Analyse samenwerkingsovereenkomsten MEE en gemeenten. Alwien Bogaart Lenneke Wolswinkel

Analyse samenwerkingsovereenkomsten MEE en gemeenten

Alwien Bogaart Lenneke Wolswinkel


Amsterdam, 17 oktober 2008 Alwien Bogaart Lenneke Wolswinkel

A.G. van Dijk

DSP – groep BV Van Diemenstraat 374 1013 CR Amsterdam T: +31 (0)20 625 75 37 F: +31 (0)20 627 47 59 E: [email protected] W: www.dsp-groep.nl KvK: 33176766 A'dam

Inhoudsopgave

Inleiding

3

2 2.1 2.2 2.3

Kader en onderzoeksaanpak Kader en opdracht Context overeenkomsten Onderzoeksaanpak DSP-groep

4 4 6 7

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Analyse Context Non-selectie Duidelijkheid/concreetheid van afspraken Kwantitatieve analyse op basis van gezamenlijk opgesteld format Kwalitatieve analyse

8 8 8 9 10 14

4 4.1 4.2

Inspirerende voorbeelden Inspirerende voorbeelden voortkomend uit analyse Thema's voor conferentie en handreiking

16 16 20

Bijlagen Tabellenboek

24

1

Bijlage 1

Pagina 2


DSP - groep

1 Inleiding

De gemeenten zijn in het kader van de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) onder meer belast met cliëntondersteuning, wat onderdeel uitmaakt van prestatieveld 3 van de Wmo. Onder cliëntondersteuning wordt verstaan de ondersteuning van een cliënt bij het maken van een keuze of het oplossen van een probleem. MEE-organisaties (hierna MEE) bieden cliëntondersteuning aan mensen met een beperking en hun omgeving. Meer bepaald gaat het om mensen met een verstandelijke, lichamelijke en/of zintuiglijke beperking, chronisch zieken en mensen met een stoornis in het autistisch centrum. In tegenstelling tot de gemeentelijk gefinancierde cliëntondersteuning wordt de MEE-cliëntondersteuning vooralsnog gefinancierd vanuit de Regeling subsidies AWBZ. Het is van belang dat de partijen die op prestatieveld 3 actief zijn goed samenwerken. De cliënt kan dan goed ondersteund en/of doorverwezen worden. Om die samenwerking tussen MEE en andere aanbieders van cliëntondersteuning te bevorderen onder regie van de gemeenten en om de werkzaamheden van MEE te laten aansluiten op het beleid van de gemeente, is per 1 januari 2008 een subsidievoorwaarde opgenomen in de regeling subsidies AWBZ: MEE en gemeenten dienen met elkaar afspraken te maken. Het doel van deze genoemde subsidievoorwaarde voor het maken van afspraken is drieledig: • Het bevorderen van integrale cliëntondersteuning. • Het mogelijk maken dat gemeenten invulling kunnen geven aan hun regierol op het gebied van cliëntondersteuning, ook voor de MEEdoelgroep. • Het bevorderen dat MEE past in de lokale structuren van welzijns- en ketenpartners, met inachtneming van de bovenregionale structuren. MEE moest vóór 1 mei 2008 de met gemeenten afgesloten samenwerkingsovereenkomsten (waarin de samenwerkingsafspraken zijn vastgelegd) aanleveren bij het College van zorgverzekeringen (CVZ). Naar aanleiding van de nieuwe subsidievoorwaarde in de regeling subsidies AWBZ, heeft het ministerie van VWS aan DSP-groep gevraagd om een analyse te maken van de overeenkomsten die MEE en gemeenten dit jaar voor het eerst met elkaar gesloten hebben. Daarnaast heeft VWS opdracht gegeven tot het organiseren van een conferentie op 1 december 2008 en het opstellen van een handreiking met inspirerende voorbeelden die verbindend werken. Input voor de handreiking komt zowel uit de analyse als uit de conferentie. Deze rapportage omvat het eerste gedeelte van de opdracht, namelijk de analyse van de samenwerkingsovereenkomsten tussen MEE en gemeenten.

Pagina 3


DSP - groep

2 Kader en onderzoeksaanpak

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het kader en de opdracht (vanuit het ministerie van VWS meegegeven), de context van het onderzoek en tenslotte op de onderzoeksaanpak van DSP-groep.

2.1

Kader en opdracht In de analyse moeten, in lijn met de vraagstelling van het ministerie van VWS, in ieder geval de volgende aspecten worden meegenomen: • Kwantitatief onderdeel waarin wordt aangegeven hoe vaak een soort afspraak wordt gemaakt. Deze informatie geeft inzicht in welke afspraken MEE en gemeenten al met elkaar maken en welke afspraken meer bijzonder zijn. • Kwalitatief onderdeel, waarbij o.a. inspirerende afspraken aan bod komen. • Toelichting op de concreetheid van de afspraken die gemaakt zijn. • Inzicht in mate waarin afspraken gemaakt zijn op het gebied van ggzcliëntondersteuning. Afbakening Alle overeenkomsten die vóór 2 augustus 2008 in het bezit waren van DSPgroep, zijn meegenomen in de analyse. Overeenkomsten die daarna zijn binnengekomen, zijn daarmee dus niet meegenomen in het onderzoek.

Reguliere afspraken De kwalitatieve analyse heeft betrekking op de vraag of de afspraken, die tussen MEE en gemeenten zijn gemaakt, rechtstreeks volgen uit de taken uit de AWBZ-subsidieregeling voor MEE. Als dat het geval is, gaat het om reguliere afspraken. Reguliere taken vormen de basis van de samenwerkingsrelatie tussen MEE en de gemeente. Het is daarom van belang te weten of deze reguliere taken zijn vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomsten. Op grond van de subsidieregeling gaat DSP-groep ervan uit dat de reguliere taken van MEE als volgt kunnen worden afgebakend. De doelgroep van MEE wordt gevormd door mensen met een verstandelijke beperking, lichamelijke of zintuiglijke handicap al dan niet veroorzaakt door een chronische ziekte of beperking uit het autistisch spectrum, hun ouders, andere verwanten, verzorgers of vertegenwoordigers. De mensen met een ggz-achtergrond horen weliswaar niet tot de doelgroep van MEE, maar in het subsidieartikel over samenwerking is opgenomen dat samenwerking tussen gemeenten en MEE ook integrale cliëntondersteuning voor alle doelgroepen op lokaal niveau moet bevorderen, waaronder ook de doelgroep van mensen met een ggz-achtergrond1.

Noot 1

Pagina 4

In de samenwerkingsafspraken tussen MEE en gemeenten moet hier aandacht voor zijn. Dit impliceert niet dat MEE deze groep vanuit dit subsidieartikel over samenwerking verplicht moet


DSP - groep

De reguliere taken van MEE omvatten: 1. Collectieve cliëntondersteuning: a) het vergaren en verstrekken van informatie en het geven van voorlichting aan cliënten; b) het signaleren van relevante ontwikkelingen en belemmeringen; c) het scheppen van voorwaarden voor maatschappelijke activering en integratie door middel van het opbouwen en onderhouden van de sociale kaart en relevante netwerken. 2. Individuele cliëntondersteuning: a) informatieverstrekking en advisering b) vraagverduidelijking c) aanvragen en realiseren van externe dienstverlening en zorg d) klacht en bezwaar en beroep waaronder ook het voorkomen daarvan e) monitoring en evaluatie van externe dienstverlening en zorg f) ondersteuning in een crisissituatie g) volledige beeldvorming h) kortdurende en kortcyclische ondersteuning i) aanbieding van cursussen in groepen 3. Coördinatie van projecten integrale vroeghulp

MEE ondersteunt haar cliënten in alle levensfasen (jeugd, volwassen) en levensbreed (zoals wonen, onderwijs, zorg, arbeid en vrije tijd). Zij werken daarbij stelseloverstijgend en participeren in lokale, regionale en bovenregionale structuren en netwerken. De MEE-cliëntondersteuning beperkt zich op lokaal niveau niet tot prestatieveld 3 van de Wmo. De taakuitoefening kan ook op andere prestatievelden binnen de Wmo en gemeentelijke taakgebieden buiten de Wmo (bijvoorbeeld jeugd, onderwijs, arbeid of wonen) liggen.

Inspirerende afspraken Reguliere afspraken kunnen inspirerend zijn door de wijze waarop de afspraken zijn gemaakt of worden ingevuld. Inspirerende afspraken kunnen ook verder reiken dan de reguliere taken, bijvoorbeeld vernieuwende afspraken voor wat betreft doelgroep of beleidsterreinen. Inspirerende afspraken kunnen betrekking op: • afspraken die op een inspirerende wijze zijn ingevuld of gemaakt; • het bedienen van andere doelgroepen; • activiteiten die onder een ander prestatieveld van de Wmo vallen dan prestatieveld 3; • activiteiten die niet onder een prestatieveld van de Wmo vallen, maar een ander beleidsterrein omvatten; • activiteiten ten behoeve van professionals die zich richten op de doelgroepen van MEE; • activiteiten in het kader van afstemming en samenwerking die vernieuwend en creatief tot stand zijn gekomen (bilateraal en in netwerken en ketens).

ondersteunen, wel impliceert dit artikel dat in de samenwerking gebruik kan worden gemaakt van het MEE-netwerk of kennis van MEE om ondersteuning van mensen met een ggzachtergrond te versterken of op te zetten.

