Muzikale opvoeding vraagt serieuze aandacht. Thema: Muziek. Van ipod tot videoclip Laat de muziekinstrumenten het Woord dienen

Eigenwijs_4:Opmaak 1

23-10-2009

10:38

Pagina 1

Eigenwijs jongerenthema’s

NOVEMBER 2009 | JAARGANG 2 | 1

voor ouders

Thema: Muziek Van iPod tot videoclip “Laat de muziekinstrumenten het Woord dienen”

Muzikale opvoeding vraagt serieuze aandacht


23-10-2009

10:39

Pagina 2

Vooraf Muziek is heel belangrijk in het leven van veel jongeren. Vaak begint het met de liedjes en psalmversjes thuis en op school. Ook in de kerk zingen de kinderen meestal uit volle borst mee. Dat verandert helaas nogal eens als ze in de puberteit komen. De baard in de keel kan een oorzaak zijn. Maar vaak is het ook (valse) schaamte, of omdat de psalmen hen niet meer aanspreken. Andere muzieksoorten komen hun leven binnen. Veel ouders herkennen die houding wel… Wat zou je ze graag weer aan het zingen of musiceren krijgen. Later draait het nogal eens bij. Maar niet altijd. Dan hebben pop- of gospelmuziek die plaats ingenomen en groeien jongeren bij de kerkelijke psalmen en gezangen vandaan. Hoe houd je ze betrokken op geestelijke muziek? Hoe gaan ze van verantwoord klassiek houden? Reële vragen, waarop geprobeerd wordt in te gaan in deze EigenWijs. Wat is het belangrijk dat jongeren in een positieve traditie opgroeien. Je hoeft als ouders niet muzikaal te zijn om in te zien dat aandacht voor verantwoorde muziek en zang belangrijk is. Niet alleen om jongeren te bewaren voor de stap naar pop- of gospelmuziek, maar ook omdat het een belangrijke plaats mag hebben in de huisgodsdienst.

6 Muzikale ontwikkeling en opvoeding

De Bijbel is vol muziek, juist rond de dienst aan de Heere. Die lijn mogen we doortrekken naar onze gezinnen en naar de gemeente. Paulus drong de gemeenten van Efeze en Kolosse erop aan: sprekende onder elkander met psalmen en lofzangen en geestelijke liedekens, zingende en psalmende den Heere in uw hart (Efeze 5: 19; zie ook Kolossenzen 3: 16). Daarmee is muziek gave en opgave. De Heere heeft ons gaven gegeven om te zingen en muziek te maken. Hij vraagt ons die gaven te besteden in Zijn dienst. Van die opgave brengen we weinig terecht. We zijn doelmissers geworden, ook in de muziek. We brengen van onszelf alleen valse klanken voort. Daarom mag ook in deze EigenWijs de noodzaak van wedergeboorte en bekering niet ontbreken. Pas dan gaan we God weer bedoelen met onze muziek. Dat gezang zal hier op aarde onvolmaakt blijven, maar mag straks volkomen zuiver gaan klinken in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde (Openbaring 15: 3). Probeer vanuit dat verlangen en met Gods hulp uw kinderen wegwijs te maken in de muziek. Alleen op die manier zit er echt muziek in. Laurens Kroon

2

Vooraf L.A. Kroon

3

Wegwijs in de popwereld Sandor van Leeuwen

Petra Jacobse-Weststrate

4

Vocaal Ensemble zingt oude muziek Raymond Warnaar

10 Verlost uit de ban van de popmuziek Sjaak Jacobse

8

Jongeren en hun instrument Petra Jacobse-Weststrate en Raymond Warnaar

12

Samen zingen op zondag Gertrude de Regt

14 16 “Mooier dan engelenzang”

Arnoud Proos

20 23

foto omslag: Martin Eijkelenboom

Tips voor ouders Evert van Dijkhuizen

Mettie de Braal-Prins

2

Artiest is voorbeeld

Meer informatie


23-10-2009

10:39

Pagina 3

Wegwijs in de popwereld Uitleg van iPod tot videoclip voor onwetende ouders

“Hé, moet je effe kijken. ‘k Heb gisteravond nog ’n paar stoere clips gedownload van Youtube. Lekker liggen kijken op m’n iPod.” Speciaal voor ouders die geen touw kunnen vast knopen aan dit abacadabra: maak kennis met begrippen uit de jeugdcultuur. iPod Een iPod is een draagbare muziek- en mediaspeler. De iPod is de meest verkochte mp3-speler: in 2008 maakte de fabrikant Apple bekend honderd miljoen iPods te hebben verkocht. Sinds de eerste iPod in 2001 zijn verschillende varianten uitgebracht. In 2005 verscheen de eerste iPod met een schermpje waarop ook videobeelden – vaak videoclips – te zien zijn.

Mp3-speler Een mp3-speler is een apparaat dat mp3’tjes – digitale muziekbestanden –– opslaat en kan afspelen. Veel mp3spelers zijn draagbaar en voorzien van ‘dopjes’, kleine koptelefoontjes. Ook veel DVD-spelers, moderne autoradio’s en spelcomputers kunnen mp3-bestanden spelen. Moderne mp3-spelers, zoals de iPod, kunnen zelfs videobeelden vertonen. Speciale muziektelefoons doen het ook goed bij jongeren. Met deze mobiele telefoons kunnen mp3-bestanden worden beluisterd.

Nederlandse Top 40 De Nederlandse Top 40 is een wekelijks overzicht van de populairste popmuziek van die week. De veertig meest verkochte en geluisterde popsongs worden door Radio 538 op vrijdagmiddag uitgezonden. De indeling van de Top 40 is gebaseerd op verkoopcijfers van winkels en websites en op het aantal keren dat een liedje op de radio wordt gedraaid. Vrijwel alle songs uit de Top 40 zijn te vinden op videosites als Youtube.

Radio 538 Onder refojongeren is Radio 538 de meest beluisterde radiozender: ruim de helft van de jongeren luistert naar ‘538’. Andere populaire radiostations zijn Skyradio en 100% NL. De formule van Radio 538 draait om ‘lekkere’ muziek en ‘leuke’ presentatoren. Het station draait dan ook popmuziek in alle soorten en beats, aan elkaar gekletst door hyperactieve presentatoren die vooral graag over seks praten. Edwin Evers is de meest populaire presentator met zijn programma ‘Evers staat op’. Sinds jaar en dag is het ook 538 waar de Nederlandse Top 40 wordt uitgezonden.

Videoclip Een videoclip is een korte film bij een popliedje. Vaak wordt zo’n filmpje kortweg ‘clip’ genoemd. Sinds de videoclip in het midden van de jaren zeventig populair werd, is de clip niet meer weg te denken uit de wereld van popmuziek. Televisiezenders als MTV en TMF zijn zelfs gespecialiseerd in het laten zien van videoclips. Een succesvol popliedje zonder clip is mede daardoor ondenkbaar. De meeste songs uit de Top 40 zijn snel te vinden op sites als Youtube.

Youtube Populair onder jongeren is Youtube, een website voor het kosteloos uploaden – ‘opslaan’ op de site –, bekijken en delen van videofilmpjes. Gebruikers kunnen de filmpjes ook downloaden: opslaan op de computer of mp3-speler. YouTube.com werd opgericht in februari 2005. Voor het eind van het jaar was de site volledig actief en in het jaar na de start behoorde de site al bij de tien meest bekeken websites. Op de sites staan duizenden videoclips. Kliksafe blokkeert de meeste filmpjes vanwege de vaak verwerpelijke inhoud. Sandor van Leeuwen

3

23-10-2009

10:39

Pagina 4

R E P ORTAG E

foto’s: Mathilde Berends


Vocaal Ensemble zingt oude muziek “De geestelijke inhoud is rijk” 4


23-10-2009

10:40

Pagina 5

“Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir,” klinkt het op maandagavond in een bedrijfshal op het verlaten industrieterrein van Rijssen. Iets meer dan tien enthousiaste zangers oefenen onder leiding van dirigent Jan-Geert Heuvelman de Church Cantate 131 van J.S. Bach.

