Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013

rotterdam.nl/onderzoek

Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013 Onderzoek en Business Intelligence

Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013

G.H. van der Wilt Onderzoek en Business Intelligence (OBI) 27 augustus 2013 In opdracht van

en cluster Stadsontwikkeling (afd. Economie)

© Onderzoek en Business Intelligence (OBI) Auteur: G.H. van der Wilt Project: 13-A-0213 Postadres: Postbus 21323 3001 AH Rotterdam Telefoon: (010) 267 15 00 [email protected] E-mail: Website: www.rotterdam.nl/onderzoek

2


INHOUD

1

2

Samenvattende beschouwing

5

Inleiding

7

1.1 1.2 1.3

7 7 8

Regionaal beeld bedrijventerreinen 2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.4 2.5

3

Doel van het onderzoek Wijziging ten opzichte van 2012 Leeswijzer

Overzicht onderzochte bedrijventerreinen Aanbod en leegstand Bedrijven en werkgelegenheid Algemeen beeld Beeld per sector Herstructureringsopgave stadsregio Rotterdam Uitgegeven en uitgeefbare terreinen

9 9 10 12 12 14 16 17

Feitenkaarten gemeenten

21

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15

22 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 48 50 52 54

Rotterdam Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Capelle aan den IJssel Hellevoetsluis Krimpen aan den IJssel Lansingerland Maassluis Ridderkerk Schiedam Spijkenisse Vlaardingen Westvoorne

Bijlagen


57

3

4


Samenvattende beschouwing Voor de economie in de stadsregio Rotterdam is het belangrijk dat er voldoende en goed functionerende bedrijventerreinen zijn. Voldoende om aan de vraag naar bedrijfsruimten te kunnen voldoen, goed functionerend om de diversiteit in de vraag te kunnen bedienen. Om zicht te kunnen houden op de belangrijkste ontwikkelingen op de bedrijventerreinen in de stadsregio is de ‘Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam’ samengesteld. In deze monitor wordt gerapporteerd over de ontwikkeling op 48 (combinaties van) bedrijventerreinen in 15 gemeenten. De onderwerpen die in de monitor aan bod komen zijn: voorraad, aanbod en leegstand van bedrijfsruimten en kantoorruimten op de bedrijventerreinen, omvang, samenstelling en ontwikkeling van de werkgelegenheid en het aantal bedrijven op de bedrijventerreinen, de herstructureringsopgave voor de stadsregio, het aantal uitgegeven hectares per gemeente en de beschikbare terreinen in de stadsregio. De monitor verschijnt sinds 2006. Voorraad en aanbod Op de onderzochte bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam staat in totaal ongeveer 7,5 miljoen vierkante meter aan bedrijfsruimten en 1 miljoen vierkante meter aan kantoorruimten. Begin april 2013 bedroeg het aanbod aan bedrijfsruimten op de onderzochte bedrijventerreinen 453.867 vierkante meter en het aanbod aan kantoorruimten 202.017 vierkante meter. Het regionale aanbodpercentage van bedrijfsruimten komt daarmee uit op 6%. Dat is hoger dan in 2012, toen het aanbodpercentage 4% bedroeg. In Bernisse, Ridderkerk, Rotterdam, Spijkenisse en Westvoorne ligt het aanbodpercentage (ruim) boven het regionale percentage. De daadwerkelijke leegstand van bedrijfsruimten (per direct beschikbaar aanbod) komt uit op 1,5%, evenveel als in 2012. Een leegstandspercentage van 1,5% is erg laag en ligt ver onder de frictieleegstand van ongeveer 6%. Ridderkerk is de enige gemeente waar het leegstandspercentage boven de 1,5% uitkomt. Verwacht wordt dat het stijgende aanbod volgend jaar tot een hoger leegstandspercentage leidt. Het regionale aanbodpercentage van kantoorruimten op de onderzochte bedrijventerreinen bedraagt 19,5%. In Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Capelle aan den IJssel en Ridderkerk is dat percentage (veel) hoger. De daadwerkelijke leegstand van kantoorruimten bedraagt gemiddeld 8,5%. Capelle aan den IJssel, Ridderkerk en Rotterdam zitten hier boven. Werkgelegenheid Tussen 2000 en 2012 is het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam met 12% gestegen tot 108.880 werkzame personen (peildatum 1 januari). Vanaf 2009 is er echter wel sprake van een daling van het aantal werkzame personen van 4,7%. Van de afzonderlijke gemeenten laten Krimpen aan den IJssel, Rotterdam, Spijkenisse en Vlaardingen een daling van het aantal werkzame personen over de hele periode zien. In de overige gemeenten is sprake van groei. Niet alleen tussen de gemeenten maar ook tussen de verschillende sectoren (industrie, bouw, handel en horeca, transport, diensten) is sprake van verschillen in de ontwikkeling van het


5

aantal werkzame personen in de afgelopen 12 jaar. De industriesector laat een daling zien van het aantal werkzame personen van 10%. De transport- en dienstensector laten op de onderzochte bedrijventerreinen een groei van het aantal werkzame personen zien van respectievelijk 12% en 45%. Op de overige terreinen laat alleen de dienstensector een groei van het aantal werkzame personen zien. Opvallend is dat de industriesector, de sector met de grootste daling van het aantal werkzame personen, het afgelopen jaar juist weer een stijging laat zien, terwijl alle andere sectoren het laatste jaar een daling van het aantal werkzame personen laten zien. Herstructureringsopgave De herstructureringsopgave voor de bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam wordt ondersteund door het Regionaal Herstructurerings- en Ontwikkelingsbureau (RHOB). In het programma van het RHOB zijn 22 bedrijventerreinen opgenomen met in totaal 1.100 hectare, die tot en met 2020 geherstructureerd moeten worden. Daarvan zijn 14 terreinen al geherstructureerd of in uitvoering. In de feitenkaarten achterin dit rapport wordt per gemeente aangegeven wat de opgave voor de komende jaren is. Uitgifte bedrijventerreinen De uitgifte van droge bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam bedroeg in 2012 in totaal slechts 3,2 hectare. De uitgifte was verdeeld over vijf gemeenten: Lansingerland (0,2 ha.), Rotterdam-Noord (0,6 ha.), Vlaardingen (1,3 ha.), Brielle (0,5 ha.) en Westvoorne (0,6 ha.). De totale uitgifte in 2012 bedroeg 7,5 hectare minder dan in 2011 en lag 25,5 hectare onder het gemiddelde per jaar sinds 1990. Een uitgifte van 3,2 hectare is historisch gezien extreem laag. Naast de economische crisis wordt de oorzaak hiervan ook gevonden in de geringe hoeveelheid direct beschikbare kavels, met name op de Linker Maasoever. In marktverkenningen is ook genoemd dat verhuizende bedrijven vaak de voorkeur geven aan goedkopere bestaande bouw boven nieuwe terreinen.

6


1

Inleiding

In opdracht van de stadsregio Rotterdam en de afdeling Economie van het cluster Stadsontwikkeling heeft het dienstencentrum Onderzoek en Business Intelligence (OBI) van de gemeente Rotterdam een inventarisatie gemaakt van de voorraad bedrijfsruimten en het verhuurbare aanbod en eventuele leegstand op bestaande bedrijventerreinen in de regio Rotterdam. Eventuele leegstand speelt een rol bij de bepaling van de behoefte aan nieuwe terreinen dan wel herstructurering. De inventarisatie van het aanbod heeft plaatsgevonden in 1 april 2013. Het onderzoek is in grote lijnen hetzelfde als de inventarisatie die het COS in 2012, 2011, 2010, 2009, 2008 en 2006 heeft gemaakt.

1.1

Doel van het onderzoek

De economie in de stadsregio Rotterdam is gebaat bij voldoende en goed functionerende bedrijventerreinen. Voldoende terreinen om de aanwezige vraag naar bedrijfsruimten te kunnen accommoderen. Goed functionerende terreinen om ook de diversiteit in de vraag te kunnen dienen: sluit de infrastructuur van de terreinen nog aan bij de vraag of is modernisering noodzakelijk? Om goed zicht te kunnen houden op de belangrijkste ontwikkelingen in de regio is er behoefte aan een monitor, waarin informatie uit verschillende bronnen bijeen wordt gebracht. Deze monitor is daarvan het resultaat. De inventarisatie betreft 48 bestaande bedrijventerreinen in 15 2 gemeenten in de stadsregio Rotterdam . Het gaat om terreinen die zo goed als volledig zijn uitgegeven en groter zijn dan 10 hectare. De onderwerpen waarover informatie is verzameld zijn: voorraad, aanbod en leegstand van bedrijfsruimten en kantoorruimten op de bedrijventerreinen, omvang, samenstelling en ontwikkeling van de werkgelegenheid en een schets van de herstructureringsopgave van bedrijventerreinen. Dit alles levert een regionaal beeld op van de situatie op de bedrijventerreinen. Daarnaast is ook per gemeente een feitenkaart gemaakt met de belangrijkste gegevens.

1.2

Wijziging ten opzichte van 2012

In de voorgaande monitoren werd de voorraad bedrijventerreinen bepaald aan de hand van de meest recente cijfers van de Provincie Zuid-Holland. Aan de hand van een aantal aannames werd vervolgens de oppervlakte bebouwde grond bepaald en ook de verhouding tussen de oppervlakte bedrijfsruimten en de oppervlakte kantoorruimten. Voor de voorliggende monitor is voor de bepaling van de bebouwde oppervlakte op de onderzochte bedrijventerreinen en de hoeveelheid bedrijfs- en kantoorruimten gebruik gemaakt van cijfers uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Deze bron levert nauwkeuriger cijfers over de oppervlakte bedrijfs- en kantoorruimten op dan de cijfers op basis van de aannames die tot nu toe werden gehanteerd. Aangezien de oppervlaktecijfers gebruikt 1

Sinds begin 2013 voert het RSO-dienstencentrum Onderzoek en Business Intelligence de werkzaamheden uit van

het COS, de SWA en de onderzoeksafdelingen van de GGD. 2

Bedrijventerrein Pinnepot in Westvoorne is dit jaar aan de inventarisatie toegevoegd.


7

worden voor de berekening van de aanboden leegstandspercentages van bedrijfs- en kantoorruimten zijn ook deze nauwkeuriger dan in de eerdere monitoren.

1.3

Leeswijzer

In het tweede hoofdstuk wordt een algemeen beeld geschetst van de huidige stand van zaken op de onderzochte bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam. Dat beeld geeft onder andere inzicht in het huidige aanbod op de bedrijventerreinen, de aanboden leegstandpercentages, de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen en de regionale herstructureringsopgave. In het derde hoofdstuk wordt deze informatie vervolgens per gemeente in een feitenkaart weergegeven. Deze rapportage kent drie bijlagen. In de eerste bijlage worden de opzet en de werkwijze van dit onderzoek toegelicht. In de tweede bijlage staat de tabel met de onderzochte bedrijventerreinen uit hoofdstuk 2, met de toevoeging van de status van die terreinen. In de derde bijlage tenslotte staat een historisch overzicht van de uitgifte van bedrijventerreinen per gemeente, sinds 1990.

8


2

Regionaal beeld bedrijventerreinen

In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van de huidige stand van zaken op de bestaande bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam. Het beeld geeft inzicht in de belangrijkste kenmerken van de onderzochte bedrijventerreinen in de regio, in het huidige aanbod en de aanboden leegstandpercentages, in de ontwikkeling van het aantal bedrijven en de werkgelegenheid gedurende de periode 2000 – 2012 en in de regionale herstructureringsopgave.

