Music Palace The power of music seen by visual artists

 

     

Music  Palace   The  power  of  music  seen  by  visual  artists     Tentoonstelling  in  de  Villa  Empain,  Brussel   25  september  2014  –  8  februari  2015  

    Music   Palace   weerklinkt   binnen   de   muren   van   de   Villa   Empain   als   een   oproep   tot   vrijheid  die  alle  beloften  van  de  muziek  inlost!   De   tentoonstelling   omvat   een   selectie   hedendaagse   kunstwerken   die   de   relatie   tussen   muziek   en   cultuur   belichten.   Door   hun   gedurfdheid,   humor   en   bezieling   toveren   de   kunstwerken  de  Villa  Empain  om  tot  een  heus  “Music  Palace”.       De   muziek   heeft   het   vermogen   ons   in   vervoering   te   brengen,   ons   helemaal   in   bezit   te   nemen,  ons  te  ontremmen,  te  spelen  met  ons  lichaam,  onze  geest  en  hun  ritmiek.     Muziek   bezit   ook   die   vreemde   gave   om   mensen   samen   te   brengen   in   een   geest   van   verbondenheid   en   om   massa’s   te   begeesteren.   De   bewindvoerders   uit   uiteenlopende   culturen  en  tijdperken  hebben  dat  altijd  goed  begrepen.     De   geschiedenis,   de   fenomenologie   en   de   sociologie   van   de   moderne   en   hedendaagse   muziek  lopen  parallel  met  de  evolutie  van  de  technologieën  en  hun  verspreiding.     De  radio  en  de  televisie,  en  al  zeker  de  muziekzenders,  hebben  een  sleutelrol  gespeeld  in   de   commercialisering   van   de   muziek   en   haar   normen.   Door   de   in   het   digitale   tijdperk   razendsnel   verlopende   evolutie   van   de   productie,   distributie   en   consumptie   van   muziek   kunnen   we   nu   ook   kennis   maken   met   componisten,   zangers   en   muzikanten   die   via   de   klassieke  distributiekanalen  niet  aan  bod  komen.     Muziek   kan   ook   geheel   onverwachts   schokgolven   teweegbrengen   in   de   collectieve   verbeelding.   Het   fenomeen   Mahraganat,   ook   wel   Electro   Chaâbi   genoemd,   is   daar   een   recent   voorbeeld   van.   De   Mahraganat-­‐muziek   wordt   vanuit   de   arme   buitenwijken   van   Caïro  verspreid  via  mobiele  telefoon.  De  jongeren  ontlenen  aan  deze  aanstekelijke  mix   van   electrorap,   Arabische   sounds   en   rauwe   straatcultuur   een   nieuwe   identiteit   en   ze   putten  er  ook  energie  uit  om  taboes  te  doorbreken.     “Muziek   is   het   grootste   mysterie   van   de   menswetenschappen.   Muziek   bevat   de   sleutel   tot  hun  vooruitgang”,  schreef  Claude  Lévi-­‐Strauss  in  zijn  boek  Le  Cru  et  le  Cuit  in  1964.  Je   zou  dat  zelfs  kunnen  zeggen  van  de  artistieke  productie  in  haar  geheel.  Het  is  altijd  weer   boeiend   om   verbanden   te   zoeken   tussen   de   uiteenlopende   artistieke   expressievormen   en  te  zien  hoe  ze  elkaar  wederzijds  beïnvloeden.  