Het christelijk interkerkelijk Vocaal Ensemble Rijssen heeft als doel het op hoog niveau zingen van geestelijke en klassieke muziek. Vanavond wordt op Bach en Buxtehude geoefend. Het ensemble is in 1999 opgericht en bestaat uit ongeveer achttien leden in de leeftijd van achttien tot vijfenveertig jaar. Helaas zijn vanavond niet alle leden aanwezig, maar degenen die er zijn, zingen vol overgave. De eerste vijf minuten wordt er overigens nog niet gezongen. Eerst moeten er oefeningen worden gedaan: ronddraaiende bewegingen met de schouders, zwaaiende armen, ademhalingstechnieken, neuriën… Dit is nodig om goed voorbereid te gaan zingen.

tijd is er al een heel repertoire ontstaan van werken die door het ensemble gezongen zijn: diverse koralen van Bach, werken van Purcell, Mendelssohn, Sweelinck, Schütz en Franck. Over het algemeen geeft het ensemble ongeveer twee concerten per jaar. Binnenkort zullen er twee jubileumconcerten plaatsvinden vanwege het tienjarig bestaan van het ensemble. Deze zullen gehouden worden in Rijssen en in Zeist. Het ensemble zal dan begeleid worden door violen, altviolen, cello, hobo, fagot, dwarsfluit en kistorgel.

Geestelijke inhoud Klein Eén van de leden geeft aan dat het zingen bij een vocaal ensemble voor hem duidelijk een ander accent heeft dan het zingen bij een gemengd koor. De oorspronkelijke opzet van veel klassieke composities is bedoeld om door een klein aantal mensen uitgevoerd te worden. Zo werden in de tijd van Bach de vier partijen (sopraan, alt, tenor en bas) elk door vier personen gezongen. Een kamerorkest begeleidde de zang. Het Vocaal Ensemble Rijssen heeft weliswaar geen kamerorkest ter beschikking, maar bij concerten is er een aantal vrijwilligers dat graag de muzikale begeleiding ten gehore brengt. In de loop der

“Dit soort muziek raakt me tot in het diepst van mijn hart,” merkt een enthousiast lid op. “Om zelf deze prachtige meesterwerken te mogen zingen, dat is fantastisch.” Naar de repetitieavonden kijkt hij dan ook altijd uit. “De geestelijke inhoud van de muziek is ook zo rijk, vooral bij Bach. Zoals bekend schreef hij onder elk stuk SDG: Soli Deo Gloria.” Bij het verlaten van het pand klinkt de bemoedigende slotzang: “Und Er wird Israël erlössen aus allen seinen Sünden.” Raymond Warnaar

5

23-10-2009

10:40

Pagina 6

INTERVIEW

foto’s: Petra Jacobse-Weststrate


Muzikale ontwikkeling en opvoeding

Begin vroeg met muziek maken

Wanneer Chiel Jan van Hofwegen benaderd wordt met de vraag of hij mee wil werken aan een interview over muzikale ontwikkeling en opvoeding, is hij direct enthousiast. Het tekent de bevlogen musicus. Graag steekt hij anderen aan met de liefde voor muziek. Hij is daarbij van mening dat de rol die muziek in een gezin speelt, van onschatbare waarde is. Dat heeft hij zelf ook ervaren: “Ik groeide op in een gezin waar muziek heel belangrijk was.

6

Mijn vader, helaas overleden toen ik twee jaar was, was beroepsmusicus. Er stond een orgel en een piano in huis en we hadden heel veel platen met orkest- en orgelmuziek. Al heel jong werd ik gegrepen door de muziek.” Nog steeds betekent muziek veel voor hem. Veel, maar niet alles, zo benadrukt hij: “Er is een periode in mijn leven geweest dat muziek te belangrijk voor me was. Naast Gods Woord, heeft een docent op het conservatorium een grote rol gespeeld in het relativeren van het belang van muziek. Hij hield me altijd voor dat er in het leven


23-10-2009

10:40

Pagina 7

meer is dan muziek. Ik ervaar het nu zo dat ik in de eerste plaats mens voor God ben en daarna pas musicus.”

Eer of oneer Uit de Bijbel blijkt heel duidelijk dat God centraal moet staan en dat geldt ook voor de muziek. “Je kunt alle muziek en elk instrument dus gebruiken tot eer of oneer van God. Je ziet dit in het Oude Testament al naar voren komen: dezelfde instrumenten die in de afgodendienst gebruikt worden (bijvoorbeeld in het dal van Dura), spelen een rol in de tempeldienst. Het gaat om je hart. Je kunt ook op een verkeerde manier opgaan in geestelijke of klassieke muziek, zodat God niet centraal kan staan in je leven.”

Muzikale ontwikkeling Chiel Jan heeft zich vanwege zijn werk als vakdocent muziek aan het Hoornbeeckcollege en als muziekpedagoog, waarbij hij veel kinderen en jongeren orgel- of pianoles geeft, verdiept in de muzikale ontwikkeling: “Je merkt dat hele jonge kinderen al reageren op muziek: zij hebben al een gevoel voor ritme en willen graag muziek imiteren. Daaruit kan je concluderen dat muziek een basisbehoefte aanspreekt. De basis voor de muzikale ontwikkeling wordt gelegd in de eerste drie levensjaren. In deze periode lopen muziek- en spelvorm door elkaar. Dat zie je ook sterk bij kleuters. Muziekinstrumenten oefenen veel aantrekkingskracht uit op jonge kinderen, maar al mogen ze daarmee experimenteren, toch kan beter gewacht worden met muziekles tot een kind minimaal zes jaar is.” Gezien de lichamelijke en verstandelijke ontwikkeling is het belangrijk dan pas te starten met muziekles zoals AMV, blokfluitles of zingen bij een koor. De ontwikkeling van een eigen muzieksmaak begint ook op ongeveer zesjarige leeftijd. Vanaf negen jaar kunnen kinderen meerdere dingen tegelijk doen en gaan ze bewuster naar

muziek luisteren. Ze kunnen dan bijvoorbeeld ook een vorm herkennen in de muziek. Als kinderen twaalf jaar zijn, neemt het aantal hersenverbindingen snel toe en dat zorgt ervoor dat hun mogelijkheden op muzikaal terrein ook uitgebreid worden.”

TOP 3 Toegankelijke klassieke muziek voor kinderen en jongeren: • Bach (suites) • Beethoven (symfonieën) • Brahms (koraalvoorspelen)

Niet alleen consumeren Ouders kunnen heel goed aansluiten bij de muzikale ontwikkeling van hun kinderen en hebben daar wel degelijk invloed op: “Door kinderen steeds nieuwe dingen op muzikaal gebied te laten ervaren en ontdekken en daarnaast te zorgen voor een gevarieerd aanbod, maken kinderen kennis met de vele mogelijkheden van muziek. Begin zo vroeg mogelijk met muziek maken, zodat je niet alleen muziek consumeert. Je hoeft niet per se een instrument te bespelen, maar zingen is ook heel belangrijk. Zing psalmen, Bijbelse liederen en kinderliedjes met je kind en start daar bij wijze van spreken naast de wieg al mee. Ook CD’s luisteren kan heel vormend zijn. Daarbij is het belangrijk dat een kind verschillende genres hoort, dus niet alleen koormuziek of orgelmuziek, maar zorg er ook voor dat kinderen op klassiek gebied veel te luisteren hebben. Je kunt kinderen ook heel blij maken met een concertbezoek. Een orkest zien en horen spelen is een ware belevenis. De methode LuisterLand, die gebruikt wordt op basisscholen en kinderen wil enthousiasmeren voor klassieke muziek, laat hele positieve effecten zien. Kinderen worden gegrepen door de muziek en vragen soms CD’s met klassieke muziek voor hun verjaardag. Prachtig toch!”