2.1

Overzicht onderzochte bedrijventerreinen

Voor dit onderzoek zijn in totaal 48 (combinaties van) bedrijventerreinen in 15 gemeenten onderzocht. Het gaat om bedrijventerreinen waarvan een groot deel al is uitgegeven; bedrijventerreinen waarvan het grootste deel nog moet worden uitgegeven zijn in dit onderzoek niet meegenomen. Tabel 2.1 geeft per gemeente een overzicht van de onderzochte bedrijventerreinen. In de bijlage is een lijst opgenomen met de status van de bedrijventerreinen. Deze is van belang voor de berekening van de voorraad bedrijventerreinen (zie voor de berekeningswijze daarvan bijlage 1). Tabel 2.1 Onderzochte bedrijventerreinen per gemeente Gemeente Albrandswaard

Naam bedrijventerrein Distripark Eemhaven Overhoeken

Barendrecht

Vaanpark Barendrecht-Oost

Bernisse

Kerkweg-Zuid (Troostterrein)/Harregat

Brielle

Seggelant

Capelle a/d IJssel

Hoofdweg Noord/Zuid/Trade Centre

Hellevoetsluis

Kickersbloem I & II

Krimpen a/d IJssel

Stormpolder

Lansingerland

Veiling Bleiswijk Greenparc De Hoefslag Rodenrijs Weg en Land/Zuid-Oost Oudeland Prisma

Maassluis

Kapelpolder Weverskade

Ridderkerk

Donkersloot Noord/Zuid Veren Ambacht Bolnes Ridderhaven


Gemeente Rotterdam-Noord

Naam bedrijventerrein Spaanse Polder Rotterdam Noordwest Hoog Zestienhoven Boezembocht Prins Alexander Haak-Kulkweg / Slachthuisweg/Zekkenstraat

Rotterdam-Zuid

Hoogvliet/Gadering Stadionweg e.o. Charlois Hordijkerveld Waalhaven-Zuid Distripark Botlek Distripark Maasvlakte

Schiedam

Wilhelminahaven ’s Graveland Vijfsluizen Spaanse Polder (Schiedamse deel) Nieuw-Mathenesse/Nieuwe Maas

Spijkenisse

Haventerrein Halfweg I, II, III, IV / Molenwatering

Vlaardingen

Havens/Benelux Workpark Deltaweg Groot Vettenoord Het Scheur De Vergulde Hand

Westvoorne

Pinnepot

9

2.2

Aanbod en leegstand

Aan de hand van de bebouwde oppervlakte op de onderzochte bedrijventerreinen en het aanbod van bedrijfsruimten en kantoorruimten op de bedrijventerreinen zijn de regionale 1 aanbodpercentages berekend. Het regionale aanbodpercentage voor bedrijfsruimten op de onderzochte bedrijventerreinen bedraagt 6,0 procent; het regionale aanbodpercentage voor kantoorruimten op de onderzochte bedrijventerreinen bedraagt 19,5 procent. Dat betekent dat er van de ruim 7,5 miljoen vierkante meter bedrijfsruimte 453.867 vierkante meter wordt aangeboden en dat er van de ruim 1 miljoen vierkante meter kantoorruimte op bedrijventerreinen 202.017 vierkante meter wordt aangeboden. Voor zover bekend is er zo’n 102.000 vierkante meter bedrijfsruimte en zo’n 91.000 vierkante meter kantoorruimte per direct beschikbaar. Dit aanbod wordt gezien als leegstand. De leegstandpercentages bedragen 1,5% voor bedrijfsruimten en 8,5% voor kantoorruimten. Zie tabel 2.2 voor een overzicht. Tabel 2.2 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen regio Rotterdam (in m2), 2013 Bebouwde oppervlakte

8.609.400 m2

Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten

7.563.243 m2 1.046.157 m2

Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten Aanbodpercentage bedrijven Aanbodpercentage kantoren

453.867 m2 202.017 m2 6,0% 19,5%

Direct beschikbare bedrijfsruimten Direct beschikbare kantoorruimten Leegstandpercentage bedrijven Leegstandpercentage kantoren

102.845 m2 91.457 m2 1,5% 8,5%

In de figuren 2.1 en 2.2 zijn de aanboden leegstandpercentages per gemeente afgezet tegen de regionale aanboden leegstandpercentages. Zo ontstaat een helder beeld waar er meer dan gemiddelde aanbod en leegstand is en waar minder dan gemiddeld. De relatief hoge percentages voor kantoorruimten in enkele gemeenten hebben te maken met het feit dat deze kantoorruimten vaak niet solitair zijn, wat de panden minder courant maakt.

1

In eerdere monitoren spraken we in deze context over leegstandpercentages. Sinds de monitor van 2012 is voor het

eerst onderscheid gemaakt in aanbod en leegstand (per direct beschikbaar aanbod).

10


Figuur 2.1

Bedrijfsruimten: aanboden leegstandpercentages per gemeente en regionaal (de percentages boven de staafjes geven het aanbodpercentage weer, de percentages onderin de figuur het leegstandpercentage) Bedrijven

18,0% 15,5% 15,0% 12,0% 9,0%

8,5%

9,0%

8,5% 7,0%

6,0%

6,0%

6,0%

5,5% 2,5%

2,5% 4,5%

1,5%

1,5%

0,0%

0,0%

1,5%

Vlaardingen

Westvoorne

Lansingerland

Krimpen a/d IJssel

Hellevoetsluis

Capelle a/d IJssel

Brielle

1,5% 0,0%

Spijkenisse

Bernisse

0,0%

0,0%

Schiedam

1,0%

1,0% 1,0% 0,5%

Rotterdam

0,5%

0,5%

Ridderkerk

1,5%

Barendrecht

2,0%

Albrandswaard

1,5%

Maassluis

3,0%

Aanbodpercentage

Leegstandpercentage

Regionaal aanbodpercentage

Regionaal leegstandpercentage

Kantoorruimten: aanboden leegstandpercentages per gemeente en regionaal (de percentages boven de staafjes geven het aanbodpercentage weer, de percentages onderin de figuur het leegstandpercentage)

Figuur 2.2

Kantoren 57,0% 25,0%

24,5%

33,5%

24,5%

22,0%

19,5%

18,5%

19,0%

17,0% 16,5%

16,0%

16,5%

16,0% 13,0%

10,5%

10,0% 7,0% 4,0%

8,5%

1,0%

2,5%

4,5%

Schiedam

Spijkenisse

Vlaardingen

Westvoorne

Rotterdam

12,5% 9,5% Ridderkerk

Maassluis

Brielle

3,5% 0,0% Lansingerland

Bernisse

0,0% Krimpen a/d IJssel

0,0% 19,0% 6,0% Hellevoetsluis

0,0%

Capelle a/d IJssel

8,5% Barendrecht

-2,0%

6,0% Albrandswaard

1,0%

3,0%

1,0%

Aanbodpercentage

Leegstandpercentage

Regionaal aanbodpercentage

Regionaal leegstandpercentage


11

2.3

Bedrijven en werkgelegenheid

2.3.1

Algemeen beeld

Op 1 januari 2000 waren op de onderzochte bedrijventerreinen bijna 4.800 bedrijven gevestigd. Dat aantal is gestegen naar ruim 6.100 op 1 januari 2012, een groei van 29%. Wanneer we naar de afzonderlijke gemeenten kijken, dan blijkt de groei van het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen zich in alle gemeenten te hebben voorgedaan. De grootste relatieve groei van het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen heeft zich voorgedaan in Bernisse en Westvoorne: hier is sprake van een groei van meer dan 200% van het aantal bedrijven. In de overige gemeenten varieert de groei van +4% (Spijkenisse) tot +116% (Barendrecht). Tussen 1 januari 2011 en 1 januari 2012 is het aantal bedrijven in acht gemeenten gedaald: Brielle, Capelle aan den IJssel, Hellevoetsluis, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Schiedam en Spijkenisse. Ook buiten de onderzochte bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam heeft zich in de periode 1 januari 2000 tot en met 1 januari 2012 een stijging van het aantal bedrijven voorgedaan, zij het wat minder sterk dan op de onderzochte bedrijventerreinen. In de stadsregio als geheel was er in de onderzochte periode sprake van een groei van 19% van het aantal bedrijven. Hieronder vallen ook bedrijven die niet op bedrijventerreinen zijn gevestigd. De groei van het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen is 10 procent hoger dan in de stadsregio als geheel. De onderzochte bedrijventerreinen zijn dus erg belangrijk voor de ontwikkeling van de economie in de regio. Zie tabel 2.3 voor een compleet overzicht. Tabel 2.3 Ontwikkeling van het aantal bedrijven per gemeente en in de hele regio op de onderzochte bedrijventerreinen tussen 2000 en 2012

Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Capelle a/d IJssel Hellevoetsluis Krimpen a/d IJssel Lansingerland Maassluis Ridderkerk Rotterdam Schiedam Spijkenisse Vlaardingen Westvoorne totaal onderzochte terreinen totaal overig totaal stadsregio Rotterdam

12

Aantal vestigingen in 2000 105 208 25 0 303 103 168 248 95 495 1.886 461 276 401 13 4.787 37.459 42.246

Aantal vestigingen in 2012 120 450 76 34 344 145 194 458 117 631 2.227 589 288 434 50 6.157 44.288 50.445

Groei 2000 - 2012 14% 116% 204% 14% 41% 15% 85% 23% 27% 18% 28% 4% 8% 285% 29% 18% 19%


Ook het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 1 januari 2000 en 1 januari 2012 gegroeid, van ruim 97.500 naar bijna 109.000 (+ 12%). De afgelopen drie jaar is het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen echter afgenomen. Over de gehele periode is het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen in een viertal gemeenten gedaald. Het gaat om Krimpen aan den IJssel (-10%), Rotterdam (-1%), Spijkenisse (-24%) en Vlaardingen (-8%). Tussen 1 januari 2011 en 1 januari 2012 is dat echter het geval in een zevental gemeenten: Capelle aan den IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, Ridderkerk, Rotterdam, Spijkenisse en Vlaardingen. De grootste relatieve stijging van het aantal werkzame personen heeft zich in de periode 1 januari 2000 tot en met 1 januari 2012 voorgedaan in de gemeente waar het aantal bedrijven het sterkst is gegroeid: Westvoorne. Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen in deze gemeente is bijna verviervoudigd. In de overige gemeenten varieert de stijging van het aantal werkzame personen van +10% (Ridderkerk) tot +167% (Bernisse). Ook wat betreft het aantal werkzame personen is de groei op de onderzochte bedrijventerreinen groter dan de groei op de overige terreinen en de stadsregio als geheel. Ten opzichte van een jaar geleden is het verschil echter wel weer wat kleiner geworden. Tabel 2.4 Ontwikkeling van het aantal werkzame personen per gemeente en in de hele regio op de onderzochte bedrijventerreinen tussen 2000 en 2012

Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Capelle a/d IJssel Hellevoetsluis Krimpen a/d IJssel Lansingerland Maassluis Ridderkerk Rotterdam Schiedam Spijkenisse Vlaardingen Westvoorne totaal onderzochte terreinen totaal overige totaal stadsregio Rotterdam

Aantal werkzame personen in 2000 2.432 4.775 218 0 9.038 1.030 3.405 4.034 1.037 8.672 35.743 12.002 7.036 8.125 92 97.639 408.911 506.550


Aantal werkzame personen in 2012 3.097 9.934 583 400 9.020 1.429 3.050 5.728 1.237 9.496 35.459 16.297 5.331 7.478 341 108.880 425.963 534.843

Groei 2000 - 2012 27% 108% 167% 0% 39% -10% 42% 19% 10% -1% 36% -24% -8% 271% 12% 4% 6%

13

2.3.2

Beeld per sector

Naast het algemene beeld is voor de onderzochte bedrijventerreinen ook gekeken naar de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen per sector. We onderscheiden de volgende sectoren: • • • • •

Industrie Bouw Handel en horeca Transport Diensten

In tabel 2.5 is de ontwikkeling van het aantal bedrijven per sector te zien. De industriesector laat een groei zien van 4% ten opzichte van 1 januari 2000. De handel en horecasector en de transportsector laten ook een lichte groei zien van het aantal bedrijven (respectievelijk +10% en +13%); de bouwen dienstensector laten met respectievelijk +53% en +86% een veel stevigere groei van het aantal bedrijven laten zien. Ten opzichte van de vorige monitor (peildatum 1 januari 2011) is alleen in de industrie- en transportsector een (minimale) groei van het aantal bedrijven te zien; in de andere sectoren is sprake van een (minimale) afname van het aantal bedrijven. Op de overige terreinen en in de stadsregio als geheel is het aantal bedrijven in de handel en horecasector afgenomen. Dat geldt ook voor de bedrijven in de transportsector. Een verklaring voor het feit dat het aantal bedrijven in twee sectoren op de onderzochte bedrijventerreinen groeit, maar daarbuiten juist krimpt, kan zijn dat de bedrijven zich binnen hun sector hebben verplaatst van niet-onderzochte bedrijventerreinen naar de bedrijventerreinen die voor deze monitor wel zijn onderzocht. De groei van het aantal bedrijven in de bouwsector buiten de onderzochte bedrijventerreinen is vrijwel gelijk aan de groei op de onderzochte terreinen. In de dienstensector is er een verschil van bijna 40% tussen de groei van het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen en de groei van het aantal bedrijven daarbuiten. De industriesector tenslotte laat, buiten de onderzochte bedrijventerreinen, een (vrijwel) gelijke situatie zien ten opzichte van 2000. Tabel 2.5 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector in de regio Rotterdam tussen 2000 en 2012

2000 2009 2010 2011 2012 groei onderzochte terreinen groei overig groei stadsregio Rotterdam

Industrie 735 745 767 760 761 4% -1% 0%

Bouw 451 655 692 691 689 53% 49% 49%

Handel en Horeca 2.034 2.211 2.227 2.241 2.240 10% -14% -11%

Transport 609 712 693 678 687 13% -30% -22%

Diensten 958 1.657 1.760 1.789 1.780 86% 49% 50%

Totaal 4.787 5.980 6.139 6.159 6.157 29% 18% 19%

In figuur 2.3 is te zien dat op de onderzochte bedrijventerreinen het aandeel bedrijven in de diensten- en de bouwsector tussen 2000 en 2012 groter is geworden, ten koste van het 14


aandeel bedrijven in de handel en horeca-, de industrie- en de transportsector. Figuur 2.3 Aandeel sectoren in het totaal aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen, 2000 en 2012 2000

