verbinden, organiseren en delen van hulp, aangevuld met gerichte informatie aan hulpverleners en hulpbehoevenden. De hulp wordt beloond met credits, die gedoneerd kunnen worden aan een ander . of aan het WeHelpen-fonds. U kunt zelf de hulp rondom een persoon (uzelf of een ander) gemakkelijk organiseren. U creëert een groep rondom uzelf of een ander en deelt met elkaar een agenda, logboek en notitiepagina's. Hulpvragen kunt u stellen aan de hele groep of aan specifieke personen binnen de groep. In Nederland zijn er veel partijen die hulp bieden aan mantelzorgers, vrijwilligers en patiënten, die u ook graag willen helpen met helpen. Sommigen hebben informatie voor u, anderen weten waar u in uw gemeente terecht kunt voor hulp of hebben handige hulpmiddelen bedacht. Het gebruik van WeHelpen is voor u volledig gratis. WeHelpen is een coöperatie opgericht door Achmea en diverse partners. Zij bogen zich al langer over de grote maatschappelijke vraagstukken van de toekomst en door de werkconferentie ‘Nieuwe Oude Dag’ vonden zij elkaar. Het is de bedoeling dat nog vele partijen zich aan gaan sluiten die hetzelfde doel voor ogen hebben: het helpen van elkaar zo gemakkelijk mogelijk maken, zodat het weer vanzelfsprekend wordt.
Soort innovatie Maatschappelijke innovatie
Doelgroep Voor hulpverleners/mantelzorgers en hulpzoekenden KSF Achmea ‘We zijn toonaangevend op het gebied van solidariteit’ Investering Lidmaatschap Achmea als partner
Partners Bureauvijftig, CZ, Menzis, PGGM, Rabobank, The Caretakers en VitaValley
Status met tijdslijn Operationeel sinds 2012
Rendement Gezondheids rendement
Governance en contactpersoon Annick Wychgel-Slagmulder, Manager Coöperatieve Zaken Achmea
Stichting met activiteiten Bron: achmea.nl
Kwaliteitsprogramma
Soort innovatie Maatschappelijke en Zorg innovatie Doelgroep Voor zorgverleners en zorggebruikers
Zorgverzekeraars hebben een maatschappelijke rol bij het stimuleren van kwaliteit en doelmatigheid van zorg voor verzekerden. Dit wordt bevestigd in het meest recente Regeerakkoord. Zorgverzekeraars willen nadrukkelijker invulling geven aan de kwaliteitsverbetering van de zorg. Randvoorwaarde daarbij is wel dat zorgverzekeraars inzicht hebben in de toegevoegde waarde van de geleverde zorgproducten. Daartoe dient de informatie iets te zeggen over de medisch inhoudelijke kwaliteit, klantgerichtheid en/of doelmatigheid. Cruciaal daarbij is eenheid van taal. Tot nu toe is gebleken dat de rol voor het ontwikkelen van kwaliteitsinformatie nog niet gezamenlijk goed wordt opgepakt. Om hun regierol goed te kunnen invullen, hebben zorgverzekeraars de handen ineen geslagen om gezamenlijk eenduidige en betekenisvolle informatie te ontwikkelen. Hierbij wordt o.a. doorgebouwd op de voortgang die met de beroepsgroepen is geboekt door Achmea. Het doel is om kwaliteitsinformatie te ontwikkelen die betrekking heeft op specifieke zorggerelateerde aandoeningen en bij voorkeur gericht is op de uitkomst van het gehele zorgproces en de waarde daarvan voor de patiënt. Zorgverzekeraars hebben bij uitstek de positie om het voortouw te nemen om kwaliteit inzichtelijk te maken op basis van uitkomsten. Zorgverzekeraars kunnen namelijk beschikken over een diversiteit aan informatiebronnen. Zo biedt de declaratie-database veel aanknopingspunten voor kwaliteit.