Invloed Dit klinkt allemaal heel mooi, maar waarom is het zo belangrijk om als ouders te investeren in de muzikale ontwikkeling van je kinderen? Chiel Jan: “Als eerste wil ik de positieve invloed van muziek noemen. Muziek is een vormgever van emoties, maar werkt daarnaast ook regulerend voor emoties. Ook kan muziek helpen voor toename van het concentratievermogen. Muziek staat eveneens bekend als een gezonde vorm van ontspanning. Daarnaast zou ik de beschermende invloed van goede muziek willen noemen. Wanneer kinderen een instrument bespelen, zitten ze vaak minder achter de computer voor games, internetgebruik of DVD kijken. Ook kan door een goede muzikale opvoeding popmuziek minder snel voet aan de grond krijgen bij jongeren. Ik besef uiteraard wel dat dit geen garantie is, God is de Enige die jongeren bij Zijn Woord kan houden.” Petra Jacobse-Weststrate

7

23-10-2009

10:40

Pagina 8

Jongeren en hun instrument Muziek doet iets met je. Het beeld dat jongeren vooral belangstelling hebben voor populaire muziek, is niet reëel. Veel kinderen en jongeren bespelen een instrument. Vaak bestaat het repertoire uit klassieke en geestelijke muziek. Dat kost doorzettingsvermogen, maar het geeft ook voldoening. Vier jongeren vertellen over hun hobby. Petra Jacobse-Weststrate en Raymond Warnaar

8

Bram Baan (12)

INTERVIEW

foto’s: Petra Jacobse-Weststrate en Raymond Warnaar


Ik speel al meer dan vier jaar orgel. Ik ben daarmee begonnen omdat mijn opa dat ook deed en ik het erg mooi vond. Hij heeft me in het begin uitgelegd hoe ik noten kan lezen en daarna heb ik orgelles genomen. Ik heb nu de diploma’s A en B. Thuis zingen we vaak bij het orgel, vooral op zondagavond. Soms speel ik ook op een bruiloft. Een paar keer heb ik in de kerk in Almelo en in Rijssen gespeeld, op woensdagavond als er geen andere organist was. De meeste psalmen die ik speel zijn van Dick Sanderman of Cor van Dijk (mijn buurman). Daarnaast vind ik het mooi om klassieke muziek zoals fuga’s te spelen van Bach of Beethoven. De psalmen die ik erg mooi vind om te spelen, zijn Psalm 68 en Psalm 41. Mijn zussen spelen blokfluit, klarinet, dwarsfluit en panfluit en mijn moeder speelt ook orgel. Ik hoop dat ik in de toekomst verder kan gaan met orgelspelen, misschien wel als kerkorganist!

23-10-2009

10:41

Pagina 9

Mathieu Veltman (11) Toen ik zes jaar was, hoorde ik in een kerk een trompettist spelen die bij het orgel stond en dat vond ik erg mooi. Vanaf die tijd wilde dolgraag trompet leren spelen. Ik moest nog even wachten van mijn ouders: sinds mijn tiende jaar krijg ik les. Mijn trompetleraar komt bij mij thuis. Hij kan heel goed spelen, hij heeft er zijn beroep van gemaakt en treedt vaak op. Ik zou dat niet willen, voor mij is het meer een hobby. Ik oefen vaak uit mijn lesboek, maar het liefst speel ik geestelijke liederen. Vooral ‘U zij de glorie’ speel ik heel graag. Ik vind het heel leuk om samen met mijn neef te spelen, hij speelt ook trompet. Helaas woont hij niet dichtbij. Maar als we erheen gaan, neem ik mijn instrument altijd mee. Thuis maken mijn zussen en ik ook wel eens muziek; zij spelen panfluit. Wat ik heel graag wil, is zelf ook eens in een kerk spelen en dan natuurlijk bij het orgel staan!

Het is ongeveer acht jaar geleden dat ik ben begonnen, ik was toen negen jaar. Eerst heb ik een jaar blokfluitles gevolgd op de muziekschool in Rijssen. Op een gegeven moment kregen we thuis een piano. Vooral mijn moeder stimuleerde me op pianoles te gaan, dat heb ik toen gedaan. Ik heb ook diploma’s gehaald: A, B, C en vorig jaar diploma D. Ik speel vooral piano als hobby. En dan vind ik het samenspel het leukst. Ik speel graag samen met vriendinnen die ook een instrument bespelen, of vierhandig met mijn pianodocente. Af en toe doe ik mee met uitvoeringen van de muziekschool, dan begeleid ik vooral kleine orkestjes. Verder word ik wel eens gevraagd samen met mijn vriendinnen ergens te spelen. Mijn zusje speelt gitaar en mijn moeder piano, ik speel graag met hen samen. Ik speel het liefst klassieke muziek, maar daarnaast ook

Sinds mijn zevende jaar speel ik cello. Ik kende het instrument al omdat mijn moeder ook cello speelt. Toen ik op een open dag van de muziekschool verschillende instrumenten beluisterde, kwam ik er niet één tegen die zo’n mooie, diepe klank had als de cello. Naast het oefenen voor muziekles, speel ik in een muziekgroepje met harp en dwarsfluit en ik speel vaak samen met mijn moeder. Dat is wel leuk. Ik wil even goed worden als mijn moeder. Ik heb ook op het schoolorkest gezeten, maar met een cello is dat best een gesjouw iedere week. Naast twee cello’s hebben we nog meer instrumenten in ons gezin: mijn vader speelt dwarsfluit, mijn broertje piano en mijn zusje altblokfluit. Omdat je een andere muzieksleutel hebt, kan je niet goed zang begeleiden als je cello speelt. Voor dit instrument is hoofdzakelijk klassieke muziek geschreven. Ik speel graag muziek van Vivaldi en Offenbach en het liefst zou ik ook muziek van Paganini spelen, maar daar moet je wel erg goed voor zijn.

Jenneken Schouten (14)


Andrea Beens (17) modern. Het is gevarieerd. Het is niet de bedoeling om van de muziek mijn beroep te maken. Als ik ooit de gelegenheid krijg om in een orkest te spelen, doe ik dat misschien. Ik zal zeker nooit stoppen met spelen en blijf het gewoon als een geweldige hobby zien!

9

INTERVIEW


23-10-2009

10:41

Pagina 10

Verlost uit de ban van popmuziek

“Het gebed is niet het laatste redmiddel, maar een eerste vereiste”

In de schaduw van de beroemdheden als DJ Tiësto en Armin van Buuren stond Bart Bolier achter de draaitafels op de Veluwe. Op de dansvloer werd zijn naam genoemd, terwijl de snelle technobeats en lichteffecten jongeren in vervoering brachten. Enkele jaren later ziet Barts leven er heel anders uit. EigenWijs vroeg Bart hoe hij terug kijkt en welke adviezen hij heeft voor ouders.

10

Bart Bolier (26) was een gewone jongen die opgroeide in een reformatorisch gezin. “Een warm nest, met veel onderlinge verbondenheid,” zo omschrijft hij zijn thuissituatie. Zijn ouders lieten in de opvoeding een innerlijke betrokkenheid zien op Gods Woord en spraken daar ook over met hun kinderen. Al op de basisschool was Bart onder de indruk van popmuziek. “Ik weet eigenlijk niet goed hoe de popmuziek mij in zijn greep kreeg. Het is als vanzelf mijn leven binnengeslopen. Alsof het vanzelfsprekend was. Maar dat


23-10-2009

10:41

Pagina 11

was het helemaal niet.” Langzamerhand werd popmuziek zijn lust en zijn leven. Hij wordt ontdekt als talent. De muziek die Bart samen met zijn broer maakt, wordt gedraaid op drive-inshows en hij is een geziene gast op feesten. “Al snel was ik de vaste diskjockey in Elspeet Ik was er vast van overtuigd dat er een ooit een moment zou komen dat we door zouden breken.” Niets leek een mooie carrière in de muziek in de weg te staan toen Bart op z’n achttiende zijn eerste platencontract kreeg. Nationaal en internationaal verkocht, beluisterd en gewaardeerd worden: de droom van veel jongeren.

Gelovig Ondertussen was er weinig aan Bart te zien. Zijn plaats in de kerkbank was niet leeg en de catechisatie werd normaal bezocht. “Ik zei ook altijd dat ik in God geloofde. Ontzettend en onbegrijpelijk, als ik daar aan terug denk. God dienen terwijl je midden in de wereld leeft. Een mens is blind, en ieder leeft dat op een andere wijze uit. De één op een atheïstische manier, de ander op een godsdienstige manier, en ik op deze manier.” De feesten op vrijdag en zaterdagavond en de zondag in Elspeet waren voor Bart voor zijn gevoel verenigbaar. In een kranteninterview vertelde hij dat hij gelovig was. Toen Bart door een kerkelijke leeftijdsgenoot en bezoeker van de muziekfeesten gevraagd werd of hij zijn geloof wel kon combineren met muziek draaien, voelde hij de inconsequentie niet. “Ik zei: ’Ja, natuurlijk, anders stond ik hier niet’. Zo blind kan een mens zijn.”

