Mozaïek welzijnsdiensten Signalen en Trends Analyse 2010 Gemeenten Buren, Geldermalsen, Neder-Betuwe en Neerijnen

Mozaïek welzijnsdiensten Signalen en Trends Analyse 2010 Gemeenten Buren, Geldermalsen, Neder-Betuwe en Neerijnen


Tiel, januari 2011


Inhoudsopgave Inleiding

pagina 1

Samenvatting rapportage 2010

pagina 3

Overzicht van signalen en trends

pagina 4


Inleiding Voor u ligt de rapportage van signalen en trends uit 2010 van Mozaïek Welzijnsdiensten. Wat kunt u van deze rapportage verwachten? Ontstaan Sinds 2005 maakt Mozaïek welzijnsdiensten een overzicht van signalen en de daaruit voortvloeiende trends, met als doel een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van welzijnsbeleid. Vanaf 2008 maakt Mozaïek twee verschillende rapportages: één voor de stad Tiel en één voor de regionale, niet stedelijke gebieden waarin medewerkers van Mozaïek welzijnsdiensten actief zijn. Beide rapportages zijn te vinden op www.mozaiekwelzijn.nl. Signaal en trend Volgens het woordenboek van ‘van Dale’ is een signaal ‘een teken om iets te doen of na te laten => sein gebeurtenis’. Een signaal heeft als functie de aandacht op een bepaalde ontwikkeling te vestigen. Een trend is de richting waarin iets zich ontwikkelt, een tendens. Met deze definities hebben we de kern van de bedoeling van deze trend- en signaalanalyse verwoord. We vestigen de aandacht op waarnemingen van professionals van Mozaïek welzijnsdiensten in hun dagelijkse praktijk (signaal) en proberen hier voorlopige conclusies aan te verbinden over de richting waarin de maatschappij zich op een aantal punten ontwikkelt (trend). Een signaal of een trend kan betrekking hebben op (groepen) burgers, samenwerkingsverbanden en/of een bepaald geografisch gebied. Informatief Signalen in deze rapportage zijn niet op wetenschappelijk onderzoek of wetenschappelijke gegevens gebaseerd. Het zijn ruwe gegevens uit de praktijk; momentopnames, los van interpretatie en analyse. Omdat het de waarnemingen van mensen betreft, zijn signalen per definitie subjectief. Intersubjectiviteit – een grotere mate van objectiviteit- ontstaat doordat signalen getoetst en besproken worden met meerdere medewerkers die professioneel bij de welzijnspraktijk betrokken zijn. Waar mogelijk is dat bij deze rapportage ook gebeurd. De signalen worden onderbouwd met specifieke feiten die laten zien waar medewerkers hun uitspraken op baseren. Ondanks de hierboven genoemde beperkingen, bevat deze rapportage veel relevante informatie. Informatie die gemeenten kunnen gebruiken bij het formuleren van gemeentelijk beleid. Informatie die waardevol kan zijn voor partnerorganisaties in de regio. Mozaïek in de regio Vanaf januari 2005 is Mozaïek welzijnsdiensten een regionale instelling. In de loop van de jaren zijn de werkzaamheden van onze organisatie in de regio gegroeid. Meer informatie is te vinden op www.mozaiekwelzijn.nl. Mozaïek levert in haar werkgebied diensten die bijdragen aan participatie en zelfredzaamheid. In 2010 zijn in veel gemeenten jongerenwerkers actief en in enkele gemeenten ook opbouwwerkers. Deze professionals gaven de input 1


voor deze trendrapportage. Gezien de inzet is het niet verwonderlijk dat het leeuwendeel van de trends over jongeren gaat. Opbouw en leeswijzer Deze trendrapportage begint met een samenvatting van de gesignaleerde ontwikkelingen in 2010, gevolgd door een overzicht van de signalen en trends. De signalen zijn voor de overzichtelijkheid in een tabel gezet. In de meest linkse kolom staat het signaal kort samengevat. De tweede kolom vermeldt over wie het signaal gaat, soms een brede en andere keren een heel specifieke groep mensen. De derde kolom geeft toelichting op het signaal: aanvullende informatie, verdieping, feitelijke achtergrond en uitleg over de oorsprong van dit signaal. In de vierde en laatste kolom (de meest rechtse) gaan we in op de analyse van het signaal: wat betekent het voor de samenleving of voor betrokken partijen? Welke trend zien we? Welke conclusies zijn te trekken en welke juist niet? Wij wensen u veel inspiratie bij het lezen!