2012

Bouw 9%

Bouw 11%

Transport 13%

Transport 11%

Handel en Horeca 43%


Industrie 12%

Industrie 15%

Diensten 20%

Diensten 29%

In tabel 2.6 is de ontwikkeling van het aantal werkzame personen per sector te zien. Op de onderzochte bedrijventerreinen is sprake van een afname van het aantal werkzame personen in de industriesector met 10%. In de bouwen de handel en horecasector was het aantal werkzame personen op 1 januari 2012 vrijwel gelijk aan dat van 1 januari 2000. De overige sectoren laten een groei van het aantal werkzame personen zien over de afgelopen elf jaar. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de groei van het aantal werkzame personen in de transport- en dienstensector het afgelopen jaar is afgenomen. Buiten de onderzochte bedrijventerreinen is de dienstensector de enige sector die een groei van het aantal werkzame personen laat zien, zij het lang niet zo sterk als op de onderzochte bedrijventerreinen. Tabel 2.6 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector in de regio Rotterdam tussen 2000 en 2012

2000 2009 2010 2011 2012 groei onderzochte terreinen groei overig groei stadsregio Rotterdam

Industrie 19.102 17.547 17.388 16.753 17.166 -10% -5% -7%

Bouw 10.497 12.090 11.036 11.072 10.637 1% -21% -15%


Handel en Horeca 27.431 27.795 27.561 27.557 27.221 -1% -1% -1%

Transport 14.746 17.932 16.895 16.740 16.457 12% -21% -13%

Diensten 25.863 38.867 40.126 38.537 37.399 45% 15% 18%

Totaal 97.639 114.231 113.006 110.659 108.880 12% 4% 6%

15

Figuur 2.4 laat zien dat ook qua aantal werkzame personen het aandeel van de dienstensector groter is geworden tussen 2000 en 2012. Dat is vooral ten koste gegaan van het aandeel van de handel en horecasector en van de industriesector. Figuur 2.4 Aandeel sectoren in het totaal aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen, 2000 en 2012 2000

Bouw 11%

2012


Transport 15%

Industrie 20%

2.4

Bouw 10%


Transport 15%

Industrie 16%

Diensten 26%

Diensten 34%

Herstructureringsopgave stadsregio Rotterdam

In 2010 is het Regionaal Herstructurerings- en Ontwikkelingsbureau (RHOB) stadsregio Rotterdam opgericht, dat gemeenten ondersteunt bij de herstructurering van bedrijventerreinen. De herstructureringsopgave van de stadsregio Rotterdam loopt tot 2020. In het programma van het RHOB zijn 22 bedrijventerreinen opgenomen, met in totaal 1.100 hectare, die tot en met 2020 geherstructureerd moeten worden. Jaarlijks wordt het programma geactualiseerd en wordt een aantal terreinen geprioriteerd. Alleen geprioriteerde bedrijventerreinen komen in aanmerking voor subsidie op grond van de Subsidieverordening Investeringsreserve stadsregio Rotterdam 2011. In onderstaande figuur staat een overzicht van de status en de planning van de herstructurering per terrein en de geactualiseerde prioritering van de terreinen.

16


Figuur 2.5 Prioritering van het Regionaal Herstructurerings- en Ontwikkelingsbureau (RHOB) 2013

In de feitenkaarten in hoofdstuk 3 wordt per gemeente en per bedrijventerrein, indien van toepassing, kort ingegaan op de actuele stand van zaken bij de herstructurering. De REOrapportage van april 2013 is daarbij het uitgangspunt.

2.5

Uitgegeven en uitgeefbare terreinen 2

Aan de hand van tabellen van de Infodesk Bedrijventerreinen Zuid-Holland is gekeken hoeveel hectare er in de afgelopen jaren aan bedrijventerreinen is uitgegeven en hoeveel er nog beschikbaar is (en wanneer). Het gaat hier niet alleen om de bedrijventerreinen die speciaal voor deze monitor zijn onderzocht, maar om alle bedrijventerreinen in de stadsregio Rotterdam. In tabel 2.7 is een overzicht opgenomen van de uitgifte van bedrijventerreinen per gemeente in de stadsregio Rotterdam sinds 1990. Tot en met 2012 staat weergegeven hoeveel hectare er is uitgegeven; in de laatste kolom staat de gemiddelde uitgifte over 23 jaar. Tussen 1990 en 1994 is er in de stadsregio Rotterdam 190 hectare bedrijventerreinen uitgegeven. In de vijf jaar daarna steeg dat naar bijna 209 hectare. In de periode 2000 tot en met 2004 werd de uitgifte gehalveerd: 104,5 hectare. In de periode van 2005 tot en met 2009 is de uitgifte juist weer wat toegenomen, naar 113 hectare. In 2010 is iets meer dan 28 hectare uitgegeven. De helft hiervan in Lansingerland, de rest in Rotterdam (Noord en Zuid), Vlaardingen en Ridderkerk. In 2011 is regionaal gezien 10,7 hectare uitgegeven, verdeeld over acht regiogemeenten. In 2012 tenslotte is 3,2 hectare uitgegeven, verdeeld over vijf regiogemeenten. De totale uitgifte in 2012 in de stadsregio Rotterdam lag 25,5 hectare onder het jaargemiddelde vanaf 1990. 2

http://pzh.eyelocus.com/start.aspx


17

Tabel 2.7

Uitgifte bedrijventerreinen in ha. per gemeente, 1990 tot en met 2012 1990 t/m 1994

1995 t/m 1999

2000 t/m 2004

2005 t/m 2009

2010

16,0 11,7 4,3 2,9 45,0 12,7 9,7

18,5 3,6 13,4 4,3 32,1 18,7 19,3

1,5 0,0 13,8 0,0 15,4 8,5 0,5

7,9 0,0 52,2 0,0 9,5 3,6 6,0

0,0 0,0 14,5 0,0 1,4 0,0 7,5

1,3 0,0 3,8 0,0 1,3 0,0 1,0

0,0 0,0 0,2 0,0 0,6 0,0 1,3

2,0 0,7 4,4 0,3 4,6 1,9 2,0

102,3

109,9

39,7

79,2

23,4

7,4

2,1

15,8

Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Hellevoetsluis Ridderkerk Rotterdam-Zuid Rozenburg Spijkenisse Westvoorne

15,9 14,3 0,7 2,9 7,7 23,2 14,7 0,0 8,7 0,0

7,2 31,6 2,8 3,5 10,0 11,3 17,7 0,0 13,3 1,4

1,5 27,2 2,8 4,2 0,7 14,0 7,8 0,0 3,5 3,1

2,2 12,5 3,0 3,2 0,0 3,9 3,9 0,0 4,4 1,1

0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,3 1,5 0,0 0,0

0,6 0,8 0,0 0,0 0,0 1,0 0,9 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,6

1,2 3,8 0,4 0,6 0,8 2,5 2,0 0,0 1,3 0,3

Totaal Linker Maasoever

88,1

98,8

64,8

34,2

4,8

3,3

1,1

12,8

190,4

208,7

104,5

113,3

28,2

10,7

3,2

28,7

Capelle aan den IJssel Krimpen aan den IJssel Lansingerland Maassluis Rotterdam-Noord Schiedam Vlaardingen Totaal Rechter Maasoever

Totaal srr Rotterdam

2011

2012

* In bijlage 3 is een tabel opgenomen waarin per gemeente de uitgifte van bedrijventerreinen voor alle jaren van 1990 tot en met 2011 is opgenomen.

18


gem. per jaar

Op 14 december 2011 heeft het Dagelijks Bestuur van de stadsregio Rotterdam een programma vastgesteld voor de bedrijventerreinen tot en met 2015 en een indicatie gegeven voor de periode daarna. De aangepaste programmering voor de regio ziet er als volgt uit (tabel 2.8): Tabel 2.8

Programmering bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2011-2015

2016-2020

2021-2030

na 2030

totaal

10

23

32

65

22

28

50

10

10

20

Linker Maasoever Kickersbloem III Hellevoetsluis Bernisse/Spijkenisse Brielle Seggelant

5

Brielle Seggelant II

5

Ridderster Cornelisland

19

10

Nieuw Reijerwaard

30

50

10

90

29

Stadshavens/Waalhaven*

10

20

20

50

Totaal Linker Maasoever

74

135

100

Berkel Oudeland

15

25

18

Prisma/Hoefweg Noord

30

16

46

Bleizo/Hoefweg Zuid

10

20

30

Bergschenhoek Leeuwenhoekweg

8

8

Vlaardingen Koggehaven

6

6

0

309

Rechter Maasoever

Vlaardingen Vergulde Hand West

14

Maassluis Dijkpolder

6

58

14 6

Hoek van Holland Totaal Rechter Maasoever

69

81

18

Binnenstedelijk Rotterdam

10

10

10

Totaal

153

226

128

30

30

30

198

30 30

537

* De ontwikkeling in Stadshavens gaat niet om een toevoeging van nieuw terrein, maar betreft een transformatieopgave.

In de periode tot en met 2015 is 153 hectare bedrijventerrein gepland. Op Voorne-Putten heeft Kickersbloem III (65 ha.) prioriteit. Daarnaast wordt het huidige Seggelant in Brielle uitgebreid (5 ha.). Het bedrijventerrein Bernisse-Spijkenisse (50 ha.) en de Briellester (Seggelant II, 20 ha.) staan in deze update in de periode na 2015 gefaseerd. Rondom Ridderster wordt Cornelisland (29 ha.) en Nieuw Reijerwaard (90 ha.) ontwikkeld. Op de Rechter Maasoever is Lansingerland de gemeente die veel aanbod heeft (Oudeland 58 ha., Prisma 46 ha., Bleizo 30 ha. en Leeuwenhoekweg 8 ha.). De overige ontwikkelingen op de noordoever zijn gelegen aan de Waterweg Noord: Maassluis (6 ha.), Vlaardingen (20 ha.) en Hoek van Holland (30 ha.).


19

20


3

Feitenkaarten gemeenten

In dit hoofdstuk worden per gemeente de belangrijkste kenmerken van de onderzochte bedrijventerreinen op een rijtje gezet in een feitenkaart. Deze feitenkaarten zijn als volgt opgebouwd: 1. korte tekst over het aantal in gebruik zijnde en bebouwde vierkante meters en de aanboden leegstandpercentages voor bedrijfs- en kantoorruimten 2. tabel met daarin de belangrijkste kenmerken op een rijtje gezet; in de laatste kolom zijn de namen van de onderzochte bedrijventerreinen opgenomen 3. Indien er sprake is van langdurig aanbod (minimaal 2 jaar aangeboden en minimaal 500 vierkante meter) van bedrijfs- of kantoorruimte wordt hier melding van gemaakt. Eventuele reacties van gemeenten zijn hier ook opgenomen 4. korte tekst over de ontwikkeling van het aantal bedrijven en van de werkgelegenheid over de periode 2000 – 2012 5. tabellen met daarin de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen per sector. In deze tabellen wordt een vergelijking gemaakt tussen de onderzochte bedrijventerreinen en alle bedrijven in de betreffende gemeenten. Daartoe behoren ook bedrijven die niet op een bedrijventerrein gevestigd zijn 6. korte tekst over bijzonderheden omtrent herstructurering van bedrijventerreinen (indien van toepassing). Zoals in het vorige hoofdstuk al is opgemerkt, gaat het niet per definitie om enkel de bedrijventerreinen die voor dit onderzoek zijn onderzocht. De teksten over de voortgang zijn een momentopname. Zie voor de uitgebreidere teksten de rapportage van de stadsregio Rotterdam van april 2013 7. indien van toepassing de programmering van bedrijventerreinen (in ha.), verdeeld over vier perioden Op de volgende pagina wordt begonnen met Rotterdam, waar de meeste bedrijventerreinen zijn onderzocht. De overige gemeenten worden in alfabetische volgorde behandeld. Let op:

omdat de omvang van het beschikbare aanbod vaak beperkt is, zijn de aanboden leegstandpercentages afgerond op hele en halve decimalen bij de percentages in de tabellen over de ontwikkeling van het aantal bedrijven en het aantal werkzame personen gaat het vaak over kleine absolute aantallen. De percentages zijn daarom vooral indicatief


21

3.1

Rotterdam

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen In Rotterdam zijn in totaal 13 (combinaties van) bedrijventerreinen onderzocht. Zes daarvan zijn gelegen in Rotterdam-Noord, zeven in Rotterdam-Zuid. Op de onderzochte bedrijventerreinen is ruim 3 miljoen vierkante meter bebouwd. Het aanbodpercentage voor bedrijfsruimten bedraagt 8,5%, dat voor kantoorruimten 19,5%. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 1,5% en 9,5%. Tabel 3.1 geeft een overzicht. Tabel 3.1 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen Rotterdam (rechts de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