Genade Bart vertelt dat hij op een gegeven moment zich realiseerde dat hij de duivel diende. Toen kwam de breuk. Er stond een verloren zondaar voor een heilig God. Bart: “Dat geldt voor onze ongerechtigheden, maar later leer je ook dat onze gerechtigheden, ons lezen, ons bidden, ons verenigingswerk en ga zo maar door, blinkende zonden zijn als we niet in Christus aangezien worden. Ik geloof dat dit realiteit wordt voor een ieder die door Gods Geest ontdekt wordt. Of je nu godsdienstig onbekeerd of goddeloos onbekeerd bent. Een farizeeër en een tollenaar worden beiden uit genade zalig.”

Wonder Terugkijkend op zijn radicale breuk met de wereld voelt Bart vooral schaamte en verdriet. In de eerste plaats voor Gods aangezicht. “We zijn mensen die naar het verderf lopen met de snelheid van het licht. Wat is er een Godswonder nodig om een mens van dood levend te maken.” Die schaamte betreft niet alleen het verleden, maar ook

het heden. “De Heere doet niet dan goed, en wij verzondigen “Wat is er een alles. Zou dat ons hart niet breGodswonder nodig ken? Je kunt breken met het oude om een mens van dood leven, maar de wereld zit in ons hart. Als het recht mag liggen tuslevend te maken” sen de Heere en je hart, begrijp je wat de dichter bedoelt met: ‘Waarom was het op mij gemunt?’ Dan blijft de verwonding over: “Wilt u op zo’n goddeloos monster neerzien? Dat is nooit klein te krijgen.” Een bekering van de kroeg naar de kerk is op zichzelf al een wonder, aldus de leraar godsdienst, maar is niet genoeg. Die boodschap is in een tijd van verwarring en oppervlakkigheid belangrijk voor jongeren.

Vannacht Zijn ouders zijn altijd goed voor hem geweest, vertelt Bart. Ze wezen hem op het verkeerde van zijn levensstijl. “Maar het was net als een op hol geslagen paard. Ook niet tot stilstand te brengen.” Terugkijkend valt Bart op dat hij in die tijd bijna nooit aangesproken of gewaarschuwd is door mensen uit de kerk. “Ik ben direct en concreet geworden als het gaat om geestelijke dingen. Daarom doe ik dat juist wel. Het is nodig om juist aan zulke jongeren te vragen: ‘Wat zou er gebeuren als je vannacht voor Gods rechterstoel moet verschijnen?’” Ouders, kerkenraadsleden en leidinggevenden in het jeugdwerk moeten in gesprek gaan met jongeren over popmuziek. “Ouders moeten beseffen dat wat jongeren vaak openbaar doen, ook in hun eigen hart leeft. Dat besef houdt ons laag aan de grond.”

Vereiste Er zijn ouders die voor hun gevoel kinderen verloren hebben aan de popmuziek. Welk advies heeft Bart voor deze ouders? “Ik bedoel het niet oneerbiedig, maar zijn we wel in gesprek met de Heere? Wat is het dan nodig om de zorgen en noden, ook met betrekking tot de kinderen, voor het aangezicht des Heeren neer te leggen. Een gesprek kun je niet forceren. Probeer het juiste moment af te wachten. Laat zien dat je om ze geeft. Maar ik weet uit mijn eigen verleden wel hoe onmogelijk je het je ouders kunt maken, hoe goed ze het ook bedoelen. Daarom: het gebed is niet het laatste redmiddel, maar een eerste vereiste.” Sjaak Jacobse

11

23-10-2009

10:41

Pagina 12

INTERVIEW

foto’s: Petra Jacobse en Martin Eijkelenboom


Samen zingen op zondag

“Muziekles moet vrijwillig zijn”

Even stemmen, de houder voor de cello op de juiste plek en dan kunnen ze beginnen. Vierstemmig klinkt even later Psalm 87 door de huiskamer. Begeleid door dwarsfluit, traverso, tenorfluit en cello. Vooral dat laatste instrument spreekt moeder Ellen aan. “Een snaarinstrument raakt je. Daar wordt je warm van.”

12

Muziek hoort er al vroeg bij in de familie De Boom. De oudste kinderen bespelen vanaf hun zesde tot achtste jaar een instrument. Allemaal begonnen ze met blokfluit. Ellen: “Anne-rie wilde graag blokfluit leren spelen toen ze in groep drie zat. Op een kraamvisite ontmoette ik een jong meisje dat het leuk vond om haar les te geven. Zo is ze begonnen. Ook de andere kinderen kregen les bij deze juf. Ze was enthousiast en stimuleerde hen op een goede manier. Ze kregen iedere les een cijfer en bij een bepaald aantal punten een kleine beloning. In een schriftje werden


23-10-2009

10:42

Pagina 13

de vorderingen bijgehouden. Zo blijf je als ouders ook op de hoogte.” Op blokfluitles leerden de meiden ook het notenschrift. Anne-rie (13) ging daarna over op traverso. Ze laat de houten fluit zien en speelt er een stukje op. Het instrument geeft een warme, volle klank. “Het is een houten dwarsfluit. Je moet hem wel anders aanblazen dan een gewone dwarsfluit.” Vader Klaas: “Die instrumenten zijn best duur. Maar we vonden een man die ze als hobby maakt, tegen een schappelijke prijs.” Anne-rie heeft er twee, een lichte en een donkere. “De toonhoogte van de ene is iets anders dan bij andere instrumenten. Dat maakt samenspelen lastig. Met mijn juf kan ik wel samenspelen, dat klinkt mooi.” Met de andere traverso kan ze wel samenspelen met de overige instrumenten. De traverso is niet erg bekend. Het was een juf op de basisschool die haar op het instrument attent maakte. Anne-rie heeft er tot op heden geen spijt van.

Huiskamerconcert Ook Lydia (12) ging na de blokfluitlessen over op een ander instrument. Ze speelt nu dwarsfluit. Haar ouders schaften een beginnersfluit voor haar aan. Zelf wil ze sparen voor een zilveren fluit, als ze het beter kan. Die klinkt nog mooier. Maar ook uit deze fluit weet Lydia een goed geluid te krijgen. Ze speelt naast psalmen ook klassieke stukken. Ook speelt ze regelmatig samen met meisjes uit de buurt. Haar moeder vertelt: “Een poosje geleden hebben ze uitnodigingen gemaakt en die in de straat rondgebracht. Ze gaven een huiskamerconcert en iedereen mocht komen luisteren. Dat was erg leuk.” De dwarsfluit kan gemakkelijk als solo-instrument gebruikt worden. Dat ligt anders voor de cello, die Nine (10) bespeelt. Ze speelt ‘Vader Jakob’ en uit het warmrode instrument komt een diepe, lage klank. Een cello is geen voor de hand liggende keuze. “Ik was een keer op een uitvoering en daar speelde iemand op een cello. Ik vond het heel mooi,” zegt Nine. “Ik ook,” zegt haar moeder. “Toen ze aangaf dat het haar wel wat leek, heb ik haar dan ook gestimuleerd om les te nemen.” Omdat de aanschaf van een cello een kostbare aangelegenheid is, gebruikt Nine een gehuurd instrument. “We willen eerst kijken of ze ermee doorgaat,” zegt Ellen. “Dan kunnen we later altijd verder zien.”

gaat het goed, maar later komt er een periode dat het wat moeizamer gaat,” zegt Ellen. “Zo heeft Nine last van haar vingers gehad. Dat komt door de strijkstok, die op een bepaalde manier wordt vastgehouden. Bij ieder instrument is er wel iets wat je even moet leren. Het goed leren aanblazen van een dwarsfluit vraagt ook enige moeite.” De ouders stimuleren hun kinderen, maar dwingen ze niet. ”Muziekles moet vrijwillig zijn. In het begin hadden de oudste twee meiden iedere week les, dat is nu eens in de twee weken. Anders wordt het teveel. Ze krijgen op school ook huiswerk. Dat wordt steeds meer, naarmate ze groter worden.” Plannen voor de toekomst worden er nog niet gemaakt. Anne-rie: “Ik hoef niet naar het conservatorium hoor.” Een muziekgroepje of ensemble zouden de meiden misschien wel leuk vinden. “Maar daarvoor moet je wel ouder zijn.” De ouders vinden het vooral belangrijk dat ze plezier hebben in het bespelen van een instrument. Klaas: “Ze hoeven niet beroemd te worden, daarvoor doen ze het niet.” Zelf muziek maken geef voldoening, het is samenbindend en het heeft invloed op je muzikale smaak. Daar zijn beide ouders het mee eens. “We luisteren meer naar klassieke muziek dan vroeger, “ zegt Klaas. “Aan de andere kant gaan we eigenlijk nooit naar een concert. Ze zijn meestal duur en de sfeer die er vaak heerst, staat me tegen. Het applaus en al het uiterlijk vertoon, dat hoeft van mij niet.”

