Inhoud • Inleiding • Ramp 1953 • meteorologie • stormvloed • gevolgen • herstel • Deltaplan 1960 - 1986 - 1997 • New Orleans 2005 • Toetsing en Veiligheid Nederland in Kaart • Conclusies
Inleiding
Inleiding • Na WO II gaf men waarschijnlijk de voorrang aan de wederopbouw
• Dr Ir Johan van Veen waarschuwde voor de slechte toestand der dijken: • als Cassandra in "Dredge, drain and reclaim" • via intervieuws met journalisten van nationale couranten
Inleiding • In de zomer van 1953 stond in de courant: • In het gehucht Strijenham, gemeente Poortvliet op Tholen vierde de weduwe H.C.Koppenol-Grijp op 13 augustus haar 100-ste verjaardag. Zij moest in haar leven driemaal evacueren voor een watersnood
De historische ervaring
De ramp 1953
Meteorologische omstandigheden 31 januari 15.00 u GMT
Meteorologische omstandigheden 31 januari 18.00 u GMT
Meteorologische omstandigheden 1 februari 0.00 u GMT
Meteorologische omstandigheden 1 februari 6.00 u GMT
Meteorologische omstandigheden gedurende 24 u
Meteorologische omstandigheden gedurende 24 u
Waterstand: de stormvloed viel samen met een laag springtij en het laagste daggetij
Hoogwateroverschrijdingslijn Hoek van Holland
1/10.000
1953
Hoogst bekende standen in Hoek van Holland
De overschrijdingsfrequentie van de stormvloed langs de kust
Noordzeekust van Vlissingen - via Hoek van Holland - tot Den Helder -
Oosterschelde, Zierikzee, Wemeldinge
Zondag 1 februari 1953 • Speciale editie der nationale kranten • Het Parool • Rampzalige springvloed teistert Westelijke kust van Nederland • Vrije Volk • Nationale ramp over Nederland • Nieuwe Rotterdamse Courant • Stormvloed bracht dood en verwoesting
Dijkdoorbraken en beschadigingen • overweldigende meerderheid van de beschadigingen door erosie van het binnenbeloop, vaak was het buitenbeloop nog gaaf
• spectaculaire beschadiging van het buitenbeloop vrij zeldzaam • lichte doorbraken • zware doorbraken • stroomgaten
28,1 km 13,9 km 5,7 km
89 gaten
Erosie binnenbeloop door overslag
Afschuiving binnenbeloop door verweking
Beschadiging buitenbeloop
• Brielse Maasdam
Karakterisering doorbraak
lichte doorbraak 28,1 km zware doorbraak 13,9 km stroomgat 5,7 km
Delft bedreigd ?
Ouderkerk a/d IJssel
Ouderkerk a/d IJssel
Nieuwerkerk a/d/ IJssel
Ontwikkeling oostelijk gat bij Kruiningen in 5 dagen zware doorbraak stroomgat
kaart van de overstromingen
De gevolgen • • • • • • • •
doden en vermisten geevacueerden verdronken koeien verdronken varkens hoenders en eenden paarden schapen en geiten beschadigde opstallen
1835 pers 100.000 pers 20.000 stuks 12.000 stuks 166.000 stuks 1.750 stuks 2.750 stuks 47.300 stuks
De gevolgen • • • •
landbouw nijverheid, handel en bankwezen verkeer woningen,boerderijen
• totaal
203 115 29 548 895 milj. gulden
Sluitingsmethoden
1 sluiting t.p.v. dijk 2 maaiveldsluiting 3 sluiting op schor
horizontaal
verticaal
Stroomgat Schelphoek
Stroomgat Schelphoek
Stroomgat Schelphoek
Maaiveldsluiting Schelphoek
Maaiveldsluiting
Caissonsluiting
Schelphoek nu
Sluitingen nog in 1953 gereed ! • • • •
1 februari Schielands Hoge Zeedijk en Ouderkerk .... 27 augustus Schelphoek 6 november Kruiningen
• Begin december 1953 alles weer droog !
Delta Plan
horizontaal
Delta Plan 1960
horizontaal
Stormvloedkering Krimpen
Veersche Gat Caisson met deuren
Veersche Gat Dam nu
Delta Plan: Haringvlietkering
Haringvliet Stormvloedkering
Kabelbaan als sluitmethode
Delta Plan: Verandering 1 Oosterschelde
Stormvloedkering Oosterschelde
Sluiting der Stormvloedkering 1986
Verandering 2 : Maeslantkering 1987-1997
‘The storm surge barrier will lead to a large saving in time and costs’
Voorkomen door sterke dijken
Toetsing der waterkeringen in 2001
• Primaire waterkeringen (a+b) 2001
• 19% • 41% • 40%
2006
2012
onvoldoende onbekend voldoende
• Geen rekening gehouden met langere golfperioden Noordzee • Rivierafvoer 15000 m3/s i.p.v. 16000 m3/s Ruimte voor Rivier (2015) nu klaar
New Orleans 2005
Overstroming van New Orleans 2005
Risico; New Orleans 2005
Muur 17th Street Canal
Muur 17th Street Canal
Uitschuring rond constructies
Erosie achter de muur
Overtopping 100 l/m/s ?
