www.in2nature.eu
–
[email protected]
BSO ‘in 2 nature’ Bushraft activiteit
Thema Eten en Drinken stichting in2nature www.in2nature.eu
[email protected] Johan en Sandra Van der Wielen Verbindingsweg 22 3921DM Elst (ut) 0318-471974 Triodos: 390288675 KvK: 30264584
Inleiding en voorbereiding Natuurlijk maken we alles op een primitieve manier klaar in een oude geëmailleerde pan (kringloop winkel of oma’s keukenkastje) of gewoon op een rooster en/of in een blik. Er zijn veel verschillende mogelijkheden.
Thema ‘eten en drinken’ Een belangrijk thema voor overleven is eten en drinken. Eigenlijk komt al ons eten en drinken uit de natuur, ook al lijkt het soms niet zo. Door je zintuigen te gebruiken kun je nog veel om je heen ontdekken wat niet alleen eetbaar, maar ook nog eens heel erg lekker is. Deze activiteit duurt ca. 1,5uur.
Benodigde materialen: • • • • • • • • • •
Een goede duidelijke flora Een brandend vuurtje Een rooster voor op het vuur Zakjes om planten in te verzamelen (of om te gebruiken om brandnetels mee te verzamelen) Een grote pan of meerdere blikjes Stokken om broodjes mee te bakken Aardappel, wortel, appel en walnoten Snijmes (kleine voor als je de kinderen wilt laten meehelpen met snijden) en snijplankjes. Kokosnootmokken om de soep of thee uit te drinken of om de salade uit te eten. Suiker voor in het brood of in de thee
Voorbereiding • • • •
Bekijk goed wat er op het terrein allemaal groeit en wat je daarmee zou kunnen doen. Maak (indien nodig) kopieën van de beschirijving of plaatjes van de planten die de kinderen zouden kunnen herkennen en verzamelen. Wees niet te ambitieus en doe liever 1 of 2 recepten goed dan alles half. Verzamel vergeten kennis van je eigen (groot)ouders over recepten ‘uit de natuur’ en probeer deze eerst zelf uit voor je het met de kinderen gaat doen.
Bushcraft activiteit voor BSO: thema ‘eten en drinken’
stichting in2nature Veiligheidsmaatregelen • •
Proeven: laat alleen proeven van planten die je zeker kent Veiligheid vuur: zie thema ‘vuur’ pagina 2
Activiteitbeschrijving 1. Introductie: ‘eten en drinken’ • • • •
Duur: 10 minuten Hoe lang kun je zonder eten? 3 weken! Hoe lang kun je zonder drinken? 3 dagen! Waar komt ons eten en drinken vandaan? Uit de supermarkt, van de markt, van de boer of misschien uit eigen tuin! Uit de natuur! Wat is er allemaal eetbaar uit de natuur? Dieren, insecten, planten
2. Actief: levend kwartet
Duur: 15 minuten Verdeel de groep in vieren. Alle groepjes hebben een eigen plekje met vier verschillende etenswaren (appel, aardappel, wortel en zak walnoten). De vier groepjes proberen door te roven bij andere groepjes, zelf een kwartet te vormen (vier dezelfde etenswaren). Dichtbij hun ‘eigen’ plekje mogen zij ‘rovers’ tikken. De rovers verliezen daarbij hun leven (touwtje) en moeten eerst een nieuw leven halen voordat ze weer mee mogen doen. Als de rovers in een straal van 2 meter rond hun plekje zijn gekomen (afgezet door een touw) zijn ze vrij en mogen 1 ding pakken en terug brengen naar hun eigen plekje. Wie heeft het eerste kwartet? Wie de meeste?
Veldsalade afhankelijk van het seizoen. Gebruik de appel en walnoten om de salade nog lekkerder te maken. Planten die je hierin kunt verwerken: paardenbloem (bladeren en bloemen), zevenblad (jonge bladeren), witte dovenetel (stengel, bladeren en bloemen), witte klaverzuring (jonge bladeren), veldzuring (stengel en bladeren), vogelmuur (stengel en bladeren), pinksterbloem (jonge bladeren en bloemen), rode klaver (jonge bladeren en bloemen), hondsdraf (stengel en bladeren) en look-zonder-look (bladeren). Mooi maken met de bloemen van madeliefjes, viooltjes en komkommerkruid.
3. Recepten
Duur: 45 minuten Hiernaast staan verschillende recepten om uit te proberen. Elk groepje met begeleider maakt iets en aan het einde eten we alles samen op.
4. Samen proeven
Soep Op het vuur kun je heerlijke soep klaar maken in een blikje (per tweetal) of in een grote heksenpan. Neem hiervoor bij voorkeur de jonge bladeren van de brandnetel en voeg hier in ieder geval wat bouillon poeder (te koop in potjes) en eventueel de aardappel en wortel in kleine stukjes gesneden aan toe. Maar ook de witte dovenetel, look-zonderlook, veldzuring, zevenblad, hondsdraf en madeliefje zijn lekker in de soep.
