Naam:_ ___
_
VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten. 2. koolhydraten (snoep, macaroni) 3. vetten (vlees, patat) 4. water (appels, uit de kraan) 5. vitamines (fruit, groente) 6. mineralen (spinazie, noten) Als je afwisselend eet dat krijg je voldoende voedingsstoffen binnen. Alle voedingsstoffen hebben hun eigen functie. Daarom heb je ze ook allemaal nodig.
Vitamines en Mineralen. Vitamines en mineralen heb je nodig om gezond te blijven en ook om te herstellen na een ziekte. Vitamines halen we voornamelijk uit onze voeding. Als je afwisselend groente en fruit eet, heb je daar ook voldoende aan. Je kan vitamines ook slikken d.m.v pillen, maar dat is overbodig als je voldoende vers fruit en groente eet. In sommige gevallen kan het goed zijn.
pagina 1 van 8
Bijvoorbeeld voor baby’s in de eerste dagen van hun leven, of voor het herstel van een ziekte. Vitamines worden aangegeven met B1, H3, Z2 enz. Er zijn tientallen soorten vitamines. Mineralen moeten we ook uit onze voeding halen. Je hebt ze net als vitamines dagelijks nodig. Enkele voorbeelden van mineralen zijn: IJzer --- zit o.a in: vlees, spinazie. Kalk --- zit o.a in: melk, zuivelproducten. Jodium --- zit o.a in: zout, mosselen. Vraag 1a. Hoe kom je aan genoeg goede voedingsstoffen? ………………………………………………………..
Vraag 1b. Noem drie soorten voedingsstoffen.
Vraag 1c. Hoe kunnen we aan extra vitamines en mineralen komen?
……………………………………… …………………………………………… ……………………………………… …………………………………………… ……………………………………… Water en voedingsvezels Het lichaam bestaat voor meer dan de helft uit water. Je moet ongeveer 1,5 liter vocht per dag drinken. Dat komt omdat je dagelijks veel vocht verliest d.m.v zweten, uitademen en plassen. Natuurlijk moet je als je je inspant meer drinken, omdat je dan meer zweet en sneller ademt.
pagina 2 van 8
Als je niet voldoende drinkt, dalen je prestaties en kun je zelfs uitdrogen. Water zorgt er voor dat je lichaam voedingsstoffen kan vervoeren in het bloed. Voedingsvezels zorgen voor een goede darmperistaltiek. In bruin brood zitten meer voedingsvezels dan in wit brood, daarom is bruin brood ook gezonder. Er zitten daar namelijk nog vliesjes in. Vliesjes zijn velletjes die je lichaam niet gebruikt, maar wel goed voor je darmen zijn. Verder zitten ze ook in fruit en noten. Als je te weinig voedingsvezels binnenkrijgt kun je een verstopping krijgen. Vraag 2a. Waarom is water zo belangrijk voor je lichaam?
Vraag 2b. Hoeveel water heeft een mens per dag minimaal nodig?
………………………………………..
……………………………………………
………………………..………………
………………………….…………………
Een goed ontbijt. Als je ‘s morgens opstaat heb je een lange tijd niet gegeten. Toch werkt je lichaam door. Mensen hebben vetweefsel, een soort reserves voor het lichaam. Die gebruikt het lichaam als je slaapt. Ondanks het vetweefsel moet je ‘s morgens goed ontbijten. Koolhydraten zijn het belangrijkst bij een ontbijt. Ze geven snel energie en dat is belangrijk als je ‘s morgens opstaat. In de V.S is een onderzoek gedaan waaruit blijkt dat je overdag minder fouten maakt, als je een goed ontbijt eet en dat je daardoor overdag veel alerter bent.
pagina 3 van 8
Vraag 3. Waarom is het belangrijk om goed te ontbijten? ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. Let op vet De gemiddelde Nederlander wordt steeds vetter, dat is uit onderzoek gebleken. Er zijn twee soorten vetten: verzadigd en onverzadigd vet. Vooral verzadigd vet is niet goed voor de mens. Deze vetten zitten o.a. in volle melk, roomboter, snacks en chocolade. Het is zeer slecht voor je hart, slagaders kunnen dichtslibben en je beweegt steeds moeilijker. Er zijn ook veel voedingsmiddelen waarin verborgen vetten zitten. Acht op de tien Nederlanders zijn te dik. Eet daarom niet te veel pinda’s en snacks, maar liever een appel of een boterham. Vetten zijn niet alleen schadelijk. Je hebt ook vetten nodig om te bewegen en te groeien. Je lichaam heeft echter maar een kleine hoeveelheid nodig. De rest wordt opgeslagen en dus niet gebruikt als brandstof. Vraag 4a. Waarom is het ongezond om teveel vetten te eten?