2


Samenvatting rapportage 2010 Digitalisering zet door De digitalisering in de maatschappij zet door. Dit zien we doordat digitale communicatie bij de groep die daarin traditioneel vooroploopt (de jongeren) een steeds ruimere plek inneemt. Met name de ontwikkeling van netwerksites en het gebruik van jongeren daarvan valt op. Jongeren benutten de mogelijkheden van de digitale samenleving maximaal. Maar ook de groep ouderen zoekt aansluiting. Jongeren Jongeren laten (en dat is allesbehalve nieuw) experimenteel en afwijkend gedrag zien. Nieuw zijn wel de uitingsvormen. Was men een tijd geleden veel bezig met pokeren, het huidige gokken richt zich op de toto. Jongeren gamen veel. Soms leidt dit tot een verslaving en raakt de jongere onder invloed van het gamen contact met vrienden, familie en school kwijt en gaat. Energydrank is erg “in” en bovendien in de supermarkt goedkoop verkrijgbaar. Overmatig gebruik is niet gezond door de hoge dosering suiker en cafeïne. In combinatie met blowen leidt energydrank tot agressief gedrag. Een deel van de jongeren verlaat school zonder startkwalificatie en wil aan het werk om geld te verdienen. Van een trek vanuit werkgevers zoals die een aantal jaren geleden speelde (zogenaamde groene pluk ten tijde van de hoogconjunctuur) is waarschijnlijk geen sprake. Mogelijk heeft de voortijdige uitstroom iets te maken met de gang van zaken in het onderwijs en de moeite van sommige jongeren om zich hierbij aan te passen. Waarbij natuurlijk ook de vraag speelt in hoeverre het onderwijs in staat is jongeren te blijven boeien en aan zich te binden. Sociale Samenhang Het lijkt alsof de samenhang in de dorpen verandert doordat oude sociale verbanden wegvallen. De behoeftes en wensen van de autochtone bevolking en zogenaamde “import” verschillen. De autochtone bevolking mist soms de hechte gemeenschap die er vroeger was. Stedelijke bevolking zoekt de dorpen op voor rust, ruimte en vrijheid. Soms zijn er klachten over specifieke groepen zoals Polen. De semipermanente aanwezigheid van wisselende groepen Polen roept spanningen op en beïnvloedt de sociale gang van zaken rondom de fruitpluk en fruitverwerking. Civil Society De overheid doet een beroep op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers. Ze trekt zich terug. De samenleving wordt afhankelijker van vrijwillige inzet. Gezonde en actieve burgers houden steeds meer borden hoog. Het aantal mensen dat zich vrijwillig en voor lange tijd in wil zetten voor bijvoorbeeld het verenigingsleven in de dorpen neemt eerder af dan toe. Door veranderende wetgeving en veranderingen in de aard van het vrijwilligerswerk wordt het voor lokale organisaties lastiger om zaken goed georganiseerd te krijgen. 3


Signalen en trends 2010 Nr

Wie en waar

1.

Inhoud signaal

Toelichting en onderbouwing

Betekenis van het signaal

Jongeren 10-14 jaar Er wordt steeds meer energydrank gedronken, met name onder 10-14 jarigen.

Jongeren praten er vaak over. Bij zwerfafval liggen veel van deze blikjes. Er wordt altijd om gevraagd bij jeugdsozen. Ook ouders geven aan dat het veel gedronken wordt. Energydrank lijkt hét pepmiddel van nu. Naast grote hoeveelheden suiker bevat het een hoge dosering cafeïne. De aanbevolen maximumdoses voor cafeïne hangt af van de leeftijd en de gezondheidstoestand van de persoon. Voor een volwassene ligt de maximumdosis tussen 200 en 400 mg per dag (tussen de 2 en 4 blikjes). Voor een kind van 10-12 jaar 85 mg per dag (plusminus één blikje).

Het drinken van energiedrank is niet gezond, en zeker niet voor jonge kinderen. Gezondheidsvoorlichting moet hierop aangepast worden. Er moeten regels zijn op het gebruik van energydrank. In jeugdsozen moet het drinken van energydrank worden beperkt (hetgeen al gebeurd).

2.

16/17 jarigen in Tiel, Gebruik van Geldermalsen en energydrank in Buren combinatie met blowen maakt jongeren fel, druk en soms agressief.