Huisgodsdienst De instrumenten worden ook ingezet bij de huisgodsdienst. “Na de maaltijd ’s morgens lezen we een Bijbelgedeelte met een dagboekstukje. ’s Avonds na het eten zingen we de psalm die in het dagboek wordt vermeld. Vroeger zongen we op zondagavond met het hele gezin. Nu doen we dit vaak als de kleintjes op bed liggen. De jongste kinderen zijn dan moe en ongedurig.” Instrumentaal is vooral Psalm 87 geliefd. “Die kunnen we met z’n allen spelen.” Zondagsmorgens leest Klaas altijd Psalm 92, de sabbatspsalm. “Daarin worden we opgeroepen om de Heere te loven, met verschillende instrumenten. Van onszelf kunnen we dat niet met een recht hart, maar de Heere vraagt het wel. Het is daarom goed om, juist op zondag, samen te zingen en te musiceren.” Gertrude de Regt

Niet dwingen De vijf jongere kinderen bespelen nog geen instrument. Ellen heeft zelf een tenorfluit en Klaas bespeelt het harmonium. Als het aan de beide ouders ligt, volgen de jongere kinderen in het voetspoor van hun zussen. “Ik zou het leuk vinden als één van de jongens orgel leerde spelen,” zegt Klaas. Leren musiceren gaat niet vanzelf. Kinderen hebben behoorlijk wat doorzettingsvermogen nodig. “In het begin

13

23-10-2009

10:42

Pagina 14

OP I N I E

foto: Jan van Leeuwen


Artiest is voorbeeld

Gesprek over popmuziek en jeugdcultuur is belangrijk

Bernard komt beneden. Zijn moeder weet niet wat ze ziet. “Wil jij zo naar school? Dat meen je niet!” Nu is Bernard sprakeloos. “Waar hébt u het over?” Ma Van Velden wijst naar z’n afgezakte spijkerbroek die nog net op zijn heupen rust. Onder zijn strakke t-shirt is een breed stuk van zijn dure boxershort te zien. Dit modeverschijnsel komt rechtstreeks uit de hiphopmuziek. Wat heeft muziek met de jongerencultuur te maken?

14

Het is leuk om naar kinderen te kijken die de oude fotoalbums van hun ouders doorbladeren. Grote kans dat de kinderen lachen bij het zien van de modeverschijnselen van vroeger. Grote vetkuiven voor jongens en spijkerkleding voor meisjes horen duidelijk bij de jaren ’50. Lang haar voor jongens en minirokjes voor meisjes zijn te zien in de jaren ’60. Hotpants met korte rokjes komen in de jaren ’70, net als het t-shirt voor jongens. Onvoorstelbaar, hoe groot de invloed van popmuziek op de cultuur is. Door de eeuwen heen zijn volwassenen altijd bezorgd


23-10-2009

10:42

Pagina 15

geweest over de houding van opgroeiende jongelui. Het hoort bij tieners om zich te onderscheiden van hun ouders. Maar de opkomst van een echte jeugdcultuur hangt sterk samen met de komst van de popmuziek in de jaren ‘50.

Verliefdheid Muziek en artiesten zijn nog steeds belangrijk voor jongeren. De artiesten zijn voorbeeldfiguren. Ze zijn bijna altijd jong, ze laten zien wat de populaire kapsels zijn, welke kleding je aan moet en misschien wel het belangrijkste van alles: de liefde wordt bezongen. Het is voor volwassenen nauwelijks voor te stellen hoe belangrijk deze dingen voor tieners zijn. Jongens en meisjes krijgen te maken met -soms heel heftige- gevoelens van verliefdheid. In de popmuziek worden deze gevoelens vertolkt. Over onmogelijke liefdes, over het niet bij elkaar kunnen zijn, over de pijn en de vreugde die liefde kan veroorzaken. Wat jongeren vaak niet beseffen, is dat in deze muziek de liefde zoals God die bedoelt, ontbreekt. In welke liedjes wordt het huwelijk tussen een jongen en meisje gepromoot?

Telkens nieuw Waar de platenspeler in de jaren ’50 voor een doorbraak zorgde, doet de mp3-speler dat nu. Voor een tiener van nu is muziek niet meer weg te denken. Tegenwoordig komt alle muziek samen in de mobiele telefoon. Op steeds meer mobieltjes zit een mp3-speler en een radio. ’s Morgens op de fiets, in de trein, in de pauze, tijdens het kranten bezorgen tot ’s avonds in bed: muziek is er altijd en overal. Veel tieners en jongeren zijn dan ook constant op zoek naar nieuwe muziek. Dat kan door het downloaden via internet of uitwisselen met vrienden. Popmuziek is er op gericht om telkens nieuwe populaire muziek te creeëren. Veel artiesten uit de top 40 maken een paar hits, en worden na één of twee jaar geruisloos vervangen door andere artiesten. Nederlandse jongeren luisteren vooral naar Amerikaanse, Engelse en Nederlandse artiesten. Al deze artiesten en bands gaan steeds professioneler te werk en presenteren via internet laagdrempelige albums. Het is duidelijk dat muziek en jeugdcultuur alles met elkaar te maken heeft.

Aan de andere kant kunnen tieners bewust afstand nemen van ouders en opvoeding. Een kind van elf jaar kan vaak mee geweest zijn naar concerten, maar luistert als puber ineens naar popmuziek. De reden daarvoor kan verschillend zijn. Het is goed als ouders daarnaar vragen. Jongeren weten vaak veel van popmuziek. Het is goed om dat te erkennen en jongeren open aan het woord te laten. Bedenk eens, samen met uw tiener, welke elementen de popmuziek zo aantrekkelijk maken: de artiesten zijn altijd jong en blij, hebben altijd plezier en rijkdom, bieden voorbeelden om op te lijken. De muziek geeft een goed gevoel en gaat vaak over liefde. Voor jongeren is dat aantrekkelijk, maar hebt u de hemelse schatten daar al eens naast gezet? In feite bedriegt de popmuziek. Échte blijdschap, rijkdom, vreugde en levensinvulling is alleen bij God te vinden.

Onrust Veel jongeren redeneren: ‘Als ik word bekeerd, dan zal er veel veranderen.’ Maar ten diepste wordt het onbekeerde leven misschien wel prettig gevonden. Dan mag je nog heel veel… Ga als ouders het gesprek maar aan over deze manier van denken. Want je dient in je leven de Heere, of de duivel; een tussenweg is er niet. In de doop zegt de Heere: ‘Je leven behoort Mij toe’. Hij heeft niet pas recht op je leven als je bent bekeerd, dat heeft Hij ook nu. En, kunnen jongeren aan de mensen in hun omgeving zien dat een leven met de Heere geen last is, maar een voorrecht? Jongeren leven in een wereld vol onrust en onzekerheid. De duivel kan geen rust bieden. Popmuziek maakt in feite de onrust alleen groter. De goddelozen, zegt mijn God, hebben geen vrede (Jesaja 57: 21). Laat Gods eigen Woord spreken en jaloers maken: Er blijft dan een rust over voor het volk Gods (Hebreeën 4: 9). In de onrust van de popmuziek, kan dat Woord kracht doen, zelfs als dat niet wordt verwacht. Arnoud Proos

‘Mijn ouders mogen alle muziek horen die ik luister’.

Aantrekkelijk Voor jongeren die verantwoorde muziek willen luisteren, zijn er geen honderden websites waar ze hun mp3-speler kunnen volladen met nieuwe muziek. Voor hen geen artiesten die showen wat de nieuwste kapsels en kledingstijlen zijn. Voor hen geen liedjes die de liefde tussen een jongen en meisje beschrijven. Ouders moeten beseffen dat deze jongeren het niet makkelijk hebben.