Pagina 5


DSP - groep

De inspirerende voorbeelden van reguliere en vernieuwende afspraken zijn interessant omdat zij een verbindend karakter kunnen hebben en uitnodigen tot navolging.

Aanvullend onderzoek en informatie Bij het verlenen van de opdracht is de aanname geweest dat er geen aanvullend onderzoek los van de voorliggende analyse nodig was. De volgende punten komen op dit punt uit de analyse: • Maatwerk en concreetheid van afspraken In een (groot) deel van de overeenkomsten is uit de tekst niet goed op te maken of gemeenten met MEE concrete activiteiten/inzet hebben afgesproken of dat MEE aangeeft te kunnen leveren maar nog niets tussen MEE en gemeenten daarover is afgesproken. Dat maakt het lastiger om (objectieve) conclusies te kunnen trekken op mate van concreetheid van afspraken. Bij een aantal overeenkomsten ontbreekt een bijlage waarnaar in de overeenkomst wel verwezen wordt. Daardoor hebben we de eventuele informatie die hierin opgenomen zou kunnen zijn, niet kunnen meenemen in het onderzoek. • Aanvullende informatie over de inspirerende afspraken De inspirerende afspraken laten interessante initiatieven zien, maar leveren wel slechts globale informatie op. Veelal worden afspraken beknopt weergegeven. We stellen voor om, ten behoeve van een beter inzicht in de inspirerende afspraken, een aantal aanvullende telefonische interviews te doen. Een verdiepingsslag via telefonische interviews zou hier gewenst zijn om de voorbeelden ook goed te kunnen belichten. Dit kan een goede vervolgstap zijn voor de voorbereiding van de deelsessies van de conferentie.

2.2

Context overeenkomsten In 2008 hebben gemeenten en MEE voor het eerst samenwerkingsovereenkomsten gesloten op basis van de samenwerkingsvoorwaarde uit de subsidieregeling. In het CVZ-format is bewust ruimte gelaten aan partijen om zelf te kijken hoe ver men hiermee wil gaan. Deze analyse is erop gericht om te kijken wat dat heeft opgeleverd. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor cliëntondersteuning, MEEdoelgroepen uitgesloten (onderdeel AWBZ). Het is wel de bedoeling dat integrale cliëntondersteuning op lokaal niveau vorm krijgt. Daarom is een subsidievoorwaarde over samenwerking met gemeenten in MEEsubsidieregeling opgenomen. Er is geen subsidierelatie tussen gemeenten en MEE (financiering MEE loopt via Regeling subsidies AWBZ). Gemeenten zijn nog druk bezig om hun Wmo-beleid uit te werken, onder andere op het terrein van cliëntondersteuning. Wmo-loketten bevinden zich veelal nog in een ontwikkelingsfase. Dat alles is van invloed op de afspraken die gemeenten met MEE maken. Gemeenten maken afspraken met MEE vanuit hun rol als regisseur in het tot stand komen en uitvoeren van het gemeentelijke lokale Wmo-beleid. Gemeenten betrekken MEE in het leveren van een bijdrage aan een integraal beleid van kwetsbare mensen en mensen met beperkingen. De afspraken

Pagina 6


DSP - groep

geven nader invulling aan de wijze waarop MEE kan bijdragen aan integrale cliëntondersteuning op lokaal niveau. De overeenkomsten geven een beeld van de werkzaamheden van MEE, maar hieruit mag niet worden afgeleid dat de werkzaamheden van MEE of de afspraken met gemeenten zich beperken tot deze afspraken. Immers, de analyse heeft uitsluitend betrekking op de gemaakte overeenkomsten voor het kalenderjaar 2008. MEE is al vóór 2008 samenwerkingsrelaties aangegaan, waarvan de inhoud mogelijk niet in de afspraken voor 2008 zijn opgenomen. Daarnaast is de analyse gebaseerd op wat in de overeenkomsten is opgenomen, wat niet betekent dat dit uitputtende informatie is. MEE verricht daarnaast ook andere activiteiten die niet in de overeenkomsten zijn opgenomen (bijvoorbeeld zorgzwaartebekostiging of gemeente-/regiooverstijgende activiteiten). In die zin geven de overeenkomsten een beperkt beeld van de inzet van MEE.

2.3

Onderzoeksaanpak DSP-groep Op basis van een eerste analyse van een aantal samenwerkingsovereenkomsten heeft DSP-groep samen met de begeleidingscommissie een format opgesteld aan de hand waarvan de resultaten van de analyse van alle samenwerkingsovereenkomsten zijn opgeslagen. DSP-groep heeft met behulp van SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) de resultaten van de analyses geaggregeerd. Leeswijzer In hoofdstuk 3 wordt de aggregatie van de resultaten van de analyse toegelicht. De toelichting wordt gegeven aan de hand van de opbouw van het format. Daarbij worden zowel de resultaten van de kwantitatieve als de kwalitatieve analyse weergegeven. Bijlage 1 omvat de tabellen van de analyse waarin alle resultaten zijn opgenomen. De rapportage sluit af met hoofdstuk 4, waarin inspirerende afspraken worden weergegeven. Deze inspirerende afspraken dienen ook als input voor de handreiking en keuze van deelsessies op de conferentie. Een verdiepingsslag via telefonische interviews zou hier gewenst zijn om de voorbeelden ook goed te kunnen belichten. Dit is een goede vervolgstap voor de voorbereiding van de deelsessies van de conferentie.

Pagina 7


DSP - groep

3 Analyse

In dit hoofdstuk wordt de analyse beschreven en nader toegelicht. Bijlage 1, met een overzicht van de tabellen en scores, is hier de kapstok voor. Paragraaf 3.1 geeft de context waarbinnen de analyse geïnterpreteerd moet worden. Paragraaf 3.2 gaat in op de selectie van de overeenkomsten die zijn meegenomen in het onderzoek en in paragraaf 3.3. gaan we in op de duidelijkheid en mate van concreetheid van de afspraken. In paragrafen 3.4 en 3.5 ten slotte gaan we in op respectievelijk de kwantitatieve analyse en de kwalitatieve analyse.

3.1

Context De samenwerkingsovereenkomsten geven een extra impuls aan MEE en gemeenten om afspraken met elkaar te maken. Met de komst van de samenwerkingsvoorwaarde uit de subsidieregeling, waarin staat dat MEE afspraken moet maken met gemeenten, zijn gemeenten en MEE nog meer met elkaar in gesprek geraakt. De samenwerkingsovereenkomsten laten zien dat er naast afspraken op prestatieveld 3 in een aantal gevallen ook op andere thema's en prestatievelden afspraken zijn gemaakt. In paragraaf 3.4 en 3.5 wordt dit nader toegelicht. Zoals al in paragraaf 2.2. van deze rapportage toegelicht, is het van belang om de analyse te lezen vanuit de context dat de analyse zich beperkt tot de werkzaamheden van MEE of de afspraken met gemeenten die genoemd zijn in de overeenkomsten en dat dit de eerste keer is dat er een overeenkomst werd gesloten, waarin partijen vrij gelaten werden zelf de inhoud en verstrekkendheid van de afspraken te bepalen.

3.2

Non-selectie Voor de analyse zijn via CVZ de MEE-overeenkomsten opgevraagd ten behoeve van de uit te voeren analyse. Daarbij is de volgende selectie opgetreden:

Pagina 8

•

Van alle 443 gemeenten zijn overeenkomsten opgevraagd ten behoeve van de analyse. De gemeente Amsterdam heeft 14 deelraden, waarvan er één samenvalt met de stad Amsterdam. Uit Amsterdam zijn 14 overeenkomsten ontvangen. In totaal konden er derhalve 443 + 13 = 456 overeenkomsten worden ontvangen. Er zijn 411 overeenkomsten ontvangen, dat is 90% van de overeenkomsten die hadden kunnen worden ontvangen.

•

Waar in de tabellen het percentage van gemeenten/overeenkomsten wordt genoemd, wordt hier bedoeld het percentage van gemeenten/overeenkomsten met inbegrip van stadsdeelraden in Amsterdam.


DSP - groep

3.3

•

Van 45 gemeenten heeft DSP-groep de overeenkomsten niet tijdig/niet ontvangen2.

•

De overeenkomsten die bij ons binnen zijn gekomen, zijn vervolgens geselecteerd. Een overeenkomst is niet meegenomen in de analyse indien: (1) niet tijdig/niet ontvangen (zie tweede bullit), (2) overeenkomst niet is getekend en (3) indien er nog geen nieuwe afspraken zijn in 2008. Dit waren er in totaal 88.

•

Uit deze selectie zijn 323 overeenkomsten geselecteerd en meegenomen in ons onderzoek. Dit betekent dat er een selectie van 78% van de 411 ontvangen overeenkomsten is meegenomen (zie tabel 0.1). Van de 443 Nederlandse gemeenten zijn er 310 = 70% in de analyse meegenomen.