Risico; de gevolgen in New Orleans • • • • • • •
Directe economische schade (~30 billion $) Indirecte economische effect (oil price, tourism) Vervuiling: ‘toxic soup’ Nutsvoorziening: electriciteit, riool, gas 400.000 evacuees 100.000 vast 1000 verdronken
Toetsing en Veiligheid Nederland in Kaart
Veiligheid Nederland in Kaart sinds 1982
Veiligheid Nederland in Kaart
Wilnis 2003: horizontale afschuiving
Overstroming New Orleans 2005 = bewijs
Overslag/erosie
afschuiving
piping
aansluiting
achterover kantelen
overlopen
Nederlandse reactie op NO 2005 • Zwakke schakels aanpakken en verder afwachten • Leren van de USA • Veiligheidsketen/Meerlaagsveiligheid • Evacuatie onderzoeken (EDO, TMO) • Verzekeren tegen overstroming onderzoeken
Nederlandse reactie op NO 2005 • Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) sinds oktober 2006; zwakke schakels • Samenwerking Rijk en Waterschap • Rijk betaalt, Waterschap voert uit
Veiligheidsketen: De regering lijkt 'genezen' te verkiezen boven 'voorkomen' • • • • •
Evacuatie Verzekeren Compartimentering Terpen Waterbestendig bouwen
• 'Genezen': maatregelen die de gevolgen van de overstroming verminderen
'Genezen' door evacuatie; bij >12 Bft?
Vergelijk de kosten en baten van 'genezen' •Kosten gedurende de herhalingsperiode van de ramp
•Meeste getroffenen redden zichzelf (auto of 1’ verdiep) •Reductie van het aantal doden met een factor 2-3
•Volledige economische schade
'Genezen': Verzekeren tegen overstromen • Er waren in 2006 plannen om een verplichte private overstromingsverzekering in te voeren • Is dat een goed idee ?
Toetsing der waterkeringen in 2006 • Primaire waterkeringen (a+b) 2001
2006
• 19% • 41% • 40%
24% 32% 44%
2011
2024
onvoldoende onbekend voldoende
• Geen rekening gehouden met langere golfperioden Noordzee • Rivierafvoer 15000 m3/s i.p.v. 16000 m3/s Ruimte voor Rivier (2015) nu klaar
Piping of zandmeevoerende wel
Piping in 1982 • TAW onderzoek met doelstelling • … een beveiliging die gebaseerd is op een
risicoanalyse van alle betrokken factoren in plaats van alleen de factor “waterstand”
• Piping in 1988, 1993 en
Piping in 1995 en 2011 • Het hoogwater van 1995 had een overschrijdings kans van ~ 1/100 jaar
• De waterstand bleef circa 60 cm onder de maatgevende • Er traden in het rivierengebied 180 wellen op • Ook in 2011 traden wellen op.
Preventief versterken: berm of kwelscherm
Toetsing der waterkeringen in 2012 • Primaire waterkeringen (a+b) 2001
2006
2012
• 19% • 41% • 40%
24% 32% 44%
33% 6% 61%
2024
onvoldoende onbekend voldoende
• Geen rekening gehouden met langere golfperioden Noordzee • Rivierafvoer 15000 m3/s i.p.v. 16000 m3/s Ruimte voor Rivier (2015) nu klaar
Toetsing 2012: de oplossingen • Toetsingscyclus naar 12 jaar; volgende toets 2024
• Meerlaagsveiligheid • laag 1 voorkomen door dijken • laag 2 ruimtelijke ordening, waterbestendig bouwen, compartimenteren • laag 3 evacueren en redden
Toetsing 2012: de oplossingen • Argumenten voor meerlaagsveiligheid • stimuleert de samenwerking • brengt de bijdrage van elke laag in beeld • geeft inzicht in de werking van waterveiligheid • kan invulling geven aan regionale ontwikkelings ambities • ... • De waterschappen worden opgeheven (regeerakkoord 2012)
Conclusies • De ramp van 1953 werd veroorzaakt door een extreme stormvloed ~1/250 jaar
• De waterkeringen waren niet in optimale staat • Sluiting en wederdroogmaking zijn ongelooflijk snel uitgevoerd. Eind 1953 alles weer "droog"
Conclusies • De ramp gaf de stoot voor de uitvoering van het Deltaplan.
• De uitvoering daarvan duurde langer • Nu moet Nederland "diligent" blijven
Conclusies • De beveiliging tegen HW staat centraal • De Toetsing moet dat zeker stellen • Veiligheid Nederland in Kaart plaatst de waterveiligheid in een risico georienteerd perspectief • en beschouwt meer mechanismen dan overslag. Onzekerheden in belasting en sterkte spelen een rol
Conclusies • In het algemeen zal de overstromingskans van de dijkring >> overschrijdingskans MHW, omdat er • M mechanismen • N dijkvakken zijn
Conclusies • Voorkomen is economisch beter dan genezen! • slechts in een enkel geval, dure dijk, ondiepe polder, ligt het anders • Laag 2 biedt m.i. weinig mogelijkheden; ontruimen Alexanderpolder ? Ophogen, terpen ? Waterbestendig bouwen ? Drijvend bouwen ? • Laag 3 zal vrijwel zeker falen
Conclusies
• Let op de kosten ! • en, en, en is een schone wens • Perfect onderhouden/verbeteren van primaire waterkering is de enige goede oplossing !
Leven met water in Thailand
Leven met water in USA
Individuele preventie in USA