Blowen en overmatig gebruik van energydrank gaan veel samen. Het valt op dat de combinatie jongeren fel, druk en soms agressief maakt.

3.

Jongeren 18+ in Neder- Betuwe, Geldermalsen en Buren.

Jongeren op straat vertellen dat ze liever gaan verdienen dan langer naar school totdat ze een startkwalificatie hebben behaald. Een deel ziet het belang van een startkwalificatie wel, anderen niet.

Jongeren geven aan werk te verkiezen boven school. Er wordt niet

4

Jongeren willen al voordat ze een startkwalificatie hebben behaald (Havo, VWO of MBO 3 of 4) aan het werk om geld


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



doorgeleerd.

Vaak hebben ze wel een MBO (1 of 2) opleiding.

te gaan verdienen. Onduidelijk is in hoeverre dit samenhangt met een vraag vanuit de arbeidsmarkt (niet waarschijnlijk in de huidige laagconjunctuur) en in hoeverre dit samenhangt met de gang van zaken in het onderwijs. Het is belangrijk om jongeren te motiveren tot het behalen van een startkwalificatie. Samenwerking tussen verschillende partijen (Onderwijs, CWI, etc) is gewenst.

4.

Jongeren tussen 14-21 in NederBetuwe

Digitalisering zet door, met name op het gebied van netwerken via internet.

Jongeren hebben een steeds groter netwerk via internet (hyves). Dit is bruikbaar voor allerhande vragen. Jongeren gebruiken het om spullen te regelen (bv verlichting voor een feestavond) en om vragen beantwoord te krijgen.

Jongeren zijn beter bereikbaar, voor elkaar, maar ook voor jongerenwerkers. Jongeren maken optimaal gebruik van digitale toepassingen.

5.

Jongeren van 10-20 jaar in Neder -

Er wordt veel “gegamed”. Voor

Er wordt veel gegamed. Dit blijkt uit diverse gesprekken met jongeren. Sommigen zien het

Veel jongeren gamen en een aantal ontwikkelt een

5


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



Betuwe.

sommigen is dit een verslaving

eigen gamen wel als een verslaving (2), andere niet. 1 jongere heeft bij Iriszorg een traject gevolgd. Daarnaast is van 5 jongeren in Neder -Betuwe bekend dat ze de hele dag door gamen.

gameverslaving. Gameverslaving is net als anders verslavingen schadelijk doordat het gepaard gaat met verwaarlozing van levensgebieden. Bijvoorbeeld op het gebied van persoonlijke verzorging (slecht eten, slechte persoonlijke hygiëne) en verwaarlozing van contact met familie, vrienden en school. Ook gaat gameverslaving soms gepaard met gebruik van drugs om het langdurige gamen vol te houden. Preventieve actie is gewenst.

6


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



6.

Kinderen basisschool Beesd

Volwassenen in Beesd geven aan dat basisschoolkinderen in Beesd steeds meer en op steeds jongere leeftijd respectloos gedrag vertonen.

Er is een groeiend aantal signalen van verschillende volwassenen vanuit verschillende plekken uit Beesd over respectloos gedrag in de vorm van verbaal geweld van basisschoolkinderen. De volwassenen spreken de kinderen hierop aan. In de afgelopen jaren valt op dat de leeftijd waarop kinderen schelden (‘kuthoer’, ‘teringwijf’) zich verlegt van aanvankelijk 14 jaar naar de leeftijd van 8-10 jaar anno 2010. Het lijkt kopieergedrag. De signalen krijgen we met name vanuit de omgeving van de speeltuin en het kunstgrasveld. Deze signalen zijn zowel direct aan Mozaïek doorgegeven als indirect naar voren gebracht door partners in het overleg van politie, speeltuin en Mozaïek.

Kinderen in Beesd gebruiken op steeds jongere leeftijd verbaal geweld. Positief is dat volwassenen kinderen aanspreken op hun gedrag. Volwassenen nemen in die zin verantwoordelijkheid voor hun sociale omgeving.

7.

(allochtone) jongeren van 12-16 jaar in Geldermalsen

Jongeren gokken al op jonge leeftijd op voetbalwedstrijden via de toto.

Dit blijkt uit observatie in de winkelstraat. Jongeren vragen ook aan de jongerenopbouwwerker om een formulier in te leveren en geld in te zetten.