Duidelijkheid/concreetheid van afspraken In een (groot) deel van de overeenkomsten is uit de tekst niet goed op te maken of gemeenten met MEE daadwerkelijk uitvoering van activiteiten hebben afgesproken dan wel of het (alleen) gaat om wat MEE aangeeft te kunnen leveren aan gemeenten. Of het dus gaat om het daadwerkelijk inzetten van functies of het aanbieden/mogelijk inzetten van functies. Dat maakt het lastig om (objectieve) conclusies uit de analyse te trekken over de mate van concreetheid van afspraken. De mate van concreetheid van afspraken in de overeenkomsten is vastgesteld op basis van een aantal criteria. Er is gekeken of de gemeente een aanbod heeft van MEE, al dan niet aanvaard (terug te vinden in 23 % van de overeenkomsten), danwel of de gemeente de intenties heeft functies in te zetten (65% van de overeenkomsten) danwel of de functies daadwerkelijk ingezet worden (79% van de overeenkomsten). In 3% van de overeenkomsten is de inzet van MEE nader geconcretiseerd: dit is minimaal. Een voorbeeld van concrete afspraken zijn de afspraken die betrekking hebben op het Wmo-loket. Het is niet steeds eenvoudig te bepalen of een bepaalde afspraak valt onder een bepaald prestatieveld van de Wmo of dat de afspraak betrekking heeft op een domein dat niet door de Wmo wordt bestreken. Dezelfde of vergelijkbare afspraken worden in verschillende overeenkomsten onder uiteenlopende prestatievelden of domeinen gerubriceerd. En uiteraard komt het voor dat afspraken betrekking hebben op zaken die onder meerdere prestatievelden vallen. In het algemeen kan geconcludeerd worden dat er relatief weinig concrete afspraken worden gemaakt, maar dat het vooral neerkomt op dat MEE haar 'kennis en expertise zal inzetten' of 'op aanvraag haar functies kan inzetten'.

Noot 2

Pagina 9

DSP-groep heeft met ministerie van VWS afgesproken dat alle overeenkomsten die vóór 2 augustus jl. zijn binnengekomen, meegenomen zijn in de analyse (binnenkomst na 2 augustus heeft tot gevolg gehad dat overeenkomst niet is meegenomen in de analyse).


DSP - groep

3.4

Kwantitatieve analyse op basis van gezamenlijk opgesteld format

In bijlage 1 zijn in het tabellenboek alle uitkomsten van de (kwantitatieve) analyse opgenomen. Het met de begeleidingscommissie vastgestelde format is leidend geweest bij de analyse. Deze paragraaf geeft een toelichting op de kwantitatieve analyse, aan de hand van de verschillende onderdelen van het format. Waar in de analyse het percentage van overeenkomsten wordt genoemd, wordt hier bedoeld het percentage van gemeenten met inbegrip van stadsdeelraden in Amsterdam. Het is raadzaam om bij het lezen van deze paragraaf bijlage 1 bij de hand te houden (tabellenboek) 3.

Afspraken algemeen Daar waar in de overeenkomsten een doel wordt benoemd (73%), zijn de belangrijkste doelen van de overeenkomst (tabel 1.1): • Bevorderen dat MEE bijdraagt aan de realisatie van gemeentelijke doelen of taakstellingen (37 %). • Het vormgeven aan samenwerking tussen MEE en gemeenten (28%). • Bevorderen dat mensen met beperkingen deelnemen aan de samenleving (20 %). De geografische schaal waarop de overeenkomsten betrekking hebben, kan zowel lokaal als regionaal zijn (tabel 1.2). In bijna de helft van de gevallen is een overeenkomst louter van lokale betekenis. Dat overeenkomsten (ook) regionaal zijn, wordt beïnvloed doordat MEE vaak een basisovereenkomst ontwerpt voor alle gemeenten4 in hun werkgebied die vervolgens in de besprekingen met de gemeente nader wordt ingevuld. Ruim 65 % van de overeenkomsten betreft een uitvoeringsovereenkomst (tabel 1.3). Ongeveer 20 % van de overeenkomsten zijn basisovereenkomsten die veelal door MEE met meerdere gemeenten afgesloten zijn. Een basisovereenkomst is een overeenkomst waarin een gemeente en een MEE-organisatie neerleggen dat ze gaan samenwerken, maar waarbij nog geen invulling is gegeven aan de samenwerking. In een basisovereenkomst is wel opgenomen dat partijen tot deze invulling overgaan. In een uitvoeringsovereenkomst is de samenwerking al wel ingevuld. In de analyse is bekeken bij welk percentage van de overeenkomsten een maatwerkovereenkomst volgt op een basisovereenkomst. Dit gebeurt in 22% van de gemeenten. De overige overeenkomsten bestaan uit bestuurlijke brieven van gemeenten waarin de brieven aangeven samenwerking met MEE aan te gaan en intentieverklaringen tot samenwerking. In 28 % van de overeenkomsten worden meerjarige afspraken gemaakt (tabel 1.4). Bij 81 % van de gesloten overeenkomsten wordt een relatie gelegd met de algemene doelstellingen van het gemeentelijke Wmo-beleidsplan (tabel 1.5), terwijl bij ruim 68% een koppeling wordt aangebracht tussen de samenwerkingsovereenkomst en prestatieveld 3 (cliëntondersteuning) van de Wmo. Bij 57 % van de overeenkomsten wordt de signaleringsfunctie van MEE genoemd als belangrijkste instrument waarmee MEE bijdraagt aan de ontwik-

Noot 3 Noot 4

Pagina 10

Voor een compleet overzicht van alle uitkomsten wordt verwezen naar het tabellenboek. Dit kan ook op verzoek van gemeenten zijn.


DSP - groep

keling van het gemeentelijk Wmo-beleid (tabel 2.3). Er is gekeken naar welke doelgroepen worden benoemd in de overeenkomsten ten behoeve van inzet van de functies/ondersteuning (tabel 1.7). Hierbij is het relevant te zien welke doelgroepen buiten de doelgroep van MEE worden genoemd in de overeenkomsten. Bij 31 % wordt de doelgroep van ggz-cliënten benoemd, bij 82 % van de overeenkomsten worden de overige burgers / cliënten expliciet benoemd en in 38 % van de gevallen de doelgroep van professionals (ten behoeve van consultatie, training).

Afspraken prestatieveld 3 (cliëntondersteuning) De meeste gemaakte afspraken in de overeenkomsten hebben uiteraard betrekking op prestatieveld 3 van de Wmo waar cliëntondersteuning deel van uit maakt. MEE-organisaties zijn organisaties voor cliëntondersteuning. Door MEE te betrekken bij prestatieveld 3 wordt een bijdrage geleverd aan een meer integrale cliëntondersteuning. MEE en gemeenten zitten nog in de verkenningsfase: 73 % van de gemeenten verkent de mogelijkheden tot samenwerking (tabel 3.3). In enkele gevallen worden afspraken in termen van een kwantitatieve aanduiding van de inzet van MEE weergegeven. De afspraken hebben met name betrekking op gebruikmaking van informatie en de signaleringsfunctie van MEE (57 %, tabel 2.3), wederzijdse doorgeleiding (41 %, tabel 3.1), gebruik informatie MEE (50 %) en deelname van MEE aan de back office van de lokale Wmo-loketten (50 % van de overeenkomsten). De volgende afspraken op individuele cliëntondersteuning (tabel 3.3) scoren hoog: informatieverstrekking en advisering (35 % van de overeenkomsten), vraagverheldering (33 % van de overeenkomsten), aanvragen en realiseren van externe dienstverlening en zorg (33 % van de overeenkomsten), en klacht en bezwaar en beroep waaronder ook het voorkomen daarvan (28 % van de overeenkomsten). Bij de collectieve dienstverlening van MEE op het gebied van cliëntondersteuning (tabel 3.4), heeft de dienstverlening in 37% van de overeenkomsten betrekking op het vergaren en verstrekken van informatie en het geven van voorlichting aan cliënten. Ggz-cliëntondersteuning Voor 2008 zijn voor 25 % van de overeenkomsten samenwerkingsafspraken gemaakt met betrekking tot de ggz. In 15% van de overeenkomsten tussen gemeenten en MEE gaat het om afstemming met andere organisaties die ggz-cliëntondersteuning bieden. MEE gaat in 6 % van de overeenkomsten vraag en aanbod op het gebied van ggz-cliëntondersteuning inventariseren.

Afspraken overige prestatievelden5 Prestatieveld 1 (leefbaarheid en sociale samenhang) Bij Prestatieveld 1 heeft 59 % van de overeenkomsten afspraken gemaakt. 24% van de overeenkomsten geeft hierbij voorlichting en advies aan organisaties aan en 15% van de overeenkomsten het versterken van het netwerk

Noot 5

Pagina 11

In overeenkomsten zijn de afspraken hier onder de overige desbetreffende prestatievelden geplaatst. Het kan voorkomen dat iets wat hier wordt genoemd, ook een onderdeel van prestatieveld 3 kan zijn (bijvoorbeeld bezwaar en beroep onder prestatieveld 6).