3.069.219 m2


2.677.425 m2 391.794 m2 224.585 m2 75.509 m2


8,5% 19,5%

Spaanse Polder Stadionweg e.o. Hoog Zestienhoven

Boezembocht Prins Alexander Charlois Hordijkerveld Waalhaven Zuid Hoogvliet/Gadering Haak-Kulkweg/Slachthuisweg/Zekkenstraat Distriparken Botlek en Maasvlakte Rotterdam Noordwest 43.218 m2 36.895 m2


1,5% 9,5%

Langdurig aanbod In Rotterdam worden tien bedrijfsruimten en achte kantoorruimten met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter al minstens 2 jaar aangeboden. Zie tabel 3.2. Tabel 3.2 Langdurig aanbod in Rotterdam, uitgesplitst naar bedrijfs- en kantoorruimten

Bedrijfsruimten

Naam bedrijventerrein Distripark Botlek Spaanse Polder Spaanse Polder Spaanse Polder Spaanse Polder Spaanse Polder Spaanse Polder Hordijkerveld Hordijkerveld Prins Alexander

Adres pand Nieuweslsuisweg 184 Matlingeweg 100 Gantelstraat 14-16 Graafstroomstraat 35a Graafstroomstraat 93 Van Nelleweg 1 Vlaardingweg 85 Berkenwoudestraat 23 Bergambachtstraat 10 Nikkelstraat 21

Aantal m2 aanbod 4.804 m2 4.475 m2 2.216 m2 515 m2 1.660 m2 651 m2 3.920 m2 570 m2 12.247 m2 558 m2 31.616 m2

Spaanse Polder Spaanse Polder Spaanse Polder Stadionweg e.o. Waalhaven-Zuid Waalhaven-Zuid Waalhaven-Zuid Waalhaven-Zuid

Industrieweg 130-134 Schuttevaerweg 130 Van Nelleweg 1 Stadionweg 41-45 Albert Plesmanweg 61 Waalhaven zz 10 Waalhaven zz 12 Waalhaven zz 19

575 m2 1.444 m2 5.067 m2 710 m2 1.368 m2 1.609 m2 807 m2 2.475 m2 14.055 m2

totaal bedrijfsruimten Kantoorruimten

totaal kantoorruimten

22


Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op de onderzochte bedrijventerreinen is het aantal bedrijven tussen 2000 en 2012 met 18% gestegen. De groei varieert van +5% in de handel en horeca- en de transportsector tot +57% in de dienstensector. Het aantal bedrijven in de industriesector is bevond zich in 2012 op exact hetzelfde niveau als in 2000. Gemeentebreed groeide het aantal bedrijven met 15%. Alleen de bouwen dienstensector zorgden voor deze groei, in de andere sectoren daalde het aantal bedrijven juist (tabel 3.3). Tabel 3.3 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012

aantal bedrijven 2000 aantal bedrijven 2009 aantal bedrijven 2010 aantal bedrijven 2011 aantal bedrijven 2012 groei onderzochte terreinen groei alle terreinen

Industrie 234 252 243 235 234 0% -3%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 160 764 326 402 211 834 345 634 221 815 336 691 211 797 330 665 216 801 343 633 35% 5% 5% 57% 48% -16% -33% 51%

Totaal 1.886 2.276 2.306 2.238 2.227 18% 15%

Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen in Rotterdam is in de periode 2000 – 2012 gedaald met 1%, terwijl in 2011 nog sprake was van een groei van 3%. Gemeentebreed is sprake van een groei van 1%. De werkgelegenheid op de onderzochte bedrijventerreinen is afgenomen in de industrie- en handel en horecasector. Gemeentebreed is de werkgelegenheid alleen in de dienstensector niet afgenomen. De daling in de andere sectoren varieert tussen de -6% (industrie) tot -16% (transport). Tabel 3.4 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012

aantal werkzame personen 2000 aantal werkzame personen 2009 aantal werkzame personen 2010 aantal werkzame personen 2011 aantal werkzame personen 2012 groei onderzochte terreinen groei alle terreinen

Industrie 5.014 4.717 4.431 4.153 4.336 -14% -6%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 3.896 9.122 6.802 10.909 4.763 8.489 8.269 13.626 4.070 8.093 7.933 14.634 4.055 8.033 7.553 13.188 3.972 7.785 7.282 12.084 2% -15% 7% 11% -9% -7% -16% 10%

Totaal 35.743 39.864 39.161 36.982 35.459 -1% 1%

Herstructureringsopgave De herstructurering van bedrijventerrein Spaanse Polder in Rotterdam betreft in totaal 192 ha. bruto. Spaanse Polder is een groot gemengd bedrijventerrein, met diverse problemen: verouderd onroerend goed, illegaliteit, sociale veiligheid, milieu en imago. De herstructurering wordt in meerdere deelprojecten aangepakt. De afgelopen jaren zijn forse verbeteringen aangebracht en successen geboekt in de handhaving en de sociale veiligheid. Inmiddels is een groot aantal onderdelen van de herstructurering uitgevoerd, is de veiligheid verbeterd, zijn straten en wegen aangepakt, is onroerend goed herontwikkeld en worden herontwikkelde kavels opnieuw uitgegeven. De afronding van de totale herstructurering wordt voorzien voor 2015.


23

Het project Stadshaven Rotterdam betreft een unieke combinatie in het Rotterdamse stadshavensgebied van havenfuncties en stedelijke functies, waarbij sprake is van samenwerking tussen de gemeente en het Havenbedrijf. Tot 2014 vindt op Waalhaven-Zuid herstructurering plaats van circa 6 hectare bedrijventerrein. Na 2015 loopt de herstructurering door. In totaal zal hier ongeveer 30 hectare bedrijventerrein worden geherstructureerd. Herontwikkeling van het RDM-terrein gebeurt in combinatie met de bestaande bedrijvigheid van onderwijs, cultuur en voorzieningen voor een breed publiek. Na 2015 is er ook ruimte voor wonen, cultuur en recreatie. Het meerjarenprogramma voor Rotterdam heeft betrekking op ruim 25 bedrijventerreinen die verspreid over de stad liggen. De herstructureringsopgave hier is zeer divers en aanzienlijk. In eerste instantie worden de meest urgente locaties aangepakt. Het gaat om Noord-West, Hordijk, De Laagjes, Schiebroek, Stadionweg e.o. en Gadering. Op een aantal van deze locaties is de herstructurering al in volle gang. Vanaf 2014 zullen ook andere terreinen uit het meerjarenprogramma worden aangepakt (o.a. Park Zestienhoven, Prins Alexander, Ommoord en Ceintuurbaan). Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.5 Programmering bedrijventerreinen Stadshavens/Waalhaven Binnenstedelijk Rotterdam Hoek van Holland Totaal

24

2011-2015 10 10 0 20

2016-2020 20 10 0 30

2021-2030 20 10 0 30

na 2030 0 0 30 30

totaal 50 30 30 110



25

3.2

Albrandswaard

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de onderzochte bedrijventerreinen in de gemeente Albrandswaard is ruim 300.000 vierkante meter bebouwd. Er wordt 4.660 vierkante meter bedrijfsruimte aangeboden en 2.380 vierkante meter kantoorruimte, allemaal op Distripark Eemhaven.De aanbodpercentages in Albrandswaard komen uit op 1,5% en 24,5%. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 1,5% en 6,0%. Zie tabel 3.6. Tabel 3.6 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen Albrandswaard (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten

311.469 m2

Distripark Eemhaven Overhoeken

2

301.770 m 9.699 m2 4.660 m2 2.380 m2

Aanbodpercentage bedrijven Aanbodpercentage kantoren

1,5% 24,5%

Direct beschikbare bedrijfsruimten Direct beschikbare kantoorruimten

4.660 m2 590 m2

Leegstandpercentage bedrijven Leegstandpercentage kantoren

1,5% 6,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op de twee onderzochte bedrijventerreinen in Albrandswaard heeft zich tussen 2000 en 2012 een stijging van het aantal bedrijven voorgedaan van 14%. Gemeentebreed is het aantal bedrijven met 60% is gestegen, ruim vier keer zo hard als op de onderzochte bedrijventerreinen. Waar gemeentebreed geen enkele sector een daling van het aantal bedrijven laat zien in de onderzochte periode, daalde het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen in de dienstensector. Tabel 3.7 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 6 6 7 7 9 50% 23%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 13 21 43 22 13 23 56 18 12 24 56 21 15 26 52 20 14 26 51 20 8% 24% 19% -9% 86% 27% 20% 91%

Totaal 105 116 120 120 120 14% 60%

Hoewel de dienstensector dus een daling van het aantal bedrijven laat zien op de onderzochte bedrijventerreinen, is het aantal werkzame personen in die sector in dezelfde periode met 11% gestegen (in 2011 was dat nog met 27%). In de bouwsector is het aantal werkzame personen het laatste jaar weer afgenomen, maar ten opzichte van 2000 blijft sprake van een groei van

26


het aantal werkzame personen. De handel en horecasector laat, ondanks een stijgende lijn, een daling van het aantal werkzame personen sinds 2000 zien. Gemeentebreed groeide het aantal werkzame personen iets minder hard dan op de onderzochte bedrijventerreinen. Tabel 3.8 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 60 56 57 62 71 18% 53%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 214 412 1.356 390 179 332 1.794 457 180 316 1.720 408 268 355 1.771 494 255 360 1.978 433 19% -13% 46% 11% -12% 29% 32% 23%

Totaal 2.432 2.818 2.681 2.950 3.097 27% 25%

Herstructureringsopgave De gemeente Albrandswaard heeft verzocht de bedrijventerreinen Overhoeken I en II toe te voegen aan het RHOB-programma. De terreinen kennen een hoge bebouwingsdichtheid en parkeerdruk. Op een aantal locaties is het vrachtverkeer gedwongen op de openbare weg te lade en lossen. Mede door de ‘lussenstructuur’ van de interne ontsluitingswegen is de indeling onoverzichtelijk. Er is relatief weinig groen op het terrein en de interne ontsluiting behoeft verbetering. Programmering bedrijventerreinen -


27

3.3

Barendrecht

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen In de gemeente Barendrecht is er 13.944 vierkante meter aanbod aan bedrijfsruimten en 17.105 vierkante meter aan kantoorruimten. De aanbodpercentages komen uit op 2,5 procent voor bedrijfsruimten en 29,5 procent voor kantoorruimten. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 0,5% en 8,5%. Zie tabel 3.9. Tabel 3.9 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen Barendrecht (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

576.323 m2


518.100 m2 58.223 m2 13.944 m2 17.105 m2


2,5% 29,5%

Vaanpark Barendrecht-Oost (Greenery/Dierenstijn/Gebroken Meeldijk/Ziedewij I & II) 1.671 m2 5.064 m2


0,5% 8,5%

Langdurig aanbod In Barendrecht worden twee kantoorruimten van meer dan 500 vierkante meter al minstens 2 jaar aangeboden. Zie tabel 3.10. Navraag bij de gemeente leert dat de kantoorruimte op Donk 1 onderdeel uitmaakt van een pand waar KPN vroeger autotelefoons inbouwde. Tabel 3.10 Langdurig aanbod in Barendrecht, uitgesplitst naar bedrijfs- en kantoorruimten

Bedrijfsruimten totaal bedrijfsruimten Kantoorruimten

Naam bedrijventerrein -

Adres pand -

Dierenstein Vaanpark

Donk 1 Zwolseweg 45

Aantal m2 aanbod -

totaal kantoorruimten

608 m2 593 m2 1.201 m2

Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op zowel de onderzochte bedrijventerreinen als gemeentebreed is het aantal bedrijven in de periode 2000 – 2012 flink gestegen. Vooral de dienstensector speelt hier een grote rol in. Tabel 3.11 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


28

Industrie 25 35 37 39 39 56% 85%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 13 111 32 27 54 154 49 160 54 151 37 156 51 155 34 164 48 150 36 177 269% 35% 13% 556% 151% 42% 27% 177%

Totaal 208 452 435 443 450 116% 105%


Ook het aantal werkzame personen heeft zich in Barendrecht flink ontwikkeld: +108% op de onderzochte bedrijventerreinen en +86% gemeentebreed. De dienstensector laat de meest spectaculaire stijging zien, van iets meer dan 450 werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen in 2000 naar ruim 3.700 werkzame personen in 2012. Tabel 3.12 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 463 542 635 636 627 35% 23%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 748 2.291 817 456 1.213 3.346 1.089 3.167 1.275 3.391 977 3.511 1.267 3.425 987 3.617 1.344 3.288 932 3.743 80% 44% 14% 721% 31% 49% 17% 201%

Totaal 4.775 9.357 9.789 9.932 9.934 108% 86%

Herstructureringsopgave De herstructureringsopgave voor Barendrecht behelst het Agricluster Barendrecht/Ridderkerk. In totaal gaat het om 220 hectare, waarvan 102 hectare in Barendrecht (bedrijventerrein Oost). Enkele onderdelen van de herstructureringsopgave zijn: clustering van bedrijven in de agrifood, zeer intensief ruimtegebruik in ruil voor nieuwe ontsluiting, meerlaags bouwen, nieuwbouw voor oudbouw en koppeling met de internationale verkeersinfrastructuur. De recessie heeft er toe geleid dat de investeringsnoodzaak bij bedrijven is afgenomen, waardoor ook de snelheid van de herstructurering onder druk is komen te staan. Programmering bedrijventerreinen -


29

3.4

Bernisse

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de bedrijventerreinen in Bernisse is 57.219 vierkante meter bebouwd. Het aanbod aan bedrijfsruimten leidt tot een aanbodpercentage van 8,5%. Het aanbodpercentage voor kantoren komt uit op 10,5%. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 1,0% en 0,0%. Tabel 3.13 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen Bernisse (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

57.219 m2


49.760 m2 7.459 m2

Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten

4.140 m2 778 m2


8,5% 10,5%

Kerkweg-Zuid (Troostterrein)/Harregat


542 m2 0 m2 1,0% 0,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen in Bernisse is tussen 2000 en 2012 ruim 7 keer zo hard gestegen als gemeentebreed. Hoewel de groei in drie van de vijf sectoren minstens 200% bedraagt, gaat het absoluut gezien om kleine aantallen. Tabel 3.14 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 7 8 10 11 11 57% 14%


Totaal 25 63 68 75 76 204% 28%

Het aantal werkzame personen is op de onderzochte bedrijventerreinen bijna 6 keer zo hard gestegen als gemeentebreed. Op de onderzochte bedrijventerreinen laten alle sectoren een groei zien, terwijl gemeentebreed het aantal werkzame personen in de handel en horeca- en transportsector juist is afgenomen.