Jongeren zijn op zoek naar spanning en proberen snel en zonder veel inspanning aan geld te komen. Gokken op de toto is de actuele verschijningsvorm van dit fenomeen.

7


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



8.

Jongeren en ouders in de gemeente Buren, Maurik

Het vrijwilligerskader voor (sport)verenigingen neemt af en de signalen van overlast en vandalisme nemen toe.

In de gemeente buren neemt het vrijwilligerskader voor (sport)verenigingen af. Daarnaast neemt de vraag naar vrijwilligers toe, ook in relatie tot de aangekondigde bezuinigingen. Het voorzieningenniveau gaat daardoor achteruit en daarmee komt de sociale samenhang onder druk te staan.

De preventieve werking van verenigingen ten aanzien van overlast en vandalisme gaat achteruit. De rol van sociale verbanden zoals die van oudsher in de dorpen aanwezig was neemt af. Het is niet langer vanzelfsprekend dat verenigingen kunnen bouwen op vrijwilligers. Dit heeft gevolgen voor het voorzieningenniveau en daarmee voor de sociale samenhang.

9.

Vrijwillige bestuurders

Bestuurstaken eisen meer tijd en er zijn onvoldoende vrijwilligers om zaken in goede banen te leiden.

Bestuurders (in dit geval uit Geldermalsen) geven aan dat het besturen en het organiseren van activiteiten teveel tijd kost. Er zijn onvoldoende vrijwilligers of zaken zijn organisatorisch niet goed geregeld. Bestuurders zijn daardoor teveel met uitvoering bezig. Er zijn steeds minder actieve burgers (vrijwilligers die zich inzetten voor bestuurs- en uitvoeringstaken) en een groeiend aantal mensen dat wel wil deelnemen, maar geen bijdrage kan/wil leveren aan de organisatie.

Bestuurstaken eisen meer tijd. Niet alleen door het gebrek aan voldoende vrijwilligers (bijvoorbeeld doordat mensen niet meer met de VUT gaan), maar ook door een toename van complexiteit en verantwoordelijkheden. (veranderde wetgeving, bijvoorbeeld Arbowetgeving).

8


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



10.

Bewoners in de kleine dorpen (Geldermalsen)

Sociale netwerken in kleine dorpen veranderen en worden minder eenduidig. Dit heeft negatieve gevolgen voor de samenhang.

De samenstelling van de bevolking in kleine dorpen is aan het veranderen. Autochtone bevolking vergrijst en neemt in aantal af. Hun kinderen trekken weg wegens studie of gebrek aan huisvesting. Nieuwkomers maken een steeds omvangrijker deel van de bevolking uit. Er blijkt een cultureel verschil tussen nieuwkomers en autochtone bevolking. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het verzet tegen dorpsfeesten; een uiting van de cultuur van de oude dorpsgemeenschap.

Door sociale en culturele verschillen gaat de samenhang in de gemeenschap achteruit.

11.

Ouderen in de dorpen (Geldermalsen)

Ouderen in de dorpen vragen om seniorenwoningen in de dorpen.

Senioren geven aan dat ze in een te groot huis wonen, maar in de eigen gemeenschap willen blijven en daar geen andere huisvesting vinden.

De betrokkenheid en binding bij de eigen gemeenschap en het dorpsgebeuren is bij ouderen groot. Er is geen natuurlijke doorstroming in de huizenmarkt. Ouderen zijn geneigd om in de grote woningen te blijven wonen waardoor vergrijzing toeneemt (de huizen komen niet beschikbaar voor jongeren/gezinnen).

12.

Polen en autochtone

De aanwezigheid van grote groepen

Er zijn steeds meer en steeds langer Poolse medewerkers actief in de fruitpluk en

9

De sociale structuur en de rol van de fruitpluk daarin is sterk


Nr

Wie en waar

Inhoud signaal



bewoners in Geldermalsen.

Polen heeft gevolgen voor de sociale structuur van het dorp en roept spanning op.

fruitverwerking. De trend uit 2009 zet door. Dit blijkt uit gesprekken met betrokkenen. Steeds meer bewoners geven negatieve gevolgen van de aanwezigheid van de Poolse medewerkers aan.

aan het veranderen. De samenhang in het dorp gaat achteruit.

10

Mozaïek welzijnsdiensten Signalen en Trends Analyse 2010 Gemeenten Buren, Geldermalsen, Neder-Betuwe en Neerijnen

Recommend Documents