DSP - groep

van mensen met beperkingen. Prestatieveld 2 (opvoeden en opgroeien) Veel afspraken hebben betrekking op jeugdigen met beperkingen. Ongeveer de helft van de werkzaamheden van MEE heeft betrekking op deze doelgroep6. Dat weerspiegelt zich onder andere in het feit dat na prestatieveld 3 (cliëntondersteuning) de meeste afspraken betrekking hebben op prestatieveld 2 (ondersteuning bij opvoeden en opgroeien). Bij de helft van de gemeenten is MEE betrokken bij de beleidsontwikkeling van de Centra voor Jeugd en Gezin (tabel 4.4). Daadwerkelijke deelname aan CJG’s is nog beperkt, wat verklaard wordt door het gegeven dat de meeste gemeenten zich nog bevinden in de ontwikkelings- of implementatiefase van hun CJG. Prestatieveld 4 (ondersteuning vrijwilligerswerk en mantelzorg) 36 % van de overeenkomsten heeft afspraken gemaakt op het gebied van de ondersteuning van vrijwilligerswerk en mantelzorg, waarvan 5 % op vrijwilligersondersteuning en 31 % op mantelzorgondersteuning (tabel 4.5 en 4.6). Bij mantelzorgondersteuning gaat het vooral om samenwerking om te komen tot een goede doorverwijzing (10 %), het ondersteunen van mantelzorgers (8 %) en deskundigheidsbevordering met betrekking tot het leven met beperkingen (6 %). Prestatieveld 5 (bevorderen van deelname aan de samenleving en zelfstandig functioneren van mensen met beperkingen) 15 % van de overeenkomsten maakt afspraken op prestatieveld 5 (tabel 4.7). Daarvan heeft 9 % betrekking op het inzetten van de expertise van MEE om de deelname van mensen met beperkingen aan activiteiten te bevorderen en 4 % op het ondersteunen en toeleiden naar sportactiviteiten en sportverenigingen. Prestatieveld 6 (verlenen van individuele voorzieningen) In totaal heeft 3 % van de overeenkomsten hier afspraken gemaakt (tabel 4.8), waarvan 2 % over het ondersteunen bij bezwaar en beroep. Prestatieveld 7 (maatschappelijke opvang en vrouwenopvang) 18 % van de overeenkomsten heeft hier afspraken gemaakt (tabel 4.9). De meest frequent voorkomende afspraken hebben betrekking op bemiddeling / coördinatie bij crisisopvang voor mensen met beperkingen (8 % van de overeenkomsten), aanbieden van cliëntondersteuning in een vervolgfase zodat een cliënt minder lang in een opvangvoorzieningen hoeft te verblijven (7 % van de overeenkomsten) en deelname aan Advies- en steunpunten Huiselijk Geweld (7 % van de overeenkomsten). Prestatieveld 8 (openbare geestelijke gezondheidszorg) 11 % van de overeenkomsten heeft afspraken gemaakt op terrein van openbare geestelijke gezondheidszorg (tabel 4.10). 11 % heeft betrekking op samenwerking ten behoeve van mensen met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen via netwerken en ketenpartners in Z-poli (samenwerkingsverband uit de VG-sector en de GGZ) waarbij MEE de intake verzorgt, 8 % op deelname aan signaleringsnetwerk / OGGZ-overleg en 5 %

Noot 6

Pagina 12

MEE heeft hier een taak vanuit 'vroeghulp'.


DSP - groep

op outreachende ondersteuning. Prestatieveld 9 (bevorderen verslavingsbeleid) 2 % van de overeenkomsten maakt afspraken op terrein van verslavingsbeleid (tabel 4.11). Deze gaan over het leveren van handicapspecifieke expertise door middel van consultatie (2 % van de overeenkomsten), het in kaart brengen van verslavingsproblemen van de LVG-doelgroep (2 %) en het ontwikkelen van gerichte efficiënte begeleiding en training (2 %).

Afspraken buiten de prestatievelden van de Wmo om Er zijn ook afspraken gemaakt buiten de prestatievelden van de Wmo om. Interessant is te bezien op welke velden MEE al actief is. MEE richt zich op cliëntondersteuning in den brede, daarmee richt MEE zich ook op thema's als onderwijs, arbeid, wonen en vrije tijd. Nog lang niet alle overeenkomsten hebben afspraken op dit terrein, maar toch komt het al voor dat MEE en gemeenten afspraken maken op de thema's, zoals 'mensen met een meervoudige problematiek' (15 % van de overeenkomsten), 'onderwijs' (15 % van de overeenkomsten), 'arbeid' (13 % van de overeenkomsten), 'wonen' (13 % van de overeenkomsten) en 'vrije tijd' 9 % van de overeenkomsten).

Aanvullende middelen Een enkele keer komt het voor dat gemeenten een apart subsidiebedrag beschikbaar stellen voor een bepaalde activiteit. De volgende activiteiten/aanvullende middelen zijn in de analyse teruggekomen: • Voor het overgrote deel van de overeenkomsten (301) is dit niet van toepassing. • MEE verzorgt behoefteonderzoek, initiëring en implementeren van nieuw vrijetijds- en/of sportaanbod (6x). • MEE kan op een aantal acties extra financiering aanvragen: outreachend overlastgevende groepen, pilot binnen onderwijs, meersporenhulpverlening (1x). • MEE plustaak mantelzorg (1x). • Plustaak: expertise op gebied van zorgtrajecten bijstandscliënten (integrale intake en vaststellen diagnose, plan van aanpak op diverse themas) (1x). • Vrijetijdsactiviteiten (andere subsidie), project plezier in bewegen (aparte subsidie) (1x).

Conclusies De volgende conclusies worden uit deze kwantitatieve analyse gehaald: •

Pagina 13

De afspraken concentreren zich binnen het domein van de Wmo op taken binnen prestatieveld 3, cliëntondersteuning. Naast integrale vroeghulp hebben de reguliere activiteiten van MEE betrekking op individuele en collectieve cliëntondersteuning. Dat impliceert dat de afspraken met name betrekking hebben op de core business van MEE. Gemeenten roepen daarnaast, ten behoeve van zichzelf en uitvoeringsorganisaties die actief zijn, op uiteenlopende prestatievelden binnen de WMO en daarbuiten de ondersteuning van MEE in waar het gaat om het beschikbaar stellen van


DSP - groep

•

•

• •

3.5

haar expertise, specifieke kennis van de doelgroep, de signaleringsfunctie en netwerken. Bij de andere prestatievelden wordt al een aantal afspraken gemaakt. Prestatieveld 2 springt hierbij naar voren, met name als het gaat om afspraken die gemeenten maken met MEE over de betrokkenheid bij de ontwikkeling en werkpraktijk van de CJG's. Ook is veel aandacht voor LVG-jongeren. Het komt al voor dat MEE en gemeenten afspraken maken op met name de thema's 'mensen met een meervoudige problematiek', 'onderwijs', 'arbeid', 'wonen' en 'vrije tijd'. Het aantal afspraken dat gemaakt is op terrein van ggzcliëntondersteuning, is gering. Er zijn weinig overeenkomsten die aangeven dat gemeenten aanvullende financiële middelen beschikbaar stellen voor diensten die MEE niet vanuit AWBZ-subsidieregeling kan leveren.

Kwalitatieve analyse De kwalitatieve analyse heeft betrekking op de vraag of de afspraken die tussen MEE en gemeenten zijn gemaakt rechtstreeks volgen uit de taken uit de AWBZ-subsidieregeling voor MEE. Als dat het geval is, gaat het om reguliere afspraken. Afspraken kunnen ongeacht of ze binnen of buiten de omschreven taken uit de subsidieregeling vallen inspirerend zijn: dat wil zeggen ze nodigen uit tot navolging. Het onderscheid tussen afspraken die rechtstreeks uit de subsidieregeling voortvloeien en afspraken die daar niet rechtstreeks onder te scharen zijn, lijkt op het eerste gezicht eenvoudig te kunnen worden aangebracht. De reguliere taken hebben immers betrekking op individuele en collectieve cliëntondersteuning en op integrale vroeghulp en worden in de AWBZsubsidieregeling expliciet aangeduid. Bij de analyse is gebleken dat gemeenten en MEE een beduidend aantal prestatieafspraken maken op andere prestatievelden van de Wmo dan prestatieveld 3, cliëntondersteuning. Te wijzen valt op de volgende afspraken die zijn gemaakt op andere prestatievelden dan prestatieveld 3, maar naar hun aard te beschouwen zijn als taken op het gebied van cliëntondersteuning: Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden: • integrale vroeghulp • trajectbegeleiding jeugdigen • cursussen op het gebied van sociale vaardigheden, relaties en seksualiteit, omgaan met geld 7

Prestatieveld 6 : • ondersteuning bij bezwaar en beroep Prestatieveld 7: het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang: • ondersteuning aan dak- en thuislozen met een beperking • aanbieden van cliëntondersteuning in een vervolgfase zodat een cliënt minder lang in een opvangvoorziening behoeft te verblijven

Noot 7

Pagina 14

Het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer.


DSP - groep

Aard van de samenwerkingsafspraken Samenwerkingsafspraken hebben niet altijd betrekking op activiteiten van MEE die rechtstreeks gericht zijn op cliënten (individuele cliëntondersteuning), maar veel afspraken hebben betrekking op het inzetten van de expertise van MEE ten behoeve van (beroepsbeoefenaren werkzaam in) gemeenten en organisaties op het gebied van dienst-, hulp- en zorgverlening. Deze organisaties gebruiken de expertise van MEE om de doelgroepen van MEE beter te kunnen bedienen. In onderstaand schema een overzicht van de frequent voorkomende afspraken op dit terrein: Prestatieveld 1: het bevorderen van sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten:

• • •

adviseren bij de inrichting van de leefomgeving voor mensen met een beperking voorlichting en advies aan organisaties informatie en advies ten behoeve van beleidsontwikkeling inzake participatie van mensen met beperkingen

Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden:

•

cursusaanbod en individuele consultatie voor leidsters kinderopvang ten behoeve van kinderen met een beperking of een ontwikkelingsachterstand

•

consultatie aan loket- en backoffice medewerkers CJG over de communicatie met en de ondersteuning van kinderen met een beperking

Prestatieveld 3: cliëntondersteuning:

• • •

deskundigheidsbevordering / scholing gebruik informatie MEE (website, sociale kaart, informatiecentrum MEE) consultatie

Prestatieveld 4: het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers:

•

deskundigheidsbevordering met betrekking tot het leven met beperkingen 8

Prestatieveld 5 :

•

inzetten van expertise om de deelname van mensen met beperkingen aan activiteiten te bevorderen

Prestatieveld 7: het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang:

•

beschikbaar stellen van handicapspecifieke expertise

Prestatieveld 8: bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg:

•

signaleren van probleemsituaties rond mensen met beperkingen

Prestatieveld 9: bevorderen van verslavingsbeleid:

•

Noot 8

Pagina 15

leveren van handicapspecifieke expertise door middel van consultatie

het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem.