Vraag 4b. Mag je weleens een patatje eten? ……………………………………………
……………………………………… ……………………………………………. ………………………………………
pagina 4 van 8
De juiste koolhydraten. Koolhydraten zijn suikers die je energie leveren. Je hersenen hebben vooral die koolhydraten nodig, bijvoorbeeld om goed te kunnen denken. Je lichaam heeft een voorraadje van die koolhydraten opgeslagen in de lever en in de spieren. Je hersenen kunnen hier ongeveer 12 uur mee doen. Daarna raakt het op. Je wordt suf en je kunt je niet zo goed meer concentreren. De voorraad moet aangevuld worden. Als je sport heeft je lichaam koolhydraten nodig voor je spieren. Uit koolhydraten kan je lichaam sneller energie halen dan uit vet. Daarom eten sporters meestal spaghetti of macaroni voor een wedstrijd. Koolhydraten is een verzamelnaam voor suikers. De suiker die in koek en snoep zit, is niet echt gezond, maar de suikers die in pasta en fruit zitten wel. Dat kun je dus veel beter eten. Vraag 5a. Waarom kun je voor een voetbalwedstrijd beter spaghetti eten dan een zak snoepjes?
Vraag 5b. Waarom kun je voor een voetbalwedstrijd beter spaghetti eten dan een zak patat?
………………………………………
……………………………………………
………………………………………
……………………………………………
pagina 5 van 8
Gevarieerd eten. Om je lichaam goed te laten functioneren heeft je lichaam veel verschillende vitamines en mineralen nodig. Als je steeds hetzelfde eet krijgt je lichaam steeds dezelfde vitamines en mineralen binnen. Een hulpmiddel om voldoende afwisselend te eten is de voedingswijzer. In de voedingswijzer zitten de 4 belangrijkste voedingsstoffen. De bedoeling is, dat je elke dag een paar producten uit elk van consumeert. (eet) Er zijn eigenlijk 5 vakken, want water moet je ook voldoende binnenkrijgen. Vraag 6a. Wat is gezond eten volgens de voedingswijzer?
Vraag 6b. Heb je gisteren volgens de voedingswijzer gezond gegeten? Waarom wel/niet.
……………………………………… ………………………………………… ……………………………………….. ……………………………….………… Kleur- geur- en smaakstoffen Toegevoegde stoffen zijn stoffen die een kleur, geur of een smaakje aan het eten of drinken geven. Maar het kan ook het product steviger maken, zoals b.v jam. En het kan b.v ook een leuk kleurtje aan je ijsje geven. Ze worden ook wel hulpstoffen genoemd. Elke hulpstof heeft een E voor zijn nummer, b.v E-586, E-548, E217. De E betekent dat de hulpstof is goedgekeurd door de Europese Unie en dus niet schadelijk is voor de gezondheid. Je kunt zelf makkelijk controleren of er hulpstoffen in je voedsel zitten. Sinds 1983 is het verplicht om het op de verpakking te vermelden.
pagina 6 van 8
Overgevoeligheid. Van sommige hulpstoffen kun je een allergische reactie krijgen. Bijvoorbeeld rode vlekken op je huid, of jeuk enz. Sommige kinderen worden heel druk van kleurstoffen. Het goedgekeurde E nummer zegt dus niet dat jij er geen bijwerkingen van kunt krijgen. Vraag 7a. Wat zijn geur, kleur en smaakstoffen? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Vraag 7b. Waarom is het altijd belangrijk om te weten welke toegevoegde stoffen er in jouw voeding zitten?
Vraag 7c. Hoe kun je weten welke stoffen aan het eten zijn toegevoegd?
………………………………………
……………………………………………
………………………………………
……………………………………………
Biologisch voedsel. Als je biologisch voedsel eet, bijvoorbeeld varkensvlees, is het gegarandeerd dat het varken biologisch voedsel heeft gekregen. Hier zijn dus geen geur-, smaak- en kleurstoffen toegevoegd aan zijn voedsel. Bij scharrelvlees is dat niet altijd het geval. De biologische boeren zorgen ervoor dat hun grond vruchtbaar wordt gehouden met biologische compost en dat de dieren een goede verzorging krijgen.
pagina 7 van 8
Houdbaarheid van voedsel. Voedsel kun je niet oneindig bewaren. Je kunt het wel langer houdbaar maken door het in de diepvries te doen of het vacuüm te verpakken. Er kan ook voor worden gekozen om er conserveermiddelen aan toe te voegen. Vroeger gebruikte men daarvoor zout. Zoete producten zoals, snoep en koek kun je langer bewaren dan vlees en groentes. Daarom is het belangrijk met name voor de producten die snel bederven dat er een houdbaarheidsdatum op de verpakking staat. Het maakt natuurlijk ook uit waar je het product bewaart. Zuivelproducten, zoals melk en vla, moeten worden bewaard met een maximum temperatuur van 7 0C. Bij deze temperatuur kunnen de bacteriën zich minder snel vermenigvuldigen. Vraag 8a. Waarom is het belangrijk om altijd te kijken naar de houdbaarheidsdatum?
Vraag 8b. Waarom is het belangrijk verse etenswaren koel te bewaren?
……………………………………….
……………………………………………
……………………………………….
…………………………………………….
Voedselvergiftiging. Je kan het meestal ruiken dat voedsel bedorven is, maar niet altijd. Als je toch iets eet wat bedorven is kun je last krijgen van diarree, buikkrampen en koorts. Je kunt ook voedselvergiftiging oplopen door rauwe eieren te eten. Daarom is het ook belangrijk om een ei te bakken of te koken. Boven de 80 oC gaan de bacteriën dood. Daarom is het belangrijk dat vlees dat wordt gebakken, goed gaar is. Vraag 9. Hoe kun je voedselvergiftiging voorkomen? …………………………………………………………………………………………………..
pagina 8 van 8