Bron: www.jbgg.nl

15

23-10-2009

10:42

Pagina 16

INTERVIEW


Mooier dan engelenzang Ds. Meeuse: “Laat de muziekinstrumenten het Woord dienen” 16

23-10-2009

10:43

Pagina 17

Heldere klanken klinken door de kamer. Klagend, vragend en juichend klinkt de CD ‘Kinderen Sions’. Prachtig! Een cantate voor koor, solisten, orkest, orgel en citer, gecomponeerd op een gedicht van Robert Murray McCheyne. Ds. C.J. Meeuse vertaalde het gedicht ‘Op de dood van een begenadigd kind’ uit het Engels. EigenWijs in gesprek met de predikant, dichter en muziekliefhebber over muziek in de Bijbel, eredienst en huisgodsdienst.

Als het gaat over muziek in de Bijbel, wat voor soort muziek is dat geweest? “Dat was nagenoeg altijd geestelijke muziek. Van een enkel geval weten we het niet precies; soms was de muziek nadrukkelijk aan afgoderij verbonden. Het bekendste zijn de Psalmen. Mozes heeft er al gemaakt in de woestijn. David heeft er veel gedicht als schaapherder, maar ook toen hij moest vluchten voor Saul. Later zijn deze liederen met veel andere - van Asaf en Heman bijvoorbeeld - gebruikt door de Levietenkoren bij de eredienst in de tabernakel en de tempel. Muziek werd ook in oorlogstijd gebruikt. Koning Josafath liet zijn infanterie in de oorlog niet voorafgaan door commando’s, maar door zangers, die de heilige Majesteit prijzen zouden , blijkt uit 2 Kronieken 20: 21. En Elisa vroeg om een ‘speelman’, staat in 2 Koningen 3: 15, waardoor de hand des Heeren op hem kwam. We lezen in Genesis 4: 21 voor het eerst over muziek bij Jubal, de zoon van de goddeloze Lamech. We weten niet hoe hij deze in zijn zondige omgeving gebruikte. Wel weten we dat in het dal van Dura allerlei muziekinstrumenten gebruikt werden voor afgoderij. En Amos spreekt van feestmuziek, die vergeleken wordt bij de instrumenten die David gebruikte, maar die God veroordeelde en wilde wegnemen. Het is wel duidelijk dat mooie muziek ook toen al werd misbruikt.”

moesten worden toebereid. Bij de eredienst werden de Psalmen vooral tot onderwijzing, maar ook tot verheerlijking van God gezongen. Er waren Psalmen voor alle gemoedsgesteldheden en God heeft ze ongetwijfeld toen gebruikt zoals Hij ze nu gebruikt: om harten te verklaren en leiding te geven aan het geestelijk leven. Bij afgodendienst heeft men toen, zoals dat nu ook gebeurt, de geesten der mensen willen bewerken en neigen tot zonden.”

David dichtte psalmen, maar hoe kregen deze Psalmen een plaats in de tempeldienst? “We kunnen dat niet precies nagaan, omdat het niet in de Bijbel beschreven wordt. We weten alleen dat het zo is. De voorvoegsels, die in de Statenvertaling vaak onvertaald bleven, duiden op een muziekinstrument, maar sommigen denken ook aan een zangwijze. Het is goed mogelijk dat ze geschikt gemaakt zijn voor koorzang of voor een reizang. Wellicht heeft David ze zo al geschreven. Het is alles gebeurd onder inspiratie van de Heilige Geest, Die ze ook ons gegeven heeft.”

Een andere dichter, Heman, was ‘doodbrakende’ en zijn bestraffing was er iedere morgen. Toch had hij zijn taak bij de tempelzangers. In een preek zei een predikant: ’Hoe naar Heman er ook aan toe was, toch riep hij zijn zonen op om te zingen’. Wat heeft dat nu nog te zeggen?

foto: RD


Wanneer werd er in de bijbelse tijd muziek gemaakt? “Thuis bij het werk, onderweg, bijvoorbeeld bij het opgaan naar Jeruzalem en bij de eredienst in de tempel. Maar ook afgodendienst ging gepaard met muziek. David dichtte om uiting te geven aan zijn geestelijk leven. Anderen mochten er van leren, want het was geïnspireerd en dikwijls ook profetisch. Ongetwijfeld zocht men stichting als men op weg was naar Jeruzalem. De harten

17


23-10-2009

10:43

Pagina 18

“Er zijn Psalmen voor allerlei omstandigheden en gemoedsgestalten. Ik weet van een vrouw die, toen ze in de rouw was, een jaar niet gezongen heeft. Daar kun je begrip voor hebben. Toch is het niet zo dat er geen Psalmen zijn die je in droeve omstandigheden zou kunnen zingen. In de grootste nood kan Psalm 88 van Heman wellicht de toestand van een hart weergeven. Laat zo iemand dan ook zien dat Heman ermee vlucht naar de God zijns heils!”

Van Luther is bekend dat hij graag zong. “Zingen is twee keer bidden.” Zegt u hem dat na? “Ik heb die uitdrukking bij hem nog niet kunnen vinden; anderen schrijven hem op naam van Augustinus van wie Luther veel leerde. Er wordt wel iets heel moois in gezegd. Ik vraag mijn catechisanten ook wel eens of ze weten wat ze gebeden hebben, als we klaar zijn met het zingen van een psalmvers. Veel verzen behelzen namelijk een gebed. Zing je de woorden, dan kan het zijn dat de Heere je hart daardoor

18

bewerkt en de woorden als het ware laat resoneren in je hart. Dan worden woorden zaken!”

Hoe belangrijk zijn zang en muziek voor de eredienst? “Er zijn in de kerkdienst delen waarin de mens tot God spreekt en delen waarin God tot de mens spreekt. De zang hoort bij het deel waarin de mens tot God spreekt of de boodschap van God beantwoordt. Door wat Hij Zelf door de Psalmen in het hart wil leggen. Ik denk dat de orgelmuziek een onderwerp apart is. In verschillende tijden zijn in de Nieuwtestamentische eredienst de instrumenten geweerd. Denk aan Calvijn, aan Schotland, maar ook aan de reformatie in ons land en aan de voorstanders van de Nadere Reformatie. Het orgel is weer geaccepteerd om de gemeentezang te ondersteunen, maar niet als concertinstrument tijdens de eredienst. Toch kan wat een organist speelt voor of na de dienst heel stichtelijk zijn en dienen zoals de speelman voor Elisa. Het is heel verdrietig als het orgelspel aanleiding geeft tot twist en tweedracht. Dan kan het beter zwijgen.


23-10-2009

10:43

Pagina 19

Waardevol is tijdens de eredienst het zingen. Door psalmgezang heeft de Heere ook dikwijls gewerkt.”

Welke plaats kunnen zang en muziek innemen in de huisgodsdienst? “Een grote plaats! Wat jammer dat er zo weinig gezinnen zijn waar tijd wordt genomen voor huisgodsdienst. En waar het gebeurt, wordt vaak nog weinig gezongen. Ieder kind dat muzikale gaven heeft, moet gelegenheid krijgen die te gebruiken. Eenvoudig en niet al te duur kan dat door de prachtige blokfluit. Anderen kunnen daarbij zingen. Het orgel zou zijn plaats terug moeten krijgen in onze gezinnen. Voor mij is het onvergetelijk hoe we op zaterdag- en zondagavond met een stuk of tien jongeren altijd zongen rond het orgel. Ook andere instrumenten kunnen daarbij een plaats krijgen. Jammer dat je ziet dat ze soms aftrekken van de geestelijke muziek, omdat er zoveel wereldse muziek is die zo mooi is. Wie het doel van het musiceren ter harte gaat, hoort graag dat alles betrokken wordt op de dienst van God. Lees eens Efeze 5: 19 en Kolossenzen 3: 16. Tijdens de Nadere Reformatie werd dit gepraktiseerd. Men zong daar veel en onze oudvaders hebben er veel verzen voor gedicht. In de Engelse en Schotse cultuur is ook veel gezongen en de prachtige bundels waar men daar nog uit zingt, verdienen ook onze aandacht. Er zou nog meer uit vertaald en herdicht moeten worden!”