DSP - groep

4 Inspirerende voorbeelden

In dit hoofdstuk worden inspirerende voorbeelden genoemd die uit de analyse naar voren zijn gekomen. In 4.1 worden de inspirerende voorbeelden genoemd die geselecteerd zijn. In 4.2 wordt een aantal relevante en inspirerende thema's benoemd die uit de analyse naar voren zijn gekomen en als input dienen voor de conferentie en de handreiking. Veelal zijn afspraken kort en bondig en niet heel concreet beschreven, zodat het lastig blijkt om inspiratie te genereren uit de tekst in de overeenkomsten. Inspirerende voorbeelden zullen nog beter worden ontdekt door navraag te doen bij die desbetreffende gemeenten die overeenkomsten met MEE hebben gesloten. Dat zijn in de regel ook de gemeenten die in hun denken al verder gevorderd zijn op het gebied van prestatieveldoverstijgend denken of integrale cliëntondersteuning. Om een goede weergave van de inspirerende voorbeelden te krijgen, is daarom een nadere verdiepingsslag gewenst.

4.1

Inspirerende voorbeelden voortkomend uit analyse Wijze waarop MEE en gemeenten met elkaar samenwerken

IJsseloevers MEE biedt in Urk en Zeewolde ondersteuning en advies aan de cliëntadviesraad voor mensen met een beperking.

MEE Veluwe MEE en gemeente Ermelo en Harderwijk zetten zich in voor ontwikkeling van cliëntparticipatie voor mensen met een beperking ten behoeve van de Wmo. Daarmee worden vertegenwoordigers in de Wmo-adviesraad beter in staat gesteld belangen te behartigen.

MEE Noordwest- Holland De gemeente Anna Paulowna komt bij MEE om met cliënten in contact te komen die een bijdrage zouden kunnen leveren aan de Wmo-adviesraad om een stem te geven aan mensen met een verstandelijke beperking.

MEE Zuid-Holland Zuid De gemeente Den Haag vraagt MEE Zuid-Holland Zuid mee te denken om het meerjarenplan te vertalen naar een eenvoudig verwoord plan voor de doelgroep van MEE.

Pagina 16


DSP - groep

MEE West Brabant Het lopende jaar 2009 wordt in de gemeente Breda gebruikt om proef te draaien met het instrument Beleidsgestuurde Contractfinanciering (BCF). Tevens wordt 2009 gebruikt om de BCF voor de Bredase situatie verder te verbeteren en aan te scherpen.

Drenthe Er wordt in Emmen informatie uitgewisseld tussen MEE Drenthe en Schuldhulpverlening over de werkwijze.

IJsseloevers en MEE Twente In het regionale project Wmo wordt door 5 gemeenten samen uitgewerkt om het Wmo-beleid verder te ontwikkelen. Vanuit het vertrekpunt “samen wat samen kan, lokaal wat lokaal moet”, is dit weergegeven waarbij gemeenten hun eigen lokale accenten kunnen leggen. De Twentse gemeenten Rijssen-Holten, Twenterand, Hellendoorn, Wierden en Tubbergen hebben een beleid gericht op vitale plattelandsgemeenten. Er wordt gewerkt vanuit een domeinbenadering ofwel een clustering van prestatievelden in 6 domeinen: 1 Samen leven in buurt en dorp 2 Opgroeien en ontwikkelen 3 Mantelzorg en vrijwilligers 4 Meedoen makkelijker maken 5 Preventie, zorg en opvang 6 Anders te werk De gemeenten Rijssen-Holten, Twenterand en Hellendoorn hebben contact met MEE IJsseloevers, waar de gemeenten Wierden en Tubbergen contact hebben met MEE Twente. Er is hierbij regionale afstemming door MEE IJsseloevers en MEE Twente. Samenwerking tussen MEE en aanbieders van hulp, zorg- en dienstverlening ten behoeve van mensen met beperkingen.

MEE Zuidoost Brabant Regelhulp is een digitaal webloket voor het aanvragen van voorzieningen. De pilot Regelhulp is een landelijk initiatief van VWS, SZW, CWI, UWV en het CIZ. De pilot wordt uitgevoerd in Eindhoven, Valkenswaard en Veldhoven. Op grond van de visie van MEE om mensen met een beperking te ondersteunen bij het zo zelfstandig mogelijk participeren in de samenleving, werkt MEE Zuidoost Brabant mee aan het ontwikkelen van deze integrale, digitale toegang. Immers: • De doelgroep van MEE is ook de doelgroep van Regelhulp. • Aanvragen van voorzieningen is een taak van MEE. • In regelhulp is een link naar (landelijke) MEE-site. • In regelhulp wordt nadrukkelijk verwezen naar cliëntondersteuning door MEE.

Pagina 17


DSP - groep

Samenwerkingsverbanden waaraan MEE deelneemt ten behoeve van ggzcliënten

MEE Groningen MEE Groningen heeft ervaring met cliënten met ggz-beperking. Zij werkt tot nu toe met kinderen en volwassenen met autisme of met een dubbele diagnose (verstandelijke en ggz-beperking bij een persoon). De cliëntondersteuning aan mensen met een ggz-beperking is in de provincie Groningen in ontwikkeling. MEE Groningen biedt aan gemeenten aan om in 2008 de reeds gestarte cliëntondersteuning door aanwending van het Vraag en Informatiepunt (V!P MEE Groningen) voor deze doelgroep te versterken. Dit geldt ook voor de aanwending van het Autisme Informatie Centrum betreffende mensen met beperkingen in het autistisch centrum.

MEE Twente MEE Twente neemt als kerngroeplid deel aan de Z-poli, een samenwerkingsverband op het snijvlak VG sector en de GGZ. NB. De analyse levert niet veel (inspirerende) voorbeelden op het terrein van ggz-cliëntondersteuning. Dit is een aandachtspunt gericht op de conferentie. De conferentie zou wellicht een middel moeten zijn om tot nieuwe inspirerende voorbeelden te komen (brainstormsessies onder goede begeleiding), als input voor de nog op te stellen handreiking. Projecten/activiteiten waarbij twee of meer prestatievelden van de Wmo met elkaar worden verbonden

MEE Twente – prestatieveld 1 en 5 De gemeente Almelo is in 2004 gestart met een landelijk uniek project: chronisch zieke inwoners uit het sociaal isolement krijgen. MEE krijgt van de gemeente subsidie voor het aanbieden van vrijetijdsbesteding op maat. Intermediairs van het ziekenhuis melden eenzame patiënten aan, waar gemeente en andere instanties meestal niet (meer) mee in contact komen. Het budget trekt hen over de streep. Consulenten van MEE gaan op huisbezoek, regelen vaak veel basale zaken en stimuleren mensen om te dromen over de meer leuke dingen van het leven en bewustwording over wat ze nog wel kunnen. MEE Twente is vanaf het begin een actieve en constructieve samenwerkingspartner en op verschillende manieren bij dit project betrokken. Het management van MEE zit in de stuurgroep, die het project begeleidt en de consulent vrije tijdsbesteding van MEE organiseert collectieve activiteiten voor deelnemers bij dit project.

Pagina 18


DSP - groep

Projecten/activiteiten buiten het kader van de Wmo om op het gebied van arbeid, inkomen, zorg, wonen en vrije tijd.

Groningen Mee ondersteunt LVG jongeren die resocialiseren door bieden van scholings- of arbeidstoeleiding en woonbegeleiding.

IJsseloevers Op het gebied van vrije tijd en sport wordt er in de gemeente Urk veel aandacht besteed aan de jeugd. De gemeente merkt hierin dat de kinderen en jongeren met een beperking ondergesneeuwd raken. MEE IJsseloevers adviseert de gemeente bij hun voornemen om kinderen en jongeren met een beperking te laten integreren in het gewone buurtwerk en de sport.

MEE Oost Gelderland MEE Oost Gelderland onderzoekt samen met gemeenten Montferland, Zevenaar, Winterswijk, UWV en POA mogelijkheden voor een project om jonggehandicapten weer aan het werk te helpen.

MEE Oost Gelderland In de gemeente Zutphen biedt MEE ruimte voor lotgenotenondersteuning door het project speelleergroep (ouders van kinderen met ontwikkelingsachterstand van 0 tot 4 jaar) op te zetten.

MEE Oost Gelderland MEE Oost Gelderland is in de gemeente Doetinchem partner van Campowerproject, een experiment voor een andere manier van cliëntondersteuning die zelfstandig maatschappelijk functioneren mogelijk maakt voor burgers die dat zonder deze ‘camera voor zelfvertrouwen’ niet zouden doen. In Doetinchem wordt de DOE MEE Award uitgereikt. Aan deze uitreiking gaat een heel traject vooraf, waarin van verschillende groepen burgers betrokkenheid wordt gevraagd bij het toegankelijk maken van het maatschappelijk leven in de gemeente.