30


Tabel 3.15 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 114 152 188 215 251 120% 24%


Totaal 218 434 492 541 583 167% 28%

Herstructureringsopgave In de gemeente Bernisse is geen bedrijventerrein waarvan de kwaliteit aanleiding geeft tot opname in het herstructureringsprogramma. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.16 Programmering bedrijventerreinen Bernisse-Spijkenisse Totaal

2011-2015 0 0

2016-2020 22 22


2021-2030 28 28

na 2030 0 0

totaal 50 50

31

3.5

Brielle

In de gemeente Brielle is één bedrijventerrein onderzocht, Seggelant. Hier wordt 275 vierkante meter bedrijfsruimte en 796 vierkante meter kantoorruimte aangeboden (tabel 3.17). Dat leidt tot aanbodpercentages van respectievelijk 0,5% en 57,0% en leegstandspercentages van 0,0%. Tabel 3.17 Totaalkenmerken onderzochte bedrijventerreinen Brielle (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

39.209 m2


37.817 m2 1.392 m2

Seggelant


275 m2 796 m2


0 m2 0 m2


0,5% 57,0%


0,0% 0,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op bedrijventerrein Seggelant waren in 2000 nog geen bedrijventerreinen gevestigd. In 2012 waren dat er inmiddels 34; de helft daarvan in de handel en horecasector. Gemeentebreed is sprake van een stijging van het aantal bedrijven in de industrie-, bouwen dienstensector; de handel en horecasector en de transportsector laten een daling van het aantal bedrijven zien. Tabel 3.18 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 0 5 5 5 6 21%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 0 0 0 0 4 17 2 5 5 18 0 6 4 18 0 8 2 18 0 8 43% -11% -21% 40%

Totaal 0 33 34 35 34 18%

In 2012 werkten op bedrijventerrein Seggelant 400 personen. De bedrijven in de industriesector zorgen verhoudingsgewijs voor de meeste werkgelegenheid. In vergelijking met 2011 is het aantal werkzame personen in de bouwsector gehalveerd. Gemeentebreed steeg het aantal werkzame personen tussen 2000 en 2012 met uitzondering van de handel en horecasector in alle sectoren; de totale stijging bedroeg 24%.

32


Tabel 3.19 Ontwikkeling werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 0 94 93 99 113 107%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 0 0 0 0 46 141 120 93 44 143 0 99 29 154 0 118 15 149 0 123 50% 0% 36% 20%

Totaal 0 494 379 400 400 24%

Herstructureringsopgave In Brielle is de planvorming voor bedrijventerrein ’t Woud gereed. De start van de uitvoering vond plaats in oktober 2012 met de aanpak van de groenvoorziening. In 2012 – 2013 is/wordt de openbare ruimte opnieuw ingericht, het overgangsgebied publiek en private ruimte opgewaardeerd, evenals de entree van ’t Woud. Dat wordt in 2013 en 2014 gevolgd door toegangscontrole, gevelverbetering van particuliere panden, de start van verwerving/herinrichting/heruitgifte van enkele percelen en het opzetten van parkmanagement. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.20 Programmering bedrijventerreinen Seggelant Seggelant II Totaal

2011-2015 5 0 5

2016-2020 0 10 10


2021-2030 0 10 10

na 2030 0 0 0

totaal 5 20 25

33

3.6

Capelle aan den IJssel

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen In Capelle aan den IJssel is bijna 370.000 vierkante meter bebouwd op de onderzochte bedrijventerreinen. Het aanbod bedrijfsruimten bedraagt ruim 14.000 vierkante meter, wat neerkomt op een aanbodpercentage van 6,0%. Het aanbod aan kantoorruimten, 42.000 vierkante meter, bedraagt 33,5% van de totale oppervlakte aan kantoorruimten. De leegstandpercentages komen uit op respectievelijk 1,0% en 19,0%. Zie tabel 3.21. Tabel 3.21 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Capelle aan den IJssel (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten

368.659 m2

Hoofdweg Noord/Zuid/Trade Centre

2

243.202 m 125.457 m2 14.656 m2 42.008 m2


6,0% 33,5%


1.927 m2 24.056 m2 1,0% 19,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op de onderzochte bedrijventerreinen in Capelle aan den IJssel is het aantal bedrijven tussen 2000 en 2012 gestegen met 15% (in 2011 was dat nog 23%). Gemeentebreed is over dezelfde periode sprake van een groei van 27% van het aantal bedrijven (was 34% in 2011). De afname van het aantal bedrijven ten opzichte van 2011 vindt zowel op de onderzochte bedrijventerreinen als gemeentebreed in elke sector plaats.

Tabel 3.23 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 28 33 26 27 25 -11% -1%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 23 132 16 104 19 125 13 138 24 134 13 145 27 143 11 166 24 137 10 151 4% 4% -38% 45% 33% 0% -10% 51%

Totaal 303 328 342 374 347 15% 27%

Op de onderzochte terreinen is in de periode 2000-2012 sprake van een (procentueel gezien) gelijkblijvend aantal werkzame personen. Gemeentebreed is sprake van een groei van 10%. Op de onderzochte terreinen is alleen sprake van groei binnen de dienstensector (hoewel het aantal werkzame personen hier lager is dan de drie voorgaande jaren); gemeentebreed laat ook de handel en horecasector een groei zien. 34




Industrie 729 665 432 387 314 -57% -10%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 1.021 3.249 913 3.126 484 2.645 326 5.720 510 2.786 192 5.563 552 2.695 155 5.452 520 2.876 131 5.179 -49% -11% -86% 66% -43% 6% -47% 38%

Totaal 9.038 9.840 9.483 9.241 9.020 0% 10%

Herstructureringsopgave De uitvoering van bedrijventerrein Hoofdweg in Capelle aan den IJssel is in 2012 goed op gang gekomen. Voor de komende jaren staan er grote opgaven, zoals de herontwikkeling van het voormalig militair complex en de herinrichting van de meeste vakken van het terrein. Naar verwachting zal het laatste vak in 2014 worden aangepakt. Daarmee is de oplevering twee jaar eerder dan aanvankelijk gepland. De gemeente werkt tevens aan het instellen van een Gevelen Voorterreinenfornds, zoals dat door het RHOB is geadviseerd. Programmering bedrijventerreinen -


35

3.7

Hellevoetsluis

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen In de gemeente Hellevoetsluis is bedrijventerrein Kickersbloem onderzocht. Het aanbod van bedrijfsruimten bedraagt 1,0% van de 145.000 vierkante meter aan bedrijfsruimten. Voor de kantoorruimten bedraagt het aanbodpercentage 16,0% (van de ruim 4.000 vierkante meter). De leegstandpercentages komen uit op respectievelijk 0,5% en 6,0%. Zie ook tabel 3.25. Tabel 3.25 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Hellevoetsluis (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

149.767 m2


145.100 m2 4.667 m2


1.155 m2 576 m2


1,0% 16,0%

Kickersbloem I & II


715 m2 276 m2 0,5% 6,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 2000 en 2012 met 41% toegenomen. Gemeentebreed is het aantal bedrijven ook gegroeid, zij het minder hard. Binnen de industriesector, de handel en horecasector en de transportsector is gemeentebreed zelfs sprake van een daling van het aantal bedrijven. Tabel 3.26 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 16 29 24 20 20 25% -4%


Totaal 103 160 151 152 145 41% 15%

Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 2000 en 2012 toegenomen van ruim 1.000 naar ruim 1.400, wat neerkomt op een groei van 39%. De bouwsector is de enige sector waar een afname van het aantal werkzame personen te zien is (-25%). Gemeentebreed is de groei een stuk minder dan op de onderzochte terreinen. In totaal is het aantal werkzame personen met 8% gegroeid, maar van de vijf sectoren zijn er drie waarin het aantal werkzame personen juist is afgenomen.

36




Industrie 119 414 264 232 203 71% -16%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 178 353 210 170 163 551 303 260 150 550 288 275 147 515 289 283 133 557 266 270 -25% 58% 27% 59% -31% 1% -20% 28%

Totaal 1.030 1.691 1.527 1.466 1.429 39% 8%

Herstructureringsopgave Kickersbloem 1 is een voorbeeld van een succesvolle herstructurering via de weg van de geleidelijkheid. Via contacten met individuele ondernemers en bij bijvoorbeeld het aanvragen van een bouwvergunning door een ondernemer is ook het verbeteren van de kwaliteit van de gehele kavel bespreekbaar gemaakt. Bij het aanpakken van een perceel door een ondernemer neemt de gemeente, indien nodig, ook steeds de aanpalende openbare ruimte mee. Parkmanagement is per 1 janauri 2012 ingevoerd voor de bedrijventerreinen Kickersbloem 1 en 2 onder de vlag van de bestaande Stichting Bedrijventerreinen Hellevoetsluis. Het ligt in de bedoeling het in ontwikkeling zijnde bedrijventerrein Kickersbloem 3 hierbij aan te laten sluiten. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.28 Programmering bedrijventerreinen Kickersbloem III Totaal

2011-2015 10 10

2016-2020 23 23


2021-2030 32 32

na 2030 0 0

totaal 65 65

37

3.8

Krimpen aan den IJssel

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen In Krimpen aan den IJssel, op bedrijventerrein Stormpolder, bedraagt het aanbod bedrijfsruimte 5.883 vierkante meter en het aanbod kantoorruimte 205 vierkante meter. De aanbodpercentages komen zodoende uit op 2,5% (bedrijfsruimten) en 1,0% (kantoorruimten). De leegstandpercentages komen allebei uit op 0,0%. Zie tabel 3.29. Tabel 3.29 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Krimpen aan den IJssel (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) 2

Bebouwde oppervlakte

280.837 m


260.272 m 2 20.565 m


Stormpolder

2

5.883 m2 205 m2


2,5% 1,0%


0 m2 0 m2


0,0% 0,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid In Krimpen aan den IJssel is het aantal bedrijven op het onderzochte bedrijventerrein met 15% gestegen, van 168 naar 194. Ook gemeentebreed is een stijging te zien van het aantal bedrijven van 15%. Tabel 3.30 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 43 41 41 39 42 -2% -7%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 24 72 11 18 23 66 12 44 23 69 13 52 23 68 12 52 25 67 10 50 4% -7% -9% 178% 59% -12% -7% 44%

Totaal 168 186 198 194 194 15% 15%

Op bedrijventerrein Stormpolder is sprake van een daling van het aantal werkzame personen van 10%, terwijl in 2009 en 2010 nog sprake was van een stijging ten opzichte van 2000. Gemeentebreed is sprake van een daling van 4%.