Kunstenaars  van  wie  werk  is  tentoongesteld     Adel   Abidin   (Irak),   Fikret   Atay   (Turkije),   Chant   Avedissian   (Egypte),   Taysir   Batniji   (Palestina),   Pauline   Beugnies   (België),   Zoulikha   Bouabdellah   (Algerije),   Youssef   Chahine   (Egypte),   Natalie   Czech   (Duitsland),   Folkert   de   Jong   (Nederland),   Ende   Wieder   (Frankrijk),  Ninar  Esber  (Libanon),  Nicolas  Fenouillat  (Frankrijk),  Babak  Golkar  (Iran  /   Canada),   Dan   Graham   (Verenigde   Staten),   Khosrow   Hassanzadeh   (Iran),   Gregor   Hildebrandt   (Duitsland),   Rashid   Johnson   (Verenigde   Staten),   Joachim   Koester   (Denemarken), Jim   Lambie   (Verenigd   Koninkrijk),   Claude   Lévêque   (Frankrijk),   Robert   Longo   (Verenigde   Staten),   Arnaud   Maguet   (Frankrijk),   Maha   Malluh   (Saoedi-­‐Arabië),   Christian   Marclay   (Verenigde   Staten),   Ahmed   Mater   (Saoedi-­‐Arabië),   Youssef   Nabil   (Egypte   /   Verenigde   Staten),   Joe   Namy   (Libanon),   Ivan   Navarro   (Chili),   Shirin   Neshat   (Iran   /   Verenigde   Staten),   Melik   Ohanian   (Armenië   /   Frankrijk),   Nam   June   Paik   (Zuid-­‐ Korea  /  Verenigde  Staten),  Charlemagne  Palestine  (Verenigde  Staten  /  België),  Cyprien   Parvex   de   Collombey   (Frankrijk),   Hannu   Prinz   (Duitsland),   Anahita   Razmi   (Duitsland),   Pipilotti   Rist   (Zwitserland),   Allen   Ruppersberg   (Verenigde   Staten),   Samir   Sayegh   (Libanon),  Slavs  &  Tatars  (Iran  /  Polen),  Newsha  Tavakolian  (Iran),  Issa  Touma  (Syrië),   Joris  van  de  Moortel  (België),  Massimo  Vitali  (Italië),  Haegue  Yang  (Zuid-­‐Korea).       Bruikleengevers     Agial  Art  Gallery  (Beiroet)   Brand  New  Gallery  (Milaan)   Collection  Agnès  B  (Parijs)   Carbon  12  (Doebai)   Galerie  Chantal  Crousel  (Parijs)   D+T  Project  (Brussel)   François  de  Coninck  (Antwerpen)   Dependance  (Brussel)   Edge  of  Arabia  (Londen)   Electronic  Arts  Intermix  (New  York)   Selma  Feriani  Gallery  (Londen  /  Tunis)   FotoMuseum  Provincie  Antwerpen  (Antwerpen)   Hauser  &  Wirth  (New  York  /  Londen  /  Zürich)   Galerie  Ernst  Hilger  (Wenen)   Gemeentemuseum  (Den  Haag)   Institut  du  Monde  Arabe  (Parijs)   Keitelman  Gallery  (Brussel)   Kraupa-­‐Tuskany  Zeidler  (Berlijn)   Wim  Lukatsch  (Berlijn)   MAC/VAL  Musée  d’Art  contemporain  du  Val-­‐de-­‐Marne  (Vitry-­‐sur-­‐Seine)   MFC  –  Michèle  Didier  (Parijs)   Musée  départemental  d’art  contemporain  (Rochechouart)   Galerie  Jan  Mot  (Brussel)   Galerie  Nathalie  Obadia  (Brussel  /  Parijs)   Andre  Simoens  Gallery  (Knokke-­‐Heist)   Galerie  Sultana  (Parijs)   Galerie  Micheline  Szwajcer  (Brussel)  

Galerie  Daniel  Templon  (Brussel  /  Parijs)   Gallery  Isabelle  van  den  Eynde  (Doebai)   Vanmoerkerke  Collection  (Oostende)   Video  Art  /  Büro  für  Videokunstangelegenheiten  (Zofingen)     Er  verschijnt  ook  een  rijkelijk  geïllustreerde  catalogus,  met  bijdragen  van  Joseph  Ghosn,   Pacôme   Thiellement   en   Hind   Meddeb.   Ter   gelegenheid   van   deze   tentoonstelling   worden   ook  verschillende  activiteiten  op  touw  gezet.       Tentoonstelling  Kuratorin  :  Diana  Wiegersma   Coördinatie  :  Diane  Hennebert  en  Christophe  Dosogne     Boghossian  Stichting  –  Villa  Empain   Centrum  voor  kunst  en  dialoog  tussen  oosterse  en  westerse  culturen   Franklin  Rooseveltlaan  67   B-­‐1050  Brussel   [email protected]   www.fondationboghossian.com   Tel.:  +32  (0)2  627  52  30    