MEE Utrecht, Gooi en Vecht MEE en gemeente Loenen zijn samenwerkingspartners in regionaal meldpunt zorg en overlast. In het meldpunt zorg en overlast is MEE frontoffice voor mensen met een verstandelijke handicap. MEE realiseert outreachende ondersteuning en toe leiding naar reguliere zorg in de back office. Inspanningen in de eerste plaats in het belang van de cliënt, maar zeker ook in het belang van de naaste omgeving en de openbare orde.

Pagina 19


DSP - groep

MEE Utrecht, Gooi en Vecht voert samen met Reinaerde, de Wilg en SHOH een pilot uit m.b.t. vrijetijdsbesteding voor mensen met een verstandelijke handicap.

MEE ’s-Hertogenbosch In Boxtel wordt het meldpunt jeugdzorg omgezet naar het CJG. Er zijn vergaande afspraken wat betreft de inzet van MEE in het CJG (aanwezigheid frontoffice, doorverwijzing, rapportage, 12- overleg van het meldpunt). NB. Deze overeenkomst is niet ondertekend.

MEE Noord- en Midden Limburg Meerjarenbudgetovereenkomst vrije tijd Voor taken die niet onder de basisdienstverlening vallen, de zogenoemde plustaken, ontvangt MEE van de gemeente subsidie. Gemeenten in regio Eindhoven en de kempen subsidiëren vanuit de (voorheen) GJVW regeling, vrijetijdsactiviteiten en de daarvoor noodzakelijke extra ondersteuning voor mensen met een beperking. Deze activiteiten worden uitgevoerd binnen een samenwerkingsverband van ouderverenigingen en MEE Zuidoost Brabant. De afspraken worden 4-jaarlijks vastgelegd in de meerjarenbudgetovereenkomst met alle gemeenten in deze twee regio’s.

MEE Zuidoost Brabant Tussen UWV frontoffice Eindhoven en MEE Zuidoost Brabant is een convenant afgesloten ten behoeve van optimaliseren maatschappelijke participatie jonggehandicapten. Dit krijgt vorm middels afstemming tussen werkzaamheden van de arbeidsdeskundige jonggehandicapten (AD-J) van het UWV en de consulent met aandachtsgebied arbeid van MEE, gericht op onder andere arbeidstoeleiding naar vormen van betaalde arbeid. Daartoe zijn netwerken en samenwerkingsstructuren ingericht. In de regio Zuidoost Brabant zijn zowel in de subregio Helmond als in de regio Eindhoven en de Kempen netwerken arbeidsinpassing actief op drie niveaus; een leerlingenoverleg, een afstemmingsoverleg en een beleidsoverleg.

4.2

Thema's voor conferentie en handreiking Uit de analyse en het verzamelen van inspirerende voorbeelden, zijn een zestal thema's voortgekomen voor de themadebatten van de conferentie9. Deze thema's dienen ook als input voor de opzet van de handreiking. 1 Aan de slag met ggz-cliëntondersteuning Het overleg tussen gemeenten en MEE richt zich op de bijdrage die MEE kan leveren aan het gemeentelijk beleid op het gebied van cliëntondersteuning. Naast de activiteiten voor de MEE doelgroepen zou ook

Noot 9

Pagina 20

De selectie van deze thema's en de insteek van de invulling van de thema's zijn tot stand gekomen in samenspraak met de begeleidingscommissie.


DSP - groep

in onderlinge samenwerking met andere cliëntondersteuners synergiewinst te halen zijn voor alle doelgroepen. In een aantal gemeenten hebben MEE en gemeenten afspraken gemaakt over de cliëntondersteuning van ggzcliënten. In het merendeel van de samenwerkingsafspraken is dit (nog) niet gebeurd. 2 Op weg naar werk Gemeenten spannen zich in om mensen aan het werk te helpen. Deels gaat het om mensen met beperkingen. Het herkennen, toeleiden en begeleiden van deze mensen is daarbij cruciaal. Het vraagt om een netwerk over domeinen (onderwijs, arbeid en maatschappelijke ondersteuning) heen en verbindingen tussen stelsels als WWB, Wmo, WSW en Wajong. MEE heeft expertise in het herkennen van mensen met beperkingen en het toeleiden naar werk. MEE ondersteunt werkgevers en professionals van betrokken instanties (UWV, CWI, school voor speciaal onderwijs en reintegratiebedrijven) bij het realiseren van arbeidsparticipatie van deze doelgroep. 3 Weg van de schulden! Mensen met problematische schulden kunnen aankloppen bij gemeenten voor schuldhulpverlening. Deels gaat het om mensen met verstandelijke beperkingen. Het herkennen van deze problematiek, en daarmee rekening houden in de ondersteuning, draagt bij aan een positief resultaat. Naast het verhelpen van problematische schulden, kunnen de gemeentelijke inspanningen voor mensen met verstandelijke beperkingen zich richten op een vroegtijdige herkenning van de doelgroep en de preventie van problemen. MEE ondersteunt gemeenten en de professionals bij de herkenning van de doelgroep en het toeleiden naar schuldhulpverlening. Daarnaast biedt MEE trainingen aan mensen met beperkingen op het gebied van geldzaken. 4 Meedoen, ook met een licht verstandelijke handicap! Maatschappelijke participatie en maatschappelijke opvang zijn twee onderwerpen waarbij voor gemeenten LVG-problematiek een rol speelt. Gemeenten staan aan de ene kant voor de opgave om deze mensen mee te laten doen aan de samenleving, aan de andere kant blijken licht verstandelijke handicaps een rol te spelen bij zaken als overlast en schooluitval. MEE ondersteunt volwassenen en jongeren met LVG-problematiek. De inspanningen richten zich op het bevorderen en versterken van de zelfredzaamheid en participatie in de samenleving (onderwijs, wonen, arbeid). MEE ondersteunt gemeenten in de aanpak van maatschappelijke overlast door deze doelgroep. 5 Centrum voor Jeugd en Gezin Gemeenten zijn druk bezig met het oprichten van de Centra voor Jeugd en Gezin. Zij verzorgen een eerste opvang voor vragen op het gebied van opgroeien en opvoeden en coördineren verdere ondersteuning. In veel gevallen heeft MEE daarin een rol. MEE doet dit vanuit de kennis over en ervaring met jeugdigen met een beperking. Verder brengt MEE de expertise en infrastructuur op het gebied van cliëntondersteuning in. 6 Sociaal isolement Het gemeentelijk Wmo beleid richt zich op meedoen van burgers in de samenleving en daarmee het voorkomen van sociaal isolement. Voor mensen met verstandelijke en lichamelijke beperkingen is het participeren in sport en sociaal culturele activiteiten niet vanzelfsprekend. Het voorlichten van burPagina 21


DSP - groep

gers zonder beperkingen, het ondersteunen van professionals en vrijwilligers draagt bij aan een betere toegankelijkheid van voorzieningen. MEE doet dit voor mensen met een beperking. MEE brengt voor gemeenten de doelgroep en hun behoeften in beeld en bemiddelt tussen vraag en aanbod.

Pagina 22


DSP - groep

Bijlagen

Pagina 23


DSP - groep

Bijlage 1 Tabellenboek

Toelichting tabel Bij het lezen van de tabellen is een aantal zaken van belang:

Pagina 24

•

De bijlage volgt de opzet van het vastgestelde format en bestaat daarmee uit vijf onderdelen (I t/m V). Per onderdeel (I t/m V) worden de tabellen gepresenteerd.

•

De tabellen geven in de kolom 'aantal' het aantal scores/afspraken op de verschillende opties per tabel weer. Dit biedt een totaaloverzicht van afspraken/scores op de verschillende opties per tabel.

•

De laatste kolom '%' geeft het percentage overeenkomsten dat scoort op die optie binnen de tabel. Een overeenkomst kan binnen een tabel op meerde opties scoren (in de meeste tabellen zijn meerdere opties mogelijk).

•

In de laatste rij van de tabel wordt het totaal aantal gemeenten (=overeenkomsten) genoemd dat scoort op de desbetreffende tabel. De laatste kolom van de laatste rij van de tabel geeft daarnaast het percentage van de gemeenten weer dat scoort op de desbetreffende tabel

•

Waar in de tabellen het percentage van overeenkomsten wordt genoemd (kolom '%'), wordt hier bedoeld het percentage van gemeenten met inbegrip van stadsdeelraden in Amsterdam.