38




Industrie 1.798 1.691 1.574 1.313 1.411 -22% -18%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 159 656 263 529 279 568 236 866 260 579 189 892 248 575 264 763 259 541 271 568 63% -18% 3% 7% 5% -4% -32% 11%

Totaal 3.405 3.640 3.494 3.163 3.050 -10% -4%

Herstructureringsopgave De stormpolder heeft uitstekende kansen voor de ontwikkeling van een maritiem cluster. Het is immers een locatie met een ligging aan diep vaarwater en de aanwezigheid van toonaangevende maritieme- en staalbedrijven. Naar verwachting zullen de bedrijven de komende jaren voor vele miljoenen euro’s investeren. Het terrein is in de stadsregionale- en provinciale plannen dan ook als zodanig geoormerkt. Het accent in de herstructurering ligt op dit moment op het organiseren van gebiedsmanagement, samen met de ondernemers. De verbeteringen van de buitenruimte zullen volgen en afgestemd worden op de investeringen die de ondernemers de komende jaren zullen doen. Het nieuwe bestemmingsplan is reeds in een vergevorderd stadium, evenals de afstemming inzake de geluidsruimte. Programmering bedrijventerreinen -


39

3.9

Lansingerland

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de onderzochte bedrijventerreinen in Lansingerland is bijna 800.000 vierkante meter bebouwd. Het aanbod bedrijfsruimten bedraagt 45.046 vierkante meter, wat leidt tot een aanbodpercentage van 6,0%. Het aanbod kantoorruimten bedraagt 9.714 vierkante meter, wat leidt tot een aanbodpercentage van 18,5%. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 1,5% en 3,5%. Zie tabel 3.32. Tabel 3.32 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Lansingerland (rechts de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten

780.348 m2 2

727.787 m 52.561 m2 45.046 m2 9.714 m2


6,0% 18,5%

Veiling Bleiswijk De Hoefslag Oudeland

Greenparc Rodenrijs Prisma Weg en Land/Zuid-Oost


12.628 m2 1.880 m2


1,5% 3,5%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op de onderzochte bedrijventerreinen in Lansingerland is het aantal bedrijven tussen 2000 en 2012 met 85% toegenomen. De sterkste groei is terug te zien in de dienstensector en in de bouwsector: in beide sectoren is het aantal bedrijven minstens verdubbeld. Gemeentebreed laten alle sectoren een groei van het aantal bedrijven zien, al is die relatief gezien wel een stuk bescheidener dan op de onderzochte bedrijventerreinen. Tabel 3.34 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 26 36 35 40 43 65% 37%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 24 154 15 29 50 153 26 88 64 154 25 101 65 180 26 118 70 189 28 128 192% 23% 87% 341% 76% 18% 9% 61%

Totaal 248 353 379 429 458 85% 46%

Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 2000 en 2012 in totaal met 95% gegroeid. Per sector varieert dit van 8% (handel en horeca) tot +321% (bouw). Ten opzichte van 2011 is sprake van een stijging van maar liefst 42%. Op gemeenteniveau is sprake van een stijging van het aantal werkzame personen van 34%.

40




Industrie 479 580 618 682 911 90% 9%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 310 2.311 321 613 629 1.944 803 1.006 697 1.696 747 1.057 790 2.131 736 1.190 985 2.487 883 2.581 218% 8% 175% 321% 24% 8% 12% 62%

Totaal 4.034 4.962 4.815 5.529 7.847 95% 34%

Herstructureringsopgave In Lansingerland zijn geen bedrijventerreinen die acuut om grootschalige herstructurering vragen. Wel heeft de gemeente aangegeven op alle terreinen een vergelijkbaar kwaliteitsniveau te willen realiseren. Het nieuwe bedrijventerrein Oudeland heeft daarbij de toon gezet. Op alle terreinen is of wordt parkmanagement ingevoerd, met onderlinge afstemming op gemeentelijk niveau. Op Weg en Land wordt, mede door de ondersteuning van de Investeringsreserve, gewerkt aan de aanleg van glasvezel in combinatie met camerabewaking. Op bedrijventerrein Hoefslag worden de eerste voorbereidingen getroffen om tot samenwerking tussen ondernemers te komen. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.36 Programmering bedrijventerreinen Oudeland Prisma / Hoefweg Noord Bleizo / Hoefweg Zuid Leeuwenhoekweg Totaal

2011-2015 15 30 10 8 63

2016-2020 25 16 20 0 61


2021-2030 18 0 0 0 18

na 2030 0 0 0 0 0

totaal 58 46 30 8 142

41

3.10

Maassluis

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de onderzochte bedrijventerreinen in Maassluis is minimaal aanbod van bedrijfs- en kantoorruimten. Tabel 3.37 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Maassluis (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten

144.339 m2

Kapelpolder Weverskade

2

123.277 m 21.062 m2 110 m2 0 m2


0,0% 0,0%


0 m2 0 m2


0,0% 0,0%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid In Maassluis als geheel is sprake van een groei van het aantal bedrijven met 26% in de periode 2000 – 2012. Op de onderzochte bedrijventerreinen gaat het om een groei van 23%, wat neerkomt op 22 bedrijven. Van groei is sprake in alle sectoren behalve de transportsector; hier is het aantal bedrijven juist met een derde afgenomen (let wel, van 3 naar 2). Gemeentebreed laat daarnaast ook de handel en horecasector een daling van het aantal bedrijven zien. Tabel 3.38 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 16 18 21 21 20 25% 27%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 7 43 3 26 11 44 2 41 11 48 2 33 12 48 2 39 10 48 2 37 43% 12% -33% 42% 26% -5% -10% 46%

Totaal 95 116 115 122 117 23% 22%

Qua werkgelegenheid is op de onderzochte bedrijventerreinen sprake van een stijging van het aantal werkzame personen met 19%, terwijl het aantal werkzame personen gemeentebreed vrijwel onveranderd is ten opzichte van 2000 (-1%). Op de onderzochte bedrijventerreinen laten twee sectoren een daling zien van het aantal werkzame personen, gemeentebreed zijn dat er drie.

42




Industrie 342 404 443 448 491 44% 88%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 35 301 79 280 104 305 3 377 92 298 2 370 94 293 9 340 93 298 7 348 166% -1% -91% 24% -37% -14% -53% 6%

Totaal 1.037 1.193 1.205 1.184 1.237 19% -1%

Herstructureringsopgave Op bedrijventerrein Kapelpolder is de herontwikkeling in volle gang; naar verwachting is het bedrijvengedeelte in 2014 geheel gereed en bebouwd. Daarmee is ongeveer 2 jaar tijdwinst geboekt. De locatie wordt in gebruik genomen door een van de beeldbepalende ondernemers van Maassluis, die bovendien sterk verbonden is met de gemeenschap. Het bestemmingsplan voor het nieuwe bedrijventerrein De Dijk is begin 2012 vastgesteld door de gemeenteraad. In samenspraak met geïnteresseerde partijen is een basis opgezet voor parkmanagement en duurzaamheid. Inmiddels is gestart met de uitgifte van kavels. Bedrijventerrein De Kade is privaat eigendom; de eigenaar heeft plannen ontwikkeld voor herontwikkeling met woningen en een deel bedrijven. Er wordt vooralsnog geen directe betrokkenheid van de gemeente Maassluis verwacht, behoudens vergunningsverlening etc. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.40 Programmering bedrijventerreinen Dijkpolder Totaal

2011-2015 0 0

2016-2020 6 6


2021-2030 0 0

na 2030 0 0

totaal 6 6

43

3.11

Ridderkerk

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Het aanbod op de onderzochte bedrijventerreinen in Ridderkerk bedraagt 69.071 vierkante meter: 53.829 vierkante meter aan bedrijfsruimten en 15.242 vierkante meter aan kantoorruimten. De aanbodpercentages komen hierdoor uit op respectievelijk 9,0% en 24,5% (tabel 3.41). De leegstandpercentages komen uit op respectievelijk 4,5% en 12,5%. Tabel 3.41 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Ridderkerk (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

656.860 m2


595.169 m2 61.691 m2 53.829 m2 15.242 m2


9,0% 24,5%

Donkersloot Noord/Zuid Bolnes Ridderhaven Veren Ambacht 26.614 m2 7.616 m2


4,5% 12,5%

Langdurig aanbod In Ridderkerk worden twee bedrijfsruimten met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter al minstens 2 jaar aangeboden. Het gaat om een bedrijfshal en een viertal units in een groter distributiecentrum. Bij de bedrijfscontactfunctionaris van de gemeente is niet bekend waarom deze ruimtes al langere tijd leeg staan. Zie tabel 3.42. Tabel 3.42 Langdurig aanbod in Ridderkerk, uitgesplitst naar bedrijfs- en kantoorruimten

Bedrijfsruimten totaal bedrijfsruimten

Naam bedrijventerrein Donkersloot Noord Ridderhaven

Adres pand Brouwerstraat 28 Ridderhaven 1-54

Aantal m2 aanbod 1.338 m2 8.877 m2 10.215 m2

Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid In Ridderkerk is het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen tussen 2000 en 2012 met 27% gestegen. In de industrie- en handel en horecasector is het aantal bedrijven gedaald (respectievelijk -16% en -3%), in de andere sectoren is sprake van een groei van respectievelijk 54% (bouwsector), 65% (transportsector) en 139% (dienstensector). Gemeentebreed is het patroon hetzelfde (een daling in de industrie- en handel en horecasector, groei in de overige sectoren), al is de groei relatief gezien wel minder.

44




Industrie 98 93 89 84 82 -16% -15%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 54 225 46 72 78 211 62 157 83 212 67 158 84 215 69 167 83 218 76 172 54% -3% 65% 139% 42% -13% 8% 35%

Totaal 495 601 609 619 631 27% 12%

De ontwikkeling van het aantal personen op de onderzochte bedrijventerreinen gaat iets harder dan gemeentebreed: er is sprake van een groei van 10% op de onderzochte bedrijventerreinen en een groei van 8% gemeentebreed. Op de onderzochte bedrijventerreinen het aantal werkzame personen in transportsector gestegen, terwijl gemeentebreed sprake is van een daling van het aantal werkzame personen in deze sector. Tabel 3.44 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 2.410 1.821 2.052 1.915 1.900 -21% -23%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 1.235 2.637 1.311 1.079 1.283 3.111 1.609 1.800 1.295 3.317 1.445 1.858 1.218 3.312 1.457 1.890 1.112 3.076 1.584 1.824 -10% 17% 21% 69% -23% 7% -7% 42%

Totaal 8.672 9.624 9.967 9.792 9.496 10% 8%

Herstructureringsopgave Bedrijventerrein Donkersloot kenmerkt zich door een hoge dynamiek van deels lokale marktpartijen. Donkersloot is een voorbeeld van een terrein, waar vooral vanuit de markt tot kwaliteitsverbetering is gekomen en de rol van de gemeente faciliterend was. In 2012 zijn de laatste aanpassingen aan de inrichting uitgevoerd, als onderdeel van het reguliere onderhoud. Naast bedrijventerrein Donkersloot behelst de herstructureringsopgave voor Ridderkerk het Agricluster Barendrecht/Ridderkerk. In totaal gaat het om 220 hectare, waarvan 118 hectare in Ridderkerk (bedrijventerrein Verenambacht (28 ha.) en businesscase Nieuw Reijerwaard (90 ha.)). Binnen de planvorming rond Nieuw Reijerwaard zal ook de ontsluiting van het gehele terrein en de herstructurering van Verenambacht meegenomen worden, met name de afwikkeling van het vrachtverkeer. Een aanpassing van de wegenstructuur zou deze problemen kunnen verhinderen. Binnen de locatie wordt ook naar aanvullende en duurzame projecten gekeken. Na de herstructurering van het agricluster en de ontwikkeling van Nieuw Reijerwaard is het een duurzaam en modern gebied van circa 200 hectare voor de fresh-food sector. De recessie heeft er toe geleid dat de investeringsnoodzaak bij bedrijven is afgenomen, waardoor ook de snelheid van de herstructurering onder druk is komen te staan.


45

Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.45 Programmering bedrijventerreinen Ridderster Cornelisland Nieuw Reijerwaard Totaal

46

2011-2015 19 30 49

2016-2020 10 50 60

2021-2030 0 10 10

na 2030 0 0 0

totaal 29 90 119



47

3.12

Schiedam

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Na Rotterdam is in Schiedam het grootste oppervlak bedrijventerreinen bebouwd. Het aanbod bedrijfsruimten bedraagt 37.368 vierkante meter; dat betekent een aanbodpercentage van 5,5%. Het aanbod kantoorruimten bedraagt ruim dan 23.000 vierkante meter, wat neerkomt op een aanbodpercentage van 17,0%. De leegstandpercentages komen uit op respectievelijk 1,5% en 8,5% (tabel 3.46). Tabel 3.46 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Schiedam (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

828.143 m2


691.235 m2 136.908 m2 37.368 m2 23.247 m2


5,5% 17,0%

Wilhelminahaven ’s Graveland Vijfsluizen Spaanse Polder (Schiedamse deel) Nieuw-Mathenesse/Nieuwe Maas Direct beschikbare bedrijfsruimten Direct beschikbare kantoorruimten

8.773 m2 11.922 m2


1,5% 8,5%

Langdurig aanbod In Schiedam worden drie bedrijfsruimten en één kantoorruimte met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter al minstens twee jaar aangeboden. Voor het pand aan de Calandstraat is volgens de gemeente de huurprijs te hoog, voor het pand 1 aan de Jan van Galenstraat heeft de gemeente geen reden . Zie tabel 3.47. Tabel 3.47 Langdurig aanbod in Schiedam, uitgesplitst naar bedrijfs- en kantoorruimten Bedrijfsruimten

Naam bedrijventerrein Vijfsluizen ’s Graveland ‘s Graveland

Adres pand Jan van Galenstraat 51-55 Calandstraat 89 Van Heekstraat 21

Vijfsluizen

Daniel Pichotstraat 15

totaal bedrijfsruimten Kantoorruimten totaal kantoorruimten

Aantal m2 aanbod 3.460 m2 525 m2 2.000 m2 5.985 m2 3.184 m2 3.184 m2

Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen in Schiedam is tussen 2000 en 2012 met 28% gestegen, van 461 naar 589. In de industriesector is sprake van een daling van het aantal bedrijven, maar in de andere sectoren is het aantal bedrijven gegroeid ten opzichte van 2000. Gemeentebreed is sprake van een groei van 14% en laat, behalve de industriesector, ook de handel en horecasector een daling van het aantal bedrijven zien.