Welke liederen zou u uw kleinkinderen graag aan willen leren? “Allereerst de psalmen, dan de liederen van Valerius’ Gedenkklank, ontstaan in onze strijd tegen Spanje. Vervolgens zijn er prachtige verzen van onze oudvaders – denk aan de verzen van Revius – die goed gezongen kunnen worden. Er zijn Engelse hymns vertaald die een

gezonde geloofsleer en bevinding vertolken; ik hoop dat ze die leren “Jammer dat zo weinig en zingen. Zelf heb ik verschilgezinnen tijd nemen lende verzen voor kinderen voor huisgodsdienst” gedicht en ik hoop dat ze niet in vergetelheid raken. Van McCheyne vertaalde ik veel verzen die ook gezongen kunnen worden. Maar wie de verzen ook dichtte, ik hoop dat ze veel leren en zingen van wat er in bezongen wordt van de ware vreze des Heeren.”

Wat betekent muziek voor u persoonlijk? “Ik ervaar het als een gave van God. Hij geeft ons een stem om te spreken en om te zingen. Ook de muziekinstrumenten moeten gebruikt worden tot eer van onze Schepper, zoals daar in Psalm 150 van wordt gezongen. Ik heb altijd graag op het orgel gespeeld en het liefst zing ik er ook bij. Laat de muziekinstrumenten het Woord Gods dienen. In mijn auto beluister ik graag geestelijke muziek waarbij ik mee kan zingen. De woorden kunnen door de Heere gebruikt worden om de zaken zelf in herinnering te brengen of ook om ze erdoor te werken. Als God onze harten gaande maakt, is zulke muziek een middel in Zijn hand om ons te leiden. Hier op aarde zitten we er zelf altijd tussen als we zingen. De duivel wil bij het mooiste zangkoor nog graag dat men zijn eigen eer bedoelt. Gods kinderen hebben daar last van. Ze verlangen eenmaal zonder zonden, instemmend met de engelenzang, de lof des Heeren te bezingen. Ja, ze kunnen het mooier, want de engelen kennen de beleving van de toepassing van Christus’ bloed niet. Ze verlangen er naar eeuwig te zingen van Gods goedertierenheên.” Mettie de Braal-Prins

19

23-10-2009

10:43

Pagina 20

TIPS

foto: Martin Eijkelenboom


Tips voor ouders Muzikale opvoeding vraagt serieuze aandacht

De Kerk

20

De Jeugdbond heeft als één van zijn doelen het stimuleren van een verantwoorde muziekcultuur onder jongeren. Zowel passief (luisteren naar muziek) als actief (zingen en het bespelen van een instrument). De Jeugdbond heeft de kerk daarbij hard nodig. Juist in de strijd tegen wereldse muziek kan de kerk nog veel betekenen. Er zijn gemeenten waar ten aanzien van het bespelen van

Weinig dingen in het leven gaan vanzelf. De muzikale opvoeding van kinderen zeker niet. Als we daar niet bewust aandacht aan besteden, is de duivel er als de kippen bij om jongeren met zijn muziek vol te gieten. En dan hebben we het ergste te vrezen. Daarom: wie zijn kind liefheeft, neemt de muzikale opvoeding serieus ter hand. Enkele tips voor ouders, de school en de kerk. Evert van Dijkhuizen

instrumenten willekeurige regels worden gehanteerd. Bijvoorbeeld: wel fluiten in de kerk, maar geen violen. Aan jongeren is dat moeilijk uit te leggen. Bezinning hierop is dringend nodig. Laten kerkenraden in dezen een ruimhartig beleid voeren. Uiteraard is er toezicht nodig, maar één of twee keer per jaar een muziekavond in het eigen kerkgebouw is een prachtig middel om jongeren met hun muziek bij de gemeente te houden.


23-10-2009

10:43

Pagina 21

Muziek was lange tijd De School op de basisschool een ondergeschoven vak, en dat is het soms nog. Om fatsoenlijk muziek te geven, moet je als leerkracht het nodige in huis hebben. Niet elke leerkracht heeft dat, met als gevolg dat kinderen soms één of meerdere jaren op de basisschool geen goed muziekonderwijs krijgen. Dat mag niet. Het vak muziek vraagt net zo goed om een serieuze benadering als rekenen of aardrijkskunde. Sommige basisscholen laten de creatieve vakken over aan leerkrachten die daar bijzondere affiniteit mee hebben. Dat is een betere oplossing dan andere leerkrachten te laten aanmodderen. Overigens zijn er tegenwoordig uitstekende muziekmethodes op de markt, ook voor het reformatorisch basisonderwijs. Twee recente initiatieven zijn Meer met muziek! van hogeschool Driestar educatief en Luisterland van uitgeverij Groen educatief. Laten scholen die methodes aanschaffen en gebruiken. Leerkrachten zouden met hun klas bij wijze van excursie ook eens naar een kerk of concertzaal kunnen gaan om daar te luisteren en uitleg te krijgen. Op de middelbare school krijgen veel jongeren alleen muziek in de onderbouw. Dat is jammer, maar de lessentabel laat geen ruimte voor meer muziekuren. Scholen kunnen wel stimuleren dat jongeren in de hogere klassen mee blijven doen met het schoolkoor en –orkest.

Wat te doen als bovenstaande tips allemaal niet helpen? Erger nog: als kinderen in de ban van pop- of gospelmuziek raken? Dan is er maar één advies: blijf in gesprek met kinderen over wat ze luisteren. Wie z’n kind liefheeft, is niet zomaar klaar met de muzikale opvoeding.

Het Gesprek

De muzikale opvoeding van kinderen zou net zo vanzelfsprekend moeten zijn als het feit dat we onze kinderen leren luisteren, praten, fietsen en zwemmen. Waarom? Omdat elk mens een gevoel voor muziek heeft, muziek overal in ons leven aanwezig is en muziek een machtig communicatiemiddel is. Ten goede en ten kwade. Goede muziek kan harten opheffen en ontvankelijk maken voor het Woord van God. Slechte muziek stompt af en haalt het zondige in de mens naar boven. Als muziek zo’n grote impact heeft, behoeft de muzikale opvoeding van kinderen serieuze aandacht. Doorgaans begint de muzikale opvoeding van kinderen met het zingen van liedjes. Uiteraard kinderliedjes, maar zing gerust ook een psalm of een ander geestelijk lied met kleine kinderen. Luister daarnaast zo vroeg mogelijk met kinderen naar goede muziek. Onderschat het bevattingsvermogen van kinderen daarbij niet. Ook een kind van vier, vijf jaar kan genieten van klassieke muziek. Er zijn cd’s te koop waarmee kinderen op speelse wijze worden ingewijd in de wereld van de klassieke muziek. De mythe dat deze muziek per definitie zwaar is, moeten we zo snel mogelijk naar de prullenbak verwijzen. Probeer het kind zodra het er aan toe is op een koor te krijgen, want zingen is de basis van alle muziek. Stimuleer het daarnaast zo jong mogelijk een instrument te leren bespelen. Dring geen instrument op, maar laat het kind zelf kiezen. Ga bijvoorbeeld naar de (plaatselijke) muziekschool en neem enkele proeflessen om te ontdekken of het gekozen instrument geschikt is. Als er meerdere kinderen in het gezin een instrument bespelen, stimuleer dan het samenspelen. Neem kinderen al vroeg mee naar uitvoeringen en concerten. Wees daarbij niet eenkennig. Wie de diverse concertagenda’s in de media bijhoudt, kan geregeld voor weinig geld naar leuke concerten, zelfs met topmuzikanten. Een dagje Rotterdam of Amsterdam laat zich met een beetje gepuzzel prima combineren met het bezoeken van een gratis lunchconcert in het plaatselijke concertgebouw. Voor een gezonde, brede muzikale opvoeding is het belangrijk dat kinderen leren kennismaken met de grote componisten: Bach, Händel, Beethoven. Bij Kruidvat zijn geregeld de mooiste klassieke cd’s te koop voor een handvol euro’s. Geef ze cadeau op de Het Gezin verjaardag van zoon of dochter.