DSP - groep

SELECTIE EN NON-SELECTIE 0.1

0.1b

0.2

0.2b

Pagina 25

Selectie en non-selectie (overeenkomsten)

aantal

%

aantal overeenkomsten dat meetelt in analyse (response)

323

71%

aantal overeenkomsten dat niet is meegenomen in analyse (nonresponse)

133

29%

Totaal aantal overeenkomsten

456

100%

Reden non-selectie (overeenkomsten)

aantal

%

Niets ontvangen en onbekend waarom niet

45

34

Geen overeenkomst getekend (diverse redenen)

34

26

Akkoord met de overeenkomst, maar nog niet ondertekend

46

35

Geen nieuwe afspraken in 2008, maar wel in het verleden afspraken MEE /gemeente

8

6

Totaal aantal scores

133

100

Selectie en non-selectie (gemeenten)

aantal

%

aantal gemeenten dat meetelt in analyse

310

70

aantal gemeenten dat niet meetelt in analyse

133

30

Totaal aantal gemeenten

443

100

Reden non-selectie (gemeenten)

aantal

%

Niets ontvangen en onbekend waarom niet

45

34

Geen overeenkomst getekend (diverse redenen)

34

26

Akkoord met de overeenkomst, maar nog niet ondertekend

46

35

Geen nieuwe afspraken in 2008, maar wel in het verleden afspraken MEE /gemeente

8

6


133

100


DSP - groep

I ALGEMEEN 1.1

Doel van de overeenkomst

aantal

%

Geen doel benoemd (geen score op deze tabel)

88

27

Uitvoering geven aan subsidievoorwaarde

15

5

Bevorderen dat mensen met beperkingen deelnemen aan de samenleving

64

20

MEE kan bijdragen aan realiseren gemeentelijke doelen / taakstellingen

120

37

(bestuurlijke) samenwerking MEE en gemeenten

90

28

bevorderen cliëntondersteuning op lokaal niveau

31

10

Ander doel, namelijk … ten behoeve van nadere uitwerking van cliëntondersteunende taken wmo. Totaal aantal scores

7

2

327

101

Totaal aantal gemeenten dat scoort op dit onderdeel

235

73

Schaal waarop de afspraken betrekking hebben

aantal

%

Lokaal

151

47

Lokaal en regionaal

94

29

Regionaal

78

24

Totaal

323

100


323

100

Soorten overeenkomst

aantal

%

Uitvoeringsovereenkomst

209

65

Basisovereenkomst

71

22

Bestuurlijke brief

23

7

Intentieverklaring

32

10


335

104


323

100

Looptijd Overeenkomst

aantal

%

Niet vermeld

173

54

2008

61

19

Meerjarig: 2008-2009

57

18


5

2


26

8


149

46


149

46

1.4b

Met mogelijkheden tot tussentijdse / jaarlijkse aanpassing/ evaluatie

173

54

1.5

Koppeling afspraken aan gemeentelijk Wmo-beleidsplan

aantal

%

Afspraken gemaakt zonder koppeling aan het beleidsplan (geen score)

31

10

Afspraken gemaakt met koppeling aan de algemene doelstelling van het beleidsplan

259

81

Afspraken gemaakt met koppeling aan het beleid ten aanzien van Prestatieveld 3 / cliëntondersteuning Afspraken gemaakt met koppeling aan specifieke beleidsdoelen van het beleidsplan

216

68

12

4


487

151


292

90

1.2

1.3

1.4

1.6

Mate concreetheid afspraken

aantal

%

Aanbod van MEE, niet duidelijk of het aanbod door gemeente is aanvaard

74

23

Pagina 26


DSP - groep

1.7

Intentie om functies in te zetten

209

65

Inzetten van functies

253

79

Nadere (gekwantificeerde) concretisering van de inzet van MEE

9

3


545

170


321

99

Ondersteunde groepen

aantal

%

Doelgroepen MEE

317

98

Doelgroep ggz-cliënten

99

31

Overige burgers / cliënten

260

82

Professionals (consultatie, training)

122

38


798

252


317

98

Pagina 27


DSP - groep

II MEE EN HET GEMEENTELIJK WMO-BELEID 2.1

2.2

2.3

Beleid gemeenten op prestatieveld 3

aantal

%

Beleid gemeente wordt niet benoemd in de overeenkomst (geen score op deze tabel)

182

57

Er staat enkel een verwijzing naar beleidsdocument

47

15

Specifieke aandacht voor cliëntondersteuning

62

19

Gerichtheid op mensen met beperkingen

29

9

Integrale benadering vanuit het Wmo-loket (wonen, welzijn, zorg)

74

23

Verbreding Wmo-loket voor ouderen en mensen met lichamelijke beperkingen met mensen met overige beperkingen Specifieke aandacht voor ggz-cliëntondersteuning

2

1

2

1

MEE wordt expliciet als partner genoemd

8

2

Samenwerking tussen de aanbieders van cliëntondersteuning

31

10

Wmo beleid wordt door 5 gemeenten samen ontwikkeld

3

1


258

80


139

43

%

Adviezen MEE aan gemeente over invulling prestatieveld 3

aantal

Niet duidelijk of advies is uitgebracht (geen score op deze tabel)

26

8

Geen advies uitgebracht (geen score op deze tabel)

257

80

Adviezen MEE aan gemeente over invulling prestatieveld 3

31

10

Alleen advies over prestatieveld 3

20

6

Ook advies over andere prestatievelden

34

11

Specifieke adviezen uitgebracht over:

23

7

* Inzet / betrokkenheid MEE

19

6

* De dienstverlening op prestatieveld 3 aan de doelgroep van MEE

10

3

* Ggz-cliëntondersteuning

0

0

* Integrale aanpak voor cliënt

7

2

* Investeren in de (kwaliteit van) de dienstverlening aan mensen met een beperking

5

2

* De werkwijze van of afstemming tussen de loketten

9

3


158

49


40

12

Bijdragen van MEE aan Wmo-beleid gemeente

aantal

%

De gemeente betrekt MEE bij de beleidsvorming Wmo

94

29

Door middel van de signaleringsfunctie

183

57

Deelnemen aan beleidsconferenties

19

6

Desgevraagd reageren op (concept) beleidsnotities

13

4

Gemeente vraagt MEE om advies

48

15

Ondersteunen Wmo-raad door MEE

13

4

Overige bijdragen

53

16


423

131


199

62

Pagina 28


DSP - groep

III PRESTATIEVELD 3 WMO 3.1

3.2

Relatie MEE en Wmo-loket

aantal

%

Verkennen mogelijkheden tot samenwerking / afspraken maken over samenwerking

237

73

Deskundigheidsbevordering / scholing

110

34

Afspraken over wederzijdse doorgeleiding

133

41

Informatie-uitwisseling

87

27

Gebruik informatie MEE (website, sociale kaart, informatiecentrum MEE)

161

50

MEE als front office partner

24

7

gekwantificeerde inzet van MEE in de front office …

12

4

MEE als back office partner

162

50

Afspraken over wederzijdse afstemming

78

24

Consultatie

75

23

Mee infobus

8

2

Periodiek participeren in een casusoverleg met loketmedewerkers

9

3

Vaste contactpersoon die signalen meldt bij loketmedewerkers/ of andersom

53

16


1149

356


268

83

Samenwerking met andere cliëntondersteuners

aantal

%

Samenwerking met algemene cliëntondersteuners (amw, raadslieden)

82

25

Samenwerking met specifieke cliëntondersteuners

90

28

* Ouderenadviseurs

74

23

* Patiëntenverenigingen

57

18

* Ggz-cliëntondersteuning

71

22

* Overige

42

13

7

2

0

Wijze van samenwerken Bieden van deskundigheidsbevordering

3.3

3.4

Onderzoeken/verkennen samenwerking

46

14

Deelname aan netwerk van cliëntondersteuners

96

30

Bilaterale samenwerkingsafspraken

23

7


588

182


139

43

Individuele cliëntondersteuning MEE

aantal

%

Informatieverstrekking en advisering

112

35

Vraagverduidelijking

107

33

Aanvragen en realiseren van externe dienstverlening en zorg

105

33

Klacht en bezwaar en beroep waaronder ook het voorkomen daarvan

90

28

Monitoring en evaluatie van externe dienstverlening en zorg

66

20

Ondersteuning in een crisissituatie

73

23

Volledige beeldvorming

72

22

Kortdurende en kortcyclische ondersteuning

72

22

Aanbieding van cursussen en trainingen (in groepen)

72

22

Overige activiteiten

26

8


795

246


122

38

Collectieve dienstverlening MEE

aantal

%

Het vergaren en verstrekken van informatie en het geven van voorlichting aan cliënten;

118

37

Het signaleren van relevante ontwikkelingen en belemmeringen;

13

4


21

7


152

47


137

42

Pagina 29


DSP - groep

3.5

3.6

3.7

Nadere invulling van de signaleringsfunctie

aantal

Niet van toepassing (geen score op dit onderdeel)

139

% 43

Signaleren van feiten en trends met betrekking tot maatschappelijke participatie van mensen met een beperking Het beschikbaar stellen van de eigen registratie- en signaleringsdatabase / informatie over de eigen gerealiseerde dienstverlening Specifiek expertise en inzicht in de behoeften en problemen van mensen met een beperking in de gemeente Minimaal eens per jaar signaleren aan projectleider Wmo en ambtenaar jeugdbeleid/jeugdzorg

132

41

78

24

33

10

47

15


11

3


301

93


182

56

MEE en ggz-ondersteuning

aantal

%

Vraag en InformatiePunt

0

0

Inventariseren van vraag en aanbod ggz-cliëntondersteuning

20

6

Afstemming met andere organisaties die ggz-cliëntondersteuning bieden

48

15

Onderzoek MEE naar de behoeften en mogelijkheden van verdergaande samenwerking in de ggz-cliëntondersteuning Doorverwijzen van mensen met een psychiatrische stoornis

9

3

0

0

Afstemming met andere organisaties

7

2

Oriënterende gesprekken met belangenbehartigingsorganisatie ggz-cliënten

9

3

Het bieden van een infrastructuur

0

0

MEE kan Ggz-ondersteuning bieden, maar niet binnen het huidige Mee budget.