Thee Duur: 20 minuten
Brood bakken Je kunt kant en klaar brooddeeg bij de bakker halen. Dit wikkel je heel dun om een stok. Boven de kolen (niet in of boven de vlammen) houden totdat het broodje heel gemakkelijk rond het stokje te draaien is. Dan is hij klaar en goed gaar. Om tijd te winnen (en buikpijn van ongeduldige kindjes tegen te gaan), kun je ook afbakstokbroodjes kopen en deze op een stokje boven de kolen houden. Aan het einde suiker, rozijnen en kaneel, een knakworstje of geraspte kaas erin en smullen maar. Bushcraft activiteit voor BSO: thema ‘eten en drinken’
kruidenthee heb je in vele verschillende variaties. Zoek maar eens in de winkel naar thee die lekker is en je wat je zo ook zelf zou kunnen maken, bijvoorbeeld: lindebloesem, dennennaalden, kamille, jonge berkenblaadjes, maar ook brandnetel en natuurlijk munt. pagina 3
stichting in2nature
Tips en ideeën voor meer activiteiten met ‘eten en drinken Tips voor de jongste kinderen Deze activiteiten zijn heel goed ook met de jonge kinderen te doen. Zij kunnen meehelpen met het zoeken en plukken van bloemen en planten, maar natuurlijk ook met het bereiden en vooral met het opeten van al het eten. Jonge kinderen zijn nog niet zo beïnvloed en willen graag van alles uitproberen. Zo kunnen zij als voorbeeld voor de oudere kinderen dienen. Heel makkelijk en snel (maar minder natuurlijk) is het smelten van marshmallows (wel de echte) boven het vuur. Op een dun stokje boven het vuur houden en net voordat het eraf druipt opeten (pas op het kan erg warm zijn).
Extra activiteit: Vooral voor de oudere kinderen is het leuk om eerst zelf het brooddeeg te kneden voordat het gebakken wordt. Doe dit in een schone plastic zak (vuilniszak) zodat je het na het kneden kan dicht vouwen om te laten rijzen. Dat rijzen kan het beste op de blote buik (onder een t-shirt), maar kan ook bij het vuur (niet te dichtbij). Het kneden en laten rijzen en dan ook nog bakken kost wel wat meer tijd dan de gewone beschikbare 1,5 uur. Dit kun je dus het beste in de vakantie tijd doen. Bushcraft activiteit voor BSO: thema ‘eten en drinken’
Uitbreiding naar de groene, duurzame BSO Sommige kinderen helpen hun ouders wel eens met koken, anderen doen dit zelden of nooit. Het is voor kinderen vaak erg leuk en leerzaam om mee te helpen met koken: • Bezoek aan de molen en pannenkoeken bakken. • Meehelpen appels plukken en appeltaart maken. • In het vuur: appels met rozijnen, suiker en kaneel. • In het vuur: banaan met chocolade • In het vuur: sinaasappel gevuld met kruidkoek mengsel. • Aardappelen poffen in het vuur • Tamme kastanjes verzamelen en poffen of (nog lekkerder) zo opeten! • Beukennootjes verzamelen en taart van maken door ze te roosteren in de pan en veel suiker toe te voegen. • Laat de kinderen ook eens helpen met het aanleggen van en werken in de moestuin. Heel leuk zijn zogenaamde thematuinen (bijvoorbeeld pizzatuin of groentesoeptuin). Laat de kinderen dan ook zelf de groenten kiezen die ze lekker vinden. pagina 4
stichting in2nature
Extra: Vlierbloesem gefrituurd of in de limonade Literatuur tips In mei, juni bloeit de vlier. Deze heerlijke geurende bloemen zijn goed te gebruiken door met een papje van bloem, water en suiker te frituren of om er limonade van te maken.
• • • •
‘Lekker Landschap’ van Michiel Bussink (te koop via Stichting wAarde) Goede flora met duidelijke foto’s of afbeeldingen en determineer tips ‘Eetbare planten’ van Zuidbroek producties Plantengids op kleur of van de omgeving
Vlierbloesem limonade Voor een licht koolstofhoudende vlierbloesem limonade heb je twintig schermen nodig en 10 liter water in een schone emmer. Voeg hier 25 gram citroenzuur (drogist) en een kilo suiker aan toe. Afgedekt met een schone theedoek een week laten staan en elke dag even roeren. Na 1 week met een natte doek die in een vergiet ligt zeven en in (met heet water) schoon gemaakte pet flessen gieten. De fles niet helemaal vullen. Als je het meteen drinkt smaakt het erg zoet, na enige tijd (weken) ontstaat er koolzuur en is het minder zoet.
Vlierbloesem siroop Voor vlierbloesem siroop gebruik je 20 schermen die je met 500 gram suiker en 2 citroenen in partjes gesneden erbovenop in een grote pot doet. Hier overheen giet je 1 liter kokend water. Goed door elkaar roeren en vier dagen laten staan. Het mengsel gieten door een natte doek die in een vergiet ligt. 25 gram citroenzuur (drogist) in een beetje kokend water oplossen en weer koud laten worden. Dan pas vermengen met de vlierbloesem siroop en in (met heet water) schoongemaakte flessen doen. Klaar maken en drinken: 1 deel siroop op 5 delen water. Het beste uit een kokosnoot mok te drinken! Bushcraft activiteit voor BSO: thema ‘eten en drinken’
stichting in2nature
pagina 5