Music Palace in de Villa Empain “Toen mij gevraagd werd deze tentoonstelling te concipiëren voor de Villa Empain, zat mijn hoofd nog vol beelden en berichten over de opstanden die men gezamenlijk de ‘Arabische lente’ is gaan noemen en alles wat daaruit is voortgekomen. Bij mijn contacten met sommige kunstenaars voelde ik dat die omwenteling heel diep ging, dieper dan wat zichtbaar was, dan de beelden die we ervan te zien kregen. Mijn aandacht spitste zich toe op wat misschien maar een detail lijkt, maar wat in verschillende van die landen niettemin een belangrijke rol heeft gespeeld: de muziek. De beelden van zangers als Ramy Essam op het Tahrirplein in Caïro, de miniclips verspreid via YouTube door Tunesische, Marokkaanse en Libische rappers, de samenscholingen rond muzikanten in het Gezipark in Istanboel, de provocerende stunts van Pussy Riot in Moskou, die piano op een barricade op het Maidanplein in Kiev… Het zijn stuk voor stuk beelden die getuigen van de formidabele kracht van muziek. Muziek is geen randverschijnsel. Ze heeft een niet te onderschatten impact op het menselijke gedrag en op de culturele, sociale en politieke evolutie. Soms ligt muziek zelfs aan de basis van die veranderingen. Muziek bezit het vermogen om het woord, de geesten te bevrijden, te verenigen, om tot het geweten te spreken, maar ook om de geesten te manipuleren, om massa’s op te zwepen, ten goede of ten kwade. Soms wordt muziek verboden of gecensureerd, omdat men bang is van haar invloed. Zo is het in Iran verboden een muziekinstrument af te beelden en een concert of groepsmuziek uit te zenden op de nationale radio- en televisiezenders. Vrouwen mogen er niet in hun eentje zingen voor een mannelijk publiek. De fotoreeks Listen van Newsha Tavakolian laat sommige van die zangeressen zien die het aandurven in opstand te komen, door in stilte te zingen… Anahita Razmi rebelleerde op haar manier, door een meer dan zes uur durende performance te filmen van een groep Iraanse jongeren, zowel jongens als meisjes, die bleven dansen op de steeds weer herhaalde hit Domino Dancing van de Pet Shop Boys, tot ze uiteindelijk een na een van uitputting neervielen. Waar de sjiitische autoriteiten muziek onderwerpen aan allerlei beperkingen, hebben de soennitische beslist ze te controleren, met en door haar. Of muziek nu politiek dan wel religieus geïnspireerd is, feit is dat ze een hele bevolking kan verenigen. Het Egypte van Nasser had dat heel goed begrepen. Door zangeres Oum Kalthoum in de kijker te plaatsen, beschikte het regime meteen over een machtig wapen om de patriottische geestdrift van grote menigten aan te wakkeren en zelfs tot buiten de landsgrenzen de mensen te begeesteren. Oum Kalthoum, bijgenaamd ‘de vierde piramide van Egypte’, is uitgegroeid tot een icoon van wie men heuse relikwieën verzamelt. De Iraanse kunstenaar Khosrow Hassanzadeh suggereert ze in een vitrine te plaatsen, zoals men dat doet met relikwieën van heiligen, om erbij te kunnen bidden. Ook de katholieke kerk heeft een bizarre band met muziek, en dan vooral met rock-’nroll. In de jaren 1960 verguisde en veroordeelde ze nog groepen als The Beatles, maar naderhand is ze zelf gebruik gaan maken van de bindende kracht van die muziek, door het op te nemen voor de christelijke rock. Het collectief Ende Wieder verwijst fijntjes

naar dat bondgenootschap tussen de Kerk en rockmuziek, door op een vinyl langspeelplaat een medley van 666 authentieke christelijke rocknummers te zetten, waardoor een duivels kunstwerk ontstaat. De verering die sterren, nieuwe goeroes, pausen en allerlei volksmenners te beurt valt, wordt treffend geïllustreerd door de video Rock my Religion van Dan Graham en de posters van de Banshees van Arnaud Maguet, waar de aanbeden vedettes zijn vervangen door portretten van anonieme, schreeuwende fans die bijna in zwijm vallen bij de gedachte dat ze hun nieuwe God kunnen benaderen. Door muziek kun je inderdaad soms nader tot Hem komen, want ze kan ons in een trance brengen. Muziek voert ons naar een andere wereld, we zijn heel even weg van de onze. Kijk maar naar de wervelende derwisjen, de kronkelende bewegingen van de Men in the Cities van Robert Longo, of luister naar het gezang van de recitanten in de video van Yazid Oulab. Muziek en trance zouden ook genezende eigenschappen hebben. De 16 mm-film Tarantism van Joachim Koester laat ons kennismaken met dat heidense geloof uit ZuidItalië, waarbij dansers schokkende bewegingen uitvoeren op repetitieve muziek, tot het lichaam uitgeput is en de ziekte veroorzaakt door een beet van een tarantula bezworen is. Muziek is op haar mooist wanneer ze een liefdesboodschap uitdraagt. De performance van Ninar Esber die ik op een avond in december 2008 zag, is voor mij nog altijd een van de absolute hoogtepunten wat dat betreft. Staand op het dak van een groot gebouw in een volkswijk van de Egyptische hoofdstad zong ze het lied I wanna be loved by you van Marilyn Monroe, maar dan in het Arabisch. Haar gezang raakte verspreid via de luidsprekerboxen van de muezzin van de wijk. Binnen de kortste keren had zich een hele menigte opgewonden mannen rond de zangeres verzameld. In extremis werd ze beschermd door een spontaan opgetrokken ‘veiligheidsnet’ van talloze gesluierde vrouwen rond haar. Wie de kracht van muziek nog onderschatte, zal na kennismaking met de kunstwerken op deze tentoonstelling zijn mening moeten herzien.”