21


23-10-2009

10:43

Pagina 22

‘Hem ‘ Hem prijzen ijzen j jzen in mijn jn li lied’ ied’ HOMMAGE | À KLAAS JAN MULDER Hendrik Jan van der Heiden speelt improvisaties van Klaas Jan Mulder aan het Seifert-orgel St. Gudulakerk te Rhede, Duitsland Scherzo Psalm 81; Toccatine Wie maar de goede God laat zorgen; Toccata Psalm 75; Feestvoorspel Psalm 100; Meditatie Nu daagt het in het oosten; e.v.a.

prijs js

€ 15,,-

CD 1409392 | €14,90

AL SLAAT DE ZEE | DEEL 10

De volgende volgende psalmen psalmen en en andere andere De geestelijke liederen liederen staan staan op op geestelijke deze deze CD CD centraal: centraal: Psalm Psalm 73, 73, ‘k Blijf Blijf Hem Hem prijzen prijzen in in mijn mijn lied, lied, ‘k Psalm 108 en Spreek tot mijn hart. t. Met medewerking medewerking van: van: Groot Groot ssamengesteld amengesteld Met jongerenkoor, onder onder leiding leiding van van Evert Evert van van Dijkhuizen; Dijkhuizen; jongerenkoor, Christelijk meisjeskoor meisjeskoor Blijde Blijde Klanken Klanken onder onder leiding leiding vvan an Christelijk Ria Ria Kalkman; Kalkman; Marco Marco den den Toom, Toom, orgel; orgel; Arjan Arjan en en Edith Edith opraan. Post, trompet; Corina Liefaard, sopraan.

Melissa Venema - trompet, Dub de Vries - orgel, Hendrie Westra - xylofoon, Liselotte Rokyta - panfluit, Iris van de Laar - viool, Jolanda den Houter - hobo, Arie Horst - piano Kracht in het bloed; Zie op Hem; Stad boven de wolken; Neem Heer’ mijn beide handen; Volle verzekering; e.v.a.

CD 1409142 | €14,90

DANKBAAR | DVD Chr. Mannenkoor Stahorst o.l.v. Peter Bos m.m.v. viool, trompet, vleugel, orgel Heiland, als een Herder; Psalm 119: 3, 67 en 86; Schuil maar veilig; De hemelen roemen; Zouden wij ook eenmaal komen; Loof God, Hij is weldadig; Psalm 141: 1, 2 en 3; e.v.a.

DVD 1409012 | €24,90

Bestellen:

A D V E RT E N T I E S

www.jbgg.nl/webshop www.jbgg.nl/webshop

Kerst-CD’s Hoe heilig is Zijn Naam!

Ridderkerks Mannenkoor o.l.v. Henri Adema, dirigent; Bert Roest, orgel; Anja van der Maten, hobo; Klaas Jan Mulder, vleugel; Met o.a. Psalm 89, Nu daagt het in het oosten, Heilige Nacht, Psalm 36, Ere zijn God in de hoge.

The Light is born

Samengesteld M eisjeskoor o.l.v. Ria Kalkman-van Noort; Johan va den n der Ham, orge l; Arie van der Vlist SLDQR (OVHOLHQ $O , GHUOLHVWHQ:LMQQH GZDUVĠXLW :LOO Veldman, viool; HPLHQ solisten Rianne van Roon en Rena der Wal. Opgeno te van men in Londen, St. John’s church Licht in de werel . Met o.a. dnacht, Eens was het nacht op aard have mercy, Psal e, Lord, m 132, Lofzang va n Maria.

Prijs: € 17,50

Bestellen: www.jbgg.nl/webshop 22

Prijs: € 17,50


23-10-2009

10:43

Pagina 23

Meer informatie www.createcantus.nl

Leestips

Een bundel overdenkingen bij de Psalmen. Luther zei eens: ”In de Psalmen zie je Gods kinderen in het hart.” Er wordt stilgestaan bij psalmen van bekende en onbekende dichters. Verschillende aspecten komen aan de orde. De moeiten en zorgen van het leven, de vijanden die vervolgen, het verlangen naar God en naar Zijn huis. Maar ook de verlossing van Sion in Christus Jezus en het vertrouwen voor de toekomst. Daarom zingen zij, in God verblijd, aan Hem gewijd, van 's Heeren wegen. G.M. de Regt (red.), Een psalm, een lied (Woerden, JBGG 2008) ISBN 9789072871848, 60 blz.; € 2,95 Een psalm, een lied is het nieuwste deel in de serie werkboekjes voor kinderen. Het boekje is samengesteld uit bijdragen uit de gelijknamige serie uit Daniël. Medewerkers zijn Erna Cranendonk-Louisse en Mellanie OverbeekeMulder. In ieder hoofdstukje wordt een psalm behandeld. Er is een Bijbelgedeelte met een stukje uitleg opgenomen en een verwerking toegevoegd. Het werkboekje is geschikt voor kinderen in de leeftijd van ongeveer 8 - 12 jaar. Geschikt voor gebruik in gezin, vereniging of zondagsschool.

www.kerkenmuziek.nl

ww.ensembleparlando.nl www.filomusica.collarco.nl

www.sjosjanim.nl

Internettips

J.H. Mauritz en W. Visser (red.), Voor Zijn Aangezicht. Een handreiking voor huisgodsdienst vandaag (Houten, Uitgeverij Den Hertog 2006) ISBN 9789033120282, 182 blz.; € 15,90 Een praktisch boek over huisgodsdienst. De noodzaak van samen lezen, samen bidden en samen zingen wordt onderstreept. Het zingen van psalmen en het maken van muziek als onderdeel van de huisgodsdienst krijgt in verschillende hoofdstukken de aandacht.

Colofon

Jaargang 2 (2009), nummer 1

Uitgever: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten Houttuinlaan 7 3447 GM Woerden Postbus 79 3440 AB Woerden T (0348) 48 99 48 F (0348) 48 34 66 E [email protected] I www.jbgg.nl

Commissie EigenWijs: P.M. Jacobse-Weststrate, R.H. Warnaar en G.M. de Regt

Giften: 3642.79.095 t.n.v. Jeugdbond Ger. Gem., Woerden o.v.v. ‘gift’.

Advertenties: Prijzen op aanvraag; plaatsing in overleg. E [email protected]

Directeur: L.A. Kroon

Abonnementen en adreswijzigingen: EigenWijs is een gratis bijlage bij Daniël en verschijnt drie keer per jaar.

Eindredacteur: G.M. de Regt T (0348) 48 99 48 E [email protected] Chefredacteur: S.J. van Leeuwen T (0348) 48 99 48 E [email protected]

EigenWijs is een vrijwilligersblad. Medewerkers ontvangen dus geen vergoeding. Fotografie: Mathilde Berends, Martin Eijkelenboom, Jan van Leeuwen

Voor alle aankondigingen geldt: Deo volente Vormgeving en druk: Drukkerij Verloop, Alblasserdam

Indien u rechten denkt te kunnen ontlenen aan (foto)materiaal in deze EigenWijs, kunt u contact opnemen met de eindredacteur.

ds. G.J. van Aalst, Dan zingen zij. Overdenkingen over de Psalmen (Bunnik, Uitgeverij De Banier 2008) ISBN 9789033607615, 256 blz.; prijs € 14,90

23


23-10-2009

10:43

Pagina 24

Kerstzangavonden

Goes

Hotae ofsSts.eStlt ephanuskerk Gr

Wanneer: Aanvang: Appèlwoord: Medewerking:

Toegang: Collecte:

vrijdag 11 december 20.00 uur, kerk open 19.30 uur S.J. van Leeuwen Mannenkoor Harpe Davids uit Genemuiden o.l.v. A. Bekendam; Jongerenkoor Laudate Deum uit Apeldoorn o.l.v. A. Kortleven gratis voor de Jeugdbond

Grote of Maria M

agdalenakerk

Wanneer: woensdag 23 de cember Aanvang: 19.45 uur Opening en med itatie: ds. E. Hak voort Medewerking: Het Groot Zeeuw s Jongerenkoor ui t Goes o.l.v. Peter Wildeman; Mannenkoor Elim ui o.l.v. Joost van Be t ‘s Gravenpolder; lzen; Peter Wildeman en Joost van Belz en: orgel; Joanne Kort en Co rin Entrée: € 6,-; -12 jaar: € 2, a Liefaard: sopraan 50 Collecte voor de Jeugdbon d

Muzikale opvoeding vraagt serieuze aandacht. Thema: Muziek. Van ipod tot videoclip Laat de muziekinstrumenten het Woord dienen

Recommend Documents