12

4

Overige activiteiten, namelijk …

13

4


118

37


82

25

Doelgroepen ggz-cliëntondersteuning

aantal

%

Doelgroepen van MEE met een psychiatrische stoornis

51

16

Mensen met een psychiatrische stoornis

52

16


103

32


52

16

Pagina 30


DSP - groep

IV OVERIGE PRESTATIEVELDEN MEE en Prestatieveld 1 1. het bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten 4.1

MEE en Prestatieveld 1

aantal

%

Versterken van het netwerk van mensen met beperkingen

49

15

Adviseren bij de inrichting van de leefomgeving voor mensen met een beperking

19

6

Voorlichting en advies aan organisaties

76

24

Informatie en advies ten behoeve van beleidsontwikkeling inzake participatie van mensen met beperkingen

27

8


20

6


191

59


94

29

MEE en Prestatieveld 2 2. op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden 4.2

4.3

4.4

MEE en jeugd

aantal

%

Integrale vroeghulp

104

32

Trajectbegeleiding jeugdigen 4-20 jaar en ouders

39

12

Cursusaanbod en individuele consultatie voor leidsters kinderopvang mbt kinderen met een beperking of ontwikkelingsachterstand

12

4

Samenwerking met BJZ rond LVG-ers: gezamenlijke analyse en integrale aanpak

19

6

Ondersteuning meiden die onder invloed staan van een lover boy

0

0

Overnemen ondersteuning op het moment dat voogdijschap vervalt

1

0

Cursussen op het gebied van sociale vaardigheden, relaties en seksualiteit, omgaan met geld Afstemming met bureau jeugdzorg

8

2

0

0

Het onder de aandacht brengen van Eigenkracht conferenties

22

7


26

8


231

72


130

40

LVG-jongeren

aantal

%

Schoolmaatschappelijk werk

16

5

Signaleren en ondersteunen meiden met een loverboy

25

8

Overdragen vaardigheden en bieden van ondersteuning in het contact leggen met jongeren aan derden-organisaties

30

9

Cursussen weerbaarheid, relaties&seksualiteit

25

8

Exploitatie Consultatieteam seksueel misbruik voor mensen met een verstandelijke beperking Mee ondersteunt jongeren die resocialiseren door bieden van scholings- of arbeidstoeleiding en woonbegeleiding

15

5

7

2

Adviesteam verstandelijk beperkt ouderschap (AVBO)

8

2

Samenwerking met andere scholen en BJZ

15

5

Andere activiteiten

13

4


154

48


54

17

MEE en CJG

aantal

%

Deelname in back office

41

13

Deelname aan front office

1

0

Informatie en advies

26

8

Informatiefolders

26

8

Pagina 31


DSP - groep

Cursussen en trainingen voor kinderen en hun ouders

27

Opvoedingsondersteuning

57

8 18

Deelname aan netwerk vroeghulp

17

5

Deelname aan signaleringssysteem / systeem sluitende afspaken

37

11

Deelname aan of ondersteuning van jeugdzorgnetwerken

36

11

Schoolmaatschappelijk werk

11

3

Consultatie aan loket- en back office medewerkers over de communicatie met en ondersteuning van kinderen met een beperking en de ouders

23

7

Ondersteuning bij verdere ontwikkeling CJG

161

50

Deelname aan Zorgadviesteam

11

3


23

7


497

154


176

54

Prestatieveld 4 4. het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers 4.5

4.6

4.7

Vrijwilligersondersteuning

aantal

%

Samenwerking vrijwilligerssteunpunt / coördinatiepunt vrijwillige thuiszorg over bereik in relatie tot de MEE doelgroepen

12

4

Bevorderen dat mensen met beperkingen vrijwilligerswerk verrichten

1

0

Bevorderen dat vrijwilligers zich inzetten voor mensen met een beperking

0

0


4

1


17

5


16

5

Mantelzorgondersteuning

aantal

%

Deskundigheidsbevordering met betrekking tot het leven met beperkingen

20

6

Samenwerking om te komen tot goede verwijzingen, ondersteuning en professionalisering

33

10

Afstemmingsafspraken met mantelzorgondersteuners

2

1

Ondersteunen van mantelzorgers

26

8

Helpen bij het organiseren van respijtzorg

13

4

Mogelijkheden verkennen deskundigheidsbevordering mantelzorg

7

2

Themabijeenkomsten en lotgenotencontact

23

7

Overige afspraken

41

13


165

51


100

31

Prestatieveld 5

aantal

%

5. het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem

.

Inzetten van expertise om de deelname van mensen met beperkingen aan activiteiten te bevorderen

30

9

Inzet van collectieve MEE-taken ter bevordering van integratie en participatie van mensen met een beperking

6

2

Toeleiden van mensen met beperkingen naar sociaal-culturele activiteiten

0

0

Bevorderen dat mensen met beperkingen deelnemen aan algemene sociaal-culturele activiteiten

4

1

Onderzoek toegankelijkheid van gebouwen en openbare ruimten

9

3

Ondersteunen en toeleiden naar sportactiviteiten/sportverenigingen

13

4

Organiseren vakantie

8

2

Overige afspraken

18

6


88

27


49

15

Pagina 32


DSP - groep

Prestatieveld 6 6. het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer

4.8

Prestatieveld 6

aantal

Ondersteunen bij bezwaar en beroep

6

% 2


7

2


13

4


9

3

%

Prestatieveld 7 7. het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang 4.9

Prestatieveld 7

aantal

Participeren in overlegvormen

7

2

Leiding en coördinatie van de samenwerking voor meersporenhulpverlening bij seksueel geweld bij meerderjarigen met een beperking

9

3

Participatie in het veiligheidshuis

4

1

Bemiddeling / coördinatie bij crisisopvang voor mensen met beperkingen

27

8

Ondersteuning aan dak- en thuislozen met een beperking

2

1

Consulent gedetacheerd in het team VIA

0

0

Beschikbaar stellen van handicapspecifieke expertise

9

3

Deelname aan Advies- en steunpunten Huiselijk Geweld

22

7

Aanbieden van cliëntondersteuning in een vervolgfase zodat een cliënt minder lang in een opvangvoorziening behoeft te blijven

23

7


12

4


115

36


59

18

Prestatieveld 8 8. het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering van het bieden van psychosociale hulp bij rampen 4.10

Prestatieveld 8

aantal

%

Signaleren van probleemsituaties rond mensen met beperkingen

4

1

Participatie in forensisch psychiatrisch netwerk

2

1

Samenwerking ten behoeve van mensen met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen via netwerken en ketenpartners in Z-Poli (samenwerkingsverband uit de VG-sector en de GGZ) waarbij MEE de intake verzorgt

34

11

Deelname aan signaleringsnetwerk / OGGZ-overleg

26

8

outreachende ondersteuning

15

5

Ondersteunen toegang tot individuele voorzieningen

4

1


8

2


93

29


37

11

%

Prestatieveld 9 9. het bevorderen van verslavingsbeleid 4.11

Prestatieveld 9

aantal

Leveren van handicapspecifieke expertise dmv consultatie

8

2

In kaart brengen verslavingsproblemen van LVG groep

8

2

Ontwikkelen van gerichte efficiënte begeleiding en training

8

2


24

7


8

2

Pagina 33


DSP - groep

V Activiteiten die niet onder één bepaald prestatieveld vallen / activiteiten buiten de Prestatievelden van de Wmo 5.1

5.2

5.3

5.4

5.5

5.6

Deelname aan netwerken met aanbieders van zorgverlening, hulpverlening en dienstverlening

aantal

%

Integrale Vroeghulp

104

32

Thuiszorg

18

6

Ggz

41

13

Jeugdzorg

93

29

Onderwijs

60

19

Arbeid / re-integratie

54

17

Wonen

15

5

Mantelzorgondersteuners

42

13

Multi/disci overleg BJZ, VG/GGZ, SVA, NAH, netwerk crisisbemiddeling, thuishulp, netwerk educatie

20

6

Netwerk autisme

20

6

Overige

88

27


555

172


155

48

Mensen met een meervoudige problematiek, waaronder multiprobleemgezinnen

aantal

%

Casemanagement en trajectbegeleiding

8

2

Procesafspraken met andere organisaties voor de ondersteuning van multiprobleemgezinnen

26

8

Deelname aan oggz-overleg multiprobleemsituaties

11

3

Input leveren aan het gemeentelijk jeugdbeleid

0

0

Cursussen en trainingen voor kinderen en hun ouders

7

2

Opvoedingsondersteuning voor multiprobleemgezinnen in relatie tot de beperking

17

5

Overige

5

2


74

23


47

15

Onderwijs

aantal

%

Toeleiding naar onderwijs

22

7

Ondersteuning bij schoolkeuze

10

3

Tegengaan voortijdig schoolverlaten

25

8


17

5


74

23


47

15

Arbeid

aantal

%

Arbeidsmarkttoeleiding

36

11


11

3


47

15


43

13

Inkomen

aantal

%

Schuldhulpverlening

4

1

Andere activiteiten

7

2


11

3


11

3

Wonen

aantal

%

Woonbegeleiding

24

7

bijdrage realiseren woningen/woonprojecten

16

5

Andere activiteiten

1

0

Pagina 34


DSP - groep

5.7

5.8


41

13


41

13

Zorg

aantal

%


0

0


0

0

Vrije tijd

aantal

%

Vrijetijdsnetwerk voor mensen met beperkingen

19

6


18

6


37

11


29

9

Pagina 35


DSP - groep

Analyse samenwerkingsovereenkomsten MEE en gemeenten. Alwien Bogaart Lenneke Wolswinkel

Recommend Documents