1

Reactie uit 2012.

48




Industrie 106 103 104 103 99 -7% -18%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 54 190 27 84 72 238 49 72 68 250 49 149 69 239 46 144 62 231 43 154 15% 22% 59% 83% 47% -14% 15% 43%

Totaal 461 534 620 601 589 28% 14%

Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 2000 en 2012 met 36% gestegen. De groei varieert van +23% in de handel en horecasector tot +114% in de dienstensector; in de industrie- en de bouwsector is sprake van een afname van het aantal werkzame personen van respectievelijk 11% en 33%. Gemeentebreed is sprake van een groei van 14%. De industrie- en bouwsector laten een afname zien van het aantal werkzame personen met respectievelijk 16% en 47%, de overige sectoren zijn met respectievelijk 5%, 10% en 39% gegroeid. Tabel 3.49 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 3.943 3.261 3.529 3.562 3.525 -11% -16%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 849 3.077 654 3.479 1.330 3.890 1.167 6.952 929 3.983 1.144 7.136 840 3.756 1.012 7.059 566 3.794 963 7.449 -33% 23% 47% 114% -47% 5% 10% 39%

Totaal 12.002 16.600 16.721 16.229 16.297 36% 14%

Herstructureringsopgave De herstructureringsopgave voor Schiedam heeft betrekking op drie bedrijventerreinen: Spaanse Polder, Nieuw-Mathenesse en Wilhelminahaven. Om verder kwaliteitsverlies te voorkomen heeft de gemeente in 2012 een herstructureringsplan opgesteld voor bedrijventerrein Spaanse Polder, gedeelte ’s Graveland Zuid. Het plan is inmiddels gereed en in augustus 2012 is gestart met de aanpassingen in het openbaar gebied. Voor bedrijventerrein Nieuw-Mathenesse heeft de gemeente Schiedam een meerjarig herstructureringsplan opgesteld, waarbij de bereidheid en de wens is uitgesproken op regionaal niveau tot uitvoerings- en resultaatafspraken te komen in combinatie met het verkrijgen van regionale ondersteuning. Om de bedrijven in staat tot investeren te stellen onderzoekt de gemeente de mogelijkheden van een revolving fund, waarbij de waardevermeerdering in het nieuw gebouwde duurzaam vastgoed als basis wordt gehanteerd. De Wilhelminahaven is tot op heden nog niet in de lijst van geprioriteerde terreinen opgenomen. De gemeente heeft de Wilhelminahaven aangemeld als onderdeel van het maritiem cluster. Een businesscase in momenteel nog in ontwikkeling. Programmering bedrijventerreinen Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013

49

3.13

Spijkenisse

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de bedrijventerreinen Haventerrein, Halfweg (I t/m IV) en Molenwatering in Spijkenisse wordt 29.896 vierkante meter bedrijfsruimte en 10.342 vierkante meter kantoorruimte aangeboden. Dat resulteert in aanbodpercentages van 7,0% voor bedrijven en 16,5% voor kantoren. De leegstandpercentages bedragen respectievelijk 0,0% en 1,0% (tabel 3.50). Tabel 3.50 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Spijkenisse (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

504.002 m2


441.515 m2 62.487 m2 29.896 m2 10.342 m2


7,0% 16,5%

Haventerrein Halfweg I, II, III & IV Molenwatering Direct beschikbare bedrijfsruimten Direct beschikbare kantoorruimten Leegstandpercentage bedrijven Leegstandpercentage kantoren

480 m2 570 m2 0,0% 1,0%

Langdurig aanbod In Spijkenisse worden een kantoorruimte met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter al minstens twee jaar aangeboden. Het gaat eigenlijk om een aantal panden die ook afzonderlijk van elkaar worden verhuurd. De gemeente gaat binnenkort in gesprek met de eigenaar om te onderzoeken waarom deze panden al zo’n lange tijd leeg staan. Zie tabel 3.51. Tabel 3.51 Langdurig aanbod in Spijkenisse, uitgesplitst naar bedrijfs- en kantoorruimten

Bedrijfsruimten totaal bedrijfsruimten Kantoorruimten totaal kantoorruimten

Naam bedrijventerrein -

Adres pand -

Halfweg II

Newtonweg 14-18

Aantal m2 aanbod 570 m2 570 m2

Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid Op de onderzochte bedrijventerreinen in Spijkenisse is het aantal bedrijven tussen 2000 en 2012 met 4% afgenomen. Alleen de dienstsector laten een stijging van het aantal bedrijven zien. In de industrie- en bouwsector is het aantal bedrijven exact gelijk gebleven. Gemeentebreed laat alleen de transportsector een daling van het aantal bedrijven zien en is over het geheel genomen sprake van een toename van het aantal bedrijven van 22%.

50




Industrie 38 37 35 36 38 0% 20%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 25 108 43 62 20 109 43 87 25 114 46 90 23 105 47 83 25 100 41 84 0% -7% -5% 35% 48% 1% -25% 42%

Totaal 276 296 310 294 288 4% 22%

Het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is tussen 2000 en 2012 gedaald met 24%. Elke sector heeft hierin een aandeel. Van de andere gemeenten is alleen in Rotterdam, Krimpen aan den IJssel en Vlaardingen ook sprake van een daling van het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen, zij het niet zo sterk als in Spijkenisse. Gemeentebreed is er sprake van een totale groei van het aantal werkzame personen met 4%. Die groei wordt voornamelijk veroorzaakt door de stijging van het aantal werkzame personen in de dienstensector. Tabel 3.53 Ontwikkeling aantal werkzame personen per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 1.287 1.108 1.132 1.145 1.152 -10% -19%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 982 1.357 1.211 2.199 265 1.049 1.062 2.071 171 1.119 1.078 1.976 189 1.034 1.244 1.765 207 1.034 1.122 1.816 -79% -24% -7% -17% -53% 5% -6% 21%

Totaal 7.036 5.655 5.476 5.386 5.331 -24% 4%

Herstructureringsopgave De herstructurering van Halfweg/Molenwatering is in delen ter hand genomen in plaats van een groot masterplan. De verbeteringen hebben vooral betrekking op de openbare ruimte. Twee jaar geleden is de Stichting Parkmanagement Halfweg/Molenwatering opgericht, voortgekomen uit de succesvolle Stichting voor collectieve beveiliging. De revitalisering van Halfweg 1 is nagenoeg afgerond. De aanpak van de herinrichting van Halfweg 2 zal in de periode tot 2020 via de meerjareninvesteringen moeten worden opgenomen. Naar verwachting zal de herstructurering van Halfweg/Molenwatering in 2013 als afgerond beschouwd kunnen worden. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.54 Programmering bedrijventerreinen Bernisse / Spijkenisse Totaal

2011-2015 0 0

2016-2020 22 22


2021-2030 28 28

na 2030 0 0

totaal 50 50

51

3.14

Vlaardingen

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op de onderzochte bedrijventerreinen in Vlaardingen wordt in totaal ongeveer 16.041 vierkante meter aangeboden. Iets meer dan 80 procent daarvan is bedrijfsruimteaanbod, wat neerkomt op 2,0% van de oppervlakte aan bedrijfsruimten. Het overige aanbod betreft kantoorruimte, wat neerkomt op 3,0% van de totale oppervlakte aan kantoorruimten. De leegstandpercentages komen uit op 0,0% en 2,5%. Zie tabel 3.55. Tabel 3.55 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Vlaardingen (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte

803.583 m2


719.069 m2 84.514 m2


13.363 m2 2.678 m2


2,0% 3,0%

Havens/Benelux Workpark Deltaweg Groot Vettenoord Het Scheur De Vergulde Hand Direct beschikbare bedrijfsruimten Direct beschikbare kantoorruimten Leegstandpercentage bedrijven Leegstandpercentage kantoren

1.183 m2 2.248 m2 0,0% 2,5%

Langdurig aanbod Van een drietal locaties waar sprake zou zijn van langdurig aanbod blijkt na navraag bij de gemeente dat dat niet zo is. Op één van de locaties wordt een nieuw bedrijfsverzamelgebouw gerealiseerd, bij een tweede locatie is er een gebruiker (niet de eigenaar van het pand) die het gebruikersdeel van het pand betaalt en een derde locatie is nog gewoon in gebruik door de eigenaar, die geen geschikte koper kan vinden en verder geen haast lijkt te hebben. Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid In Vlaardingen is het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen tussen 2000 en 2012 met 8% gestegen. In drie sectoren is sprake van een daling van het aantal bedrijven: de industriesector (-6%), de transportsector (-11%) en de dienstensector (-4%). Gemeentebreed is sprake van een groei van het aantal bedrijven met 7%. Tabel 3.57 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 90 83 82 84 85 -6% -8%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 35 155 36 85 51 152 31 73 54 157 30 77 58 161 30 77 65 170 32 82 86% 10% -11% -4% 53% -19% -26% 29%

Totaal 401 390 400 410 434 8% 7%

Wat betreft het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is sprake van een daling (-8%) in de periode 2000 – 2012, veroorzaakt door een daling in de industriesector, de handel en horecasector en de dienstensector. Gemeentebreed is het aantal werkzame personen iets minder gedaald (-6%). 52




Industrie 2.313 2.005 1.868 1.819 1.985 -14% -14%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 802 1.629 765 2.616 1.147 1.231 1.044 2.294 1.141 1.198 1.075 2.161 1.169 1.163 1.146 2.183 1.208 1.147 993 2.145 51% -30% 30% -18% 15% -10% 16% -6%

Totaal 8.125 7.721 7.443 7.480 7.478 -8% -6%

Herstructureringsopgave De officiële start van de uitvoering van de herstructurering van bedrijventerrein Groot Vettenoord is eind 2011 geweest. Enkele wegen zijn inmiddels heringericht, waardoor deze straten een meer open en sociaal veiliger karakter hebben gekregen. De aanpak richt zich nu op de andere straten. De herstructurering zal conform eerdere planningen gereed zijn in 2015. Voor de voorgenomen maatregelen zijn voldoende middelen beschikbaar. Mogelijk wordt een aanvullende aanvraag voor procesondersteuning ingediend. Aansluitend op de pilot Vergulde Hand, waar de knelpunten diverse zijn, zal het nieuwe terrein Vergulde Hand-West worden ontwikkeld en wordt er reeds gewerkt aan een nieuwe tweede ontsluiting. Inmiddels is een businesscase voor de herstructurering opgesteld. De gemeente is momenteel aan het onderzoeken wat de consequenties zijn van het verder doorvoeren van die businesscase. Programmering bedrijventerreinen Tabel 3.59 Programmering bedrijventerreinen Koggehaven Vergulde Hand West Totaal

2011-2015 6 0 6

2016-2020 0 14 14


2021-2030 0 0 0

na 2030 0 0 0

totaal 6 14 20

53

3.15

Westvoorne

Kerncijfers onderzochte bedrijventerreinen Op bedrijventerrein Pinnepot in Westvoorne wordt in totaal 6.214 vierkante meter aangeboden. 80 procent daarvan is bedrijfsruimteaanbod, wat neerkomt op 15,5% van de oppervlakte aan bedrijfsruimten. Het overige aanbod betreft kantoorruimte, wat neerkomt op 16,5 procent van de totale oppervlakte aan kantoorruimten. De leegstandpercentages komen uit op 1,5% en 4,5%. Zie tabel 3.60. Tabel 3.60 Totaalkenmerken bedrijventerreinen Westvoorne (in de laatste kolom de namen van de onderzochte bedrijventerreinen) Bebouwde oppervlakte Oppervlakte bedrijfsruimten Oppervlakte kantoorruimten Aanbod bedrijfsruimten Aanbod kantoorruimten

39.423 m2

Pinnepot

2

31.745 m 7.678 m2 4.957 m2 1.257 m2


15,5% 16,5%


434 m2 340 m2 1,5% 4,5%

Langdurig aanbod Ontwikkeling aantal bedrijven en werkgelegenheid In Westvoorne is het aantal bedrijven op de onderzochte bedrijventerreinen tussen 2000 en 2012 met 285% gestegen. Deze groei doet zich in alle sectoren voor, variërend van +50% in de transportsector tot +1000% in de dienstensector. Hoewel de percentages erg spectaculair zijn, gaat het hier slechts om geringe aantallen. Gemeentebreed is sprake van een groei van het aantal bedrijven met 13%. Tabel 3.61 Ontwikkeling aantal bedrijven per sector tussen 2000 en 2012


Industrie 2 6 8 9 8 300% 4%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 3 5 2 1 11 13 6 13 14 13 5 12 13 15 5 11 13 15 3 11 333% 200% 50% 1000% 50% 0% -39% 21%

Totaal 13 49 52 53 50 285% 13%

Wat betreft het aantal werkzame personen op de onderzochte bedrijventerreinen is sprake van een stijging van 271% in de periode 2000 – 2012, wederom verdeeld over alle sectoren. Gemeentebreed is het aantal werkzame personen met 12% gestegen.