Diana Wiegersma, Curator

Tentoonstelling Music Palace in Villa Empain Persbeelden

1. Newsha Tavakolian, beeld uit de reeks Listen, 2010, fotoafdruk in kleur, 105 x 120 cm. © kunstenares.

2. Youssef Nabil, beeld uit de reeks The Last Dance – Denver, 2012, met de hand gekleurde zilvergelatinedruk, 26 x 39 cm. © kunstenaar. Met toestemming van Galerie Nathalie Obadia, Brussel / Parijs.

3. Natalie Czech, A poem by repetition by Aram Saroyan #2, 2014, 4 fotoafdrukken in kleur, 4 lijsten, ontspiegeld glas, 135,6 x 81,5 cm. Privéverzameling. © kunstenares.

4. Arnaud Maguet, Les Banshees, 2008, serie van offset posters, 80 x 60 cm © kunstenaar. Met toestemming van Sultana, Parijs.

5. Ahmed Mater, Magnetism IV, 2011, zeefdruk, 150 x 190 cm. © kunstenaar. Met toestemming van Edge of Arabia, Londen.

6. Adel Abidin, Three Love Songs (detail), 2010, video-installatie, © kunstenaar.

7. Robert Longo, Untitled, 1981, houtskool en grafiet op papier, 241,3 x 144,8 cm. © kunstenaar. Foto: met toestemming van de Vanmoerkerke Collection, Oostende.

8. Gregor Hildebrandt, Und ihr ginget selbdritt durch den Abend (P. Celan), 2013, magneetbande, vernis op doek, 274,5 x 438,5 cm © kunstenaar. Met toestemming van Almine Rech Gallery, Brussel / Parijs.

9. Folkert de Jong, The Practice, 2010, polystyreen, gekleurd schuimplastic en houten laadborden, variabele afmetingen. © kunstenaar. Met toestemming van de Andre Simoens Gallery, Knokke – Brand New Gallery, Milaan – Gemeentemuseum, Den Haag.

10. Chant Avedissian, Kawakab Al Sharq – Star of the East, ca. 1990, drieluik, pigmenten en Arabische gom op gerecycleerd karton, 178 x 120 cm. Privéverzameling. © kunstenaar / foto: Maxime Legrand.

11. Dan Graham, Rock my Religion, 1982-84, videofilm (still). © kunstenaar. Met toestemming van Electronic Arts Intermix, New York.

12. Ivan Navarro, Drums, 2009, neonbuizen, multiplex, metaal, spiegel, elektriciteit, 122 x 160 x 122 cm. © kunstenaar. Foto: ADAGP. Met toestemming van Galerie Daniel Templon, Brussel / Parijs.

13. Claude Lévêque, Sans titre (Dansez !), 1995, veelkleurige neonbuizen, 15 x 150 cm. Collectie agnès b. © kunstenaar. Foto: Marc Dommage.

14. Joachim Koester, Tarantism, 2007, videofilm (still). © kunstenaar. Met toestemming van Galerie Jan Mot, Brussel.

15. Rashid Johnson, Space Odyssey, 2009, tegels van witte keramiek, email in sprayvorm, boek, plastic plant, vinyl, galamboter, meteoriet, 185 x 247,5 x 23 cm. © kunstenaar. Met toestemming van Hauser & Wirth, Zürich.

16. Zoulikha Bouabdellah, Dansons, 2003, videofilm (still). © kunstenares. Met toestemming van Galerie Isabelle van den Eynde, Doebai.

17. Maha Malluh, Food for Thought 11300, 2013, gemengde techniek, 180 x 110 x 9 cm. © kunstenares. Met toestemming van de Selma Feriani Gallery, Londen.

18. Christian Marclay, Ephemera, 2009, 90 ex., 28 folio’s, elk 40 x 60 cm. © kunstenaar. Met toestemming van MFC-Michèle Didier, Parijs.

19. Shirin Neshat, Mystified, 1997, zilvergelatinedruk, inkt, 101,5 x 146,8 cm, © kunstenares.

20. Cyprien Parvex de Collombey, The Jackson Pollock Symphony (reeks Partitions graphiques , Rébus), 2009-2014, Oost-Indische inkt op papier, 13 x 9 cm, © kunstenaar. Met toestemming van de kunstenaar en François de Coninck.

21. Nam June Paik, Cage in a Cage in a Cage, 1989, Inkt, olieverf op doek, vogelkooi, televisiescherm, muziekinstrument, collage, videospeler, VHS-cassette, 213 x 249 x 81 cm. Met toestemming van de Keitelman Gallery.

-------- Einde -------Alle beelden in dit document zijn vrij van rechten indien gebruikt voor een artikel over de tentoonstelling ‘Music Palace’, die plaatsvindt in de Villa Empain van 25 september 2014 tot 8 februari 2015. Deze beelden zijn te krijgen in digitale vorm (HD, 300 dpi). Gelieve hiervoor contact op te nemen met: Clémentine Couplet: [email protected] Christophe Dosogne: [email protected]