KSF Achmea ‘We zorgen dat klanten zorgverleners kunnen kiezen op basis van inzicht in kwaliteit en kosten’ & ‘Samen verbeteren we de kwaliteit van zorg door die begrijpelijk te maken voor iedereen’ Investering Lijnivestering Achmea in het programma € 623.000 door Zorgverzekeraars NL en € 475.000 door Vektis Partners Vektis, KPMG Plexus en Patiëntenfederatie NPCF Status met tijdslijn Operationeel sinds 2012 en bezig met doorontwikkeling
Rendement Financieel- en Gezondheids rendement
Governance en contactpersoon Programma Manager is Sytske de Vries
Stichting met activiteiten Bron: zn.nl
10
NPZZ
:Wat ontbreekt nog Zorg voor zeldzame aandoeningen ?
• ontbreken van richtlijnen en/of zorgstandaarden voor de zeldzame ziekte • geen adequate diagnostiek en/of geen behandeling voor de zeldzame aandoening • integrale zorg (inclusief psychosociale zorg en maatschappelijke opvang) • coördinatie van de zorg (zorg is vaak versnipperd) • doorverwijzing naar experts • transitie (van kind naar volwassenzorg)
21
NPZZ
:Thema Zorg & Behandeling
• Er zijn vaak veel hulpverleners bij de zorg betrokken. Er is grote behoefte aan coördinatie van zorg en aan expertisecentra, omdat de kennis over de aandoening vaak beperkt is • De vergoeding van geneesmiddelen is landelijk geregeld. Nederland heeft na Frankrijk de beste beschikbaarheid van deze Europees geregistreerde weesgeneesmiddelen. Intramuraal via add-on’s gekoppeld aan Diagnose Behandeling Combinaties (DBC’s), extramuraal via het Geneesmiddelen vergoedingssysteem (GVS).
22
11
NPZZ
: Patiëntenstem, aanbevelingen
• Patiëntenorganisaties en Zorgverzekeraars moeten nauwer samenwerken. Dit zal de ontwikkeling van zorgpaden en zorgketens stimuleren en daarmee de kwaliteit van zorg en inkoop van zorg voor mensen met zeldzame ziekten kunnen verbeteren • Samenwerking tussen patiëntenorganisaties op generieke aspecten van zeldzame ziekten (met name ten behoeve van belangenbehartiging). Consensus zoeken over organisatie van zorg en realisatie van de doelen zoals genoemd in het NPZZ.
23
Algemene conclusies en aanbevelingen •
Nederland heeft een goede gezondheidszorg maar het kan betaalbaarder en beter
•
Gereguleerde marktwerking vormt een belangrijke pijler bij het bevorderen van kwaliteit, klantgerichtheid, effectiviteit en doelmatigheid
•
In het belang van een solidaire gezondheidszorg moet de doelmatigheidsagenda van alle partijen worden
•
Zelfzorg/ management is meer dan “dat moet u zelf doen”
•
Patiënt compliance en gedragsbeïnvloeding naar het “”goede” moet veel meer aandacht in onderzoek en aanpak krijgen
•
De bekostiging van de zorg moet van omzet gedreven naar resultaat/ toegevoegde waarde gedreven
•
Innovaties zijn noodzakelijk om de vraagstukken in de zorg op te lossen
24
12
Specifieke conclusies en aanbevelingen voor NPZZ
•
Het NPZZ vormt een belangrijke pijler onder het verbeteren van de zorg voor mensen met een zeldzame aandoening
•
Bundel de krachten richting zorgverzekeraars en zorgprofessionals
•
Maak vanuit het patiënten perspectief een SMART ( specifiek, meetbaar ,acceptabel, realistisch, tijdgeboden) eisen pakket richting zorgverzekeraars wat er van hun verwacht wordt om het NPZZ te realiseren
•
Probeer zo helder mogelijk te zijn waarin zeldzame aandoeningen zich niet onderscheiden van andere diagnose groepen en waar specifieke vraagstukken (en daarvoor gevraagde oplossingen) voor zeldzame aandoeningen aan de orde zijn
25
13