54




Industrie 31 37 72 85 71 129% -24%

Bouw Handel en Horeca Transport Diensten 31 13 14 3 112 50 63 76 120 48 62 71 103 56 74 66 98 57 48 67 216% 338% 243% 2133% 9% 21% -27% 17%

Totaal 92 338 373 384 341 271% 12%

Herstructureringsopgave Programmering bedrijventerreinen -


55

56


Bijlagen


57

58


BIJLAGE I

OPZET EN WERKWIJZE

De ‘Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013’ is als volgt opgezet: De bebouwde oppervlakte is bepaald aan de hand van cijfers uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Deze bron levert nauwkeurige cijfers over de oppervlakte bedrijfs- en kantoorruimten in gemeenten. Ten opzichte van de vorige monitoren is het gebruik van gegevens uit het BAG nieuw: voorheen werd gebruik gemaakt van de meest recente voorraadcijfers van de Provincie Zuid-Holland. Deze cijfers werden vervolgens onderworpen aan een aantal (niet gestaafde) aannames op basis waarvan de oppervlakte bebouwde grond werd bepaald. De aanboden leegstandspercentages, die worden berekend op basis van de oppervlaktecijfers, zijn bij gebruik van de gegevens uit het BAG dus nauwkeuriger dan bij gebruik van de geschatte cijfers op basis van ongestaafde aannames. Het aanbod op de geselecteerde bedrijventerreinen is geïnventariseerd aan de hand van de website van PropertyNL en de Bedrijfsruimtebank van de Ondernemersbalie. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen bedrijfsruimten en kantoorruimten. In geval van twijfel over het aanbod (dubbele aanbiedingen, afwijkende metrages op hetzelfde adres) is de website van de betreffende makelaar(s) geraadpleegd. Ook is gekeken naar de beschikbaarheid: aanbod dat nog gerealiseerd moet worden of om een andere reden pas later beschikbaar komt is niet in de aanbodinventarisatie meegenomen. Tenslotte is het verkregen overzicht ter controle naar de contactpersonen van de gemeenten opgestuurd. Daarbij is ook gevraagd naar een verklaring voor eventueel langdurig aanbod (meer dan 500 vierkante meter en minstens 2 jaar leeg). Aan de hand van de verkregen cijfers is vervolgens een aanbodpercentage berekend voor individuele bedrijventerreinen, per gemeente en voor de hele regio. Ook hier is een onderscheid gemaakt tussen bedrijfsruimten en kantoorruimten. Deze aanbodpercentages zijn afgerond op hele en halve decimalen. In de monitor over 2012 zijn er voor het eerst twee percentages berekend: het aanbodpercentage (het vroegere leegstandpercentage) en het nieuwe leegstandpercentage. Dit laatste percentage wordt berekend op basis van aanbod dat, voor zover bekend, per direct beschikbaar is. Aangezien niet van al het aanbod bekend is of het al dan niet direct beschikbaar is en een deel van het aanbod dat in overleg beschikbaar is ook direct beschikbaar zal zijn, geeft het leegstandpercentage waarschijnlijk een onderschatting van de werkelijke situatie.

Het aanbod op de bedrijventerreinen, waarop de aanboden leegstandpercentages zijn gebaseerd, is begin april 2013 geïnventariseerd. Het is goed mogelijk dat aanbod dat uit die inventarisatie naar voren is gekomen, inmiddels is verhuurd of verkocht. De aanboden leegstandpercentages moeten dus worden gezien als een momentopname.

Vervolgens is er ook gekeken naar de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen op de bedrijventerreinen. Om deze ontwikkeling goed in beeld te kunnen brengen is gebruik gemaakt van het Bedrijven en Instellingen Register (BIR) van de jaren 2000 en 2012. De cijfers over bedrijven en werkzame personen zijn in deze bestanden ingedeeld in sectoren, waardoor het ook mogelijk is per sector te kijken naar de ontwikkeling van beide factoren. Dit is gedaan voor de totale gemeentecijfers, voor de onderzochte bedrijventerreinen en voor alle terreinen (waaronder ook niet-bedrijventerreinen) in de stadsregio en de betreffende Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013

59

gemeenten. Hierbij moet worden opgemerkt dat het in het geval van afzonderlijke gemeenten vaak om kleine absolute aantallen gaat, waardoor ontwikkeling en percentages vooral indicatief van aard zullen zijn. Daarnaast is er nog een aparte paragraaf toegevoegd over de (voorgenomen) herstructurering op bedrijventerreinen in de regio Rotterdam. Om een beeld te krijgen van de meest recente status van deze herstructureringsopgave voor de stadsregio Rotterdam is gebruik gemaakt van een rapportage van de stadsregio Rotterdam van april 2013. Tenslotte is er een paragraaf opgenomen over de hoeveelheid uitgegeven en uitgeefbare bedrijventerreinen per gemeente. Voor deze informatie is gebruik gemaakt van de gegevens van de Infodesk Bedrijventerreinen Zuid-Holland (1990 t/m 2012).

60


BIJLAGE II Overzicht onderzochte bedrijventerreinen met status In de onderstaande tabel wordt per onderzocht bedrijventerrein de status van het terrein vermeld. Daarbij staat de letter ‘O’ voor oud en de letter ‘N’ voor nieuw. Bedrijventerreinen die deels oud, deels nieuw zijn, worden aangeduid met ‘O/N’. De status van de bedrijventerreinen is van belang voor de berekening van de voorraad bedrijventerreinen. Bij die berekening is gebruik gemaakt van de aanname dat op oude bedrijventerreinen 70 procent van de in gebruik zijnde grond is bebouwd en dat op nieuwe bedrijventerreinen 50 procent van de in gebruik zijnde grond is bebouwd. Op bedrijventerreinen die deels oud, deels nieuw zijn, gaan we uit van een bebouwingspercentage van 60 procent van de in gebruik zijnde grond. Tabel II.1 Onderzochte bedrijventerreinen met status Gemeente Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Capelle a/d IJssel Hellevoetsluis Krimpen a/d IJssel Lansingerland

Maassluis Ridderkerk

Rotterdam-Noord

Rotterdam-Zuid

Schiedam

Spijkenisse Vlaardingen

Westvoorne

Naam bedrijventerrein Distripark Eemhaven Overhoeken Vaanpark Barendrecht-Oost Kerkweg-Zuid (Troostterrein)/Harregat Seggelant Hoofdweg Noord/Zuid/Trade Centre Kickersbloem I & II Stormpolder Veiling Bleiswijk Greenparc De Hoefslag Rodenrijs Weg en Land/Zuid-Oost Oudeland Prisma Kapelpolder Weverskade Donkersloot Noord/Zuid Veren Ambacht Bolnes Ridderhaven Spaanse Polder Rotterdam Noordwest Hoog Zestienhoven Boezembocht Prins Alexander Haak-Kulkweg/Slachthuisweg/Zekkenstraat Hoogvliet/Gadering Stadionweg e.o. Charlois Hordijkerveld Waalhaven-Zuid Distripark Botlek Distripark Maasvlakte Wilhelminahaven ’s Graveland Vijfsluizen Spaanse Polder (Schiedamse deel) Nieuw-Mathenesse/Nieuwe Maas Haventerrein Halfweg I, II, III & IV / Molenwatering Havens/Benelux Workpark Deltaweg Groot Vettenoord Het Scheur De Vergulde Hand Pinnepot


Status N N N O/N N N N O/N O/N N N O/N O N N N O O N N N N O N O N O O/N O/N O N O O O O O O N O O O N O O O O O

61

62


BIJLAGE III UITGIFTE BEDRIJVENTERREINEN IN HA. PER GEMEENTE VAN 1990 T/M 2012 2012

gem. per jaar

1,3 0,0 3,8 0,0 1,3 0,0 1,0

0,0 0,0 0,2 0,0 0,6 0,0 1,3

2,0 0,7 4,4 0,3 4,6 1,9 2,0

23,4

7,4

2,1

15,8

0,0 3,3 0,5 0,0 0,0 0,0 0,7 0,0 0,8 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,3 1,5 0,0 0,0 0,0

0,6 0,8 0,0 0,0 0,0 1,0 0,9 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,6

1,2 3,8 0,4 0,6 0,8 2,5 2,0 0,0 1,3 0,3

4,1

5,3

4,8

3,3

1,1

12,8

16,6

10,0

28,2

10,7

3,2

28,7

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Capelle aan den IJssel Krimpen aan den IJssel Lansingerland Maassluis Rotterdam-Noord Schiedam Vlaardingen

7,8 0,6 1,1 0,0 15,0 1,1 3,1

1,2 2,2 2,6 1,6 6,0 3,4 1,3

5,0 1,5 0,5 0,0 10,5 3,9 1,6

2,0 1,0 0,1 0,9 6,6 1,5 2,6

0,0 6,4 0,0 0,4 6,9 2,8 1,1

0,8 0,7 0,8 1,7 4,5 0,6 4,5

8,0 1,6 1,6 1,8 1,8 1,3 10,9

4,9 0,2 5,4 0,0 6,3 11,8 1,3

4,5 1,1 4,5 0,3 3,1 0,9 2,2

0,3 0,0 1,1 0,5 16,4 4,1 0,4

0,0 0,0 0,9 0,0 7,2 2,2 0,0

0,2 0,0 3,9 0,0 1,3 3,9 0,0

0,5 0,0 1,8 0,0 2,8 1,6 0,5

0,0 0,0 2,4 0,0 2,4 0,8 0,0

0,8 0,0 4,8 0,0 1,7 0,0 0,0

1,6 0,0 8,0 0,0 0,2 0,0 2,5

1,9 0,0 8,1 0,0 0,5 0,0 0,0

3,5 0,0 29,1 0,0 2,9 3,6 0,0

0,2 0,0 5,5 0,0 3,3 0,0 3,5

0,7 0,0 1,5 0,0 2,5 0,0 0,0

0,0 0,0 14,5 0,0 1,4 0,0 7,5

Totaal rechter Maasoever

28,7

18,3

23,0

14,7

17,6

13,6

27,0

29,9

16,6

22,8

10,3

9,3

7,2

5,6

7,3

12,3

10,5

39,1

12,5

4,7

Albrandswaard Barendrecht Bernisse Brielle Hellevoetsluis Ridderkerk Rotterdam-Zuid Rozenburg Spijkenisse Westvoorne

2,7 0,0 0,3 0,2 1,5 3,5 4,2 0,0 0,6 0,0

6,7 4,2 0,2 0,3 3,0 4,0 2,9 0,0 4,9 0,0

3,0 2,1 0,1 0,4 1,8 3,4 5,1 0,0 0,8 0,0

3,5 4,0 0,1 1,2 0,7 2,1 1,4 0,0 1,3 0,0

0,0 4,0 0,0 0,8 0,7 10,2 1,1 0,0 1,1 0,0

3,5 1,2 0,0 0,2 0,0 0,8 2,1 0,0 2,7 0,0

1,0 6,7 0,0 0,2 2,3 2,1 1,9 0,0 0,9 0,6

2,6 1,8 0,5 0,8 0,0 6,9 2,2 0,0 3,4 0,4

0,1 9,5 1,3 1,9 3,9 1,1 6,7 0,0 4,3 0,0

0,0 12,4 1,0 0,4 3,8 0,4 4,8 0,0 2,0 0,4

0,0 14,8 1,0 1,3 0,7 0,3 4,5 0,0 1,7 1,2

0,0 1,4 1,4 1,0 0,0 5,4 1,7 0,0 0,3 1,0

0,0 0,0 0,0 0,9 0,0 3,0 0,5 0,0 0,9 0,7

0,0 11,0 0,0 0,7 0,0 0,0 1,1 0,0 0,1 0,1

1,5 0,0 0,4 0,3 0,0 5,3 0,0 0,0 0,5 0,1

1,4 0,0 0,0 0,7 0,0 1,0 0,8 0,0 1,2 0,0

0,5 5,0 0,7 0,0 0,0 2,5 0,0 0,0 0,9 0,1

0,1 2,8 0,3 1,5 0,0 0,4 2,4 0,0 1,5 1,0

0,2 1,4 1,5 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Totaal linker Maasoever

13,0

26,2

16,7

14,3

17,9

10,5

15,7

18,6

28,8

25,2

25,5

12,2

6,0

13,0

8,1

5,1

9,7

10,0

Totaal srr Rotterdam

41,7

44,5

39,7

29,0

35,5

24,1

42,7

48,5

45,4

48,0

35,8

21,5

13,2

18,6

15,4

17,4

20,2

49,1


63

Monitor bedrijventerreinen stadsregio Rotterdam 2013

Recommend Documents